kariyal½yGgÁkarBlkmμGnþrCatiRbcaMtMbn;GasuI nig)a:suIhVik

bBaðaRbQmCak;EsþgcMeBaHkarKaMBarmatuPaB

kñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa

kariyal½yGgÁkarBlkmμGnþrCatiRbcaMtMbn;GasuI nig)a:suIhVik

bBaðaRbQmCak;EsþgcMeBaHkarKaMBarmatuPaB

kñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa

Copyright © International Labour Organization 2012First published 2012

Publications of the International Labour Office enjoy copyright under Protocol 2 of the Universal Copy-right Convention. Nevertheless, short excerpts from them may be reproduced without authorization, on condition that the source is indicated. For rights of reproduction or translation, application should be made to ILO Publications (Rights and Permissions), International Labour Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland, or by email: pubdroit@ilo.org. The International Labour Office welcomes such applications.

Libraries, institutions and other users registered with reproduction rights organizations may make copies in accordance with the licences issued to them for this purpose. Visit www.ifrro.org to find the reproduction rights organization in your country.

Practical challenges for maternity protection in the Cambodian garment industry / ILO Regional Office for Asia and the Pacific = bBaðaRbQmCak;EsþgcMeBaHkarKaMBarmatuPaB kñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa / kariyal½yGgÁkarBlkmμGnþrCatiRbcaMtMbn;GasuI nig)a:suIhVik - Phnom Penh: ILO, 201258 p.

ISBN: 9789220268438; 9789221268444 (web pdf)

ILO Regional Office for Asia and the Pacific

maternity protection / maternity benefit / working conditions / women workers / workers rights / maternity leave / child care facilities / clothing industry / shoe industry / labour legislation / comment / Cambodia

13.03.1

Also published in Cambodian: bBaðaRbQmCak;EsþgcMeBaHkarKaMBarmatuPaB kñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa ISBN 9789228268447 (web pdf), Phnom Penh, 2012

ILO Cataloguing in Publication Data

The designations employed in ILO publications, which are in conformity with United Nations practice, and the presentation of material therein do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the International Labour Office concerning the legal status of any country, area or territory or of its authorities, or concerning the delimitation of its frontiers.

The responsibility for opinions expressed in signed articles, studies and other contributions rests solely with their authors, and publication does not constitute an endorsement by the International Labour Of-fice of the opinions expressed in them.

Reference to names of firms and commercial products and processes does not imply their endorsement by the International Labour Office, and any failure to mention a particular firm, commercial product or process is not a sign of disapproval.

ILO publications and electronic products can be obtained through major booksellers or ILO local offices in many countries, or direct from ILO Publications, International Labour Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland, or ILO Regional Office for Asia and the Pacific, 11th Floor, United Nations Building, Ra-jdamnern Nok Avenue, Bangkok 10200, Thailand, or by email: BANGKOK@ilo.org. Catalogues or lists of new publications are available free of charge from the above address, or by email: pubvente@ilo.org

Visit our website: www.ilo.org/publns and www.ilo.org/asia

Printed in Cambodia

មតក

េសចកតសេងខប ១

េសចកតេផតម ៤

វ ៖ ករឈបស កលែហមតភពេនរបេទសកមពជ ៤

េគលបណងៃនករសក េនះ ៨

វធ រសត ៨

ជពកទ១. រកបខណឌ ចបប ១១

អនសញញ អនតរជត ១១

រដឋធមមនញញកមពជ ១៣

ចបបសតពករងរ ១៣

េសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត ល ១៥

បទបញជ របសេ ងចរក ១៥

េគលនេយបយបែនថមេនកែនលងេធវករ ១៥

ជពកទ ២. េតនរ មនសទធទទលបនករឈបស កលែហមតភព នងអតថរបេយជនេផ ងៗ? ១៧

កមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពលយងតចមយឆន ១៧

កមមករែដលេធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន ១៩

កមមករែដលបនស ឈបពករងរ ២៣

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ២៤

ជពកទ៣. ពករមនៃផទេពះរហតដលករឈបស កលែហមតភព ២៥

កមមករមនៃផទេពះ នងេ ងចរក ២៥

ដេណ រករសចបបឈបស កលែហមតភព ២៩

ចបបឈបស កស បបរស ៣២

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៣៣

ជពកទ៤៖ រយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភព ៣៥

រយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភព ៣៥

ករបនតករឈបស កលែហមតភព ៣៦

បញហ ជមយនងករបនតករឈបស ក ៣៨

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៤០

ជពកទ៥៖ ករគណនអតថរបេយជនមតភព ៤១

ករគណនអតថរបេយជនមតភព ៤២

េគលនេយបយរបសេ ងចរក ៤៥

ករយលដងរបសកមមករនេយជតអពករទទតរបកឈបស កលែហមតភព ៤៦

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៤៨

ជពកទ៦៖ ករកណតេពលេវ ៃនករបងរបកអតថរបេយជនមតភព ៤៩

េសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត ល ៤៩

េគលនេយបយរបសេ ងចរក ៥១

ផលបះពលេលកមមករនេយជត ៥២

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៥៣

ជពកទ៧៖ កររតលបេទេធវករវញ ៥៤

នតវធៃនកររតលបមកេធវករវញ ៥៥

រសតែដលមនវលរតលបេទេធវករវញ ៥៦

សទធននេរកយេពលរតលបេទេធវករវញ ៥៧

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៦៥

ជពកទ៨៖ ករយលេឃញរបសអនករគបរគង នងកមមករនេយជតអពករគពរមតភព ៦៦

ករយលេឃញរបសអនករគបរគង ៦៦

ករយលេឃញ នងករយលដងអពសទធរបសកមមករនេយជត ៦៧

េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៧២

ជពកទ៩៖ េសចកតសនន ឋ ន នងអន សន ៧៣

ឯក រេយង ៧៨

េសចកសេងខប

របយករណេនះបងហ ញនវលទធផលៃនកររ វរជវរបសអងគករពលកមមអនតរជត (ILO) សតព

បញហ របឈមជកែសតងពកពនធនងករគពរមតភពេនកនងឧស ហកមមកតេដរកមពជ។ របយករណ

េនះ គែផអកេលកចចសមភ សនរកមេគលេ ជមយកមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរកកតេដរចននរបមយ

នងេ ងចរកែសបកេជងចននពរ រពមទងកចចសមភ សនតទលគន ជមយត ងសហជព អនករគបរគង

េ ងចរក នងមរនត អធករករងរ កដចជករពនតយេមលេឡងវញនវេសចកតសេរចពកពនធចនន ៤៩ របស

រកមរបក ជញ ក ត លកមពជ ពឆន ២០០៣ ដលឆន ២០១១។

ឧស ហកមមកតេដរគជឧស ហកមមមយ កនងចេ មឧស ហកមមធជងេគបផតននេនកនង

របេទសកមពជ ែដលេរបរបសកមមករនេយជតេរចនជង ៣០០.០០០ នក ែដល ពកេគភគេរចនជរសតវយេកមង។ មរយៈចបបសតពករងរ ជរ ឋ ភបលកមពជបនទទល គ លអព រៈសខនៃនករគពរ

មត យែដលកពងេធវករ។ ចបបធនឲយមនករឈបស កមតភពមនរបកឈនលពកក ត ល ករស ក

េដមបបេបកន បនទបបេបកន បរកខ រ នងទរក ឋ ន េនកែនលងេធវករ រពមទងករងររ លៗរយៈេពល

ពរែខ េពលរតលបមកពឈបស កមតភពវញ។

ករសក អពលទធភពរបសកមមករកតេដរកមពជ កនងករទទលបនករឈបស កលែហមតភព

មនេគលេ ពរគ េដមបពនតយេមលេឡងវញនវរកបខណឌ ចបប េសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត ល

នងេគលនេយបយរបសេ ងចរក ពកពនធនងករគពរមតភព នងេដមប យតៃមលរបសទធភពៃនចបប

ទងេនះសតពករគពរម េ យែផអកេទេលករសមភ សនជមយកមមករ ត ងសហជព នងអនករគបរគង

េនេ ងចរកកតេដរចននរបមយ នងេ ងចរកែសបកេជងចននពរ។ េ ងចរកទងេនះមនែមនជស ក

េរជសេរ ស មៃចដនយ នងរបែហលជមនែមនជេ ងចរកមនត ងេរចន ែដលេគរព មចបប នង

បទ ឋ នករងរេទ។ របយករណេនះកផតលអន សនអពករែកែរបមយចននេទេលចបបសតពករងរនង

េគលនេយបយរបសេ ងចរក េដមបែកលមអករគពរមតភពស បកមមករេ ងចរកកតេដរកមពជផងែដរ។

កររតតពនតយ ែដលេធវេឡងេ យគេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជរបស ILO បញជ កថ

មនករតអនេ មភពខពស មចបបសតពករគពរមតភព។ រសតេសទរែតទងអសទទលបនករឈប

ស កចនន ៩០ ៃថង ែដលចបបផតលដលពកេគ រពមទងករេធវករងររ លចននពរែខ េនេពលពកេគ

រតលបេទេធវករវញ។ មនរសតរបែហលរបពរនកកនងចេ មរបបនក ែដលឈបស កមតភព

ទទលបនរបកឈនល នងអតថរបេយជនកនងអរ ៥០ ភគរយៃនរបកឈនល នងអតថរបេយជនេផ ងេទៀត

របសពកេគ េហយទទលបនករឈបស កមនរបកឈនលចននមយេមងកនងមយៃថង េដមបបេបកន។

េទះបជយង កេ យ មនែតរសតរបែហលមន កបេ ណ ះកនងចេ មរបមយនក េធវករេនកនងេ ងចរក

ែដលមនទរក ឋ នេនកែនលងេធវកររបសពកេគ ឬេនែកបរេនះ។ រសតេសទរែតទងអសដងថ ពកេគមនសទធ

១

មផលវចបបកនងករទទលបនករឈបស កមតភព នងករឈបស កេ យមនរបកឈនលចននមយ

េមងកនងមយៃថងេដមបបេបកន។

របេទសកមពជបនអនមតចបប នងបនចះហតថេលខេលអនសញញ អនតរជតេផ ងៗ ែដលបេងកត

ឲយមនសទធរបសកមមករកនងករទទលបនករគពរមតភព។ ចបបសតពករងរ នងរដឋធមមនញញ របស

របេទសកមពជ បេងកតនវសទធកនងករទទលបនករគពរមតភព។ េទះបជយង កេ យ របេទស

កមពជមនបនផតលសចច បនេលអនសញញ សតពករគពរមតភព ឆន ២០០០ ថមបផតរបស ILO េទ េហយ

ចបបបចចបបននរបសរបេទសកមពជ មនបេពញ មសតង រៃនអនសញញ េនះេឡយ។ ចបបជតរបសរបេទស

កមពជរតវបករ យេ យរកមរបក ជញ ក ត លកមពជ។ េ ងចរកករតវបនតរមវឲយបេងកត នងបទ

បទបញជ ៃផទកនង ែដលទទលបនករឯកភពពរកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈ ែដលគរទ

កតពវកចចផលវចបបរបសពកេគ ទកទងនងករគពរមតភព។ េ ងចរកមយចននមនេគលនេយបយ

បែនថម ទកទងនងករគពរមតភព េពលខលះជែផនកមយៃនកចចរពមេរព ងអនសញញ រម។

កមមករនទងអសមនសទធទទលបនករឈបស កលែហមតភព េហយករបេពញករងរេ យ

ឥត កខនេពញមយឆន េនេ ងចរក អនញញ តឲយពកេគទទលបនអតថរបេយជនៃនចបបឈបស កលែហ

មតភពបែនថមេទៀត។ កមមករ មកចចសនយករងរមនថរេវ កណតតចជងមយឆន នងបតបងសទធេនះ

របសនេបមនករផអ កករងរចេនល ះពេពលផតកណតកចចសនយ នងករទទលឲយេធវករវញ េយង មកចច

សនយថមមយេទៀត។ កមមករមនមនសទធទទលបនអតថរបេយជនេឡយ របសនេបពកេគបន កពកយ

សឈបពករងរ។ ពមនដេណ រករសតង រ មយ េដមបឲយកមមករ កពកយ សចបបឈបស កលែហ

មតភពេឡយ េទះបជកមមករបនពពណនអពដេណ រករយងេ ម ះរតងកេ យ។ េ ងចរកទងរបប

ែដលបនសក ផតលករឈបស កមតភពដលកមមករមនៃផទេពះអនេ ម មចបប េ យមនគតអព

រយៈេពលបេពញករងរេនះេទ ។ េហយេ ងចរកភគេរចនផតលអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភពែដលរតវបនកណត មផលវចបបដលកមមករ ែដលបនេធវករងរយងតចមយឆន េ យមន ក

ខនេឡយ។ កចចសនយករងរែដលមនកណតថរេវ នងជទេទករគណនរយៈេពលបេរមករងរគជ

ឧបសគគចេពះលទធភពរបសរសតកនងករទទលបនអតថរបេយជនមតភព ែដលពកេគមនសទធទទលបន។

កមមករមនមនសទធ មផលវចបប កនងករទទលបនករឈបស កស បករែថទមនស ល ឬករ

ឈបស ក របសនេបពកេគមន ករៈចញកនេឡយ េហយករអនវតតរបសេ ងចរកមនភពខសគន

យងខល ង។ កមមករយលេឃញថមនករេរ សេអងេនកនង ករេរជសេរ សកមមករ នងបញឈបពករងរេ យ រ

ែតករមនៃផទេពះ បែនតកមមករមនករពបកកនងករករបញជ កអពករេរ សេអងេនះ។ របយករណផតល

អន សនឲយពរងងករ មឃត មផលវចបបនវករេរ សេអងចេពះរសតេ យ រែតករមនៃផទេពះេន

រគបដ កកលៃនករទទលឲយេធវករទងអស នងេផទរបនទកផតលភសត ងេទឲយ នេយជកេនកនងករណ

េរ សេអងទងេនះ ដចរតវបនែណនេនកនងអនសញញ សតពករគពរមតភពរបសអងគករ ILO ឆន ២០០០។

រកមរបក ជញ ក ត លបនកណតរយៈេពលឈបស កចនន ៩០ ៃថង េយង មចបបថ ៩០

២

ៃថងៃនរបតទន ជជង ៩០ ៃថងៃនៃថងេធវករ។ េ ងចរកភគេរចនអនញញ តឲយកមមករបនតចបបឈបស ក

លែហមតភពបនចននពមយេទបែខ េ យមនមនរបកឈនល។ េ យ រេ ងចរកជេរចនមនផ ពវ

ផ យេគលនេយបយរបសខលន ពកពនធនងករបនតចបបឈបស ក កមមករែតងែតមនដងថមនជេរមស

េនះេឡយ។ ករណេនះនឲយមត យ មយចននស ឈបពករងរ។ េនកនងេ ងចរកមយចនន សទធកនង

ករបនត នងរយៈេពលៃនករបនត សថតេរកមឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងផទ ល ជេហតនឲយមនកររបរពតតេ យមនេសមភពគន ឬមនយតតធម។ លកខខណឌ តរមវរបសេ ងចរកមយចននែដលរសតេសនសបនតចបបឈប

ស ករបសខលនេ យផទ ល ងរសតមយចននមនឲយទទលបនករបនតេនះេទ។ េ ងចរកផតលឲយបរសនវ

ចបបឈបស កពេសសេ យមនមនរបកឈនលចននរបពរៃថង េនេពលភរយរបសពកេគស លកន។

រសតែដលបេពញ មលកខខណឌ តរមវៃនករបេរមករងរបនរយៈេពលមយឆន មនសទធទទលបន

អតថរបេយជនៃនចបបឈបស កចននបែខ ចនន ៥០ ភគរយៃនរបកែដលពកេគទទលបនជេរៀង ល

ែខជមធយម រពមទងរបកឧបតថមភជវភពេពញេលញរបសពកេគ។ េទះបជយង កេ យ េ ងចរក

ខលះែកែរបរេបៀបែដលពកេគគណនអតថរបេយជនៃនចបបឈបស ក។ កមមករមយចននមនយលអពរេបៀប

ែដលអតថរបេយជនរបសពកេគរតវបនគណនេឡយ។ េ ងចរករតវបនសនមតថរតវទទតអតថរបេយជន

ៃនចបបឈបស កលែហមតភពទងអសរបសកមមករ េនមនៃថងែដលពកេគចបេផតមករឈបស ក

របសពកេគ បែនតេ ងចរកមយចននេនកនងករសក េនះមនបនេធវដេចនះេទ េ យបនបងខឲយនេយជត

របសខលនែដលកពងឈបស កលែហមតភពសថតេនកនងភពងយរងេរគះែផនកេសដឋកចចធងនធងរ។

េទះបជចបបមនែចងអពនតវធស បរសតរតលបេទេធវករវញកេ យ េ ងចរករគនែតតរមវថ

រសតរតវជនដណងដលអនករគបរគងផទ លរបសខលនថ ពកេគរតលបមកវញេហយ។ កមមករែដលរតលបមក

វញមនបនជបរបទះករផល សបតរេនកនងកចចសនយរបសពកេគេឡយ េនេពលពកេគរតលបមកវញ។ ជទេទ

មលេហតធជងេគបផតៃនករមនរតលបមកេធវករវញ គករខវះអនកេមលែថទទរក។ របយករណផតល

អន សនឲយមនកចចខតខរបងែរបងរមគន េដមបបេងកតកែនលងេមលែថទទរក។ េ ងចរកែដលមនរសតជង ១០០ នក រតវបនតរមវឲយមនបនទបបេបកន បែនតអនេ មភពេនមនករត េហយកមមករមន

ននន ករមនេរបរបសទែនលងែដលមន េ យ រ មនករពបកកនងករនទរករបសខលនមកេធវករ។

ជេរមសេផ ងៗរតវបនេសនេឡង រមបញច លទងករវនេយគបែនថមេនកនងករអបរមត យអពកររចបច

ទកេ ះ នងរក ទកទកេ ះទក នងករឧបតថមភរបកទញឧបករណរចបចទកេ ះជេដម។

អនករគបរគងមនចតទកករឈបស កលែហមតភព រមទងករជនសកមមករអវតតមន នងទទល

យកកមមករែដលរតលបមកវញ ថជបញហ េចទេឡយ។ ពកេគេជឿថ ពកេគបនេធវករងរកនងករជនដណង

ដលកមមករអពសទធករគពរមតភពរបសពកេគបនលអជងអវែដលពកេគមន េយង មកចចសមភ សន

ជមយកមមករ។ េទះបជករអនវតត នងករេរបរបសសទធករគពរមតភពទមទរនវករយលដងសខន

បផតអពសទធទងេនះកេ យ ទងអនករគបរគងផទ ល ទងកមមកររតវបនជនដណងយងេពញេលញអព

ចបប នងេគលនេយបយកែនលងេធវករ។ ដេចនះ យទធនករអបរ នងទនកទនងគជករចបច។

៣

េសចកេផម

វ ៖ ករឈបស កមតភពេន បេទសកមពជ

ចប ងពទសវត រឆន ១៩៩០ មក ឧស ហកមមកតេដរគជឧស ហកមមមយកនងចេ ម

ឧស ហកមមធបផតេនកនងរបេទសកមពជ។ បចចបបននេនះ មនេ ងចរកនេចញសេមល កបពកដសកមមចនន

៣០០ ែដលេរបរបសកមមករសរបចនន ៣២៦.៧៥១ នក។១ កមមករភគេរចនបផតែដលេធវករេនកនងេ ង

ចរកកតេដរគជរសតវយេកមង ែដលេទបែតមនកន ឬកពងមនែផនករមនកន កនងេពលឆបៗ ខងមខ។

េ យ រមលេហតេនះ េ ងចរកកតេដរគជចណចេផត តករយកចតតទក កចេពះភគពកពនធ ែដលយក

ចតតទក កដលសខមលភពម នងទរក។

កមមវធរមរបសអងគករសហរបជជត (UN) ស បកមរ សនតសខេសប ង នង របតថមភេនកមពជ

បនេផត តកចចខតខរបងែរបងេល របតថមភកមររបសខលនយងខល ង េទេលករជយដលកមមករកតេដរ។

គេ ងកចចគពរសងគម នងេយនឌររបស ILO នងអងគករមនែមនរ ឋ ភបល (NGOs) ដចជ Marie Stopes

International ជេដម បនេធវករេដមបបេងកនកចចខតខរបងែរបងរបសេ ងចរកកនងករបេពញ មតរមវករ

ែផនកសខភពបនតពជរបសកមមករ។

ជរ ឋ ភបលកមពជបនទទល គ ល រៈសខនៃនករគពរម កពងេធវករ េ យធនឲយបន

នវករឈបស កលែហមតភពេ យមនរបកឈនល នងអតថរបេយជនេផ ងៗស បកមមករ េនកនងចបប

សតពករងរឆន ១៩៩៧៖ កមមករមនសទធទទលបនចបបឈបស កចនន ៩០ ៃថង េ យមនរបកឈនល

នងអតថរបេយជន ៥០ ភគរយស បរយៈេពលេនះ។ ចបបេនះកតរមវឲយនេយជកផតលដលម នវករ

ឈបស កបេបកនចននមយេមង េរៀបចបនទបបេបកន នង ទរក ឋ នេនកែនលងេធវករ នងធនថ កមមករ

េធវករងររ លៗរយៈេពលពរែខ េនេពលពកេគ រតលបមកពករឈបស កមតភពវញផងែដរ។

ននន ករឧស ហកមមននន ករឧស ហកមម

គេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជ (BFC) នងអងគករពលកមមអនតរជត (ILO) បនរតតពនតយ

