bible in awakateko, aguacatec, aguacateco

1284
Yi Antiw Testament Yi Acaj Testament Las Escrituras en Aguacateco

Upload: holybibles

Post on 14-Jun-2015

352 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

  • 1. Yi Antiw Testament Yi Acaj Testament Las Escrituras en Aguacateco

2. Veintiseis Libros del Antiguo Testamento y El Nuevo Testamento en el idioma Aguacateco de Guatemala Primera Edicin del Antiguo Testamento 2003, Wycliffe Bible Translators, Inc. Primera Edicin del Nuevo Testamento 1993, International Bible Society Segunda Edicin del Nuevo Testamento 2009, Wycliffe Bible Translators, Inc. Primer Edicin de las Escrituras (Veintiseis Libros del Antiguo Testamento y El Nuevo Testamento) 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. www.ScriptureEarth.org Creative Commons Atribucin-No Comercial-No Derivadas 3.0 Unported Eres libre de: copiar, distribuir y comunicar pblicamente la obra Bajo las condiciones siguientes: Atribucin Debes reconocer la autora de la obra en los trminos especificados por el propio autor o licenciante. No comercial No puedes utilizar esta obra para fines comerciales. No Derivadas No est permitido que alteres, transformes o generes una obra derivada a partir de esta obra. Entendiendo que: Renuncia Alguna de estas condiciones puede no aplicarse si se obtiene el permiso del titular de los derechos de autor. Otros derechos Los derechos siguientes no quedan afectados por la licencia de ninguna manera: Los derechos derivados de usos legtimosu otras limitaciones reconocidas por ley no se ven afectados por lo anterior; Los derechos morales del auto; Derechos que pueden ostentar otras personas sobre la propia obra o su uso, como por ejemplo derechos de imagen o de privacidad. Aviso Al reutilizar o distribuir la obra, tiene que dejar bien claro los trminos de la licencia de esta obra. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0 3. Las Escrituras en Aguacateco Antiguo Testamento Nuevo Testamento Gnesis .................... Gn ........ 1 xodo....................... Ex....... 88 Levtico.................... Lv ..... 158 Josu........................ Jos.... 208 Jueces ...................... Jue.... 246 Rut........................... Rut ... 289 Bajx Samuel ............. 1S ..... 295 Cap Samuel............. 2S..... 350 Esdras ...................... Esd ... 397 Nehemas................. Neh....413 Ester......................... Est .... 439 Salmos ..................... Sal .... 452 Proverbios................ Pro ... 598 Daniel ...................... Dn .... 647 Oseas ....................... Os......674 Joel.......................... Jl ...... 689 Ams........................ Am ... 696 Abdas...................... Abd... 709 Jons........................ Jon ... 712 Miqueas ................... Miq... 716 Nahum..................... Nah .. 727 Habacuc................... Hab .. 731 Sofonas ................... Sof.... 736 Hageo ...................... Hag....742 Zacaras ................... Zac ... 746 Malaquas ................ Mal... 762 Mateo....................... Mt..... 771 Marcos..................... Mr .... 837 Lucas........................ Lc ..... 878 Juan......................... Jn ..... 946 Hechos..................... Hch... 996 Romanos.................. Ro... 1055 Bajx Corintios .......... 1 Co 1082 Cap Corintios .......... 2 Co.1107 Glatas..................... Gl ....1123 Efesios...................... Ef.....1133 Filipenses................. Fil....1142 Colosenses ............... Col...1149 Bajx Tesalonicenses . 1 Ts..1155 Cap Tesalonicenses . 2 Ts..1160 Bajx Timoteo............ 1 Ti..1163 Cap Timoteo ........... 2 Ti..1171 Tito .......................... Tit....1176 Filemn.................... Flm..1180 Hebreos.................... Heb..1182 Santiago................... Stg.. 1203 Bajx Pedro ............... 1 Pe 1209 Cap Pedro ............... 2 Pe .1217 Bajx Juan................. 1 Jn 1222 Cap Juan................. 2 Jn 1229 Toxin Juan .............. 3 Jn 1231 Judas........................ Jud . 1233 Apocalipsis .............. Ap... 1236 Mapas .............................. 1268 4. iv 5. Yi Antiw Testament El Antiguo Testamento 6. Yi Tajlal Xak Uj Kale Na Jalet Jujun Liwr pg. vi Gnesis .......................... Gn ................................ 1 xodo ............................ Ex............................... 88 Levtico.......................... Lv............................. 158 Josu ............................. Jos............................ 208 Jueces............................ Jue ........................... 246 Rut................................. Rut ........................... 289 Bajx Samuel................... 1S............................. 295 Cap Samuel................... 2S............................. 350 Esdras............................ Esd........................... 397 Nehemas....................... Neh .......................... 413 Ester .............................. Est............................ 439 Salmos........................... Sal............................ 452 Proverbios ..................... Pro ........................... 598 Daniel............................ Dn............................ 647 Oseas............................. Os..............................674 Joel................................ Jl.............................. 689 Ams ............................. Am........................... 696 Abdas ........................... Abd .......................... 709 Jons ............................. Jon........................... 712 Miqueas......................... Miq .......................... 716 Nahum........................... Nah .......................... 727 Habacuc......................... Hab .......................... 731 Sofonas......................... Sof............................ 736 Hageo ............................ Hag ...........................742 Zacaras......................... Zac........................... 746 Malaquas...................... Mal .......................... 762 7. 1 Yi xetzbil wuxtxotx 1 1Yi tcyaj tu yi wuxtxotx, Ryos ncu xtxumul tetz le xetzbil tzaj. 2Poro yi wuxtxotx quic xtxolbil tanen. Na a cun pilij tibaj cyakil luwar. Ej nin tzotz nintunin benen tzin. Quic jun taklen at. Poro yi Porer Ryos na nin xon teratz tibaj yi a yi pilij. 3Itzun bantz, nin tal Ryos: Na waj yil jal yi tkan skil.a Jalen nintzun ban tkan skil.b 4Nintzun til Ryos yi chumbalaj nin yi jalen tkan skil. Ej nin cu jatxol yi tkan skil, tu yi tzotz. 5Nin oc tkol Ryos bi tkan skil tetz skejl, ma yi tzotz, lakbal tzun ban bi-tz tan. Icyen nintzun ban yi bajx kej. 6Ej itzun tal i le cap kej: Tajwen yil jatx tib yi a yi pilij tibaj cyakil luwar, bantz at a sban tul cob amal. Ej i nintzun bantz chi yi tal i. 7Bnix yi jatxbil xol yi a tan. Jun txakaj a cyaj tzak yi jatxbil tetz. Ej nin junt txakaj a cyaj cyen tibaj. 8Yi jatxbil xol yi a, tcyaj,c ban bi tan Ryos. Icyen nintzun ban yi cap kej. 9Ej itzun tal i le toxin kej: Yi a yi at wuxtxotx, na waj yil chamcun tib tul jun ntzi amal, bantz jalen jun amal yi skej. I nintzun bantz. 10Yi amal yi skej, kale quiclet a, txotx tzun ban bi-tz tan. Ma yi a yi pilij, mar tzun ban bi- tz. Nin til Ryos yi ban atitet cyakil. GNESIS Txolbil Xol Yi Liwrej Yi yol Gnesis na elepont xetzbil le ketz kayol. Ej nin yastzun yi bajx liwr yi na jal kan tul yi Bblia. Yi chusun yi na jal kan tul cyakil yi liwr itz yi Kataj Ryos, i xtxumul tetz cyakil yi echk taklen yi at. Nin nchatz na xtxol yi ocnak Ryos tan chicawsen yi e pajol cawl. Poro nchatz na xtxol yi ocnak Ryos tan chiquicylen yi e yi na chipek tan banlen tanen tetz cawl. Yi Weklil Yi Liwrej Yi bajx wekl (Cap. 111) na xtxol sketz yi xetzbil yi echk taklen yi at, nin yi en cun bnixen yi bajx wunak tan Ryos. Na xtxol yi xetzbil tetz yi ilcol. Na xtxol yi en ban yi cwen jun chin wutzilen abal yi xcye tan chitzotzajen cyakil e wunak te tiemp tetz No. Nchatz na xtxol yi mbi mbajij te yi tiemp yi xiten yi torre tetz Babel. Yi cap wekl (Cap. 1250) na xtxol yi en cun ban yi xeten yi tanum Ryos te Abram, tu Isaac, nin Jacow. Nchatz na xtxol yi en cun e ban yi coblaj cyajl Jacow; nin yi en cun jalen kej ep chiwutz yi e tetz stzicyatz; nin yi en cun ban yi tponen yi tanum Ryos jalen Egipto. a1:3 2Co 4:6. b1:1-3 Jn 1:1-3. c1:6-8 2P 3:5. El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 8. 2 d1:26 1Co 11:7. e1:27 Mt 19:4; Mc 10:6. f1:27-28 Gn 5:1-2. 11Nchatz tal i: Na waj yil txaxan cyakil yi wuxtxotx. Nin na waj yil jal cyakil jilwutz ujul yil tak tijal. Na waj yil jal echk jilwutz itzaj yil tak wutz. Nin na waj yil jal echk jilwutz tze yil tak lobaj. Nin yatz nin bantz chi tal i. 12Jal cyakil jilwutz ujul. Nin nchatz jal echk jilwutz itzaj yi na tak tijal. Nin jal echk jilwutz tze yi na tak lobaj. Nin til Ryos yi ban atitet cyakil. 13Icyen nintzun ban yi toxin kej. 14-15Ej itzun taltz le cyajin kej: Na waj yil lajluchax yi echk txekbil tcyaj tan xtxeken yi wuxtxotx, nin tan jatxlen yi skejl tu yi lakbal. Nchatz tan chajlen yi echk yob tu echk kejlal. Nin yatz nin bantz. 16Yi bnixen yi echk txekbilatz, ja bnix cob lmak txekbil tan. Yi jun yi mas na txekun yastzun yi jun yi na xcon tan xtxeken tkan skil. Ma yi junt yi quic mas na txekun, yastzun na xcon tan xtxeken lakbal, nin nchatz bnix yi echk txuml tan. 17Cyakil yi echk txekbil yi at tcyaj, Ryos txumul tetz tan xtxeken yi wuxtxotx. 18Ryos txumul tetz yi echk txekbilatz tan xconen tetz katxekbil, nin nchatz tan jatxlen xol yi skejl tu lakbal. Ej nin til Ryos yi ban atit. 19Icyen nintzun ban yi cyajin kej. 20Ej itzun taltz le toen kej: Na waj yil jal winin txuc xe a. Nchatz na waj yil jal winin jilwutz txuc yi ban chixicyin. I nintzun banatz chi tal i. 21Ryos txumul tetz cyakil jilwutz txuc yi at xe mar. Lmak lotz, cochk lotz, i txumul tetz tircun. Nchatz i txumul tetz cyakil jilwutz txuc yi ban na chixicyin. 22Yi tilol Ryos yi ban atitet cyakil, tkol tzun i banl squibaj. Nintzun tal i-tz: Na waj yil pucun chiwutz cyakil yi txuquej. Na waj yil noj xe mar cyakun. Nchatz na waj yil jal winin jilwutz txuc yil chixicyin tcyaj. 23Icyen nintzun ban yi toin kej. 24Ej itzun taltz le kakin kej: Nchatz na waj yil jal winin txuc wuxtxotx. Na waj yil chijal txuc tetz awunan, nin na waj yil chijal smaron txuc. Nchatz na waj yil chijal txuc yi tul chijutnin tu quib wuxtxotx. I nintzun banas chi tal i. 25Ryos mbanon tetz cyakil jilwutz txucatz. Nin til i yi chumbalaj nin cyakil. 26Ej nintzun taltz: Nchatz skabne wunak. Nicun che kulej chi kutanen ketz.d Nin e ajcaw sbne scyej cyakil jilwutz txuc, nin scyej cyakil jilwutz cay, nin scyej cyakil jilwutz txuc yi na chixicyin tcyaj. Nin e ajcaw sbne scyej cyakil yi e yi na chijutnin tu quib wuxtxotx. 27Itzun bantz yi cwen xtxumul Ryos yi e wunak, chon cun e tulej chi tanen i tetz. Yaj tu xnan e tulej.e 28Ej nin tak Ryos banl squibaj. Nin tal i scyetz: Na waj yil cxpucunwok. Na waj yil xcawunwok tzonej wuxtxotx. Axwok ajcaw sbne scyej cyakil jilwutz txuc, chi tanen cay, nin cyakil yi e txuc yi na chixicyin, nin scyej cyakil yi e txuc yi na chibiknin quib nka yi na chijut nin quib wuxtxotx, chij i bantz.f 29Ej nin nchatz tal i junt xtxolbil scyetz: Bitwok tzaj. Cyakil jilwutz chim tu tze yi na tak wutz, yastzun ban baj itan tetz iwa. 30Ma yi e txuc, chim cun sbajk cyan, tu echk jilwutz xtze, chij Ryos bantz. I nintzun bantz chi tal Ryos scyetz. 