book

437

Upload: luke-lee

Post on 19-Dec-2015

17 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

BOOK

TRANSCRIPT

  • 3

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

    6.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

    6.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

    6.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

    6.3. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

    6.4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

    6.5. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

    6.6. - ,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

    6.7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

    6.8. , , . . . . . . . . 50

    6.9. . . . . . . . . 65

    7.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

    7.1.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

    7.2. ,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

    7.3.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

    8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

    8.1. . . . . . . . . 98

    8.2

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

    8.3. C

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

    8.4.

    , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

    9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

    9.1. ,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

    9.2.

    - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

    9.3. - -

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

    9.4. -

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

    Borodin

    Borodin.. ( )

    Borodin .

    Borodin

    Borodin8.2. ()

    Borodin.

    Borodin

    ChirokSticky Note

  • 4

    9.5.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178

    9.6.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

    10.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

    10.1.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

    10.2.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

    10.3.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

    a). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

    b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234

    11.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

    11.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

    11.2.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

    11.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

    12.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

    12.1.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

    12.2. . . . . . . . . . . . . . 264

    12.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275

    12.4. ,

    , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

    12.5.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

    13.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292

    13.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292

    13.2.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

    13.3. - . . . . . . . . . . . . . . . 302

    13.4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

    13.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

    13.6.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

    13.7.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

    Shliakhovskaya .

    Borodin

    Borodin

    Borodin : " "

  • 5

    13.8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

    13.9.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329

    13.10.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336

    13.11. . . . . . 351

    13.12. . . . . . . . 354

    13.13

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

    13.14

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

    13.15.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

    13.16.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

    13.17.

    . . . . . . . . . . . . 367

    14. -

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

    14.1. ,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

    14.2.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

    14.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405

    14.4. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408

    14.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416

    14.6.

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

    Borodin ,

  • 6

    . -

    -

    -

    .

    () - -

    , -

    , .

    - -

    , -

    . -

    , -

    -

    -

    . -

    V- , , -

    .

    ,

    . -

    V-

    .

    .

    -

    , , -

    .

    . 64, 36

    144 . -

    , .

    - .

    ,

    - -

    7 .

    -

    , , ,

    . ,

    ,

    -

    .

    .

    -

    .

    . -

    Borodin , 1 . 2 , ,

  • 7

    , -

    . -

    .

    . -

    ,

    ,

    . -

    . -

    .

    -

    -

    . -

    . -

    ,

    -

    (), -

    . ,

    ()

    ,

    .

    , -

    .

    -

    -

    ,

    .

    -

    - . -

    -

    . -

    -

    ,

    . -

    , -

    , , , -

    . -

    () . -

  • 8

    1010 . - , -

    , ,

    . -

    , -

    . -

    -

    - -

    -

    - . -

    , ,

    -

    . -

    - , -

    -

    . ,

    -

    .

    -

    -

    . -

    -

    -

    . ,

    -

    .

    , -

    . -

    -

    ( ). -

    -

    . -

    -

    , . -

    , -

    . -

    , , . -

    -

  • 9

    .

    -

    , -

    -

    ().

    , ,

    , . -

    (), , -

    ,

    .

    () -

    , -

    - . -

    , -

    , . ,

    (), , ,

    . ,

    , .

    , , -

    .

    , -

    .

    , -

    ().

    (), -

    .

    , ,

    () , -

    . , ,

    , -

    , - -

    . " "

    -

    . -

    (, , , -

    . .)

    .

    - -

    . -

    , , ,

    ,

    . -

    , -

  • 10

    () .

    , -

    , -

    . (, -

    - ()

    ). , ( -

    ) -

    ,

    ( -

    )

    . , -

    , , ,

    , -

    . -

    ,

    -,

    ( ) -

    . -

    -, -

    , -

    .

    .

    , . -

    ""

    -

    . ,

    "

    .

    , -

    . ,

    -

    . -

    , -

    . , -

    - -

    . . -

    , -

    .

    , , ,

    : , -

    . -

    , ,

    .

    .

    ,

  • 11

    . .

    -

    ,

    . - -

    -

    . , -

    ,

    . ( ). -

    - , , -

    , ,

    , .

    -

    , -

    .

    . -

    (-

    ) -

    , , ,

    , .

    , -

    . -

    . -

    -

    . -

    . -

    , -

    ,

    , .

    -

    "-

    " ,

    . , -

    () , -

    .

    () . , -

    -

    (4 - ).

    , -

    . ,

    , ,

    . -

    , -

    , -

    , .

  • 12

    , -

    .

    -

    . -

    4- - 4-,

    .

    4 -

    4- -

    .

    , , 4 -

    4 - . ,

    . 4 -

    -

    . ,

    4 - , . -

    ( -

    ). ,

    . -

    , -

    . , -

    . -

    , -

    . -

    -,

    . -

    - -

    , , .

    ()

    (). , "... -

    .

    ". -

    - -

    .

    -

    , -

    - -

    . .

    - -

    . -

    , -

    .

  • 13

    [15]. , ,

    . . -

    . . -

    -

    .

    - -

    .

    -

    -

    . -

    , -

    . -

    , - -

    --, -

    -

    . ,

    -

    ,

    , , -

    , ,

    -

    (., , : ..

    .- .: , 2002.- 664 .; .. -

    : . . 2-, .

    .- .: , 2005.- 848 .; .. -

    . - .: .

    / . .; . .. .- .:

    , 2006.- . 374 479; .., ..,

    .., .., .. -

    / . .. . .: , 2008.- 496 .

    ( - 07 07 - 07005); ..,

    .., .. -

    / . ..

    .- .: , 2003.- 720 .; .. -

    .-

    : , 2012.- 108 .). ,

    , . -

    , -

    , -

    , , -

    -

    .

    - 2007, 2009, 2011, 2012 ., -

    . 2011

  • 14

    -

    2008 - 2012 . . .: , 2012.

    .

    . -

    . , , .

    3 16 . , -

    -

    -

    . ,

    . -

    .

    , , -

    , , -

    , ,

    , , -

    , ,

    . ... . .

    . . . -

    . . .

    ... . . , ... . . , ... . . , .

    . . -

    , , -

    .

    . . .

    . . -

    ,

    . -

    , , -

    ,

    .

    : 125009, , . , 11, . 7,

    . .. .

    , E-mail: [email protected]

    : 119361, , . , 46,

    ""

    ( - --

    ).

    , E-mail: [email protected]

    . . , . . , . , . . .

    , 2014.

    Borodin

  • 6.1. 15

    6

    C

    B -

    (). -

    , , -

    [1].

    () -

    , -

    ,

    .

    ()

    ,

    - .

    6.1.

    -

    4- ( ),

    , -

    . - - ,

    - ( ).

    -

    , , , -

    ,

    . , ,

    - ,

    - . -

    , , " -

    .

    .

    ..

    [1-4] .. [5]. [5],

    , -

    , ,

    - .

  • 16 6.

    :

    - -

    (+) . t = t0 ( -) .

    - ? -

    -

    [6].

    .

    , -

    . ,

    , .. , -

    . , -

    -

    - ,

    .

    ,

    - ,

    -

    ,

    , , F .

    .

    - -

    (+) V = + + VF , (6.1) V - 4 - ,

    gVV = 1, (6.2)

    g - ,

    = (V) V(F), (6.3) = [V] V[F], (6.4)

    F = VV. (6.5)

    , , -

    , - .

    ,

    .

  • 6.2. 17

    (6.1) :

    1. , 4 - V , , - -

    .

    , , F (6.3-6.5), (6.1) .

    2. , , F. - (6.1)

    V g . (6.1) (6.2) ,

    .

    4 -

    2Vxx

    =2Vxx

    . (6.6)

    2[]V = 2[]V +(x

    x+

    )V,

    c (6.1-6.6),

    R,V = 2[] + 2[] + 2[(V]F). (6.7)

    (10.1), (10.7), R, - , , -

    - , -

    . (6.7)

    () [7], [8].

    6.2.

    -

    .

    , .

    . va

    vaxb

    +vbxa

    = 0

    vaxb vbxa

    = 0

  • 18 6.

    dvadt

    =vat

    + vbvaxb

    = aa = const. (6.8)

    (6.8)

    , .. .

    , .. ,

    . (6.8)

    va = aat+ v0a, (6.9)

    v0a - . -, , (6.8)

    va =

    t0

    aa()d + v0a. (6.10)

    ,

    -

    . -

    , ( , -

    , ) .

    , ,

    , .

    , . -

    , ( -

    ), -

    . ,

    , -

    , -

    . -

    , -

    . -

    . -

    -

    , . ,

    -

    .

    . -

    . , -

    -

    . -

  • 6.2. 19

    -

    . , , = = 0 [133] " , -

    ,

    F ( ) 4 - V .

    [9]. -

    -

    - [10],

    . , -

    , ..

    .

    , , -

    ,

    -

    . -

    , (6.7)

    = = 0, gFF = const, - . , ,

    ,

    .

    -

    [9], , , -

    -

    , ,

    , -

    .

    , , -

    ,

    . (

    .) -

    , "," -

    .

    . -

    , , -

    ?

    -

    .

    [11]. ,

    -

  • 20 6.

    [133] -

    [11].

    .

    ,

    ..

    .

    , -

    , ,

    dS2 = (dx0)2 (dx1)2 (dx2)2 (dx3)2, (6.11) x0 = ct , x1 , x2 , x3 - , :

    x1(y1, t) = y1 + (c2/a0)[

    1 + a02t2/c2 1],x2 = y2, x3 = y3, x0 = y0 (6.12)

    x1(y1, ) = y1 + c2/a0[cosh(a0/c) 1],x2 = y2, x3 = y3, t = (c/a0) sinh(a0/c), (6.13)

    (6.12)

    , (6.13) - . (6.12) (6.13) (6.11) [11]

    dS2 =c2dt2

    1 + a02t2/c2 2 a0tdtdy

    1

    (1 + a02t2/c2)1/2

    (dy1)2 (dy2)2 (dy3)2, (6.14)

    dS2 = c2(d)2 2 sinh(a0/c)cddy1 (dy1)2 (dy2)2 (dy3)2, (6.15)

    (6.14), (6.15) [133] -

    kl = gkl + g0kg0l/g00, " "

    dl2 = (1 + a02t2/c2)(dy1)2 + (dy2)2 + (dy3)2, (6.16)

    dl2 = cosh2(a0/c)(dy1)2 + (dy2)2 + (dy3)2. (6.17)

    , , -

    , .

  • 6.2. 21

    x1(y1, T ) = y1 cosh(a0T/c) + c2/a0[cosh(a0T/c) 1],

    x2 = y2, x3 = y3, t = c/a0(1 + a0y1/c2) sinh(a0T/c), y

    0 = cT,(6.18)

    dS2 = (1 + a0y1/c2)2c2(dT )2 (dy1)2 (dy2)2 (dy3)2. (6.19)

    (6.12), (6.13), (6.18) -

    ,

    (6.11).

    -

    -

    .

    ( ) -

    ( ),

    - .

    (6.1) ,

    = = 0, gVV = 1, gF

    F = a02/c4 (6.20) (6.7) (6.3) (6.4) , 0

    c . C (6.1) -

    V = VF (6.21)Ee -

    ,

    Vk = Vk = 0, V 0 = g00

    1/2, V0 = g001/2. (6.22)

    -

    x1.

    dS2 = D(X1)(dX0)2 A(X1)(dX1)2 (dX2)2 (dX3)2. (6.23) A(X1) - ,

    g0k - [134]. (6.21)

    A(X1) =c4

    4a20D2

    (dD

    dX1

    )2. (6.24)

  • 22 6.