េមលអនេ មភព របសេ ងចរក មចបបែដលអនញញ តឲយឈបស កលែហមតភព អសរយៈេពលជ

េរចនឆន ។ ដចរកហវកខងេរកមបងហ ញរ ប ទនននយពរបយករណសេយគ ឆន ២០១១២ បងហ ញថេ ង

ចរកភគេរចនបផតេគរព មចបប េ យផតលដលរសតនវករឈបស កលែហមតភពចនន ៩០ ៃថង។

១ BFC: របយករណសេយគទ២៨ សតពលកខខណឌ ករងរេនកនងវសយកតេដរកមពជ (ភនេពញ ៃថងទ២០ ែខមថន ឆន ២០១២) ទពរ ៥។២ BFC: របយករណសេយគទ២៦ សតពលកខខណឌ ករងរេនកនងវសយកតេដរកមពជ (ភនេពញ ែខស ឆន ២០១១)។៤

សនតសខេសប ង នង របតថមភេនកមពជ ែដលេធវករេនេខតត វ យេរៀង នងកពងសព។

ករងរេនមល ឋ នស បករសក េនះពកពនធនងករចះដលេ ងចរក នងកចចសមភ សនជមយ

សហជព ថន ករគបរគង នងបគគលករដឋបល នងកមមករកតេដរ។ កមមកររបែហល ៧០ នករតវបនសមភ ស

េនកនងរកមេគលេ ពរបបេទដបនក ែដលរមបញច លទងកមមករែដលកពងមនៃផទេពះ នងកមមករែដល

េទបែតរតលបមកពករឈបស កលែហមតភពវញ។ កមមករបនកករតវបនសមភ សផងែដរ េនផទះរបស

ពកេគ កនងេពលកពងឈបស កលែហមតភព។ កចចសមភ សនជមយអនករគបរគងេ ងចរក នងត ង

សហជព បនបញច លមនស មន ក ឬពរនកេនេពលេនះ។ កចចសមភ សនករតវបនេធវេឡងជមយមរនតមកព

មនទរករងរេខតតកពងសព នង វ យេរៀងផងែដរ។៣

វធ រសតៃនកររ វរជវដលមល ឋ នមនឥទធពលេទេលលទធផលៃនករសក ។ ស កេ ង

ចរករតវបនករតរតមរបប។ ជលទធផល កររកេឃញៃនករសក េនះមនត ងឲយននន ករ ឧស ហកមម

នងមនបងហ ញអពននន ករឧស ហកមមេឡយ។ លទធផលេនះមនរបេយជន សខនបផតស បករកណត

ករអនវតតលអមយចនន នងបញហ របឈម េនកនងករផតលករគពរមតភពេនកនងេ ងចរក។

ក ត េផ ងេទៀតែដលនងមនឥទធពលេទេលលទធផល មនដចខងេរកម។ េ ងចរកបន

សហរបតបតតករជមយគេ ងរបស ILO នង UN ដេចនះ េ ងចរកទនងជ ចេគរព មចបបជងេ ងចរក

េផ ងេទៀត។ ជលទធផល លទធផលទនងជេសនេឡងនវរបភពៃនលកខខណឌ របសេ ងចរកវជជមនជងេ ងចរក

ែដលមនជទេទ។ ទពរ ថន ករគបរគងេ ងចរកបនេរៀបចកចចសមភ សនជមយកមមករ។ េនកនងេ ងចរក

មយ អនក រវរជវបនពយយមខតចលជតកមមករេនជវញ រ ឋ នកនងេមងទទលទន រៃថងរតង

របសពកេគ បែនតកមមករមនភពេអៀនខម សនងមនករ ែរកកនងករចលរមេនកនងកចចសមភ សន។ ករែដល

េ ងចរកេរៀបចកចចរបជ បនជយកណតកមមករទង យែដលេទបមនៃផទេពះ នងឈបស កលែហមតភព

នេពលថមៗ បែនតរបែហលជបនអនញញ តឲយថន ករគបរគងេរជសេរ សកមមករមយចននយងសរមតសរមង។

ទប កមមករ ចមនករ ែរកកនងករនយយេ យេ ម ះរតងេនកនងកចចពភក កនងរកមេគលេ ។

េទះបជករពភក ទងេនះអនញញ តឲយសមភ សកមមករកនែតេរចន នង ចកតបនថយកររពយបរមភ

េ យផតលបរយកសសងគមែដលមនលកខណៈសនទនកនែតរបេសរកេ យ កករពភក ទងេនះ ច

មនសមព ធែផនកសងគមផងែដរ។ កមមករ ចមន រមមណមនសវរសលខលនែដលរតវ តរត ងរបបមតត

រមករងរអពថេតពកេគទទលបនរបកែខបនម នកនងេពលឈបស កលែហមតភព ពេរពះថរបកែខ

ទងេនះរតវបនចងជមយនងរបកឈនលមនៗ នងខសគន ពកមមករមន កេទកមមករមន កេទៀត។ ជចងេរកយ

េ យ រលកខខណឌ េពលេវ ឧបករណសក មនរតវបន កលបងជមនេឡយ។

ករសក រតវបនេធវេឡងេរកមសមសធត ILO ៃនកមមវធរម ស បកមរ សនតសខេសប ង

នង របតថមភេនកមពជ នងគេ ងកចចគពរសងគម នងេយនឌររបស ILO េ យសហករជមយគេ ង

េ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជ។ កររ វរជវដលមល ឋ នរតវបនេធវេឡង េហយរបយករណរពង

៣ កចចសមភ សនេនកនងេ ងចរករតវបនេធវេឡង េ យយលដងថ េឈម ះរបសេ ងចរក នងអនកផតលករសមភ សនមន កៗ រតវបនរក ករសមង ត ដេចនះមនមនេឈម ះ មយរតវបនបញជ កេនកនងលទធផលៃនកររ វរជវដលមល ឋ នេឡយ។ ៩

ជមយនងលទធផលៃនកររ វរជវរតវបនេរៀបចេ យ Alice Tsier, Sophal Chea នង Sokunthea

Pen េ យមនករជយគរទព Undraa Suren នង Pheary Nou េនរបេទសកមពជ។ ករពនតយេមល

េឡងវញេទមករតវបនេធវេឡង េហយរបយករណរតវបនេធវចបរច លេ យ Naomi Cassirer,

Nelien Haspels នង Barbara Ruskin េនកនងរកមគរទបេចចកេទសៃនករងរសមរមយរបស ILO ស ប

សខងេកត នង ស េគនយ នងបសហវក ៃនករយលយតបន ស នងបសហវករបចរកងបងកក។

១០

ជពកទ ១៖ កបខណចបប

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• �របេទសកមពជគជភគៃនអនសញញ អនតរជត ែដលបេងកតសទធរបសកមមករកនងករទទល

បនករគពរមតភព។

�• រដឋធមមនញញ នងចបបសតពករងររបសរបេទសកមពជកបនបេងកតសទធទទលបនករករពរ

មតភពផងែដរ។

• �េ ងចរករតវបនតរមវឲយបេងកត នងបទបទបញជ ៃផទកនងែដលរតវបនឯកភពេ យរកសង

ករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈ ែដលគរទកតពវកចចផលវចបប។

រកបខណឌ ចបបអនតរជត នងជតបេងកតនវសទធកនងករទទលបនករគពរមតភពេនរបេទស

កមពជ។ េលឆកអនតរជត របេទសកមពជគជភគៃនអនសញញ អងគករសហរបជជត សតពករលបបបត

លទរមងៃនករេរ សេអងេលរសត (CEDAW) នងបនផតលសចច បនេលអនសញញ សតពករេរ សេអងរបស

ILO (ករងរ នងមខរបរ) ឆន ១៩៥៨ (េលខ ១១១)។ េនកនងរសក សទធទទលបនករគពរមតភព

រតវបនបេងកតេនកនងរដឋធមមនញញ នងចបបសតពករងរ ែដលរតវបនអនមតេនៃថងទ១០ ែខមក ឆន ១៩៩៧

នង មរយៈេសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត ល។

អនសញញ អនរជតអនសញញ អនរជត

ខងេរកមេនះ គជេសចកតសេងខបៃនបទបបញញតតពកពនធសតពករគពរមតភពេនកនងអនសញញ

អនតរជត។

អនសញញ អងគករសហរបជជតសតពករលបបបត លទរមងៃនករេរ សេអងេលរសត (CEDAW)អនសញញ អងគករសហរបជជតសតពករលបបបត លទរមងៃនករេរ សេអងេលរសត (CEDAW)

របេទសកមពជគជភគៃន CEDAW ែដលកណតនវករគពរមតភព ដចខងេរកម៖

មរ ២៖

េដមបបងក រករេរ សេអងរបឆងនងរសត ែផអកេល ពហពពហ ឬមតភព នងេដមបធនឲយមនរបសទធភពនវសទធរបសពកេគកនងករេធវករ រដឋជភគរតវចតវធនករសមរសប៖

(ក) មឃត មរយៈករ កទណឌ កមម នវករបញឈបពករងរេ យែផអកេលករមនៃផទេពះឬករឈបស កលែហមតភព នងនវករេរ សេអងេនកនងករបញឈបពករងរេ យែផអកេលថ នភពរគ រ។

១១

(ខ) បញច លករឈបស កលែហមតភពេ យមនរបកឈនល ឬមនអតថរបេយជនសងគមរប ករបែហល េ យមនបតបងករងរពមន អតតភពឬវភជនសងគមកចចេឡយ។

(គ) េលកទកចតតដលករផតលេស សងគមគរទចបចនន េដមបអនញញ តឲយឪពកមត យបញចលកតពវកចចរគ រជមយនងទនលខសរតវករងរ នងករចលរមេនកនងជវត ធរណៈជពេសស មរយៈករេលកកមពសករបេងកត នងអភវឌ ប ត ញទរក ឋ ន។

(ឃ) ផតលកចចគពរសងគមដលរសត កនងេពលមនៃផទេពះ េនកនងរបេភទៃនករងរែដលបងហ ញថមនេរគះថន កចេពះពកេគ។

អនសញញ សតពករេរ សេអងរបស ILO (ករងរ នងមខរបរ) ឆន ១៩៥៨ (េលខ ១១១)អនសញញ សតពករេរ សេអងរបស ILO (ករងរ នងមខរបរ) ឆន ១៩៥៨ (េលខ ១១១)

របេទសកមពជបនផតលសចច បនេលអនសញញ របស ILO េលខ ១១១ កនងឆន ១៩៩៩។ អនសញញ

េលខ ១១១ េលកកមពសសមភព នង មឃតករេរ សេអងេនកនងករងរ នងមខរបរ។ អនសញញ េនះ

កណតនយមនយករេរ សេអងថជ “ករែបងែចក ករកតេចញ ឬករអនេរគះែដលេធវេឡងេ យែផអកេលពជ សន ពណសមបរ េភទ សន ទស នៈនេយបយ េដមកេណ តសញជ ត ឬេដមកេណ តសងគមែដល

មនឥទធពលលបេចល ឬេធវឲយខចសមភពៃនឱកស ឬកររបរពតតចេពះេនកនងករងរឬមខតែណង។”

(មរ ១ (១ក))។ ករេរ សេអងេកតេឡងេនេពលកររបរពតតចេពះខសគន នងអនេរគះតចជង រតវបន

របកនយក េ យែផអកេលមល ឋ នែដលបនេរៀប បខងេល មយ េនដ កកល មយៃនវដត

ករងរ ចបពករអបរ នងបណត ះប ត លស បករងរ ករែសវងរកករងរ ករេរជសេរ សបគគលក េនកនង

េពលេធវករ នងេរកយេពលចកេចញពទផ រករងរ។

អនសញញ េលខ ១១១ មន មឃតេ យផទ លេលករេរ សេអង េ យែផអកេលករមនៃផទេពះ

នងមតភពេឡយ។ េទះបជយង កេ យ េ យេហតថ មនែតរសតបេ ណ ះមនៃផទេពះ ដេចនះករ

េរ សេអងែផអកេលមល ឋ នេនះ ចរតវបនចតទកថេសមនងករេរ សេអងែដលែផអកេលេភទែដរ។

អនសញញ សតពករគពរមតភពរបស ILO ឆន ២០០០ (េលខ ១៨៣)អនសញញ សតពករគពរមតភពរបស ILO ឆន ២០០០ (េលខ ១៨៣)

អនសញញ សតពករគពរមតភពចងេរកយបផត (េលខ ១៨៣) នងអន សន (េលខ ១៩១)

ែដលរតវបនអនមតេនឆន ២០០០ បេងកតបនជរកបខណឌ ករពរេពញេលញបផត ស បករករគពរ

មតភពស បកមមករ។ អនសញញ នងអន សនេនះផតលនវ៖

• ករឈបស កលែហមតភពចនន ១៤ សបត ហ រមទងករឈបស កេរកយេពលស លជ

កតពវកចចចននរបមយសបត ហ។

• អតថរបេយជនជ ចរបក េនករតមយែដលធនថ រសត ចែថទខលនឯង នងកនរបសនងឲយ

មនសខភពលអ នងកនងជវភពសមរសប។

• លទធភពទទលបនករែថទេវជជ រសតេ យមនគតៃថល រមទងករែថទមនេពលស លេនេពល

ស ល នងេរកយេពលស ល រពមទងករស កពយបលេនេពលចបច។

១២

• ករករពរសខភព៖ សទធរបសរសតមនៃផទេពះ ឬកពងបេបកន កនងករមនបេពញករងរែដល

បះពលដលសខភពរបសពកេគ ឬសខភពរបសកនរបសពកេគ។

• ករបេបកន៖ ករឈបស កជអបបរមចននមយេមងកនងមយៃថង េ យមនរបកឈនល។

• ករករពរករងរ នងករមនេរ សេអង។

របេទសកមពជមនបនផតលសចច បនេលអនសញញ េលខ ១៨៣ េទ។ បែនត បទ ឋ នករងរអនតរជត

ផតលករែណនសខនស បករបេងកត នង យតៃមលករគពរមតភពស បកមមករ។

រដធមមនញញ

រដឋធមមនញញកមពជធននវសទធរបសរសតកនងករទទលបនករឈបស កលែហមតភព៖“រតវ មឃតមនឲយមនករបញឈបនរពករងរេ យមលេហតមនៃផទេពះ។ នរមនសទធឈបស កេនេពលស លកន េ យទទលរបកឈនល នងេ យមនករធនរក សទធអតតភពករងរ នងអតថរបេយជនសងគមេផ ងៗេទៀត។” (មរ ៤៦)។

មរ ដែដលេនះែចងយងទលទ យបែនថមេទៀតថ៖“រដឋ នងសងគមយកចតតទក កបងកលកខណៈឲយនរ ជពេសសនរេនជនបទ ែដលគម នទពងបនទទលករឧបតថមភ េដមបមនមខរបរមនលទធភពពយបលជមង ឲយកនេទេរៀន នងមនជវភពរសេនសមរមយ។”

ចបបសពករងរ

ចបបសតពករងរកមពជរតវបនអនមតេនែខមក ឆន ១៩៩៧។ េ ងចរកកតេដរសថតេនកនងវ

លភពៃនចបបេនះ។ មរ ជេរចនេ ះរ យេ យផទ លជមយនងករេរ សេអង ឬករគពរមតភព៖

មរ ១២៖ េវៀរែលងែតមនបទបបញញតតៃនចបបករងរេនះបញជ កចបស ឬអតថបទដៃទេទៀតែដលមនលកខណៈជចបប ឬជបទបញជ ែដលករពររសត នងកនេកមង កដចជបទបបញញតតទង យែដលទកទងនងករចលមកកនងរបេទស នងករ ន កេនៃនជនបរេទសបញជ កចបស គម ននេយជក មន ក ចយកបញហ ៖ ពជ សន ពណសមបរ េភទ ជេនឿ សនគនតនេយបយ ជតកេណ ត េដមកេណ តសងគម ករចលជសមជកសហជពកមមករនេយជត ឬករេធវសកមមភពកនងសហជព េដមបជេលសេធវេសចកតសេរចអព៖ ករជលករកណត នងករែបងែចកករងរ ករបណត ះប ត លវជជ ជវៈ ករតេមលងថន ក ករតេមលងននតរសកត ករផតលកៃរ ករផតលអតថរបេយជនសងគម វនយ ឬករផត ចកចចសនយករងរ។

ករែបងែចក ករបដេសធ ឬកររពមទទល ែដលែផអកេទេលលកខណៈសមបតតជកណតស បមខរបរ មយ មនរតវចតទកជករេរ សេអងេឡយ។

១៣

មរ ១៦៩៖ រតវ បបញច លេទកនងរយៈេពលែដលេបកសទធឲយកមមករនេយជតឈបស កេ យមនរបកឈនល មឆន នមយៗ នវករឈបស កេផ ងៗដចតេទេនះ៖ ករឈបស ករបចសបត ហ ៃថងឈបបណយមនរបកឈនល ៃថងឈបេ យជង ករឈបស លកនរយៈេពលឈប “របចឆន នង រយៈេពលមនបញឈប” ករឈបពេសស ែដលអនញញ តឲយមនេលសពរបពរៃថង កនងករឱកសមនរពតតករណែដលបះពលដលរគ រផទ លរបសកមមករនេយជត។

មរ ១៨២៖ កនងសហរគសទងអសែដលមន បកនងមរ ១ ៃនចបបេនះ រសតទង យរតវមនសទធឈបស កេកសបៃថង េដមបស លកន។ េរកយពឈបស លកនមកកនងរយៈេពលពរែខែដលបនចលេធវករ រតវឲយរសតេនះេធវែតករ រ លៗ។ រតវ មឃតមនឲយនេយជក បញឈបរសតស លកន េនេពលឈបឆលងទេនល ឬេនៃថង មយកនងេពលឈបស លកនេនះ េទះេ យវធឲយដណងមនកេ យ។

មរ ១៨៣៖ កនងេពលែដលឈបស កដចមនែចងកនងមរ ខងេលេនះ រសតមនសទធរតវបនរបកឈនលពកក ត ល គតទងរបកបនទ បបន ផង េ យនេយជកេបកឲយ។ រសតរកសទធខលនទងរសងកនងករទទលវតថអេ យេផ ងេទៀត របសនជមន។ អនសញញ រមែដលផទយពេនះ រតវទកជេមឃៈេ យេពញចបប។ កបែនត ករទទលរបកឈនលដចមនែចងកនងកថខណឌ ទ១ ៃនមរ េនះ នងឲយបនែតចេពះរសត ែដលេធវករកនងសហរគសបនយងតចមយឆន េរៀងមក។

មរ ១៨៤៖ កនងរយៈេពលមយឆន ចបពៃថងែដលស លកនរច រសតែដលឲយកនេបេ ះចបនេពលមយេមងកនងមយៃថង េដមបបេបកនខលនកនងេពលេមងេធវករ។ រយៈេពល

មយេមងេនះ ចែចកជពរវគគ ែដលមន មសបនទកនងមយវគគ គេពលេធវកររពកមតង េពលេធវកររេសៀលមតង េនេមង ែដលរសតេនះរពមេរព ងជមយនេយជក។ េបគម នកររពមេរព ងេទ រតវយកេមងេនពកក ត លេពលៃនរយៈេពលេមងេធវករនមយៗ។

