#1#1magazine about graphic designmagazine about graphic design4,99€

winter 2011winter 2011

BecameBecameBecameBecameBecameAwareAwareAwareAwareAware

WeBecameAware

UberUberandandKosherKosher

UberandKosher

LievenLievenLievenLievenHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaLievenHaneca

KoenraadKoenraadKoenraadKoenraadImpensImpensImpensImpensImpensImpensKoenraadImpens

HarmenHarmenLiemburgLiemburgHarmenLiemburg

JonasJonasJonasJonasHegiHegiHegiHegiHegiHegiJonasHegi

EviEviEviDe CosterDe CosterDe CosterDe CosterDe CosterDe CosterEviDe Coster

brøt magazine

contactcontact@brøtmagazine.comvisit uswww.brøtmagazine.comlike usfacebook.com/brøtmagfollow us @brøtmag

editor/graphic designMathieu Cieters

writers/photographyMathieu CietersBie VerstraeteTom PacketStef MicheletTiene DevosJosse PylThomas Van Asselt

thanks toMarc PopelierBieke DepuydtDanny Dobbelaere

printed byQualicopyMaaltebruggestraat 1699000 Gent

voorAtelier Gra sche VormgevingKASK, Gent

jaar van uitgave2011/2012

Colo

fon

3

Beste lezer en kijker,Het belangrijkste: Welkom! Welkombij de eerste uitgave van het gra schmagazine Brøt, gemaakt door defantastische studenten tweede bachelorGra sche Vormgeving van de kask. Zijhebben er hun hart en ziel ingestoken omu de beste interviews, het nieuwste nieuwsen de meeste experimentele zaken ophet vlak van creatief gra sch ontwerp teschenken.

Om meteen voor een schot in de roos tezorgen, schotelen wij u deze maand enkeletopinterviews voor van bekende gra scheontwerpers. Zij kunnen u inspireren,delen tips met u maar gaan vooralhelemaal wild in de interviews!Zo kan u gouden tips krijgen van UBER

AND KOSHER, aan creatief bureau in hetAntwerpse, EVI DE COSTER, werkende bijde Knack, een toch wel vooraanstaandtijdschrift die rekening houdt met demoderne gra sche vormgeving, alsookKOENRAAD IMPENS, die de vormgeving vande Bozar verzorgd.We gaan zelfs over de grenzen heenom JONAS HEGI, een jonge Zwitserseontwerper, en de welbekende NederlandseLIEVEN HAMBURG te interviewen.Maar we blijven natuurlijk ook op eigenbodem en bezoeken de ateliers van WE

BECAME AWARE, een collectiefje in hetGentse en de Gentenaar LIEVEN HANECA,ook gekend onder de naam Elha.

Tenslotte is er ook gezorgd voor enkele jne intermezzo's: een artikel die uitlegtHOE UW GRAFISCH ONTWERPER GEK

TE MAKEN en de tape-artiest AAKASH

NIHALANI. Op de middenpagina ontdek jewat mensen denken van GRAPHIC DESIGN.Maar genoeg gezever:begin er gewoon aan!

Na een klein uurtje gereden te hebben richting Antwerpen komen we aan in

de Pretoriastraat. De deur van een statig herenhuis doet ons absoluut

niet vermoeden dat zich hier de creatieve studio Uber and Kosher

van Martijn Vogelaers en Deborah Bloemen bevindt. We bellen aan en

Martijn doet met een brede glimlach de deur open. Ik stel mijzelf, om het

geheugen van Martijn op te frissen nog vlug even voor en Martijn laat mij vervolgens beleefd binnen. Hij

vraagt of ik een kof� e moet hebben. Ja, graag!, antwoord ik. Gelukkig,

zegt hij. Hij gaat naar de keuken waar hij al twee tassen met elk 3

koekjes heeft klaargezet. Suiker?, vraagt hij, terwijl hij een pad in de

espressomachine stopt.Met grote behendigheid en een

plateau’tje met twee tassen op neemt hij me mee naar de eerste verdieping.

Welkom in de studio, zegt hij nadat hij de eerste deur opent. Ik kijk rond

en wat mij als eerst opvalt, is een grote prikbordmuur waar allerlei

foto’s en ontwerpen zijn opgeprikt. ‘Ja dat is ons moodboard. Kan je

daar geen foto’s van nemen? Want met sommigen ontwerpen zijn we nog

bezig en de klanten zouden het niet leuk vinden moesten bepaalde dingen

al openbaar gemaakt worden. Zet je.’, zegt hij terwijl ik mijn jas uitdoe.

Je hebt tijdens je opleiding Vrije Gra� ek aan de Academie in Antwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is die stijl nog steeds dezelfde bij Uber and Kosher?

Martijn Er zijn heel veel elementen die er nog zijn. Bijvoorbeeld, na mijn op-leiding ben ik heel hard in het digitaal ontwerp gevlogen en maakte ik illustra-ties via pixelontwerp. Een heel interes-sante techniek en toen was dat echt een ontdekking, maar ondertussen spreekt mij dat minder aan. Daardoor heb ik vanalles geprobeerd en heb ik een an-dere stijl ontwikkeld. Achteraf ben ik wel teruggekeerd naar die vrije gra ek en die basiszaken en -structuren en de analoge invloed van het tekenen, plak-ken en knippen. Combinaties van foto’s, meestal door Deborah gemaakt, ga ik achteraf nog bewerken met toepassin-gen die meer naar vrije gra ek neigen dan naar illustrator strakke ontwerpen.

Op de website staan vooral vintageachtige collages. Is dat de correcte omschrijving van jullie stijl?

Martijn Vintage is een heel breed be-grip. Dat zou ik er zelf niet op plakken, maar ik snap de benoeming wel, omdat het redelijk herkenbaar is en misschien is er ook wel nostalgie in te vinden. Je voelt de geleefdheid van elk beeld wel.

Elk beeld zou kunnen komen van de jaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof het een verleden heeft. Dat is ook iets waar we bewust naar zoeken, een vorm van geaardheid, een beeld dat een be-staansrecht heeft en tegelijk geschiede-nis veinst.

We werken vaak met oudere beelden en archiefbeelden. Wij gebruiken ze dan wel in een andere context dan waar ze voor bedoeld zijn. Dikwijls zijn het functionele beelden die niet esthetisch bedoeld zijn, maar waar wij wel de es-thetiek van inzien, zij het door een an-dere ‘cadrage’ of een kleurverandering of een versnijding.

Waar halen jullie je inspiratie?

Martijn We heb eigenlijk niet echt één bepaalde inspiratiebron… We staan open voor veel zaken, we hebben een heel lange en brede geschiedenis van inspiratiebronnen en we zoeken ook op heel veel verschillende manieren.

Qua sfeer voelen we ons verbonden met sobere en minimale grafische aanpak van de Vlaamse mode-ontwerpers. Ik denk dan aan De Zes (Antwerpse Zes – zes mode-ontwerpers uit het Antwerpse die in dezelfde tijd groot zijn geworden – nvdr) en de hele manier waarop zij communicatie aanpakken: de droge en

EIGENZINNIG CREATIEF

Uber

and K

osh

er

UberUberandand

KosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherNa een klein uurtje gereden te hebben

KosherNa een klein uurtje gereden te hebben Na een klein uurtje gereden te hebben

KosherNa een klein uurtje gereden te hebben richting Antwerpen komen we aan in Kosherrichting Antwerpen komen we aan in

de Pretoriastraat. De deur van een Kosherde Pretoriastraat. De deur van een statig herenhuis doet ons absoluut Kosherstatig herenhuis doet ons absoluut statig herenhuis doet ons absoluut Kosherstatig herenhuis doet ons absoluut

niet vermoeden dat zich hier de Kosherniet vermoeden dat zich hier de niet vermoeden dat zich hier de Kosherniet vermoeden dat zich hier de creatieve studio Uber and Kosher Koshercreatieve studio Uber and Kosher creatieve studio Uber and Kosher Koshercreatieve studio Uber and Kosher

van Martijn Vogelaers en Deborah Koshervan Martijn Vogelaers en Deborah Bloemen bevindt. We bellen aan en KosherBloemen bevindt. We bellen aan en Bloemen bevindt. We bellen aan en KosherBloemen bevindt. We bellen aan en

Martijn doet met een brede glimlach KosherMartijn doet met een brede glimlach de deur open. Ik stel mijzelf, om het Kosherde deur open. Ik stel mijzelf, om het de deur open. Ik stel mijzelf, om het Kosherde deur open. Ik stel mijzelf, om het KosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosher

Je hebt tijdens je opleiding Vrije

KosherJe hebt tijdens je opleiding Vrije Je hebt tijdens je opleiding Vrije

KosherJe hebt tijdens je opleiding Vrije

KosherJe hebt tijdens je opleiding Vrije

KosherJe hebt tijdens je opleiding Vrije Gra� ek aan de Academie in KosherGra� ek aan de Academie in KosherGra� ek aan de Academie in KosherGra� ek aan de Academie in Antwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is KosherAntwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is Antwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is KosherAntwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is KosherAntwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is KosherAntwerpen jouw eigen stijl ontdekt. Is die stijl nog steeds dezelfde bij Uber Kosherdie stijl nog steeds dezelfde bij Uber Kosherdie stijl nog steeds dezelfde bij Uber Kosherdie stijl nog steeds dezelfde bij Uber and Kosher?Kosherand Kosher?KosherMartijn KosherMartijn Er zijn heel veel elementen die KosherEr zijn heel veel elementen die er nog zijn. Bijvoorbeeld, na mijn op-Kosherer nog zijn. Bijvoorbeeld, na mijn op-leiding ben ik heel hard in het digitaal Kosherleiding ben ik heel hard in het digitaal ontwerp gevlogen en maakte ik illustra-Kosherontwerp gevlogen en maakte ik illustra-KosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosherKosher

Elk beeld zou kunnen komen van de

KosherElk beeld zou kunnen komen van de jaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof Kosherjaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof jaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof Kosherjaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof jaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof Kosherjaren ’60, ’70, ’80, elk beeld voelt alsof het een verleden heeft. Dat is ook iets Kosherhet een verleden heeft. Dat is ook iets waar we bewust naar zoeken, een vorm Kosherwaar we bewust naar zoeken, een vorm van geaardheid, een beeld dat een be-Koshervan geaardheid, een beeld dat een be-staansrecht heeft en tegelijk geschiede-Kosherstaansrecht heeft en tegelijk geschiede-nis veinst. Koshernis veinst.

We werken vaak met oudere beelden KosherWe werken vaak met oudere beelden en archiefbeelden. Wij gebruiken ze Kosheren archiefbeelden. Wij gebruiken ze

5

klassieke typogra e, hun lay-out en de combinatie van sterke beelden waar heel intense, menselijke emoties inzit-ten en tijdloze, minimale gra ek. Dat is waar we voor te vinden zijn: de content moet primeren en de vormgeving is he-lemaal in functie van de content.

Op onze site is dat denk ik heel duide-lijk. We maakten vroeger heel veel web-sites waar we ons ei legden in de naviga-tie en de interface. Ondertussen is een website meer conform geworden door de vele bestaande degelijke portfolio-formats, blogs en social network sites en is een complexe of gra sch indruk-wekkende interface meestal overbodig. Daarmee bedoel ik: een portfolio-site moet voor ons vooral een galerij zijn. Het moet een wit canvasgevoel hebben, zeker voor de klanten die we aantrek-ken, meestal kunstenaars, fotografen of muzikanten. Het artwork dat daar in verschijnt, moet kunnen spreken voor zichzelf. De rest zijn middelen om die content te presenteren. Onze focus ligt dan ook voor 90% op art-direction, art-work en identity. Websites zijn slechts een van de vele toepassingen van de identities die we ontwikkelen/ontwerpen.

Wat is het leukste project waar je aan gewerkt hebt?

Martijn Dat is heel moeilijk om te zeg-gen, want elk project heeft zijn jne en zijn mindere kanten. Maar de fijnste projecten zijn nog altijd de projecten waar de klanten gewoon zeggen: ‘Doe gewoon je ding. We willen een Uber and Kosher-ontwerp.’ Een van de voorbeel-den van zo’n project is het kappersboek waar ook kunstwerken in zitten. Alle art direction, tot de art direction van de lay-out, het bijsturen van de lay-out en dergelijke en hoe dat het hele project eruit moest zien, hebben wij beslist.

Kijk, ik zal het eens nemen! (staat recht en neemt trots het boek op). Dat is een heel goed voorbeeld van een totaal-project waar we echt wel onze stempel

hebben kunnen op drukken, al hebben we natuurlijk ook rekening gehouden met de klant.

Een andere opdracht waar we nu heel intens mee bezig zijn, is de laatste col-lectie van de ontwerper Thimister (een ontwerper van bvba 32, waar Ann De-meulemeester en Haider Ackermann ook bijzitten). We zijn momenteel onder andere het nieuwe logo aan het ontwer-pen.

Verder heb we ook onze tanden gezet in het artwork van de nieuwste cd van dEus Dat was ook een heel leuk pro-ject, omdat we ook alle vrijheid hadden, maar dan wel in samenspraak met Tom (Barman – red.), een intense maar heel jne samenwerking. Een samenwerking die nog altijd loopt zelfs, ik was net nog bezig met het ontwerp voor de nieuwe

single. Ook met Arsenal hebben we een jne samenweking.Het leuke is dus dat we redelijk vrij kunnen doen wat we willen. Ondertus-sen is dat eerder regel dan uitzondering, omdat we op voorhand tegen de klanten zeggen dat het niet de bedoeling is dat we uitvoeren, maar dat we bedenken.

Weigeren jullie dan dikwijls klanten?

Martijn Ja, dat gebeurt regelmatig. Dik-wijls hebben mensen zo’n afgelijnd idee van hetgeen ze willen, dat ze enkel ie-mand zoeken om dat uit te voeren. Dan zijn ze bij ons niet aan het juiste adres. Soms hebben ze ook al een bestaande huisstijl en willen ze dat verderzetten of willen ze hun huisstijl uitgevoerd in een ander medium. Dat zijn zaken die we niet meer doen.

Wij houden zoveel vanons werk dat bepaaldefacetten daarvan alshobby kunnen bekekenworden.Uber

andKosher

Hoe komen klanten bij jullie terecht? Gaan jullie zelf op zoek naar klanten?

Martijn Wij gaan zelf niet op zoek naar klanten omdat we daar geen tijd voor hebben. Indien er periodes zouden voor-vallen waarin we geen opdrachten zou-den hebben zouden we er waarschijnlijk wel werk van maken. Maar voorlopig zit-ten onze agenda’s steeds tsjokvol.

We trachten steeds eerlijk en sterk werk te maken en om altijd kritisch te zijn over wat er naar buiten gaat. Onze naam staat er ten slotte onder. Wat we wel doen is, is onze portfoliowebsite goed bijhouden. Dat vinden we heel belangrijk. We zor-gen ervoor dat de recentste ontwerpen er opstaan, en dat is onze investering om klanten te werven.

Is het een stresserende job?

Martijn Dat hangt een beetje van de opdracht af. Niet als we een website maken, want dat heeft geen publishmo-ment. Deze kan je altijd nog achteraf aanpassen. Styling en ontwerp voor print, zeker op kleding, is een ander verhaal: dat moet ingediend worden en af zijn. Als het resultaat niet is wat het moest zijn, dan zit je met een probleem. Maar dat doen we uiteindelijk toch het liefst omdat je dan echt wel een moment hebt dat het klaar is: ‘Closure’.

Is er een speci� ek domein binnen drukwerk dat je het liefst doet?

Martijn Onze voorkeur gaat naar art-work en prints voor stoffen. We ontwer-pen graag dingen die blijven, en op duur-zame materialen worden uitgevoerd. Een kledingstuk wordt vaak echt gekoesterd en gaat jaren mee. Een muziekalbum is ook zoiets. Het kan jaren in een collec-tie zitten en kan soms zelfs heroplevin-gen kennen. Bijvoorbeeld wanneer een album terug in de kijker komt te staan. Echt sterke ontwerpen zijn tijdloos. Dat is voor ons het hoogste.