    (6.24) (6.7) -

    . Xi yi

    dy1 = A1/2dX1/2, X0 = y0, X2 = y2, X3 = y3,

    dS2 = exp

    (2a0y

    1

    c2

    )(dy0)2 (dy1)2 (dy2)2 (dy3)2. (6.25)

    a0 y1[7].

    (6.25)

    F 1 =DV 1

    dS=dV 1

    dS+ 100

    (V 0)2

    =1

    g00100 =

    g11

    2g00

    g00y1

    =a0c2. (6.26)

    4- .

    (6.25)

    y2 = y3 = 0, y1 = const. ,

    s = exp

    (a0y

    1

    c2

    ), (6.25a)

    s - , - .

    , . -

    [6 c.109] (6.25) -

    . -

    , -

    (6.19).

    ,

    , , -

    - .

    , , ,

    [101], -

    , " , -

    , (., , [6 c. 105], [102 c.

    404]".

    . 404 [102] . :"

    : -

    ,

    ."

  • 6.2. 23

    .. [15 . 281],

    .

    , -

    , ( ) -

    ,

    . ,

    -.

    - ,

    [133]

    R, =1

    2

    (2gyy

    +2gyy

    2g

    yy

    2gyy

    )

    +g

    (

    )= gR

    ., , (6.27)

    , =1

    2

    (gy

    +gy

    gy

    ), (6.28)

    . =1

    2g(gy

    +gy

    gy

    ), (6.29)

    ,

    (6.25),

    R10,10 = 12

    [2g00

    y12 1

    2g00

    (g00y1

    )2]= a0

    2

    c4exp

    (2a0y

    1

    c2

    ). (6.30)

    R = gR,

    R00 = R10,10, R11 = a02

    c4, R10 = 0. (6.31)

    R = 2a0

    2

    c4. (6.32)

    ,

    .

    Shliakhovskaya

  • 24 6.

    E (6.25) (6.30) g00 =(1+a0y

    1/c2)2, , R10,10 = 0, , , -

    (6.19), (6.11) -

    ( )

    (6.18). -

    (6.7),

    -

    . (6.25), (6.30)

    [7] [13, 14].

    (6.25 - 6.32) -

    ,

    "". -

    , -

    .

    . , -

    ,

    , -

    . -

    ,

    ( ..

    ). -

    . -

    . , "" -

    ! ,

    "" ,

    - -

    (6.25)!

    - ,

    , , -

    a(y) =a0

    1 + a0yc2,

    a0 , y - .

    (6.19).

    , "" -

    , , -

    ,

    . ""

    ,

    "".

  • 6.3. - 25

    6.3. -

    (6.25) -

    -

    . , (6.25)

    x, -

    x = x(y), (6.33)

    (6.25)? (6.25)

    -

    , - .

    (6.11)

    , -

    .

    ( 4 - ) .

    . ,

    , ..

    .

    , .

    . , -

    . t = t0 , -

    .

    -

    ,

    -

    .

    , -

    ,

    , -

    .

    .

    . -

    .

    , , -

    .

    :

  • 26 6.

    - -

    .

    , , , -

    , -

    - . -

    - ,

    . -

    , , ,

    , -

    . ( ) -

    , ,

    . -

    .

    . , -

    ,

    (6.25) . , -

    .

    4 -

    , .. -

    . (6.25)

    d2y

    dS2+

    dy

    dS

    dy

    dS= 0, (6.34)

    (6.25) - . ,

    y1,

    ddS

    (dy1

    dS

    )=

    1

    2

    g00y1

    (dy0

    dS

    )2. (6.35)

    (6.25)

    1 +

    (dy1

    dS

    )2= g00

    (dy0

    dS

    )2. (6.36)

    (6.35) , (6.36)

    dy1

    dS= tan(a0S/c2), y1 = x1 + c

    2

    a0ln | cos(a0S/c2) | . (6.37)

    dy0

    dS=

    exp(a0x1/c2)cos2(a0S/c2)

    , y0 =c2

    a0tan(a0S/c

    2) exp(a0x1/c2). (6.38)

  • 6.3. - 27

    , S = 0, dy/dS = 0, - y1 - x1, . S/c = x0/c = t ,

    - . ,

    , .

    (6.37) (6.38) (6.25) , y2 = x2, y3 =x3

    dS2 = c2dt2 cos2(a0t/c)(dx1)2 (dx2)2 (dx3)2. (6.39)

    , ,

    -

    . [1-4],

    , , -

    , -

    . (6.37),

    (6.38) x1, x0, -

    ,

    x1 = y1 c2

    2a0ln

    1 a02y02c4 exp(2a0y1/c2),

    x0 =c2

    a0arcsin

    (a0y

    0

    c2exp(a0y

    1/c2)

    ). (6.40)

    (6.40) (6.39) (6.25).

    (6.40) , -

    x1 = y1 c2

    a0ln | cos(a0t/c) |, t = t. (6.41)

    (10.41) t v1 -

    v1 = c tan(a0t/c), v =

    (g11v1v1) = c sin(a0t/c). (6.42) v t1 = c/(2a0). (6.39)

    011 =1

    2c

    tcos2(a0t/c),

    101 =

    1

    2c

    tln cos2(a0t/c). (6.43)

  • 28 6.

    4 - V (10.40)

    V = x

    y0, (6.44)

    4-. 4 -

    V1 = sin(a0t/c), V 0 = V0 = 1cos(a0t/c)

    , = exp(a0y1/c2).(6.45)C (6.45) (6.39) ,

    (6.3) (6.4) , 4 - gF

    F = a20/c4 (10.5) ., (6.39) - -

    - , 4 - (6.45)

    - . (6.39) (6.42) ,

    dS2 = c2dt2 (1 v2/c2)(dx1)2 (dx2)2 (dx3)2. (6.46) -

    . -

    (6.36), (6.37), (6.19),

    , -

    (6.11), .

    : " -

    , -

    , (6.46)

    ?"

    .

    6.4.

    , ,

    , -

    .

    - ,

    -

    . -

    ,

    . ,

    (10.1) = 0,

  • 6.4. 29

    = 0 , F = 0. V = (const),

    x = V S + y, (6.47)

    y - , , , S = , - . y, S = 0 V, Vy

    = 0 (6.47)

    xk = V kS + yk, x0 = V 0S + Vkyk/V0. (6.48)

    (6.48) (6.11) 3 - vk

    dS2 = (dy0)2 (kl vkvl/c2)dykdyl. (6.49) x1 - , , (6.49) , (6.46), -

    .

    yk yk y1 = V 0y1 , y2 = y2, y3 = y3 , (6.48) ,

    (6.49) (6.11).

    ,

    , -

    V0 = 1/(1 v2/2)1/2. (6.46) , ..

    (6.46) - . (6.48) , -

    ~v ,

    , ~v .

    yk = yk + yk, y

    k = y

    pvkvp/v2, yk = yp(kp vkvp/v2), (6.50) yk - ~v, y

    k - - ~v. , - yk : yk = V

    0yk , yk = y

    k.

    yk = yk yp vkvp

    v2+ yp

    vkvp

    v2V 0. (6.51)

    (6.51) (6.48)

    ~r = ~R+~v

    1 v2/c2 +(

    11 v2/c2 1

    )~v(~v~R)v2

    ,

  • 30 6.

    t = + (~v~R)/c2

    1 v2/c2 , (6.52)

    [1], [15],

    (6.49) . ,

    (6.52) (6.48) -

    , .. -

    . (6.46) , .. v .

    , -

    . :

    (

    ) .

    -

    -

    , -

    . [13], "

    - -

    "

    .

    6.5. -

    , -

    ,

    . (6.25)

    , -

    -

    . -

    - , -

    ,

    .

    - -

    , - (6.35) (6.36), , -

    , S = 0 - . vk

    - , -

    [133], ,

    vk =cdyk

    (g00)1/2(dy0 + (g0k/g00)dyk), (6.53)

  • 6.5. - 31

    ,

    ,

    - .

    (6.25)

    v1 = c exp(a0y1

    c2)dy1

    dy0, v =

    11v1v1. (6.54)

    (6.35), (6.36)

    dy1

    dS= tan(a0S/c2 + 1), y1 = c

    2

    a0

    [ln | cos(a0S/c2 + 1) | +c2

    ]. (6.55)

    dy0

    dS=

    exp(c2)cos2(a0S/c2 + c1)

    ,

    y0 =c2

    a0

    [tan(a0S/c

    2 + c1) + c3

    ]exp(c2),

    y2 = z2, y3 = z3, s = z0, (6.56)

    c1, c2, c3 .

    (6.54) - (6.56) ,

    v1 = c sin(a0S/c2 + c1). (6.57) S = 0, v1/c = = const.

    sin c1 = . (6.58)

    S = 0 y1 - z1 -

    y1(0) = f(z1, ), c2 =af

    c2 ln | cos c1|. (6.59)

    y1 =c2

    a0ln

    cos(a0S/c2 + 1)cos c1+ f(z1, ). (6.60) f(z1, ) ( (6.35) (6.36) ) c3 , -

    , :

    g00(z) =

    y

    z0y

    z0g = g00

    (y0

    z0

    )2(y1

    z0

    )2= 1,

    g01(z) =

    y0

    z0y0

    z1g00 y

    1

    z0y1

    z1= 0,

  • 32 6.

    g11(z) = g00

    (y0

    z1

    )2(y1

    z1

    )2=

    (f

    z1

    )2cos2(a0z

    0/c2 + c1). (6.61)

    g01 = 0

    2

    a0

    c3z1

    = c3f

    z1, (6.62)

    c3 = exp

    (a0f

    c2

    )(), (6.63)

    () . f(z1, ) () , .. ,

    a0 (6.39) .

    () = tan c1, f(z1, ) = z1

    cos c1. (6.64)

    -

    y1 =c2

    a0ln

    cos(a0z0/c2 + c1)cos c1+ z1cos c1 ,

    y0 =c2

    a0cos c1 exp

    ( a0z

    1

    c2 cos c1

    )[tan (a0z

    0/c2 + c1) tan c1 exp(

    a0z1

    c2 cos c1

    )],

    sin c1 = v0/c = . (6.65)

    (6.65) a0 0, , .

    y1 =z1 z0

    1 2 , y0 =

    z0 z11 2 . (6.66)

    c1 = 0, z = x (6.37), (6.38). (6.65) (6.25),

    dS2 = (dz0)2 cos2(a0z

    0/c2 + c1)

    cos2 c1(dz1)2 (dz2)2 (dz3)2. (6.67)

  • 6.5. - 33

    -

    , (6.65), (6.37) (6.38) y1 y0.

    x0 =c2

    a0arcsin[sin z0 tan c1 cos z0 exp(z1)],

    x1 =c2

    a0

    [z1 ln | cos c1U |

    ]U =

    1 + 2 tan z0 tan c1 exp(z1) tan2 c1 exp(2z1),

    z0 = a0z0/c2 + c1, z

    1 =a0z

    1

    c2 cos c1, x2 = z2, x3 = z3. (6.68)

    (6.68) - ,

    ,

    . -

    a0 0 .

    x1 =z1 z0

    1 2 , x0 =

    z0 z11 2 . (6.69)

    (6.68)

    z0 + c1c2/a0 = u

    0, z1/ cos c1 = u1, z2 = u2, z3 = u3, (6.70)

    (6.67)

    dS2 = (du0)2 cos2(a0u0/c2)(du1)2 (du2)2 (du3)2. (6.71)

    (6.68) z0 z1 u0 u1 z0 = a0u

    0/c2, z1 = a0u1/c2, , (6.39) ,

    , (6.39) (6.71).