31Winin stzatzinen Ryos te cyakil yi akun yi mbnix tan. Icyen nintzun ban yi wukakin kej. GNESIS1 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 9. 3 g2:2 Ex 20:11; Heb 4:4. h2:9 Ap 2:7; 22:2, 14. i2:17 Ro 6:23; 5:12; 1Co 15:21. 2 1Yastzun ban Ryos tan banlen yi tcyaj tu yi wuxtxotx, tu cyakil yi echk taklen yi at benen tzin wi munt. 2Ej ma le jukin kej, ujewen nin ban,g na nsken wit bnix cyakil tan. 3Nin tak i banl tib yi jukin kejatz. Chin xan nintzun yi jun kejatz bantz tan na yas tzun kej yi tujewen i. Yi ate tzaj Adn le Edn 4Je xtxolbilej te yi en cun bnixen yi tcyaj tu yi wuxtxotx. Yi bnixen yi tcyaj tu yi wuxtxotx tan Kataj Ryos, 5quic jun jilwutz xtze at. Ej nin quic nin jun jilwutz ujul at, na ntaxk saj abal tan Kataj. Nin nchatz quic jun wunak at wuxtxotx tan akun. 6Poro yi bnixen yi tcyaj tu yi wuxtxotx, nintzun jeul mulkuj yi a tan, tan sijlen yi wuxtxotx tan jalen echk jilwutz xtze. 7Toquen tzun Kataj tan banlen yi bajx wunak. Txotx xcon tan, tan banlen. Ej nin yi bnixen tan, nintzun oc juclul yi xewtz. Ma yi toquen juclul yi xewtz, oquen nin bantz tetz jun wunak yi itz. 8Itzun bantz nintzun oc Kataj tan banlen jun chum balaj cojbil jalen lilen, tul yi amal yi na biaj Edn. Chon tzun toponen yi yaj yi nsken bnix tan tul yi jun cojbilatz. 9Kataj jalsan cyakil jilwutz tze tul yi jun cojbilatz. Chum balaj tze jal tan yi na tak wutz,h nin yi ban na bajsij. Ej nin nicyal yi jun amalatz bnix jun balaj wi tze yi na tak itzajbil. Nin nchatz bnix junt wi tze yi na xcye wutz tan telen katxum te echk taklen balaj nin te echk taklen cachi. 10Ej nin tul yi jun amalatz yi na biaj Edn at jun a yi xcon tan sijlen cyakil yi amal. Te yi jun aatz cyaj cun kab na el. 11Pisn bi yi bajx, yi na icyak tul cyakil amal Havila, kale atitet winin oro. 12Nin nchatz tul yi jun amalatz, at perfum yi chin coc nin. Nin nchatz at echk balaj cub yi na biaj nice. 13Ma yi cap scyeri aatz, Gihn bi nin itz yi a yi na icyak tul cyakil amal cwent Cus. 14Yi toxin scyeri yi aatz, Tigris bi, nin itz yi a yi na icyak swutzlen yi amal cwent Asiria. Ma yi cyajen kab yi jun aatz Eufrates bi. 15Nintzun tak Kataj Ryos amal tetz Adn tan taten tul yi jun amalatz, nin tan toquen tan cojlen wutz. 16Itzun tal Kataj tetz: Ban lbaj cyakil yi echk lobaj awan yi at tzonej. 17Poro quic rmeril tan abajsal yi wutz yi jun wi tze yi na xcye tan chajlen yi echk taklen balaj tu echk taklen cachi. Kol baj awan, jun cun yol quimok,i stzun Ryos. 18Toquen tzun Kataj tan xtxumlen yi qui na yub yi chuc yi yaj at. Tajwen noc tan banlen jun xkajlab yi ban tetz i, nin yi ban xcon tan cheyen, stzun Ryos tcul cuntu. 19Ma yi e txuc yi nsken chibaj bnix tan Kataj, yi e yi na chixon wuxtxotx, scyuch yi e yi na chixicyin tcyaj, txotx tu xcon tan tan chibanlen. Ej nin e opon cyakil yi e txucatz tan Kataj swutz yi yaj tan toquen i tan tocsen chibi. Yi chibi yi e txuc yi e baj oc tan, i nin chibiatz at jalu. 20I ocsan chibi yi e txuc yi ban tetz awun, nin i ocsan chibi yi e txuc yi na chixicyin, nin i ocsan chibi yi smaron txuc. Poro quic nin jun scyeri e txuc yi oc chibi tan yi nink xcon tetz xkajlab i, nka nink xcon tan cheyen. 21Joyol tzun Kataj puntil, nin cu watzal yi yaj. Nin te yi na wit, nin eltzaj tcyal jun tembl. Ma yi telen tzaj tcyal, iten nin ban cyen yi chibel yi yaj tan Kataj chitanen nin. 22Te yi jun tembl yaj yi eltzaj tcyal Kataj, bnix jun xnan tan. Yi bnixen yi xnan toponen tzun tan Ryos swutz yi yaj. GNESIS2 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 10. 4 j2:24 Mt 19:5; Mc 10:7-8; 1Co 6:16; Ef 5:31. k3:1 Ap 12:9; 20:2, 10. l3:6 Ro 5:12. m3:13 2Co 11:3; 1Ti 2:14. 23Yi benen tilol yaj yi xnan nintzun taltz: Yi junej itz mero imbakil, itz mero inwankil. Xnan tzalchok tetz, na chon mmeltzaj tinwankil tan Kataj, stzun i bantz. 24Chastzun te cyakil yi e yaj, yi na oc quixkel na quil cyen chitaj chitxu, tan chinajewen tu quixkel.j Ej nin yi jun lmujatz yi na cyokbej quib, junit na ban chiwankil. 25Yi bnixen yaj tu xnan tan Kataj txanlche cuntu, poro quic mu tal nak chitxixwij squibil quib. Yi chipajol Adn tu Eva yi cawl Ryos 3 1chixol cyakil txuc yi bnix tan Kataj Ryos, at tzun jun lubaj.k Chin list nin i chiwutz cyakil smaron txuc. Nintzun opon yi jun lubajatz te Eva, nintzun taltz: Bintzij pe yi ko ja tal Ryos tzitetz yi quic cuj tan ibajsal jun scyeri echk jilwutz lobaj te yi at tzonej? stzun lubaj tetz. 2Sajen tzun tlol Eva tetz: Qui, at cuj tan kabajsal alchok jilwutz lobaj. 3Poro ntinatz jun yi quic cuj tan kabajsal wutz, itz yi jun wi lobaj yi at nicyal yi cojbilej. Na ja tal Ryos yi ntin yi kol kamacquen skaquimok tan i. 4Nketz bintzi. Quil xquimwok. 5Na je yi puntilej, na na til Ryos yi kol baj itan sjalok itajtzakl. Tzelepon itxum tetz ech balaj ajtzakl, nin tzelepon itxum tetz ech ajtzakl cachi. Chon sbne itxumun chi tanen xtxumun Ryos. Chastzun te qui na taj i yil baj yi jun lobajatz itan, stzun Bayban ban tetz Eva. 6Toquen tzun yi xnan tan xmayen yi lobaj. Chin elsbil alma nin, na chin yuben nin, nin ban na bajsij. Toquen tzun tan xtxumlen tan bajen jun tan,l tan jalen yi tetz tajtzakl. Sajen tzun stzutul jun nin je bajsaltz, nin ben tkol jun tetz yi chmil. Nin nchatz yi chmil nin bajtz tan. 7Yi wit bajen yi lobaj cyan telen tzun pacxuj yi wutz yi cyajtzakl. Chinachonen tzuntz tej yi txanl che cuntu. Cyoquen tzuntz tan stzislen xak ib tan toquen wutz quikan tan joplen chiwankil. 8Itzun bantz yi cwen kej nin ben quibital yi na xon Kataj Ryos wi cojbil. Cyewal tzun quib xolak tze. 9Jilonen tzaj tzun Kataj Ryos scyetz itzun taltz: Adn! Na atiet? 10Sajen tzun stzawel Adn: Ja ben wital yi na xonu Ta. Nin tantu yi txanl chin cuntu ja chinxob, chastzun te ja wew wib, chij Adn tetz Kataj. 11Na tzun chij tzatz yi txanl qui cuntu? Ja pe baj yi lobaj awan, yi walnak yi quic cuj tan abajsal? 12Ja Ta, na yi xnan yi ntaku tetz wuxkajlab, i nmakon yi lobaj swetz tan bajen wan, stzun Adn bantz tetz Kataj Ryos. 13Benen tzun jakol Kataj Ryos tetz yi xnan: Mbi tzun ncu anucul atz? Bajsen yi lobaj, chij lubaj mban swetz. Ja tzun xcye i tan insublen,m nin ja baj yi lobaj wan, chij xnan tetz Ryos. GNESIS2,3 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 11. 5 n3:15 Ap 12:17. o3:17-18 Ro 8:20; Heb 6:8. p3:22 Ap 22:14. q3:24 Yi e querubim, nicun mu e scyuch yi e ngel, poro at len chixicy. Ex 25:20; Ez 10:5; Heb 9:5. r4:4 Heb 11:4. 14Benen tzun tlol Kataj Ryos tetz yi lubaj: Tan yi awil yi ncu ajuchul, swake acaws. Nin swake mas acaws chiwutz cyakil yi e mas txuc. Tajwen yil tzabiknin acul wuxtxotx sbne opon tunintz. Nin nchatz sbajk txotx awan. 15Nin je wulejej: Icontr itib sbne tu yi xnan. Ej nin nchatz chicontr quib sbne yi e ara xonl scyuch yi e xonl yi xnan. Nin yi awi, sloonk tan yi xonl yi xnan. Ma yi xonl yi xnan ntin chus tkan sloonk awan,n chij Kataj Ryos bantz. 16Itzun ben tlol Kataj tetz xnan: Ma a atz, quixcuj tzawalaj jun awal. Ej nin yi tajbil yi awankil tetz yi awuchmil sbne. Nchatz ajcaw sbne i tzawej. 17Itzun ben tlol Kataj tetz yi yaj: Ma jalu, tan paj yi ja cxom te tajtzakl yi awuxkel, nin tan paj yi ja baj yi lobaj awan yi walnak yi quic cuj tan abajsal, spotok yi wuxtxotx wan. Tan awil yi ncu ajuchul, sbne opon tunintz chin quixcujnin ljalet awa swutz yi txotx. 18Tan apaj sjalok winin txix nin xtze wuxtxotx.o Sbajk echk jilwutz xtze awan tetz awa. 19Ej nin tan tu yi mapaj incawl, tajwen tzel a te awi tan awanen. Yastzun cwulej jalen yil coc junt tir tetz txotx. Na txotx tu ncbnixet, nin txotxten nin ctzajpont, stzun Ryos bantz. 20Toquen tzun bi txkel Adn tan tetz Eva, na i chitxucyex cyakil jilwutz wunak benen tzin. 21Nintzun oc Kataj Ryos tan banlen bech cyetz. Stzuml txuc xcon tan. Yi bnixen tan nin octz tan chiweklen. 22Itzun tal Kataj Ryos: Nicun cyajtzakl jalu chi kutanen ketz, na na el chitxum tetz naj scyetz echk ajtzakl balaj, nin na el chitxum tetz naj scyetz echk ajtzakl cachi. Lastum kol baj wutz yi tze cyan, yi tze yi na tak itzajbilp tetz ben kej ben sak, na kol baj cyan quit chiquim sbne pon tunintz, stzun Ryos bantz. 23Chastzun te cyelen lajul Kataj Ryos, le cojbilatz, yi na biaj Edn. E el lajul tan quicyen tul junt amal, tan cyakujen wi txotx, wech na txotx ten e. 24Yi cyelen lajul Ryos, nintzun cyaj tkol cobox querubimq swutz yi jun balaj cojbilatz. Nchatz cyaj tkol jun spar yi nternin na tzan kakl, nin yi lajkelnin na weltin tutz tan quicylen yi jun wi tzeatz, yi na tak itzajbil. Yastzun tulejtz tan qui cyocomponen tej. Can tu Abel 4 1Itzun bantz yi chiwitbel quib Adn tu txkel, tekal tzun Eva pwokil jun ni. Yi titzen yi jun niatz nin oc bi tetz Can. Nintzun tal Eva: Tan tu banl talma Ryos ja jal jun tal wal yi xicy, stzun i bantz. 2Ej nin yi telen tiemp nin jal junt tal Eva, yi na biaj Abel. Itzun yi chichuyen yi cob tal Eva, pstor cner tzun ban tetz Abel, ma tetz Can akunwil ban wi cojbil. 3Ma yi telen tiemp, nin ben tcyal Can jun oy swutz Kataj. Yi toy i itz wutz tetz tujul. 4Nchatz Abel nin ben tcyal jun oy swutz Kataj.r Yi tetz toy yi ben tcyal itz cobox scyeri e bajx cyal e cner, poro yi e yi mas balaj. Ej winin tzun stzatzinen Kataj ban te Abel nin te yi tetz toy. 5Ma tetz GNESIS3,4 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 12. 6 s4:8 Mt 23:35; Lc 11:51; 1Jn 3:12. t4:10 Heb 12:24. Can quinin tzatzin Ryos tej, pyor te yi toy. Nintzun je swutz Can, nin winin chichen cul bantz. 6Benen tzun jakol Kataj tetz Can! Mbi na chich acul tej? Mbitz na chukin awutz tej? 7Yi nink cxom te balaj xtxolbil, ctzatzink tzun. Poro tan paj yi qui na cxom tej, list yi ayabl tan toquen tetz ajcaw tzawej. Poro nketz tajwen tan xcyewen tzawej. Tin tu quit tzawak amal tetz, stzun Ryos bantz tetz Can. 8Itzun bantz nin ben moxol Can yi Abel tan chibenen tan xon xol wutz. Te yi na chixon, nintzun oc Can tan biylen cun Abel yi titzun.s 9Itzun te yi nsken quim Abel tan Can, nintzun jak Kataj tetz: Can! Na tzun atitet Abel yi awitzun? Cuquen Ta, qui na wil wetz. Ikaj in tzunk quicylom te yi witzun? 10Yaj! chin juntlen nin yi awajtzakl yi ncu anucul. Na yi chel yi awitzun yi mmel kojxuj wuxtxotx, na tzan tan aochlen tzinwutz.t 11Chastzun te swake acaws. Tajwen cel swutz yi txotxej yi ntzubun yi chel awitzun. 12Ej nin mpe lok coc tan cojlen wutz txotx quit ltak balaj cosech tzatz. Jalt xon tzabne benen tzin wi munt, nin quil cuje, stzun Ryos tetz Can. 13Stzawel tzun Can yol Kataj: en lwulej Ta? Quil chinxcye tan muclen yi incaws yi ntaku swetz, na tajwen tan welen tul yi amalej, nin quic rmeril tan wilolt wutzu. 14Jalt xon tzimbne benen tzin. Quil natij tul junt amal, nin awer nak tzimbne kale nat cunt. Alchok scyetz yil chinnoj quen swutz chinquimok tan, stzun Can bantz tetz Ryos. 15Sajen tzun stzawel Kataj: Alchok scyetz yil tzoc tan abiylen cun swake juk tir mas yi caws tzawutz, stzun Kataj bantz. Toquen tzun jun techl Can tan Kataj, bantz cyal jun tzoc tan biylen cun. 16Telen tzun Can tul yi amal kale e jilonet tu Kataj. Chon tzun toponen tan najewen tul yi amal yi na biaj Nod. Yi jun amalatz chon at swutzlen Edn. Yi e xonl Can 17Itzun bantz, nintzun chiwitbej quib Can tu txkel. Tekal tzun yi txkel pwokil jun ni. Yi telen tiemp nin itzij yi jun niatz, nin oc bi tetz Enoc. Yi pucunen chiwutz yi e xonl Can nin bnix jun tnum tan. Enoc ban yi bi yi tnumatz. I ten bi yi cyajl Can ja oc tkol tetz bi yi tnum. 18Enoc yastzun taj Irad, Irad yastzun taj Mehujael, Mehujael yastzun taj Metusael, nin Metusael yastzun taj Lamec. 