Promomateriaal (artwork/ontwerp voor � yers en posters) vinden we ook wel be-langrijk om te blijven doen omdat dat U

ber

and K

osh

er

7

juist contemporair en vluchtig is… Het houdt je scherp, als ontwerper. Het is een platform waarop we kunnen expe-rimenteren.

Hoe beginnen jullie aan een opdracht?

Martijn Dat hangt een beetje af van het type klant. Meestal gebeurt het dat ze al eens gehoord hebben van ons of werk van ons gezien hebben en dan via via eens komen polsen hoe we werken en of we ook niet voor hen iets willen maken. Heel of cieus, vaak amicaal zelfs. Met veel communicatie en persoonlijk con-tact, waardoor veel van onze klanten ook vrienden zijn geworden.

Voor ons is het ook heel belangrijk dat je vrij tegen elkaar kan zeggen wat je vindt en denkt. We beginnen meestal met lange gesprekken over hetgeen ze willen doen, wat de sfeer is, bijvoor-beeld voor een album: wat er anders is aan dit album ten opzichte van het vo-rige album, waar ze naartoe willen, of het een blij album wordt of een duister album. Bij een ontwerper (kleding) krij-gen we de moodboards mee of bekijken we zijn/haar stoffen en schetsen en dan

trekken we steeds een volledige dag uit om rond die moodboards en andere za-ken te meeten. Bij een muziekant of band beluisteren we de eerste ruwe opnames.

Bij een logo-ontwerp kan het soms zijn wat we er honderden maken, maar soms kan het ook zijn dat we één ontwerp ma-ken en tegen de klant zeggen dat er niet over te discussiëren valt omdat we met-een voelen dat het goed zit.

Dat is wel een enorm risico dat jullie daarmee nemen…

Martijn Ja… Maar hoe meer logo’s je gemaakt hebt, hoe meer ervaring je hebt en hoe zekerder je bent van je be-slissingen. Dat kan heel verkeerd aankomen, maar we hebben het geluk dat dat wel dikwijls goed zit. Wij streven ernaar om heel con-creet en liefst zo snel mogelijk ‘boenk d’erop’ te zitten. We denken er echt wel goed over na, we schetsen daarover, we praten erover en als we er echt achter staan, dan stellen we het pas voor. We zijn niet de mensen die keiveel materiaal geven of via omwegen werken.

Een belangrijke stap om tot een ontwerp te komen is de mens achter de klant leren kennen?

Martijn Ja zeker! Het is essentieel dat we elkaar goed kennen, dat we veel bab-belen en dat we weten waar we naartoe willen. Wanneer je een heel droge, zake-lijke verstandhouding hebt, dan kan je heel functioneel werken. Misschien zelfs functioneler dan dat wij werken, maar dan moet je niet meer zo ver gaan zoe-ken in de ontwerpen. Dan heb je meest-al een gevoel dat je kan vasthouden en daarmee ontwerpen.

Wij zoeken echter wel naar iets extra’s, niet enkel dat eerste gevoel. Voor de meeste vormgevers zoeken we het te ver, terwijl artistieke mensen net vin-den dat we toegepast werken. Wij val-len eigenlijk een beetje tussen beiden in en dat vinden we positief.

Dankzij de verschilllende opdrachten ontmoeten we constant andere karak-ters. Sommige mensen zijn heel cryp-tisch in hun communicatie, die mailen gewoon nee of ja, terwijl anderen een roman typen. Er zijn dus mensen die

je helemaal in hun verhaal wikkelen en anderen die zeggen: zoek het maar zelf uit. Hoe creatiever de klant, hoe meer we van zijn/haar werk moeten kunnen hou-den. Als er een niet zo creatieve klant is, dan is het niet zo heel belangrijk voor ons wat die man doet, maar dan is het wel belangrijk dat wij ons ding kunnen doen. Maar als het dus een heel creatie-ve klant is, dan moeten we echt respect hebben voor zijn werk of dat botert niet.

Jij woont en werkt samen met je vrouw… botert dat?

Martijn Dat is heel intens. Dat kan natuurlijk soms ook moeilijk zijn. We hebben vaak verhitte discussies over het werk, omdat we er beiden zo emo-tioneel mee verbonden zijn, zeker over creatieve dingen. Je spaart elkaar niet, aangezien je elkaar door en door kent.Ik denk wel dat dat ons werk wel ten goede komt, want we maken geen com-promissen en vullen elkaar echt aan.

Hoe ziet een doordeweekse werkdag er voor jullie uit?

Martijn We hebben twee kinderen, één van 11 en één van 4. Wij staan op met de kinderen, smeren de boterhammetjes en zorgen ervoor dat ze alles hebben wat ze moeten hebben om naar school te gaan. Nadat de kinderen naar school zijn ge-bracht, beginnen wij hier in onze stu-dio te werken of in onze tweede studio.Deborah gaat dikwijls voor fotoshoots of producties op sets of op verplaatsing en ik ben dan heel veel hier in onze stu-dio aan het werk. Soms springt er een derde persoon bij, omdat we het werk anders niet gedaan krijgen. We ontwer-pen tot half vijf, dan komen de kinderen thuis en zijn we met de kinderen bezig tot zij in bed liggen om half negen. En dan beginnen wij terug te werken tot elf, twaalf uur om gedaan te krijgen wat we moeten doen. Dat is een werkdag bij ons.

Hebben jullie dan nog vrije tijd?

Martijn Het goede bij ons is dat wij kinderen hebben en dat wij daar heel bewust mee bezig zijn. Zij eisen veel tijd op, maar dat is net een heel goed tegengewicht, zo zijn we verplicht om af en toe eens tijd vrij te nemen. Anders zouden we alleen maar werken.Geluk-kig houden we zoveel van ons werk dat bepaalde dingen als hobby kunnen be-keken worden. Bijvoorbeeld de mode-weken in Parijs, waar we de zaken voor onze klanten opvolgen: dat is ook ont-spannend voor ons.

Zou jullie jezelf omschrijven als kunstenaars?

Martijn We houden niet zo van men-sen die zelf beweren dat ze kunstenaar zijn. We ontdekken vaak sterk werk bij mensen die hunzelf geen kunstenaar noemen. Kunst komt naar ons gevoel niet steeds van zelf uitgeroepen kunste-

Sommige mensen zijn heel cryptischin hun communicatie die gewoonnee of ja mailen terwijl anderen juisteen roman typen.

Uber

and K

osh

er

9

naars. We hebben teveel respect voor het woord kunst om er losjes mee om te springen. We beschouwen en beoorde-len liever het werk zelf dan personen op hun artistieke waarde. Dus ik zou nooit zelf zeggen dat ik een kunstenaar ben, maar ik geloof wel dat we met artistieke dingen bezig zijn. Tenslotte doen we natuurlijk een creatieve job. In hoe-verre dat die creaties kunst zijn, is een beoordeling die we aan ieder individu persoonlijk overlaten.

Heb je nog gouden tips voor beginnende gra� ci?

Martijn Doorgaan tot je bereikt hebt wat je wou bereiken, niet te snel tevre-den zijn dus. Je moet altijd kritisch blij-ven voor je eigen werk en nagaan of de typografie in verhouding staat tot het logo of een beeld, of het uniek is wat je gemaakt hebt. Achteraf moet je, voor zover dat gaat, kijken naar je werk met een maagdelijk oog: ‘Zou ik het ook

goed vinden als ik het niet zelf gemaakt had?’Blijf goed uitkijken dat je niet steeds dezelfde technieken te gebruikt of technieken van andere ontwerpers, omdat je weet dat ze werken. Durf fou-ten maken, blijf zoeken, blijf spelen… Amuseer jezelf.

En dan nog een tip voor als je vastzit met je werk: vraag je af wat je zou doen als het voor jezelf zou zijn. Zou je zelf het T-shirt of de trui dragen die je ont-werpt? Dat vind we de beste referentie. Sommige mensen ontwerpen te veel in functie van de klant. Zij redeneren: ‘Als hij het goed vindt, is het goed genoeg.’ Ik denk niet dat dat een goede werk-wijze is. Oordeel steeds vanuit jezelf.

Hartelijk bedankt voor dit heel interes-sante gesprek!

Interview door Mathieu Cieterswww.uberandkosher.be

Zoals iedereen weet zijn gra� sch ontwerpers de reden waarom er zoveel

oorlogen zijn in deze wereld. Ze kruipen in je hoofd met subliminale reclameboodschappen en dwingen je tegen jouw wil om geld te spenderen

aan allerlei prullaria, met als uiteindelijke resultaat depressies en

willekeurige daden van geweld.

Dus om de wereld van hen te redden, geef ik hier een lijstje mee van

dingen die je kan doen wanneer je samenwerkt met een gra� sch

ontwerper, om er zo voor te zorgen dat zij een burn-out krijgen en ermee

stoppen!

01.Microso� O� ce

Wanneer je documenten naar een gra sch ontwerper wil verzenden,

zorg dan dat deze zijn gemaakt met een programma van Microsoft Of ce. PC-versie indien mogelijk. Als je hen

foto's moet bezorgen, hier een handige tip om hen gek te maken! Mail niet

(eenvoudig als het is) een .jpeg of een RAW-bestand, maar als het enigszins

kan, sluit dan de foto's eerst in een Microsoft Of ce-document in zoals

Word of Powerpoint en vergeet hierbij zeker niet om de resolutie op 72 dpi te zetten, zodat ze je zeker opnieuw moeten contacteren voor een hogere

kwaliteits versie. Wanneer je de ‘betere’ versie stuurt, controleer dan of de grootte ten minste 50% kleiner is.

En als je via e-mail wil sturen, vergeet dan de attachment af en toe!

02.Fonts

Indien je gra sch ontwerper kiest voor het lettertype Helvetica vraag dan

om een Arial. Als hij kiest voor Arial vraag dan om een Comic Sans. Als hij kiest voor Comic Sans, is je werk reeds

half gedaan, want dan is hij al half krankzinnig!

03.Meer is beterStel je wil een brochure laten

ontwerpen…. Je gra cus zal altijd proberen overal witruimte te laten.

Grote marges, kerning van tekst, enz. Zij zullen je vertellen dat ze dit doen omdat het de leesbaarheid bevordert, en leidt tot een schone, professionele uitstraling. Maar dat zijn leugens! De reden waarom ze dit doen is om het

document groter te maken, met meer pagina's, zodat het je meer kost bij de drukkerij. Waarom doen ze het? Omdat zij, gra sche ontwerpers, je

haten! Zij eten ook baby's! Ongekookt, rauw vlees baby. Lekker!

Vraag dus om kleine marges en heel, heel kleine tekst! Stel zelf het gebruik van vele verschillende lettertypes voor

(u krijgt een bonus als u vraagt naar een Comic Sans of Arial). Vraag naar

clip-art! Vraag om massa's foto's (als je niet weet hoe te verzenden, verwijzen

ik naar # 1). Zij zullen proberen te argumenteren, en hun keuzes te

verdedigen, maar maak u geen zorgen, uiteindelijk heeft de klant altijd gelijk en zullen zij buigen na vele verzoeken.

04.Kleuren

De beste manier voor jouw om kleuren te kiezen (omdat je niet wilt

dat je gra sch ontwerper kiest) is willekeurige kleuren op losse velletjes papier te schrijven, deze in een hoed te leggen en er enkele uit te trekken!

Je gra sch ontwerper zal pleiten voor het gebruik van maximum 2-3

hoofdkleuren, maar nee. Kies er zoveel als je zelf wil, en doe dit met je hoed,

vlak voor zijn neus. Terwijl je dit doet, zing je een heel vervelend liedje.

Maakeens jeGrafischOntwerper

GEK!

11

05.Logos

Als je een logo moet verzenden naar een gra sch ontwerper voor een bepaald project, laten we zeggen

van een sponsor of partner, moet je het zeker echt heel klein en met een

lage-resolutie gif-of jpeg-formaat versturen. Nogmaals, bonuspunten als je het invoegt in een Word-document voordat je deze verzendt! Als je echt succesvol willen zijn in het verlagen van de geestelijke stabiliteit van een

gra sch ontwerper, doe dan je best om een versie van het logo te sturen dat op een moeilijk vrij te stellen achtergrond staat. Zwarte of witte achtergronden,

moeten vermeden worden, omdat deze te gemakkelijk vrij te stellen

zijn in photoshop! Zodra de gra sch ontwerper klaar is met je bitmap logo,

vertel je hem dat je het groter nodig hebt!

Indien je een op maat gemaakt logo wil, maak dan eerst zelf een schets

op een servet. Of nog beter, laat je 9-jarige zoon de schets maken. Maak deze schets in minder dan 5 minuten! Je wil toch niets maken

dat te gedetailleerd en gemakkelijk te begrijpen is, want hoe minder de

ontwerper begrijpt wat je wil, hoe meer aanpassingen je hem achteraf kan

laten doorvoeren. Kies nooit het eerste logo. Accepteer nooit het 9e, maar laat

hem veel veranderingen maken aan de kleuren, lettertypen en illustraties. Vraag om een foto toe te voegen in het logo! En bij de 10e versie, vertel je hem

dat je de 2de versie verkiest! Ik weet het, het is gemeen maar vergeet niet dat gra sch ontwerpers de oorzaak

zijn van borstkanker bij vrouwen van middelbare leeftijd!

06.Woordkeuze

Bij de beschrijving van wat je wil in een ontwerp, zorg dan voor het

gebruik van termen die niet echt iets betekenen. Termen als 'jazz-it-up' of

kan je het wat meer 'webbish' maken? Zeg bijvoorbeeld; 'Ik zou graag een mooi ontwerp hebben' of 'Ik geef de voorkeur aan mooie foto's, foto's die, je weet wel, als je ernaar kijkt je iets hebt van: Dat zijn mooie foto's.' En voel je hier zeker niet slecht over! Je hebt het recht! Sterker nog, het is je plicht, omdat we allemaal weten dat

bij volle maan, gra sch ontwerpers in weerwolven veranderen!

07.Deadlines

Wanneer het aan jou is voor de goedkeuring van het ontwerp, neem je tijd! Er is geen haast! Neem twee dagen. Neem er zes… Net voor de

deadline van het project, neem je terug contact op met de ontwerper met meer correcties en veranderingen waarvoor hij nu nog een zee van tijd heeft om ze te maken! Immers, gra sch ontwerpers

zijn verantwoordelijk voor de 9.11 aanslagen!

08.Finish him

Nadat je deze lijst hebt toegepast op je slachtoffer is het menselijk (hoewel sommigen zullen beweren dat ze niet menselijk zijn) om een beetje onzeker

te worden. Omdat hij beseft dat hij gewoon niet kan voldoen aan jouw

behoeften, zal de gra sch ontwerper zeer waarschijnlijk alle hoop op het winnen van een argumentatie laten

varen en zal hij dan ook gewoon doen wat je hem vraagt, zonder twijfel.

Wil je dat in het paars? Paars zal het zijn… Zes verschillende lettertypes?

OK!Je zou denken dat je op dit punt gewonnen hebt, maar vergeet niet het doel: hij moet zijn creatieve

activiteiten stoppen. Maak je dus klaar voor de laatste klap: Bij het maken van de de nitieve beslissingen over de kleuren, vormen, lettertypes, etc,

vertel je hem dat je teleurgesteld bent door zijn gebrek aan initiatief. Vertel

hem dat hij de ontwerper is en dat hij zijn expertise en talent moet laten

werken, het is niet aan jou! Dat je meer adviezen en rendement van hem

verwacht over zijn ontwerpen…Zeg hem dat je genoeg hebt gehad met zijn gebrek aan creativiteit en

dat je liever je eigen lay-outs uitgeeft in plaats van te betalen voor zijn

diensten.

En daar ga je! Je gra sch ontwerper is klaar voor het zottenhuis!

Bronwww.webs.be/blog/maak-eens-een-gra� sch-ontwerper-gek!.aspx

Evi

De

Cost

er

Weekend Knack, één van de meest hoogstaande bladen van Vlaanderen,

die er week op week telkens opnieuw in slaagt om een magazine van hoge

kwaliteit af te leveren. Hier wou ik al lang eens een kijkje achter de schermen

nemen. Op naar de redactie dus, in Brussel. Daar heb ik een afspraak met

art director Evi de Coster.  

U heeft gestudeerd op Sint –Lucas in Brussel, was dit een leerrijke ervaring?