    -

    - ,

    , [11]:

    -

    - , . -

    -

    ,

    - .

    - .

  • 34 6.

    - , -

    ,

    x0 =c2

    a0arcsin

    [sin

    (u0a0c2

    ) tan c1 cos

    (u0a0c2

    )exp

    (a0u

    1

    c2

    )],

    x1 = u1 c2

    a0ln | cos c1P |,

    P =

    1 + 2 tan

    (u0a0c2

    )tan c1 exp

    (a0u1

    c2

    ) tan2 c1 exp

    (2a0u1

    c2

    ).

    (6.72)

    (6.72) - - -

    .

    6.6. -

    - -

    ,

    - , -

    . -

    - , -

    ,

    . , -

    , -

    - . -

    - ,

    -

    . -

    .

    . -

    "

    - ,

    .

    - (6.39), ,

    a0 = 0 , - . , xk

    t - . - , "-

    " - t = f(zk, T ) ,xK = (zr) ( .. [12] - - ),

    0 = 0.

  • 6.6. - 35

    , "-

    " (6.39). 3 -

    : ( )

    ( ).

    -

    . , , -

    ,

    . , -

    .

    -

    , , -

    . (6.37),

    (6.38) - , (6.40)

    - .

    , , ,

    - (6.39).

    , , -

    - (6.37),

    (6.38).

    (6.39) -

    (6.11) - (6.39).

    , -

    [135]. ,

    , , -

    , , . -

    , -

    .

    ( -

    ), ( -

    ), , .

    , -

    , . ,

    : -

    , ( )

    (6.11) ,

    ( ), -

    , -

    (6.39).

    , -

    . -

    ( )

    . -

  • 36 6.

    -

    . ,

    ""

    " ". .., -

    n m, - m . , m n . -

    (6.12) (6.41), (6.12) t T , T- , -

    , T t -.

    t =c

    a0arccos

    [exp

    (1

    1 +

    a02T 2

    c2

    )]. (6.73)

    - (6.39) -

    dS2 = g00c2dT 2 g11(dx1)2 (dx2)2 (dx3)2,

    g00 =

    2 exp

    (2(1 (1 + 2)1/2)

    )(1 + 2)

    [1 exp

    (2(1 (1 + 2)1/2)

    )] ,

    g11 = exp

    (2(1 (1 + 2)1/2)

    ), =

    a0T

    c. (6.74)

    (6.25),

    [133]

    =1

    c(g00)

    1/2y0

    (6.40), (6.41), (6.73).

    =c

    a0

    [1 exp

    (2(1 (1 + 2)1/2)

    )]=

    c

    a0sin(a0t/c). (6.75)

    , ""

    - ,

    - ,

    . a0 0 (6.74) ( (6.39)) - , (6.39)

    (6.74) .

    Borodin , -

  • 6.6. - 37

    -

    "" 0 = 10 /2.

    - (6.75),

    m = (c/a0) ln (+(1+2)1/2) [133] - (0/). (6.75)

    , . (6.75)

    " , .

    , , = c/a0 = 347.22 . , , ,

    , -

    . (6.73), (6.75) , - t = pic/(2a0).

    . 1 -

    t a0t/c T a0T/c, - (6.73). , -

    , "" pi/2, tmax = 347.22 .

    .2 -

    T1(T ) =a0c

    T a0T/c -

    T2(T ) =ma0c

    = arsinha0T

    c.

    , -

    ""

    T2(T ) = 1, max = 347.22 . -

    [133]

    m =c

    a0ln

    2a0T

    c.

    , -

    t = pic/(2a0) ,

  • 38 6.

    . 1:

    . 2: :

    T2(T ) , - T1(T )

  • 6.6. - 39

    - l

    l =

    t0

    (g11 x

    1

    t

    x1

    t

    )dt =

    c2

    a0(1 cos(a0t/c)) =

    =c2

    a0(1 exp

    (1

    1 +

    a02T 2

    c2

    ). (6.76)

    (6.39) (6.41).

    t = pi/20 l = c2/a0. - l - (6.39) (6.46), -

    .

    -

    (6.76) (6.11) (6.12)

    t T ,

    l1 =

    T0

    (g11 x

    1

    T

    x1

    T

    )dT =

    c2

    a0

    (1 +

    a20T2

    c2 1). (6.77)

    l = a0t2/2, l1 = a0T

    2/2, T .

    . 3

    F (T ) =l(T )

    l1(T )=

    1 exp(

    1

    1 + a02T 2

    c2

    )

    1 +a20T

    2

    c2 1, (6.77a)

    (6.76) (6.77).

    (6.42) ,

    (6.75), c -, -

    =v

    a0. (6.78)

    c, , -

    . > c/a0

  • 40 6.

    . 3: -

    , .. ""-

    - .

    [12]. -

    u1 [16]

    u1 =cg

    1/200 dx

    1

    g0kdxk=

    cdx1

    g1/200 dT

    = c tan(a0t/c), (6.79)

    u =

    (gi0gj0g00

    gij)uiuj = c sin(a0t/c), (6.80)

    (6.42).

    . -

    -, -

    . ,

    ( )

  • 6.6. - 41

    10 /c2, , -. , -

    -, ,

    . :

    1.

    a0 ( ) [133].

    2. , .

    :

    1. , -

    -

    x . x(T ) T [133], (6.77)

    x(T ) = l1 =

    T0

    (g11 x

    1

    T

    x1

    T

    )dT =

    c2

    a0

    (1 +

    a20T2

    c2 1). (6.81)

    T1 - - ( -

    ). cT0 = x(T1), T0 = 4.

    (6.81),

    T1 = T0

    1 +

    2c

    a0T0= 1.215T0 = 4.86 (6.82)

    .

    1, , [133]

    1 =c

    a0arsinh

    a0T1c

    = 0.555T0 = 2.22 (6.83)

    .

    v(T1) T1

    v(T1) =a0T1

    1 +a20T

    21

    c2

    = 0.981c. (6.84)

    2. , , -

    - -

    . ,

  • 42 6.

    , " "(, -

    , ), .

    , -

    , -

    . -

    .

    (6.73). ,

    (6.73), (6.82) ,

    t1 T1,

    t1 =c

    a0arccos

    [exp

    (1

    1 +

    a02T 21c2

    )]=

    =c

    a0arccos

    [exp

    (a0T0

    c

    )]= 0.37T0 = 1.48. (6.85)

    .

    2 (6.75)

    2 =c

    a0sin(a0t1/c) = 0.238T0 = 0.952 = 347.17cym (6.86)

    .

    , -

    .

    , 347

    .

    4 347.17 ,

    347.22

    . , 72 , -

    10 /2, . -

    ,

    - , 10 /2 , - 347 1 12

    , c2/a0 = 9 1012 , , - 9.46 1012 . - (6.46). -

    , , -

    ( ) ,

    -

    . , ,

    , -

  • 6.6. - 43

    . x, - . c2/a0 = 9 1012 - x, .

    , - / ,

    .

    (6.77) T = T1. (6.82),

    F (T1) =l(T1)

    l1(T1)=

    1 exp(a0T0c

    )a0T0c

    , (6.77b)

    ,

    F (T1) =l(T1)

    l1(T1)=

    1 exp( T0c2/a0

    )cT0c2/a0

    , (6.77c)

    cT0 = 4 9.46 1012 =37.84 1012 , c2/a0 = 9 1012 ,

    F (T1) =1 exp(4.2)

    4.2= 0.2345. (6.77d)

    , , -

    , 4.26

    , , -

    " . ,

    , -

    , -

    ,

    .

    , -

    , .

    ,

    ( ) -

    . , -

    , , -

    , , (6.16) (6.17).

    , L0 -

    L,

    L = L0

    1 +

    a20T21

    c2= 5.2L0. (6.87)

  • 44 6.

    5.2 . -

    ,

    , .

    .

    6.7.

    ,

    ,

    -

    . .. (6.74) ,

    ~e :

    e() =|g| , e() =

    |g|, (6.88)

    . "". ,

    u(k), , - ,

    u(k) = cdx(k)

    dx(0)= c

    e(k) dx

    e(0) dx

    . (6.89)

    u(1) = c

    |g11|dx1|g00|dx0 = c sin(a0t

    c

    ). (6.90)

    ,

    - :

    1. , , ,

    , , (6.25),

    F(y).

    2. (6.37), (6.38) -

    - , (6.39).

    3. (6.73) -

    - .

    4. (6.88), -

    F()()(x) (6.74).

  • 6.7. 45

    4 -

    .

    - . -

    .

    , -

    (6.39). -

    F , "- " . ,

    ~E, x1,

    F(0)(1) = F(1)(0) = E = const. (6.91)

    (10.87)

    F01 = F10 = E cos(a0x0/c2), (6.92)

    , ,

    , (6.39).

    - -

    [133]

    Fx

    +Fx

    +Fx

    = 0,1g

    x

    (gF) = 4picj. (6.93)

    (6.93),

    g = cos(a0x0/c2), F 01 = g00g11F01 = Ecos(a0x0/c2)

    ,

    1g(gF 10)x0

    0, (6.94)

    .

    mcDV

    ds=e

    cFV

    . (6.95)

    , -

    , 4- (6.45)

    (6.43) (6.1) - (6.5)

  • 46 6.

    V V = F = V (Vx

    V), F0 =

    a0c2

    tan(a0t/c),

    F1 = a0c2, = = 0, gF

    F = a02

    c4.

    (6.92) -

    (6.95),

    a0 =eE

    m. (6.96)

    , ,

    -

    , -

    - . -

    ,

    (6.25).

    (6.40),

    F(y) =

    x

    yx

    yF .

    F01 = E exp(a0y1/c2). (6.97)

    "" -

    F()() = e()e

    ()F , (6.98)

    F(0)(1) = E = const. (6.99)

    - ,

    , -

    . , -

    ,

    ~E.

    , -

    :

    1. -

    , . -

    -

    (6.12), (6.13)

    (6.14), (6.15).

  • 6.7. 47

    2. , -

    - (6.39) (6.74).

    (6.40) ( (6.12),

    ). -

    - (6.25).

    , " , -

    - " -

    " ".

    ,

    - -

    , -

    . -

    , -

    , (6.11),

    , . -

    [1], ,

    . ,

    - - ,

    . ,

    - (

    - ), -

    - -

    (6.74) (6.11), -

    ( ) .

    -

    [1]. , -

    - ,

    ,

    . , .. -

    .

    dx - - - , , -

    (6.74) (6.11)

    . ,

    - . -

    (6.11) (6.74)

    , , -

    , - ,

    ~A , (6.11)

    (6.74) [1]. (6.11) -

    . , ,

    - , " ".

  • 48 6.

    5. , -

    , - (6.74), -

    (6.88),

    (6.11).

    - .

    ,

    ,

    - (6.98) -

    (6.11).

    , ""

    - ,

    (

    [17], [18]), , -

    - -

    ,

    .

    .

    -

    2E, D1 = E, a0 = Ee/m. - "

    . -

    T = 2Ee. , -

    (6.95)

    mcDV

    ds=e

    cFV

    .