19Cob txkel Lamec banak, Ada bi jun, ma junt Zila bi. 20Yi Ada yastzun xtxu Jabal, ma yi jun Jabalatz yastzun chimam chite yi e wunak yi mantial tu chical, nin yi awunan wac cyan. 21Jal jun titzun Jabal yi Jubal bi. Yi Jubalatz yastzun yi ntxumun tetz yi bajx kbetz. Chastzun te yi oc i tetz chimam chite tanen cyakil yi e aj kbetzum, chi tanen yi e yi na xconsan arpa tu echk jilwutz chirimiy. 22Nchatz Zila yi cap txkel Lamec, jal jun tal yi na biaj Tubal-can. Yi Tubal-canatz i jun txakol chich banak. Ja xcon hierro tan tu jun jilwutz chich yi kan yubil, yi na biaj brons. Ej nin nchatz jal jun tanub Tubal-can yi na biaj Naama. GNESIS4 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 13. 7 u5:1-2 Gn 1:27-28; Mt 19:4; Mc 10:6. 23Inti Lamec nintzun ben tlol scyetz e txkel: I bin jalu, na waj chinjilon tzitetz. At jun yaj yi ja quim wan tan tu yi nchinquixpij tan. Xicyet i, poro ja quim wan tan tu yi nchinloon mu tal ni tan. 24Talnak Ryos yi tzaklok juk tir chicaws yi e yil biyon cun Can. Poro pyor cun yi e yil choc tan imbiylen wetz, na yi in wetz swake oxcal tu juklaj tir chicaws, stzun Lamec bantz. Yi titzen yi toxin chinitxa Adn tu Eva 25Itzun bantz nin chiwitbej quib Adn tu Eva. Tekal tzun pwokil Eva junt ni. Yi titzen yi ni nin oc bi i tetz Set. Itzun tal yi xnantz, Ryos mmakon junt walej, tetz xel Abel yi quimnak tan Can. 26Itzun bantz, yi yajinen Set nin jal jun cyajl yi na biaj Ens. Te yi at tzaj Ens wuxtxotx, yastzun cyoquen tan xconsen yi bi Jehov tan nawsen Kataj Ryos. Yi e xonl Adn 5 1Cyakil yi echk biajej yi kocopon tan xtxumlen, e cun xonl Adn. Itzun yi bnixen cun yi bajx wunak tan Ryos, nicun tulej chi tanen i. 2Yaj tu xnan e bnix tan. Nin yi chibnixen, toquen tzun chibi takun tetz Adn.u Nin tak i banl squibaj. 3Ma Adn, atij jun cient tu junaklaj yob yi ntaxk itzij junt cyajl i. I cunin yubil Adn cyan tan yi titzen. Toquen tzun bi yi jun niatz tan tetz Set. 4Wajxakt cient yob atijt Adn yi nsken itzij Set. Ej nin te yi tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. 5Quimen nintzun ban Adn yi stzaken beluj cient tu junaklaj yob tan. 6Ma Set, atij jun cient tu o yob yi ntaxk itzij yi cyajl yi na biaj Ens. 7Wajxakt cient tu juk yob atijt Set yi nsken itzij yi cyajlatz. Ej nin te yi jun tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. 8Quimen nintzun ban Set yi stzaken beluj cient tu coblaj yob tan. 9Ma Ens, atij jun mutx tu lajuj yob te yi ntaxk itzij yi cyajl yi na biaj Cainn. 10Wajxakt cient tu olaj yob atijt Ens te yi nsken itzij Cainn. Ej nin te yi tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. 11Quimen nintzun ban Ens yi stzaken beluj cient yob tan. 12Ma Cainn nsken tzak oxcal tu lajuj yob yi titzen yi cyajl i yi na biaj Mahalaleel. 13Wajxakt cient tu cawunak yob atijt Cainn yi nsken itzij Mahalaleel. Ej nin te yi waxak cient tu cawunak yobatz, jalen nin ban mas nitxajil i-tz. 14Quimen nintzun ban Cainn yi stzaken beluj cient tu lajuj yob tan. 15Ma Mahalaleel, atij oxcal tu o yob yi ntaxk itzijt yi cyajl i yi na biaj Jared. 16Wajxakt cient tu junaklaj yob atij Mahalaleel yi nsken itzij Jared nin te yi tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i-tz. 17Quimen nintzun ban Mahalaleel yi stzaken waxak cient tu jun mutx tu olaj yob tan. 18Ma Jared, nsken tzak jun cient tu oxcal tu cob yob tan yi titzen yi cyajl i yi na biaj Enoc. 19Wajxakt cient yob atijt Jared yi nsken itzij Enoc, nin te yi tiempatz, jalen nin ban mas nitxajil i. 20Quimen nintzun ban Jared yi stzaken beluj cient tu oxcal tu cob yob tan. GNESIS4,5 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 14. 8 v5:24 Heb 11:5; Jud 14. w5:29 Yi na elepont yi biaj No le chiyol yi e hebrey itz ujlen. x6:2 Yi e nitxajil Ryos. At e yi na cyal yi na jilon scyej e ngel, nin at e na cyal yi na jilon scyej chinitxajil yi e balaj nak. Nchatz at e yi na cyal yi na elepont yi e nitxajil yi e rey, yi e cyocsaj quib tetz Ryos. y6:8 Mt 24:37; Lc 17:26; 1P 3:20. z6:9 2P 2:5. 21Ma Enoc, atij oxcal tu o yob te yi ntaxk itzij yi cyajl i yi na biaj Matusaln. 22Oxt cient yob atijt Enoc yi nsken itzij Matusaln. Nin te yi tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. Ej nin te yi tiemp yi atij Enoc wuxtxotx, xom i te tajbil Ryos. 23Ox cient tu oxcal tu o yob atij Enoc wuxtxotx. 24Poro qui nin quim, na tan tu yi xom i te tajbil Ryos ntxakx cuntu, na Ryos icyan nin i.v 25Ma Matusaln, sken tzak jun cient tu jun mutx tu juk yob tan yi titzen yi cyajl i yi na biaj Lamec. 26Jukt cient tu jun mutx tu cob yob atijt Matusaln te yi sken itzij Lamec. Nin te jun tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. 27Quimen nintzun ban Matusaln yi stzaken beluj cient tu oxcal tu beluj yob tan. 28Ma Lamec, sken tzak jun cient tu jun mutx tu cob yob tan yi titzen jun cyajl. 29Now tzun ban bi takun, na talnak Lamec: Potnakt yi txotx tan Kataj Ryos, chastzun te tajwen tan kakujen swutz tan kacachal kib, poro tan yi jun niej skujek tan, stzun Lamec bantz. 30Ot cient tu jun mutx tu olaj yob atijt Lamec yi nsken itzij No. Nin tul yi jun tiempatz jalen nin ban mas nitxajil i. 31Quimen nintzun ban Lamec yi stzaken juk cient tu oxcal tu juklaj yob tan. 32Ma No, yi stzaken o cient yob tan, kalenas tzun jalen ox cyajl i yi na chibiaj Sem, Cam nin Jafet. Yi en cun e ban wunak yi chipucunen 6 1Itzun bantz yi chipucunen wunak wuxtxotx, nintzun jal winin chinitxa, nin winin balaj xun ban chixol. 2Ej nin yi quilol yi e nitxajil Ryosx yi chumbalaj nin e xunatz, cyoquen tzuntz tan joylen yi cyajbil chixol tan cyokbel quib scyuch. 3Poro yi tilol Kataj Ryos, itzun taltz: Ja wit icy impaj scyej cyakil wunak. Quit noc il tan maklen chiwutz na qui na choc jak incawl. Ntin na cyak amal tetz cyajtzakl cachi. Inin cuntunin ate jak cawl yi tajbil chiwankil. Chastzun te, junt cuntu cient tu junak yob swake scyetz tan cyaten wuxtxotx. 4Itzun bantz yi cyokbel quib yi e nitxajil Ryosatz scyuch yi e xunatz, nintzun jal chinitxajil scyuch. Yi chinitxajilatz yi jal, chin wutz quikan nin e ban. Ej nin yi e nitxaatz yi e jal, ilenin na kanawsaj, tantu yi mbi cun banake tentz. 5Itzun bantz yi tilol Ryos yi chin juntlen nin cyajtzakl cyakil wunak, yi ntin echk ajtzakl cachi na chitxum, 6nintzun saj jun chin bis te talma. Itzun taltz: Quik e mbnix yi e wunakej wan. 7Ban tcun chisotzok chicyakil cun wan. Nin nchatz chicopon insotzal cyakil e jilwutz txuc. Chisotzok tircun wan, na ban tcun quick e cu imbnol. 8Ntin jun tal wunak yi tzatzin Kataj Ryos tej, itz No.y Yi mbi cun banak No 9I bin jalu je xtxolbilej te yi mbi cun banak No. Chumbalaj nin i banak, na nin xom i te cawl Ryos. Ntin cun i jal culutxumil swutz Ryos.z GNESIS5,6 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 15. 9 a6:22 Heb 11:7. b7:1 Gn 6:9; 15:6; Lc 2:25. c7:7 Mt 24:38-39; Lc 17:27. 10Ej nin e jal ox cyajl. At jun na biaj Sem, nin at junt na biaj Cam, nin at junt yi Jafet bi. 11-12Chum balaj nintzun banak No swutz Ryos, ma yi e mas wunak chin juntlen nin cyetz cyajtzakl. E len cun mal nak. Itzun yi tilol Ryos yi mbi cunin na chitzan wunak tan banlen, 13nintzun ben tlol tetz No: Ja wit bixe wan tan chisotzajen cyakil wunak, na ntin na chibiy quib squibil quib. Chastzun te chicopon insotzal tuml cyakil jilwutz txuc tu cyakil echk taklen yi at wuxtxotx. 14Ma aatz No, banaj jun xombil wi a. Ban xcon jun jilwutz tze awan yi at kolil. Nin banaj echk cuart tul yi jun xombilatz. Ma yil bnix, tajwen tzanojsaj yi chubil tze tan jun jilwutz kol yi na biaj brea, bantz quil tzoc a tul. Okquen yi kol awan tcul, nin nchatz soltej tan qui toquen a tul. 15Ej nin je tzawulejej: Yi kinewen, jun cient tu junak olaj metr tzawulej. Ma yi wutz, junak cob metr tu nic tzawulej. Ej nin oxlaj metr tu nic tzawulej yi wutz tkan. 16Ej nin ox chup tzawulej tcul yi jun barcatz. Nin ban tzaban jun wentanu tzak yi tzujbil, takun me war. Ej nin ban tzaban jun puert xlaj. 17Tajwen tzaban yi jun xombilatz na tzul abal wan wi munt tan chisotzajen cyakil wunak, nin cyakil txuc. Chicyakil cun chiquimok yil noj benen tzin wuxtxotx tan a. 18Ma aatz No, swale jun xtxolbil tzatz. Ja wit imbixbaj yi xtxolbilej tzawuch. claxok wan tuml anajal, na cocopon tul yi barc scyuch e acyajl, tu awuxkel, scyuch e awulib. 19Nchatz na waj yil choc jujun lmuj txuc tzitej le barc, jun mam nin jun tij. Na na waj yil chiclax, chi sbajok tzitej itetz. 20Tajwen tan cyoquen jujun lmuj txuc tzitej te cyakil jilwutz txuc yi at benen tzin wi munt. Jujun lmuj scyeri e yi tetz awunan, nin jujun lmuj scyeri e yi tu na chijut nin quib wuxtxotx. Yastzun wajbil, bantz quil chisotz yi txucatz. 21Poro tajwen cxoc tan chamlen iwa, nin chiwa yi e txuc. Ej nin tajwen tan acolol tul barc bantz quil xquimwok tan wej, stzun Ryos bantz tetz No. 22Bnix cyakil echk taklenatz tan No, quib yi talnak Kataj tetz.a Yi cwen mulen jun chin wutzilen abal 7 1Itzun bantz yi telen tiemp nintzun tal Ryos tetz No: Ma jalu No, chixol cyakil wunak yi ate wuxtxotx, ntin cun a, a balaj.b Nquen bin le barc cyuml e anitxa tu awuxkel nin e awulib. 2Ma yi e txuc yi nketz xan, yi at cuj tan bajen itan, tajwen tan cyoquen le barc tzitej, juk chak lmuj te jujun jilwutz txucatz, ma yi e txuc yi xan tan bajen itan, choken jun ntzi lmuj awan te jujun jilwutz. 3Nchatz yi e txuc yi na chixicyin tcyaj tajwen choc, juk chak lmuj te jujun jilwutz bantz chiclaxen. 4Na le jukt kej xetok abal wan. Cawunak kej nin cawunak akbal sbne yi abalatz. Na yi wetz wajbil itz tan chisotzajen cyakil wunak nin cyakil txuc yi bnixnak wan, stzun Kataj Ryos bantz tetz No. 5Ej nin quib yi talnak Ryos tetz, i nin tzun tulejtz. 6At No tul wukak cient yob yi cwen yi jun chin abal tan nojsen yi wuxtxotx. 7Toquen tzun i le barc tan colol tib tkab yi abal, nin xomquen yi txkel tej, scyuch e cyajl tu quixkel.c 8Nchatz e baj oc cyakil jilwutz txuc. E oc yi e txuc yi at cuj tan chibajen cyan. Ej nin e oc yi e txuc yi quic cu tan GNESIS6,7 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 16. 10 d7:11 Lc 17:26; 2P 3:6. chibajsal. Nchatz e oc yi e yi na chixicyin tcyaj nin yi e yi na chijut nin quib wuxtxotx. 9Quicobenlen baj cyoquen takun. Jun mam nin jun tij e baj octz tan, i nintzun tulej i-tz, quib yi tal Ryos tetz. 10Yi jemponen yi jukin kej yi cyocomponen tul barc nintzun xetij yi abal wuxtxotx. 11Ja xetij yi jun abalatz te yi na xon No tul wukak cient yob, le juklaj tajlal yi cap xaw te yi jun yobatz. Nintzun saj kojxuj winin abal tcyaj.d Nin nchatz jeul mulkuj winin a xe mar. 12Cawunak kej nin cawunak akbal ban yi abal. 13Poro te iten nin kejatz yi xeten abal yastzun cyoquen No tu txkel le barc tu yi ox cyajl yi na chibiaj Sem, Cam nin Jafet. Nchatz e oc xomok yi quixkel yi e cyajolatz. 14Oquen nin e bantz scyuch cyakil e smaron txuc, nin cyakil txuc yi ban tetz awunan. Nchatz e oc cyakil jilwutz txuc yi na chixicyin tcyaj, scyuch yi e txuc yi tu na chijut nin tu quib wuxtxotx. 