Evi Ja, mijn opleiding was een profes-sionele bachelor, dat was toen een 4-ja-rige opleiding, de eerste 2 jaar bestond uit een bachelor reclame en grafische vormgeving en daarna ben ik overge-stapt naar gra sche aangezien ik heel hard geïnteresseerd was in lettertypes, en was dus na 2 jaar master een Meester in de toegepaste beeldende kunst. Toen kwamen ook pas de computers, daar-voor was het enkel knip en plakwerk. We leerden werken met Quark Xpress en niet met InDesign zoals tegenwoor-dig . Hier op de redactie werken wij nog steeds met Quark Xpress trouwens. En op die twee jaar heb ik eigenlijk heel veel bijgeleerd, en dat waren dan ook opdrachten zoals magazines maken, wat ook mijn eindwerk was. Het is dan ook zo dat op de eindejaar tentoonstel-ling Greta Boon (die toen werkte op de lay-out van Weekend) mijn magazine had zien liggen. Zij vond dat wel leuk en daardoor ben ik hier terecht gekomen. Eigenlijk ben ik dus wel na school met-een hier terecht gekomen. En onder-tussen werk ik hier al van het jaar 2000, wat al 11 jaar is.

ACHTER ZWART

Evi DDe

13

U doet uw job graag, maar heeft u ook nog andere ambities?

Evi Ik ben hier eigenlijk freelance di-rector, oorspronkelijk ben ik hier wel toegekomen met een stage-contract, wat dan overgegaan is in een vast-con-tract als vormgever maar dan moet je hier echt wel 5 dagen zitten en dat zag ik niet zo meteen zitten want ik wou ook nog andere dingen doen. Dus ben ik freelance gaan werken, wat wil zeggen 3 dagen op de redactie en 2 dagen om zelfstandig te werken. Vroeger deed ik dat nog vaak, dat is nu hard verminderd, maar later zou ik dat wel terug willen oppakken want ik heb nu 2 kleine kind-jes. Oorspronkelijk was het niet mijn ambitie om art director te worden, daar ben ik eigenlijk ingerold. Toen de vo-rige art director vertrok, was er een plek over en ik viel gewoon in, en uiteindelijk ben ik dat blijven doen.

U was eerst vormgever, nu art director, wat is het verschil?

Evi Wel, de art director moet echt al les beslissen: hoeveel pagina’s een artikel krijgt, welke fotograaf er mee gaat, wie de illustraties doet, een team

briefen, nakijken of a l les goed is , doorsturen naar de drukkerij, vergade-ren met de journalisten. Als gewone vormgever kan je natuurlijk ook altijd je ideeën bijbrengen, maar zij hebben niet zoveel verantwoordelijkheid, dat is het grootste verschil. Ik, als art direc-tor, zit eigenlijk niet meer zoveel ach-ter de computer, behalve dan voor de cover, die doe ik wel, en wanneer het heel druk is, dan spring ik ook bij. Dat is geen enkel probleem, ik vind het zelfs leuk, want soms mis ik het vormgeven wel. De restyling van de Black, dat doe ik dan wel weer allemaal. Eerst een dummy maken en dan volgt de rest.

De black-editie is een topper van formaat, is dit het resultaat van teamwork? En heeft ieder lid van jullie team een eigen stijl of sluiten ze bij elkaar aan?

Evi Absoluut, we hebben echt een goed team vormgevers. Iedereen heeft leu-ke ideeën en ieder kan zijn eigen ding doen; we passen perfect samen. De black-editie vraagt echter wel meer aan-dacht dan een gewone Weekend-editie waarbij de basisprincipes anders zijn. We zitten ook met een minimum aan-

tal pagina’s, dus kruipt er meer werk en tijd in. Alles moet gewoon kloppen en daarvoor zitten we dan wel veel samen. Bij de gewone Weekend moet alles veel sneller gaan, want er zijn ook minder pagina’s. Op vlak van stijl denk ik dat we allemaal wel een beetje op dezelfde lijn zitten, redelijk strak, maar toch ook nog dat tikkeltje extra. Misschien dat ik onbewust die mensen eruit pik, want er is hier de laatste jaren wel een af- en aanloop geweest van mensen. De stijl van Weekend leunt waarschijnlijk wel dichter aan bij mijn stijl. Als ik terug kijk naar de Weekend van 4 à 5 jaar ge-leden, toen er iemand anders art direc-tor was, dan zie je wel dat het veranderd is, en ik zie dan wel duidelijk de dingen die ik anders doe.

Heeft u een voorkeur om te werken met foto’s of illustraties? En speci� ek voor de cover?

Evi Niet bepaald, het hangt er van af waar het artikel over gaat. Is het een in-terview, dan huren wij een fotograaf in voor portret bijvoorbeeld. Gaat het eerder over psychologie, of een human intrest stuk, dan nemen wij meestal een illustrator, want dan kan dat iets extra

Want het is niet omdat iets blinkt,dat het ‘chiquer’ is.

e Coster

Evi

De

Cost

er

Ja,soms kijk ik wel een hele dag in boekjes

15

geven. Maar ik vind dat er een even-wicht is tussen het gebruik van beide. Bij de cover zijn het wel meestal foto’s. Alleen bij de zomernummers proberen we elk jaar iets extra te doen, en de laatste jaren zijn dat al illustraties ge-weest. We hebben dat al eens gedaan met foto’s maar die covers vormden niet zo duidelijk een geheel. We werken ook altijd met verschillende illustratoren, maar hebben hier op de redactie wel een vaste illustratrice, Sarah Vanbelle, “een hele goeie”, zij maakt de illustratie in de rubriek ‘Radar’ en ‘stijlgids’. Zij heeft heel veel contacten en beslist ook vaak mee over met wie we gaan samen-werken. We hebben niet echt een voor-keur of één vast iemand. We geven echt veel mensen de kans, nieuwe mensen, jonge mensen, iedereen mag zijn port-folio opsturen, ik zal altijd antwoorden.

Zijn er vormgevers naar wie u opkeek tijdens uw studie? Of momenteel?

Evi Goh, niet echt een bepaald persoon. Nu zijn dat vooral magazines, buiten-landse, zoals bijvoorbeeld ‘Monocle’ vinden we heel goed.

Wat betekent een papierkeuze voor u?

Evi Dat is heel belangrijk voor een ma-gazine. Want het bepaalt grotendeels de stijl. Wij verkiezen het matte papier boven dat blinkende. Want het is niet

omdat iets blinkt dat het ‘chiquer’ is. Soms kan de papierkeuze een magazine maken of kraken.

Heeft u altijd inspiratie?

Evi Nee, niet altijd, soms komt dat vanzelf op een goede dag, maar dat is bij iedereen wel zo denk ik. En op een mindere dag dan wij hebben hier veel magazines liggen en er is een hele do-cumentatie dienst, dan kan je daar gaan kijken. Niet om iets na te maken, maar wel kijken naar de principes van de lay-out, of soms puur inhoudelijk. Ja, soms kijk ik wel een hele dag in boekjes. Of wat we ook doen, is even gaan samen zitten, dat vinden we heel belangrijk, want dan kunnen we verder gaan op el-kaars ideeën.

Vandaag de dag zijn er heel veel gra� sch ontwerpers? Een hype?

Evi Ja, er zijn er inderdaad heel veel, en spijtig genoeg ook veel slechte. Dat is jammer en bovendien worden zij tot mijn verbazing heel veel gevraagd. Natuurlijk zijn er ook nog heel veel goede ontwerpers.

Heeft u een lievelingskleur?

Evi Niet echt, maar misschien wel zwart. Dat vind ik altijd wel heel stijlvol. Maar echt een favoriet, nee. Wij ge-

bruiken wel eerder zachte kleuren, geen felle. Rood vond ik vroeger mooi, maar dat gebruiken we nu niet veel meer.

Advies?

Evi Veel lezen, boekjes kijken, tentoon-stellingen bezoeken, en zeker je eigen ding doen, kritiek kunnen aanvaarden is heel belangrijk.

Tips voor typogra� e?

Evi Dit vind ik echt heel belangrijk! Een boekje staat of valt met de typo-grafie. Is deze slecht, onleesbaar of klein, dan krijgen we hier onmiddellijk opmerkingen over. Een persoonlijke voorkeur van lettertype heb ik niet echt, vroeger gebruikte ik veel de ‘bauer Bo-doni’ maar nu niet meer. Als ik het nu opnieuw gebruik geeft dit het gevoel alsof het een aantal jaren geleden is gemaakt. Ik zie graag een combinatie van schreef en schree� oos en hier wordt dan ook sterk op gelet bij een restyling. Naast het lettertype is de volgorde van een magazine ook heel belangrijk, daar-voor gaan we ook wekelijks samen zit-ten met onze hoofdredactrice en redac-tiecoördinator.

Interview door Bie Verstraetewww.knack.be

Koen

raad I

mpen

s

Hij draait al een tijdje mee in de gra� sche wereld en het was geen

sinecure deze gra� sche duizendpoot vast te pinnen voor een interview. Na heel wat formeel mailverkeer

en wachten lukte het dan toch. Het is een zonnige donderdagmiddag wanneer Koenraad Impens naast mij opduikt op een Gents terrasje

en zich vriendelijk excuseert voor de vijf minuten vertraging. Twee pintjes, drie onderbroken telefoontjes en een

waslijst vragen later is het mij gelukt wat inzicht te verkrijgen in de wereld

van deze ervaren vormgever.

Laten we beginen met het logische: met wat hou je jezelf op dit moment zoal bezig?

Koenraad Op dit moment probeer ik mij vooral te focussen op mijn werk bij bozar en eigen werk dat ik maak in m’n vrije tijd. In bozar hebben we een klein team van drie mensen waarmee we de gra sche vormgeving doen en dan één webmaster en iemand die de con-tent doet van de website. We zitten dus samen in een bureau met drie vormge-vers en doen dus praktisch bijna alles: affiches, folders, f lyers, concertpro-gramma’s, het maandelijks magazine, banners, inhouse signalisatie, promo-tiemateriaal, advertenties,…. Om je een idee te geven van het werk dat we hebben: er zijn in bozar 7 ar-tistieke departementen. De twee grote pijlers hierbinnen zijn bozar Expo, de 2 grote tentoonstellingen die om de twee à drie maand afwisselen en dan nog een

twee of drietal kleinere tentoonstellin-gen. De tweede pijler zijn de concerten, bozar Music, waarvan er meer dan 250 per jaar zijn. Meestal klassieke muziek maar ook jazz en electro. Verder zijn er in bij bozar twee meisjes die zich en-kel en alleen bezig houden met het sa-menstellen en maken van de catalogi die uitkomen bij elke grote tentoonstelling. De reden hiervoor is simpel: wij heb-ben er gewoonweg geen tijd meer voor om ons daar mee nog bezig te houden (lacht). Daarenboven is het vormgeven van een boek toch nog een stiel op zich.

Zoals BOZAR Electronic Weekend?

Koenraad Ja. bozar wil een zo breed mogelijk muziekgamma aanbieden, ge-koppeld aan allerlei evenementen en tentoonstellingen. De andere departe-menten bevatten onder andere cinema dat strikt genomen in twee delen valt: het ene heeft een meer experimenteel

BOZAR – BEHIND THE GRAPHIC SCENES

KoenraadKoenraadImpensImpensImpensImpensImpensImpensLaten we beginen met het logische: met ImpensLaten we beginen met het logische: met ImpensLaten we beginen met het logische: met ImpensLaten we beginen met het logische: met

wat hou je jezelf op dit moment zoal Impenswat hou je jezelf op dit moment zoal Impenswat hou je jezelf op dit moment zoal Impenswat hou je jezelf op dit moment zoal

Op dit moment probeer ik

ImpensOp dit moment probeer ik

mij vooral te focussen op mijn werk bij

Impensmij vooral te focussen op mijn werk bij

ImpensImpensImpensImpensImpensImpenstwee of drietal kleinere tentoonstellin-Impenstwee of drietal kleinere tentoonstellin-gen. De tweede pijler zijn de concerten, Impensgen. De tweede pijler zijn de concerten, bozar

Impensbozar Music, waarvan er meer dan 250

Impens Music, waarvan er meer dan 250

per jaar zijn. Meestal klassieke muziek

Impensper jaar zijn. Meestal klassieke muziek maar ook jazz en electro. Verder zijn er

Impensmaar ook jazz en electro. Verder zijn er in bij

Impensin bij twee meisjes die zich en-

Impens twee meisjes die zich en-

17

karakter en het tweede zijn vooral avant-premières en grotere lmproducties.

Ontwerpen jullie ook de de publicaties en dergelijke voor CINEMATEEK?

Koenraad Neen. Zij zitten ook wel in het paleis (Paleis voor Schone Kunsten, het Hortagebouw nvdr) maar hebben eigenlijk geen connectie met ons. Het is een aparte organisatie die hun zalen heeft in een klein gedeelte van het ge-bouw.

Doe je tussendoor ook veel freelance werk?

Koenraad Dat gebeurde vroeger meer omdat ik freelance begonnen ben. Ik heb dat nu stilletjes aan proberen af-bouwen omdat ik de laatste twee jaar meer vrij werk wou maken, los van op-drachten. Daarenboven heb ik maar één dag per week vrij wat niet echt veel is om nog freelance opdrachten te zoeken of uit te werken. Het is eigenlijk een puur praktische beslissing die ik voor mezelf heb genomen.

Wat heb je gestudeerd?

Koenraad De opleiding de ik heb ge-volgd was digitale vormgeving. Aan-sluitend heb ik een jaar webdesign ge-volgd in avondopleiding. Beiden aan het kisp, op de higrocampus. Ik vind het vooral belangrijk jezelf te blijven vormen. Mijn opleiding was heel tech-nisch en legde minder nadruk op het creatieve, maar dat compenseerde ik door zelf eigen werk te maken. Verder heb ik ook cursussen gevolgd in lm en kunstgeschiedenis.

Waarom ben je precies bij BOZAR gaan werken?

Koenraad Het was eigenlijk een vrij spontane solicitatie. Ik ben een achttal jaar geleden gaan solliciteren, toen bo-zar eigenlijk pas was opgestart. Daar-voor was het een losse verzameling van vzw’s die verzameld waren in het paleis (Paleis voor Schone Kunsten nvdr). Ze regelde tentoonstellingen, muziekoptre-

dens, literaire evenementen en derge-lijke. Voor de samenvoeging waren het dus losse organisaties die gegroepeerd zijn onder een branding uitgevoerd door BaseDesign in Brussel.

Centraal in BOZAR zijn natuurlijk de grote tentoonstellingen met hun bijbehorende campagnes. Jullie maken hiervoor dan het promotiemateriaal en de reclamefolders, maar hebben jullie als vormgevers ook inbreng in hoe het geheel er mag uitzien?

Koenraad Die dingen hangen echt af van project tot project. Bij de grote ten-toonstellingen gaat het toch over zéér grote budgetten. Het zijn vaak samen-werkingsverbanden met buitenlandse musea of kunstinstellingen of er wordt een externe gastcurator aangesteld. Dat kan iemand zijn die werkt bij een ander internationaal museum of een bekende kunstenaar of kunstcriticus. De pro-grammatie wordt dus door de directe vastgelegd, in overleg met de instelling waaraan we het collectiemateriaal ont-lenen. Achteraf zijn er wel meetings om de visual te bepalen en pas nadien komen ze naar ons om het geheel gede-tailleerder uit te werken en precies te bepalen hoe we het gaan aanpakken.

Geldt hetzelfde ook voor de kleinere tentoonstellingen?

Koenraad Dat hangt opnieuw af van ge-val tot geval. Het interessante aan klei-nere projecten is dat we vaak zelf meer vrijheid hebben om beelden te kiezen. Soms vragen ze zelfs om speci ek een af che op basis van typo te maken als er geen visual gevonden kan worden. Dit gebeurt echter meer bij festivalachtige evenementen.

Het materiaal wordt dus aangeleverd?

Koenraad Het materiaal dat we mogen gebruiken voor de vormgeving van onze publicaties wordt aangeleverd door de musea of instellingen waar we dan spe-cifieek mee samenwerken. Het Paleis voor Schone Kunsten is op zich een leeg gebouw. We zijn eigenlijk geen museum

met een permanente collectie. We heb-ben concertruimtes, tentoonstellings-ruimtes, multimediale ruimtes en ook theater maar werken steeds in uitwis-selingsverband.