    (6.13) (6.15) ( a0 2a0).

    (6.25) ( -

    ) (6.93) -

    (6.25) ( ).

    F01 = E1 = D1 exp

    (a0y

    1

    c2

    )= D1

    g00, D1 = E = const. (6.100)

  • 6.7. 49

    4- (6.2)

    dV 1

    dS a0c2

    (1 + V 1

    2)

    =eE

    mc2

    1 + V 12. (6.101)

    eE/m = a0, a0/c2 = ,

    V 1 = tanx(S) (6.102)

    dV 1

    dS=

    1

    cos2 x

    dx

    dS=

    (1

    cos2 x+

    1

    cosx

    ). (6.103)

    (6.103) , x = 0, S = 0,

    tan

    (x

    2

    )= S, (6.104)

    V 1

    V 1 =dy1

    dS=

    2S

    1 2S2 . (6.105)

    V 0 4- -, (6.105) .

    V 0 =dy0

    dS=

    1 + 2S2

    1 2S2 exp(a0y

    1

    c2

    ). (6.106)

    (6.105) (6.106) , S = 0 - y1 = x1,

    y1 = x1 c2

    a0ln

    1 a02S2c4, y0 = S exp(a0x1/c2)1 a02S2/c4 , (6.107) x1 - , S/c - - .

    (6.25) ( -

    ),

    dS2 = dS2 (1 S22)dx12 2SdSdx1 dx22 dx32. (6.108)

  • 50 6.

    (6.108) ,

    S = exp(a0x1/c2),, [363], -

    . y0 ,yk xk (6.25) . , .. -

    -

    ,

    , ,

    . -

    ,

    y1 = x1 + a0t2,

    ,

    a0.

    , "" -

    . , -

    , (6.7)

    : ,

    - .

    , - .

    6.8. , ,

    -

    , -

    r0, 0, z0, t0 r, , z,t :

    r0 = r, 0 = + t, z0 = z, t0 = t,

    z -.

    dS2 =

    (1

    2r2

    c2

    )c2dt2 2r2ddt dz2 r2d2 dr2. (6.109)

    , r/c < 1. [19] ( [87]) , -

    , .. , ,

    c r > c/.

  • 6.8. , , 51

    , -

    .

    [20], [88], , -

    ,

    , . -

    . , -

    .

    e [21] , -

    r c, r/c 1 v = r. - , (

    ) v = r, = const, (6.109). - r , v(r) < c .

    -

    , (6.1) (6.7)

    = 0 -,

    .

    =

    22

    c2= const. (6.110)

    , -

    ,

    V 1 = V 2 = V 3 = 0, V 0 = D1/2, V1 = V3 = 0, V2 = PV 0dS2 = D(r)c2dt2 2P (r)cdtd dz2 r2d2 dr2,

    g00 = D, g02 = P, g11 = 1, g22 = r2, g33 = 1,det g = g = P 2 r2D K, g00 = r

    2

    K, g02 = P

    K

    g11 = 1, g22 = DK, 12 = K

    1/2

    cD1/2,

    F 1 =1

    2D

    dD

    dr, F 2 = F 3 = F 0 = 0. (6.111)

    (6.1)

    P

    D

    dD

    dr dPdr

    = 2c

    (Dr2 + P 2

    )1/2. (6.112)

  • 52 6.

    (6.7)

    (6.112), -

    ,

    dD

    dr = 2

    cDP

    (Dr2 + P 2

    )1/2. (6.113)

    (6.110) -

    , -

    [12],

    i = c1/2

    eijkjk, e123 = 1, (6.114)

    = det kl , kl (6.3) [133]

    kl = gkl + g0kg0lg00

    . (6.115)

    (6.110) -

    [21].

    =

    (1

    2r2

    c2

    )1.

    (6.112) (6.113) , , (6.112) (6.113) (6.109), -

    -, -

    . = + (r)t (r), (r)r < c, , -

    .

    (6.111) -

    , 0 r , -.

    (6.112), (6.113) -

    . , r/c 1 (6.111) (6.109). r/c 1 (6.112),(6.113)

    D = D0 exp

    (2r

    c

    ), P =

    c

    . (6.116)

  • 6.8. , , 53

    r/c > 10 D0 = 5, = 1.7. r - (6.111) ,

    , -

    [133].

    g00 > 0, g, , , , -

    .

    -

    a = c2F 1 = cPDr2 + P 2

    , (6.117)

    r , r a =c. (6.111), (6.112), (6.113)

    R10,10 = 2D

    Kc2

    [2P 2 Dr2 + DP

    2r2

    K

    ] D

    2Pr

    cK3/2,

    R20,20 = DrcK1/2

    [Dr3

    cK1/2 P

    ],

    R12,10 =PDr

    cK

    [P

    K1/2 r

    c

    (2 +

    Dr2

    K

    )],

    R12,12 =2D2r6

    K2c2 2Dr

    3P

    cK3/2+P 2

    K. (6.118)

    C R = ggR,

    R =2DP 2

    K2

    {1

    2r2

    c2

    [2 +

    Dr2

    K

    (1 r

    2D

    P 2

    )]

    +rP

    K1/2c

    (1 2Dr

    2

    P 2

    )}. (6.119)

    -

    , (6.115),

    dl2 = dr2 +

    (1 +

    P 2

    r2D

    )r2d2 + dz2. (6.120)

    z = const -

    12,12 = P2

    K+2r2

    c2

    [P 2

    Dr2 2Kr2D

    +P 2 Dr2

    K

    (2 P

    2

    K

    )]

    BorodinR 12,12 - ??

    Borodin+ (. . .)

  • 54 6.

    +rP

    cK3/2

    (2Dr2 P 2

    ). (6.121)

    =P12,12

    1122 212. (6.122)

    = DP2

    K2 2

    2

    c2+2P 2

    c2K+DPr

    K5/2c

    (2Dr2 P 2

    )

    +

    (2 P

    2

    K

    )(P 2 Dr2

    )D2r2

    c2K. (6.123)

    r = 2/c2. ,

    dS2 = D(r)c2dt2 dz2 dr2, (6.124)

    (6.116) (6.117) (10.25) a0 = c.

    dS2 = D0 exp

    (2r

    c

    )c2dt2 dz2 dr2, (6.125)

    , -

    -

    . ,

    . -

    ,

    (6.25) -

    ,

    .

    (6.109).

    (6.112) (6.113).

    :

    x rc, D Z, Y Px

    r. (6.126)

  • 6.8. , , 55

    (6.112) (6.113)

    dY

    dx=

    2Zx2Zx2 + Y 2

    , (6.127)

    dZ

    dx= 2ZY

    Zx2 + Y 2. (6.128)

    U ,

    U YxZ, (6.129)

    dU

    dx+U

    x=

    2 + U21 + U2

    , (6.130)

    1

    Z

    dZ

    dx= 2U

    1 + U2. (6.131)

    , ,

    v U1 + U2

    (6.132)

    dv

    dx+v

    x(1 v2) = (2 v2)(1 v2), (6.133)

    Z = D(x) = exp

    (2 x

    0

    v(x)dx

    ). (6.134)

    v(x). , - (6.120)

    dl2 = dr2 +1

    1 v2 r2d2 + dz2. (6.135)

    dl2 = dr2 +1

    1 2r2c2r2d2 + dz2. (6.136)

    (6.135) (6.136) ,

    v(x) -, -

    - .

  • 56 6.

    (6.120) (6.136), -

    P(x).

    P (x) =xv(x)

    D(x)

    1 v(x)2 c

    . (6.136a)

    (6.133). v, , v = x, -

    . D(x)

    D = exp

    (2vdx

    )= exp(x2) = 1 x2, (6.137)

    (6.109).

    (6.133) , x - v = 1. , .

    (6.133) . . 100 -

    v(x). , x, v(x) x, x, v(x) 1 x v(x)

    v(x) = 1 (x), (x) 1. (6.138) 2 , (x)

    d

    dx= 2

    1 xx

    . (6.139)

    = 0x2e2x, v(x) = 1 0x2e2x, (6.140) 0 - .

    D(x)

    D(x) = D0 exp

    (2x e2x(x2 + x+ 1/2)

    ), (6.141)

    D0 = 5 (6.116) ( (6.116) (6.141) ).

    P (x)

    P =

    D00

    c

    , 0 = 1.73, (6.142)

  • 6.8. , , 57

    . 4: -

    0 (6.116). - , -

    D(x) P0(x) = P (x) /c . 5. (6.109) -

    (6.111), , D(x) - Dk(x) = 1 x2, P0(x) Pk = x

    2.

    Dk(x) 0 < 1, D(x) 0 x . , ,

    . -

    4 -

    .

    . "-

    ", ( ) -

    .

    1

    1 =r

    c=

    2pir

    cT=

    2picT0cT

    = 9173.45.

  • 58 6.

    . 5: -

    -

    4 . -

    2

    2 =2r

    c=

    2pir

    cT2=

    2picT0cT2

    = 8pi = 25.13.

    ,

    (6.109), .

    (6.111), -

    .

    -

    . -

    ,

    . [133],

    . ,

    , , -

    t = 1c

    g02g00

    d =2pi

    c

    vr1 v2 exp

    (vdx

    ). (6.143)

  • 6.8. , , 59

    , c, - , [22] (-

    ).

    , , -

    .

    ,

    . -

    ,

    , .

    t0 t.

    t0 =4pi

    c

    vr1 v2 exp

    (vdx

    ). (6.144)

    v = x -

    [22].

    t0 =4S

    c2, (6.145)

    S - .

    t0 =4pi

    D0exp (2x). (6.146)

    .

    - -

    -

    , . -

    -

    c. . [21] .

    [21] .

    {x}, = 1, 2, 3, 4, x4 = ict. , , - .

    , x3. -

    h() , ~h(4) 4 - V, ..

    ih(4) = V. (6.147)

    (6.147) ,

    ih(4)h(a) = i(4a) = V (a) = 0, (6.148)

    .. , (6.147),

    .

  • 60 6.

    4 -

    Va = V (r)aknk, V3 = 0, V4 =i

    1 v2/c2 , V (r) =1

    c

    1 v2/c2 ,

    a, k = 1, 2, nk =xkr, r2 = x21 + x

    22, ak = ka, 12 = 1. (6.148) v(r) . , -

    (6.4) - .

    = [V] V[F], (6.149) ,

    (ab) = [V]h(a)h(b). (6.150)

    ,

    ~h(3) x3, ha(2) na.

    ~h(3) ~h = (3), ~h2 ~ha = ha(2) = na. (6.151)

    ~h(3) (ab) (a, b = 1, 2) , -

    ~h(3) .

    h()h() = (), (6.152)

    h() =

    iV4n2 iV4n1 0 iVn1 n2 0 00 0 1 0iV4n2 iV n1 0 iV4

    , (6.153) (6.153) - , - . - (6.150)

    (ab) =0c(ab), (ab) = (ba), (12) = 1, (6.154)

    , -

    . 0

    . , -

    (ab) =0c

    [h(1)h(2) h(2)h(1)]. (6.155)

    ,

    ~h(3) ~h(4), -

    ,

    ~h(1) ~h(2) .