មរ ១៨៥៖ ករឈបេដមបបេបកនរតវគតេ យែឡក េហយមនរតវបនថយពករឈបស កធមម ែដលមនែចងេនកនងចបបករងរ កនងបទបញជ ៃផទកនងៃនរគះ ថ ន កនងអនសញញ រមៃនករងរ ឬកនងទមល បកនងរសក ែដលកមមករឯេទៀតកនងរបេភទជមយេនះរតវបនឈប។

មរ ១៨៦៖ នយកសហរគសទង យែដលេរបរសត ចសកតេកមងកត ចននយងតចមយរយនក រតវេរៀបចបនទបស បបេបកនមយេនកនងរគះ ថ ន ឬេនជតេនះ េហយនងទរក ឋ នមយផង។ កនងករណែដលសហរគសពមនលទធភពេរៀបចទរក ឋ នស បទទលកមរ យេលសពដបរបបែខផទ លបនេទ នរជកមមករនេយជត ចេផញកនរបសខលនេនទរក ឋ ន មយេ យនេយជកជអនកេចញេ ហយែថរក ទរកេនះ។

១៤

េសចកសេរចរបស កម បក ជញ ក ល

រកមរបក ជញ ក ត លគជ ថ បនថន កជតមយ ែដលរតវបនបេងកតេឡងេនឆន ២០០៣ េដមបផតលជេវទកមយស បេ ះរ យវ ទករងរ។ េទះបជរកមរបក ជញ ក ត លមនែមនជត ករ

កេ យ រកមរបក ជញ ក ត លមនអ ចេធវេសចកតសេរចរសបចបប។ េសចកតសេរចរបសរកមរបក

ជញ ក ត ល ចមន នភពចងកតពវកចច ឬមនចងកតពវកចច។ េសចកតសេរចចងកតពវកចច ចអនវតត

បនភល មៗ េ យអធករកចចករងរជយអនវតតេសចកតសេរចទងេនះ។៤ េសចកតសេរចមនចងកតពវកចចនង

កល យជចងកតពវកចចកនងរយៈេពលរបបៃថងេរកយ េលកែលងែតភគ មយ កបតងជទស។ របសនេបភគ មយ កបតងជទស េសចកតសេរចេនះមន ចអនវតតបនេទ។ កនងករណេនះ ភគមខ ងេទៀត ច

េសនសឲយត ករអនវតតេសចកតសេរច។ ត កររគនែត ចបដេសធមនអនវតតេសចកតសេរច កនងករណ

មនភពមនរបរកតៃននតវធេនកនងដេណ រករេធវេសចកតសេរច ឬរបសនេបរកមរបក ជញ ក ត លេធវហសអ ចែដលរតវបនផតលជនេ យចបប េនកនងករកណតេសចកតសេរចែតបេ ណ ះ។ កនងករណ

េផ ងេទៀតទងអស ត កររតវបនតរមវឲយអនវតតេសចកតសេរច។

បទបញជ របសេ ងច ក

េ ងចរកនមយៗករតវបនតរមវឲយមនបទបញជ ៃផទកនងមយសណ ែដលរតវបនឯកភពេ យ

រកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈ េហយបទេនេ ងចរកផងែដរ។ េ ងចរករតវបនតរមវឲយេគរព

មបទបញជ ៃផទកនងរបសខលន។ ឯក រគរមយមកពរកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈបងហ ញពបទ

បញជ ៃផទកនងពកពនធនងករគពរមតភព៖“កមមករនទង យរតវមនសទធឈបស កលែហមតភព (៩០ ៃថង) មន នងេរកយេពលស លកន។ រកមហននងផតលរបកឈនលពកក ត ល (៥០ ភគរយ) ែដលគតបញច លទងរបកឧបតថមភទងអសស បកមមករនែដលបនេធវករឲយរកមហនបនរយៈេពលមយឆន ។របកឈនលៃនរបកឧបតថមភទងអសនងរតវទទតេនកនងែខទមយៃនករឈបស កលែហមតភព។ រសតរក សទធកនងករទទលបនរបករងវ ន របសនជមន។ កនងរយៈេពលមយឆន ចបពៃថងស លកន រសតរតវបនអនញញ តឲយឈបស កមយេមងកនងមយៃថង េដមបែថរកនងបេបកន។” ៥

េគលនេយបយបែនថមេនកែនងេធករ

េរកពបទបញជ ៃផទកនងែដលអនេ ម មចបប េ ងចរកជេរចនកមនេគលនេយបយបែនថម

េនកែនលងេធវករ ែដលនយយអពករគពរមតភពផងែដរ។ េនកនងេ ងចរកមយចនន េគលនេយបយ

ទងេនះ ចមនទរមងជកចចរពមេរព ងអនសញញ រមែដលចះជមយសហជពរបសេ ងចរក។ េគល

៤ D. Adler et. al.: The Arbitration Council and the process for labour dispute resolution in Cambodia (ភនេពញ មលនធរកមរបក ជញ ក ត ល ឆន ២០០៧) ទពរ ៣១។ ១៥

នេយបយទងេនះក ចជកចចរពមេរព ងផទ លមតរ ងេ ងចរក នងកមមករនេយជត ឬជទមល បែដល

េ ងចរកអនវតត មយងជប បផងែដរ — េ ងចរកែដលផតល េលសពលកខខណឌ តរមវៃនចបប េពលខលះ

រក ទមល បេនះជលកខណៈេរកផលវករ នង ចបតែបន មកលៈេទសៈ។ ឧទហរណ េ ងចរកមយបន

បញជ កថ ពកេគចលចតតរក េគលនេយបយមយចននឲយេនផទ លមត េដមបេជៀស ងករ កសមព ធ

ពេ ងចរកដៃទ ែដលមនចងចលរមផតលេគលនេយបយទងេនះ។

៥ Yung Wah Industrial (Cambodia) Co. Ltd.: បទបញជ ៃផទកនង របករ ៤ ែផនក ឃ។

១៦

៦ សមេមល ILO: មតភពេនកែនលងេធវករ៖ ពនតយេមលចបបជត (ហ ែណវ ឆន ២០១០)។

ជពកទ ២៖ េតនរ មនសទធទទលបនករឈបស កលែហមតភព នងអតថ បេយជនេផ ងៗ?

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• កមមករនទងអសមនសទធឈបស កលែហមតភព។

• កមមករមនសទធទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព កនងេពលពកេគ

ឈបស កលះរ ែតពកេគបនេធវករបនរយៈេពលមយឆន េ យឥត កខនេនកនង

េ ងចរក។

• កមមករ មកចចសនយករងរមនថរេវ កណត ចរតវរងចរយៈេពលពរឆន សនមននង

ពកេគមនលទធភពទទលបនអតថរបេយជនមតភព។

• កមមករែដលបនរបគលលខតស ឈបរបសខលន មនមនសទធទទលយកអតថរបេយជន

ៃនករឈបស កលែហមតភពេឡយ។

ចបបសតពករងរកមពជ ែចងអពករឈបស កលែហមតភពស បកមមករនទងអសេនកនង

សហរគស ែដលរតវបនរគបដណត បេ យចបប (មរ ១៨២)។ កមមករែដលបនេធវករេនកនងេ ងចរក

េ យឥត កខនយងតចមយឆន មនសទធទទលបនអតថរបេយជនជ ចរបកៃនមតភពកនងេពល

ឈបស ក (មរ ១៨៣)។ ជពកេនះពភក អពលកខខណឌ តរមវៃនករមនសទធទទលបនអតថរបេយជន

ឈបស កលែហមតភពស បកមមករបនរកម៖ កមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពលយងតច

មយឆន កមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពលតចជងមយឆន កមមករែដលេទបែតស ឈបនង

កមមករែដលេធវករ ម កចចសនយករងរែដលមនកណតថរេវ ។ រកមកមមករនមយៗៃនរកមកមមករទងបន

នងពនតយេមលចបប រេបៀបែដលេ ងចរកអនវតតចបប នងបញហ របឈមែដលេកតេឡងេនកនងករបករ យ

នង អនវតតចបប។

កមមករែដលេធករេនកនងេ ងច កបនរយៈេពលយងតចមយឆន

េយង មចបបសតពករងរកមពជ កមមករែដលបនេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពលយងតច

មយឆន មនសទធទទលបនករឈបស ក នងអតថរបេយជនមតភព។ េយង មអនសញញ េលខ ១៨៣

លកខខណឌ េដមបមនសទធទទលបនអតថរបេយជនជ ចរបក ចទទលយកបន (េទះបជលកខខណឌ េដមបមនសទធឈបស កមន ចទទលយកបនកេ យ)។៦ េទះបជយង កេ យ អនសញញ កតរមវផងែដរ

១៧

ថលកខខណឌ េដមបមនសទធ ចរតវបនបេពញ មបនេ យកមមករនមយភគធ នងថរសតែដលមនមន

សទធទទលបនអតថរបេយជនជ ចរបក ចទទលបនអតថរបេយជន មរយៈមលនធជនយសងគម។

រយៈេពលបនម នឆន ចងេរកយេនះ ជរ ឋ ភបលកមពជបនចបេផតមបេងកតមល ឋ នកចចគពរ

សងគមមយ បែនតអតថរបេយជន នងកររគបដណត បេនែតមនករតេនេឡង។ រសតមនមន សទធទទលបន

អតថរបេយជនមតភពពមលនធជនយសងគមេទ ជេហតនឲយ កបនទកៃនករផតលអតថរបេយជនមតភព

ទងរសងេទេលនេយជកនមយៗ។ ទកទងនងចណចេនះ ជទេទ ILO រពមនអពរបពនធទទលខសរតវ

របសនេយជក ែដលមនភពមនសសងវ កគន ជមយនង េគលករណ មគគភព នងេលកេឡងនវ

នភយៃនករេរ សេអងេលរសត។៧

កនងចបបកមពជ រយៈេពលឈបស កមនរតវបនគតថជករផអ កកចចសនយ នងមនរតវបនកត

េចញពករគណនរយៈេពលបេពញករងរេឡយ។ េទះបជយង កេ យ មនករភរនតរចលមយ

ចននអពេពលេវ ែដលនឡកកតរ េមងបគគលកចបេផតមដេណ រករស បរយៈេពលបេពញករងរ

ចននមយឆន ។ េ ងចរកមយែដលរតវបនចះេទសក គតរយៈេពលបេរមករងរ ចបពេរកយេពលផត

រយៈេពល កលបងចននពរែខរបសកមមករបេ ណ ះ។ េយងបនរកេឃញករណយងតចមយ ែដលរសតមន ក

ែដលបនេធវករេនកនងេ ងចរកអសរយៈេពលមយឆន េពញ មនបនទទលអតថរបេយជនអវ េនេពលនង

ឈបស កលែហមតភព ពេរពះេ ងចរកមនបនបញច លរយៈេពល កលបងរបសនងេទកនងករ

គណនរយៈេពលបេរមករងររបសនងេឡយ។

េតឆន ចបេផតមេនេពល ? េរឿង វរបសរសតមន កេតឆន ចបេផតមេនេពល ? េរឿង វរបសរសតមន ក

េតអនកទទលបនរបកបនម នេនកនងេពលឈបស កលែហមតភព? “គម នអវទងអស ពេរពះខញ េធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន ។”េតអនកចបេផតមេធវករេនកនងរកមហនេនេពល ? “ខញកល យជកមមករេពញសទធេនែខកកក ឆន ២០១០។ មនេនះពរែខ ខញគជកមមករ កលបង។”េតរកមហនមនបញច លរយៈេពលពរែខេនះ េនេពលគណនអពរយៈេពលែដលអនកេធវករេនកនងេ ងចរកេទឬ? “េទ។ រកមហនគតចបែតពេពលខញ កល យជកមមករេពញសទធបេ ណ ះ។”

មរ ១៨៣ ៃនចបបសតពករងរែចងថ អតថរបេយជនអនវតតចេពះកមមករែដលេធវករបនរយៈ

េពលមយឆន េរៀងមកេនរកមហន េ យមនបញជ កថេតកចចសនយរបេភទ ែដលពកេគសថតេនចណច

មយកនងឆន េឡយ។ ពមនេហតផលកនងករកតេចលរយៈេពល កលបងពរយៈេពលបេរមករងរេឡយ។

ករផល សបតរ ថ នភពរបសកមមករមន កមនែមនជករផអ កកចចសនយរបសនងេឡយ។ រសេដៀងគន នងករ

តេមលងតែណងមយេទតែណងមយេទៀតែដរ។ ភពមនចបស សេនះរ ងចបប នងទមល បអនវតតនគរែតបភល។

៧ សមេមល ILO: មតភពេនកែនលងេធវករ៖ ពនតយេមលចបបជត (ហ ែណវ ឆន ២០១០)។

១៨

កមមករែដលេធករបនរយៈេពលតចជងមយឆន

េនេពលកមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពលតចជងមយឆន មនសទធឈបស ក

លែហមតភព េ ងចរកមនមនកតពវកចចផលវចបបកនងករផតលដលពកេគនវអតថរបេយជនមតភពេឡយ។

រកមរបក ជញ ក ត លបនគរទដលបទបបញញតតេនះ។៨

េ ងចរកទងអសែដលរតវបនចះេទសក បនេគរព មបទបបញញតតចបប សតពករអនញញ តឲយ

កមមករែដលេធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន ឈបស កលែហមតភព។ េ ងចរកចននបបនផតលេលស

ពករកណតេ យចបបជអបបរម េ យផតលរបកកៃរដលកមមករែដលេធវករមនបនមយឆន េទះបជរបក

កៃរេនះតចជងទករបកែដលកមមករែដលេធវករបនរយៈេពលមយឆន ឬេរចនជងេនះទទលបនកេ យ។

េ ងចរកមយមនេគលនេយបយផតលរបកចនន ២៥ ដ ល រ េមរក ដលកមមករទងអសស ប

ករឈបស កលែហមតភពែខទបនរបសពកេគ។ េទះបជកមមករែដលេធវករបនរយៈេពលតចជង

មយឆន មនបនទទលរបកឈនលស បករឈបស កលែហមតភពរយៈេពលបែខដបងរបសពកេគ

កេ យ ពកេគបនទទលរបកបែនថមចនន ២៥ ដ ល រ េមរកស បែខទបនែដរ។ េ ងចរកមយេទៀត

មនអនសញញ រមមយជមយសហជពមនត ងបផត ែដល មរយៈេនះ កមមករែដលេធវករបនរយៈ

េពលរបមយែខ បនទទលអតថរបេយជនមតភព រគបចនន (របកឈនលជមធយមចនន ៥០ ភគរយ

របកឧបតថមភជវភពចនន ៦ ដ ល រ េមរក នងរបកឈនលអតតភពរបចឆន )។ កមមករែដលេធវករបន

រយៈេពលតចជងរបមយែខ ច ទទលបនរបកឈនលចនន ៧០ ភគរយកនងមយែខ រពមទងរបក

ឧបតថមភជវភពចនន ៦ ដ ល រ េមរកកនងមយែខ។

េនកនងេ ងចរកទប កមមករមនបនទទលរបករងវ នអតតភពរបសពកេគេទ បែនតពកេគបនទទល

របកឈនលេផ ងេទៀតរបសពកេគចនន ៥០ ភគរយ។ កចចសមភ សនជមយកមមករបនបញជ កអពេគល

នេយបយេនះ។ េនេពលរតវបនសរថេតរសត គ លនរ មន កែដលេធវករេនកនងេ ងចរកបនរយៈេពល

តចជងមយឆន នងឈបស កលែហមតភពែដរឬេទ កមមករបនេឆលយថ៖“ចស េយង គ ល។ នងកទទលបនរបកែដរ បែនតតចជង។”

េមរកមមន កេនកនងេ ងចរក បននយយថ ភរយរបសគតេធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន

េនកនងេ ងចរក េហយបចចបបននកពងឈបស កលែហមតភព៖“ែខទមយ នងទទលបនរបក ៦៧ ដ ល រ េមរក ពេរពះនងេធវករបនចនន ១០ ៃថងៃនែខេនះ េហយស បែខទពរ ខញ មនទនដងេទ។ ខញ សងឃមថនងនងទទលបនរបកបែនតខញ មនដងថេតចននបនម នេទ។”

៨ ឧទហរណ េនកនងេសចកតសេរមចរបស AC ១៩/០៨ រកមរបក បនបដេសធសេណ សអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពរបសកមមករ េ យែផអកេលមល ឋ នថ “ចបបសតពករងរមនអនញញ តឲយកមមករនែដលេធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន ទទលបនរបកឈបស កលែហមតភព េសមនងរបកឈនលពកក ត ល អតថរបេយជន គតទងរបកបនទ បបន ផងេឡយ។ េហយកមនមនបបញញតត មយេនកនងបទបញជ ៃផទកនង [របសរកមហន] ឬកចចរពមេរព ង មយរ ងកមមករ នងនេយជក ែចងអពបញហ េនះែដរ។ េ យេហតេនះ រកមរបក ជញ ក ត លចតទកថ សេណ របសកមមករគជទនសផលរបេយជន (ហសពសទធទទលបន មផលវចបប)។” ១៩

េទះបជេ ងចរកមយចននផតលេលសពកតពវកចចផលវចបបរបសពកេគ នងផតលអតថរបេយជនៃន

ករឈបស កលែហមតភព សមបែតេនេពលកមមករេធវករបនរយៈេពលតចជងមយឆន េពញកេ យ

េនេ ងចរកេផ ងេទៀត មនកររពយបរមភថ ថន ករគបរគងេរបរបសកចចសនយករងរមនថរេវ កណត

េ យេចតនេដមប កករតរយៈេពលៃនកចចសនយរបសកមមករ នង េជៀស ងបងឲយពកេគនវអតថរបេយជន

ែដលកមមកររយៈេពលែវងមនសទធទទលបន។

អនេ ម មចបបសតពករងរ នេយជក ចជលកមមករ មកចចសនយករងរមនថរេវ កណត

(FDCs) ែដលមនរយៈេពលខសៗគន យងយរបផតពរឆន ។ នេយជកឲយតៃមលដល FDCs ពេរពះ FDCs

សែវងភពបតែបនរបសកមមកររបសខលន ែដលេឆលយតបេទនងតរមវកររបសអនកបញជ ទញ។ េទះបជ

យង កេ យ កមមករជេរចនែដលមនកររពយបរមភថ នេយជក របសខលនបនរេ ភេលកចចសនយ

ទងេនះ បនបញជ នករណេទរកមរបក ជញ ក ត ល (AC)។ េនកនងករណ AC ១២៣/០៧ សហជព

បនេសនសឲយេ ងចរកបតរ FDCs របសកមមករេទជកចចសនយករងរមនថរេវ មនកណត (UDCs)

េ យអះ ងថកចចសនយករងរមនថរេវ មនកណតកតអតថរបេយជនពកមមករ ដចជសនតសខករងរ

ករឈបស កលែហមតភពេ យមនរបកឈនល របករងវ នអតតភព នងេពលេវ បេបកន។ រកម

របក ជញ ក ត លបនបដេសធសេណ របសសហជព។ សមជករកមរបក ជញ ក ត លបនផតល

េហតផល ថ “កចចសនយករងរ ចរតវបនបនតមតងឬេរចន ដ ប ករបនតមនេលសពរយៈេពលអតបរម

ចននពរឆន ។ របសនេបរយៈេពលសរបៃនទនកទនងករងរមនចននេលសពពរឆន កចចសនយ ករងររតវ

កល យជកចចសនយមនថរេវ មនកណត។ (សមេមលេសចកតរបស AC ១០/៣០ េលខ េចញផ យ ១,

០២/០៤, នង ៣៦/០៦ េលខេចញផ យ ២)”។ េទះបជយង កេ យ េនកនងករណ ១២៣/០៧

រកមរបក ជញ ក ត លបនទទល គ លថ មនមនកចចសនយរបស កមមករ មយេលសពរយៈេពលពរ

ឆន េឡយ។ េ យេហតេនះ កចចសនយមន ចរតវបនចត ទកថជកចចសនយមនថរេវ មនកណតេទ

(េសចកតសេរចរបស AC ១២៣/០៧ សមេមលេសចកតសេរច ៩៤/០៧ នង ៩២/០៧ផងែដរ)។

េនកនងករណ AC ៩២/០៧ សេណ សកចចសនយករងរមនថរេវ កណតចននមយឆន របសកមមករ

ករតវបនេធវេឡង េ យេយងយងជក កដលករឈបស កលែហមតភព នងអតថរបេយជនេផ ង

េទៀត មនមនស បកមមករថម ឬបេ ត ះ សននផងែដរ៖ “កមមករែដលចលរមេនកនងសវនករ នងសមពនធ

ភពសហជពរបជធបេតយយកមមករេ ងចរកសេមល កបពកកមពជ (CCAWDU) បនទមទរឲយរកមហន

ចះហតថេលខេល កចចសនយករងរមនថរេវ កណតបនទ បស បរយៈេពលមយឆន ពេរពះកចចសនយ

ករងរមនថរេវ កណតបចចបបននមន រយៈេពលែតរបមយែខបេ ណ ះ នងមនរយៈេពលខលេពក ែដលេធវឲយកមមករមនករពបកកនងករេសនសករឈបស ករបចឆន េហយកមមករែដលសចបបឈបស កលែហ