Misschien kunnen we even doorgaan over de verschillende departementen?

Koenraad Binnen bozar is er dus nog theater, dans, architectuur, literatuur en bozar Studios. Studios houdt zich meer bezig met projecten rond kin-deren en meestal in het kader van de grote tentoonstellingen. Zo kunnen ze overdag allerlei workshops doen en de tentoonstellingen bezoeken met allerlei bijbehorende projecten.

Heb je nog verdere carrièreplannen of is dit het eindstation?

Koenraad Dat weet ik eigenlijk nog niet (lacht). Ik ben er zelf nog niet helemaal uit of ik hier eigenlijk nog wel verder in wil gaan omdat ik toch al twaalf à der-tien jaar bezig ben met vormgeving. Ik probeer natuurlijk los van mijn werk zelf nog te evolueren en mijn andere in-teresses, zoals muziek en mode, verder te ontplooien. Maar om daar dan een job in te vinden, ook niet vanzelfspre-kend hé (lacht). Desalniettemin is mu-

Als ik inandere museaof cultureleinstellingen ben,probeer ik welaltijd te kijkenwat zij doen methun flyers enpublicatiesKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraad

bouw.

Koenraadbouw.

Doe je tussendoor ook veel freelance KoenraadDoe je tussendoor ook veel freelance KoenraadDoe je tussendoor ook veel freelance KoenraadDoe je tussendoor ook veel freelance werk?Koenraadwerk?KoenraadKoenraad KoenraadKoenraad Koenraad KoenraadKoenraad Dat gebeurde vroeger meer KoenraadDat gebeurde vroeger meer omdat ik freelance begonnen ben. Ik Koenraadomdat ik freelance begonnen ben. Ik heb dat nu stilletjes aan proberen af-Koenraadheb dat nu stilletjes aan proberen af-bouwen omdat ik de laatste twee jaar Koenraadbouwen omdat ik de laatste twee jaar meer vrij werk wou maken, los van op-Koenraadmeer vrij werk wou maken, los van op-drachten. Daarenboven heb ik maar één

Koenraaddrachten. Daarenboven heb ik maar één

KoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadKoenraadgeheel er mag uitzien?

Koenraadgeheel er mag uitzien?geheel er mag uitzien?

Koenraadgeheel er mag uitzien?geheel er mag uitzien?

Koenraadgeheel er mag uitzien?

Koenraad KoenraadKoenraad Koenraad KoenraadKoenraad Die dingen hangen echt af KoenraadDie dingen hangen echt af van project tot project. Bij de grote ten-Koenraadvan project tot project. Bij de grote ten-toonstellingen gaat het toch over zéér Koenraadtoonstellingen gaat het toch over zéér grote budgetten. Het zijn vaak samen-Koenraadgrote budgetten. Het zijn vaak samen-werkingsverbanden met buitenlandse Koenraadwerkingsverbanden met buitenlandse musea of kunstinstellingen of er wordt Koenraadmusea of kunstinstellingen of er wordt een externe gastcurator aangesteld. Dat Koenraadeen externe gastcurator aangesteld. Dat kan iemand zijn die werkt bij een ander Koenraadkan iemand zijn die werkt bij een ander internationaal museum of een bekende

Koenraadinternationaal museum of een bekende

ImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensdrachten. Daarenboven heb ik maar één

Impensdrachten. Daarenboven heb ik maar één dag per week vrij wat niet echt veel is

Impensdag per week vrij wat niet echt veel is om nog freelance opdrachten te zoeken Impensom nog freelance opdrachten te zoeken of uit te werken. Het is eigenlijk een puur Impensof uit te werken. Het is eigenlijk een puur praktische beslissing die ik voor mezelf Impenspraktische beslissing die ik voor mezelf praktische beslissing die ik voor mezelf Impenspraktische beslissing die ik voor mezelf heb genomen. Impensheb genomen.

Wat heb je gestudeerd?ImpensWat heb je gestudeerd?ImpensWat heb je gestudeerd?ImpensWat heb je gestudeerd?

Koenraad ImpensKoenraad Koenraad ImpensKoenraad De opleiding de ik heb ge-ImpensDe opleiding de ik heb ge-volgd was digitale vormgeving. Aan-Impensvolgd was digitale vormgeving. Aan-sluitend heb ik een jaar webdesign ge-

Impenssluitend heb ik een jaar webdesign ge-volgd in avondopleiding. Beiden aan

Impensvolgd in avondopleiding. Beiden aan het

Impenshet kisp

Impenskisp, op de

Impens, op de higro

Impenshigrocampus. Ik vind

Impenscampus. Ik vind

het vooral belangrijk jezelf te blijven

Impenshet vooral belangrijk jezelf te blijven

ImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensImpensinternationaal museum of een bekende

Impensinternationaal museum of een bekende kunstenaar of kunstcriticus. De pro-

Impenskunstenaar of kunstcriticus. De pro-grammatie wordt dus door de directe Impensgrammatie wordt dus door de directe vastgelegd, in overleg met de instelling Impensvastgelegd, in overleg met de instelling waaraan we het collectiemateriaal ont-Impenswaaraan we het collectiemateriaal ont-lenen. Achteraf zijn er wel meetings Impenslenen. Achteraf zijn er wel meetings om de visual te bepalen en pas nadien Impensom de visual te bepalen en pas nadien komen ze naar ons om het geheel gede-Impenskomen ze naar ons om het geheel gede-tailleerder uit te werken en precies te Impenstailleerder uit te werken en precies te bepalen hoe we het gaan aanpakken. Impensbepalen hoe we het gaan aanpakken.

Geldt hetzelfde ook voor de kleinere Impens

Geldt hetzelfde ook voor de kleinere Impens

Geldt hetzelfde ook voor de kleinere Impens

Geldt hetzelfde ook voor de kleinere tentoonstellingen?

Impenstentoonstellingen?

Impenstentoonstellingen?

Impenstentoonstellingen?

Koenraad

ImpensKoenraad Koenraad

ImpensKoenraad Dat hangt opnieuw af van ge-

ImpensDat hangt opnieuw af van ge-

Koen

raad I

mpen

s

ziek toch wel een zware passie. Ik zal stellen dat de toekomst niet helemaal duidelijk is op dit moment.

Op je blog kunnen we ook vrij werk van je terugvinden. Waar haal je doorgaans je inspiratie?

Koenraad Die blog gebruik ik eigen-lijk als een soort vrij portfolio. Ik haal vooral inspiratie uit muziek, lm, ten-toonstellingen en fotogra e. Fotomon-tage en collage hebben mij altijd wel al geïnteresseerd. Ik probeer die dingen wel af te scheiden van mijn werk bij bo-zar. Zo ga je op mijn tumblr nooit een link vinden naar bozar.

Het magazine wordt dus vormgegeven door een team van 3 vormgevers. Hoe gebeurt dit juist? Is er een taakverdeling?

Koenraad We hebben nu onlangs een restyling van het magazine doorge-voerd. De originele maquette van het magazine was gemaakt door BaseDe-sign en dateerde dus al van acht jaar geleden. We hebben dat doorheen de jaren wel af en toe aangepast op vraag van de directie maar een maand of vijf geleden hebben we toch een radicale re-styling doorgevoerd. De maquette was dus doorheen de jaren steeds met kleine stukjes aangepast maar het geheel was er niet beter op geworden. Integendeel,

het werd veel te rommelig en onover-zichtelijk.

Dat lag deels ook aan de programma-tie. Er gebeurt gewoonweg elke maand zoveel (lacht). Het is dus niet evident dat overzichtelijk vorm te geven. Zo heb ik de kalender gegroepeerd achter-aan het magazine en dus niet langer per departement verspreid met daartussen nog eens heel veel advertenties en kleu-renbalken. De restyling die ik nu heb doorgevoerd had dus als doel een sim-pli catie en vooral een meer klare lijn. We werken nu met bepaalde keywords, vaste titelstrucuren, het groeperen van logo’s en elk departement heeft nu een kleur gekregen.

En wat met de taakverdeling?

Koenraad Ik heb mij voornamelijk be-zig gehouden met de restyling en ben bijgevolg ook meer bezig met het ma-gazine. Mijn collega’s houden zich mo-menteel meer bezig met de vormgeving voor de tentoonstellingen. Al switcht dat wel regelmatig, om het interessant te houden (lacht).

Wat is jou idee van goed gra� sch ontwerp? Wanneer is iets goed gra� sch vomrgegeven?

Koenraad Meestal heb ik meteen een mening: ik vind het goed of ik vind het niet goed. Als ik in andere musea of culturele instellingen ben, probeer ik wel altijd eens te kijken wat zij doen met hun folders en publicaties. Maar eigen-lijk is dat niet zo’n gemakkelijke vraag (lacht).Soms vind ik iets goed maar is het niet mijn smaak, maar daar moet je van kun-nen afstappen. Iets kan technisch heel goed gemaakt zijn door iemand die het duidelijk goed kan, maar daarom vind ik het nog niet mooi.

Wanneer is je passie voor vormgeven begonnen?

Koenraad Er is natuurlijk wel altijd al een zekere interesse geweest. Ook het idee van te werken in de gra sche we-reld sprak mij enorm aan. De opleiding die ik gevolgd heb was minder kunst-gericht dan de opleiding die jullie hier op het kask volgen. We leerden vooral heel klantgericht werken: je maakt een eerste schets en werkt in overleg met je klant. Achteraf gezien was dit wel een pluspunt. (Na denkpauze) De gra sche wereld is toch wel héél klantgericht (lacht).Onze tentoonstellingen en evenemen-ten moeten natuurlijk aanspreken. Vele affiches die je tegenwoordig ziet zijn niet echte ‘branché’. Het zijn geen echte designklassiekers die puur gemaakt zijn voor de vorm. Maar alles is natuurlijk ge-relateerd aan sponsering en coproducties.

Dus het moet redelijk toegankelijk blijven?

Koenraad Ja, eigenlijk wel.

Zijn er bepaalde vormgevers die je zelf goed vindt?

Koenraad Ik vind dat je zelf steeds moet blijven evolueren – wat toch ge-makkelijker is gezegd dan gedaan. Pak-weg tien jaar terug vond ik het Zwitsers designbureau burodestruct heel goed. De laatse twee jaar volg ik de gra sche scene wat minder. Ik ben momenteel meer bezig met fotografie en muziek. Al vind ik het Berlijns bureau Hort op dit moment wel goed. Vroeger kon ik uren bezig zijn met bureaus online te checken, maar dat is de laatste jaren wat afgenomen. Er zijn er ook zoveel hé (lacht).

Het magazine heeft toch een bepaalde uitstraling, mede door advertenties voor merken als Hermès en Delvaux. Compleet je zin doen zit er dus nooit echt in?

Je kan inmijn ogenmoeilijkzeggen dathet beeldendebelangrijkeris dan hettypografische.

19Koenraad Absoluut niet. We werken altijd binnen een vast stramien en in overleg met de hoofdredacteur die de tekst schreef met zijn redactieteam. Hij bepaalt de planning van de pagina’s en hoe het magazine er gaat uitzien. Het is wel onze taak om te melden wanneer dingen niet werken. We mogen achteraf dus wel pagina’s verplaatsen en er is so-wieso ook de vrijheid in het kiezen van de beelden en plaatsing ervan. Kleur en letterypes zijn wel vastgelegd in een stramien, wat noodzakelijk is. Zonder vast stramien geen goed magazine. Onze taak komt er op neer om het visueel goed en aantrekkelijk te maken.

Je zei al dat je als vormgever zelf moet blijven evolueren. Heb je nog advies voor beginnende gra� sche ontwerpers?

Koenraad In puur gra sche vormgeving vind ik persoonlijk de balans tussen ty-pogra e en beeldmateriaal belangrijk. Je kan in mijn ogen moeilijk zeggen dat het beeldende belangrijker is. Typogra-fie vind ik soms zelfs belangrijker. Ik doe dus heel veel lay-out bij bozar en dat moet soms heel erg snel gaan. Het is niet zo dat we maanden op een folder zitten te werken. Nu werk ik aan een nieuw project dat maandelijks zal door-gaan. Daar rek je een paar dagen voor uit: je maakt een visual, pleegt overleg

en begint te ontwerpen. Meestal blijft het wel in ons stramien van de huisstijl maar voor de rest ben je eigenlijk vrij qua letterrtypes en plaatsing. Uiteinde-lijk moeten we het gewoon voorstellen en moet het aanvaardt worden door de directie. Je moet als vormgever dus heel � exibel kunnen zijn. Je moet ook snel maar grondig kunnen werken. Als je freelance werkt moet je volgens mij vooral contacten onderhouden. Niet bij de pakken blijven zitten maar zelf mensen gaan contacteren.

Interview door Tom Packetdeadeyesopen.tumblr.com/

Jonas

Heg

i

Jonas Hegi is a promising 24 year old graphic design from Zurich,

Switzerland. After spending 2 years studying at the University of the Arts

in Zurich he moved on to complete an internship at Ludovic Balland and at Carvalho Bernau in Den Haag. He is part of the vj collective ‘Les

Enfants Terribles’. Hegi’s approach is very swiss and very inspiring to those

whose tastes lean in that direction.

Who is Jonas Hegi?

Jonas I’m a 24 years old guy living in Zurich, Switzerland. I just made my ba-Degree in Visual Communication at the Zurich University of the Arts (zhdk). At the moment I’m self-employed and working on different projects.

How did you end up in designing in the � rst place? How did it all start?

Jonas I grew up with drawing and paint-ing and I was always fond of design, photography, typography and the arts. For me it was always logical to end up in doing something with design and art.

What exactly did you graduate in and where?

Jonas I graduated in visual communi-cation (former graphic design) at the zhdk (Zurich University of the Arts)

Could you say your studies differ from graphic design?

Jonas Differ? It was all about graphic design and a little bit photography and illustration!

Where (places) has your work taken you?

Jonas I was working in Basel, The Hague and Zurich. With the VJ Col-lective, Les Enfants Terribles, (actual-

CREATIEF. JONG. ZWITSERS.

21

ly soon called Sierra) we played mainly in Switzerland, Germany and Austria playing.

What did these places teach you (that Switzerland didn’t)?

Jonas Never make compromises. Al-ways challenge yourself, always ques-tion your work. (Which I learned in Switzerland as well!)

You also had a vj’ing project with Samuel Weidmann. How did this start and is the ‘Les Enfants Terribles’ duo still active to this day?

Jonas Yes it’s still active, actually more than ever. We’re now thinking about a new name – Sierra. We’re trying to work more on installative projects in a more artistic way. But still, vj’ing is fun and we love to do it.

When I � rst heard about you, you were designing for Cryptonites. If we look at your more recent work a lot has changed. If you can agree, how would you say your work has evolved?

Jonas It’s more about the concept now. And probably way more reduced. I try to create things that may last longer than just for a certain period. I still like to switch between different styles and experience new things, I always try to go one step further than what’s actually around me. So I actually don’t

care what’s trendy now, I just do, what I think ts best for the project.

Is there a speci� c work (regardless if it’s print, digital, installation,…) that you are really proud of?

Jonas I think I’m really proud on the nal work I did with Samuel Weidmann at my school, the so called “Gra k Ki-osk”. We made a concept for a program, which is able to create posters and � yers with the content given by the user. The user just has to tell the program, wether the poster should look funny or serious or whatever, then the program starts working on the poster. And it works without any templates.At this point I have to give some credits to Philip Laeubli and Mario von Rick-enbach, two of the best programmers I know and without them the prototype just wouldn’t have been possible.The challenge was to translate compo-sition and intuitive designing in math-ematical formulas. The program is a prototype and we’re still working on it.

Have you had any expositions yourself?

Jonas There was just the final school exposition. But for me it’s always dif -cult to exhibit graphic design. There are some self-initiated projects I’m thinking of exposing, but it won’t be kind of a ré-sumé of my work.

Who did you work for, who do you work for now, who would you like to work for in the future?