15Quicobenlen baj cyoquen cyakil jilwutz txucatz tej No le barc. 16Quib yi tal Kataj tetz No i nintzun tulej. Yi wit cyoquen cyakil, nintzun cu lamol Kataj yi puertil yi barc. 17Cawunak kej nin cawunak akbal ban yi abal. Yi chuyen yi a wuxtxotx nin je palol yi barc. 18Chuyen nin ban yi a nin palij yi barc tan. 19Yi chuyen yi a ja xcye tan joplen yi echk wutz yi chin wutz tkan nin. 20Juk metr icy yi a tibaj yi echk wutzatz. 21Yi bajen yi xtxolbilasej, yastzun chiquimen cyakil wunak yi ate wuxtxotx, nin yastzun chiquimen cyakil jilwutz smaron txuc, nin yastzun chiquimen cyakil txuc yi ban tetz awunan scyuch yi e yi na chijut nin quib wuxtxotx. 22Cyakil yi wunakatz nin cyakil txucatz e baj quim len. 23Ntinatz e, e clax yi e yi e oc tej No le barc. Ma yi e mas wunak e baj quim. Nchatz yi e mas smaron txuc, nin e mas txuc yi ban tetz awunan e baj quim. E baj quim yi e txuc yi na chixicyin, scyuch yi e yi na chijut nin quib wuxtxotx. 24Xkancap tzun cient kej atij a wi txotx. Yi makxen yi jun chun wutzilen abal nin yi tajen cun yi a 8 1Poro No scyuch yi e txuc yi ate tcul yi barc, quinin e el te cul Ryos. Chastzun te xtxumul i tan sajen jun cyekek tan tajsen cun yi a. 2Nchatz yi abal, makxen nintzun bantz. Nin nchatz quict a jeul mulkuj xe mar. 3Yi makxen ech chun a nsken el xkancap cient kej cyakun No tul barc, nintzun xetij yi a tan tajen cun. 4Juklaj tajlal yi jukin xaw yastzun yi cwen ponen lajpuj yi barc tibaj jun scyeri echk wutz cwent luwar yi na biaj Ararat. 5Jun tzunin tajen cun yi a. Ej nin yi tucumulen yi bajx kej te yi lajujin xaw sken tzun lajluchax wiak wutz. 6chiwal tzun No cawunakt kej. Kalenas tzun jen jakol yi wentanuil yi barc. 7Yi jakxen yi wentanu nintzun eltzaj stzakpul jun joj. Poro tunin na xicyin cuntunin i-tz tcyaj, tan chiwen jalen yi skejen wuxtxotx. 8Yi sken eltzaj yi joj, nchatz nin eltzaj stzakpul No jun sluk tan telen xtxum i tetz yi ko sken skej yi wuxtxotx. 9Poro tan paj yi inin pilij yi a wuxtxotx, cyal nin jalet amal tan yi sluk tan tujewen. Chastzun te nin opont junt tir kale eltzit tzakpun. Ej nin list No tan xtxoblen quen junt tir tul barc. 10Nintzun chiw No jukt kej, kalenas tzun telent stzakpul junt tir yi tal slukatz. 11Yi telent stzakpul sken nintzun cu kej yi pakxent junt tir. Cyan jun GNESIS7,8 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 17. 11 e9:1 Gn 1:28. f9:4 Lv 7:26; 17:10-14; Dt 12:16, 23; 15:23. tal xak oliw tan yi tocomponen. Nin tan tu yi cyan yi xak tzeatz tan, nin el xtxum No tetz yi tzan skejen wuxtxotx. 12Itzun te yi nsken ocopon junt tir yi tal sluk, nintzun chiw No jukt kej, kalenatz tzun telent tzakpultz, poro quit pakxij yi tal slukatz. 13Itzun bantz yi na xon tzaj No tul kak cient tu jun yob, yi bajx kej te acaj yob, telen tzun tcyal i mu wi yi barc. Yi telen tan nintzun tiltz yi sken skej yi wuxtxotx. 14Itzun le junak juk tajlal te yi cap xaw teri yobatz, nternin chin skejt ban yi wuxtxotx. 15Nintzun tal Kataj Ryos tetz No: 16Ban cxelwok le barc jalu. Ban tzel awuxkel nin e anitxa scyuch e awulib. 17Nchatz ban chel yi e txuc yi ate tzawej le barc. Ban chel chicyakil yi e yi ban chixiquin, scyuch yi e yi ban tetz awunan, nin ban chel yi e yi tu na chijut nin quib wuxtxotx. Tajwen tan cyelen chicyakil bantz chibenen benen tzin wuxtxotx, na yi wajbil itz tan chipucunen, stzun Ryos bantz tetz No. 18Cyelen tzaj tzun No le barc. Xomel tzaj yi txkel, cyuml yi e cyajl scyuch e tlib. 19Nchatz yi e txuc yi ban tetz awunan, e baj eltzaj. Nchatz e smaron txuc e baj eltzaj. Ej nin e baj eltzaj yi e txuc yi tu na chijut nin quib, scyuch yi e txuc yi na chixicyin. Chicyakil cun e baj eltzaj. 20Toquen tzun No tan weklen cobox cub tetz patbil chitxixwatz. Yi bnixen nintzun e baj saj stzamol No jujun scyeri e txuc yi ban tetz chitxixwatz. Ej nin pat No yi e txucatz tetz toy tetz Ryos. 21Itzun yi toponen yi cocal yi toy i swutz Kataj, nintzun tal Kataj tetz: Quit noc tan sotzajen cyakil echk taklen yi at wuxtxotx tan a tan chipaj e wunak, na yi e wunak, e cun juchul il yi chijuyil tzaj. Quit sotz junt tir yi echk taklenatz wan tan a tan chipaj. Nchatz e txuc, quit chisotz junt tir wan, chi mimban te jun tirej. 22Jalen pek atitet yi wuxtxotx, tzocopon ujul nin sjalok cosech. Sjalok jujun tiemp tza, nin jujun tiemp chew. Sjalok jujun tiemp abal, nin jujun tiemp cresum. Nchatz yi skejl tu lakbal, iten nin sbne chi tanen nin, chij Ryos bantz tetz No. Yi acaj xtxolbil yi tal Ryos tetz No 9 1Ej nin nchatz tak Ryos banl tib No scyuch e nitxajil tan yi yolej: Sjalok winin initxa bantz jalen winin wunak benen tzin wuxtxotx.e 2Cyakil jilwutz txuc yi at benen tzin wi munt chocopon jak icawl. chixobok tzitetz. Yi e yi ate xe mar scyuch yi e yi na chixicyin tcyaj, chicyakil cun chixobok tzitetz. 3Swake amal tzitetz tan chibajsen alchok scyetz scyeri e txucatz nin alchok jilwutz itzaj yi na el italma tej. 4Ntinatz jun taklen yi quic rmeril tan bajen itan, itz yi chichibel yi e txuc yi qui na el chichel yi na chiquim. Na yi stzajbil jun txuc nka jun yaj chon at le chel.f 5Ej nin cyakil wunak, nin GNESIS8,9 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 18. 12 g9:6 Gn 1:26; Ex 20:13. h9:7 Gn 1:28. i9:13 Yi arco iris na biaj lubaj, nka chejcan le kayol. Nchatz at e yi na cyal soj tetz. cyakil txuc yi na choc tan biylen cun jun cyuch, banij cyetz chicawsatz wan. Na alchok scyetz jun yil sbiy cun jun tuch, stake cwent tzinwutz nin banij tetz cawsatz wan. 6Alchok scyetz yil sbiy cun junt wunakg tajwen yil cu biyij tetz, na axwok cun welblal. 7Nchatz axwok itetz, ban chijal winin initxajil bantz chibenen loon wunak benen tzin wi munt,h stzun Ryos bantz. 8Nchatz tal Ryos tetz No scyuch e cyajl: 9Bitwok tzaj. Ja bixe jun acaj xtxolbil wan tetz itetz. Poro nketz ntin tetz itetz ma na nchatz scyetz cyakil ixonl yi chijalok tzantzaj. 10Yi jun acaj xtxolbilatz itz tetz itetz nin scyetz cyakil yi e txuc yi xomche tzitej yi ncxelwok tzaj le barc. Quic na ban mpe ik e txuc yi na chixicyin, nka e txuc yi ban tetz awunan. Quic na ban ko e smaron txuc nka qui, na yi jun acaj xtxolbilatz yi ja bixe wan itz tetz cyakil jilwutz txuc. 11Ej nin quic rmeril tan xiten yi jun acaj xtxolbilatz. Je xtxolbilej: Ja wit bixe wan yi quit noc tan chisotzajen cyakil wunak tan a. Quit saj abal wan tan sotzajen yi echk taklen yi at wuxtxotx. 12Nin je jun techlej tan chajlen tzitetz scyuch cyakil txuc yi nelk cun te inyol. 13Ja wit je yi arco irisi wan tcyaj, yastzun yi techl yi ja wit bixe jun xtxolbilatz wan skaxol tzituch. 14Ej nin sbne opon tunintz, yil smoltzaj tib sbak wan, ilenin chaje tib yi jun arco irisatz. 15Ej nin cyakil tir yil chaj tib, swile, nin tzul txakx tincul yi xtxolbil yi ja wit bixe wan skaxol tzituch, nin scyuch cyakil txuc. Quit tzun saj junt tir abal wan tan isotzajen. 16Yil chaj tib yi arco iris tul sbak, tzul tzun txakxuj tincul yi xtxolbil yi ja bixe wan skaxol tzituch nin skaxol scyuch cyakil txuc yi ate benen tzin wi munt. 17Yi arco irisatz yastzun quiwel yi xtxolbil yi ja bixe wan tzituch nin scyuch cyakil txuc yi ate wuxtxotx, stzun Ryos bantz. Yi chibi e cyajl No 18Je chibi yi e cyajl No yi e eltzaj tej le barc: Sem, Cam, nin Jafet. Yi Camatz, yastzun taj Canan. 19Nin tan chixonl yi ox cyajl No-atz, ja noj junt tir yi wuxtxotx cyan wunak. 20Itzun bantz yi xonen tiemp nintzun xetij No tan akun wi cojbil, nin cu tawal jalaj uva. 21Ej nin yi jalen wutz yi uva nintzun je tcajal yi win yi bnix tan te yi wutz uvajatz, nin oc a twi. Yi toquen a twi nintzun cyaj cutxlok nicyal tal pach yi mantial tu. Quic bech tetz at. 22Ma Cam, yi taj Canan, nintzun ben tilol yi cutxlij yi taj, nin quic yi bech tetz. Telen tzaj tzun tan talchen scyetz Sem tu Jafet. 23Yi quibital nintzun ben quicyal jun xbuk. Nin je nin chikol wi chixulchub. Nin wutzcoquenlen e benentz tuch tan joplen yi wankil prow chitaj. Yastzun e bantz tan qui quilol wankil i. 24Itzun yi tulen yos tu No, nin yi tbital yi mbi cun ban yi chip, nintzun taltz: 25I bin jalu cawsok Canan. Tzocopon tetz chimos yi e mos yi e stzicy. 26Ej nin nchatz tal No: Tak tzaj Kataj Ryos yi banl tibaj Sem. Ma tetz Canan, ban tzoc tetz mos i. 27Ej nin nchatz nink tak Ryos amal tetz Jafet tan benen loon yi tetz xtxotx. Ej nin snajank i chixol yi e xonl Sem. Ma Canan, mos tu Jafet sbne. GNESIS9 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 19. 13 j10:25 Peleg, itz yi jun biaj yi na elepont jatxon ib. 28Itzun yi nsken icy yi jun chin wutzilen abalatz, atij No oxt cient tu nicy yob wuxtxotx. 29At No tul beluj cient tu nicy yob yi quimen. Yi chixonl yi e cyajl No 10 1I bin jalu katxume chixonl yi e cyajl No. Yi nsken icypon yi jun chin wutzilen abalatz, jalen nintzun ban chinitxajil yi e cyajl No, yi Sem, Cam tu Jafet. 2Itzun yi e cyajl Jafet, ja chibiaj: Gomer, Magog, Madai, Javn, Tubal, Mesec tu Tiras. 3Ma yi e cyajl Gomer, yi bajx cyajl Jafet, ja chibiaj: Askenas, Rifat tu Togarma. 4Ma yi e cyajl Javn, yi cyajen cyajl Jafet, ja chibiaj Elisa, Tarsis, Quitim tu Rodanim. 5Cyakil yi e biajatz, e cun xonl Jafet banake. Chon najlche cwen tzin tziak mar. Ej nin at len chitnumil, nin apartchk len chiyol jujun txakaj. 6Ma yi e cyajl Cam ja chibiaj, Cus, Mizraim, Fut tu Canan. 7Ma yi e cyajl Cus ja chibiaj, Seba, Havila, Sabta, Raama tu Sabteca. Ma yi e cyajl Raama yi cyajen cyajl Cus ja chibiaj, Seba tu Dedn. 8Inti Cus, nchatz i taj Nimrod, yi bajx yaj yi moc tetz ajcaw squibaj wunak. 9Ej nin i jun chin witz aj txuquinl tantu porer Kataj Ryos. Chastzun te na cyal wunak yi jun xtxolbilej: Tak tzaj Kataj awajtzakl tan awoquen tetz jun witz aj txuquinl chi banak kataj Nimrod, chech tzun. 10Bajx toquen i tan chicawen yi echk tnum yi na chibiaj Babel, Erec, Acad tu Calne. Cyakil echk tnumatz chon at le amal yi na biaj Sinar. 11Yi xonen tiemp ja cyaj cyen tilol Nimrod yi jun amalatz nin ja opon le luwar yi na biaj Asiria kale ocnak i tan nuclen yi echk tnum yi na biaj Nnive, Rehobot- Ir tu Cala. 12Nchatz ocnak i tan nuclen yi chumam tnum yi na biaj Resn, yi chon at nicyal yi tnum Nnive tu Cala. 13Ma Mizraim, yi cap cyajl Cam, i chitaj yi e ludeo, yi e anameo, yi e lehabita, tu yi e naftuhita. 14Nchatz yi Mizraimatz i chitaj yi e patruseo tu e casluhita, tu yi e caftorita, yi chimam chite yi e filistey. 15Ma Canan, Sidn bi yi bajx cyajl i. Ma yi cap cyajl, Het bi. 16Nchatz yi e jebuseo, e amorreo, tu yi e gergeseo, 17e heveo, e araceo, e sineo, 18e arvadeo, e zemareo, scyuch e hamateo, e cun xonl Canan. Ma yi xonen tiemp nintzun e ben loon benen tzin. 19Yi chiluwar yi e xonl Cananatz ja opon joylaj jalen yi amal cwent Gera. Ja xetij stzi chitxotx le tnum yi na biaj Sidn, ej nin ja opon tampuj te yi tnum yi na biaj Gaza. Ej nin yi ja icyak mojomil chitxotx nakajil yi echk tnum yi na biaj Sodoma, Gomorra, Adma tu chitanum yi e aj Zebo, jalen yi mpon tampuj te yi tnum Lasa. 20Cyakil yi e wunakatz yi ja kil chibi, e cun xonl Cam. At len chitnumil nin apart chak len chiyol jujun txakaj. 21Ma Sem, yi stzicy Jafet, nchatz jal nitxajil i. Na cyakil yi e xonl Heber e cun xonl Sem. 22Ma chibi yi e cyajl Sem itz Elam, Asur, Arfaxad, Lud tu Aram. 23Ma yi e cyajl Aram itz Uz, Hul, Geter tu Mas. 24Ma Arfaxad, jun scyeri yi e cyajl Sem, i taj yi yaj yi na biaj Sala. Ma Sala i taj Heber. 