មតភព មនទទល បនរបកស បករឈបស កេនះេឡយ... បនទ បពកចចសនយករងរមនថរេវ

កណតចនន របមយែខផតកណត រកមហនបនបងរបកបញចបកចចសនយឲយកមមករ នងបនេសនសឲយកមមករ

ស កពរបៃថង បនទ បមកចះហតថេលខេលកចចសនយករងរមនថរេវ កណត ចននរបមយែខមយេទៀត។

២០

កមមករទងអសែដលមន កចចសនយករងរមន ថរេវ កណត នងេធវករេនកនងរកមហនេធវករមនបន

រយៈេពលពរឆន ។ េ យ រទមល បេនះ កមមករទងអសេនែតជកមមករថមដែដល។” កមមករែដលបនបេពញ

ករងរចប ម កចចសនយករងរមនថរេវ កណតចននពរ មបេចចកេទសមនបនបេពញករងរេ យ

ឥត កខនចននមយឆន េពញ នងេ យេហតេនះមនមនសទធទទលបនអតថរបេយជនមតភពេឡយ។

របធនសហជពបននយយថ េ ងចរកែតងែតមនបនត FDCs របសកមមករនមនៃផទេពះេទ។

គរកតសមគ លថ េនកនងករណខងេលទងពរ រកមរបក ជញ ក ត លមនជទសនងករទមទរ

របសកមមករទកទងនងផលបះពលរបស FDCs េទេលអតថរបេយជនរបសកមមករេឡយ។ េទះបជយង

កេ យ រកមរបក បនសេរចេសចកតគរទេ ងចរក ពេរពះករេរបរបស FDCs ចរតវបនបញជ ក

មលេហត នងរតវបនែចងេនកនងចបប។

េទះបជយង កេ យ ទមល បបចចបបននេនកនងគេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជ គរតវ

ចតថន កេ ងចរកថមនមនអនេ មភព េនេពលនេយជកេរបរបស FDCs ជកចចសនយរយៈេពលខលវលជ ពេរពះ FDCs ចជះឥទធពលជអវជជមនេទេលអតថរបេយជនរបសកមមករ។

មករយលេឃញរបសនេយជក FDCs អនញញ តឲយេ ងចរកសរមប មតរមវករេកនេឡង

នវផលតផលពអនកទញ។ សមព ធដខល ងពអនកទញឲយផតលផលតផលេថកឲយទនេពលេវ មននយថ

មនេពលេវ េនេពលេ ងចរករតវករកមមករេរចននក។ បនទ បពករមមញករតវបនបញចបករបង

របកេទឲយកមមករទងេនះ នងករបនតជលពកេគ េនេពលពកេគែលងចបច នងកល យជបនទកដធងនរជល

របសេ ងចរក។ េទះបជយង កេ យ បញហ េនះនងេចទេឡង របសនេបនេយជកេរបរបសឧបករណ

ែដលជមេធយបយផតលដលពកេគនវភពបតែបនបែងវរបទបបញញតតេផ ងេទៀតេនកនងចបបេនះ។ េទះបជ

ជករពតែដលថ តរមវកររបសអនកទញមនករេកនេឡងកេ យ ជទេទ តរមវករមនធល កចះេនចង

បញចបៃនកចចសនយរបសកមមករ នងចបេផតមេឡងវញទងរសងកនងរយៈេពលមយសបត ហេរកយេឡយ។

មនភពខសគន រ ងករផល សបតរដសមរសបៃនតរមវកររបសអនកទញ នងករេរបរបសេលសេនះេដមបបដេសធមនផតលអតថរបេយជនដលកមមករ។

រ ឋ ភបលគរពចរ អពដេ ះរ យននេដមបេ ះរ យបញហ េនះ។ ដេ ះរ យផលវ

ក ត លមយនងរតវទមទរយងជក កថ កចចសនយ FDC ចននពរ ែដលមនករស ករយៈេពលខលេនចេនល ះកចចសនយ គររតវបន បថជរយៈេពលមយៃនករងរជប ប។ របសនេបរកមហនចងបញចប

កចចសនយរយៈេពលរបមយែខ រកមហន ចេធវដេចនះបន។ បែនត របសនេបរកមហនជលកមមករេឡងវញ

បនទ បពករស ករយៈេពលខលមក េនះ FDCs ទងពរគរ បបញច លគន ស បភពមនសទធទទលបនករ

ឈបស កលែហមតភព។ កររពមេរព ងគន េនះ ចមនភពសមរសបចេពះកមមករ នងនេយជក៖

កមមករមនសនតសខករងរ នងអតថរបេយជនែដលពកេគមនសទធទទលបន េរកយរយៈេពលមយឆន កនង

ខណៈែដលនេយជកនងរក ទកភពបតែបនែដលរតវជមយ FDCs។

ជេរមសមយេទៀតគររតវេចញេសចកតែណនដលនេយជក េ យែណនពកេគកឲយេរបរបស

២១

FDCs វលជ េដមបេជៀស ងករបងអតថរបេយជនរយៈេពលែវងដលកមមករ។ មបេចចកេទស FDCs មន

កតេចញ មកររពមេរព ងគន េទវញេទមកនវអតថរបេយជនរយៈេពលែវងស បកមមករេឡយ។ ចបប

បញជ កអពេពលេវ ចបស ស ែដលកមមកររតវេធវករេនកនងេ ងចរកេ យមន កខន បែនតមនបញជ ក

អពរបេភទៃនកចចសនយែដលកមមករេគរព មេនះេទ។ បញហ ចេពះកមមករមនែមនជងទមល បៃនករជល

បគគលកេរកមកចចសនយរយៈេពល ៦ ែខ នងបនតកចចសនយទងេនះជេរចនដង។ បញហ ននេកតេឡងេន

េពលនេយជកេរបរបសករបញចបកចចសនយេដមបបងខឲយស ករ ងកចចសនយពរ នងបដេសធមនផតល

អតថរបេយជនទង យដលកមមករែដលេធវករបនរយៈេពលមយឆន េនកនងរកមហន។

េសចកតែណនរបសរ ឋ ភបលគរមនអតថរបេយជនកនងករអនញញ តឲយរកមរបក ជញ ក ត ល

ពនតយេមលកររបរពតតរបសេ ងចរកឲយបនសជេរម។ របសនេបនេយជកពតជតរមវករទបែមន ចណច

េនះ ចរតវបនបងហ ញយងងយរសល េ យ កបញជ បញជ ទញដលអនកទញជនរកមរបក ជញ ក ត ល។

អវែដលនេយជកមនមនលទធភពេធវេរកមករពនតយរបេភទេនះ គករេរបរបសភពបតែបនែដលចបបបន

ផតលឲយខលន េដមបរតេគចពករបនបងរបសរ ឋ ភបលកនងករករពរកមមករ។ គរកតសមគ លថ បនទកៃនករ

បងហ ញភសត ងគរ កេទេលេ ងចរកមនែមនេទេលកមមករេដមបបងហ ញថ ករផអ ករ ងកចចសនយពររតវ

បនបញជ កមលេហតេ យតរមវករៃនែផនកផលតកមម នងមនែមនេដមបេគចេវសមនបងអតថរបេយជនេឡយ។

ករេចញេសចកតែណនែបបេនះ គរអនញញ តឲយរកមរបក ជញ ក ត លេរជសេរ សវធ រសតខសគន

េដមបបករ យមរ ៦៧។ បចចបបននេនះ រកមរបក ជញ ក ត លមនជទសថ FDCs ចរតវបនេរបរបសេដមបកតអតថរបេយជនសខនពកមមករេទ បែនតរកមរបក ជញ ក ត លយលេឃញថ ខលនរតវបន

ចងកតពវកចចេ យខលម រៃនចបប ែដលអនញញ តឲយនេយជកេរបរបស FDCs រហតដលេទពរឆន ។

េសចកតែណនចបស សមយពរ ឋ ភបលគរផតលដលរកមរបក ជញ ក ត លនវសទធអ ចកនងករ

េរជសេរ សវធ រសត មបរបទ េដមបសក អពករេរបរបស FDCs របសនេយជក។ េសចកតែណនេនះ

កអនញញ តឲយរកមរបក ជញ ក ត លថលងែថលងផលរបេយជនរបកតរបែជងរបសកមមករ នងនេយជកឲយ

កនែតមនរបសទធភពផងែដរ។

អនសញញ រមក ចថលងែថលងតរមវកររបសនេយជកនវភពបតែបន ជមយនងកររពយបរមភរបស

កមមករអពរបកកៃរ នងសទធទទលបនេផ ងៗផងែដរ។ េនកនងវ ទេនកែនលងេធវករមយែដលរតវបន

ពភក ខងេល សហជពបនចរចអនសញញ រមជមយេ ងចរកែដលបញជ កថ៖“ចេពះកមមករនទងអសែដលមនលខតបញជ កពករមនៃផទេពះ រកមហនផតលេពលេវចននពរេមងកនងមយែខេដមបេធវករពនតយ (មនេពលស ល) កយសមបទេ យមនបះពលដលរបកឈនលរបចែខ នងរបករងវ នេលកទកចតតេឡយ។ េលសពេនះេទៀត កមមករននងទទលបនករឈបស កលែហមតភពចននបែខ នងរបកេបៀវត រ ៥០ ភគរយ។ រកមហននងរក ទកតែណងស បកមមករន។ កមមករន ចទទលបនរបកឈនលចននបែខ មនេពលសចបបឈបស កលែហមតភព។” (ែផនក ៨៩D) កចចរពមេរព ងរ ងេ ងចរក នង CCAWDចះៃថងទ២៣ ែខឧសភ ឆន ២០១១)។

២២

េទះបជយង កេ យ គរកតសមគ លថ មនមនេ ងចរកទងអសសទធែតមនសហជពែដល

ចចរចយងអង ចេដមបករពរកមមករេឡយ។

កមមករែដលបនស ឈបពករងរ

ចបបមនែចងជក កអព ថ នភពរបសកមមករែដលេធវករេនកនងេ ងចរក បនរយៈេពលមយ

ឆន យងតច បែនត កលខតេសន ឈបពករងរភល មៗមនេពល កពកយសឈបស កលែហមតភព។

េទះបជយង កេ យ រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចេសចកតថ អតថរបេយជនមតភពមនមន

ចេពះកមមករែដលបនរបគលលខតស ឈបពករងរេឡយ។

េនកនងករណ AC ៤២/១០ បញហ កនងៃដមយ គថេតកមមករបននកែដលបនរបគលលខតស

ឈបពករងរ មនសទធទទលបនរបកៃនករឈបស កលែហមតភពែដរឬេទ។ កមមករទងបននក

បនេធវករេនេ ងចរកអសរយៈេពលជេរចនឆន នងរតវបនសហជពមយរបបថ េទះបជពកេគបន

ឈបពករងរកេ យ ពកេគគរមនសទធទទលបនអតថរបេយជនមតភព។ ជលទធផល កមមករបន

កលខតស ឈបេទេ ងចរក ជេរចនៃថងមនេពលពកេគ កពកយសចបបឈបស កលែហមតភព។

រកមរបក ជញ ក ត លបនផតលេហតផលថ កតពវកចចរ ងនេយជក នងនេយជតេកតេឡងេនកនង

បរបទៃនកចចសនយករងរ។ េនេពលកចចសនយេនះផតកណតេ យ រមលេហត មយ កតពវកចចរតវ

េធវដេចនះ។ ជលទធផល កមមករមនមនសទធទទលបនរបកៃនករឈបស កលែហមតភពរបសខលនេឡយ។

េទះបជកមមករែដលបនរបគលលខតស ឈបរបសខលន មនមនសទធទទលបនអតថរបេយជន

មតភពកេ យ េ ងចរកមយចននអនញញ តឲយកមមករែដលស ឈប ទមទរអតថរបេយជនៃនករឈប

ស កលែហមតភព។ េនកនងេ ងចរកមយ របធនសហជពបននយយថ មនេគលនេយបយកែនលង

េធវករឥតសរេសរមយែដល មរយៈេនះ កមមករែដលេធវករបនរយៈេពលេរចនជងមយឆន នងមនៃផទេពះ

របពរែខ រតវបនអនញញ តឲយស ឈប នងទមទរអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពរបសខលន។

េ ងចរក ចេសនសឲយពចរ េឡងវញ អពេគលនេយបយរបសខលនសតពករទទតអតថរបេយជន

មតភពស បកមមករែដលស ឈប េ យពចរ ដលតរមវករៃនករេរៀបចែផនករ នងករេរជសេរ ស

បគគលករបសខលនផទ ល។ េ យ រេ ងចរកមនមនវធ ង រសតមនឲយ ឈបេនចងបញចបចបបឈប

ស ករបសពកេគបន ថន ករគបរគង ចទញផលចេណញពករដងជមនថេតរសតមនគេ ង ឈប

ែដរឬេទ។ េ ងចរកមយចននជលកមមករ “មតងមក ល” េដមបជនសរសតែដលឈបស កជបេ ត ះ សនន។

េទះបជយង កេ យ កមមករមតងមក លមនសវមនរបសទធភព េនកនងភរកចចរបសកមមករែដលខលន

ជនសេទ។ របសនេបេ ងចរកដងជមនថ កមមករនងមនរតលបមកេធវករវញេទ ថន ករគបរគង ចជល

កមមករថមជបនទ ន នងកតបនថយអរបសទធភពៃនករេរបរបសកមមករបេ ត ះ សនន។

េទះបជយង កេ យ របសនេបមនមនេគលនេយបយជ យលកខណអក រសតពសទធទទលបនរបសកមមករកនងករណស ឈបេទ សហជព នងកមមករគរដងថ កមមករមនមនសទធទទលបន

២៣

របកអតថរបេយជនមតភពេទ របសនេបពកេគស ឈបមនេពលឈបស ក។ េ យ រករវនចឆយ

ជញ ក ត លេលបញហ េនះ មនតរមវករនវពតមន នងករអបរបែនថមេដមបជនដណងដលកមមករអពសទធរបសពកេគ។

េសចកសនន ន នងអន សន

ជទេទ េ ងចរកែដលរតវបនសក េគរព មចបបេនកនងករផតលដលកមមករមនៃផទេពះនវ

ករឈបស កលែហមតភព េ យមនគតអពរយៈេពលបេរមករងររបសពកេគ។ ភគេរចន េ ងចរកក

ផតលអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពែដលរតវបនកណតេ យចបបដលកមមករែដលបេរមករងរបនរយៈេពលយងតចមយឆន (នងេពលខលះ ផតលអតថរបេយជនដលកមមករែដលបេរមករងរបន

រយៈេពលតចជងមយឆន )។

កររពយបរមភដសខនទកទងនងភព ចទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព គរេបៀបែដលេ ងចរកគណនរយៈេពលបេពញករងរ។ ទមយ ចបបមនភពមនចបស ស

ទកទងនងថេតករងរ កលបងគរគតបញច លេនកនងេពលេវ បេរមករងរែដរឬេទ។ ទពរ េ ងចរក

មនរតវបនតរមវេ យចបបឲយផតលអតថរបេយជន េនេពលមនករផអ ករ ង FDCs េឡយ េទះបជ

ករផអ កេនះមនរយៈេពលខលយង កេ យ។ ចបបគររតវបនបភល នងពរងងេដមបធនថ នេយជក

រក ភពបតែបនែដលចបច េនេពលកមមករទទលបនករករពរែដលបនចបបបនែចង

២៤

ជពកទ ៣៖ ពករមនៃផទេពះរហតដលករឈបស កលែហមតភព

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• ករមនៃផទេពះេនេ ងចរក៖

o េ ងចរកមនរតវបនតរមវេ យចបបឲយអនញញ តឲយកមមករឈបស កេដមបែថទមន

េពលស លកនេទ។ េ ងចរកខលះអនញញ តឲយកមមករឈបស កជេរៀង លែខេដមបែថទមនេពលស លកន។

o េ ងចរកមនរក ឲយមនេគលនេយបយ េដមបបេពញ មតរមវកររបសកមមករែដល

មន ករៈចញកនេទ។ ករេធវដេចនះគ រសយ មឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងផទ ល។

o កមមករយលេឃញថមនករេរ សេអងែផអកេលមល ឋ នៃនករមនៃផទេពះ េនកនងករជល

ករបនតកចចសនយ នងករបញឈបពករងរ។ កចចខតខរបងែរបងកនងករេចទរបកន

អពករេរ សេអងមនបនទទលេជគជយេឡយ ពេរពះរកមរបក ជញ ក ត លបន

កបនទកឲយបញជ កភពរតមរតវៃនករេរ សេអង េល កមមករជជង កបនទកឲយបញជ ក

ភពមនរតមរតវៃនករេរ សេអងេលនេយជក ដចែដលបទ ឋ នអនតរជតទមទរ។

• ដេណ រករេដមបសចបបឈបស កលែហមតភព៖

o ចបបមនបញជ កអពដេណ រករែដលរសត កពកយសចបបឈបស កលែហមតភពេទ។

o េ ងចរកមយចននទមទរឲយកមមករមនលខតបញជ កករមនៃផទេពះពគលនកខងេរក

ចែណកេ ងចរកេផ ងេទៀតមនទមទរេទ។

o កមមករ នងរបធនសហជពបនេរៀប បអពដេណ រករសចបបឈបស កលែហមតភព

យង មញញ នងេ ម ះរតង។

o បរសរតវបនអនញញ តឲយឈបស កពេសសរហតដលរបពរៃថង េនេពលភរយរបស

ពកេគស លកន។

កមមករមនៃផទេពះ នងេ ងច ក

កមមករមនៃផទេពះរបឈមមខនងបញហ ជេរចន េនកនងករថលងែថលងតរមវករៃនករមនៃផទេពះ របសពកេគ ជមយលកខខណឌ តរមវៃនករងរ នងលកខខណឌ េធវកររបសពកេគ។ ែផនកេនះសក អពបញហមយចននតចែដលកមមករមនៃផទេពះ ចរបឈមមខ៖ លទធភពឈបស កេដមប ែថទមនេពលស ល

២៥

បទពេ ធនរបសពកេគេនកនងករេ ះរ យករចញកនេនេពល េធវករ នងកររពយបរមភរបសពកេគទកទងនងសវតថភពករងរ េនកនងេពលមនៃផទេពះ។ បញហ ទងេនះរតវបនេរជសេរ សពេរពះពក រតវបនេលកេឡងជញកញបថជកររពយបរមភ។ ជទេទ ករគពរមតភពេនកែនលងេធវកររគបដណត បេលវធនករយងេរចនេដមបករពរសខភព នងសខមលភពេសដឋកចចរបសមត យ នងកនរបសពកេគ។៩

ករែថទមនេពលស លករែថទមនេពលស លចបបមនតរមវឲយនេយជកផតលករឈបស កស បករេទពនតយសខភពមនេពលស លេទ

េហយដចរកហវកខងេរកមបងហ ញរ ប នេយជកពរបនកកនងចេ មនេយជកែដលរតវបនសក ផតលករឈបស ក។ េយង មមរនតករងរមន ក ចណចេនះគជបញហ របឈមដធបផតមយែដលកមមករមនៃផទេពះរបឈមមខ។ អន សន ILO េលខ ១៩១ ែចងថ រសតគររតវបនអនញញ តឲយចកេចញពកែនលងេធវករេ យជនដណងដលនេយជក េដមបេទទទលករករពនតយសខភពពកពនធនងករមនៃផទេពះ (មរ ៦(៦))។

