INTRODUCTION

The Building and Reinforcing Inclusive Communities in Kosovo (BRICK) was a project funded by the U.S. Department of State Bureau of Population, Refugees, and Migration (PRM) implemented by the International Organization for Migration Mission in Kosovo (IOM).

The BRICK project aimed to contribute to the improvement of returnees' access to government services to enable their sustainable return and reintegration to Kosovo. The project focused on building the capacity of Kosovo authorities, primarily through the Ministry of Communities and Return (MCR) at the central level and the Municipal Offices for Communities and Return (MOCRs) at the local level, as well providing direct assistance to returnees that had returned spontaneously to Kosovo and thereby not benefitted from previous reintegration assistance.

Through the BRICK project, a comprehensive Assessment on the Long-term Impacts and Practices on Sustainable Reintegration to Kosovo was conducted. The assessment was based on interviews with all major international, national, municipal and civil society stakeholders, as well as 500 returnees who returned to Kosovo between 2010-2015 with assistance from previous return and reintegration programs, funded by the U.S. or other international donors. Based on findings and best practices identified through the assessment, the BRICK project organized eight trainings for a total of 136 MCR and MOCR officials and civil society workers.

In total, the BRICK project supported 20 returnee families (83 individuals) from minority communities through the provision of direct assistance including light shelter repairs for those in most dire need of improved housing conditions and reintegration assistance in the form of income generation grants to pursue self-employment.

Moreover, IOM supported three Social Enterprises, of which two newly-established, creating 15 permanent and 49 seasonal employment oppaortunities to build linkages between returnees and local residents, and Kosovars of all ethnicities.

The BRICK project was implemented in six municipalities: Gjilan/Gnjilane, Istog/Istok, North Mitrovicë/Mitrovica, Novobërdë/Novo Brdo, Pejë/Peć and Shtërpcë/Štrpce.

The project was implemented during 12 months, from September 2015 to September 2016.

HYRJE

P ro j e k t i N d ë r t i m i d h e Fu q i z i m i i Ko m u n i t e t eve Gjithëpërfshirëse në Kosovë (BRICK) është projekt i financuar nga Departamenti i Shtetit i SHBA-ve, Zyra për Popullatë, Refugjatë dhe Migracion (PRM) dhe i implementuar nga Organizata Ndërkombëtare për Migrim Misioni në Kosovë (IOM).

Projekti BRICK kishte për qëllim përmirësimin e qasjes së të kthyerve në shërbime qeveritare për të mundësuar kthim dhe riintegrim të qëndrueshëm në Kosovë. Projekti është fokusuar në ngritjen e kapaciteteve të autoriteteve të Kosovës, kryesisht përmes Ministrisë për Komunitete dhe Kthim (MKK) në nivel qendrorë dhe Zyrave Komunale për Komunitete dhe Kthim (ZKKK) në nivel lokal, si dhe në ofrimin e ndihmës së drejtpërdrejt të kthyerve të kthyer vetvetiu në Kosovë dhe të cilët nuk kanë përfituar nga asistenca e mëparshme për riintegrim.

Përmes projektit BRICK, është realizuar një Vlerësim gjithëpërfshirës lidhur me ndikimet afatgjata dhe praktikat për riintegrim të qëndrueshëm në Kosovë. Vlerësimi është bazuar në intervista me akterët kryesorë të interesit nga ata ndërkombëtarë, kombëtarë, komunalë dhe nga shoqëria civile, si dhe me 500 të kthyer të cilët janë kthyer në Kosovë në periudhën ndërmjet viteve 2010-2015 me përkrahje nga programet e mëparshme për kthim dhe riintegrim, të financuara nga SHBA-të apo donatorët tjerë ndërkombëtar. Bazuar në gjetjet dhe praktikat më të mira të identifikuara përmes vlerësimit, projekti BRICK ka organizuar tetë trajnime për gjithsej 136 zyrtarë të MKK-së dhe ZKKK-ve dhe punonjës nga shoqëria civile.

Projekti BRICK ka përkrahur gjithsej 20 familje të kthyera (83 individë) nga komunitetet pakicë përmes ofrimit të asistencës së drejtpërdrejt ku janë përfshirë edhe riparimet e lehta për banim për ata që ishin në nevojë të skajshme për përmirësim të kushteve të banimit si dhe asistencën në formë të granteve për gjenerim të ardhurash për të mundësuar vetëpunësimin.

Për më tepër, IOM-i ka mbështetur tri Ndërmarrje Shoqërore, nga të cilat dy janë të themeluara, duke krijuar kështu 15 mundësi punësimi të përhershëm dhe 49 mundësi punësimi sezonal, për të ndërtuar lidhje ndërmjet të kthyerve dhe banorëve vendas si dhe kosovarëve nga të gjitha përkatësitë etnike.