  • 6.8. , , 61

    , (6.155) -

    ~h(1) ~h(2). , ~h(3) ~h(4) ~h(1) vech(2) - x1x2. (

    ) x1x2

    () =

    cos sin 0 0 sin cos 0 00 0 1 00 0 0 1

    , (6.156)h(

    ) = ()h() = iV4n2 cos+ n1 sin iV4n1 cos+ n2 sin 0 iV cosiV4n2 sin+ n1 cos iV4n1 sin+ n2 cos 0 iV sin0 0 1 0iV n2 iV n1 0 iV4

    .(6.157) , h(

    ) (6.155). -

    . , -

    :

    ~h(3),

    ,

    ~h(4), 4-. - .

    . -

    , -

    .

    (6.154) 0 = const, -,

    V

    r+V

    r+V 3

    r= 2i0V4

    c. (6.158)

    v

    v

    r+v

    r= 20(1 v2/c2). (6.159)

    [19], [20]. (6.159) , v(0) = 0

    v(r) =c2

    20

    d

    drln

    I0(20rc), (6.160) I0(x) - - [51]. , -

    I0(x) = 1 +x2

    4+

    1

    2!2x4

    24+ ...

  • 62 6.

    ,

    v(r) =0r

    1 + 20r2/c2

    0r. (6.161)

    0r/c 1, -

    I(x) =

    1

    2pixex,

    v c(

    1 c40r

    )< c. (6.162)

    , (6.160)

    , -

    .

    , -

    .

    -

    . ,

    (r) v(r)

    (r) =v(r)

    r=

    c2

    20r

    d

    drln

    I0(20rc) (6.163) -

    r0, 0, z0, t0 r, , z,t :

    r0 = r, 0 = + (r)t, z0 = z, t0 = t,

    (r) z - r,

    dS2 =

    (1

    2r2

    c2

    )c2dt2 2r2ddt dz2 r2d2

    2r2tddr

    (d+ dt) dr2(

    1 + r2t2(d

    dr

    )2)(6.164)

    dl2 (6.115),

    dl2 = dz2 +

    r2d2 + dr2[1 2r2c2 + r2t2

    (ddr

    )2]+ 2r2drdtddr

    1 2r2c2. (6.165)

  • 6.8. , , 63

    , -

    , .. -

    , . , -

    - -

    .

    "-

    ..

    (6.148), r = r0, - x3. (6.154)

    (ab) = 0, r > r0. (6.166)

    -

    ~ =1

    2 ~v = 0, (6.167) . , -

    , ,

    .

    (6.158)

    V

    r+V

    r+V 3

    r= 0, (6.168)

    r > r0

    V =r0

    r

    1 r20/r2, (6.169)

    v = cr0r, va = vabnb. (6.170)

    , [1]

    .

    -

    . 4-

    (6.148), , v = v(r, t). 4- -

    dVdS

    = a, dS = cdt

    1 v2/c2 (6.171)

    , (6.153),

    h(b)dVdS

    =a0(b)

    c2, (6.172)

  • 64 6.

    a0(b) - , - .

    (10.172)

    V2

    r=a0(2)

    c2, i

    V

    x4=a0(1)

    c2. (6.173)

    (6.173) a0(2) = 0(r, t)2r,

    V =0(r, t)r

    c,

    0t

    =a0(1)

    r= 0(r, t). (6.174)

    v(r, t) =0r

    1 + o20r2/c2

    , (6.175)

    0 (6.174), - 0(r, t). , 0 = 0, (6.175) -

    r 0. 0 = 0(t) t = 0 0 = 0,

    v(r, t) =r t

    00(x)dx

    1 + r2

    c2

    [ t00(x)dx

    ]2 . (6.176)

    0 = const,

    v(r, t) =0rt

    1 +20r

    2t2

    c2

    (6.177)

    , -

    . -

    -

    , -

    .

    , ,

    .

  • 6.9. 65

    6.9.

    , -

    -. -

    (6.1), (6.7) ,

    . -

    , , -

    , , "" -

    .

    -

    [23],

    g = g g g = 0, (6.178) ,

    .

    (6.178) ,

    = + T

    .. , (6.179)

    =1

    2g(g + g g

    ), (6.180)

    T .. = S.. S... + S..., (6.181)

    S.. []. (6.182)

    , (6.179) -

    S... (6.178) - (6.181)

    g = g g g = 0. (6.183)

    , - (6.180).

    (6.6) (6.7)

    R,.V 2S.a = 2[a] , a V . (6.184)R,. = 2[] + 2[||] . (6.185) [24], (6.185)

    R,. = R,. + 2[T]

  • 66 6.

    +2T[||.T]. + 2S

    .T

    .. (6.186)

    (6.1), (6.184), (6.186)

    R,.V = 2[a] 2T[||.a]

    +2V

    ([T]. + T[||.T ].S.T.

    ), (6.187)

    R,. - , (6.180).

    (6.1)

    V = T .V + + + VF . (6.188)

    , -

    ,

    , -

    -

    g , V, S.

  • 7.1. ... 67

    7

    , , -

    ,

    -,

    ( ) -

    . -

    -, -

    -

    . -

    .

    7.1

    ,

    ,

    , -

    ,

    - . , -

    , -

    , , -

    - , -

    . -

    .

    ,

    -

    ,

    ,

    [25], [26].

    -

    -

    () .. [12] [18].

    -

    , -

    ( ), -

    . "-

    " ,

  • 68 7.

    , ( -

    ), 4 - V , - .

    .

    x = (yk, 0), (7.1)

    x - , yk - , -

    , (1/c)0 - , , . , -

    , - -

    . (7.1) yk 0, -

    . , x/0

    x/yk - . (7.1)

    , "" "" -

    ,

    4- yk 0. ,

    hk

    =

    ( V V

    )

    yk, h

    0=

    0= V ,

    hk =yk

    x, h0 = V. (7.2)

    -

    [23]

    = hh

    y= h

    h

    y, (7.3)

    /y - ,

    y0=

    0= V

    x,

    yk= h

    k

    x(7.4)

    (7.3) , -

    . -

    = h

    h

    y+ h

    h

    h, (7.4a)

  • 7.1. ... 69

    - .

    C .

    C .

    = []

    =1

    2

    (h

    h

    y h

    h

    y

    )=

    1

    2hh

    (hx

    h

    x

    ). (7.5)

    [23],

    =

    {

    }+ T

    , T

    = C

    + gg

    C .

    + ggC .. (7.6)

    - -

    , . , -

    (11.2)

    ,

    [23]

    R...

    = 2[

    ]+ 2[||

    ]

    + 2C

    0. (7.7) (7.6) (7.7)

    R...

    = 2[T ] 2T[||T

    ] 2C

    T . (7.8)

    (7.8) -

    {

    },

    g = ghh

    , g00 = 1, g0k = 0, (7.9)

    g - . -

    ,

    . -

    , -

    (7.6).

    ,

    R...

    .

    -

    [23]

    2

    y y

    2

    yy= 2C

    y. (7.10)

  • 70 7.

    -

    ,

    . ,

    ,

    (7.2), -

    C 0kl

    = kl, 2C00k

    = Fk, Ck

    = 0, (7.11)

    kl = h

    khl, Fk = Fh

    k. (7.12)

    (7.12) (6.4)

    (6.5), 4 - -

    -

    . (7.11) -

    (7.10)

    2

    ykyl

    2

    ylyk= 2lk

    y0,

    2

    yky0

    2

    y0yk= Fk

    y0. (7.13)

    (7.13)

    [27]. (7.9), -

    (7.6) (7.2) {0

    00

    }=

    {k

    00

    }=

    {0

    0k

    }= 0,

    {0

    kl

    }= kl,{

    k

    nl

    }= k

    nl,

    {k

    0n

    }= kn, T

    00k.

    = Fk, T k00. = F k,

    T kml.

    = Tml,k = T0k0.

    = 0, T k0l.

    = T kl0

    = kl., T 0

    kl= kl. (7.14)

    kl + kl = hkhlV , (7.15) , y0,

    y0

    (kl+kl

    ) gmn

    (ln+ln

    )(km+km

    )+kFlFkFl, (7.16)

    , ,

    y0kl [kFl]. (7.17)

  • 7.1. ... 71

    (7.16)

    y0kl gmn

    (ln + ln

    )(km + km

    )+ (kFl) FkFl. (7.18)

    ,

    , -

    ,

    . -

    ,

    - . ,

    R...,

    + R...,

    + R...,

    = 2

    [C .

    {

    }+ C

    .

    {

    }+ C .

    {

    }](7.18a)

    R..., + R...

    ,+ R...,

    = 2C .R...

    ,+ 2C

    .R..., + 2C

    .R..., , (7.19)

    -

    .

    (7.8)

    R...,

    = 2[

    {

    ]

    }+ 2

    {

    [||

    }{

    ]

    }+ 2C

    .

    {

    }

    K ...,

    + 2C .

    {

    }. (7.20)

    K ..., -

    , -

    . -

    -

    .

    ,

  • 72 7.

    (7.6) (7.3), -

    . ,

    -

    g = g = 0. (7.21) . -

    0 = []g = C .gy

    K,(). (7.22)

    (7.20),

    R,() = 0. (7.23)

    (7.18) ,

    R[] = C.

    {

    }+ C

    .

    {

    }+ C .

    {

    }. (7.24)

    (7.24) , -

    .

    ,

    R, 6= R, . (7.25) , ,

    -.

    R, =1

    2

    (R, + R,

    ), (7.26)

    , -

    -. , -

    ,

    R, + R, + R, = 0, (7.27)

    R . -

    R, R, = C 0.g

    y0+

    +C 0.

    g

    y0+ C 0.

    g

    y0+ C 0.

    g

    y0. (7.28)

  • 7.1. ... 73

    R,

    Rab,cq = qbac qabc 2abcq,

    Rab,c0 = 2[ab]c + 2abFc 1

    2Fbac +

    1

    2Facb,

    R0b,c0 = FbFc (bFc) 2n(bc)n + ncnb.. (7.29) -

    Rab,cq = Rab,cq 2q[ab]c, (7.30)

    Rab,cq - - . -

    . (7.29) (7.30)

    Rab,cq = 2q[ab]c + qbac qabc 2abcq. (7.31)

    (7.31)

    [28].

    V = hV =

    0, []V = 0 =

    = []V T [].V T [||.]V,

    kVl = kl + kl, 0Vl = Fl, kV0 = 0V0 = 0. (7.32) (7.32)

    [ab]c + [ab]c = abFc. (7.33)

    a, b, c (7.33), - , (7.33),

    abc + bca + cab + Fabc + Fbca + Fcab 0. (7.34) [12].

    (7.18) (7.33), (7.29)

    Rab,c0 = [ab]c 1

    2Fbac +

    1

    2Facb,

    R0b,c0 = bcy0

    + ncbn. (7.35)

  • 74 7.

    (7.29) (7.35) , -

    .

    1

    Rbc = bcy0

    + nnbc + 2ncbn + Rbc

    FbFc (bFc) 2n(bc)n + nbnc.,

    Rb0 = aab. 2abF a 1

    2Faab +

    1

    2Fb

    cc

    aab baa +1

    2Fb

    aa

    1

    2F aab,

    R00 = b

    b

    y0 ncnc FnF n nF n + nbbn. (7.36)

    R = 2FnFn 2nF n nbbn. (7.37) (7.19) .

    (R 1

    2gR

    )= R[]

    +2C .

    (R + R[]

    )+ C,R

    ,. (7.38)

    (7.38) , ,

    ,

    ,

    .

    ..