25Ma Heber ja chijal cob tetz nitxajil. Yi jun na biaj Peleg.j Ej nin ja oc yi jun biajatz, yi titzen, na yas tzun tiemp yi cwen chijatxol quib e wunak wi munt. Ma yi junt cyajl Heber na biaj Joctn. 26Ej nin yi Joctnatz, i chitaj yi e wunakej: Almodad, Selef, GNESIS9,10 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 20. 14 k11:9 Babel na elepont quic xtxolbil chijilon squibil quib. Hazar, Mavet, Jera, 27Adoram, Uzal, Dicla, 28Obal, Abimael, Seba, 29Ofir, Havila tu Jobab. Cyakil cun yi e wunakatz e cun nitxajil Joctn. 30Chon chinajewen le amal yi na icypon nin cwent Mesa, jalen le amal cwent Sefar. Yi jun amalatz chon at jalen lilen tzin, nin wiwtz cunin cyakil luwar. 31Cyakil yi e wunakatz yi ja kil chibi e cun xonl Sem. At len chitnumil. Ej nin apart chak len chiyol. 32Cyakil yi e najalatz yi ja wit kil, e cun xonl yi e cyajl No. Nin yi echk luwaratz yi ja wit kil yastzun cyetz chitnumil kale najlchet. Na yi nsken wit cu yi jun chin wutzilen abalatz tan Ryos ja chiben loon yi e chixonl yi e cyajl No benen tzin. Tan tu e, ja jal cyakil jilwutz wunak yi ate wi munt jalu. Yi muyc kale cwet sukij chiyol wunak 11 1Itzun bantz le xetzbil tzaj, junit chiyol cyakil wunak. 2Ej nin yi cyelen tzaj lilen tzin, jal jun chin kajlaj cyan le amal cwent Sinar. Yastzun e atetz. 3Itzun bantz nintzun cyal cobox squibil quib: Kabne lagris nin ban kapat. Ej nin yi bnixen cyan ja xcon tetz xel cub tan banlen chical. Nchatz ja xcon jun jilwutz pupu cyan tetz chib lagris. 4Yi xonen tiemp at e cyal: Or itetz kabne jun chin tnum nin jun chin wutzilen muyc tzonej, yil jepon jalen tzin tcyaj. Sjalok winin kakej tan. Ej nin qui tajwen tan kelen xit benen tzin wi munt. 5Inti Ryos nin cuul tan xmayen yi jun tnumatz tu yi jun chin muyc yi na chitzan wunak tan banlen. 6Toquen tzun i-tz tan xtxumlen, nintzun taltz: Tampaj yi junit e, nin junit chiyol, ja choc tan banlen yi akunej. Nin cyal jun yi nink xcye tan xiten chitxumun. 7Ban tcun kacuk chixol tan suklen cun chiyol, bantz quit tzel chitxum squibil quib. 8I nintzun tulejtz. Ej nin cyaj cyen quilol yi akun tan banlen yi jun muycatz, na quit na el chitxum tetz chiyol squibil quib. Ej nin e el xit benen tzin wi munt tan Kataj Ryos. 9Yastzun cwen sukul Kataj chiyol cyakil wunak. Ej nin yastzun yi cyelen xit benen tzin wi munt. Chastzun te ja oc bi yi jun tnumatz tetz Babel.k Yi e xonl Sem 10Je tzun yi e xonl Sem banake. Te yi nsken el cobix yob yi ticylenix yi jun chin wutzilen abalatz, at tzun Sem tul jun cient yob. Ej nin yastzun yi titzen yi cyajl yi na biaj Arfaxad. 11Atij Sem o-t cient yob yi nsken itzij Arfaxad. Ej nin tul yi jun tiempatz e jal mas nitxajil i. 12At Arfaxad tul junak olaj yob yi titzen Sala yi cyajl i. 13Nin atij cyaj cient tu oxt yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 14At Sala tul junaklaj yob yi titzen Heber yi cyajl. 15Nin atij cyaj cient tu oxt yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 16At Heber tul junak cyajlaj yob yi titzen Peleg yi cyajl i. 17Nin atij cyaj cient tu junaklajt yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 18At Peleg tul junaklaj yob yi titzen Reu yi cyajl i. 19Nin atij cob cient tu belujt yob, nin te yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 20At Reu tul junak coblaj yob yi titzen Serug yi cyajl i. 21Nin atij cob cient tu jukt yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. GNESIS10,11 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 21. 15 l12:1 Hch 7:2; Heb 11:8. m12:2 Tnum na elepont jun nacin. Na jop yi e wunak. Gn 13:15-17. n12:2 Ara axonl na jop Jesucristo. Gl 3:16. o12:7 Hch 7:5; Gl 3:16. 22At Serug tul junaklaj yob yi titzen Nacor yi cyajl i. 23Nin atij cobt cient yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 24At Nacor tul junak beluj yob yi titzen Tar yi cyajl i. 25Nin atij jun cient tu belujt yob, nin tul yi tiempatz e jal mas nitxajil i. 26At Tar tul oxcal tu lajuj yob yi quitzen yi e nitxajil yi na chibiaj: Abram, Nacor, tu Harn. Yi e xonl Tar 27I bin jalu je chibi e xonl Tar yi chitaj Abram, Nacor tu Harn, yi taj Lot. 28Yi Harnatz bajx quimen i swutz yi taj, na chon quimen i le amal Ur, cwent e caldeo, kale itzet i. 29Ma Abram umewen nin e bantz tu Sarai. Nin nchatz Nacor umewen nin e bantz tu Milca, yi mel Harn, yi stzicy Isca. 30Ma yi Sarai, yi txkel Abram, qui nin jal tal, na quic talbil i. 31Inti yi Tar nin cyaj tilol yi tnum Ur, cwent e caldeo, tan benen le amal yi na biaj Canan. Ej nin el tcyal yi cyajl yi Abram, tu Lot yi mam i, nin nchatz Sarai yi tlib. Poro yi cyoponen le tnum Harn, tanewen nintzun e bantz te chipyaj. Ej nin yastzun e najewetz. 32Chon tzun quimen Tar-tz le amalatz. At i tul cob cient tu o yob yi quimen. Yi jen xtxaol Ryos Abram 12 1Itzun bantz yi telen tiemp nintzun jilon Ryos tetz Abram.l Itzun taltz: Il cyen yi atanum. Nchatz il cyen yi najbil ataj. Ilwe cyen yi axonl. Ej nin tzinchaje junt amal tzatz kale cat cunt. 2Tan ara axonl, tzimbne jun chumam tnum.m Swake imbanl tzawibaj nin sjalok akej. Ej nin tan a tu jun ara axonln sjalok chibanl cyakil jilwutz wunak wi munt. 3Swake imbanl squibaj yi e yil cyak akej, nin swake imbanl squibaj yi e yil cyak kej axonl. Che incawse chicyakil yi e yil choc tan telsen akej scyuch yi e axonl. Ej nin tan a lwakwit imbanl squibaj cyakil jilwutz wunak benen tzin wi munt. 4I nintzun tulej Abram quib yi tal Ryos tetz. Nin cyaj cyen tilol yi luwar. At i tul nicy cient tu junak o yob yi cyajen cyen tilol yi jun luwaratz, tan toponen Canan. Xomij Sarai yi txkel tej tu Lot yi cyajl yi stzicy. 5Nchatz el tzaj tcyal cyakil mebil scyuch cyakil yi e mos yi ate tuch, yi e mosatz yi e oc jak cawl i te yi at tzaj i le tnum Harn. 6Yi cyoponen Canan e icyak tcul winin amal, jalen yi cyoponen nakajil yi tnum yi na biaj Siquem. Chon tzun cyaten xe jun wi bakch yi at wi jun kajlaj yi na biaj More. Yi jun wi tzeatz chin xan nin. Te yi jun tiempatz najlche yi e aj Canan tul cyakil yi amalatz. 7Ej nin yastzun yi amal kale chaj wit tib Ryos swutz Abram. Itzun taltz: Cyakil yi amalej swake scyetz e axonl,o stzun Ryos bantz tetz. Tantu yi chajol tib Ryos swutz Abram nintzun oc i tan nuclen jun patbil xtxixwatz tan tkol kajsbil tetz Ryos. 8Itzun bantz yi xonen tiemp nin cyaj cyen tilol Abram yi jun amalatz. Chon tzun toponentz wiwtz, swutzlen yi tnum Betel. Yastzun jet nucult yi tetz GNESIS11,12 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 22. 16 p12:13 Gn 20:2; 26:7. q13:5 Yi xonl i na elepont to le castiy. mantial. Chon tzun cyajen cyen yi tnum Hai swutzlen yi jun luwaratz. Ej nin yastzun e cwet tetz cobox kej. Nin oc Abram tan nuclen junt patbil xtxixwatz tetz Kataj Ryos. Ej nin octz tan nawsen bi i. 9Chebelen cuntu tzun quicyen Abram jalen cyoponen le amal yi na biaj Nguev. Yi toponen Abram Egipto 10Itzun bantz te yi jun tiempatz, nintzun cu jun chin wutzilen wej. Quic mu tal chiwa yi wunak jal. Chastzun te e ben Abram jalen Egipto tan najewen tetz cobox tiemp. 11Te yi txant tan cyocomponen jalen Egipto, nintzun tal Abram tetz Sarai yi txkel: Sarai, na el intxum tetz yi a jun xnan yi chin yuben nin. 12Ej nin yil quil yi e aj Egipto ayubil scyale: I jun chin xnanej, yastzun txkel nocxej, chech sbne. Ej nin chocopon tzun tan imbiylen cun bantz acyajen cyentz chikab. 13Ma jalu tan qui inquimen cyan, banaj pawor tan talchen scyetz yi kitzun kutzicy kib tzawuch,p stzun Abram bantz. 14Yi cyoponen Abram Egipto, nintzun quil yi e aj Egipto yi chin yuben nin Sarai. 15Nchatz quil yi e mas ajcaw xlaj yi faran, yi chireyil yi e aj Egipto, yi chin yuben nin Sarai. Chibenen tzuntz tan talchen tetz yi chin yuben nin yi jun xnan yi xomij te Abram. Nintzun ben quicyaltz xe cal rey. 16Tantu yi toquen klo Sarai tetz txkel yi rey nintzun toy i winin echk taklen tetz Abram, winin cneru, winin wac, nin winin buru scyuch camey. Nchatz toy i winin yaj tu xnan tetz mos Abram. 17Poro nchatz tan paj yi toquen klo Sarai tetz txkel yi rey ja tak Ryos jun chin wutzilen yabil tetz, tuml najal i. 18Chastzun te nin ben mantar rey tan chaklen Abram. Itzun taltz: Nxac ncu atxumul yi jun awajtzaklej? Nxac qui mawal yi mero bintzi swetz yi ko awuxkel yi jun chin xnanej? 19Na je bin awalej: Wanub tu i. Chastzun te mmoc klo i tetz wuxkel. Ma jalu je awuxkelej. Cyaj nin. Quitelenk wok. 20Cawunen tzun yi rey scyetz e chakum tan cyelen chilajul Abram tu txkel tuml cyakil yi at tuch le tnum Egipto. Yi chijatxol quib Abram tu Lot 13 1Itzun bantz yi telen tzaj Abram Egipto tu txkel, tu cyakil yi mebil, nintzun e opontz junt tir le amal Nguev. Nchatz Lot yi titzun xomnin tej. 2Ma yi Abram chin ric nin i. At or tuch. At sakal tuch. Ej nin winin tawun i. 3Ma yi telen tiemp nintzun cyaj cyen tilol yi amal Nguev. Ej nin chebcun tu toponent le tnum Betel. Itzun yi telentz le tnum Betel nintzun opontz junt tir le amal xol Betel tu Hai, kale atit tzaj i yi ntaxk ben Egipto. 4Yi jun amalatz yastzun yi amal kale mbnixnakit yi jun patbil xtxixwatzatz tan. Yi toponen, nintzun oc i tan nawsen bi Kataj Ryos. 5Ej nin nchatz Lot, chin ric nin i. Nicun riquil i tu wutzilen Abram yi xonl i.q At winin cneru, winin wac. Ej nin nchatz winin mos xomche tej. 6Poro yi luwar kale najlchet tu Abram qui nin xcye tan taklen chiwa cyakil cyawun. 7Chastzun te quit jal puntil tan chinajewen junit, na yi e pstor Abram tu yi e pstor wac Lot chilab quib. Wech te yi jun tiempatz najlchet nin yi e aj Canan scyuch yi e ferezeo yi e chicontr Abram tu Lot. 8Benen tzun talol Abram tetz GNESIS12,13 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 23. 17 r13:10 Gn 2:10. s13:15 Hch 7:5; Gl 3:16. t14:3 Yi mar yi chin ca nin tan atzum nka yi Mar Muerto le castiy, itz jun chin lawun yi at winin atzum tul. Ej nin chin xkolum nin. Poro tzantzaj yil tzul tzaj Jesucristo tan cawun tzocopon yi mar muerto tetz balaj a (Ez 47:8-12). Lot: I bin jalu Lot, kaxonl cunin kib tzawuch, chastzun te qui na yub ko at oyintzi skaxol, nin chixol ara pstor scyuch yi e wetz. 9Jej, ilnin cyakil yi amalej. Banaj pawor, txaaj yi awajbil tan kajatxol kib tzawuch. Ko na awaj cben toquen tzin, ban tzun naj wetz telen tzin. Ko na awaj cben telen tzin, naj wetz toquen tzin, stzun Abram bantz. 10Benen tzun xmayil Lot yi kajlaj kale na icyak cunt yi a Jordn. Yi jun kajlajatz winin a tul, nin chin yuben nin.r Ej nin cyakil yi luwaratz jalen le tnum Zoar nicuntz chi i cunink cojbil Ryos. Nicun yi jun amalatz chi tanen yi balaj amal Egipto. Yastzun tanen yi jun luwaratz te yi ntaxk cu xitul Ryos yi amal Sodoma tu Gomorra. 11Jen tzun xtxaol Lot yi jun kajlajatz kale na icyak cunt yi a Jordn. Chon tzun tajen tetz Lot jalen lilen. Ma yi Abram, chon tzun cyajen cyentz Canan nicy yi cwen chijatxol quib tu Lot. 12Ma tetz Lot, chon tzun tajentz tan najwen nakajil Sodoma, chixol yi e aldey yi ate wi kajlajatz. 13Poro yi e wunak yi najlche wi jun kajlajatz, chin mal nin e. Chin witz juchul il nin e swutz Ryos. 14Itzun bantz, te yi nsken wit aj Lot, nintzun jilon Kataj Ryos tetz Abram. Itzun taltz: I bin jalu Abram, xmaynin jen tzin, nin cwen tzin. Ej nin xmaynin telen tzin nin toquen tzin. 15Cyakil yi amalej yi na axmaynin, swake tzatz nin scyetz e ara axonl tetz ben kej ben sak.s 16Jepon tajlal ara axonl wan chi tanen yi tajlal yi samlicy yi at wuxtxotx. Cyal nin jun na xcye tan tajlen yi samlicyatz. Nchatz cunin chibne ara xonl, cyal nin jun nink xcye tan cyajlen. 