Projekti BRICK është implementuar në gjashtë komuna: Gjilan, Istog, Mitrovicë e Veriut, Novobërdë, Pejë dhe Shtërpcë. Projekti është implementuar gjatë 12 muajve, nga shtatori 2015 deri në shtator 2016.

UVOD

Izgradnja i jačanje odnosnih zajednica na Kosovu (BRICK) je projekat kojeg je finansirao Biro Odeljenja Sjedinjenih Država za stanovništvo, izbeglice i migracije (PRM) sproveden od strane Međunarodne organizacije za migracije, misije na Kosovu (IOM).

BRICK projekat imao je za cilj da povratnicima poboljša pristup pri vladinim službama kako bi im se omogućili održiv povratak i reintegracija na Kosovu. Projekat je težio izgradnji kapaciteta Kosovskih institucija, prvenstveno putem Ministarstva za Zajednice i Povratak (MCR) sa centralnog nivoa i Opštinskih kancelarija za zajednice i povratak (OKZP) sa lokalnog nivoa, kao i pružanju direktne podrške za povratnike vraćene na Kosovo spontanim putem i ujedno nisu bili korisnici prethodne podrške za reintegraciju.

Putem BRICK projekta, sprovedena je sveobuhvatna Procena dugotrajnosti uticaja i iskustava o održivoj reintegraciji na Kosovu. Procena se odnosila na ispitivanja svih bitnih međunarodnih, državnih, opštinskih i civilno-društvenih aktera, kao i 500 lica koji su se vratili na Kosovo u periodu između 2010-2015 uz pomoć pruženu putem prethodnih programa za povratnike i reintegraciju, finansiranih od strane SAD i drugih međunarodnih donatora. Na osnovu nalaza i najboljih iskustava identifikovanih putem ove procene, BRICK projekat je organizovao osam obuka za ukupno 136 službenika MZP-a i OKZP-a kao i radnika civilnog društva.

BRICK projekat je direktno podržao 20 povratničkih porodica (83 lica) manjinske zajednice, što je obuhvatalo manje opravke smeštaja za lica sa hitnim potrebama za podešavanje stambenih uslova, kao i podršku za reintegraciju u vidu subvencija za priliv dohotka za ostvarenje samozapošljavanja.

Pored toga, IOM je podržao tri socijala preduzeća, od kojih dva novonastala, čime je omogućeno 15 stalnih i 49 sezonska radna mesta pružajući mogućnost izgradnje veza između zajednica povratnika i lokalnog stanovništva Kosova svih etničkih pripadnosti.

Implementacija BRICK projekta je obavljena u šest opština: Gnjilane, Istok, Severna Mitrovica, Novo Brdo, Peć i Štrpce.

Izvođenje projekta je trajalo 12 meseci, od septembra 2015 do septembra 2016.

The Stojković family returned to Ćujkovci/Qujkovic village in Novobërdë/Novo Brdo Municipality in 2013, a�er 12 years of displacement in Serbia. Back in their home village, the condition of their old house was barely inhabitable with no proper bathroom and with limited living space to accommodate the whole family, which had grown with two children. Additionally, a�er being away from the Kosovo labor market for so many years, finding new work turned out to be a real challenge, and the Stojković family struggled to make a living.

Through the BRICK project, the family were able to improve their living conditions with support to refurbish an inhabitable room in the house, repair windows and get a proper bathroom. The family also received equipment for agricultural cultivation helping them generate income.

A�er the initial disappointment and struggles to reintegrate into their old community, with the support from the BRICK project, the Stojković family were able to find new strength and motivation to stay in their place of origin.

REINTEGRATION ASSISTANCE

ASISTENCA PËR RIINTEGRIM

PODRŠKA REINTEGRACIJI

‘'We simply had nothing when we returned. The whole family was living and sleeping in one small room and with no bathroom life… was very difficult … I'm so grateful for finally being able to live in a decent home”.

''Ne thjesht nuk kishim asgjë kur u kthyem. E gjithë familja jetonim dhe flinim në një dhomë të vogël dhe pa banjo, jeta...ishte shumë e vështirë... Jam shumë mirënjohës që më në fund jemi në gjendje të jetojnë në një shtëpi të përshtatshme".

''Jednostavno nismo ništa imali kada smo se vratili. Cela porodica smo živeli i spavali u jednoj maloj sobi i bez kupatila, život…je bio veoma težak… Puno sam zahvalna što smo konačno u stanju da živimo u jedan pristojan dom.''

The Stojković family, returnee family in Novobërdë/Novo Brdo

Porodica Stojković se vratila u selo Ćujkovci, opština Novo Brdo, 2013 godine, nakon 12 godina raseljenja u Srbiji. Kada su se vratili u svoje rodno selo, stanje njihove stare kuće je bilo takvo da je jedva imalo uslova za stanovanje, bez prikladnog kupatila i nedovoljnim smeštajnim prostorom za celu porodicu, kojoj su se rodila još dva nova člana. Pored toga, toliko godina daleko od mogućnosti da se zaposle na Kosovo, zaključili su da je nalaženje zaposlenja pravi izazov, pa se porodica Stojković se borila za egzistenciju.