Jonas I’m working mainly in the cultural section. Beside that, I initiated some proj-ects by myself. Also type design is a big thing. At the moment I couldn’t say for whom or what I would like to work most. It just has to be interesting and challeng-ing and it has to make fun, always!

You work is amazing but still how did you get noticed so quickly? Did you get any support (from big names,…)?

Jonas I got noticed so quickly? I really didn’t realize that. No, I didn’t get any support from big names. I don’t want to get noticed because of big names or of my person, I want to get noticed be-cause of my work.

I love silkscreen,hand printing,but I also lovemy laser printer.

Jonas Jonas HegiHegiHegiHegi we played mainly Hegi we played mainly

in Switzerland, Germany and Austria Hegiin Switzerland, Germany and Austria

What did these places teach you (that

HegiWhat did these places teach you (that

HegiWhat did these places teach you (that

HegiWhat did these places teach you (that

HegiHegiHegiHegiHegicare what’s trendy now, I just do, what I Hegicare what’s trendy now, I just do, what I think ts best for the project.Hegithink ts best for the project.

Is there a speci� c work (regardless if Hegi

Is there a speci� c work (regardless if Is there a speci� c work (regardless if Hegi

Is there a speci� c work (regardless if Hegi

Is there a speci� c work (regardless if Hegi

Is there a speci� c work (regardless if it’s print, digital, installation,…) that

Hegiit’s print, digital, installation,…) that

Hegiit’s print, digital, installation,…) that

Hegiit’s print, digital, installation,…) that you are really proud of?

Hegiyou are really proud of?you are really proud of?

Hegiyou are really proud of?

Hegiyou are really proud of?

Hegiyou are really proud of?

HegiHegiHegiHegiHegiHegiWho did you work for, who do you HegiWho did you work for, who do you HegiWho did you work for, who do you HegiWho did you work for, who do you work for now, who would you like to Hegiwork for now, who would you like to Hegiwork for now, who would you like to Hegiwork for now, who would you like to work for in the future?Hegiwork for in the future?Hegiwork for in the future?Hegiwork for in the future?

Jonas

HegiJonas Jonas

HegiJonas I’m working mainly in the cultural

HegiI’m working mainly in the cultural

section. Beside that, I initiated some proj-

Hegisection. Beside that, I initiated some proj-ects by myself. Also type design is a big

Hegiects by myself. Also type design is a big

Jonas

Heg

i

What are you occupied with the most at the moment?

Jonas Besides working as a designer, I’m organizing an independent fashion show called Kostume in Zurich. The next show will take place during the fashion week in Zurich. I’m not only working on the appearance of the show, I also have to deal with sponsors, fashion designers and a lot of other things. After the 12th of november, the day of the show, I will focus more on my own projects.

After all your experience so far: can you say what it takes to be a (good) graphic designer?

Jonas Passion! And never get satis ed.

Do you have any future goals. If so, which ones?

Jonas Uh, maybe moving to London or Berlin? Learning French in Paris?

Are there any tools or methods you frequently use in your work. (For example: silkscreen) If so, why?

Jonas No, I don’t like to use tools be-cause the tools. I like to use a speci c tool because I think it’s the best tool to get the best result for the project. So I love silkscreen, hand printing, but I also love my laser printer.

Never make compromises.Always challenge yourself,always questionyour work.

Interview door Stef Micheletjonashegi.com

01/ 02/ 03/ 04/

09/ 10/ 11/ 12/

17/ 18/ 19/ 20/

25/ 26/ 27/ 28/

05/ 06/ 07/ 08/

13/ 14/ 15/ 16/

21/ 22/ 23/ 24/

29/ 30/ 31/ 32/

01/ 02/

08/

14/

20/

26/

32/

03/

09/

15/

21/

27/

04/

10/

16/

22/

28/

05/

11/

17/

23/

29/

06/

12/

18/

14/

30/

19/

25/

31/

13/

07/

First of all, I want to say that I do not own the copyrights of these pictures. They belong to their respective owners. There is no infringe-ment to the privacy of each individual.When I started this experiment, I didn't know where I would finish. I just wanted to know what people thought about graphic design. But while doing this expermiment, I noticed that whatever the person did with the flyer was so characteristic for the person itself that it was just necessary to add a picture of the individual.Now you can see what graphic design means for someone and then look at what the person looks like.

So, everybody thank you very much for participating in this lovely experiment. It was so nice to meet new people through it and to watch everybody have so much fun while filling in the paper!

27

TOMAS LOOTENS

WeWeBeBe

camecameAA

wareware

We

Bec

am

e A

ware

We became aware manifesteert zich in een fysiek platform als een canvas/

podium voor jonge kunstenaars/muzikanten. Het ontwerpt kaders die input zoeken van buitenaf en

beoogt zo een steeds groeiende betrokkenheid. Tijdens evenementen

zoekt We became aware de confrontatie op met de buitenwereld.

Die confrontaties worden geregistreerd en laten hun sporen na in diverse crossmediale publicaties.

Op die manier wil het project een impuls zijn voor de creatieve cultuur

in en rond Sint-Lucas. We became aware steunt op de kruisbestuiving

tussen verschillende individuën en de kracht van het collectief. Het project

verlangt participatie en reikt dan ook de hand naar alle geprikkelde studenten, docenten, kunstenaars,

ontwerpers, gelijkgestemden,…om mee te denken en doen.

Hoe is ONDERGROND ontstaan?

Tomas Alles is begonnen met Black Heart Rebellion (bhr). We besloten op een bepaald moment om een plaat uit te brengen. Logisch was natuurlijk dat Vally (Valentijn Goethals) en ik het artwork van die plaat zouden doen. Het was de eerste keer dat we samenwerkten en omdat alles zo vlot verliep, besloten we om dit meer te doen. Ik zat toen net in mijn eerste jaar gra sche in Sint - Lu-cas. De cd-release was wel in orde, maar niemand wou die op vinyl uitbrengen. Vally en ik zijn dan maar een eigen pla-tenlabel begonnen waaruit later Smoke & Dust gegroeid is.In het begin hebben we er veel geld moeten in pompen: je eerste plaat in eigen beheer laten persen is duur. Het resultaat was best ok, maar je merkt wel dat het onze eerste plaat was. Het was ook de eerste keer dat we met vinyl werkten.Na het oprichten van Smoke & Dust heeft het een tijdje geduurd tot we onze investering terug verdiend hadden. Het heeft dan nog twee jaar geduurd eer er genoeg geld was om iets nieuws uit te brengen. Via bhr zijn we in contact gekomen met Amenra en enkele bui-tenlandse bands, vrienden van Amen-

29

ra. Zo is de bal aan het rollen gegaan. Smoke & Dust is meer platen beginnen uitbrengen, al dan niet in samenwerking met andere labels. Twee jaar geleden ben ik dan afgestu-deerd aan Sint Lucas, terwijl Vally nog een derde jaar experimenteel volgde. Sint Lucas startte toen ook met residen-ties voor masterstudenten. Bedoeling van die residenties is om beloftevolle en beginnende kunstenaars een platform te bieden voor hun projecten, als ant-woord op de moeilijke arbeidsmarkt waarop ze terechtkomen. Ik diende mijn eigen project in en werd geselecteerd. Uit die residentie op Sint Lucas is on-dergrond dan ontstaan.

Wat is het voornaamste idee van ONDERGROND?

Tomas We misten een scene in Gent en wilden shows organiseren die een vast publiek trokken. In een periode van zes maanden hebben we heel veel optre-dens gegeven, vooral van bands die hun release op ons label uitbrachten: King-dom, Ping Pong Tactics, Hessian… We probeerden om een soort dynamiek op gang te brengen rondom We Became Aware en Smoke & Dust en de bands waarvoor we werkten.

Momenteel is ondergrond niet actief. Zijn er nog plannen?

Tomas We blijven verdergaan met on-dergrond, maar op dit moment ne-men we een break. Als we drie jaar aan een stuk zo hard zouden doorgaan, vermindert de kwaliteit en de intensi-teit van wat we organiseren. Dat willen we allesbehalve. Het plan is om de helft van het jaar shows te doen en de andere helft een pauze in te lassen. We willen iedere keer met iets nieuws komen zodat het ook voor ons boeiend blijft. In Gent zijn er heel wat organisaties die interes-sante evenementen organiseren, maar ze missen een duidelijke visie. Dat vind ik jammer. Zo zijn de shows die kraak en Antropool Fictief brengen heel cool, alleen is er geen eenheid in wat ze doen. Dat wilden we absoluut vermijden met ondergrond. Vanuit het idee van die eenheid waren we op zoek naar een vas-te ruimte voor onze shows. Ik wou niet dat de mensen telkens het gevoel had-den dat ze op een andere plek waren en zich niet thuis voelden. Maar die ruimte vonden we niet. Om toch een constante te creëren besloten we om een podium te bouwen dat we op elke show kunnen gebruiken. Het podium bestaat uit een aantal aparte modules waardoor we het telkens in een andere vorm kunnen op-bouwen. Dat podium was letterlijk de rode draad die we overal mee hadden. Tegelijk verwijst het ook naar de on-dergrond waarop de bands speelden. Het podium was ook een deel van het hele proces: alles wat er op gebeurde, registreerden we. Alle sporen die ach-tergelaten zijn tijdens optredens werden behouden: bloed, zweet, tranen en bier natuurlijk. Het plan is nu om in januari een nieuwe reeks optredens te organiseren.

Ik ben benieuwd naar wat de volgende ONDERGROND brengt. De af� ches van ONDERGROND zijn redelijk druk. Kies je bewust voor die drukte? Is er een grens?

Tomas ondergrond is een zeer divers, intensief en dynamisch project en we wilden dat dit ook zo naar buiten kwam. Veel werk dat ik maakte in de tijd vóór

We verbergen die fouten niet. Het is net nodig dat er fouten gebeuren.

We

Bec

am

e A

ware

ondergrond ontstond in een traag proces. We hebben zeker een half jaar gewerkt aan de release van bhr. Zoiets was onmogelijk bij ondergrond. Vaak moest ik twee weken op voorhand nog een af che ontwerpen.

Op iedere ONDERGROND-af� che keert hetzelfde kader en dezelfde basistypogra� e terug…

Tomas Ik heb dat systeem bewust be-dacht. Het kader en de typogra e is de basis voor elke af che, maar ik kan het ontwerp elke keer heel vrij benaderen, afhankelijk van de show. Als je al de af- ches naast elkaar zou hangen, vormen ze toch een eenheid: door het vaste for-maat, het papier en het kader. Het kader is, net als het podium, een link met de naam ondergrond: de ondergrond waarop alles gebeurt. Het kader is op voorhand in offset gedrukt. Ik ben er trouwens ook sneller door leren werken. Alle af ches zijn ’s nachts gemaakt on-der invloed van Golden Power en on-der een hoge tijdsdruk, vandaar de vele spellingfouten. Dit alles, die chaos en die wanorde past perfect bij de sfeer van ondergrond.

Vanwaar je voorkeur voor het zeefdrukken?

Tomas Voor bhr zeefdrukten we pat-ches en canvas tassen in een atelier van Sint-Lucas. Later zijn we ook op papier beginnen werken. Zeefdruk is een inte-ressant medium. Je hebt alles zelf in de hand. En hoe meer we zelf in de hand hebben, hoe meer het verhaal klopt voor ons. Meestal gaat er iets fout als je je werk toevertrouwt aan een druk-ker. Dan is het niet zoals je het wou. Daarenboven is het ook interessant dat we voor dezelfde prijs alles zelf kun-nen doen, ook voor kleinere oplages. Je kunt mooiere en ‘zottere’ kleuren ge-bruiken. Alles wordt veel boeiender. Nu zeefdruk ik in het atelier van vrije gra- ek van soa kask. Daar hebben ze een semiautomatische zeefdrukmachine.

Hoe bekom je de spetters op je zeefdrukken?

Tomas Ik druk al mijn affiches met acryl in plaats van met drukkersinkt. Acryl is veel goedkoper en je krijgt de-zelfde effecten. Eigenlijk werk ik met een combinatie van acryl en medium. Medium is iets zeer raars: het ziet er wit

uit, maar als je het vermengt met een kleur vermindert de intensiteit van die kleur niet. Vaak spat ik gewoon wat me-dium op mijn zeefraam en ontstaan er doorzichtige, witte vlekken op het pa-pier. Ik ga bewust op zoek naar ‘fouten’ om geen perfecte druk te bekomen. We doen dat in al onze ontwerpen. De outline van een lettertype zal er nooit perfect uitzien bijvoorbeeld, de lijn zal er altijd een beetje naast staan. We ver-bergen die fouten niet. Het is net nodig dat ze gebeuren. De teksten moeten ook niet leesbaar te zijn. Ze maken na-melijk deel uit van een experiment. In dat experiment proberen we om in zo’n kort mogelijke tijd zo veel mogelijk af- ches te maken. En ondertussen doen we onderzoek naar verschillende zeef-druktechnieken en ontwerpen we zelf lettertypes.Als de mensen ons vragen stellen over het idee achter de affiche, kunnen we daar altijd een antwoord op geven. Bij het logo van Hessian zie je allemaal strepen door elkaar, maar eigenlijk vor-men ze de bandnaam. Op de cover van de plaat zie je de verscheurde gezichten van de bandleden. De band bestaat uit vier verschillende personen die toch sa-men werken en een geheel vormen.

31

Ontwerp je met de vrije hand of via computer?

Tomas Alles is ontworpen met Inde-sign. Hoewel mijn kennis over Indesign beperk is, teken ik er meestal toch mee. Het is soms wel wat prutsen vooraleer ik een resultaat bekom.

Jan en Ronald inspireren zich voor de af� che van het WAK wel duidelijk op ONDERGRONDaf� ches. Wat vind je daarvan?

Tomas In de hardcorescene gebeurt het wel vaker dat, zodra men een af -che van Amenra of zo online zet, twee maanden later iemand iets maakt dat er duidelijk door geïnspireerd werd. Ik vind dat wel leuk. Wij gaan ook kijken bij anderen, dus vinden we het niet erg als zij bij ons ideeën komen lenen. Het is een compliment en een teken dat ze ons werk waarderen. En het is zeker tof als ontwerpers als Jan en Ronald dit doen.

Jullie stonden ook op Boomtown afgelopen jaar.

Tomas Boomtown had ons opgemerkt tijdens dat half jaar met ondergrond.

Ze dachten dat we vooral met beeldende kunst bezig waren. Onze voorwaarde was om, naast beeldende kunst, ook mu-ziek te brengen. Dat was wat Valentijn en ik afgesproken hadden in het begin: in al onze projecten moet muziek een be-langrijke rol spelen. We zullen dus niet samenwerken met een random schrijver die een nieuw boek wil uitbrengen.

Met Smoke & Dust publiceren jullie nu zelf boeken. Waarover gaan die?

Tomas Smoke & Dust is zeer low pro le. We brengen boeken uit die een verza-meling bevatten van allerlei interessante teksten, zoals je vroeger in de punkscene zag. Net zoals men een booklet maakt van een plaat, doen wij dit met boeken. Dit mag eigenlijk niet, maar we vinden het wel enorm interessant. Zeker nu internet zo alomtegenwoordig is. Daar wordt alles voortdurend gekopieerd en is alles ook online terug te vinden. Wij willen via een ‘verouderd’ medium tek-sten opnieuw verspreiden. Door allerlei verschillende teksten en personen samen in een boek te bundelen, wordt dit een zeer boeiende reeks. De oplage is wel beperkt: 25 boeken of magazines per reeks. We verkopen die voor erg weinig

geld, enkel productiekosten. Vaak gaan de magazines over de praktische kant van hoe je labels moet runnen en wat de verschillen tussen de jaren’80 en nu zijn om labels op te starten. We hopen gewoon dat de 25 mensen die dit kopen er iets zullen aan hebben en dat ze ooit zelf dingen zullen opstarten.

Jullie hebben toch een heel eigen publiek, anders dan op andere optredens. Ook is jullie label niet zoals andere hardcorelabels, die zich echt beperken tot dat ene genre.