17Ma jalu quilok tan xon stziak yi luwarej, yi ja inchaj tzatz, na swoye tzatz, stzun Kataj bantz tetz Abram. 18Toquen tzun Abram tan weklen yi bech tetz, nin bentz tan najewen nakajil yi tnum Hebrn. Chon cyajen i tul jun amal tetz jun yaj yi na biaj Mamre, kale atit winin wi bakch. Chon tzun toquen i tan nuclen junt patbil xtxixwatz tan tkol i yi kajsbil tetz Kataj. Yi toquen Abram tan colpenel tzaj Lot 14 1Itzun bantz te yi tiempatz yi chijatxol quib Abram tu Lot, at tzaj Amrafel tetz rey yi tnum Sinar. Nin nchatz at tzaj Arioc tetz rey yi tnum yi na biaj Elasar. Nchatz at tzaj Quedorlaomer tetz rey yi tnum yi na biaj Elam, nin at tzaj Tidal tetz rey yi tnum yi na biaj Goim. 2Yi cyaj reyatz e oc tan oyintzi tu Bera, rey tetz yi tnum Sodoma, nin te Birsa, rey tetz yi tnum Gomorra, ej nin te Sinab rey tetz yi tnum Adma. Nchatz e oc tan oyintzi te Semeber, rey tetz yi tnum Zeboim, nin te yi rey tetz yi tnum Bela, yi nchatz na biaj Zoar. 3Yi o reyatz chon tzun chichamol quib scyuch chisanlar wi jun kajlaj yi na biaj Sidim, kale atit yi jun mar yi na biaj Yi mar yi chin ca nin tan atzum.t 4Nsken wit el coblajix yob yi cyoclenix jak cawl yi rey Quedorlaomer. Poro itzun bantz tul yi oxlajin yob nintzun e txum yi o reyatz tan cyoquen tan oyintzi tu Quedorlaomer tan cyelen klo liwr jak cawl i. 5Itzun bantz, le cyajlajin yob nintzun ben Quedorlaomer scyuch yi e rey yi xomij chiwi tej, tan oyintzi le jun amal yi na biaj Astarot Karnaim. Chon tzun GNESIS13,14 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 24. 18 u14:18 Melquisedec, itz biaj jun pale tentz. Heb 5:67:17. v14:18 Yi yol pale tul yol Kataj na jop jun akol chitxixwatz wunak. Nkeratz nicun e scyuch yi e pale catlico tetz jalu. xcyewen i scyej yi e aj Refa le jun amalatz. Nchatz xcye i scyej yi e Zuzitas le amal yi na biaj Ham. Ej nin xcye scyej yi e aj Emit le amal yi na biaj Save- quiriataim. 6Nchatz xcye i scyej yi e aj Hor le wiwtz Seir, nin e xom nin tan chibiylen cun jalen wi kajlaj Parn, yi chon at nakajil yi luwar yi tzinunin tu. 7Yi chipakxen tzaj yi rey Quedorlaomer scyuch yi e yi xomche tej, chon tzun cyoponentz le amal yi na biaj En-mis-pat, yi nchatz na biaj Cades. Ma yi quicyaken le amal cwent yi e xonl kajtzun Amalec, cyaj cyen chixitul cyakil echk taklen yi nojquen chiwutz. Nchatz iten nin e bantz scyej yi e amorreo yi najlche le amal Hazezon-tamar. 8-9Ma yi e rey tetz Sodoma, Gomorra, Adma, Zeboim tu Bela, chon tzun chichamwit quib le jun kajlaj yi na biaj Sidim. Chon tzun cyoquentz yi o reyatz tan oyintzi tu Quedorlaomer scyuch yi e mas rey, yi na chibiaj Tidal, Amrafel tu Arioc. Yastzun yi e rey tetz tnum Elam, Goim, Sinar tu Elasar. 10Ej itzun le jun amalatz kale mbajet yi jun oyintziatz at winin echk jul yi nojnak tan pupu. Ej nin yi cyelen klo ojkuj yi e rey tetz Sodoma tu Gomorra, chon chibenen mulkuj tul echk julatz yi nojnak tan pupu. Ma yi oxt rey, e el ojk xolak xtze tan colon ib. 11Ma yi e rey yi sken chitxacon nintzun e oc tan telsen tzaj cyakil yi ixin triw, tu echk taklen yi winin jamel yi at le tnum Sodoma tu Gomorra. 12Nchatz nin ben quicyal Lot, yi titzun Abram yi chon najlij Sodoma. Nin chatz el quicyal cyakil yi mebil Lot. 13At tzun cobox aj Sodoma yi e clax cyen chikab e contratz. Ej nin jun scyeri eatz opon swutz Abram yi hebrey, tan talchen tetz yi mbi cun bajij Sodom tu Gomorra. Chon nin najlij Abram xol yi jun coloj wi bakch yi at tuch yaj yi na biaj Mamre, yi amorreo. Quitzun quitzicy quib i tu Escol tu Aner. Yi ox yajatz xomij chiwi te Abram. 14Ma yi tbital Abram yi sken ben yi titzun pres, nintzun octz tan chichamlen nin tan chiweklen yi e tetz mos yi chon quitzen tuch, yi chusijchet tan oyintzi. Ox cient tu waxaklaj chixonen e mosatz. Ej nin yi wit bnixen tan, nintzun xomnin Abram scyuch yi e mosatz tan chitzamlen yi e contratz. Chon chitxamxen cyan jalen tzin le amal yi na biaj Dan. Yastzun chitxamxet cyan. 15Lakbalinen tzun cyoquen Abram tan oyintzi scyuch yi e reyatz. Qui cunin tzun tzicy scyetz yi cyocomponen Abram tan chibiylen cun. Ej nin yi cyelen ojkuj nintzun e xom nin Abram tan chibiylen jalen le tnum Hoba, yi at swutzen Damasco. 16Yi xcyewen Abram scyej, nintzun el tzaj majol cyakil yi echk taklen yi nsken el tzaj cyalkal. Nchatz, xcye i tan colpen Lot tu yi najal i. Ej nin nchatz yi e mas pres yi ate chikab, e el tzaj liwr takun Abram. Yi tkol Melquisedec banl tibaj Abram 17Itzun bantz, yi pakxen tzaj Abram te yi nsken wit xcye scyej yi rey Quedorlaomer scyuch e mas rey yi xomche tej, nintzun el tzaj chireyil yi e aj Sodoma tan culchen wi jun kajlaj yi na biaj Save, nka wi chikajlaj yi e rey. 18Nchatz opon Melquisedec,u yi rey tetz yi tnum Salem, i jun witz palev swutz GNESIS14 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 25. 19 w15:1 Jun balaj oy. At e traductor yi na cyal swake jun coloj cunin axonl (Sal 127:3) nka sjamelank awakun. yi Witz Ryos, yi bnol tetz yi wuxtxotx tu yi tcyaj. Yi jun paleatz opontz tan culchen Abram. Nintzun el tzaj tcyal pam tu win tan toyen tetz Abram. 19Ej nin tak i banltz tib Abram tan yi yolej: I bin jalu, tak tzaj yi witz Ryos, yi jun yi bnon tetz yi tcyaj tu wuxtxotx, yi banl tzawibaj. 20Kake kakajsbil tetz, na tan tu yi porer yi witz Ryosatz nxcyewet scyej e acontr. Benen tzun tkol Abram mu oy tetz Melquisedec. Ja toy lajuj te jujun cient te cyakil echk taklen yi ncambaj scyej e contr. 21Ma yi rey tetz Sodoma nintzun ben tloltz tetz Abram: I bin jalu ta Abram, qui na waj yi echk taklen yi ncambaju scyej e contr. Teru sbne cyakil. Ntin na waj yi e wunak yi nchiclax tanu, stzun yi rey tetz Sodoma bantz tetz Abram. 22Sajen tzun stzawel Abram: Qui ta. Sak swutz yi Intaj Jehov, yi Witz Ryos, yi ja wit wal tetz: Cyakil yi e wunak tuml yi echk taklen yi mincambaj tej, tetz chireyil yi e aj Sodoma sbne. 23Qui na waj siquierk jun tal pi nok nka jun tal tzum tan calchen wutz inxajab. Na qui na waj yil tzocu tan talchen: In nchinjalsan riquil nocx Abram. 24Qui na waj nink tzintzamen jun echk taklen te yi mincambaj, ma na ntin yi mu ixin yi ja wit xcon tetz chigast e inmos. Poro yi ox yajej yi ja chicheyan swej, yi na chibiaj Aner, Escol tu Mamre, tajwen jatxlij cyetz te yi echk taklen yi ja kaxcye tan majlen scyetz e kacontr, stzun Abram bantz. Yi contrat yi bnix tan Ryos tu Abram 15 1Itzun bantz yi nsken bajij cyakil echk taklenasej, nintzun jilon Kataj tetz Abram le wutzicy. Itzun taltz: Abram, quil cxob te yi mbi sbajok tzawej, na in colol awetz. Ej nin swake jun balaj oyw tzatz. 2-3Talol tzun Abram tetz Jehov, yi Cawl tetz: Ilu Kataj, ilu Cawl wetz, chumbalaj nin yi jun oyatz yi na tzanu tan sukin swetz, poro quic ltak swetz na na tilu yi quic jun tal utuj incyajl. Yi nink ltaku jun tal incyajl, tetz klo i sbne cyakil yi inmebil. Ma na yi jun yil scambok tej itz Eliezer, yi martoma squibaj e inmos, i awer nak tu, na i jun aj Damasco. Nin i jun esclaw tu, stzun Abram tetz Ryos. 4Qui, nketz jun awer nak scambank yi amebil na yi jun yil tetzaj cyakil amebil itz jun mero acyajl, stzun Ryos. 5Telen tzaj tzun tcyal Kataj yi Abram xe tal pach, yi mantial tu, itzun taltz: Il nin echk txuml yi ate tcyaj. Cyal jun yi nink xcye tan tajlen, na jun coloj cunin e. Chatz cunin chibne tajlal araxonl. Cyal jun xcyek tan cyajlen, stzun Ryos bantz. 6Tocsal tzun Abram cyakil yi mbi cun tal Ryos tetz. Ej nin tantu yi tocsal, winin tzun stzatzinen Ryos tej. Chastzun te jalen yi balajil i swutz Ryos. 7Benen tzun tlol Ryos tetz Abram: GNESIS14,15 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 26. 20 x15:18 Yi Eufrates, itz jun chumam tzanla yi na xetij le amal Turqua nin na icy tul Siria tu Irak jalen yi na tzajpon Irn nin na oc tul yi Golfo Prsico. I inatz in Jehov. Ej nin i inatz yi jun yi ncelsan tzaj le amal Ur, chicwent e caldeo, tan wukol yi amalej tzatz. 8Ta, ilu Cawl wetz, ilu Kataj Jehov. Poro cuyu impaj, en tzel intxum tetz yi kol swetzaje cyakil yi amalej? 9Stzawel tzun Ryos tetz: Cyajwetzaj jun tal ne wac, nin jun chiw, nin jun tal ne cner tan ox yob yi jujun. Ej nin cyaj tzaj jun tal sluk tu jun tal ne plom. 10Sajen tzun tcyal Abram yi e txucatz swutz Kataj Ryos. Ej nintzun e cu cabsal, nin cu tkol jalajchak wuxtxotx. Ej nin swutz yi jalajatz, cu tkol jalajtz. Ma yi sluk tu tal ne plom, qui e cu cabsaltz. 11Itzun yi e kus nintzun e baj cuultz tan bajsen klo chiwankil e txucatz. Poro nin oc Abram tan chilajen len. 12Ma yi cwen yup, nsken tzun kexij i, nin saj jun chin watl tej. Nin chin tzotz nin tunin tzun bantz xlaj. Nintzun saj jun chin xow tej. 13Benen tzun tlol Kataj tetz: Tajwen yil tzel atxum tetz yi xtxolbilej. chinajank araxonl chixol jun txakaj awer nak tetz cyaj cient yob. Chocopon araxonl tetz chimos yi e awer nakatz nin chibuchlok cyan. 14Poro swake chicaws yi e awer nakatz tan paj yi chocopon yi e araxonl tetz chimos. Poro yil tzak yi cyaj cient yobatz cyan, chelepon liwr, nin chin ric nin chibne. 15Ma a awetz Abram, yil ctijin cun, tzatzin cun lquim nin caj scyej kajtzun ataj, tu kajtzun atxu. 16Yi sken wit icy cyajix wekl araxonl chipakxok junt tir le amalej. Quil chul chan, na txen opon kejlal yil jepon tamp yi chonal yi quil yi e wunak yi najlche tzonej, yi e amorreo, stzun Ryos bantz. 17Itzun yi toquen akbal, chin tzotz nin tu nin bantz. Nintzun chaj tib jun wok yi winin na juquin sib tul, tu jun kak. Ja chixon nicyal yi chiwankil yi e txucatz yi cabsanche tan Abram. 18Yastzun yi bixewet yi trat Ryos tej Abram. Ej nin je yol Ryosej: Cyakil yi luwarej swake scyetz yi e araxonl. Xetok tzaj stzi a cwent Egipto, nin tzelepon jalen lilen tzin, stzi yi nim a yi na biaj Eufrates.x 19Itz chiluwar yi e ceneo tu e cenezeo nin scyuch e cadmoneo, 20nin chiluwar e hitita nin e ferezeo scyuch e rafata, 21e amorreo tu e cananeo nin e gergeseo, scyuch yi e jebuseo. Tircun yi echk amalatz swake scyetz araxonl, stzun Ryos bantz. Agar tu Ismael 16 1Itzun bantz yi telen tiemp quinin tzun jal tal Sarai yi txkel Abram na quic talbil i. Poro at tzun jun mos i yi najlij scyuch, yi aj Egipto i, nin yi bi i itz Agar. 2Benen tzun tlol Sarai tetz Abram: Qui nin ntak Ryos amal swetz tan chijalen wal, chastzun te na cu inwutz teru ta tan cyokbel quibu tu inmos Agar, nin yil jal chinitxajilu tuch ban tzun tzoctz chi kajbil wal. Nintzun cu-tz swutz Abram yi xtxumun Sarai. 3Ej nintzun saj tcyal Sarai yi mosatz tetz Abram. Yi bajen yi xtxolbilas yastzun yi nsken el lajujix yob yi chinajlenix Canan. GNESIS15,16 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 27. 21 y16:11 Ismael na elepont na tbit Ryos le hebrey. z16:14 Gn 24:62; 25:11. a16:15 Gl 4:22. 4Itzun yi chiwitbej quib Abram tu Agar nintzun tekaj pwokil jun ni. Poro yi telen xtxum Agar tetz yi en tanen i, nintzun oc tan xbajtzijen Sarai yi patrn. 5Ma Sarai nintzun taltz tetz Abram: A aj paj yi na tzan Agar tan telsen inkej wech na in tenin nnakon tzatz tan toquen tetz awuxkel, ma jalu tantu yi sjalok tal, na tocsaj tib nim tzinwutz. Nin quic wetz inxac swutz i. Ma jalu chon sak swutz Ryos naj scyetz aj paj skaxol tzawuch, a pelo atz nka in tzun wetz, stzun Sarai tetz Abram. 6Yi amos chon at jak acawl, banaj bin awajbil tej, stzun Abram bantz. Yi tbital Sarai yi yol Abram nintzun xetijtz tan jislen nin tan buchlen Agar, jalen cun yi telen ojkujtz. 