Putem BRICK projekta, porodici je omogućeno da poboljša uslove života obnovom jedne sobe u kući koja prethodno nije bila useljiva, kao i opravkom prozora i omogućavanjem prikladnog kupatila. Porodica je dobila poljoprivrednu opremu što im je pomoglo da ostvare priliv prihoda.

Nakon razočarenja u početku i borbe za reintegraciju u svoju zajednicu, uz podršku BRICK projekta porodica Stojkovic� je uspela da pronađe novu snagu i motivaciju u ostanku u svoje mesto porekla.

Familja Stojković është kthyer në fshatin Qujkovic në komunën e Novobërdës në vitin 2013, pas 12 vitesh qëndrimi të zhvendosur në Serbi. Në fshatin e tyre të lindjes, gjendja e shtëpisë së tyre të vjetër ishte pothuajse e pabanueshme, pa banjë të mirëfilltë dhe me hapësirë të kufizuar për akomodimin e gjithë familjes, të cilës tashmë i ishin shtuar edhe dy fëmijë. Përveç kësaj, duke qëndruar larg tregut të punës në Kosovë për aq shumë vite, gjetja e vendit të ri të punës doli të ishte sfidë e vërtetë, dhe familja Stojković e kishte të vështirë të siguronte jetesën.

Përmes projektit BRICK, familjes iu mundësua që të përmirësojnë kushtet e jetesës me përkrahjen për rinovimin e një dhome për banim në shtëpi, rregullimin e dritareve dhe krijimi i banjës së mirëfilltë. Familjes gjithashtu i janë dhuruar pajisje për kultivim bujqësor për t'iu ndihmuar që të gjenerojnë të ardhura.

Pas zhgënjimit dhe vështirësive në fillim për t'u riintegruar në komunitetin e tyre të mëparshëm, me përkrahjen nga projekti BRICK, familja Stojković kanë arritur që të gjejnë fuqi dhe motivim të ri për të qëndruar në vendin e tyre të origjinës.

Familja Stojković, familje e kthyer në Novobërdë

Porodica Stojković, povratnička porodica u Novom Brdu

Fleeing the Kosovo conflict in 1999, Goran lived in displacement in Serbia for 9 years until he and his family decided to return to their hometown in Gjilan/Gnjilane municipality. Life in Serbia was tough and Goran and his family returned to Kosovo in the hope of a better life and improved living conditions.

Prior to the conflict, Goran used to help out his father, a well-known and highly regarded locksmith in Gjilan/Gnjilane, and eventually gained enough experience and skills to be able to perform the work himself. Through income generation support provided through the BRICK project funded by PRM, Goran was provided with the necessary equipment to carry on the family tradition as a locksmith and being able to provide a better livelihood for himself and his family.

REINTEGRATION ASSISTANCE

ASISTENCA PËR RIINTEGRIM

PODRŠKA REINTEGRACIJI

‘'The decision to return was easy. But the difficult living conditions were a serious problem and much worse than I expected. Now, finally having work and a respectable home, for the first time I have hope for a normal life in the place where I grew up.''

''Vendimi për t'u kthyer ishte e lehtë. Por kushtet e vështira të jetesës kanë qenë një problem serioz dhe shumë më keq sesa e prisja. Tani, më në fund duke pasur punë dhe një shtëpi të përshtatshme, për herë të parë kam shpresë për një jetë normale në vendin ku jam rritur.''

''Odluka za povratak je bila jednostavna. Ali teški životni uslovi su bili ozbiljan problem i mnogo gori nego sto sam očekivao. Sada, konačno imajući posao i pristojan smeštaj, po prvi put imam nadu za normalan život u mestu gde sam odrastao.''

Goran Đorđevič Returnee in Gjilan/Gnjilane

Napustivši Kosovo tokom sukoba 1999 godine, Goran je živeo kao raseljeno lice u Srbiji 9 godina sve dok se nije odlučio da se sa svojom porodicom vrati u rodni grad Gnjilane. Život u Srbiji je bio težak pa su se Goran i njegova porodica vratili na Kosovo u nadi za boljim životom i poboljšanim životnim uslovima.

Pre sukoba, Goran je pomagao svom ocu, koji je bio poznat i visoko cenjen bravar u Gnjilanu, i na kraju stekao dovoljno iskustva i veštine da samostalno nastavi s istim poslom. Uz ostvareni prihod putem pružene podrške kroz projekat BRICK, koji je finansiran od strane PRM, Goran je dobio potrebnu opremu za nastavak porodične tradicije kao bravar i pružena mu je prilika za sticanje sopstvenih sredstva za sebe i njegovu porodicu.