េគលនេយបយេ ងចរកសតពករែថទមនេពលស លេគលនេយបយេ ងចរកសតពករែថទមនេពលស ល

េ ងចរក េគលនេយបយែថទមនេពលស ល

១. កមមកររតវបនអនញញ តឲយឈបស ករយៈេពលពរេមងជេរៀង លែខ េដមបេទពនតយៃផទេពះ

េ យមនកតរបកឈនល ឬរបករងវ ន (មនទរេពទយេនចមង យ ១,៥ គម ពេ ងចរក)។

២. មនមនែចងអពករែថទមនេពលស ល។

៣. មនមនែចងអពករែថទមនេពលស ល។

៤. កមមកររតវបនអនញញ តឲយឈបស កពរេមងកនងមយែខេដមបទទលករែថទមនេពលស ល។

៥. មនមនែចងអពករែថទមនេពលស ល។

៦. មនមនែចងអពករែថទមនេពលស ល។

៧. មនមនែចងអពករែថទមនេពលស ល។

៨. កមមកររតវបនអនញញ តឲយឈបស កេពញមយៃថង ជេរៀង លែខ េដមបេទពនតយៃផទេពះមន

េពលស ល េ យមនមនករកតរបកឈនល។

ករចញកនករចញកនមនមនេ ងចរក មយមនេគលនេយបយទកទងនងករបេពញ មតរមវកររបសកមមករ

ែដលមនអករៈចញកនេឡយ។ កនងករណនមយៗ អនករគបរគងផទ លនមយៗបនសេរចចតតអពរេបៀប

េ ះរ យជមយកមមករមនៃផទេពះែដលមន រមមណមនរសលខលន។ េទះបជកមមករភគេរចនបន យករណថ ពកេគរតវបនអនញញ តឲយស ក ឬឈបស ក េនេពលពក េគមន ករៈចញកនកេ យ េនះ រសយេលអនករគបរគងមននយថ កមមករខលះមនទទល បនជនយេទ។ ខងេរកមេនះគជបទពេ ធនែដលកមមករមយចននជបរបទះនង ករៈចញកន៖

៩ សមេមលអនសញញ អងគករ ILO េលខ ១៨៣ នងអន សនេលខ ១៩១។

២៦

១០ ILO: សមភព នងករមនេរ សេអងេនកែនលងេធវករេន សខងេកត នង ស េគនយ៖ េសៀវេភែណន (បងកក ឆន ២០១១)។

“ ពបក ស អនករគបរគងរអរទ នងនយយថ ខញេធវករមនបនលអេនេពលខញចញកន។”“អនករគបរគងផទ លមនមនបញហ េទ។ េយង ចេទជបជមយរគេពទយេ ងចរក នងមន ចបចសចបបឈបស កស បបញហ េនះេទ។”“ខញ ចឈបស កពរបេមងកនងមយែខេ យ រករចញកន បែនតមន ចឈបេរចនេពកេទ។”“គម នបញហ េទ របសនេបខញចញកន ខញ ចរបបអនករគបរគងផទ លេហយអងគយចះ នងស ក។”“របសនេបអនកចញកន អនក ចសចបបឈបស កពមយសបត ហេទមយែខ។ បែនតជទេទ រសតេធវករេទះបជពកេគចញកនកេ យ។”

ករជល នងរក ទកកមមករេនកនងេពលមនៃផទេពះករជល នងរក ទកកមមករេនកនងេពលមនៃផទេពះ

ចបបសតពករងរ មឃតមនឲយបេណត ញ ឬផតលករជនដណងដលរសតែដលកពងឈបស ក

លែហមតភព (មរ ១៨២)។ រដឋធមមនញញកមពជ មឃតយងចបស សមនឲយនេយជកបេណត ញ

កមមករ េ យ រករមនៃផទេពះ (មរ ៤៦) បែនត រដឋធមមនញញមនេ ះរ យ ករេរ សេអងែដលែផអកេលករមនៃផទេពះេនកនងករជល ឬមនបនតកចចសនយរបសកមមករមនៃផទេពះេឡយ។

ចបបសតពករងរ មឃតករេរ សេអងចេពះេភទ បែនតមនបញជ កឲយបនចបស សអពករមន

ៃផទេពះេឡយ (មរ ១២)។ អនសញញ េលខ ១១១ កមនបញជ កឲយបនចបស សអពករមនៃផទេពះថជ

មល ឋ នែដលរតវបន មឃតផងែដរ។ េទះបជយង កេ យ េ យពចរ ថ មនែតរសតបេ ណ ះ

ចមនៃផទេពះ ករេរ សេអងេ យែផអកេលករមនៃផទេពះគជទរមងមយៃនករេរ សេអងរបឆងនងរសត។១០

េ យទទល គ លចណចេនះ អនសញញ េលខ ១៨៣ កណតបទ ឋ នខពសជង ែដល មឃតករបញឈប

ករងររបសរសត កនងេពលនងមនៃផទេពះ ឬឈបស ក ឬេនកនងរយៈេពលេរកយេពលរតលបេទេធវករ

វញ េលកែលងែតករបញឈបមនមនករពកពនធនងករមនៃផទេពះ (ែដល រសយេលនេយជកែដលរតវ

បងហ ញ (មរ ៨))។ អនសញញ េលខ ១៨៣ កកណតផងែដរនវករ មឃតករេរ សេអងេនកនងករេរជស

េរ ស នងជលបគគលក ឧទហរណ ករ មឃតករេរបរបសករេធវេតសតៃផទេពះ (មរ ៩)។ របេទស

កមពជមនទនបនផតលសចច បនេលអនសញញ េលខ ១៨៣ េទ កបែនត បទបបញញតតទងេនះគជករែណនេន

កនងករពចរ អពរេបៀបែដលចបប ចរតវបនែកលមអេដមបករពរករងររបសរសតកនងេពលមនៃផទេពះ។

រកមរបក ជញ ក ត លបនេធវករងរតចតចេដមបករពរកមមករមនៃផទេពះពករបេណត ញ ឬករ

មនបនតកចចសនយ េហយរកមរបក ជញ ក ត លបន កបនទកៃនករបញជ កថរតមរតវេទេលកមមករែដល

អះ ងអពករេរ សេអង ជជងេទេលនេយជក ដចែដលអនសញញ េលខ ១៨៣ ទមទរ។ េនកនងករណ

១១៥/០៨ រកមរបក បនពចរ អពបញហ ៃនករបញឈបេនកនងេពលមនៃផទេពះ។ ជដបង រកមរបក

បនពចរ អពមរ ១៨២ ៃនចបបសតពករងរ បែនត បនកតសមគ លថ៖ “ មននយថ ចបប ម

ឃតនេយជកមនឲយបញឈបកមមករនេនកនងេពលពកេគឈបស កលែហមតភព ឬេនេពលពកេគឈប

ស កេដមបស លកនរបសពកេគ បែនត ចបបមន ង ឬ មឃតនេយជកមនឲយេរបរបសចណចេនះ

២៧

ជេលសេដមបមនជល ឬេដមបបញចបកចចសនយករងរេនកនងេពលមនៃផទេពះេឡយ។” រកមរបក បនរក

េឃញថ ចបបមនែចងឲយបនចបស សអពករេរ សេអងរបឆងនងកមមករមនៃផទេពះ នងមន មឃត

នេយជកមនឲយផត ច ឬមនបនតករងររបសរសតែដលមនៃផទេពះ េរកយេពលកចចសនយករងរមនថរេវ

កណតផតកណតេឡយ។

បនទ បមក រកមរបក បនរតលបេទពចរ អពមរ ១១(២) ៃន CEDAW ែដល មឃត

ករបេណត ញរសតេ យ រករេរ សេអងែផអកេលករមនៃផទេពះ។ េទះបជយង កេ យ រកមរបក

បនគសបញជ កថ “ជទេទ រកមរបក ជញ ក ត លបនកណតថ ភគកមមករមនបនទករតវបងហ ញ

ភសត ងេដមបអះ ងថ នេយជកបនេរ សេអសរបឆងនងកមមករមនៃផទេពះ ដលរកមរបក ជញ

ក ត ល េដមបគរទដលករេចទរបកន។” ដេចនះ រកមរបក បនសនន ឋ នថ សហជពខវះភសត ង

ចបស សែដលថនេយជកបនេរ សេអង េនកនងេសចកតសេរច ១១៥/០៨។

េនកនងេសចកតសេរចរបស AC ៩២/០៧ រកមរបក ជញ ក ត លកបនរកេឃញផងែដរថ កមមករ

មន ចផតលភសត ងរគបរគនេដមបគរទដលករទមទរថមនករេរ សេអងបនេឡយ។ រកមរបក ជញ

ក ត លបនសនន ឋ នថ េទះបជកមមករបននយយថ នេយជកបនបញចបកចចសនយករងររបសកមមករ

មនៃផទេពះជេរចននកេ យមនផតលចបបឈបស កលែហមតភពដលពកេគ នងេ យមនទទតករ

ឈបស កេ យមនរបកឈនលកេ យ ចណចេនះមនផតលភសត ងេដមបគរទដលករទមទរេនះេឡយ។”

េទះបជចបប នងេសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត លមនផតលមល ឋ នរងមេដមបករពរ

របឆងនងទមល បេរ សេអងេនកនងករជល នងរក ទកកមមករមនៃផទេពះកេ យ កមមករដងថមនករ

េរ សេអងែផអកេលករមនៃផទេពះ។ េនកនងរកមេគលេ មយ េនកនងកររ វរជវ មវសយ កមមករបន

យករណថ េ ងចរករបសពកេគមនជលកមមករេឡយ របសនេបពកេគេមលេឃញថមនៃផទេពះ៖“របសនេបពកេគជនដណងថពកេគមនជលកមមករេទ។“

កមមករមយចននករពយបរមភថ នេយជកនងេរ សេអងរបឆងនងពកេគផងែដរ របសនេបពកេគ

េរៀបកររច នង ចមនៃផទេពះ។ កមមករមន កបនពនយលថ៖“រកមហនបនរបបេយងេនេពលរកមហនជលេយងថ របសនេបេយងកហកថេយងេនលវ រកមហននងមនេបករបកឈបស កលែហមតភពរបសេយងេឡយ។ បែនតខញ មនភយខល ចថរកមហននងមនជលខញ េឡយ របសនេបរកមហនដងថខញ មនបតរច នងរបែហលជមនកនេនេពលេរកយេនះ ដេចនះ ខញ បនកហក នងនយយថខញ េនលវ។ េពលេនះ ខញ មនដងថេតខញ ចទទលបនចបបឈបស កលែហមតភពែដរឬេទ។”

កមមករកយលេឃញផងែដរថករមនៃផទេពះគជករទទលខសរតវមយ េនេពល ឈនដលករ

បនតកចចសនយ។ កមមករសហជពមន កបនេរៀប បអពកររបរពតតែដលកមមករមនៃផទេពះទទលបនពអនក

រគបរគងផទ លរបសពកេគ៖

២៨

“របសនេបរសតមន កេសនសចបបឈបស កពអនករគបរគងផទ លរបសនង េ យ រនងចញកន អនករគបរគងរអរទថ ពកេគមន ចេធវករបនលអ នងមនបញហ ។ ពកេគមនបេណត ញកមមករេទ បែនតពកេគ កសមព ធឲយពកេគសឈប។ ពកេគនយយ ‘អនករតវឈបេធវករ។របសនេបអនកមន ចេធវករបន អនកគរឈប។’ ដេចនះ កមមករសេរចចតតឈប។”

េទះបជយង កេ យ េនកនងេ ងចរកដែដលេនះ របធនសហជពបននយយថ៖“េ ងចរកេគរព មចបបសតពករឈបស កលែហមតភព។ េនកនងរកមរបសខញ រសតមន កេនេពលកចចសនយរបសនងបញចបេនែខធន នងមនៃផទេពះរបពរែខ បែនតេ ងចរកបនបនតកចចសនយរបសនង នងបនេបករបកឈបស កលែហមតភពរបសនង។”

េទះបជកមមករយលេឃញថ ពកេគទនងជរតវបនបេ ត យឲយេទេនេពលពកេគមនៃផទេពះ

ពបក សកនងករបងហ ញថ ករមនៃផទេពះគជមលេហត។ ដចរបធនសហជពមន កបនពនយលេន

កនងកររ វរជវ មមល ឋ នថ៖“រកមហនគរបនតកចចសនយឲយកមមករមនៃផទេពះ។ េពលខលះ កចចសនយបនត េពលខលះកចចសនយមនបនត។ េនេពលកចចសនយរតវបនបញចប េយងមនដងថេត រតវបនបញចបេ យ រពកេគេធវករមនបនលអ ឬេ យ រពកេគមនៃផទេពះេទ។”

េនកនងករណ ១១៥/០៨ រកមរបក ជញ ក ត លបនផតលេយបលថ៖ “សហជពមនផតល

ភសត ងចបស ស មយេដមបគរទដលករទមទររបសខលនេដមបបងហ ញថ នេយជកបនេរ សេអង

របឆងនងរសតមនៃផទេពះ មរយៈករមនបនតកចចសនយករងរមនថរេវ កណត េនេពលកចចសនយ

ទងេនះផតកណត ឬ ថេតកមមករថមបនម ននករតវបនេរជសេរ សេ យនេយជកេដមបជនសពកេគេន

េពលរកមហននងេនែតមនករងរស បកមមករមនៃផទេពះទងេនះេធវ។” េ យ រែតមនបគគលក

ឈបពករងរេរចន កមមករ ឬ សហជពមយ េសទរែតមន ចេធវករភជ បទនកទនងេ យផទ ល រ ង

មលេហតៃនករជលកមមករមន កេទនងករបញឈប កមមករមន កេទៀតពករងរផង េហយមនចបចនយយ

ដលករភជ បទនកទនងរ ងករបញឈប កមមករេទនងករមនៃផទេពះេនះេទ។

ដេណ រករសចបបឈបស កលែហមតភព

ចបបមនែចងអពដេណ រករស បឲយកមមករ កពកយសចបបឈបស កលែហមតភព ឬថេតមនករវនចឆយ មយេនជវញបញហ េនះែដរឬេទេឡយ។ ដច ចេមលេឃញេនខងេរកមរ បទមល ប

របសេ ងចរកខសគន កនងករតមយចនន។

២៩

េគលនេយបយេ ងចរកសតពករសចបបឈបស កលែហមតភព

េ ងចរក ករពនតយសខភព

ចណចលមអតៃនដេណ រករ

១. ចស កមមករទទលបនលខតបញជ កពករមនៃផទេពះពគលនកខងេរកជមយនងកល

បរេចឆទឈបស កលែហមតភពែដលបនែណន។ រគេពទយេ ងចរកឯកភព

េលលខតបញជ ក។ កមមករបេពញពកយស នងរបគលពកយស នងលខតបញជ ក

ដលអនករគបរគងផទ លែដលរបគលឯក រទងេនះដលអនករគបរគងេដមបចះ

ហតថេលខ េហយបនទ បមករបគលេទឲយមរនតអនេ មភពេដមបពនតយេមល

េឡងវញ។ ជចងេរកយឯក ររតវបន កជនែផនកគណេនយយែដលចតែចង

ចបបឈបស ករបសកមមករ។

២. េទ កមមកររតវបេពញពកយស េហយយកេទឲយអនករគបរគងផទ លចះហតថេលខ

បនទ បមក ក ជនេទែផនករដឋបល។

៣. េទ កមមករេទែផនករដឋបលេដមបបេពញទរមងលខតសចបបឈបស កលែហមតភព

បនទ បមក ក ជនអនករគបរគងផទ ល។ ជទេទ កមមករឈបស កមយ ឬពរ

សបត ហមនេពលស លកន។

៤. ចស កមមករនមកនវលខតបញជ ករបសរគេពទយខងេរក។ បេពញទរមងពកយសចបប

េហយ កទរមងពកយសចបប នងលខតបញជ កជនអនករគបរគងផទ ល េដមបស

ករឯកភព។ អនករគបរគងផទ ល កទរមងពកយសចបបជនរបធនែផនក

ផលតកមម េដមបេសនសករឯកភព បនទ បមក កទរមងពកយសចបបែដលរតវ

បនឯកភពជនែផនករដឋបល។

៥. ចស កមមករនមកនវលខតបញជ កករមនៃផទេពះពខងេរក។ បេពញទរមងពកយ

សចបប។ បនទ បមក កមមករទទលបនហតថេលខពអនករគបរគងផទ ល ែដលេផញ

ពកយសេទែផនកធនធនមនស ។ បនទ បមក ែផនកធនធនមនស បញជ នទរមង

ពកយសចបបេទែផនកគណេនយយែដលចតែចងពកយស។

៦. ចស កមមកររតវែតជនដណងដលេ ងចរកយងតចមយសបត ហជមន។ កមមករទទល

បនលខតបញជ កករមនៃផទេពះពគលនកខងេរក េហយរបគល ដល

គ នប ឋ ក/យករបសេ ងចរកេដមបេធវករបញជ ក។ បនទ បមក កមមកររបគល

លខតបញជ ក នងទរមងពកយសែដលបេពញរចេទែផនករដឋបល។ បនទ បមក

កមមករទទលបនករឯកភពពអនករគបរគងចន នងែខមរ។ ជចងេរកយ កមមករ

របគលឯក ររតលបេទែផនករដឋបលវញេដមបចតែចង។

៣០

៧. េទ កមមករបេពញទរមងពកយសចបបែដលនងរបគលដលអនករគបរគងផទ លេដមបសករឯកភព។ អនករគបរគងផទ លបញជ នទរមងពកយសេទរបធនែផនកធនធនមនស ។ ពមនេពលេវ កណតស បករឈបស កេទ។ កមមករ ចឈបស កេនេពល ែដលនងចង។

៨. េទ ស បរកមរបមលផត ពរ រតវមនេលខធករមន កទទលខស រតវចេពះកមមករេនកនងរកមទងេនះ។ កមមកររតវជនដណង ដលេលខធករអពករមនៃផទេពះរបសខលន។ េលខធករជយកមមករបេពញទរមងពកយសចបប។ បនទ បមកកមមករ របគលទរមងពកយសចបបជនអនករគបរគងផទ លែខមរ នង អនករគបរគងផទ លចនេដមបេសនសករឯកភព។ បនទ បមក កមមកររបគលទរមងពកយសចបបេទអនករគបរគងេ ងចរកេដមបេសនសករឯកភព។ ជចងេរកយ កមមករ កទរមងពកយសចបបែដលរតវបនឯកភពេទែផនកធនធនមនស ។

បទពេ ធនរបសកមមករបទពេ ធនរបសកមមករ

េនកនងេពលរ វរជវដលមល ឋ ន មរនតករងរមន កបនសែមតងនវកររពយបរមភថ កមមករមយ

ចននមន កសេ សចបបឈបស កលែហមតភព បែនតរគនែតឈបស កេដមបស លកនបេ ណ ះ៖ “របសនេបពកេគអវតតមនេ យគម នមលេហត គេរប បដចជពកេគឈបេធវករ - េរកយេពលស លកនរច ពកេគមន ចទនកទនងបនេទ ដេចនះ កដចជពកេគឈបេធវករ - េនេពលពកេគមនទរសពទមក េរកយរយៈេពលរបមយៃថងែដលពកេគបនឆតេចលពបញជ េឈម ះ ដេចនះេនេពលពកេគចងបនតករងរ ពកេគបតបងរបករងវ នអតតភពរបសពកេគ។”