Tomas We hebben een zeer gemengd publiek. Vaak zijn studenten van Sint Lucas of soa kask, meer kunstenaarsty-pes dus. Ik zie ons niet snel de typische hardcore band op plaat uit brengen of boeken voor een show. Daarom kozen we ook voor Hessian. Hun muziek zit technisch zeer goed in elkaar en er komt een soort agressie uit die je bij andere hardcorebands weinig ziet. Hessian is de ene tegenpool: hun muziek is duister, zwaar en traag. De andere tegenpool bestaat uit bands als Ping Pong Tactics die eerder vrolijke en mainstream num-mers brengen en Pieces of Quiet met enorm experimenteel werk. We waken

We

Bec

am

e A

ware

We brengen boekenuit die een verzameling bevattenvan allerlei interessante teksten,zoals men vroeger in de punkscene deed.

33

daar heel bewust over. Daarom hebben we de 4 way 7 inch split uitgebracht met Ping Pong Tactic, Mauro Pawlowski, Pieces Of Quiet en Faceneck. Hetgeen we ervoor uitgebracht hadden waren BHR-dingen met Amenra en later Hes-sian. Het achterliggende idee was: als we nu niet alle genres openbreken, zijn we gewoon het zoveelste hardcorelabel in de rij. Dus besloten we een 7 inch te maken met vier bands samen, vier to-taal verschillende bands in genre. De mensen uit die bands hebben veel met hardcore te maken of speelden vroeger in zo’n bands. Zo kan het publiek alles van ons ver-wachten. Voor ons is het ook veel inte-ressanter: we moeten ons niet beperken tot dat ene genre. Als je je vijf jaar focust op het uitbrengen van pure hardcorepla-ten en je ook interesse hebt in andere genres, is het moeilijk om zo te tonen wie je echt bent. Wij willen al onze interes-ses overbrengen. En wij zijn niet alleen geïnteresseerd in wat er op de plaat staat, maar ook in hoe ze eruit ziet.

Ja, dat merkte ik al. De platen zelf zijn ook anders dan de meeste platen…

Tomas We hebben voor onszelf sim-pele regels opgesteld. We zullen ten eerste nooit iets releasen wat standaard is. Onze eerste plaat was heel typisch, maar sindsdien doen we dat nooit meer. Ten tweede vertrouwen we geen enkele plaat meer toe aan een drukker. We leg-gen onszelf dus beperkingen op waar-door we verplicht worden om andere oplossingen te zoeken. Bij de 7 inch van bhr en Adorno hebben we gekozen voor een speciale kapvorm: je kan je eigen hoes vouwen op twaalf verschillende manieren. Het was een split 7 inch en wat ik hatelijk vind aan splits is dat je

meestal de grote band hebt en daar-naast dan de kleine band. We wilden dat vermijden en iets maken dat voor beide bands op alle vlakken evenwaardig was.

Was je voor je opleiding aan Sint Lucas ook al bezig met gra� sch ontwerp of had je een vooropleiding in de gra� sche sector?

Tomas Neen, ik had niets van vooroplei-ding. Af en toe maakte ik wat � yers in Photoshop voor jeugdhuizen en vrien-den. Toen ik in Sint Lucas kwam was het dus even wennen: ik had heel weinig er-varing met al die programma’s. Maar de vier jaar gra sch ontwerp zijn heel vlot verlopen. Sint Lucas is geluk-kig erg gericht op het conceptuele en daar kon ik me meteen in vinden. Ik was altijd al bezig met het bedenken en organiseren van dingen. We waren ook vrij om te doen waar we zin in hadden hoe onmogelijk de uitvoering van ons plan ook was. We zaten in een systeem waarbij we mochten kiezen bij welke docent we ons werk maakten. Ik draai-de dus vrij snel mee met het gedachte-goed van Sint Lucas. Het was een vlek-keloos parcours.

Valentijn zit nu bij Werkplaats Typogra� e (Arnhem, Nederland). Hoe verloopt de samenwerking nu tussen jullie?

Tomas Vroeger ontwierpen we veel meer echt samen: we zaten letterlijk naast elkaar voor de computer. Nu Vally in Nederlands werkt, gebeurt alles veelal via e-mail. Eerst bedenken we samen een concept. De persoon die zich er het best bij voelt, begint dan te ontwerpen. Daar-na wordt er veel heen en weer gemaild. Dat gaat allemaal heel vlot, eigenlijk.

Met wat ben jij bezig nu ONDERGROND even stil ligt?

Tomas Ik werk onder andere voor kraak die zich bezig houdt met expe-rimentele muziek. Ik werk ook in een café om mijn huur hier in Gent te beta-len. Ook krijg ik veel losse opdrachten en zowat de helft van de tijd investeer ik in eigen projecten. Ik ben dus met veel tegelijk bezig.

Interview door Tiene Devoswww.webecameaware.com

www.ondergrondgent.be/blg

aakash nihalanieen artiest uit New York, is

iemand die zich bezig houdt met � uoriscerende tape. Hij creëert

met tape optische illusies die geometrische guren voorstellen.

Met deze werken heeft hij al heel wat belangstelling gekregen

van internationale websites en sociale media. Zo is hij zelfs al

gevraagd geweest door Facebook om in de kantoren in New York

installaties te maken. In zijn werken getuigt hij van een enorm inzicht in de 3-dimensionaliteit om op

verschillende ondergronden een illusie op te wekken dat er effectief

3D objecten op staan.

Om zijn portfolio aan te vullen is hij al naar India geweest. Daar

zorgen zijn � uorescerende kleuren in combinatie met de rijke cultuur

van India voor een aantal in het oog springende werk.

Aakash vertelt over zijn werk in India het volgende:

“Het is zeker een interessante ervaring geweest. In New York zijn

de mensen het al redelijk gewend om op publieke plaatsen mensen te zien

werken of ze kennen op het minst het idee van street art. Maar in India

is het een raar ding om iemand te ontmoeten die tape op de pakt.

Kunst in India is eerder een functioneel, zoals borden en tekens,

of heeft een religieuze betekenis. Voor de plaatselijke mensen is het ‘cool‘ om wat werken te zien met

een meer abstracte intentie. Het lijkt ook wel alsof de Indiërs, inclusief de overheid, niet snel iets wat op straat gebeurd associeert met vandalisme,

zoals dat thuis in New York gebeurd.Enerzijds was het in India niet

gemakkelijk werken met mijn tape omdat de wanden vaak stof g en vochtig zijn, anderzijds gaven de

natuurlijke kleuren en texturen een enorm contrastrijke achtergrond voor

mijn schone heldere lijnen.”

Zijn werken ‘Domino’, ‘Platforms’, ‘Zig Zag’ en verschillende werken die Aakash gemaakt heeft in India staan Momenteel tentoon in New York in

de Seven Art Limited Gallery.

35

Meer info vind je op

aakashnihalani.com and www.� ickr.com/photos/28750691@N03

Tapeby

AakashNihalani

Lie

ven H

anec

a

Lieven Haneca

37

Lieven Haneca werkt al een tijd onder de naam Elha. Hij ontwerpt

voor onder andere Ma-festival en tal van andere projecten. Hij heeft een

passie voor muziek en voor gra� sche vormgeving en kan enorm genieten

van gelijk wie die bezeten is door zijn vak of wiens leven volledig in functie

staat van z’n passie.

Wanneer kwam je interesse voor gra� sche vormgeving? Was het een van vanzelfsprekende stap? Welke opleiding hebt u gedaan?

Lieven In 1996 ben ik gestart met de opleiding Grafische vormgeving in Sint-lucas. Ik kwam uit een heel con-servatieve typische katholieke middel-bare school in Brugge, Sint-Leocollege. 6 Jaar op internaat, dit was voor mij de hel! Ik kwam er heel snel achter dat ik niet thuis hoorde in een systeem waar elke activiteit of moment van de dag be-gon en stopte met belgerinkel. Ik heb er Latijn-Grieks en vanaf het vijfde Latijn-Wiskunde gestudeerd. Gra sche Vormgeving was dus zeker geen eviden-te keuze. Laat staan dat ik wist wat het vak en de richting inhield. Ik was leer-moe maar tekende graag en had daar ook al regelmatig complimenten voor gekregen. Op de opendeurdag van Sint-Lucas zag ik bordjes hangen met “hier wordt niet gerookt” waar van de ‘n’ in

‘w’ was veranderd. Ik moet eerlijk zeg-gen dat dit toen mijn belangrijkste mo-tivatie was om me daar in te schrijven. Oorspronkelijk wou ik schilderkunst studeren maar mijn ouders drongen aan op een “richting met iets meer ( nan-ciële) toekomst”. Achteraf gezien ben ik heel tevreden van mijn keuze maar, het was eerder een toevalstreffer dan een bewuste keuze… Mijn eerste jaar stelde ook niet veel voor (letterlijk en guurlijk). Het contrast tussen kotleven en internaat was net iets te groot. Ik wist nauwelijks wie mijn leerkrachten waren. Ik was bijgevolg over de hele lijn gebuisd. Het jaar nadien heb ik het over een andere boeg gegooid en ben ik eige-lijk voor het eerst bewust in aanraking gekomen met vormgeving.

Tijdens mijn opleiding was ik heel erg fan van “designer republic” en “büro

destruct”. Ik was hun naam toevallig te-gengekomen in een Emigré-tijdschrift in een artikel over Designer Republic. Ontwerpen met de computer zat onge-lofelijk in de lift (desondanks mochten wij in het eerste jaar nog geen compu-ter gebruiken. In die tijd luisterde ik veel naar Aphex Twin, Squarepusher, µ-uziq, Autechre, Amon Tobin, Stereo-lab enz… Veel van die artiesten hadden releases op het Wrap label. De warp-site en verschillende platenhoezen bij Warp werden ontworpen door Desig-ner Republic. Zij hebben naar mijn gevoel heel wat trends gezet die tot op vandaag nog regelmatig herkauwd en gekopieerd worden. Met dat verschil dat ze toen vernieuwend en revolutionair waren en vandaag eerder afgezaagd of als een trukendoos overkomen… Zoals ik al zei was ik enorm geboeid door hun super-cleane computerstijl, welke ik

OOK WEL GEKEND ONDER DE NAAM ELHA

Het is mede door slechtevormgeving dat goeieontwerpers het verschilkunnen maken.Dus driewerf hoera voor deslechte ontwerper!

Lieven HanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaLieven Haneca werkt al een tijd HanecaLieven Haneca werkt al een tijd Lieven Haneca werkt al een tijd HanecaLieven Haneca werkt al een tijd

onder de naam Elha. Hij ontwerpt Hanecaonder de naam Elha. Hij ontwerpt onder de naam Elha. Hij ontwerpt Hanecaonder de naam Elha. Hij ontwerpt voor onder andere Ma-festival en tal Hanecavoor onder andere Ma-festival en tal voor onder andere Ma-festival en tal Hanecavoor onder andere Ma-festival en tal

van andere projecten. Hij heeft een Hanecavan andere projecten. Hij heeft een passie voor muziek en voor gra� sche Hanecapassie voor muziek en voor gra� sche passie voor muziek en voor gra� sche Hanecapassie voor muziek en voor gra� sche

vormgeving en kan enorm genieten Hanecavormgeving en kan enorm genieten van gelijk wie die bezeten is door zijn Hanecavan gelijk wie die bezeten is door zijn vak of wiens leven volledig in functie Hanecavak of wiens leven volledig in functie vak of wiens leven volledig in functie Hanecavak of wiens leven volledig in functie

staat van z’n passie.Haneca

staat van z’n passie.staat van z’n passie.Haneca

staat van z’n passie.HanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHaneca‘w’ was veranderd. Ik moet eerlijk zeg-Haneca‘w’ was veranderd. Ik moet eerlijk zeg-

gen dat dit toen mijn belangrijkste mo-Hanecagen dat dit toen mijn belangrijkste mo-tivatie was om me daar in te schrijven. Hanecativatie was om me daar in te schrijven. Oorspronkelijk wou ik schilderkunst HanecaOorspronkelijk wou ik schilderkunst studeren maar mijn ouders drongen aan Hanecastuderen maar mijn ouders drongen aan op een “richting met iets meer ( nan-Hanecaop een “richting met iets meer ( nan-ciële) toekomst”. Achteraf gezien ben Hanecaciële) toekomst”. Achteraf gezien ben ik heel tevreden van mijn keuze maar, Hanecaik heel tevreden van mijn keuze maar, het was eerder een toevalstreffer dan

Hanecahet was eerder een toevalstreffer dan

HanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecaHanecadestruct”. Ik was hun naam toevallig te-Hanecadestruct”. Ik was hun naam toevallig te-gengekomen in een Emigré-tijdschrift Hanecagengekomen in een Emigré-tijdschrift in een artikel over Designer Republic. Hanecain een artikel over Designer Republic. Ontwerpen met de computer zat onge-HanecaOntwerpen met de computer zat onge-lofelijk in de lift (desondanks mochten Hanecalofelijk in de lift (desondanks mochten wij in het eerste jaar nog geen compu-Hanecawij in het eerste jaar nog geen compu-ter gebruiken. In die tijd luisterde ik Hanecater gebruiken. In die tijd luisterde ik veel naar Aphex Twin, Squarepusher, Hanecaveel naar Aphex Twin, Squarepusher, µ-uziq, Autechre, Amon Tobin, Stereo-

Hanecaµ-uziq, Autechre, Amon Tobin, Stereo-

Lie

ven H

anec

a

ongegeneerd probeerde na te apen. Op de zolder thuis vond ik het ‘Boek van de Mens’. Een honderd-tal tijdschriftjes die je in de jaren 70 kon sparen om na-dien als medisch encyclopedie te bun-delen in een tien-tal mappen. De maga-zine’s stonden vol naïve en soms ietwat lugubere medische beelden met hoog retro gehalte. Ik denk dat ik nagenoeg voor al mijn opdrachten in het tweede en derde jaar Sint-Lucas hier mijn beeld-materiaal heb uit gehaald. Ik vond het zonder meer leuk om de cleane com-putertekeningen (à la designer republic en büro destruct) te combineren met retro-fotografische zeventies-beelden uit (vooral) ‘Boek van de mens’. Meer vanuit een buikgevoel en veel minder bewust inhoudelijk onstond toen op die manier ‘mijn gra sche stijl’. In 1999 was ik mede oprichter van het Gentse platen-label Aim-Records en stiekem droomde ik naam en faam te verkrijgen als huisontwerper van een underground platenlabel. Ik vond het bijzonder jn dat ik volledige artistieke vrijheid kreeg van zowel artiesten en collega’s. Tege-lijk was het super jn om voor het eerst ‘echt drukwerk’ in handen te hebben.

Ben je direct zelfstandig geworden? Of heb je eerst nog ergens gewerkt? Was dit evident? Hoe komt u in contact met klanten komen zij naar jou of omgekeerd?

Lieven Na m‘n studies heb ik onmid-dellijk m‘n BTW-nr aangevraagd. M‘n ouders zijn beiden zelfstandig, en aan-gezien ik geen zin had om voor een baas te werken, leek me dit een evidente keuze. Ik had het geluk direct te kun-nen starten met een aantal opdrachten. Mijn eerste klant was Symfonieorkest Vlaanderen. Via een gemeenschappelijke vriend leerde ik de communicatieverant-woordelijke kennen van het orkest. Het klikte meteen bijzonder goed. Ik kreeg vrijwel carte-blanche om een website te ontwikkelen. Het jaar erop kwam er een nieuwe communicatieman bij het orkest waarmee het opnieuw heel goed klikte. Hij richtte kort nadien samen met een collega van het Symfonieorkest het ba-rokorkest B’Rock op en werd nog later directeur van Festival van Vlaanderen Brugge alias mafestival. We konden goed met elkaar opschieten en deelden de idee dat vormgeving bij klassieke muziek over het algemeen muf, vrijblij-vend en conservatief was… Onze ‘mis-

sie’ bestond erin daar verandering in te brengen. Wat resulteerde in roze konij-nen voor de cdhoes van een kamermu-ziekorkest, fruitplakkers als identiteit voor klassieke-muziek-management, een action-hero-logo voor een barokorkest en solsleutel-snorretjes voor een ‘oude muziek’ festival. De contacten met alle klanten waar ik tot nu toe voor werkte zijn eigenlijk op een soortgelijke manier tot stand geko-men. Meestal toevallig, via vrienden, kennissen of via klanten…

Aan wat moet een ontwerper voldoen volgens u? Wat is de taak van een ontwerper?