Pas ikjes nga konflikti në Kosovë në vitin 1999, Gorani jetoi i zhvendosur në Serbi për 9 vite derisa ai dhe familja e tij vendosën që të kthehen në vendin e tyre të lindjes në komunën e Gjilanit. Jeta në Serbi ishte e vështirë dhe Gorani e familja e tij u kthyen në Kosovë me shpresën për një jetë më të mirë dhe kushte më të mira të jetesës.

Para konfliktit, Gorani i ndihmonte babait të tij i cili ishte një saldues i mirënjohur dhe i vlerësuar në Gjilan dhe përfundimisht ai bëri përvojë dhe arriti shkathtësi të mja�ueshme për të qenë në gjendje që të punojë këtë punë i pavarur. Përmes përkrahjes për gjenerim të hyrash të ofruar përmes projektit BRICK e të financuar nga PRM-ja, Goranit i janë dhuruar pajisjet e nevojshme për të vazhduar traditën familjare si saldues dhe për të qenë në gjendje që të sigurojë jetesën më të mirë për veten dhe familjen e tij.

Goran Đorđevič I kthyer në Gjilan

Goran Đorđevič Povratnik u Gnjilane

As farming is one of the main sources of income in Novobërdë/Novo Brdo municipality, there is an excessive amount of unwanted wheat straw being burnt by farmers each year a�er the harvesting season.

Not only does this burning result in pollution which spreads throughout the whole area, it is also an unnecessary loss of valuable resources. To address this recurrent issue, a group of local and returnee residents, both from the Kosovo Albanian and Kosovo Serb communities, got together to establish the Centre for Environment Protection: a Social Enterprise using wheat straw waste to produce compressed briquettes for heating, which is a more effective and a more environmental friendly fuel for heating compared to, for example, coal and firewood. With financial support provided through the BRICK project the Social Enterprise was able to purchase machinery to get the project started just in time for the harvesting season. The social enterprise has already employed 5 full time and 9 seasonal workers. Employees are residents of both returning and local communities from both the Kosovo Albanian and Kosovo Serb communities. The briquettes produced through the joint efforts of the community will indeed benefit all communities alike, and the Municipality of Novobërdë/Novo Brdo has already expressed interest to start using the briquettes for heating of their public facilities.

Centre for Environment Protection turns waste into fuel

Qendra për ruajtjen e ambientit shndërron mbeturina në karburant

Centar za zaštitu životne sredine pretvara otpad u gorivo

SOCIAL ENTERPRISES

NDËRMARRJET SHOQËRORE

SOCIJALNA PREDUZEĆA

Imajući u vidu da je poljoprivreda jedan od glavnih prihodnih izvora Novog Brda, onda postoji i višak nepotrebne slame koju poljoprivrednici spaljuju svake godine nakon sezonskih žetvi.

Spaljivanje slame ne samo da dovodi do zagađenja po svom području, nego dovodi do nepotrebnog gubljenja bitnih resursa. Kako bi se ovo pitanje rešilo, grupa lokalnih meštana i povratnika, kako kosovskih Albanaca tako i kosovskih Srba, okupili su se i osnovali Centar za zaštitu životne sredine: socijalno preduzeće koje koristi slameni otpad za proizvodnju kompresovanog briketa za grejanje, a što je ekološki efikasnije i ekološki prikladnije odnosu na, na primer, ugalj i drvo. Uz finansijsku podršku putem BRICK projekta, socijalnom preduzeću je omogućeno snabdevanje sa mašinerijom kako bi otpočeli sa projektom u vreme sezonske žetve.

U društvenom preduzeću je već zaposleno 5 radnika sa punim radnim vremenom i 9 sezonskih radnika. Zaposleni su meštani i povratnici lokalne zajednice, kako kosovski Albanci tako i kosovski Srbi. Briketi se proizvode uz udružene napore svih zajednica podjednako, dok je opština Novo Brdo već izrazila svoje interesovanje za upotrebu briketa za grejanje svojih javnih prostorija.

Meqë blegtoria është një prej burimeve kryesore të të ardhurave në komunën e Novobërdës, një sasi e madhe e kashtës së mbetur nga gruri që është e panevojshme, digjet nga fermerët çdo vit pas sezonit të korrjeve.

Jo vetëm që kjo djegie rezulton në ndotje e cila përhapet në të gjithë zonën, por ajo gjithashtu është një humbje e resurseve të vlefshme. Për të adresuar këtë çështje që gjithnjë përsëritet, një grup banorësh vendas dhe të kthyer, nga të dyja komunitetet, shqiptar dhe serb të Kosovës, u bashkuan për të krijuar Qendrën për ruajtjen e ambientit: një Ndërmarrje Shoqërore që përdorë mbeturinat e kashtës nga gruri për të prodhuar briket të shtypur për ngrohje, që është një karburant për ngrohje i cili është më efikas dhe më i favorshëm për mjedisin krahasuar me, për shembull, thëngjillin dhe drurin. Me mbështetjen financiare të ofruar përmes projektit BRICK, Ndërmarrjes Shoqërore iu mundësua blerja e makinerisë për të filluar projektin pikërisht në sezonin e korrjeve.