េទះបជយង កេ យ េនកនងេ ងចរកែដលរតវបនចះេទសក សហជព នងករយលយ

រដឋបលមននតវធរចជេរសចេដមបេ ះរ យ ថ នភពេនះ។ របសនេបកមមករមន កឈេពះស លកន

េនេ ងចរក មនេពលនងបេពញឯក ររដឋបលរបសនង េ ងចរកភគេរចនបនអនញញ តឲយនងបេពញ

ឯក ររដឋបលរបសនងេរកយេពលស លកនរច។ េនេ ងចរកមយចនន កមមករសហជបជយេរៀបច

រថយនតេដមបជននងេទមនទរេពទយ នងជនដណងេទថន ករគបរគងអពករឈបស ករបសនង។ េនកនងកចច

សមភ សន កមមករជេរចនបននយយថ ពកេគឈេពះស លកនមនេពលបេពញពកយសចបបឈបស ក

លែហមតភពរបសពកេគ នងថរបករេនះមនបនបេងកតឲយមនបញហ ធងនធងរ មយចេពះពកេគេឡយ។

េនកនងេ ងចរកទងអស កមមករ នងរបធនសហជពរតវបនសរថេតកមមករបនជបរបទះនងករ

លបកអវខលះ េនកនងដេណ រករសចបបឈបស កលែហមតភព។ មវធន កមមករ នងរបធនសហជព

យលេឃញថ ដេណ រករសចបបចបបមនលកខណៈរលន។ េនេពលកមមករមន ចបេពញទរមងពកយ

សចបបេ យខលនឯងបន បគគលករដឋបល ឬអនករគបរគងផទ លបនជយពកេគបេពញ ។ េនកនងេ ងចរក

ទង យែដលកមមកររតវមនលខតបញជ កករមនៃផទេពះពខងេរក កមមករបនបញជ កថ គលនកខងេរក

េនជតេ ងចរក នងថដេណ រករមនមនតៃមលៃថលេទ។

៣១

កមមករមន កបនកតសមគ លថ េ ងចរករបសនងបនែកលមអដេណ រករសចបបជយរមកេហយ។

េនេពលនងសចបបឈបស កស លកនទមយរបសនង នងរតវបញជ កអពកលបរេចឆទពតរបកដៃន

ករឈបស ករបសនង (ជដេណ រករែដលមនករពបកចេពះនង ពេរពះនងមន ចទស ទយថ

េតនងមន រមមណដចេមតចេនកនងែខចងេរកយៃនៃផទេពះរបសនងេឡយ)។ ចេពះករឈបស កលែហ

មតភពបចចបបននរបសនង នងរគនែតបញជ កអពចននែខែដលនងចងឈបស កបេ ណ ះ។

ចបបឈបស កស បបរស

ជទេទ េ ងចរកអនញញ តឲយបរសឈបស កពេសសចននពបេទរបពរៃថង េដមបេមលែថទ

ភរយរបសពកេគ េនេពលស លកន។ រយៈេពលេនះរតវបនកតពចបបឈបស ករបចឆន របសពកេគ។

មផលវចបប េ ងចរកមនរតវបនតរមវឲយផតលចបបឈបស កពេសសេ យមនរបកឈនលដលបរសេទ។

ចបបករងរែចងថ៖“...កមមករនេយជត ចសចបបឈបស កពេសសរហតដលរបពរៃថង េ យ រមលេហតផទ លខលនែដលបះពលដលរគ រផទ លរបសកមមករនេយជត។ កនងករណែដលកមមករនេយជតមនទនអនវតតករឈបស ករបចឆន ទងអសរបសខលនេទ នេយជក ចេធវករកតកងករឈបស កពេសសខងេលពករឈបស ករបចឆន របសកមមករនេយជតបន។ កនងករណែដលកមមករនេយជតបនអនវតតករឈបស ករបចឆន របសខលនរចអសេហយ នេយជកមនចេធវករកតកងករឈបស កពេសសខងេល ពករឈបស ករបចឆន ស បឆន ខងមខ

របសកមមករនេយជតបនេទ។

េនកនងេ ងចរកមយ បរស ចេសនសចបបឈបស កពេសសរហតដលរបពរៃថង េ យមនមន

ករកតរបកឈនល ឬករឈបស ករបចឆន េទ េនះេបេយង មរបធនសហជព នងកមមករ។ េទះបជ

យង កេ យ កមមករេនេ ងចរកដែដលេនះ បនរអរទថ មនករពបកកនងករឈបស កចនន

របពរៃថងេពញ។ ជទេទ អនករគបរគងផទ លអនញញ តករឈបស កពេសសឲយែតបៃថងបេ ណ ះ។ េនកនង

េ ងចរកមយេទៀត បរស ចឈបស ករយៈេពលមយសបត ហេដមបេមលែថទភរយរបសពកេគ។ របក

ឈនលរបសពកេគរតវបនកត បែនតរបករងវ នេទៀងទតរបសពកេគ នងចបបឈបស ករបចឆន របសពក

េគមនរតវបនកតេឡយ។ េនកនងេ ងចរកេនះ របធនសហជពបនេសនេឡងថ កនែតរបេសរ របសន

េបបរស ចអនវតតករឈបស ករបចឆន របសពកេគេដមបេមលែថទភរយរបសពកេគេ យមនបតបង

របកឈនលរបសខលនេនះ។

មបេចចកេទស េទះបជបរសមនសទធអនវតតករឈបស កពេសសរបសខលនេដមបេមលែថទ

ភរយរបសពកេគកេ យ េពលខលះពកេគជបរបទះនងករពបក។ វ មរបសកមមករមន កែដលរតវបន

សមភ សេនផទះរបសនង កនងអឡងេពលឈបស កលែហមតភព បនពនយលថ គតបនឈបពករងរ

របសគតេនេ ងចរករក សែកបរេនះ ពេរពះេទះបជ មបេចចកេទសគតរតវបនអនញញ តឲយឈបស ក

៣២

កេ យ កអនករគបរគងផទ លរបសគតមនឯកភពេលពកយសរបសគតែដរ។ េដមបជយែថទភរយរបសគត

គតបនេបះបងករងររបសគតេហយរតលបេទវញ ឬែសវងរកករងរថមេនេពលភរយរបសគតរងម។

ទមល បវបបធម ចជរនងមយចេពះបរសកនងករអនវតតករឈបស ករបសខលន េដមបេមលែថទ

ភរយ នងទរករបសពកេគ។ េនកនងេ ងចរកជេរចន េនេពលអនករគបរគងរតវបនសរថេតបរសមន

សទធសចបបឈបស ក មយ ឬទទលអតថរបេយជន េនេពលភរយរបសពកេគស លកនែដរឬេទ

អនករគបរគងបនេឆលយតបថ េនះគជគនតរបសេ កខងលច នងថេគមនរពងថបរសកមពជែថទទរក

របសពកេគេឡយ។

េយង មមរ ១៦៧ ៃនចបបសតពករងរ នងដចរតវបនបញជ កេនកនងេសចកតសេរចរបស

រកមរបក ជញ ក ត ល ២៧/០៤១១ នេយជករតវែតអនញញ តឲយកមមករនេយជតឈបស ករបចឆន របស

ខលន េនេពលរតវបនេសនស បនទ បពបេរមករងរបនរយៈេពលមយឆន េលកែលងែតមនមលេហតបនទ ន

ែដលកមមករនេយជតមន ចឈបស កបន េនេពលេនះ។ ដេចនះ េនេពលអនករគបរគងផទ លបដេសធ

មនអនញញ តឲយបរសឈបស ក េដមបេមលែថទភរយរបសពកេគ េ យមនមនមលេហតៃនករបដេសធ

ពកេគេបកសទធឲយទមទរេធវករវនចឆយេលេ ងចរករបសពកេគ។

េសចកសនន ន នងអន សន

កចចសមភ សនេសនេឡងថ ដេណ រករសចបបឈបស កលែហមតភពមនភពរលន បែនតករ

មនៃផទេពះ រមទងករែថទមនេពលស ល នងករចញកន ចបងកករលបកដលកមមករ។ រសតក ច

ជបរបទះនងបញហ ទកទងនងករជល នងកររក ទកពកេគែដរ។ បរសមនសទធឈបស កពរបៃថង េដមបជយេមលែថទភរយ នងទរករបសពកេគ បែនតមនែមនករឈបស កេ យមនរបកឈនលេទ។

ករសចបបឈបស កលែហមតភព នងបញហ ែដលទកទងនងករេធវករេនេពលមនៃផទេពះ

មនរតវបនេធវនយតកមមយងេសមរតងេ យចបបេទ។ េទះបជករសចបបឈបស កលែហមតភព

កដចជមនែមនជបញហ កេ យ គរមនកររបងរបយតនកនងករេផត តេទេលករែកលមអ ថ នភពរបស

កមមករមនៃផទេពះ។

រតវមនភពចបស សបែនថមេទៀតទកទងនងសទធរបសកមមករកនងករទទលបនករឈបស ក

េ យមនរបកឈនល េដមបពនតយសខភពមនេពលស ល។ ករពនតយៃផទេពះ ចកតបនថយផលវបក

ែដលទកទងនងគភ នងម ។ សទធទទលបនករពនតយសខភពមនេពលស ល នងែកលមអសខភព

របសម នងទរករបសគត េហយផតលរបេយជនដលេ ងចរក មរយៈករបេងកនេលប នៃនកររតលប

េទេធវករវញរបសមត យែដលមនសខភពលអេរកយេពលស លកនរច។ រ ឋ ភបលគរេចញេសចកតែណន

មយែដលទមទរឲយរកមហនផតលដលកមមករ នវករឈបស កចននពរេមងេ យមនរបកឈនលជេរៀង

លែខេដមប ករពនតយៃផទេពះ។

១១ គេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជ៖ េសៀវេភែណនអពចបបសតពករងរៃនរបេទសកមពជស បវសយកតេដរ (ភនេពញ ឆន ២០០៥) ទពរ ២០។ ៣៣

ករ មឃតចបស សនវករេរ សេអងករមនៃផទេពះ នងករផល សបតរបនទកៃនករបងហ ញ

ភសត ងដលនេយជក េ យអនេ ម មអនសញញ ILO េលខ ១៨៣ នងករពរកមមករបនយងលអ។

នេយជកែដលបញឈបកមមករមនៃផទេពះ រតវបងហ ញថ ករមនៃផទេពះរបសកមមករមនែមនជក ត េនកនង

ករសេរចចតតេទ មរយៈករចងរកងឯក រពកយបណត ងជក ក របឆងនងកមមករ នងករបងហ ញថ

កមមកររតវបនរបបថ នងរតវែតេ ះរ យបណត ងទងេនះ។ ឯក រេនះ ចគរទដលករទមទរ

របសេ ងចរកែដលថ េសចកតសេរចមនមនលកខណៈេរ សេអងេទ។

៣៤

ជពកទ ៤៖ រយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភព

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• ករឈបស កលែហមតភពរយៈេពល ៩០ ៃថង ជរយៈេពល ៩០ ៃថងរបតទន មនែមន

៩០ ៃថងៃនៃថងេធវករេឡយ។

• េ ងចរកភគេរចនអនញញ តឲយកមមករនេយជតបនតឈបស កលែហមតភពរយៈេពល

មយ ពរ ឬបែខបែនថមេទៀត េ យគម នរបកឈនល។

• េ ងចរកខលះមនរបកសឲយដងពលទធភពៃនករបនតៃថងឈបស កលែហមតភពេទ ឬេធវឲយមនករលបកកនងករបនតៃថងឈបស កលែហមតភព េធវឲយកមមករនេយតជតមយ

ចនន ឈបពករងរ។

ជពកេនះពនតយេមលអពករេ ះរ យរបស ជញ ក ត លជវញអតថនយៃនករឈបស កលែហ

មតភពរយៈេពល ៩០ ៃថង នងពភក អពករបនតៃថងឈបស កលែហមតភព រមទងទនកទនងរ ង

ករឈបស កលែហមតភព នងរបេភទៃនករឈបស កេផ ងេទៀត។ ជពកេនះេ ះរ យបញហ ែដល

កមមករនេយជតែតងែតជបរបទះជញកញប ពកពនធនងករបនតៃថងឈបស ក ដចជ៖ ករែដលពកេគ

មនដងថពកេគ ចបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ នតវធ ញៃនករបនតៃថងឈបស ក

នងឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងផទ លកនងករសេរចថអនញញ តឲយបនត ឬអត។

រយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភព

េយង មមរ ១៨២ ៃនចបបសតពករងរ រសតមនសទធឈបស កលែហមតភពរយៈេពល

៩០ ៃថង។ ភពែខវងេយបលគន ចមបងពកពនធនងរយៈេពលៃនៃថងឈបស កលែហមតភព គជវញករ

ែដលថរយៈេពល ៩០ ៃថងេនះសេ ដលរយៈេពល ៩០ ៃថងៃនៃថងេធវករ (េ យមនគតៃថង ទតយ នងៃថងឈប

ស កបណយ) ឬសេ ដលរយៈេពល ៩០ ៃថងរបតទន។ រកមរបក ជញ ក ត លបនកណតថ ៃថងឈប

ស កលែហមតភព ៩០ ៃថង សេ ដលរយៈេពល ៩០ ៃថងរបតទន េ យ បបញច លទងៃថង ទតយ នងៃថង

ឈបស កបណយ (សមេមលេសចកតសេរច AC២៥/០៨, ២៣/០៨, ០៨/០៧)។ រយៈេពលេនះតចជងៃថង

ឈបស កែដលបនកណតេនកនងអនសញញ េលខ ១៨៣ ១៤ សបត ហ។

ករណ ១៥២/០៨ កសក អពបញហ េនះែដរ៖ កមមករនេយជត នងសហជពេនេ ងចរក Wilson

អះ ងថ រយៈេពល ៩០ ៃថង គតបញច លែតៃថងេធវករបេ ណ ះ។ េ ងចរកមនយលរសបេឡយេ យអះ ង

ថ រយៈេពល ៩០ ៃថង រគនែតសេ ដលរយៈេពលបែខ ែដលគតបញច លទងៃថង ទតយ នងៃថងឈបស ក

៣៥

បណយ។ រកមរបក ជញ ក ត លយលរសប មេ ងចរក នងកណត៖“… ថចបបសតពករងរកនងករផតលករឈបស កលែហមតភព ៩០ ៃថងមនកមមវតថផតលនវេពលេវ រគបរគន េដមបឲយរសតយកចតតទក កែថទសខភពរបសពកេគ នងសខភពរបសទរកេទបេកត េហយរយៈេពល ៩០ ៃថង ែដលរមបញច លទងៃថងឈបស កបណយ នងៃថង ទតយ ជរយៈេពលរគបរគន នងសមរសប។”

េគលនេយបយរបសេ ងចរកេគលនេយបយរបសេ ងចរក

េ ងចរកភគេរចនពមនេគលនេយបយសតពរយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភពេទ។

េ ងចរកែដលបនេធវេនះគមនេគលនេយបយមនែមនជ យលកខណអក រមយ (បញជ កអះ ងេ យ

កមមករនេយជត នងថន កដកនសហជព) កនងករផតលដលកមមករនេយជតែដលសឈបស កលែហមតភព

នវៃថងឈបស កមយែខបែនថមេទៀត េ យមនរបកឈនលែដលបនកណតេនចននេថរ គ ២០ ដ ល រ េមរក។

ករបនករឈបស កលែហមតភព

េបេទះបជចបបសតពករឈបស កលែហមតភព មនកមមវតថផតលនវេពលេវ រគបរគន េដមបឲយរសតស កឲយជសះេសបយ បនទ បពស លកនរច នងេដមបឲយមត យ ចែថទទរកេទបេកតរបសពកេគ

កេ យ ករសតជេរចនយលថរយៈេពលបែខមនរគបរគនេទ។ រសតខលះរតវសឈបស កមយែខមនៃថងស ល

កន ពេរពះពកេគពបកេធវដេណ រេទេ ងចរក ស េនដ កកលចងេរកយៃនករមនៃផទេពះ ដេចនះ

ពកេគេនសលែតពរែខបេ ណ ះ េរកយេពលស លកនរច។ រសតខលះេទៀតយលេឃញថ សខភពរបសពកេគ

េនេខ យេពក មន ចេធវករ េរកយរយៈេពលបែខបនេឡយ ឬថទរកេនតច ស មន ចទកឲយេន

ជមយអនកេមលែថបនេឡយ។ េយង មមរ ៧១ ៃនចបបសតពករងរ កចចសនយករងររតវពយរេ យ

មលេហតករឈបស កែដលបនអនញញ តឲយរសតជកមមករនេយជត កនងឱកសមនៃផទេពះ នងស ល

កន រពមទងមនជងប ត លមកពស លកន។ គម នេសចកតសេរចរបស ជញ ក ត លេទេលបញហ េនះេទ។

េទះបជេ ងចរកនមយៗែដលបនេធវទស នកចចអនញញ តឲយកមមករនេយជតបនតៃថងឈបស ក

លែហមតភពរបសពកេគេ យគម នរបកឈនលកេ យ កនតវធស បករបនតរយៈេពលមនភពខសគន

េទ មេ ងចរក។ ងខងេរកមេរៀប បលមអតអពេគលនេយបយននៃនករបនតករឈបស ក

លែហមតភព េនកនងេ ងចរកែដលបនេធវទស នកចច។

េគលនេយបយរបសេ ងចរកស បករបនតៃថងឈបស កលែហមតភព

េ ងចរក ករបនត នតវធ កណតសមគ ល

១. រហតដល

របែខ

កមមករនេយជតមកេ ងចរក

េដមបេសនសែខបែនថមនមយៗ

ែដលរតវបនត។

គម ន

៣៦

២. រហតដល

របែខ

កមមករនេយជតមកេ ងចរក

េ យខលនឯងផទ ល េដមបេសនស

ែខបែនថមនមយៗ ែដលរតវបនត។

សមជករគ រមន ចមកេ ងចរក េដមបសបនតៃថងឈបស កជនសកមមករនេយជត

បនេទ។

៣. រហតដល

បនែខ

កមមករនេយជត ចេសនសបនត

បនែខេ យសវយរបវតត។

ករឈបស កែខទបន មនរបកឈនល (២៥

ដ ល រ េមរក េពលកមមករនេយជតរតលបព

ឈបស កវញ)។

៤. រហតដល

បនែខ

កមមករនេយជត ចមកសបនត

រយៈេពលមយែខបន។

គម ន

៥. រហតដល

របែខ

កមមករនេយជតរតវមកេ ងចរក

\ទរសពទ ឬបញជ ននរ មន កមក

សបនតករឈបស កបន។

ចបនតករឈបស កដលេទរបមយែខ

របសនេបអនករគបរគងផទ លឯកភព។

៦. រហតដល

របែខ

មនេលសពរបមយែខ

កមមករនេយជត ចមក

េ ងចរកេ យខលនឯង ឬ

បញជ ន វ មរបសខលន របសនេបគតេធវករេនេ ងចរកែដរ។

កមមករនេយជតែដលបនសមភ សភគេរចន

ដងថពកេគ ចបនតបនមយែខ បែនតមនដង

ថពកេគ ចបនតបនេរចនជងេនះេទ។

ភគេរចនឈបស កែតបែខបេ ណ ះ។

៧. រហតដល

របែខ

កមមករនេយជតរតវមកេ ងចរក

េដមបសបនត។

កមមករនេយជតបននយយថករទទលបន

ករបនតៃថងឈបស កគ រសយេល ថ នភព

របសកមមករនេយជត។ គត ចបនតឈប

បនយរ មែដលភពចបច របសនគត

មន រមមណេនេខ យខល ង េហយមន

ភសត ងបញជ កពភពចបចេនះ។

៨. រហតដល

បនែខ

កមមករនេយជតរតវមក

េ ងចរក េដមបសបនត។

អនករគបរគងនយយថ ករបនតៃថងឈបស ក

បនែតមយែខបេ ណ ះ ពេរពះកមមករនេយជត

ភគេរចនបនតៃថងឈបស ករបសពកេគ

ពេរពះពកេគគម នអនកេនេមលែថទទរក

មនែមនេ យ រែតពកេគេខ យេនះេទ។

េនកនងេ ងចរកទងអសែដលបនេធវទស នកចច ករឈបស កលែហមតភពរតវបនគត ច

េ យែឡកពរបេភទេផ ងេទៀតៃនករឈបស ក េហយកមមករនេយជត ចបនតៃថងឈបស កលែហ

មតភពរបសពកេគស បរយៈេពល មយបែនថមេទៀត (ជទេទ) េ យគម នរបកឈនល របសនេបមន

ករអនញញ តពនេយជក។ កមមករនេយជត ចេរជសេរ សេរបរបសរបេភទេផ ងេទៀតៃនករឈបស ក

៣៧

របសនេបពកេគមនបណងបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ ឲយបនយរជងករបនតែដល