    [12], , [12].

    gab = hab, ab = 1

    cDab, c = Aca, aa =

    1

    cD,

    nc =1

    cDnc ,

    c. =

    1

    cAac., Fb =

    1

    c2Fb, F

    a = 1c2F a,

    1

    , -

    . , [133] [135]

    ,

    [23]. [23], [135]

    , [133]

    .

    [133], [23] , [135] .

  • 7.1. ... 75

    yk=xk

    ,

    y0=

    1

    c

    t. (7.38a)

    (7.36),

    Dikt

    (Dij +Aij

    )(Djk +A

    jk.

    )+DDik DijDjk

    +3AijAjk. + (iFk)

    1

    c2FiFk + c

    2Rik 0,

    j(hijD Dij Aij

    )+

    2

    c2FiA

    ij 0,

    Dt

    +DjkDkj +AjkA

    kj + jF j 1c2FjF

    j 0. (7.39) (7.39) -

    , . -

    .

    . ,

    , . -

    -

    - .

    ,

    , (7.8) -

    ,

    . -

    . ,

    (7.33)

    [ab]Vc = 1

    2R0ab,c.

    .

    a c, b,

    Rb0 -.

    -

    -, -

    ,

    , -

    . 4- V , - -

    - , (6.1) -

    . -

    (7.1) ,

  • 76 7.

    "" , -

    , -

    4- x yk, ,

    , -

    . -

    "" -

    ,

    .

    -

    . (6.11) (7.2)

    dS2 = dy02

    + g

    yn

    ykdyndyk, g = g VV . (7.40)

    g - , -

    .

    dy0 = d0 + V

    yndyn = Vdx

    . (7.41)

    (7.41) , dy0 , .. y0

    - .

    (7.40) -

    ,

    dy0 = Vdx ,

    , - -

    .

    [12] [29].

    V k = hkV =

    dyk

    d0= 0,

    Vk = V

    yk= gkV

    = gk0V0 =

    gk0g00

    , (7.42)

    -

    dl2 =

    (gn0gk0g00

    gnk)dyndyk. (7.43)

    (7.43) -

    [133]. , (7.42) (7.43)

    (7.2).

  • 7.1. ... 77

    -

    . -

    , -

    -

    .

    (7.6) -

    .

    (7.9)

    {

    }=

    1

    2g(g + g g),

    y

    . (7.44)

    , (7.44)

    , (7.44)

    . -

    , c (7.2)

    = h

    x=

    y+ L

    s, L V V,

    V = hV =

    0, V = V

    x

    y, (7.45)

    y0

    0 s .

    (7.45) , L0 = 0.

    (7.6) (7.45) {,

    }= , + T , T = L + L L ,

    =1

    2

    gs

    , 00 = 0k = 0, (7.46)

    , - , -

    (7.9). ,

    (7.6),

    =

    + ,

    = T

    + T

    . (7.47)

  • 78 7.

    (7.7) -

    (7.47), (7.45) (7.6)

    R...

    = 2[

    ]+ 2[

    ]

    +2L[

    ]

    s+ 2[||

    ]

    + 2C

    0. (7.48) (7.48)

    K ...

    = 2[

    ]+ 2[||

    ], (7.49)

    -

    -. (7.48)

    (7.49)

    K ...

    = 2[] + 2[||

    ]

    + 2C

    + 2L[

    ]

    s. (7.50)

    (7.50) :

    1. (7.50)

    ( )

    ,

    .

    2. , ()

    (7.50), -

    , -

    .

    , -

    : -

    , (7.3), -

    {

    }, -

    (7.6) , ,

    (7.46).

    , ,

    (7.9)

    . , . (7.3)

    (7.9),

    g = g g g , (7.51)

    , g 0.

  • 7.1. ... 79

    (7.6) (7.51)

    g = g + T g + T g . (7.52)

    2

    , g = g = 0.

    g = g + T , + T , 2L ,

    T ,

    = L + L L (7.53),

    T ,

    + T ,

    2L = 0. (7.54)

    g = g = g = 0. (7.55)

    , -

    (7.1), , (7.1) -

    .

    , , . -

    ,

    . , (7.1), 0 - . 4 - V

    V =

    0, (7.56)

    4 - .

    2 =1

    g

    0

    0

    , (7.57)

    C

    hk

    =

    ( V V

    )

    yk, h

    0=

    0=V

    ,

    2

    , T

    . -

    {

    } -

    .

  • 80 7.

    hk =yk

    x, h0 = V. (7.58)

    -

    (7.3)

    (7.6) C

    (7.5).

    , -

    .

    (7.58)

    C 0kl

    = kl, 2C00k

    = Fk ln

    yk, C k

    = 0, (7.59)

    kl = h

    khl, Fk = Fh

    k. (7.60)

    (7.58),

    g = ghh

    , g00 =

    1

    2, g0k = 0, (7.61)

    g - . -

    ,

    . -

    , (7.10),

    2

    ykyl

    2

    ylyk= 2lk

    y0= 2lk

    s,

    2

    yky0

    2

    y0yk=

    (Fk

    ln

    yk

    )

    y0=

    1

    (Fk

    ln

    yk

    )

    s. (7.62)

    T0k,0 = (Fk

    ln

    yk

    )1

    2, T00,k =

    (Fk

    ln

    yk

    )1

    2,

    Tml,k = Tk0,0 = 0, T0l,k = Tl0,k =1

    lk, Tkl,0 =

    1

    kl. (7.63)

    -

    , .

    = h

    x=

    y+ L

    0,

  • 7.1. ... 81

    L (0 V

    ), V = V

    x

    y. (7.64)

    (7.6) -

    .

    -

    (7.9) (7.44) , (7.44)

    , (7.44)

    .

    , c (7.2)

    (7.64) {,

    }= , + T ,

    T =1

    [L + L L

    ],

    =1

    2g

    0, 00 = 0k = 0, (7.65)

    , - , -

    (7.61),

    0,kl = 1

    2

    gkl0

    , 0,0l =1

    2

    g00yl

    , 0,00 =1

    2

    g00y0

    ,

    n,0l =1

    2

    gnly0

    , n,00 = 1

    2

    g00yn

    , nkl

    = nkl, (7.65a)

    nkl , -

    kl = gkl. -

    (7.49) (7.50). (7.49)

    K0k,lm =g00(mkl lkm),

    Kik,lm = Pik,lm (klim kmil),

    K0k,0m = g00(kms

    gqrkqmr)

    12

    [2g00ykym

    12g00

    g00yl

    g00ym

    nkm

    g00yn

    ]. (7.65b)

    (7.65), (

    .. = 0)

  • 82 7.

    , -

    (. (7.20)).

    xa =

    t0

    v() d + ya, x0 = ct = 0. (7.66)

    0 . -

    (7.61)

    dS2 =1

    2d0

    2+ g

    yn

    ykdyndyk, g = g VV . (7.67)

    g - , -

    .

    dS2 (7.40) -

    , , -

    dy0, (7.41),

    d0 = cdt. , - . ,

    ,

    ,

    , , -

    .

    1/2 (7.57). (7.66) -

    (7.66)

    dS2 =1

    V 20dx0

    2 (nk + VnVk)dyndyk. (7.68)

    C (7.68) .

    . [1], yk -

    k

    .

    -

    , -

    , , (7.68),

    . [136]

  • 7.1. ... 83

    . , -

    ,

    .

    (7.68)

    (7.67)

    xa = a(yk, x0), x0 = ct = 0, (7.69)

    [25]

    k

    yndyn = dXk, (7.70)

    , , -

    , -

    t. -

    .

    (7.69) -

    dS2 =1

    V 20d0

    2 (mn + VmVn)m

    yln

    ykdyldyk. (7.71)

    ,

    (7.69) (7.71)

    1. .

    , -

    , -, -

    [133].

    , -

    r0, 0, z0, t0 r, , z, t :

    r0 = r, 0 = + t, z0 = z, t0 = t,

    z -.

    (7.71) , -

    .

    dS2 =

    (1

    2r2

    c2

    )c2dt2 dr2 r

    2d2

    1 2r2c2 dz2. (7.72)

  • 84 7.

    -

    dS2 =

    (1

    2r2

    c2

    )c2dt2 2r2ddt dz2 r2d2 dr2. (7.73)

    , r/c < 1 - , ( -

    ). :

    (7.72) , -

    (7.73) - . t = const - (7.72) ""

    (7.43). (7.72) (7.73) g0k - ,

    [133].

    - t .

    d2 =

    (1

    2r2

    c2

    )dt2 (7.74)

    , ,

    .

    (7.72) .

    , -

    , -

    :

    ( ) -

    "".

    2. () .

    6, -

    ,

    : -

    .

    ,

    (6.14), (6.15).

    (6.12) (7.71) (

    (7.71) yk yk)

    dS2 =c2dt2

    1 + a02t2/c2 (1 + a02t2/c2)(dy1)2 + (dy2)2 + (dy3)2. (7.75)

    (6.13) (7.71) (c = 1, t )

  • 7.1. ... 85

    dS2 = c2d2 cosh2(a0

    c2

    )(dy1)2 + (dy2)2 + (dy3)2. (7.76)

    (7.75) . . -

    [1], , , ,

    . , (7.76) (7.75) -

    , (6.13) -

    t = (c/a0) sinh(a0/c).

    (7.75) (7.76) -

    (6.14) (6.15) , -

    ( ) -

    ,

    (

    ) "",

    (6.16) (6.17).

    (6.14) (6.15),

    (6.11) (6.12) (6.13), -

    g01 . , ,

    , t = const (6.14) = const (6.15) .

    ,

    , , "" "-

    ", ..

    . g0k = 0 g00 = 1 [135] [133]. , -

    -

    ,

    . "" -

    -

    !

    .

    , -

    ,

    .

    -

    .

    , - , "-

    " , -

  • 86 7.

    , .

    . ,

    , "" .

    " " ""

    (.. )

    , ""

    . . , -

    , .

    .

    (6.25) -

    (7.76) ?

    , -

    -. -

    (6.25) , (7.76) -

    -.

    (6.25) -

    ,

    (7.76)

    , -.

    , -

    (7.76) ( -

    ) .

    R001,1.

    = a20

    c4cosh

    (a0

    0

    c2

    )(7.77)

    R = 2a20

    c4(7.77a)

    -

    , ,

    , .

    [133],

    , , .. -

    . -

    "" -

    .

    -

    , (7.40)

  • 7.2. , ... 87

    dy0

    yk (7.41).

    dS2 = d02

    + g

    yn

    ykdyndyk, g = g VV , (7.78)

    (7.40). -

    ,

    (.. (7.78))

    , (. (7.40).

    ,

    , , ,

    -, .

    7.2. ,

    -

    -

    .

    -

    . 4 -

    - V . -, 4 - U V . .

    (7.2),

    hdU

    dS=

    1

    m0chf

    . (7.79)

    (7.79) m0 - , f- 4 - .

    (7.2) - (7.6),

    h = hT ., h = 0 (7.80)

    dU

    dS+

    {

    }U U =

    1

    m0cf T

    .U U . (7.81)

    , U = V (7.14)

  • 88 7.

    (7.81). , -

    , - -

    . (7.81) ,

    dS2

    = dy02 dl2 =

    (1 u

    2

    c2

    )dy0

    2, (7.81a)

    u - . - (7.14) (7.38), -

    [27]

    dE

    d+mDiku

    iuk mFiui = c2Vf

    1 u2

    c2. (7.82)

    dpk

    d+ k

    nlpnul + 2m(Dk

    i+A.k

    i)ui mF k = cf k

    1 u

    2

    c2. (7.83).