Ndërmarrja shoqërore tashmë ka punësuar 5 punonjës me orar të plotë dhe 9 punonjës sezonal. Punonjësit janë banorë nga komuniteti i kthyer dhe ai vendas nga komuniteti shqiptar i Kosovës dhe komuniteti serb i Kosovës. Briketi i prodhuar përmes përpjekjeve të përbashkëta të komunitetit do të ju sjellë përfitime të gjitha komuniteteve, ndërsa edhe komuna e Novobërdës tashmë ka shprehur interesimin për të filluar me përdorimin e briketit për ngrohje të objekteve të tyre publike.

North Kosovo and in particular Mitrovicë/Mitrovica is still characterized by ethnic divisions. The Social Enterprise Veza aims to bridge gaps between different ethnic communities providing opportunities for employment and building of trustful relations in a multi-ethnic workplace.

Veza produces souvenirs and assistive tools for persons with disabilities. With the new machinery and equipment purchased through the BRICK project, Veza is able to create unique, multi-dimensional products made out of wood, glass, and metal.

The social enterprise currently employs 10 permanent and 15 temporary workers, from both Kosovo Albanian, Kosovo Serb and Kosovo Roma, Ashkali and Egyptian communities. Five of the employees are persons with disabilities.

To improve the sustainability of the enterprise, 5 cooperation linkages have been established between the Social Enterprise and local businesses throughout the northern part of Kosovo, and there is now interest to expand cooperation with businesses south of the Ibër/Ibar river.

SOCIAL ENTERPRISES

NDËRMARRJET SHOQËRORE

SOCIJALNA PREDUZEĆA

Veza – a multi-ethnic Social Enterprise for the inclusion of persons with disabilities

Veza – ndërmarrje shoqërore shumetnike për gjithëpërfshirjen e personave me nevoja të veçanta

Veza – multietničko socijalno preduzeće za uključivanje osoba sa ograničenim sposobnostima

Sever Kosova a posebno Mitrovica i dalje se karakteriše po etničkim podelama. Udruženo preduzeće Veza ima za cilj da premosti praznine između različitih etničkih zajednica putem omogućavanja radnih mesta i izgradnjom poverljivih odnosa u okviru multietničkog radnog ambijenta.

Veza proizvodi suvenire i pomoćne alatke za osobe sa invaliditetom. Sa novim mašinama i opremom osiguranom putem BRICK projekta, Veza je u mogućnosti da kreira jedinstvene, višedimenzionalne proizvode od drveta, stakla i metala.

Društveno preduzeće trenutno zapošljava 10 radnika sa stalnim i 15 sa privremenim radnim odnosom, koji su pripadnici zajednica kosovskih Albanaca i kosovskih Srba, kao i pripadnike kosovskih Roma, Aškalija i Egipćana. Pet z a p o s l e n i h s u l i c a s a o g r a n i č e n i m sposobnostima.

Da bi se unapredila održivost preduzeća, osnovano je 5 saradničkih veza između društvenog preduzeća i lokalnih preduzetnika u severnom delu Kosova, a tu je sada i interes da se saradnja proširi i sa preduzećima južno od reke Ibar.

Kosova e Veriut e në veçanti Mitrovica ende karakterizohet me ndarje etnike. Ndërmarrja shoqërore Veza synon të nxitë lidhje ndërmjet komuniteteve të ndryshme etnike duke ofruar mundësi për punësim dhe ndërt im të marrëdhënieve besimplota në ambient pune me përbërje shumetnike.

Veza prodhon suvenire dhe vegla ndihmëse për personat me nevoja të veçanta. Me makinerinë e re dhe pajisjet e blera përmes projektit BRICK, Veza është në gjendje që të krijojë produkte unike, shumë-dimensionale nga druri, xhami dhe metali.

Ndërmarrja shoqërore aktualisht punëson 10 punonjës të përhershëm dhe 15 të përkohshëm, nga të dyja komunitetet, ai shqiptar dhe ai serb të Kosovës. Pesë nga të punësuarit janë persona me nevoja të veçanta.

Për të përmirësuar qëndrueshmërinë e ndërmarrjes, janë krijuar 5 lidhje bashkëpunimi ndërmjet Ndërmarr jes Shoqërore dhe bizneseve lokale nëpër mbarë pjesën veriore të Kosovës dhe tani ekziston interesimi për zgjerimin e bashkëpunimit me bizneset në pjesën jugore të lumit Ibër.