អនញញ តេ យេ ងចរក។ ឧទហរណ េ ងចរកមយបនអនញញ តឲយកមមករនេយជតបនតៃថងឈបស ក

លែហមតភពរបសខលន រយៈេពលមយែខបែនថមេទៀតេ យគម នរបកឈនល បែនត របសនេបេរកយរយៈ

េពលេនះ កមមករនេយជតេនែតេខ យ មន ចេធវករបន េគរតវឲយេវជជបណឌ តពនតយជង រចសឈប

ស កេ យមលេហតមនជង។

បញជមយនងករបនករឈបស ក

កងវះចេណះដងកងវះចេណះដង

កមមករនេយជតខវះករយលដងអពេគលនេយបយរបសេ ងចរកសតពករបនតៃថងឈបស ក។

េនកនងេ ងចរកជេរចន េទះបជថន ករគបរគង នងថន កដកនសហជព ដងថ កមមករនេយជត ចបនតៃថង

ឈបស កលែហមតភពរបសពកេគបនរយៈេពលពរែខបែនថមេទៀតកេ យ កកមមករនេយជតគតថពក

េគរតវបនអនញញ តឲយបនតបនរតមែតមយែខបេ ណ ះ។ េនកនងេ ងចរកមយថន ករគបរគង នងសហជព

អះ ងថ កមមករនេយជតរតវបនអនញញ តឲយេសនសករបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ

បន។ កបែនត កមមករនេយជតជេរចននកបននយយថ ពកេគរបថន ថ ចសឈបស ករយៈេពល

របែខេ យសវយរបវតតែតមតង ឬ ចេសនសបនតឈបស កលែហមតភព។ ដេចនះ ពកេគមនបនដងអព

េគលនេយបយរបសេ ងចរកេឡយ។

កមមករមន កែដលឈបស កលែហមតភព មកពេ ងរចកមយេផ ងេទៀត ែដលរតវបនសមភ ស

េនផទះរបសគត បនឈបស ករយៈេពលរបមយែខ ស បករស លកនដបងរបសខលន។ គតបន

នយយថ េយង ចសឈបបន បែនត មនករលបក។ កមមករមន កេទៀតមកពេ ងចរកេនះ ែដល

េរគងសពរែខបែនថមេទៀត (សរបឈបស ករបែខ) មនបនដងថ ចសឈបស កបនរបមយែខេទ។

ឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងឆនទ នសទធរបសអនករគបរគង

បញហ របឈមទពរ ែដលកមមករនេយជតជបរបទះេនះ គឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងផទ លកនងករ

ឯកភព ឬបដេសធករសបនតៃថងឈបស ក។ ឆនទ នសទធជបញហ េចទ ពេរពះករទទលបនអតថរបេយជន

ែដលេ ងចរកផតលឲយកមមករនេយជត េយង មេគលនេយបយរបសេ ងចរក ែបរជ រសយេលករ

េពញចតតរបសអនករគបរគងផទ លជលកខណៈបគគលេទវញ។ ឧទហរណ េពលកមមករែដលបនេរៀប ប

ខងេល ដងថគត ចសបនតឈបស កលែហមតភពរយៈេពលមយែខបែនថមេទៀតបន គតមនមនទល

ថេតគត ចសបនឬអត៖ “របែហលជអនករគបរគងរបសគតជមនស េចះបតែបន។ ... អនករគបរគងរបសខញ មនេចះបតែបនេទ ដេចនះខញ មនគតថ ចេទរចេនះេទ។”

៣៨

បញហ របឈមទប ែដលកមមករនេយជតជបរបទះ កនងករបតរៃថងឈបស កលែហមតភពរបសពក

េគេនះ គករែដលតរមវឲយពកេគមកេ ងចរកេ យខលនឯងផទ ល េដមបេធវករេសនសបនតៃថងឈបស ក។

ដចមនបញជ កេនកនង ងខងេល េ ងចរកចននរបកនងចេ មេ ងចរកទងរបប ែដលបនេធវទស នកចច តរមវឲយកមមករនេយជតមកេ ងចរកេ យខលនឯងផទ ល េដមបសបនតៃថងឈបស ករយៈេពល

មយែខបែនថមេទៀត។ របសនេបពកេគរតវករបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរយៈេពលមយែខេផ ងេទៀត

ពកេគរតវរតលបមកេ ងចរកេធវករេសនសបនតមយេផ ងេទៀត។ ចជករលបកស បកមមករនេយជត

ជពេសស របសនេបពកេគរសេនឆង យពេ ងរចក ឬរបសនេបផលវរងករខចខតេ យ ររដវេភល ង។

េនកនងេ ងចរកមយ កមមករនេយជតរតវបនអនញញ តឲយបនតៃថងឈបស កមយែខេទៀតេ យ

មនរបកឈនល េ យសវយរបវតត េ យមនចបចមនករេសនសបនតជផលវករ។ េនកនងេ ងចរកមយ

េផ ងេទៀត កមមករនេយជត ចទរសពទ ឬបញជ នសមជករគ រមន ក ឲយមកបនតៃថងឈបស កស បពកេគ

បន។ េនកនងេ ងចរកទប េទះបជថន ករគបរគង នងថន កដកនសហជពបននយយថ កមមករនេយជត

ចទរសពទសបនតៃថងឈបស ករបសពកេគបនកេ យ ពកេគមនបនដងអពលទធភពេនះេទ។ េនកនង

េ ងចរកទបន កមមករនេយជតៃនសហជព នងថន កដកនរបសពកេគ បនពនយលថ វធនស បករបនត

ៃថងឈបស កលែហមតភពទងេនះ ជេរឿយៗមននយថ កមមករនេយជតមនរតលបមកេធវករវញេទ៖“េពលែដលកមមករមន កចងបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរបសខលន គតមន ចទរសពទ ឬបញជ នសមជករគ របនេឡយ។ គតរតវមកេ ងចរក។ ដេចនះ េពលខលះ កមមករេខ យេពកមន ចមកបន ឬកគតមន ចេធវដេណ របនរសល កនងរដវេភល ង មមត ដេចនះគតមនមកេធវករេទ។ បនទ បមក េរកយរយៈេពលអវតតមនរបមយៃថង េឈម ះរបសគតរតវបនលបេចញពបញជ ករងររកមហន។ េពលគតរតលបមកេធវករវញ េរកយេពលឈបស កលែហមតភព គត ចេធវករ រជថមបន បែនតកនងនមជកមមករថម ដេចនះគតបតបងអតថរបេយជនរបសគតទងអស។”

ស បកមមករនេយជតមយចនន មនមនបញហ េទកនងករមកេ ងចរក។ េនកនងេ ងចរកមយ

កមមករនេយជតមន កបនដងថគត ចទរសពទបន បែនត គតេរជសេរ សមកេ ងចរកេដមបបនតៃថងឈប

ស កលែហមតភពរបសខលន ដេចនះ គត ចនយយគន េលងជមយមតតភកតរបសគតេនេ ងចរកបន។

េនកនងេ ងចរកេសទរែតទងអស េពលេគសរកមមករនេយជតថេតពកេគមនមតេយបលអវេទ

ពកពនធនងករផល សបតរ ពកេគេសនសឲយៃថងឈបស កលែហមតភពមនរយៈេពលយរ៖ “ ជករលអ របសនេយង ចឈបស កដលេទរបែខ ជជងបនែខ េទះបជគម នរបកឈនលកេ យ។”“ឈបស កលែហមតភពរបែខលអស បកមមករនេយជត។”“រយៈេពលរបមយែខលអ េដមបឲយរសត ចបេបកនបន។”

៣៩

មយងវញេទៀត កមមករនេយជតេនកនងេ ងចរកមយ មនចងបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរប

សពកេគេទ ពេរពះែតមនបញហ ហរញញ វតថ។“របសនេបេយងពរងកៃថងឈបស កលែហមតភពរហតដលរបមយែខ មនលអេទ ពេរពះេយងគម នរបកែខ។”

េសចកសនន ន នងអន សន

រសតទងអសែដលេធវករេនកនងសហរគស ែដលសថតេនកនងវ លភពៃនចបបសតពករងរ មន

សទធឈបស កលែហមតភពរយៈេពល ៩០ ៃថង គរយៈេពល ៩០ ៃថងរបរកតទន មនែមន ៩០ ៃថងៃនៃថង

េធវករេនះេទ។

េ ងចរកែដលបនសក បនអនញញ តជរបចឲយរសតឈបស កលែហមតភពរយៈេពល ៩០ ៃថង

របតទន េ យបញជ ករបបពជេរមស ចបនតៃថងឈបស កបនពមយែខ េទបែខបែនថមេទៀត េ យគម ន

របកឈនល។ គម នេ ងចរក មយតរមវឲយកមមករនេយជតេរបរបសរបេភទេផ ងេទៀតៃនករឈបស ក

េដមបបនតៃថងឈបស កលែហមតភពេឡយ។ កបែនត កមមករនេយជត ជេរឿយៗ មនដងថ ពកេគ ច

បនតៃថងឈបស ករបសពកេគបន ឬមន ចរតករសបនត របសនេបេ ងចរករបសពកេគតរមវឲយពកេគេធវករេសនសបនតេ យខលនឯងផទ លេនះ។ េហយេ ងចរកមយចននទកករបនតជឆនទ នសទធរបសអនករគបរគង

ផទ លរបសកមមករនេយជត។

េដមប ចឲយកមមករនេយជតដងយងពតរបកដអពេគលនេយបយរបសេ ងចរកទងេនះបន

េ ងចរករតវផ ពវផ យឲយបនលអរបេសរនវេគលនេយបយរបសខលន ករតឆនទ នសទធរបសអនករគបរគង

ផទ ល នងអនញញ តឲយកមមករនេយជតទរសពទសបនតៃថងឈបស ក។ ករអនវតតករផល សបតរទងេនះ នងមន

ពបកេទ។ េ ងចរក ចតរមវឲយបគគលករដឋបលែដលទទលពកយសឈបស កលែហមតភពរបស

កមមករនេយជត ផតលពតមនដលពកេគថេតពកេគ ចបនតៃថងឈបស កលែហមតភពរបសពកេគបន

រយៈេពលបនម នបែនថមេទៀត។ បគគលករ ឋ បលគរផតលដណងដលអនករគបរគងផទ លផងែដរថឆនទ នសទធរបសពកេគរតវបនករត នងគរ កឲយអនវតតនវយនតករៃនករបតងត ែដល មរយៈេនះ កមមករនេយជត

ចផតលដណងដលថន ករគបរគងបនអពករេរបឆនទ នសទធរបសអនករគបរគងផទ លែដលរេ ភ។

៤០

ជពកទ ៥៖ ករគណនអតថ បេយជនមតភព

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• រសតមនសទធទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពរយៈេពលបែខ

ចនន ៥០% ៃនរបកឈនលរបចែខជមធយមរបសពកេគ (ែដលរតវបនគណនេន

េលរយៈេពល ១២ ែខ) រពមទងរបកឧបតថមភេពញេលញចេពះកររសេនរបសពកេគ៖

o របកឈនលរបចែខជមធយមរបកឈនលរបចែខជមធយម = (របកឈនលេគល + របករងវ នអតតភព + របក

រងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត + របកបនទ បបន ដៃទេផ ងេទៀត រយៈេពល ១២

ែខចងេរកយ)ែចកនង ១២។

• ករេបករបកពកក ត លៃនរបកឈនលអបបបរម គខសចបប។

• ករឈបស ករបចឆន មន បបញច លេទកនងករគណនរបកឈនលេឡយ។

• កមមករនេយជតដងថ ពកេគមនសទធទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព បែនតមនសវបនទទលពតមនអពរេបៀបៃនករគណនអតថរបេយជនទងេនះ

េនះេទ។

ចបបសតពករងរៃនរបេទសកមពជ ធនថ រសតទងអសែដលេធវករេនេ ងចរករយៈេពលយង

តច សមយឆន េពញទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពចនន ៥០% ៃនរបក

ឈនលរបចែខ ស បរយៈេពលបែខ។ ចននេនះេនេរកមករតសតង រែដលកណតេ យអនសញញ េលខ

១៨៣ ែដលែចងថអតថរបេយជនជរបករតវផតលេនករតមយែដលធនថ រសត ចែថរក សខភពរបស

ខលន នងសខភពកនរបសខលនកនងសភពលអរបេសរ នងមនសតង រជវភពរសេនសមរសប នងែដលមន

គរតចជងពរភគបៃនរបកចណលេលកមនេឡយ របសនេបែផអកេលរបកចណលេលកមន (មរ ៦(២)

នងមរ ៦(៣))។

េនកនងរបេទសកមពជ មនករយលរសបជេរចនរ ងភគនន អពអតថនយជក កៃនចបប

ស បករគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព។ ជទេទ នេយជកចងេបករបកឈនល

ដលកមមករនេយជតចនន ៥០% ៃនរបកឈនលេគលរបសពកេគ េ យមនគតបញច លនវអតថរបេយជន

េផ ងៗ ដចជ របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត របកេមងបែនថម ឬរបករងវ នអតតភព។ មយងវញ

េទៀត កមមករនេយជត នងសហជព អះ ងថ របករងវ នទងេនះរមគន បេងកតបនជពកយថ “របកឈនល”

េហយដេចនះ គរគតបញច លកនងករគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព។ កមនករភនត

រចឡមយចននផងែដរអពរយៈេពលែដលគរយកមកេរបរបសេដមបគណនរបកឈនលរបចែខជធមយម។

៤១

នេយជកខលះគណនអតថរបេយជនមតភព េ យែផអកេលរបកចណលរបសកមមករនេយជតេនកនងែខ

ចងេរកយមនគតឈបស ក។ កមមករនេយជតបនេលកបងហ ញថ វធ រសតេនះមនបញហ េចទ រតងថ

ករេបករបកែផអកេលែខេធវករចងេរកយរបសកមមករនេយជត ជែខចងេរកយៃនករមនៃផទេពះរបសគត។

កមមករនេយជតបនេធវករត ទមទរឲយគតរបកឈនលជមធយម េ យែផអកេលរបកឈនល រយៈេពល

ដបពរែខចងេរកយែដលបនេធវករ។

រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចថ ករេបករបក ៥០% ៃនរបកឈនលអបបបរម (ជជងរបក

ឈនលសទធ ធ) គខសចបប។ (សមេមលេសចកតសេរចAC៧៥/០៨, ១៨/០៦)។ របកឈនលជមធយម

របសកមមករនេយជតរតវគណន េលរយៈេពល ១២ ែខចងេរកយែដលរសតេធវករេនេ ងចរក េហយពកយ

“របកឈនល” រមបញច លទងរបកឈនលេគល របករងវ នអតតភព របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត

នងរបកបនទ បបន េផ ងេទៀត។ រកមរបក ជញ ក ត លកបនសេរចផងែដរថ របកឧបតថមភជវភពរបស

កមមករនេយជតមនគតបញច លកនងពកយរបកឈនលេទ េហយជលទធផល កមមករនេយជតមនសទធទទល

បនរបកឧបតថមភជវភពេពញេលញ ស បរយៈេពលឈបស ក ៩០ ៃថងរបសខលន មនែមន ៥០% េទ។

ចងបញចប រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចថ ករឈបស ករបចឆន មនគតបញច លេទកនងករេបក

របកស បករឈបស កលែហមតភពេឡយ េហយ កមមករនេយជតរតវបនតបកៃថងឈបស ករបច

ឆន ១ ៃថងកនលះកនងមយែខ កនងេពលឈបស កលែហមតភពបែខរបសខលន។

ករគណនអតថ បេយជនមតភព

របកឈនលរបកឈនល

មរ ពរេនកនងចបបសតពករងរ ទកទងេទនងករគណនរបកឈបស កលែហមតភព។

មរ ១៨៣ ែចងថ៖ “កនងេពលែដលឈបស កលែហមតភព... រសតមនសទធរតវបនរបកឈនលពក

ក ត ល គតទងរបកបនទ បបន ផង េ យនេយជកេបកឲយ។ រសតរក សទធខលនទងរសងកនងករទទលវតថអេ យេផ ងេទៀត របសនជមន។” មរ ១០៣ បភលអពអតថនយៃនពកយរបកឈនល៖

“របកឈនលមនជ ទដចតេទ៖ របកឈនលសទធ ធ របកេមងបែនថម កៃរេជង បពវ ភនងរបកប ច ភគកមមកនងរបកចេណញ របកែដលេបកជរងវ ន តៃមលអតថរបេយជនជវតថ វភជនរគ រស បភគែដលេលសពទករបករតមរតវ មចបបវភជន ស បករឈបស កឬប ចស បទទតករឈបស ក ចននរបកែដលនេយជករតវផតលឲយកនងេពលបតបងសមតថភពពលកមម នងកនងេពលលែហមតភព។”

មនរតវ បបញច លជមយរបកឈនល៖ ករពយបលសខភព វភជនរគ រ មចបប េ ហយ

េធវដេណ រ អតថរបេយជនែដលផតលឲយជពេសសចេពះកមមករនេយជតេដមបសរមលករបេពញមខងរ។”

រកមរបក ជញ ក ត លសេរចថ េដមបេគលបណងៃនករគណនៃថងឈបស កលែហមតភព

ពកយរបកឈនលរមបញច លទងរបករងវ នអតតភព របកេមងបែនថម នងរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀង

៤២

ទត (រពមទងរបកបនទ បបន េផ ងេទៀតទង យរបសេ ងចរក)។ ែផនកេនះនងពនតយេមលអពេសចកតសេរចមយចននឲយបនកនែតលមអត េដមបបងហ ញពវធ រសតរបសរកមរបក ជញ ក ត លចេពះបញហ

ៃនករគណនរបកឈនល។

របករងវ នអតតភពរបករងវ នអតតភព

របករងវ នអតតភពរតវគតបញច លជមយករគណនរបកឈនល េនអរ ៥០%។ េសចកតសេរច

៤៩/០៤ែចងអពបញហ ែដលថេតរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត នងរបករងវ នអតតភពរតវគត

បញច លេទកនងរបកឈបស កលែហមតភពែដរឬេទ។ េនកនងករណេនះ កមមករនេយជតទមទររបក

៥០% ៃនរបកឈនលរបសពកេគ ១០០% ៃនរបករងវ នអតតភព នង ១០០% ៃនរបករងវ នៃនករមក

េធវករេទៀងទត ៥ ដ ល រ េមរក។ រកមរបក ជញ ក ត លសេរចថ របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត

នងរបករងវ នអតតភព រតវបនចតចលជអតថរបេយជន េយង មចបបសតពករងរ េហយដេចនះរតវ

គតបញច លេទកនងរបកឈនលរបសកមមករនេយជត។ េ យកមមករនេយជតមនសទធទទលបនែត ៥០%

ៃនរបកឈនលរបសពកេគេនះ រកមរបក ជញ ក ត លបដេសធមនផតលរបក ១០០% ៃនរបករងវ ន

អតតភព នងរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត។

រកមរបក ជញ ក ត លកបនសេរចផងែដរថករបងរបករងវ នអតតភពេពញេលញមន ច

ជនសឲយចែណកេផ ងេទៀតៃនរបកឈនល េនកនងករគណនករឈបស កលែហមតភពបនេឡយ។

េនកនងករណ ២៤/០៦ េ ងចរកមនបណងេបកឲយេទនេយជតែដលឈបស កលែហមតភពនវរបក

៥០% ៃនរបកឈនលេគល (មនែមនរបកឈនលសទធ ធ) នង ១០០% ៃនរបករងវ នអតតភព។ រកម

របក ជញ ក ត លរចនេចលជេរមសេនះ េហយសេរចថ េ ងចរករតវបង ៥០% ៃនរបកឈនលជ

មធយមរយៈេពល ១២ ែខ។

េមងបែនថមេមងបែនថម

េយង មមរ ១០៣ ៃនចបបសតពករងរ េមងបែនថមគតបញចលជមយរបកឈនល។ រកមរបក

ជញ ក ត លអះ ងែបបេនះ េនកនងេសចកតសេរច០៦/០៨ែដលែចងថ “មរ ១០៣ ៃនចបបសតពករងរ

ែចងយងចបសថ របកេមងបែនថមជ [ចែណកមយ] ៃនរបកឈនល។ ដេចនះ រសតជកមមករនេយជតែដល

ឈបស កលែហមតភពបែខ មនសទធទទលបនរបកឈនលពកក ត ល[របសពកេគ] េហយរបក

េមងបែនថមរតវគតបញច លេទកនងករគណន។“

រសយេហតដេចនះ កមមករនេយជតកនងេ ងចរកែតមយ នងទទលបនទករបកេផ ងៗគន ស ប

ករឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ េ យែផអកេលចននេមងបែនថម ែដលពកេគបនេធវករ េនកនង

ឆន ចងេរកយ។

៤៣

របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត

របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតករតវបនបញច លផងែដរេទកនងពកយរបកឈនល េទះបជ