7Itzun te yi telen ojkuj Agar, chon tzun nojen quen i swutz jun ngel tetz Ryos le jun amal yi tzinunin tu, xlaj jun tal bom, cyanl tetz yi be yi na opon jalen Shur. 8Nintzun ben jakol yi ngel tetz: Agar! A jun coloj mos Sarai, Na ncsajet, nin na ncbenet? stzun ngel Ryos tetz Agar. Ojken bin mimbaneltzaj wetz swutz wutzilen na Sarai yi impatrn. 9Benen tzun tlol yi ngel tetz Ryos tetz: Quilok, ban pakxijt tuch yi apatrn nin nquen culutxum jak cawl i. Nin ban tzaban cyakil yi mbil tal i tzatz. 10Ej nchatz tal yi ngel tetz Ryos tetz: chipucunk cyakil yi e axonl wan, nin cyal nin jun nink xcye tan cyajlen. 11Bintzij nin, ekan pwokil jun ni awan. Ej nin xicy sbne yi awal. Nin yil tzul itzok ban tzoc bi awan tetz Ismael.y Yastzun bi sbne-tz na ja opon tok yi atzi yi akul swutz Ryos. 12Chin maclen nin sbne yi awal. Nicun sbne tu jun txuc yi chin smaron nin. Stzoyintzink scyej cyakil wunak. Ej nin cyakil wunak choyintzink tej i. Yi e xonl i chijunaje quib scyuch e titzun. Ej nin chon chatok jalen lilen tzin, stzun ngel bantz. 13Ej nin tantu yi ja chijilon Agar tu Kataj nin jalt junt bi Ryos tan. Ej nin itz: Yi Ryos yi na ko til. Na nin tal i-tz Ja chin til Ryos, poro qui nin nchinquim tan, na itzinet. 14Chastzun te toquen bi yi jun aatz tan tetz: A tetz yi jun yi itz,z nin yi na ko til. Yi jun aatz chon at xol Cades tu Bered. 15Ej itzun bantz yi tulen yos tu Agar, nintzun oc tkol Abram yi bi yi ni tetz Ismael.a 16At tzun Abram tul jun mutx tu kak yob yi titzen Ismael. Yi bixewen yi circuncisin tetz quiwel chitrat Ryos tu Abram 17 1Itzun te yi at tzaj Abram tul jun mutx tu belujlaj yob, nintzun chaj tib yi Kataj Jehov junt tir swutz i. Itzun taltz tetz: I inatz yi Ryos yi cyal jun na xcye swej. Ej nin yi wajbil itz yil coc tetz jun yaj yi chin tzaknak cun, yi quic mu tal paltil. 2Ej nin ko yatz tzaban, GNESIS16,17 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 28. 22 b17:5 Yi biaj Abraham na elepont Chitaj winin jilwutz wunak. c17:5 Ro 4:17-18. d17:7 Lc 1:55. e17:8 Hch 7:5-6. f17:10 Yi circuncidar na elepont circuncisin le castiy itz jun cawl tak Ryos tetz Abraham tetz jun techl yi ja bixe jun contrat te i scyuch yi e tetz xonl tan Ryos. Nin yi jun techlatz itz yi tajwen tan telen cuxij mu stzumlil te yi chiol nka wankil jun ni yi xicy. Hch 7:8; Ro 4:11. g17:15 Yi biaj Sara nka Sarai na elepont princesa, yi na elepont mel rey. bixek cunin jun contrat skaxol tzawuch. Je xtxolbilej: chijepon impucsal winin axonl, stzun Ryos bantz tetz. 3Te yi na tzan Ryos tan yol cwen tzun joklok Abram jalen cun yi cwen ponen yi wutz plaj wuxtxotx. Ej nin nchatz tal Ryos: 4ocopon wan tetz chitaj winin jilwutz wunak. 5Ej nin yi abi nketz Abram sbne ma na Abrahamb , na cocopon tetz chitaj winin jilwutz wunak.c 6chipucunk cyakil yi araxonl wan. Qui nin ajlben cyetz sbne. Ej nin tan a chijalet winin witz ajcaw nin winin lmak tnum. 7Ej nin yi contratej yi bixek cun skaxol stzawuch nin scyuch e araxonl tzantzaj,d itz, yi in tenin iRyosil sbne, scyuch araxonl tetz ben kej ben sak. 8Swake tzatz cyakil yi luwarej cwent Canan kale najlquixet jalu. Nchatz swake scyetz e araxonl tetz ben kej ben sak.e Ej nin yi in wetz in iRyosil sbne-tz. 9Ej nin na waj yil tzaban tanen yi xtxolbilej yi swale cyen tzatz. Ej nin nchatz yi e axonl tajwen yil chixom tej sbne opon tunintz. 10Je yi xtxolbilej yi na waj tzibanwok tanen scyuch yi e axonl: Tajwen tan chibajen circuncidarf cyakil yi e yaj tzixolwok. 11Ban bin tzicaplen mu tal te yi stzuml iwankil, na yi techlatz xconk tan chajlen yi ja bixe yi katratej skaxol tzituch. 12Sbne opon tunintz tajwen tan chibajen circuncidar cyakil yi e xicy yi na chitzij tzixolwok. Mpe chicyajl yi e imos yi lokij chet itan scyetz awer nak. Tajwen tan chibajen len circuncidar. Banwok yi xtxolbilej le waxakin kej yi titzlenix jun ni. 13Tajwen tan chibajen circuncidar yi e anitxa scyuch e chinitxa yi e amos yi lokijt che awan. Ej nin yi jun techlatz yi tzocopon te iwankil yastzun xe incontrat yi ja bixe wan tzituch tetz ben kej ben sak. 14Poro ko at jun tzixolwok yi quil sban tanen incawlej chin tajwen cunin tan telen lajun tzixol wok, na i pajol cawl. 15Nchatz tal Ryos tetz Abraham: Inti Sarai yi awuxkel quit lbiaj Sarai, ma na sbiajk Sara.g 16Swake imbanl tibaj, na chon stzitzok acyajl tej. Jun cun yol swake imbanl tibaj, na tzocopon i tetz chitxu jun coloj jilwutz wunak. Ej nin chixol yi xonl i chijalok winin witz ajcaw, nin winin lmak tnum, stzun Ryos bantz. 17Cwen tzun joklok Abraham swutz Ryos jalen cun cwen ponen lajpuj yi plaj wuxtxotx. Ej nin te yi joklij, nintzun saj jun chin tzeen tej, tcul cuntu: Ikaj at tzunk rmeril tan jalen innitxa na na chinxon tul jun cient yob. Nchatz Sara, ikaj atk rmeril tan talal jun tal, na na xon i tul jun mutx tu lajuj yob, stzun Abraham. Winin tzun stzeenen i-tz tcul cuntu. 18Jilonen tzun Abraham tetz Ryos, itzun taltz: Chumbalaj nin klo Ta yi chonk ltaku banlu tibaj Ismael. 19Stzawel tzun Ryos yol Abraham: Jun cun yol na walnin tzatz, stzitzok jun acyajl tej Sara, yi mero atz awuxkel. Nin ban tzawak quen bi tetz Isaac. Na tej i, nin scyej xonl i, lbixewet yi tratej tetz ben kej ben sak. GNESIS17 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 29. 23 h18:2 Heb 13:2. i18:10 Ro 9:9. 20Inti tetz Ismael, swake imbanl tibaj. Sjalok winin nitxajil i wan. Tzocopon i tetz chitaj coblaj witz ajcaw. Nin tan i ljalet jun chin wutzilen tnum. 21Poro yi wetz intrat chon sbixek wan tu Isaac yi acyajl, yi chon tzitzok tej Sara chwanin le junt yob, stzun Ryos bantz tetz. 22Yi stzajen wi yol Ryos tu Abraham ajen nintzun bantz. 23Itzun te iten nin kejatz toquen Abraham tan banlen circuncidar Ismael scyuch cyakil yi e mos yi nchitzij tuch, cyuml yi e yi lokij che tan. Tircun tzun e yajatz e bajij circuncidar tan, quib yi tal Ryos tetz. 24At tzaj tzun Abraham tul jun mutx tu belujlaj yob yi banol circuncidar tib. 25Ma Ismael at tul oxlaj yob yi bajen circuncidar. 26Iten nintzun kejatz yi chibnol tanen Abraham tu Ismael yi circuncisin. 27Ej nin nchatz cyakil yi e yaj yi najlche tu Abraham, e bajij circuncidar, tuml yi e mos yi e itzij tuch, scyuch cyakil yi e mos yi lokij che tan, tircun tzun e bajij circuncidar te yi jun kejatz. Yi sukil Ryos tetz Abraham yi sjalok jun cyajl i 18 1Itzun bantz te yi at tzaj Abraham wiwtz xol bakch cwent Mamre. Chon tzun chajol tib Ryos swutz Abraham. Chon tzun colchij swutz tal pach yi mantial tu. Echk chajcun kej nin lo. 2Te yi colchij i, nintzun ben xmayil ox yaj yi txiclche nakajil. Lajkel nintzun benentz tan chiculchen,h nin cu jokloktz chiwutz. 3Itzun taltz: Wajcaw, max culu, in chakumu, na cu inwutz teru, yi quik tzicy chanu, nink cyaju jun rat swuch. 4Qui pe na cyaju yi nink ben quil tetz mu a tan xtxajlen quikanu nin lchujeu jun tkuj tmujil jun wi tzeej? 5Qui pe na cyaju yi nink chimben tan ticylen tzaj cobox chiwau? Na ja lo chikexiju nin na lo chiquimu tan wej. Ban tcun chiwank ninu, na ja bin chulu swuch, stzun Abraham scyetz. Ban bin, chech e bantz. 6Lajkel nintzun benen Abraham xe chipach nintzun taltz tetz Sara: Or cyajtzaj cob arow arin, nin or tzawoquen tan xyulken. Ej nin banaj cobox kapam, nin tzaskajsaj tan yi xew kak yi at cyentz. 7Ntin nin xtalol tzaj Abraham tetz Sara, lajkel nintzun benentz kale atet yi wac i, nin je xtxaol jun tal ne wac, nin taktz tetz jun scyeri mos tan toquen tan banlen ban tetz. 8Ma yi bnixen chiwa, nintzun bentz tan taklen scyetz yi e yaj. Poro nketz ntin chibaj tu pam tak scyetz ma na nchatz tak i ques tu lech. Ej nin te yi na chiwan yi ox yajatz tmujil tze, list cuntunin tanen Abraham chiwutz na ko taklen bi chijak tzaj tetz. 9Ej, itzun yi chiwit wanen nintzun e octz tan jaklen tetz Abraham. Itzun cyaltz: Na atitet Sara yi awuxkel? At i tzin xe kapach. 10Benen tzun tlol jun scyeri ox yajatz. I bin jalu Abraham, chwanin le junt yob nult jun tir tan axajsen. Ej nin yil nultzaj, nsken wit jal jun tal Sara,i stzun yaj bantz. Ma yi Sara chon tzun na xkukenel tzaj wutz coc yi puertil chipach tan tbiten chiyol yi ox yajatz. 11Poro te yi tiempatz nsken wit chitijin cunin Abraham tu GNESIS17,18 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 30. 24 j18:12 1P 3:6. k18:14 Jer 32:16-27; Lc 1:37; Ro 9:9. Sara. Sken wit tzaj wi yi yablil Sara. 12Yi tbital Sara yi yolatz quib yi tal yaj tetz Abraham, nintzun saj jun chin tzeen tcul cuntu. Ej nin chatz nin xtxum i-tz: Mbi rmeril jal jun wal? Na ja wit chimbiin cunin,j nin nchatz tanen wutzilen wajcaw Abraham, stzun i bantz tcul cuntu. 13Benen tzun jakol Kataj tetz Abraham: Mbi xac na tzeen Sara te inyol? Na ja tal i tcul cuntu: Mbi rmeril tan jalen jun wal? na ja wit chimbiin cunin. 14Poro swale tzatz: At pelo jun echk taklen yi quil xcye Ryos tej? Ma jalu Abraham, chwanin le junt yob nult junt tir tan axajsen. Ej nin yil nult, nsken wit jal jun tal Sara,k stzun Ryos bantz tetz. 15Yi tbital Sara yi yol Ryos nintzun xob i-tz nin taltz: Qui Ta, qui na chintzeen wetz. Nketz bintzij na awaltzaj. Cchij tu, na jun cun ja ctzeen, stzun Ryos bantz. Yi jakol Abraham cuybil chipaj yi e aj Sodoma tetz Ryos 16Itzun yi stzajen wi chiyol, chijen tzun txiclok yi ox yajatz nin e icytz tan cyoponen Sodoma. Xom nin jun tkuj Abrahamtz scyej. 17Nintzun oc Ryos tan xtxumlen: Ban tcun swale tetz Abraham clar cunin yi mbitz tzimbne. 18Na tan i ljalet chibanl cyakil wunak benen tzin wi munt. 19Ej nin chatz txaijt i wan tan toquen tan chicawen yi e tetz nitxajil scyuch yi e xonl, tan cyoquen jak incawl nin tan chibnol cyakil echk taklen balaj, bantz welen cun tej cyakil yi ja wit insuk tetz, stzun Ryos tcul cuntu. 20Sajen tzun tlol Ryos tetz: Ma jalu Abraham ja wit jun xtxolbil yi cyakil yi e wunak yi najlche Sodoma tu Gomorra, chin juntlen nin e tu cyajtzakl. 21Chon tzun nchimbentz tan quilwen yi ko bintzij nin yi chin cachi nin e, nin yi ko chin juntlen nin cyajtzakl quib yi mmalchij swetz, stzun Ryos bantz tetz Abraham. 22Chon tzun chibenen cob scyeri yi e yajatz jalen Sodoma. Ma tetz Abraham nintzun cyaj cyen tan yol tetz Kataj Ryos. 23Toquen tzun kansal tib mut swutz Ryos nintzun oc tan jaklen: Ta yil tzocu tan chibiylen yi e juchul il chitzajk cunin polo yi e yi quic quil? 24Na qui cunin batz at nicy cient wunak Sodoma yi quic cyetz quil. Stzajk cunin polo cyakil yi tnumatz tanu? Qui polo scuyu chipaj tan tu yi ko at nicy cient balaj chixol? 25Qui lo Ta, na el intxum teru yi quil sbanu yi junatz yi tul chitzaben nin tu e balaj wunak scyej yi e juchul il, na nketz nicy nin tu e juchul il. Quil sbanu junatz Ta! Na yi ilu teru ilu jun balaj juez yi chin tzaknak cun. Nin yi ilu teru quil xubsiju tan chibanlen tanen cyakil wunak benen tzin wi munt. Ej nin ko yatz, nink che jatxcyenu e balaj. Ntink e juchul il che cawsaju, stzun Abraham tetz Ryos. 26Stzawel tzun Ryos yi yol Abraham itzun taltz: Yi nink chijal nicy cient wunak wan yi nketz e juchul il, tan tu yi nicy cientatz tzincuye chipaj cyakil e aj Sodoma, stzun Ryos tetz Abraham. 27Jilonent tzun junt tir Abraham tetz Ryos. Itzun taltz: Cuyu impaj Ta, quic nin intxix yi na chinjilon quen teru, nin yi na injak quen yi echk taklenatz teru. Na yi ilu teru, ilu Ryos, yi cawl wetz, ma yi in GNESIS18 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 31. 