Raspberry cultivation has great potential to be a highly profitable business as the demand on the Kosovo and foreign markets is increasing, both from retailers selling fresh berries and from producers of juices, jams and other berry products. However, due to the short shelf-life of fresh raspberries, the negotiating power vis-à-vis the buyers for an individual raspberry cultivator lacking freezing or drying machines is weak. To circumvent this, a group of individual raspberry cultivators in Shtërpcë/Štrpce municipality joined forces and established the Association Šarska Malina in 2012.

With the support provided through the BRICK project, the association were able to purchase equipment and machinery such as panels, freezing motors, water tanks, irrigation systems, filters and fertilizers.

While the members of Šarska Malina cultivate the berries individually, they all come together and share the newly upgraded facility where they are able to dry and freeze berries before selling them to retailers and buyers. Since the start of the project, the association has signed three new contracts with private businesses.

Since the start of the project, the association has grown significantly with an additional 25 new members from both Kosovo Albanian and Kosovo Serb communities, including local residents and displaced persons who recently returned to Kosovo.

SOCIAL ENTERPRISES

NDËRMARRJET SHOQËRORE

SOCIJALNA PREDUZEĆA

Raspberry Cultivation Association Šarska Malina

Asociacioni për kultivimin e mjedrave “Šarska Malina”

Udruženje za uzgajanje malina Šarska Malina

Gajenje malina poseduje potencijal profitabilnog biznisa zbog potražnje koja je u porastu na Kosovu i stranim tržištima, kako kod trgovaca od prodaje svežeg voća tako i od proizvođača sokova, džemova i drugih proizvoda od bobičastog voća. Ipak, zbog kratkoročnog trajanja svežih malina, pregovaračka snaga prema kupcima za uzgajivače malina kao pojedinaca kojima nedostaju kapaciteti za zamrzavanje ili sušenje je slaba. Da bi se to zaobišlo, grupa pojedinačnih uzgajivača maline u opštini Štrpce su udružili snage i osnovali udruženje Šarska Malina 2012 godine.

Uz podršku koja je osigurana u okviru BRICK projekta, udruženju je omogućeno snabdevanje opremom i mašinama kao što su paneli, motori za zamrzavanje, rezervoari za vodu, sistemi za navodnjavanje, filteri i đubriva.

Dok su članovi Šarske Maline pojedinačno gajili bobičasto voće, svi su se zajedno okupili i dele sad unapređeni objekat gde su u stanju da osuše i zamrznu bobičasto voće pre prodaje prodavcima i kupcima na veliko. Od početka projekta, udruženje je potpisalo ugovore sa tri nove privatne firme.

Od početka projekta, udruženje se značajno proširilo sa dodatnih 25 novih članova iz zajednica kosovskih Albanaca i kosovskih Srba, ukl jučujući lokalno stanovništvo i raseljena lica koji su se nedavno vratili na Kosovu.

Kultivimi i mjedrave ka potencial shumë të mirë për përfitime të larta meqë kërkesa në tregun e Kosovës dhe tregjet e huaja është duke u rritur, si nga shitësit me pakicë që shesin frutat e freskëta ashtu edhe nga prodhuesit e lëngjeve, xhemit dhe produkteve tjera të frutave të llojit të tillë.

Megjithatë, për shkak të jetëgjatësisë afatshkurtër në ra�e të mjedrave, fuqia negociuese me blerësit e një kultivuesi individual mjedrash që nuk ka makineri për ngrirje apo tharje është e dobët. Për të shmangur këtë, një grup kultivuesish individual të mjedrave në komunën e Shtërpcës në vitin 2012 bashkuan forcat dhe krijuan asociacionin “Šarska Malina”.

Me përkrahjen e ofruar përmes projektit BRICK, shoqatës iu dha mundësia që të blejë pajisje dhe makineri si panele, motorë ngrirës, rezervuarë të ujit, sisteme të ujitjes, filtra dhe plehra artificiale.

Derisa anëtarët e Šarska Malina kultivojnë frutat e imëta në mënyrë individuale, ata të gjithë bashkohen për të shfrytëzuar objektin i cili tani është zgjeruar ku mund t'i thajnë dhe ngrijnë frutat para se t'i shesin ato te shitësit me pakicë dhe blerësit. Që nga fillimi i projektit, asociacioni ka nënshkruar tri kontrata të reja me bizneset private.

Që nga fillimi i projektit, asociacioni është rritur dukshëm me 25 anëtarë të ri nga komuniteti shqiptar i Kosovës dhe ai serb i Kosovës, duke përfshirë banorët vendas dhe personat e zhvendosur që rishtazi janë kthyer në Kosovë.

To strengthen the coordination between Ministry of Communities and Return (MCR) on the central level and the Municipal Offices for Communities and Return (MOCRs) on the local level, and to enhance capacities of the government of Kosovo to manage, monitor and assist returnees, IOM organized 8 trainings for a total of 136 MCR and MOCR officials and civil society workers. Trainings were organized in all five regions of Kosovo tailored to take into account varying local needs and priorities.