Lieven Een ontwerper moet volgens mij niets. Elk moet zijn eigen invulling ge-ven aan wat ontwerpen is. Het is mede door slechte vormgeving dat goeie ont-werpers het verschil kunnen maken. Dus driewerf hoera voor de slechte ont-werper! Voor mezelf vind ik het belang-rijk dat vormgeving inhoudelijk klopt. Dat niets gratuit is en dat alle balast geëlimineerd wordt. Toen ik begon met ontwerpen wou ik zo snel mogelijk mijn eigen herkenbare stijl ontwikkelen. On-dertussen ben ik wel van mening veran-

39

derd. Een stijl betekent in vele gevallen veiligheid en zekerheid maar sluit ook bepaalde, soms interessantere, denkpis-tes uit. Ik probeer tegenwoordig bij elk ontwerp van nul te beginnen. En heb over het algemeen geen enkel idee waar ik uitkom…

Heb je een vaste aanpak wanneer je aan een werk begint?

Lieven Meestal is het een combinatie van euforie, chaos, paniek, slecht slapen, nadenken, schetsen, twijfelen, vloeken en vooral veel kof e drinken…

Over welk werk ben je zelf het meest tevreden? Komt het soms voor dat je niet tevreden bent van je werk?

Lieven Oei, dat is iets heel bizar. Ik heb echt een haat liefde verhouding met mijn portfolio. Ik kan heel trots zijn over bepaald werk om het nadien echt crap te vinden. Als ik het dan een paar maand later uit de kast haal kan ik het terug ok vinden. Op dit ogenblik ben ik, denk ik, wel tevreden over de festivalcatalogus van mafestival 2011 en de St-Lucas brochure die ik samen met Johny Van de Vyver gemaakt heb

voor de eindejaarstentoonstelling van Bachelor Beeldende Vormgeving in St-Lucas. Van de festivalcatalogus ben ik vooral tevreden omdat ik heel weinig compromissen heb moeten sluiten. Er zijn ook (voor de eerste keer) enkel positieve reacties op gekomen. De St-Lucasbrochure was een heel leuke sa-menwerking in die zin dat ik het gevoel had dat we elkaar heel goed aanvulden.

Hoe ver kan je volgens jou gaan in leesbaarheid?

Lieven Leesbaarheid is een heel gevoe-lig punt. Het komt heel vaak voor dat de klant zegt: “dat gaan ze niet kunnen lezen…”. Dit kan me erg boos maken. Ik ga ervan uit dat het doelpubliek geen kleuters zijn en wanneer mensen geïn-trigeerd raken door een ontwerp ze ook genoeg moeite zullen doen om te weten wat erop staat. Ik reken op de nieuws-gierige natuur van de mens. Ik denk dat communicatie ook veel effectiever is als je er even moet bij nadenken. Mensen worden dagelijks overspoeld met beel-den waarvan het grootste deel gewoon pap is. Je moet als vormgever proberen het verschil te maken. Ik ga over het algemeen de boodschap niet zo helder

mogelijk proberen communiceren. Aan de andere kant is het ook niet mijn be-doeling om alles nodeloos moeilijk te maken. Ik wil vooral aandacht trekken, en meestal lukt dit denk ik het best door tegendraads of onconventioneel te zijn. Dit wil ook zeker niet zeggen dat ik geen rekening houd met leesbaarheid, maar ik probeer wel ergens naar een bepaalde grens te werken. Veel hangt uiteraard af van de bereidheid van de klant om hierin mee te gaan.

Lie

ven H

anec

a

Naar welke vormgevers kijk je zelf op? Waaruit put je je inspiratie?Lieven Ik ben bijzonder fan van Karel Martens, Moiré. (Marc Kappeler & Mar-kus Reichenbach), Geoffrey Brusatto, Kessels Kramer, Experimental Jetset, en nog heel veel vormgevers. Ik kan ook heel erg genieten van gelijk wie die be-zeten is door zijn vak of wiens leven volledig in functie staat van z’n passie. En dit gaat veel verder dan enkel vorm-geving. Zo vind ik Lucian Freud even intrigerend als Pater Damiaan, John Coltrane, Osamu Tezuka, Le Corbusier, Andrew McAuley of Ferdinand Cheval (oei vooral mannen dus) en euh, Mar-lene Dumas.

Je werkt als vormgever altijd in opdracht van anderen. Heb je soms al last gehad dat zij dingen van je verwachten waar je het niet mee eens bent? Heb je dan meer moeite om aan die opdracht te werken?

Lieven Constant! Een veel voorkomend probleem is dat een opdrachtgever zijn vraagstelling veelal formuleert vanuit zijn referentiekader, vanuit dingen die hij kent en reeds gezien heeft. Het komt bijvoorbeeld heel vaak voor dat bij een eerste bespreking voor een nieuwe op-dracht een aantal drukwerken op tafel liggen die als referentie dienen voor wat de klant denkt dat er gemaakt moet worden. Het komt er in vele gevallen op neer dat je eerst moet proberen achter-halen wat de klant echt nodig heeft. Los van wat hij denkt nodig te hebben. Zo wordt er nogal vlug, gratuit een medium of formaat vastgelegd zonder er echt bij stil te staan of dit wel de juiste of meest bruikbare vorm is. Zo heb ik een klant gehad die absoluut geen vouwfolder wou omdat dit volgens hem zeer moeilijk te lezen is. Achteraf bleek dat diezelfde klant zich enkel baseerde op vouwfol-ders die heel slecht opgemaakt waren en waar de leesbaarheid afging van de zet-wijze en foute typogra e en niet van het vouwen… Het is denk ik heel belangrijk om alles voldoende in vraag te stellen bij de briefing. En indien mogelijk de klant waar nodig bij te sturen in zijn op-vattingen.

U ontwerpt folders, � yers, cd hoezen, af� ches,… Waarin kan u het meest creativiteit kwijt?

Lieven Ik doe het liefst affiches. Geen idee waarom. Wellicht heeft het met het formaat te maken. Ik werk graag groot. Brochures vind ik ook zeer leuk. De materialiteit wordt veel belangrijker bij brochures en vormt een extra laag in het ontwerp. Ik werk sowieso het liefst als er inhoudelijk een uitgangspunt is. Dit zorgt voor houvast, een kader om bin-nen te werken. Dit is minder het geval bij cd’s of platenhoezen. Maar afwisseling is voor mij het belangrijkst. Enkel nog af -ches ontwerpen lijkt me erg saai. Ik merk ook dat ik veel makkelijker werk als het goed klikt tussen mij en de klant. Het is zelfs bijna essentieel denk ik…

Voor wat zou je ooit nog willen ontwerpen? Waar zou je over 10 jaar willen staan?

Lieven Geen idee… Een opdracht voor boekontwerp zou ik zeker niet afslaan. Ik weet vooral waar ik niet meer voor wil werken. Ik heb een hekel aan op-drachtgevers die niets uit handen wil-len geven of die bang zijn van vormge-ving of ideeën die ze nog niet kennen of nog niet eerder gezien hebben. Over het algemeen vind ik opdrachten voor de culturele sector veel interessanter. Groot geld verdienen is nooit echt een ambitie geweest. Ik ben eerder lui en werk enkel als het nodig is. Ik vrees dat ik ook te weinig voeling heb met ‘com-merciële opdrachten’ om daarin voluit te kunnen gaan. Wat niet wil zeggen dat ik elke commerciële opdracht weiger. Ik doe dit puur uit opportunisme als er voldoende geld mee te verdienen valt. Dit geeft me de ruimte om ook dingen te ontwerpen die niet zo goed verdienen maar waarin ik mij ten volle kan uitle-ven. Op zich ben ik wel tevreden met de situatie waarin ik me nu bevind. Ik zal dus zeker niet misnoegd zijn mocht ik op werkvlak over 10 jaar nog steeds op dezelfde manier mijn brood kunnen verdienen. De juiste lottocijfers zouden uiteraard wel het een en ander veran-deren…

Het komt heel vaak voor dat de klant zegt:“dat gaan ze niet kunnen lezen…”Dit kan me erg boos maken. Ik ga ervan uitdat het doelpubliek geen kleuters zijn enwanneer mensen geïntrigeerd raken dooreen ontwerp ze ook genoeg moeite zullen doenom te weten wat erop staat.

Interview door Josse Pylwww.elha.be

41

Het komt heel vaak voor dat de klant zegt:“dat gaan ze niet kunnen lezen…”Dit kan me erg boos maken. Ik ga ervan uitdat het doelpubliek geen kleuters zijn enwanneer mensen geïntrigeerd raken dooreen ontwerp ze ook genoeg moeite zullen doenom te weten wat erop staat.

KUNSTENAAR GRAFISCH ONTWERPER OPVOEDER UIT NEDERLAND

Harm

en L

iem

burg

Harmen Liemburg (Lisse, Nederland, 1966) is een zelfstandig ontwerper.

Zijn studio bevindt zich in de omgetoverde woonkamer van zijn

woning in Amsterdam waar ik hem opzocht.

Zijn studie begon als sociaal geograaf en cartograaf

In 1998 studeerde hij af als gra� sch ontwerper aan de Gerrit Rietveld

academie in Amsterdam.Tijdens zijn stage in New York

maakte hij veel websites en creëerde zo de drang om eenmaal

thuisgekomen achter zijn computer vandaan te komen en zijn handen vies

te maken in de zeefdruk werkplaats van de academie. Nu zeefdrukt

Harmen nog altijd zijn meeste werken en leidt hij zelf de werkplaats waar

hij dit leerde. Zijn werken zijn vaak verzamelingen

van allerlei losse elementen waarvoor hij overal inspiratie kan vinden.

Met � guurtjes die anderen misschien niet eens zouden zien maakt hij

complexe composities. Verschillende transparante inktlagen zorgen voor

nieuwe kleuren en dieptes.

Hoe kwam het dat je van opgeleid cartograaf de stap maakte naar gra� sch ontwerper?

Harmen Nadat ik afstudeerde aan de universiteit, werkte ik een tijdje als car-tograaf en deelde een studio met de jon-gens van DieTwee (red. een ontwerp bu-reau in Utrecht) en begon zo ook voor hun te werken. Ik probeerde dat te com-bineren met een nieuwe studie gra sch ontwerpen aan de HKU, maar dat liep helemaal niet lekker. Ik realiseerde me: als het met mij nog wat wil gaan worden als ontwerper, als ik mijn eigen hand-schrift wil ontwikkelen, dan moet ik me losmaken van deze omgeving. Het was nodig om me een aantal jaar te concen-treren op een opleiding elders zonder de a� eiding van de werkpraktijk.

De optie om naar een kunstacademie te gaan had ik vroeger nooit overwogen, ik heb het nooit van huis uit meegekregen. Ik kwam daar via vrienden mee in aan-raking, terwijl ik aan het studeren was. En zo is heel langzaam het idee gegroeid dat grafisch ontwerpen misschien ook voor mij weggelegd zou zijn.

Je ouders waren niet bezig met kunst?

Harmen Nee totaal niet.

Begrepen die wel dat je naar een kunstacademie wilde en snapten ze waar je mee bezig was?

Harmen Mijn ouders droegen ook fi-nancieel bij aan mijn studie en ik had al zeven jaar sociale geogra e gestudeerd toen ik ze vertelde dat ik nog een studie wou doen en wel op de kunstacademie, waar mijn vader zich helemaal niets bij voor kon stellen. Dat was wel een lastig moment. Wij hadden een buurmeisje in Zoetermeer die naar de kunstacademie ging, voor de rest was het een totaal on-bekende wereld. Maar we zijn een hele tijd verder en ik denk dat mijn vader alle waardering heeft voor hoe ik nu bezig ben, al zal hij zich af en toe zorgen maken om mijn nanciële toestand.

Als je terugkijkt op de periode dat je op de Rietveld academie zat, wat staat je daar van bij? Had je het gevoel dat je daar op je plek zat, waren de docenten enthousiast over je?

Harmen Ik denk dat het voor mij een hele goede school was. De Rietveld is natuurlijk niet noodzakelijkerwijs de beste school voor iedereen. Er wordt vooral aan je hoofd gesleuteld, aan je mentaliteit, je blik op de wereld. Maar

HarmenLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgHarmen Liemburg (Lisse, Nederland, LiemburgHarmen Liemburg (Lisse, Nederland, Harmen Liemburg (Lisse, Nederland, LiemburgHarmen Liemburg (Lisse, Nederland, 1966) is een zelfstandig ontwerper. Liemburg1966) is een zelfstandig ontwerper.

Zijn studio bevindt zich in de

LiemburgZijn studio bevindt zich in de Zijn studio bevindt zich in de

LiemburgZijn studio bevindt zich in de

omgetoverde woonkamer van zijn

Liemburgomgetoverde woonkamer van zijn

woning in Amsterdam waar ik hem

Liemburgwoning in Amsterdam waar ik hem

LiemburgLiemburgLiemburgLiemburgHoe kwam het dat je van opgeleid LiemburgHoe kwam het dat je van opgeleid LiemburgHoe kwam het dat je van opgeleid LiemburgHoe kwam het dat je van opgeleid cartograaf de stap maakte naar

Liemburgcartograaf de stap maakte naar

Liemburgcartograaf de stap maakte naar

Liemburgcartograaf de stap maakte naar gra� sch ontwerper?

Liemburggra� sch ontwerper?gra� sch ontwerper?

Liemburggra� sch ontwerper?

Liemburggra� sch ontwerper?

Liemburggra� sch ontwerper?

Harmen

LiemburgHarmenHarmen

LiemburgHarmen Nadat ik afstudeerde aan de

Liemburg Nadat ik afstudeerde aan de

LiemburgLiemburgLiemburgLiemburgBegrepen die wel dat je naar een LiemburgBegrepen die wel dat je naar een LiemburgBegrepen die wel dat je naar een LiemburgBegrepen die wel dat je naar een kunstacademie wilde en snapten ze

Liemburgkunstacademie wilde en snapten ze

Liemburgkunstacademie wilde en snapten ze

Liemburgkunstacademie wilde en snapten ze waar je mee bezig was?

Liemburgwaar je mee bezig was?

Liemburgwaar je mee bezig was?

Liemburgwaar je mee bezig was?

Harmen

LiemburgHarmenHarmen

LiemburgHarmen Mijn ouders droegen ook fi-

Liemburg Mijn ouders droegen ook fi-

43

ik vond zeker niet alle docenten even goed of interessant. Wel heb ik bijvoor-beeld veel gehad aan Mieke Gerritsen, waar ik een aantal keren les van gehad heb. Die wilde me wel een bepaalde kant induwen waar ik niet in wilde, maar daar heb ik een soort stoerheid en directheid door gekregen, staan voor je daden. - Hee! Daar gaat een vlaamse gaai, á, nu is ie alweer weg. Ik hou van brutale vogels, eksters, kraaien, roeken. In Amerika heb je ook hele mooie, van die blue jays, glanzend metaal blauw, heel brutaal ook.

Voor een natuurliefhebber heb je hier niet een erg landelijk uitzicht, los van deze prachtige paarse boom.

Harmen Het is beter dan helemaal op de bakstenen kijken. Het is in ieder ge-val iets en er zit nog af en toe een vogel voor het raam.

Zou je graag wat meer op het platteland wonen?

Harmen Waar ik dan tegen opzie is het feit dat ik 's morgens niet meteen op mijn ets kan stappen en ergens naar toe gaan. Dat ik dan iedere dag in de trein moet gaan zitten tussen al die forenzen.

Je hebt eigenlijk een haat-liefde verhouding met de stad Amsterdam.

Harmen Zeker, ja. Met de stad in het algemeen.

En� n, terug naar het gra� sch ontwerp. Op de academie leer je ook redactionele vaardigheden, boeken opmaken, typogra� e. Je lijkt je daar niet erg mee bezig te houden.

Harmen Ik zal niet zeggen dat ik het nooit zal doen, maar in de praktijk is gebleken dat ik heel weinig ideeën over pagina layout heb.

Hoe dat bijvoorbeeld beter zou moeten?