    (7.82) (7.83) :

    E =m0c

    21 u2c2

    , pi =m0u

    i1 u2c2

    , m =E

    c2, d =

    dy0

    c, (7.84)

    E - ( (..) [27]) -

    , m - (..) , pi - (..). (7.82) (7.83) -

    [27].

    . ,

    , (7.1) -

    Vf = f 0 = V0f

    0 +Vkfk =g00f

    0 +g0kg00

    f k = g0f =

    f0g00

    , (7.85).

    -

    (7.82) [27]. (7.83) .

    ,

    , -

    .

    (7.81) h - ,

    . (7.14),

    hDU

    dS K = f

    m0c 2g(UV)U[V]. (7.86).

  • 7.2. , ... 89

    (7.86) K - 4- - , 4- U,f/(m0c) - 4- , (7.8) - . ,

    (7.86) -

    , -

    .

    , 4-

    4--

    (7.6).

    (7.8) R... -

    . -

    T . = T

    . T .T . + T .T

    .+ T

    .T ., (7.87)

    (7.8)

    R...

    = 2[T ]. 2T[||.T

    ].. (7.88)

    (7.80), (7.88) -

    ,

    .

    hhh

    h

    R

    ...

    ,= R..., = 2[T]. 2T [||.T].. (7.89)

    T .

    T . = FVV V ( + FV) + V. + V.. (7.90)

    T, =1

    2[FV + FV + FV ], F = 2[V]. (7.91)

    , -

    , - -

    ,

    -

    , . ,

    (7.89)

    .

    (7.89) -

    -, -

    ( ) -

    , (7.6) -

    (7.91).

  • 90 7.

    ,

    .

    , 1/c2. (7.29) (7.36)

    Rab,cq = 0, Rab,c0 0, R0b,c0 (bFc),

    Rbc (bFc), Rb0 0, R00 nF n. (7.92)

    F b - 4-, -

    F b = ab/c2, ab - .

    nan = 4pik, (7.93)

    k - , - .

    R00 =4pik

    c2, Rb0 = 0, Rbc =

    1

    c2(bFc). (7.94)

    (7.94) -

    ,

    - .

    -

    . (7.91)

    T . ,

    T . = FVV V FV = gV

    (Vx

    Vx

    ). (7.95)

    , -

    . ,

    -.

    R = T

    x F

    x+

    V V FV . (7.96)

    R

    R = 2F

    x+

    . (7.97)

  • 7.3. ... 91

    G

    G = T

    x F

    x+

    V V

    FV + g F

    x 1

    2g

    . (7.98)

    -

    R =(F V )

    x F

    x. (7.99)

    G =(F V )

    x F

    x+ g

    F

    x= 2

    x

    (g[F]

    ), (7.100)

    g - , (11.40). (7.100) -, ,

    G

    x 0, (7.101)

    .

    7.3

    -

    , ,

    v2/c2 . (7.40)

    dS2 = 2dt2 mn m

    ykn

    yldykdyl. (7.102)

    (7.102) -

    , gmn = mn, t - - . , (7.102)

    .

    , (7.102)

    .

    , -

    .

    Borodin

  • 92 7.

    , -

    . ,

    -

    . ,

    t1, t2. , - , (t2 t1). , , ,

    . ,

    ,

    (7.102). (7.102) -

    (6.11) xn = n(yk, t), - xn t, .. . , -

    -

    , ,

    -

    .

    -

    . -

    (6.11) -

    xn = n(yk, t), xn . ( (7.102)) ,

    , g00 - g0k . - . , -

    .

    (7.102)

    kl = mnm

    ykn

    yl. (7.103)

    [30]

    dkldt

    = 2kl, (7.104)

    kl .

    yk -

    , dyk/dt = 0,

    dkldt

    =klt

    +klym

    dym

    dt=klt

    = 2kl. (7.105)

  • 7.3. ... 93

    -

    ,

    .

    vat

    + vkvaxk

    = ga,

    t+

    xa(va) = 0. (7.106)

    (7.106) xb,

    t(ab+ab)+(kb+kb)(ak+ak)+v

    k

    xk(ab+ab) =

    gaxb

    , (7.107)

    d

    dt(ab + ab) + (kb + kb)(ak + ak) =

    gaxb

    , (7.108)

    ab =1

    2

    (vaxb

    +vbxa

    ), ab =

    1

    2

    (vaxb vbxa

    )(7.109)

    (7.109) ab, ab - .

    (7.107) a, b,

    taa +

    kbbk

    =gaxa

    . (7.110)

    , ab = 0.

    ab =vaxb

    =vbxa

    ,baxb

    =bbxa

    .

    bba abb = 0, (7.111)

    (7.103).

    (7.102) -

    [133] -

    .

    R00 = 1

    c2

    (

    taa +

    kbbk

    ), (7.112)

    R0a =1

    c

    (bba abb

    ), (7.113)

    Rab =1

    c2

    (

    t(ab) + ab

    kk 2ka bk

    ). (7.114)

  • 94 7.

    ,

    tab =

    (dkldt

    + 2mlmk

    )k

    yal

    yb, (7.115)

    , (7.114)

    Rab =1

    c2

    (dkldt

    + klmm

    )k

    yal

    yb. (11.116)

    (7.108),

    Rab =1

    c2

    (gkxl

    + klmm kmml

    )k

    yal

    yb. (7.117)

    , , ga = /xa,

    - , -. (7.110), (7.112)

    R00 =4pik

    c2. (7.118)

    (7.113) (7.111)

    R0a = 0. (7.119)

    (7.117)

    Rab =4pik

    c2ab + Fab, Fab =

    (gm

    xmkl +

    gkxl

    +klmm kmml

    )k

    yal

    yb. (7.120)

    (7.118) - (7.120) , -

    Fab = 0, , [133]. -

    , Fab 6= 0,

    .

    , -

    , -

    ,

    , . (7.103) ,

    -

    .

  • 7.3. ... 95

    ,

    Fab = 0. (7.121)

    - , -

    va = v(r, t)na, na =xar, nana = 1. (7.122)

    (7.106), (7.122), -

    (7.121)

    1

    r

    v

    t= ,

    1

    r

    v

    t+v2

    r2+

    2

    r

    r= . (7.123)

    :

    1.

    - , -

    , ,

    = 0, = kM0r

    , v2 = 2kM0

    (1

    r 1r0

    )+ v20 , (7.124)

    M0 - , , v0 - r = r0. (7.123) (7.124)

    v

    t= 0, v2 = 2kM0

    1

    r. (7.125)

    (7.125) (7.124) ,

    . (7.125),

    r = (

    3c

    2

    )2/3F 1/3(t0 t)2/3, F 2kM0

    c2= rg, (7.126)

    rg - . , - c -

    ,

    .

    . ""

    "" . t0 , t = 0 r = r0, r0 - - . ,

    r(r0, t) t < t0.

  • 96 7.

    (7.102)

    dS2 = c2dt2 (r

    r0

    )2dr20 r2(d2 + sin2 d2), (7.127)

    (7.126),

    R 23

    r03/2

    rg1/2, (7.128)

    dS2 = c2dt2 dR2[

    32rg

    (R ct)]2/3

    [

    3

    2(R ct)

    ]4/3rg

    2/3(d2 + sin2 d2), (7.129)

    [133]. -

    ,

    -

    - . ,

    , , -

    . , ,

    .

    (7.129)

    , ,

    , ,

    . -

    , .

    , T - r1 r(r1, T ) -

    T =2

    3

    [r1c

    (r1rg

    )1/2 rc

    (r

    rg

    )1/2], (7.130)

    , -

    [31]. -

    t.

    .

  • 7.3. ... 97

    2. [31], [133], -

    ,

    v(r, t) = H(t)r. (7.132)

    (11.123), ,

    1

    r

    v

    t= 4pik, 3

    r

    v

    t+v2

    r2+

    2v

    r

    v

    r= 4pik. (7.133)

    (7.132), (7.133)

    H

    t= 4pik, H

    t+H2 = 4

    3pik. (7.134)

    H2 =8

    3pik, (7.135)

    -

    . -

    [31] ,

    [31] ,

    r = r0

    (t tt0 t

    )2/3, (7.136)

    (t0 t) - "" . (7.136) (7.127)

    dS2 = c2dt2 (t tt0 t

    )4/3[dr20 r02(d2 + sin2 d2)

    ], (7.137)

    ()

    .

    , , -

    ,

    ,

    , .

  • 98 8.

    8

    , . -

    "" -

    6

    . -

    , " -

    . -

    , -

    . ,

    .

    8.1.

    6, ,

    (6.1),

    .

    [133]

    F

    x= 4pi

    cj, F + F + F = 0, F = 2[A]. (8.1)

    (8.1) F - , j - - , A - 4-.

    , (7.1), (7.2)

    F = 4picj, F + F + F = 0,

    F = F + 2C0A0, F = 2[A], A = h

    A, (8.2)

    F = h

    hF , j

    = h j . (8.2a)

  • 8.1. 99

    (8.2) , -

    F -

    "". F

    F = 2[A] = 2[A], (8.3)

    (7.6).""

    A0 c , . - (7.11). , -

    , ..

    "".

    .

    (8.2)

    F = F + T F + T F = 4pi

    cj,

    F = 1g(gF )y

    .

    F k0

    0+ l(F kl + 2klA0)

    y0(F kA0) Fl(F kl + 2klA0)

    +ll(F k0 F kA0) =

    4pi

    cjk,

    k(F 0k + F kA0) + kl(F kl + 2klA0) = 4pi(UV ), (8.4) k - , - , - ,j = cU. , A -. , , -

    A

    x= 0, (8.5)

    A0

    0+ kAk + kkA0 FkAk = 0. (8.6)

    ~E,

    ~D,

  • 100 8.

    ~H ~B , -

    [133] -

    .

    Ek = F0k, Bkl = Fkl, Dk = g00F 0k, H kl = g00F kl (8.7) [133] -

    (7.9). :

    (~ ~E)a = 12eabc

    (Ec

    y Eyc

    ), H a = 1

    2eabcHbc,

    12ecab(FaEb FbEa) = ~F ~E, a = 2 e

    abcbc,

    (~ ~H)a = 12eabc

    (Hc

    y H

    yc

    ), ~ ~E = 1

    ya(Ea). (8.8)

    (8.8)

    abc =eabc,

    abc =1eabc, e123 = e123 = 1,

    abc - -.

    , (8.2) -

    , (7.1),

    ( -

    ), .

    ~ ~E = 1

    ( ~H)

    0 ~F ~E, ~ ~E = 2

    c~ ~H + 4pi,

    ~ ~H = 1

    ( ~E)

    0 ~F ~H, ~ ~H = 2

    c~ ~E. (8.9)

    , -

    .

    1

    ()

    0= 0. (8.10)

    , (8.2), -

    , -

    , (8.9) ( )

  • 8.1. 101

    4 - ,

    .

    , -

    , 3-

    , ..

    [16].

    -

    . -

    ,

    .

    ~a(y) (y) - :

    (~ (~ ~a))k = (~(~ ~a))k ak + Rk.lal + 2kn

    an

    0,

    ~ ~ = 2~

    c

    0, ~ (~ ~a) = 2

    k

    c

    ak0

    ,

    ~ ~a0

    =

    0(~ ~a) + D

    c~ ~a ~F ~a

    0,

    ~ ~a0

    =

    0(~ ~a) D

    c(~F ~a) ~F ~a

    0 ~ac ~D. (8.11)

    , (8.11) (7.38).