In addition to the trainings, continuous on-the-job training and guidance were provided to municipal officials based off of conclusions and identified best practices from the comprehensive Assessment on the Long-term Impacts and Practices on Sustainable Reintegration to Kosovo

CAPACITY BUILDING FOR GOVERNMENT OFFICIALS

NGRITJA E KAPACITETEVE PËR ZYRTARËT QEVERITAR

IZGRADNJA KAPACITETA ZA VLADINE ZVANIČNIKE

Për të fuqizuar koordinimin ndërmjet Ministrisë për Komunitete dhe Kthim (MKK) në nivel qendror dhe Zyrave Komunale për Komunitete dhe Kthim (ZKKK) në nivel lokal dhe për të avancuar kapacitetet e qeverisë së Kosovës për të menaxhuar, monitoruar dhe ndihmuar të kthyerit, IOM-i ka organizuar 8 trajnime për gjithsej 136 zyrtarë të MKK-së dhe ZKKK-ve dhe punonjës nga shoqëria civile. Trajnimet janë organizuar në të pesë rajonet e Kosovës dhe ishin përshtatur duke marrë në konsideratë nevojat dhe prioritetet e ndryshme lokale.

Përveç trajnimeve, janë ofruar trajnime të vazhdueshme në vende pune dhe udhëzime për zyrtarët komunal duke u bazuar në përfundimet dhe praktikat më të mira nga Vlerësimi gjithëpërfshirës për ndikimet afatgjata dhe praktikat për ri integrim të qëndrueshëm në Kosovë.

Kako bi ojačali koordinaciju između Ministarstva za zajednice i povratak (MZP) na centralnom nivou i opštinskih kancelarija za zajednice i povratak (OKZP) na lokalnom nivou kao i da se poboljšaju kapaciteti vlade Kosova za upravljanje, nadgledanje i pomoć povratnicima, IOM je organizovao 8 treninga za ukupno 136 MZP i OKZP zvaničnika i radnika civilnog društva. Obuke su organizovane u svih pet regiona Kosova prilagođene da uzmu u obzir raznovrsne lokalne potrebe i prioritete.

Pored tih treninga, kontinuirana obuka na radnom mestu i smernice su bile obezbeđene opštinskim zvaničnicima na osnovu zaključaka i identifikovanih primera najbolje prakse iz Sveobuhvatne procene dugoročnog uticaja i prakse oko održive reintegracije na Kosovu.

Novobërdë/Novo Brdo youth learning English together

In cooperation with the Youth Council of Novobërdë/Novo Brdo, IOM supported 16 local youth of all ethnic backgrounds in Novobërdë/Novo Brdo to meet three times per week, for three months to learn English together. Not only did this create an opportunity for the youth to regularly meet and spend time together, it also provided them with a neutral language to communicate with one another while at the same time contributing to bettering their employability on an increasingly globalized labor market.

All 16 participants completed the course and proudly received their certifications of completion and have vowed to continue their English language studies.

INTER-ETHNIC DIALOGUES

DIALOGU NDËR-ETNIK

MEĐU-ETNIČKI DIJALOG

Women's Group in Shtërpcë/Štrpce – sharing experiences, identifying solutions

A group of 22 women between the age of 25 to 60 years from Kosovo Albanian and Kosovo Serb communities in Shtërpcë/Štrpce municipality came together for the first time in May 2016 to share their views, concerns, and most pressing needs with each other. Lack of employment or other income generation opportunities, especially among women, was identified by almost all participants as the most pressing issue of their communities. With guidance and assistance from the dialogue facilitator, the group came up with a few concrete, potential business and project ideas. In order to feed these ideas, gain new inspiration and learn more how ideas can be put into practice, the group visited the Gračanica Social Incubator and are now in the process of developing business plans for new Social Enterprise ideas.

During the course of the project, IOM organized 6 inter-ethnic dialogues and engagement activities to help build relations of respect and understanding between communities and to create a tolerant inter-ethnic environment conducive to sustainable reintegration of returnees. In total, 188 Kosovars of all ethnicities, including returnees and local community residents, civil society leaders and municipal officials, participated in various dialogues and longer-term initiatives.

Gjatë kohëzgjatjes së projektit, IOM-i organizoi 6 dialogë ndër-etnik dhe aktivitete angazhimi për të ndihmuar në ndërtimin e marrëdhënieve të respektimit dhe të kuptuarit ndërmjet komuniteteve dhe për të krijuar mjedis tolerant ndër-etnik të favorshëm për riintegrim që qëndrueshëm të të kthyerve. Gjithsej 188 kosovarë nga të gjitha përkatësitë etnike, duke përfshirë të kthyer e banorë të komuniteteve lokale, udhëheqës nga shoqëria civile dhe zyrtarë komunal morën pjesë në dialogë të ndryshëm dhe nisma afatgjata.