Harmen Ja, en hoe dat überhaupt zou moeten, wat ik daar aan toe te voegen

heb. Dus ik streef dat niet na. Wel heb ik altijd al belangstelling gehad voor het gedrukte object. En dat is met de tijd alleen maar verbreed. Ik heb nu eigenlijk geen interesse meer om huis-stijlen, tijdschriften en brochures te maken. Dus mijn dienstbaarheid is nog verder gezakt. Maar mijn verhaal als au-teur is wel gegroeid, het verhaal dat ik zelf wil vertellen met alle werkstukken bij elkaar.

Probeer je een boodschap in je werk te stoppen om daarmee het publiek na te laten denken?

Harmen Ja, maar niet op zo'n beleren-de manier. Ik denk dat mijn werk in het algemeen genoeg ingrediënten bevat. Maar ik zal nooit een 'in jour face' po-litieke boodschap brengen.

Ik denk dat dat ook een verschil is met andere Nederlandse grafisch ontwer-pers. Zij proberen vaak, o.a. met vor-mentaal, een soort statements te ma-ken. Ze maken iets expres een beetje fout of lelijk, of heel groot, uitdagend etc. Mieke Gerritsen is natuurlijk een goed voorbeeld van een ontwerper die de

Sommige mensen denkendat ik de hele tijd maardingen zit te ontwerpenhier, maar dat is als jezelfstandig bent gewoonabsoluut niet het geval.Het merendeel van de dagben ik alleen maar bezigallerlei lopende bullshitgaande te houden.

HarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenbeeld veel gehad aan Mieke Gerritsen,

Harmenbeeld veel gehad aan Mieke Gerritsen, waar ik een aantal keren les van gehad Harmenwaar ik een aantal keren les van gehad heb. Die wilde me wel een bepaalde Harmenheb. Die wilde me wel een bepaalde kant induwen waar ik niet in wilde, Harmenkant induwen waar ik niet in wilde, maar daar heb ik een soort stoerheid en Harmenmaar daar heb ik een soort stoerheid en directheid door gekregen, staan voor je Harmendirectheid door gekregen, staan voor je daden. - Hee! Daar gaat een vlaamse Harmendaden. - Hee! Daar gaat een vlaamse gaai, á, nu is ie alweer weg. Ik hou van Harmengaai, á, nu is ie alweer weg. Ik hou van brutale vogels, eksters, kraaien, roeken. Harmenbrutale vogels, eksters, kraaien, roeken. In Amerika heb je ook hele mooie, van HarmenIn Amerika heb je ook hele mooie, van die blue jays, glanzend metaal blauw,

Harmendie blue jays, glanzend metaal blauw,

HarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenHarmenvoor het gedrukte object. En dat is met

Harmenvoor het gedrukte object. En dat is met de tijd alleen maar verbreed. Ik heb nu Harmende tijd alleen maar verbreed. Ik heb nu eigenlijk geen interesse meer om huis-Harmeneigenlijk geen interesse meer om huis-stijlen, tijdschriften en brochures te Harmenstijlen, tijdschriften en brochures te maken. Dus mijn dienstbaarheid is nog Harmenmaken. Dus mijn dienstbaarheid is nog verder gezakt. Maar mijn verhaal als au-Harmenverder gezakt. Maar mijn verhaal als au-teur is wel gegroeid, het verhaal dat ik Harmenteur is wel gegroeid, het verhaal dat ik zelf wil vertellen met alle werkstukken Harmenzelf wil vertellen met alle werkstukken bij elkaar. Harmenbij elkaar.

Probeer je een boodschap in je werk te Harmen

Probeer je een boodschap in je werk te

LiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgdie blue jays, glanzend metaal blauw,

Liemburgdie blue jays, glanzend metaal blauw, heel brutaal ook.

Liemburgheel brutaal ook.

Voor een natuurliefhebber heb je hier LiemburgVoor een natuurliefhebber heb je hier LiemburgVoor een natuurliefhebber heb je hier LiemburgVoor een natuurliefhebber heb je hier niet een erg landelijk uitzicht, los van Liemburgniet een erg landelijk uitzicht, los van Liemburgniet een erg landelijk uitzicht, los van Liemburgniet een erg landelijk uitzicht, los van deze prachtige paarse boom.Liemburgdeze prachtige paarse boom.Liemburgdeze prachtige paarse boom.Liemburgdeze prachtige paarse boom.

HarmenLiemburgHarmenHarmenLiemburgHarmen Het is beter dan helemaal op Liemburg Het is beter dan helemaal op de bakstenen kijken. Het is in ieder ge-Liemburgde bakstenen kijken. Het is in ieder ge-val iets en er zit nog af en toe een vogel Liemburgval iets en er zit nog af en toe een vogel voor het raam. Liemburgvoor het raam.

Zou je graag wat meer op het

LiemburgZou je graag wat meer op het

LiemburgZou je graag wat meer op het

LiemburgZou je graag wat meer op het platteland wonen?

Liemburgplatteland wonen? platteland wonen?

Liemburgplatteland wonen?

Liemburgplatteland wonen?

Liemburgplatteland wonen?

LiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgLiemburgProbeer je een boodschap in je werk te

LiemburgProbeer je een boodschap in je werk te

LiemburgProbeer je een boodschap in je werk te

LiemburgProbeer je een boodschap in je werk te stoppen om daarmee het publiek na te

Liemburgstoppen om daarmee het publiek na te stoppen om daarmee het publiek na te

Liemburgstoppen om daarmee het publiek na te stoppen om daarmee het publiek na te

Liemburgstoppen om daarmee het publiek na te laten denken?Liemburglaten denken?LiemburgHarmenLiemburgHarmenHarmenLiemburgHarmen Ja, maar niet op zo'n beleren-Liemburg Ja, maar niet op zo'n beleren-de manier. Ik denk dat mijn werk in het Liemburgde manier. Ik denk dat mijn werk in het algemeen genoeg ingrediënten bevat. Liemburgalgemeen genoeg ingrediënten bevat. Maar ik zal nooit een 'in jour face' po-LiemburgMaar ik zal nooit een 'in jour face' po-litieke boodschap brengen. Liemburglitieke boodschap brengen.

Ik denk dat dat ook een verschil is met LiemburgIk denk dat dat ook een verschil is met andere Nederlandse grafisch ontwer-

Liemburgandere Nederlandse grafisch ontwer-pers. Zij proberen vaak, o.a. met vor-

Liemburgpers. Zij proberen vaak, o.a. met vor-mentaal, een soort statements te ma-

Liemburgmentaal, een soort statements te ma-ken. Ze maken iets expres een beetje

Liemburgken. Ze maken iets expres een beetje

Harm

en L

iem

burg

hele tijd maar dat engagement moet to-nen voor wat het waard is, door van die ‘bolde’ uitspraken de wereld in te pom-pen. Daar wordt je ook doodmoe van, om daar naar te kijken. Zij heeft zich vastgebeten in een vormentaal die elke keer hetzelfde is.

Wat mij wel bepalend gevormd heeft, is een symposium over Japans gra sch ontwerp, begin jaren '90 in Den Haag. Dat was een eye-opener voor mij. Het klassieke verhaal van wat een poster tot een goede poster in Europa maakt, heeft altijd te maken met het overbren-gen van een boodschap op straat in een hele korte tijd, 'stop-kracht'. In Japan is er een hele cultuur voor het gedrukte object op zich. Maar ook de poster in de binnenruimte als versiering of om bij te mediteren, van te genieten of om bij weg te dromen. Dat sprak mij zo enorm aan dat ik dacht, die kant wil ik ook op.

Je bent inmiddels een tijd aan het werk. Maak je minder fouten in het proces van opdracht naar eindwerk dan toen je net afgestudeerd was?

Harmen Als je van fouten kan spreken, ik denk dat het vaak onhandigheid of onmacht is.Ik vind de omgang met klanten af en toe heel ingewikkeld. Ik moet gewoon op een of andere manier gegrepen zijn door de materie of de vraag. Anders lukt het niet. Dat blijft lastig.

Sommige mensen denken dat ik de hele tijd maar dingen zit te ontwerpen hier, maar dat is als je zelfstandig bent ge-woon absoluut niet het geval. Het me-rendeel van de dag ben ik alleen maar bezig allerlei lopende bullshit gaande te houden. Wat ik wel de hele tijd doe is ideeën noteren, dingen verzamelen, dat is een tweede natuur geworden. Maar er moet een druk zijn, een noodzaak, een aanleiding, om al die losse eindjes op te pakken en er een geheel van ma-ken. Meestal gebeurt dat pas vlak voor een deadline, en dat zie ik ook niet echt veranderen. Ik ga nooit zomaar wat ma-ken omdat ik tijd heb, dan ga ik liever etsen.

Ben je daar wel in veranderd, weet je dat je eerder moet beginnen?

Harmen Ja, maar de grootste strijd blijft om tijd vrij te maken om echt in dat werk te duiken. Maar in de weken daarvoor ben ik er op een halfbewust niveau mee bezig, zoek ik dingen uit en verzamel al wat bouwstenen. En dan is het een kwestie van: telefoon uit, mu-ziek aan en gaan.

Word je nooit gek van het feit dat bij hetgeen je het liefste doet, het je zoveel moeite kost om je er toe te zetten?

Harmen Ja klopt, maar het is een soort cyclus. Ik weet inmiddels dat dat nodig is om in die work� ow te komen. Je kunt

niet de hele tijd op zo'n intense manier leven. Ik zit dan echt in een soort trip, dan is er ook geen ruimte voor andere dingen. Tot het werk af is moet dan ook niemand aan m'n kop komen zeiken. Ik weet gewoon dat het voor mij nodig is om af en toe in zo'n situatie te geraken. En ik ben juist wel blij dat het niet con-tinue zo is.

En als je eenmaal aan het ontwerpen begint, maak je dat dan in een keer af?

Harmen Het is gewoon terugwerken vanaf een deadline, dus je planned te-rug vanaf het moment dat de poster moet worden afgeleverd, daarvoor moet ik hem versturen, daarvoor moet ik hem drukken, daarvoor de lms uitdraaien, daarvoor de kleuren scheiden, en daar-voor ontwerpen. Dus dan weet ik ook: nu móét ik echt gaan ontwerpen want dan heb ik precies genoeg tijd voor de rest van het proces. En dat gaat meestal goed. Het is een soort jongleer act.

En je kan goed jongleren?

Harmen Ja, ik kan inmiddels aardig jongleren.En zo is het ook met geld. Het is af en toe echt kantje boord, ik kom altijd geld te kort. En dat is ook lastig om in te plannen als je voor jezelf werkt.

45

Ik ga nooit zomaar wat makenomdat ik tijd heb,dan ga ik liever fietsen.

Harm

en L

iem

burg

die zegt, “Dit is toch niet helemaal wat ik in mijn hoofd had.” Het merendeel van mijn werk is autonoom.

Dat is wel heel prettig.

Dat is heel prettig ja, want ik hou er helemaal niet van om terugge� oten te worden.

Dus je hebt in zekere zin ook bijna nooit onzekerheid of de opdrachtgever het wel goed vindt, omdat je je eigen opdrachtgever bent.

Harmen Weinig inderdaad. En als ik wel een serieuze opdracht heb dan is voor mij de enige of beste manier, om op een hele gelijkwaardige manier met die opdrachtgever om te gaan en hem ook deelgenoot te maken van mijn ont-werp proces. Stap voor stap, samen op avontuur. En als dat niet kan dan kan ik ook maar beter niet met die opdracht-gever werken.Het model dat mij enorm tegenstaat is wanneer de ontwerper vijf voorstel-len doet waaruit de opdrachtgever kan kiezen. En dan wordt ook nog altijd het ontwerp gekozen dat jij toch het minste vindt. Dat vind ik een heilloze weg. Ik heb ook wel voor reclamebureaus ge-werkt en dan maak je mee dat je weken aan iets werkt, tig besprekingen bij-woont, goed betaald wordt maar dat het werk in zijn geheel niet gebruikt wordt omdat het dan ergens klem loopt tussen dat reclamebureau en een bedrijf. Daar heb ik zo de pest aan gekregen.

Ben je ook wel eens ontevreden over je eindresultaat als je een project afrondt?

Harmen Ik ben wel eens ontevreden maar het gebeurt me ook heel vaak dat als het werk net klaar is, ik er in gedachten nog te veel mee bezig ben. Dat werk moet dan even besterven. Als ik het dan een half jaar later terug zie denk ik, nou, het is toch best wel aardig geworden. Maar als ik er net klaar mee ben moet ik gewoon accepteren wat er uit zo'n werkproces is gekomen.

Ik kan me voorstellen dat je nu makkelijker aan werk komt dan dan toen je net klaar was met de academie, of is dat niet zo?

Harmen Nee, helemaal niet. Ik heb helemaal niks te klagen over de waar-dering en de aandacht voor mijn werk, maar opdrachten, dat is een ander ver-haal.

Ben je er actief mee bezig om opdrachten binnen te slepen? Laat je vaak je lachende gezicht zien op feestjes?

Bij tijd en wijle. Ik doe het niet genoeg, ik ben niet zo'n netwerker om maar te

netwerken. Ik kan wel netwerken maar dat doe ik het liefst met mensen die me ook interessant en sympathiek lijken. Dus ik zal niet zo snel bij iemand gaan slijmen omdat hij ergens directeur is. Er moet gemeenschappelijke grond zijn, of een soort spontaniteit in zo'n ontmoe-ting.

Zijn opdrachtgevers weleens ontevreden over het werk dat je a� evert?

Harmen Wonderlijk genoeg zijn bijna alle posters die ik maak op eigen ini-tiatief, ze zijn altijd gekoppeld aan iets dat ik zelf heb geïnitieerd of waar ik zelf aan meewerk. Dus er is niemand

47

los ga laten. Maar niet persé omdat ik dan het ontwerpen zat zou zijn maar omdat er zich dan wat anders interes-sants zou voordoen. Maar aan de an-dere kant vind ik het ontwerpen nog steeds interessant. Het is gewoon leuk om dingen te maken. Maar je kan ook op andere manieren creatief zijn.

Is het ook zo dat je door je ervaring een zelfverzekerdheid hebt ontwikkeld waardoor je er wel op vertrouwd dat het goed komt en mooi wordt?

Harmen In het algemeen besteed ik zo veel tijd aan het zoeken naar de juiste bouwstenen voor een werk, dat als ik eenmaal bezig ben, het eigenlijk niet meer zoveel uitmaakt wat daar dan uitkomt. Als de ingrediënten goed zijn en het klopt intuïtief, dan is dat het ge-woon. Ik laat me leiden door het mate-riaal. En dat vind ik eigenlijk de lol van ontwerpen dat je niet weet wat er gaat gebeuren. En daarom vind ik het ook nog steeds leuk om te doen.

Hou je je ook nog bezig met sociale geogra� e of andere zaken?

Harmen Die geogra e sijpelt altijd wel weer door. Ik ben heel erg geïnteres-seerd in natuur en natuurbeheer, maar ook in buitensport, kamperen, dat soort

zaken. Op mijn leeftijd begin je ook een beetje na te denken: okee, hoeveel jaar heb ik nog tot mijn pensioen. Het is iets anders dan wanneer je 21 bent, dan is alles nog mogelijk, zo lijkt het. Maar ik ben 45 dus ik denk best wel na over: waar ga ik me de rest van mijn leven, of in ieder geval de komende tien jaar mee bezig houden. De noodzaak om mezelf te richten op dingen die ík belangrijk en interessant vind, die wordt alleen maar groter. Ik heb gewoon geen tijd meer voor bullshit.

Zie je het gebeuren dat je heel wat anders gaat doen?

Harmen Zou kunnen, als het op m'n pad komt.

Denk je daar wel eens over na of niet actief?

Harmen Jawel, ik kan me voorstellen dat ik het ontwerpen een keer helemaal

Interview door Thomas Van Asseltwww.harmenliemburg.nl

IndexIndexIndexIndexIndexIndexIndex

16Koenraad Impens

bozar-man

4Uber and Koshernaam zegt genoeg

27We Became Aware

thomas lootens

42Harmen Liemburg

een nederlander

13Evi De Coster

knack-vrouw

2Colofon

redactioneel

23Graphic design is…

what do you think?

36Lieven Haneca

oftewel elha

48Index

what you looking for?

20Jonas Hegieen zwitser

10Drive me crazy!

don’t try

34Aakash Nihalan

tape-artiest