    (8.7),

    -

    ( ~E)k = kl Al0 (~A0)k (~FA0)k. (8.12)

    ~H = ~ ~A+ 2~

    cA0. (8.13)

    (8.12) (8.13) -

    (8.9). , ,

    (8.1), (8.1) ,

    F = 2[A].

    (8.9) -

    . (8.11),

  • 102 8.

    (7.17), (7.34), -

    2

    c

    (~)

    0 ~ ~F = 0, ~ ~ ~ ~F = 0. (8.14)

    (8.6),

    2A0 +

    0(~F ~A+ D

    cA0) +

    1

    c~A ~D + D

    c(~F ~A) + ~F

    ~A

    0

    2ca(AkDak) ~(A0 ~F ) =

    42

    c2A0 +

    2~

    c [~ ~A] + 4pi. (8.15)

    2Ak k(A00

    + ~F ~A+ DcA0)

    + Rk.lAl + 2kn

    An

    0

    +

    [~

    (2A0

    ~

    c

    )]k= D

    c

    (2

    cDklAl +

    Ak

    0+ kA0 + F kA0

    )

    0

    [2

    cDklAl+kA0 +F kA0

    ][~F[~ ~A

    ]]k 2A0

    c

    [~F~

    ]k. (8.16)

    (8.15) (8.16)

    2 =2

    02 klkl (8.17)

    - -

    , Rbc = aqRab,cq, Rab,cq -

    , (7.31). -

    ,

    , . ,

    ,

    , .

    8.2.

    -

    ,

    kl = 1

    cDkl = 0. (8.18)

  • 8.2. ... 103

    2A0 +

    0(~F ~A) + ~F

    ~A

    0 ~(A0 ~F )

    =42

    c2A0 +

    2~

    c [~ ~A] + 4pi. (8.19)

    2Ak k(A00

    + ~F ~A)

    + Rk.lAl

    +2knAn

    0+

    [~

    (2A0

    ~

    c

    )]k=

    0

    [kA0 + F kA0

    ][~F

    [~ ~A

    ]]k 2A0

    c

    [~F ~

    ]k. (8.19a)

    ,

    "" ,

    ? ( , -

    "").

    , -

    , ,

    , 0 . .. (8.18) :

    kl0

    = 0,F

    0= 0. (8.20)

    (7.17), (8.20) F0 = 0, 0 = 0

    y0 [F] = [F] = [F] = 0. (8.21)

    hh [F] = 0, (8.22)

    Fx

    Fx

    = 0. (8.23)

    (8.23) - -

    .

    (8.23) V , , = 0

    dFdS

    + FFV F = 0. (8.24)

  • 104 8.

    4- g,

    g 2e2

    3c

    (dF

    dS+ FF

    V F.)

    (8.25)

    . -

    e - , "" , ( - ).

    , , = 0 - g [133]. , g = 0.

    , -

    .

    ). , , -

    ( ) -

    . , 2,

    , -

    .

    (6.18)

    (6.19),

    T , - [9]. -

    ,

    , "-

    ", , -

    , -

    ( ). ,

    (7.2) ,

    V

    yk= 0, 4 - V =

    0, 0 = cT , -

    :

    hk

    =

    yk, h

    0=

    0= V , hk =

    yk

    x,

    h0 = V, =1

    1 + a0y1

    c2

    , gkl = kl, g00 = 1,

    F 1 =a0c2

    , F 2 = F 3 = 0, Fk = ln

    yk. (8.26)

    , (8.26), ( -

    (6.19))

    ds2 =(d0)2

    2, (8.27)

  • 8.2. ... 105

    -

    .

    [9], 4 - -

    -

    V 1 =a0t

    c

    (1 + a0x

    1

    c2

    )2 a02t2c2

    . (8.28)

    , (8.28) -

    (8.23). , -

    .

    C -

    (8.19), (8.19) (8.11).

    A0 +~(A0 ~F ) = 4pi. (8.29)

    ~A+ ~

    (~F ~A

    )=

    [~F

    [~ ~A

    ]]. (8.29a)

    (8.6)

    +kAk FkAk = 0. (8.30)

    (7.16), -

    kFl FkFl. (8.31)

    .. k = k, , (8.30) (8.31), Ak

    Ak = F k, = const. (8.32)

    (8.13), (8.14) (8.32) , ,

    "" , -

    (8.23), -

    , ..

    ~H = 0. (8.33)

    (8.19) -

    , .

  • 106 8.

    A0 = h

    0V (12.26), -

    A0

    = A0/, (8.29)

    2A0

    ykyk+ Fk

    A0

    yk= 4piQ(y1)(y2)(y3). (8.33a)

    (8.33a)

    .. (. [32] ).

    A0

    =Qa0c2

    2 + (y1 + c2/a0)2 + c4/a0

    2{[2 + (y1 + c2/a0)2 c4/a02

    ]2+ 4c4/a022

    }1/2 , (8.33b) 2 = (y2)2 + (y3)2.

    -

    A = hA = V A0 +

    y1A1.

    (8.32) , - Q. , (6.18), -

    , 4- V 1 (8.28), (

    1 +a0y

    1

    c2

    )2=

    (1 +

    a0x1

    c2

    )2 a

    20t

    2

    c2, (8.34)

    A0 = Q

    { (x1 + c2/a0)[2 + (x1 + c2/a0)2 c2t2 + c4/a02][(x1 + c2/a0)2 c2t2

    ]R

    ct(x1 + c2/a0)2 c2t2

    },

    A1 = Q

    {ct[2 + (x1 + c2/a0)2 c2t2 + c4/a02][(x1 + c2/a0)2 c2t2

    ]R

    x1 + c2/a0

    (x1 + c2/a0)2 c2t2}, 2 = (x2)2 + (x3)2,

  • 8.2. ... 107

    R =

    [2 + (x1 + c2/a0)2 c2t2 c4/a02

    ]2+ 42c4/a02. (8.35)

    (8.35) [33],

    [34]. C

    , (8.35) .

    ). ,

    (8.23). -

    , "" -

    , .. ""

    , (8.25) g = 0.

    .

    . -

    , -

    (8.9)

    ~E ~H.

    ~H

    ~H = ~ ~A+ 2~

    cA0 = ~ ~F, (8.36)

    ~E

    ~E = ~ ~F, A0. (8.37) (8.14), (8.36) (8.37),

    (8.9)

    + ~ ( ~F +

    2~

    c

    )= 0, (8.38)

    + ~ (~F 2

    ~

    c

    )= 4pi. (8.39)

    = + i, i2 = 1. (8.40)C, i (8.38), (8.37) -

    + ~ (

    ~F +2i~

    c

    )= 4pi. (8.41)

  • 108 8.

    (8.41) , ""

    .

    , (7.10)

    (7.11) , -

    /yk

    /yk.

    . -

    . (8.4)

    l(F kl + 2klA0) Fl(F kl + 2klA0) = 0,

    k(F 0k + F kA0) + kl(F kl + 2klA0) = 4pi, (8.42) (8.42)

    lF kl = FlF kl, F kl = (F kl + 2klA0) (8.43) (8.43) (7.33),

    1

    2(abc bac) = abFc, (8.44)

    lkl = 2Flkl, (8.45) (8.43) (8.45) (8.43)

    F kl = kl. (8.46)

    (8.46) (8.43) ( ln

    yl+ Fl

    )kl = 0, (8.47)

    ln

    yl= Fl. (8.48)

    (8.48) -

    . (7.17),

    . ,

    Shliakhovskaya

  • 8.2. ... 109

    ,

    0 =

    y0kl [kFl]. (8.49)

    -

    . -

    dS2 = c2dt2 dr2 r2d2 dz2, (8.50) g -

    g00 = 1, g11 = 11 = 1, g22 = 22 = r2, g33 = 33 = 1,y1 = r, y2 = , y3 = z, y0 = c,

    x1 = r, x2 = , x3 = z, x0 = ct. (8.50)

    x2 = y2 +

    cx0, y2 = x2

    cx0, x1 = y1, x3 = y3. (8.51)

    4- V

    V0 =1

    1 2 = V0, V 2 =

    cV 0, V2 = r

    2

    cV 0,

    V 3 = V3 = 0, V1 = V1 = 0, r

    c. (8.51a)

    .

    h0 = V, hk =

    yk

    x, h1 =

    1, h

    3 =

    3,

    h2 = 2

    c0, h

    0= V , h2

    k=

    1

    1 2 2k,

    h1k

    = 1k, h3

    k= 3

    k, h0

    k=

    r2

    c(1 2)2k. (8.52)

    ,

    .

    g = ghh

    , g11 = 11 = 1, g22 = 22 =

    r2

    1 2 ,

  • 110 8.

    g11 = 11 = 1, g00 = 1, g11 = 11 = 1, g00 = 1.

    g22 = 22 = r2(

    1 2). (8.53)

    , -

    (7.72) g00, . ,

    , (7.72) -

    . ,

    , -

    (7.73). ,

    , -

    (7.13). -

    .

    , -

    (8.42). . -

    (r). 4- F . -

    (7.44) {0

    00

    }=

    {k

    00

    }=

    {0

    0k

    }=

    {0

    kl

    }= 0,

    {1

    22

    }= 1

    2

    22r

    = r(1 2

    )2 ,{

    2

    12

    }=

    1

    222

    22r

    =1

    r

    (1 2

    ) .(8.54) -

    (8.54) = 0. , - 4- F . - -

    ,

    4- F 1, - . ,

    F 1 =DV 1

    ds=dV 1

    ds+

    {1

    22

    }V 2V 2 =

    2r

    c2(1 2) , F1 = F1. (8.55)

    -

    F1 = h

    1F = F1 =

    2r

    c2(1 2) . (8.56)

  • 8.2. ... 111

    (8.48),

    ln =

    2r

    c2(1 2) dr, = c3

    1 2, (8.57)

    - 3 - , .

    , (8.43)

    F kl = c3

    1 2kl. (12.58) (8.42)

    k(F 0k + F kA0) + c3

    1 2klkl = 4pi, (8.59)

    klkl =

    22

    r2(1 2)2 , (8.60) -

    , ,

    ,

    2

    r2+

    1 2r2

    2

    2+2

    z2+

    1

    r

    1 + 2

    1 2

    r+

    2c32

    r2(1 2)2 = 4pi

    V0,

    A0 = V0, V0 =1

    1 2 . (8.61)

    (8.61) -

    ,

    , -

    , ,

    -

    . , -

    ,

    . -

    , , -

    .

    , .

    (8.61)

    dP

    dr+

    1

    r

    1 + 2

    1 2P = 2c3

    2

    r2(1 2)2 , P =

    r. (8.62)

    ,

    (8.62) -

    P =c1(1 2)

    c3

    r, (8.63)

  • 112 8.

    c1 - , . ,

    V0 r

    = A0r

    + A0F1 = F01. (8.64)

    F .

    F = hh

    F = h

    kh

    l Fkl + h

    0h

    l F0l + h

    0h

    lFl0 =

    = +A0r

    (V1 V1) + A0(VF VF). (8.65) F01 = F10 F12 = F21 , - :

    F01 = 01 (A0r

    V0 A0V0F1)

    =1

    (c3

    c c1

    ), (8.66)

    F12 = 12 + V2V0

    r= c1r. (8.67), -