Grupi i Grave në Shtërpcë – ndarja e përvojave, identifikimi i zgjidhjeve

Një grup prej 22 femrave të moshës prej 25 deri 60 vjeç nga komuniteti shqiptar i Kosovës dhe ai serb i Kosovës në komunën e Shtërpcës u bashkuan për herë të parë në maj të vitit 2016 për të ndarë me njëra tjetrën pikëpamjet, shqetësimet dhe nevojat më urgjente. Mungesa e punësimit apo mundësive tjera për gjenerim të hyrash, posaçërisht për femrat, ishte identifikuar nga pothuajse të gjitha pjesëmarrëset si çështja më urgjente e komuniteteve të tyre. Me udhëzime dhe ndihmë nga mundësuesi i dialogut, grupi doli me disa ide konkrete për biznese dhe projekte potenciale. Për të ndjekur këto ide, për të marrë inspirim të ri dhe për të mësuar më shumë se si idetë mund të vihen në praktikë, grupi vizitoi Inkubatorin Social Graçanica dhe tani janë në proces të zhvillimit të planeve biznesore për idetë e reja për Ndërmarrje Shoqërore.

Të rinjtë e Novobërdës mësojnë anglisht së bashku

Në bashkëpunim me Këshillin e të Rinjve të Novobërdës, IOM-i ka përkrahur 16 të rinj nga të gjitha përkatësitë etnike në Novobërdë që të takohen tri herë në javë, për tre muaj për të mësuar anglisht së bashku. Kjo jo vetëm që ka krijuar një mundësi për të rinjtë që të takohen rregullisht dhe të kalojnë kohë së bashku, por edhe u ka ofruar atyre një gjuhë neutrale për të komunikuar me njëri tjetrin derisa në të njëjtën kohë ka kontribuar në rritjen e mundësive të tyre për punësim në një treg të punës që gjithnjë e më shumë po globalizohet.

Të gjithë pjesëmarrësit përfunduan kursin dhe me krenari pranuan certifikatat e tyre për përfundimin e tij dhe kanë dhënë �alën se do të vazhdojnë studimet e tyre në gjuhë angleze.

Tokom implementacije projekta, IOM je organizovao 6 među-etničkih dijaloga i aktivnosti saradnje kako bi pomogli u izgradnji odnosa poštovanja i razumevanje između zajednica u cilju stvaranja tolerantnog među-etničkog okruženja pogodnog za održivu reintegraciju povratnika. Ukupno 188 stanovnika Kosova svih nacionalnosti, uključujući povratnike i stanovnike lokalnih zajednica, lidere civilno društvo i opštinske službenike, je učestvovalo u različitim dijalozima i dugoročnim inicijativama.

Ženska grupa u Štrpcu - razmena iskustava, identifikovanje rešenja

Grupa od 22 žena starosti od 25 do 60 godina iz zajednica kosovskih Albanaca i kosovskih Srba u opštini Štrpce je zajedno okupljena po prvi put u maju 2016 godine kako bi razmenili svoja mišljenja, brige i najhitnije potrebe jedne sa drugima. Nedostatak mogućnosti za zapošljavanje ili ostvarenje drugih primanja, posebno među ženama, su identifikovana skoro od strane svih učesnika kao najveća goruća pitanja njihovih zajednica. Uz savete i pomoć od strane sprovodioca dijaloga, grupa je proizašla sa nekoliko konkretnih, potencijalnih poslovnih i projektnih ideja. Kako bi nadogradili ove ideje, dobili inspiraciju i naučili više novih ideja koje se mogu razviti u praksi, grupa je posetila socijalni inkubator u Gračanici i sada su u procesu izrade poslovnog plana za nove ideje društvenog preduzeća.

Omladina u Novom Brdu zajedno uči Engleski

U saradnji sa Omladinskim savetom Novog Brda, IOM je podržao 16 mladih iz svih etničkih sredina u Novom Brdu da se sastaju tri puta nedeljno, u periodu od tri meseca kako bi mogli da zajedno nauče engleski. Ne samo da je time stvorena prilika za mlade da se redovno sastaju i druže, njima je takođe pružena prilika da komuniciraju jedni sa drugima na neutralnom jeziku dok im se takođe doprinosi poboljšanju njihovog zapošljavanja na sve više rastućem globalnom tržištu.

Svih 16 učesnika je završilo kurs i ponosno su primili sertifikate o završenom kursu i obećali su da nastave sa studiranjem engleskog jezika.

BUILDING AND REINFORCINGINCLUSIVE COMMUNITIES

IN KOSOVO (BRICK)

ADDRESS: GJERGJ BALSHA E-6/B-7ARBËRI III, 10000 PRISHTINA, KOSOVO

TEL +381 38 249 040FAX +381 38 249 039www.kosovo.iom.int