25 l19:1 Cob ngelatz, iten nin eas yi cob yaj yi na jal kan tul Gn 18:22. wetz in tu wunak, in tu txotx, quic ekan wan. 28Poro Ta yi ko cawunak o- ten yi qui tzaknak yi nicy cientatz, chitzajk cunin polo cyakil yi e wunakatz tanu tan tu yi cawunak o-tatz yi quict? Stzawel tzun Kataj yi yol Abraham: Yi nink chijal cawunak o wan yi nketz e juchul il, quil chisotz wakun. 29Jakol tzun Abraham junt tir: Ma tzun yi ko at cawunak ntzi yi nketz e juchul il? Quil che insotzaj tantu yi cawunakatz, stzun Kataj bantz tetz. 30Benen tzun jakol junt tir Abraham tetz Ryos itzun taltz: Cuyu impaj Ta na cu inwutz teru yi quik lje swutzu yi chin chinchuj nin tu nin in tan jaklen quen iten nin xtxolbilatz teru. Poro mbi tzun sbanu-tz yi ntink junaklaj ntzi balaj lchijal tanu? Stzawel tzun Katajtz, itzun taltz: Yi nink chijal junaklaj balaj wan, tan tu junaklajatz tzincuye chipaj yi e mal nak nin quil chisotz wan. 31Toquen tzun jakol Abraham junt tir tetz Ryos itzun taltz: Ilu Wajcaw, quic nin intxix yi na injakquen yi echk taklenej teru. Poro mbi sbanu yi ntink junak ntzi balaj lchijal tanu? Sajen tzun tzawel Ryos tetz: Yi nink chijal junak ntzi balaj wan quil chisotz yi e wunakatz wakun. Tzincuye chipaj. 32Chin chinchuj nintzun ban Abraham tan yol tetz Ryos i tzun taltz: Ilu Wajcaw cuyu impaj quik tzoyintzin culu swej yi na chin jilonquen teru, poro jaltatz witzbil tir yi tzinjake teru, nin quit tzinxuxu mas. Mbil sbanu yi ko ntin lchijal lajuj ntzi balaj tanu? Sajen tzun stzawel, i tzun taltz: Yi ate nink yi lajuj balajatz chixol, quil chisotz wan. Tzincuye chipaj, stzun Ryos bantz. 33Yi wit chijilonen Ryos tu Abraham ajen nintzun ban i-tz. Ma Abraham nin pakxijtz xe pach yi mantial tu. Yi cwen sotzal Kataj yi tnum Sodoma tu Gomorra 19 1Itzun bantz yi nsken oc yupcan yi cyocomponen yi cob ngelatz le tnum Sodoma. Chon tzun colchij Lot tzi sawanil yi tnum kale na chimolwit quib cyakil yi e wunak. Jalt cuntunin yi chibenen tilol yi cob ngelatzl nintzun je txicloktz tan chiculchen. Nin cu jokloktz chiwutz. 2Nintzun taltz scyetz: Eu wajcaw, max chiculu swibaj. Yi in wetz, in chixconsbetzu. Ej nin na cu inwutz scyeru tan chicyajen cyenu xe incal te akbalej. Choktzaju swuch, na at a tan xtxajlen quikanu. Nin eklen jalchan chicyajtu chibeu, stzun i bantz scyetz. Sajen tzun chitzaweltz, itzun cyaltz. Qui lo ta, ntyotu teru. Ban tcun kawitok cyen ketz tbe te jun akbalej. 3Poro quinin tzun tane Lot tan chimoxen jalen cun chicujij tan chicyajen cyen xe cal i. Ej itzun yi cyocoponen xe cal nintzun cawunin Lot tan banlen GNESIS18,19 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 32. 26 m19:16 2P 2:7. chiwa-tz. Bnix pam yi quic xtxamil. Ej nin yi bnixen, nintzun e wan yi cob aj xajsanlatz. 4Ej itzun te yi ntaxk chinuc quib tan watl cyoponen tzun nil cyakil e yaj cwent Sodoma swutz yi cal Lot. Cyakil yi e xicy scyuch yi e biu e baj opontz. 5Chixeten tzuntz tan sich tetz Lot. Itzun cyaltz: Lot, lakbe cob yaj yi nchixom quen tzawej xe acal te jun akbalej? Cyajweltzaj! na na kaj kawitbej kib scyuch. 6Telemulen tzun Lot tan yol scyetz, poro te yi telen tzaj cyant nin joplen yi puert tan, nin cyaj cunin lajpultz. 7Benen tzun tloltz scyetz: Eu jun coloj wamiw quil chibanu yi echk taklenatz scyej cob intxocumatz, na qui na yub cyajtzaklu. 8Ate bin cob wetz inmel yi txen cunin chipotzaj quib te jun yaj. Qui pe na cyaju yi nink che incyajel tzaj tan chibnolu yi cyajbilu scyej? Na qui na waj yi nink chibanu jun echk taklen yi chin juntlenin scyej yi cob intxocum. 9Sajen tzun chitzawel cyakil yi e wunakatz. Itzun cyaltz: Cawlen tzaj! Cajen tzi be, na kocopon. Nka kocopon ptzun ketz jak acawl? A tu awer nak. Nka na tzun awaj yi a cben tcul yi mbi na kaj tan kabnol scyej atxocumatz? Xeten nintzun e ban tan jislen Lot nin e octz tan poklen quen puert. 10Ma yi cob txocumatz, lajkel nintzun jen chijakol yi puert nin oc chikinol Lot xe cal, nin lajkel nin telen chilajpul. 11Ej nin cyakil yi e wunakatz yi ate soltej puert e cyaj cyen moyi cyan, chicyakil yi e xicy scyuch e biu. Kexen nintzun e bantz tan joylen yi puertil yi cal. 12Ma yi e xtxocumatz, nintzun ben chijakol tetz Lot: Ate pe mas axonl tzonej? Ko at acyajl nka amel, e aji nka alchok axonl le tnumej, molwe len nin quilok scyuch joylaj. 13Na copon kaxitul cyakil yi amalej. Nimix cunin xochon opon swutz Ryos scyej e aj Sodomajej. 14Benen tzun Lot tan quilwen yi e ji-tz poro ntaxk cyokbej quib tu mel, ntin nsken bnix chitrat. Itzun ben tlol scyetz: Yaj calenwok tzaj! Nucwok itib, nin quitelenk. Ilwok quen yi amalej, na copon xitul Kataj Ryos. Poro qui nintzun cyajlajtz yi yol Lot yi tal scyetz. 15Itzun te yi txant tan tulen skil, nintzun e jilon yi e ngelatz tetz Lot, itzun cyaltz: Or awetz Lot, nucaj awib nin cyajwe len yi awuxkel scyuch yi cob amel tan qui iquimen tzonej na copon kasotzal cyakil yi tnumej. 16Poro tantu yi quinin nucx chan tib Lot, chibenen tzun yi e ngel tan chinen eltzaj yi kab, na nin el kajab Kataj Ryos tej. Ej nin nchatz ban yi txkel scyuch yi e mel. Ej nintzun e el quicyaltz soltej len yi tnum tan cyelen liwr.m 17Te yi nsken wit chel tzaj joylajel tzaj yi tnum, at tzun jun scyeri yi e ngel tal scyetz: Quilok lajkel tan iclaxen! Nin quil cxmayin tzajwok wutz icoc. Nin quil xtaque cunwok siquier jun tal tkuj le amalej, ma na cyenin cxbenwok xol wutz. Ojkel ninwok tan itoponen wiwtz tan iclaxen. GNESIS19 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 33. 27 n19:22 Zoar na elepont tal juy tnum. o19:24-25 Mt 10:15; 11:23-24; Lc 10:12; 17:29; 2P 2:6; Jud 7. p19:26 Lc 17:32. 18Eu jun coloj wajcaw, max chiculu swibaj! 19Bintzij nin nimix pawor nchibanu swetz. Nin chumbalaj nin banl cyalmau swibaj tan inclaxen. Poro chicuyu impaj. Qui na waj yil chimben xol wutz. Na ko tzun quil kopon chan, nin skatxamxok takun yi caws yi cupon cyakunu. 20Poro je jun tal juy tnum at nakaj chonej. Nink cyaku amal sketz tan koponen tul, bantz kaclaxen, na itz jun tal juy tnum, stzun Lot scyetz e ngel. 21Benen tzun tlol jun scyeri e ngelatz: Ja wit yi mbi majak swetz. Swake bin amal tzitetz tan ibenen tcul, na quil sotz yi jun tnumatz wan. 22Poro or itkan, na quic rmeril tan imbnol jun taklen te ntaxk cxopon wok le jun tnumatz. Chastzun te toquen bi yi jun tnumatz tetz Zoar.n 23Itzun yi tulen skil sken tzun opon Lot le tnum Zoar. 24Sajen tzun kojol Kataj jun chin kak tcyaj yi asufre cun. Chon tzun cwen squibaj yi tnum Sodoma tu Gomorra. 25Cyakil cunin tzun chisotzen yi e wunak yi ate-tz.o Nin cyakil echk taklen yi at tcul yi jun amalatz, sotz teratz. 26Itzun yi txkel Lot yi xomij tej, yi cyelen tzaj ojkuj, nintzun xmayinin i wutz coc.p Ej nin yi xmayinen nin, ntatz ten nin oc cyen tetz jun tunuj cub atzum. 27Ma le junt eklok, jalchan cunin tzun benen Abraham kale e jilonet tu Kataj Ryos. 28Nintzun ben xmayil i yi tnum Sodoma tu Gomorra tu cyakil yi kajlaj yi at-tz, nin tibaj cyakil amalatz ja til yi jalt cuntu sib na juquin. I cunin tanen jun chin patbil txun. 29Yastzun tulej Kataj yi cwen sotzal i echk tnumatz kale najlet Lot. Poro nin ul txakxuj yi yol Abraham tcul Kataj. Chastzun te nin el tzaj tcyal i yi Lot le jun amalatz yi ntaxk sotz tan. 30Itzun bantz te yi toponen Lot jalen Zoar nin xob i-tz tan najewen le jun tnumatz. Chastzun te ticyen i junt tir tan najewen xol wutz scyuch yi cob mel. Chon tzun chinajewen tzak jun picy. 31Ej itzun yi bajx mel Lot nin jilonin tetz yi titzun itzun taltz: Ma jalu witzun, ja biin kataj, nin le amalej quic nin jun yaj at tan toquen tetz kuchmil. 32Qui pe na awajatz yil tzoc a kan twi ta? Ej nin yil tzoc a twi ban tzun kawitbej kib tuch tan jalen jujun kal. 33Ma yi toquen akbal nintzun ben cyakol win tetz chitaj. Ej itzun yi bajxnak yastzun coye cuntz tej, nin quinin tzun tzicy tetz Lot yi cwen coylok. Nin nchatz qui nin nachon i tej yi telen watl. 34Ma le junt eklok itzun tal yi bajxnak tetz yi titzun: Bit tzaj, chon nchinwit wetz tej kataj ewt. Ej ma te akbalej, a. Kake nin junt tir win tetz ta tan awiten atz tej, bantz jalen awal. 35Ej i nintzun cyulejatz quib yi tal yi bajxnak tetz yi cap. I ten nin akbalatz toquen a cyan twi chitaj tan witen yi cap mel i tej, poro qui nin nachon i tej yi telen watl. 36Tan tu yi cwen chitxumul yi cob mel Lot yi jun ajtzaklatz, ja tzun oc lacpuj jujun ni scyej. 37Ej itzun yi bajxnak yi jalen yi tetz tal nintzun oc bi tan tetz Moab. Yastzun chimam chite yi e moabita. 38Ma yi cap, yi titzen yi tetz tal nintzun oc bi-tz tan tetz Benami. Yastzun chimam chite yi e amonita jalu. Abraham tu Abimelec 20 1Itzun yi telen tiemp, nintzun icy Abraham swutz yi amal kale najlet i. Chon tzun toponen le amal cwent Nguev. Ej nin yi toponen, chon GNESIS19,20 El Nuevo Testamento en Aguacateco de Guatemala, 1ra ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc. 34. 28 q20:2 Gn 12:13; 26:7. tzun najewentz le tnum yi na biaj Gerar, nicyal Cades tu Shur. 2Ej itzun bantz yi chinajewen tul yi jun amalatz nintzun tal Abraham scyetz yi e wunak yi najlche yi quitzun quitzicy quib tu Sara yi txkel.q Ma yi tbital Abimelec, yi rey tetz Gerar yi jun xtxolbilatz, nintzun ben mantartz tan ticylen tzaj Sara tan toquen klo tetz cap txkel. 3Poro nintzun chaj tib Ryos swutz i le wutzicy, ej nin taltz tetz: Abimelec, quimok, na mbi xac nsaj awucyal yi jun xnanatz tzawuch, na at tetz chmilatz. 4Poro ntaxk chiwitbej quib Abimelec tu Sara. Chastzun te talol i-tz tetz Ryos: Ilu Wajcaw, poro chinquimok polo tanu, na quic jun taklen cachi mimban tej. 5Na wutzilen cunin Abraham mmalon swetz yi tanub tu i. Nchatz yi xnan ja tal swetz yi quitzun quitzicy quib tu Abraham. Chastzun te mmul swuch. Quic cunin tzun wetz wil tej. 6Sajen tzun tlol Ryos tetz tul wutzicy, itzun taltz: Na el intxum tetz yi quic cunin awil tej yi mmul tzawuch. 7Ma jalu, cun ak te yi chmil, na i jun elsanl intzi, nin copon wutz tan jaklen abanl. Poro ko quil tzoc te awi, quimok, scyuch cyakil yi e yi ate jak acawl. 8Itzun le junt eklok, chin jalchan cunin tzun casen Abimelec nin ben mantartz scyej yi e chakum. Ma bajen chimolol quib, nintzun baj xtxolil scyetz yi mbi cun alchij tetz le wutzicy. Yi quibital yi e chakum nintzun e baj xob lentz. 9chakol tzun Abimelec yi Abraham. Yi tulen i, itzun taltz: 10Yaj! Mbi nintzun jun chin il yi bnix awan skej. Mbi wil tzatz yi ncu atxumul, tan tulsen jun chin ilatz swibaj, nin squibaj cyakil intanum? Qui na yub yi moc tzaj anucul swej yaj! Mbi na ctzan tan xtxumlen yi ncu anucul yi jun ilatz swej? stzun Abimelec ban tetz Abraham. 11Max culu ta, poro tanen tzinwutz wetz, cyal jun najk tek chi Ryos tzonej. Na nin inxob ko tzun choc wunak tan imbiylen cun tan cyetzal wuxkel. 12Poro yi mero bintzi wanub i, na junit kataj tuch. Ntin katxu apart. Ej nin jalu kokbent kib tuch. 13Nin yi talol Ryos swetz tan welentzaj le tanum intaj, ja tzun bixe kan tu wuxkel tan kalol scyetz cyakil wunak tul alchok amalil kalel katcunt yi kitzun kutzicy kib skibil kib, stzun Abraham bantz tetz Abimelec. 14Tajen tzun tkol Abimelec Sara tetz Abraham. Nchatz toy i jun coloj cner tu wac, tu jun coloj yaj tu xnan tetz mos Abraham. 15Ej nin taltz tetz: Xmaynin cyakil yi weri inluwarej. Nin ban tzatxaen jalaj atz, yi mas ban tzawutz ta