កមមករនេយជត នងនេយជកមនទស នៈេផ ងគន េលវធគណនកេ យ។ នេយជកបនេលកេឡងថ

អយតតធមស បកមមករនេយជតែដលអវតតមនពករងរេរៀង លែខ េដមបេទពនតយសខភពមនេពល

ស ល កនងករទទលបនរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត កនងេពលឈបស កលែហមតភព។

េនកនងេពលដចគន កមមករនេយជតែដលជទេទទទលរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត បនអះ ង

ថ អយតតធមែដលរតវបតបងចែណកៃនរបកឈនលធមម របសពកេគ េនេពលែដលករច យរបស

ពកេគខពសជទេទ។

រកមរបក ជញ ក ត លបនែសវងរកតលយភពរ ងផលរបេយជនផទយគន ទងេនះ េ យសេរចថ

របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតទង យ ែដលកមមករនេយជតបនទទល រយៈេពល ១២ ែខ

ចងេរកយែដលពកេគេធវករេនរកមហន រតវគតបញច លេនកនងករគណនរបកឈនលជមធយម។ របសន

េបកមមករនេយជតមនបនទទលរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត កនងរយៈេពលមយឆន េទ គតនងមន

ទទលបននវរបករងវ នេនះកនងេពលឈបស កលែហមតភពេឡយ។ មយងវញេទៀត របសនេបកមមករ

នេយជតទទលបនរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតេពញេរៀង លែខ េនះនងមនបញជ កេនកនងករ

េបករបកជនកមមករនេយជត។ ឧទហរណ កនងករណ AC ៦៦/០៦ រកមរបក ជញ ក ត លយលេឃញ

ថ “កមមករនេយជតមនមនសទធទទលបនេ យសវយរបវតតនវរបករងវ ន ៥ ដ ល រ េមរកេទ បែនតរបក

ឈនលជមធយមរតវបនគណន េ យែផអកេលរបកឈនលរបសពកេគទងអស េនកនងរយៈេពល ១២ ែខមន

(រមបញច លទងរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត របសនេបពកេគទទលបន )។”

ៃថងឈបស ករបចឆន ៃថងឈបស ករបចឆន

េយង មចបប កមមករនេយជតទទលបនៃថងឈបស ករបចឆន ចនន ១ ៃថងកនលះ កនងមយែខ

េ យមនរបកឈនល។ ៃថងឈបស កេនះ ចរតវបនគណន ស បែតជករេបករបកេនេពលកចច

សនយករងរបញចបបេ ណ ះ។ កមមករនេយជតែដលឈបស កលែហមតភព គម នសទធបនរបកេសមនង

ៃថងឈបស ក ៥ ៃថងកនលះ េនកនងករេបករបកឈបស កលែហមតភពរបសពកេគេទ។

េនកនងករណ ៩៦/០៦ កមមករនេយជតបនេសនឲយេ ងចរកគណនតៃមលៃនករឈបស ករបចឆន

េនកនងករេបករបកឈបស កលែហមតភព។ រកមរបក ជញ ក ត លេលកេហតផលថ ករឈប

ស ករបចឆន ចរតវបនគណនស បែតជករទទតជរបក មនេពលបញចប ឬផតកណតកចចសនយ

ករងរបេ ណ ះ។ “ករឈបស កលែហមតភពមនរតវទទតជទករបក មនេពលបញចប ឬផតកណត

កចចសនយករងរេឡយ បែនត នឲយពយរកចចសនយ (មរ ៧១)។ ដេចនះ េនេពលឈបស កលែហមតភព

ករឈបស ករបចឆន មន ចរតវបនគណនជរបកបនេឡយ េទះបជមនកចចរពមេរព ម ឬ

អនសញញ រមកេ យ គកចចរពមេរព ម ឬអនសញញ រមនងរតវទកជេមឃៈ។ “ជនសមកវញ កមមករនេយជត

៤៤

បនតទទលបនករឈបស ករបចឆន េនកនងេពលឈបស កលែហមតភពរបសពកេគដែដល។ េយង

មករណ ៦២/០៨ ករេកនេឡងៃនៃថងឈបស ករបចឆន មនរតវបនពយរកនងរយៈេពល ៩០ ៃថង នងមន

រតវបនទទតជនេទកមមករនេយជតេឡយ បែនត កមមករនេយជតទទលបនករេកនេឡងៃនៃថងឈប

ស ក ៤ ៃថងកនលះ េ យមនរបកឈនល កនងេពលឈបស ករបសពកេគ។

របកឧបតថមភជវភពរបកឧបតថមភជវភព

កនងករណជេរចន រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចថ កមមករនេយជតមនសទធទទលបន

របកឧបតថមភជវភពរបសពកេគេពញេលញ េនកនងេពលឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ។ របក

ឧបតថមភជវភពមនរតវគតបញច លេទកនងករគណនរបកឈនលទេទ កនងេគលបណងៃនករឈបស ក

លែហមតភពេឡយ។

េនកនងករណ ១៣៩/០៨ េ ងចរកបនអះ ងថ េ យកមមករនេយជតទទលបនរបកឈនល

ពកក ត ល ពកេគមនសទធបនរបកឧបតថមភជវភពែតពកក ត លបេ ណ ះ។ រកមរបក ជញ ក ត ល

េយងេទេលចណច ១ ៃនេសចកតជនដណងេលខ ០៣២/០៨ KB/SJN ចះៃថងទ១៧ ែខេម ឆន ២០០៨

ែដលែចង៖ “របកឧបតថមភជវភពបែនថមចនន ៦ ដ ល រ េមរកកនងមយែខរតវបនផតលជនេដមបគរទដល

កមមករនេយជត កនជង កមមករនេយជតបេ ត ះ សនន ឬមតងមក ល កមមករនេយជត កលបង នងកមមករ

នេយជតេពញសទធ ែដលេធវករេនកនងេ ងចរកសេមល កបពក នងែសបកេជង សហរគស ឬរគះ ថ ន។

របកឧបតថមភេនះមនគតបញច លជចែណកៃនរបកឈនលសទធ (របកឈនលេគល) េឡយ។“ រកមរបក ជញ

ក ត លកបនេយងេទេលេសចកតសេរចផទ លរបសខលន េលខ ១១៩/០៨(បញហ ទ៣) នងយលរសបជមយ

នងករបករ យរបសកមមករនេយជត ែដលែចងថ របកឧបតថមភមនគរគតបញច លេទកនងករគណនរបក

ឈនលរបសរសត នងថ កមមករនេយជតមនសទធទទលបនរបក ៦ ដ ល រ េមរកេពញកនងមយែខ។

រកមហនរតវបនបងគ បឲយបងសងជនរសតែដលឈបស កលែហមតភព ងពែខេម ឆន ២០០៨។

េគលនេយបយរបសេ ងច ក

េទះបជេសចកតសេរចរបស ជញ ក ត ល ជវញចននទករបកៃនករឈបស កលែហមតភព

មនភពសមរសប នងចបស សកេ យ េ ងចរកមនករគណនអពករទទតរបកេផ ងៗគន េហយ

េ ងចរកខលះមនេគរព មេសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត លេទ។ េគលនេយបយៃនករទទត

របកេនេ ងចរកេផ ងៗ មនដចតេទ៖

េ ងចរក េគលនេយបយៃនករទទតរបក

១. ករទទតរបកស បរយៈេពលបែខ េ យែផអកេលរបកឈនលអបបបរម (៥០% ៃនរបក

ឈនលអបបបរម នង ៥០% ៃនរបករងវ នអតតភព)។

៤៥

២. ៥០% េ យែផអកេលរបកឈនលជមធយមរយៈេពលបែខចងេរកយ េ យគតបញច លទង

របករងវ នផលតកមម។ ២៥ ដ ល រ េមរកស បែខទបន។

៣. ៥០% ៃនរបកឈនលអបបបរម នងរបករងវ នអតតភពេពញ(៤ ដ ល រ េមរក) នងរបក

រងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតេពញ (៧ ដ ល រ េមរក)។

៤. ៥០% ៃនរបកឈនលជមធយមសរបដបពរែខ។

៥. ៥០% ៃនរបកឈនល (របកឈនលេគល របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត របកឧបតថមភ

ជវភព នងរបករងវ នអតតភព)។

៦. ៥០ របកឈនល (ៃនរបកឈនលជមធយមេពញមយឆន % របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀង

ទត ៥ ដ ល រ េមរក នងរបកេលកទកចតតស ប រ ៥ ដ ល រ េមរក នងរបកឧបតថមភ

ស បករ ន កេន ៥ ដ ល រ េមរក ស បកមមករនេយជត ែដលមនរបករងវ នៃនករមក

េធវករេទៀងទត នងអតតភពេពញ)។

៧. ៥០% ៃនរបកឈនលេគល របករងវ នអតតភព របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត។

៨. ៥០% ៃនរបកឈនលជមធយមរបមយែខ ស បកមមករនេយជតែដលេធវកររយៈេពល

របមយែខ ឬេរចនជងេនះ (របកឈនលជមធយម ១២ ែខស បកមមករនេយជត ែដលេធវករ

បនមយឆន ឬេរចនជងេនះ) នងរបកឧបតថមភជវភព ៦ ដ ល រ េមរក។ កមមករនេយជត

ែដលេធវករតចជងរបមយែខ ចទទលបនរបកមតង ែដលរមបញច លរបក ៧០% ៃនរបក

ឈនលមយែខ នងរបកឧបតថមភជវភព ៦ ដ ល រ េមរក។

ករយលដងរបសកមមករនេយជតអពករទទត បកឈបស កលែហមតភព

រសតភគេរចនែដលបនសមភ ស ដងអពសទធរបសពកេគកនងករទទលបនអតថរបេយជនៃនករ

ឈបស កលែហមតភព។ អនករគបរគងេនេ ងចរកភគេរចនកេជឿជកផងែដរថ កមមករនេយជតដង

អពសទធរបសពកេគកនងករទទលបនករឈបសរមកលែហមតភព នងសទធទទលបនរបកឈនល។

េទះជយងេនះកត កមមករនេយជតមនសវទទលបនពតមនអពវធៃនករគណនអតថរបេយជន នងបន

ដងែតពចននទករបកែដលពកេគទទលបនបេ ណ ះ ែតមនដងថេត ែផអកេលអវេនះេទ៖“បងរបក ៥០% រយៈេពលបែខ របកឈនលជមធយមជមយនងរបករងវ នទងអស។”“មនដងថករបងរបកែផអកេលអវេនះេទ។ របែហលជេពលខលះ ែផអកេលរបកឈនលអបបបរម នងេពលខលះ មនែមន។”“េយងមនដងេទ។ េយងរគនែតទទលបនទករបកមយចនន បែនត េយងមនដងពវធគណនេឡយ។”“១៥០ ដ ល រ េមរកស បរយៈេពលបែខ មនដងថគណនយងេមចេទ រគនែតដងថ េយងទទលបន ១៥០ ដ ល រ េមរក។”

៤៦

“មនដងថករេបករបកែផអកេលអវេនះេទ បែនត ខសគន ពមយែខេទមយែខ។ េនែខមយខញ ទទលបន ៥៣ ដ ល រ េមរក បែនត េនែខេផ ងេទៀត ខញ ទទលបនេផ ងពេនះ។”“៥០% ៃនរបកឈនលជមធយមមយឆន - រមបញច លទងរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត របករងវ នអតតភព នងរបកឧបតថមភជវភព។”“៥០% ៃនរបកឈនល បែនត មនចបសថេតករគណនែផអកេលអវេនះេទ។”“៥០% ៃនរបកឈនលរបសេយង នង ៥០% ៃនរបករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទតនងអតតភព (បែនត មនចបសេទថេតអនកទទលបនពកក ត ល ឬេពញ)។”

េនកនងសហរគសែដលផតល ២៥ ដ ល រ េមរក ស បែខទបន កមមករនេយជតមនដងថ ពកេគ

មនសទធទទលបនរបករងវ នេនះេទ េទះបជពកេគេធវករតចជងមយឆន កេ យ។ េនះមកពកមមករ

នេយជតមយចននមនបនរតលបមកេធវករវញ បនទ បពឈបស កលែហមតភព េហយដេចនះពកេគ

មនទទលបនរបកេនះេឡយ។

កមមករនេយជតបនករតវបនសមភ ស េនកនងរសកកេណ តរបសពកេគ៖

កមមករនេយជតទ ១៖កមមករនេយជតទ ១៖េតអនកទទលបនរបកបនម ន េពលឈបស កលែហមតភព?“ខញ ទទលបន ១៧០ ដ ល រ េមរកស បរយៈេពលបែខ។ គ ៥០% ៃនរបកឈនលជមធយម ១២ែខ។”េតអនកដងថ គតបញច លអវខលះេទ?“មនចបសេទ ពេរពះរសតខលះទទលបន ២០០ ដ ល រ េមរក ដេចនះ មនអតថរបេយជនេផ ងៗគន ។” េតអនកមនបនទទលស កបរតេបៀវត រពេ ងចរកែដរឬេទ?“ខញ បនទទលមយែដរ បែនត កនរសរបសខញ យក េលង រចេបះេចលបតេហយ។”

កមមករនេយជតទ ២៖កមមករនេយជតទ ២៖េតអនកទទលបនរបកបនម ន េពលឈបស កលែហមតភព?“អតបនទទលអវេទ ពេរពះខញ េធវករេនេ ងចរកតចជងមយឆន ។”

កមមករនេយជតទ ៣៖កមមករនេយជតទ ៣៖េតអនកទទលបនរបកបនម ន េពលឈបស កលែហមតភព?“១០០ ដ ល រ េមរក។”េតអនកដងថ គតបញច លអវខលះេទ?“អតដងេទ។”េតេ ងចរកបនរបគលឲយអនកនវស កបរតេបៀវត រែដលពនយលពេបៀវត ររបសអនកែដរឬេទ?“របែហលជពកេគឲយ បែនត ខញ អតមនេទៀតេទ។”

៤៧

េសចកសនន ន នងអន សន

េពលែដលរកមរបក ជញ ក ត លបនបភលពរេបៀបគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព ជករអនវតត េ ងចរកេនែតមនរេបៀបេផ ងៗគន កនងករគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស ក

លែហមតភព។ បញហ េនះកនែតធងនធងរ មែផនក ពេរពះរសតមន ចទទលពតមនពអវពតរបកដែដលរតវ

បញចលេទកនងករគណនអតថរបេយជនរបសពកេគេទ នងមនបនត ថអតថរបេយជនមនរតមរតវេនះេទ។

របសនេបកមមករនេយជតេនកនងេ ងចរក មយកនងចេ មេ ងចរកទងេនះបញច នបញហ េទ

រកមរបក ជញ ក ត លេ ះរ យ េ ងចរកេនះរបែហលចញកតភគេរចន។ គម នេសចកតសេរចែតមយ

ែដលកនងេនះ រកមរបក ជញ ក ត លបនងកេចញពជហររបសខលនែដលថរសតមនសទធទទលបន

៥០% ៃនរបកឈនលរបចែខជមធយមរបសពកេគ កដចជ របកឧបតថមភជវភពេពញរបសពកេគ េហយ

របកឈនលរបចែខជមធយមេនះគររតវបនគណនេ យយករបកឈនលជមធយម ១២ ែខៃនរបកឈនល

េគលរបសកមមករនេយជត របកេមងបែនថម របករងវ នអតតភព របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត

នងរបកបនទ បបន េផ ងេទៀត ែចកចននេនះពកក ត ល បនទ បមក គណនងបែខ។ គេ ងេ ងចរកកន

ែតរបេសរេនកមពជ គរេធវកររមគន ជមយេ ងចរក នងកមមករនេយជត េដមបធនថ កមមករនេយជតទង

អសដងអពលកខខណឌ តរមវរសបចបប កនងករគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព

េហយករេបករបករតវបនគណនេយង មចបប។

៤៨

ជពកទ ៦៖ ករកណតេពលេវ ៃនករបង បកអតថបេយជនមតភព

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• េ ងចរករតវបនតរមវឲយបងជនកមមករនេយជតនវវអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភពរបសពកេគ កនងចននទករបកសរប េនៃថងមនពកេគឈបស កលែហមតភព។

• អយតតធមចេពះេ ងចរកែដលរតវេធវករេបករបកឈបស កលែហមតភពេរៀង លែខ

ឬេបកជនកមមករននវទករបកសរប េពលពកេគរតលបពករឈបស កលែហមតភព។

• េ យេហតថកមមករនមនភព នតងកនងករ បរងច យៃនករស លកន នងករ

ែថទកន េ យគម នចណល ជករសខនែដលរតវពរងងករេលកកមពសករយលដង

របសេ ងចរកេទេលភពចបចរតវេគរពចបប។

ចបបសតពករងរៃនរបេទសកមពជ ឬសតង រពលកមមអនតរជតបចចបបនន (អនសញញ េលខ ១៨៣

នងអន សនេលខ ១៩១) អពករគពរមតភពមនបនផតលនវករែណនអពករកណតេពលេវ ៃន

ករបងរបកឈបស កលែហមតភពេឡយ។ េនរបេទសកមពជ កមមករនេយជត នងនេយជកេ ងចរក

មនភពែខវងេយបលគន េទេលបញហ ៃនករកណតេពលេវ បងអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព។ ជទេទ កមមករនេយជតមនបណងចងទទលបនករេបករបកសរប មននងពកេគឈបស ក

ចែណកឯនេយជកវញចងេបករបកមយែខមតងៗ ឬេបកជនកមមករនេយជតនវទករបកសរបេនចងបញចប

ៃនករឈបស ករបសពកេគ។ េនឆន ដបងៗៃនករបេពញករងររបសរកមរបក ជញ ក ត ល មន

ករណជេរចនជវញបញហ ពកពនធនងេពលេវ ៃនករេបរបក។ េទះបជរកមរបក ជញ ក ត លបន

សរមចេនកនងរគបករណ ងពករបេងកតមក ថ នេយជករតវេធវករេបករបកសរប មនេពលរសតឈប

ស កលែហមតភពកេ យ បែនត េ ងចរកេនែតបនតេបករបកមយែខមតងៗឬេបកជនកមមករននវទក

របកសរប េនចងបញចបៃនករឈបស ករបសពកេគ។ រកមរបក ជញ ក ត លេនែតទទលសណេរឿង

អពបញហ េនះដែដល កនងេពលបចចបបននេនះ។

េសចកសេរចរបស កម បក ជញ ក ល

ចបបមនបនបញជ កចបសពេពលែដលនេយជករតវបងអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព ឲយេទកមមករនេយជតេឡយ។ េទះជយងេនះកត រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចយង

ខជ បខជនថ េ ងចរករតវេបករបកសរប មនេពលកមមករនេយជតឈបស កលែហមតភព (សមេមល

៤៩

េសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត ល AC ៥០/១១, ៥៨/១១, ៥៦/១១, AC ១២/១១ ១១៥/១០,

124/09, AC ៧០/០៧, ៦០/០៧, ៥៣/០៧, ៣៧/០៧, ៨៧/០៦, ៥៧/០៦)។

រកមរបក ជញ ក ត លបនអនវតត មមរ ១៥៥ ៃនចបបសតពករងរ ែដលែចងថ “េយង

មមរ ១១៥ ... ករេបករបកឈនលមនរតវេធវេនៃថងែដលកមមករនេយជតមនសទធឈបស កេឡយ។

របសនេបករេបករបកចេលៃថងឈបេនះ រតវេធវមនមយៃថង។” (េសចកតសេរច ១៣០/០៧)។ រកមរបក

ជញ ក ត លបនសេរចថ េនះមន ចទទលយកបនេឡយស បនេយជក ែដលរតវេបករបក ៥០%

ៃនរបកឈនលពរែខ មនកមមករនេយជតឈបស ក នង ៥០% ៃនរបកឈនលែខចងេរកយ េពលកមមករ

នេយជតរតលបមកេធវករវញ។រកមហនរតវេបករបកឈនលបែខ មនកមមករនេយជតឈបស ក។

កចចរបជរបសរកមរបក ជញ ក ត ល គសបញជ កអពកតកងវលគនលះៗរបសកមមករនេយជត នង

នេយជក។ ស បកមមករនេយជត មនកតកងវលចមបងៗពរ។ ទមយ ៃថលច យពកពនធនងករឈប

ស កលែហមតភព មនទេនរច យេរចន េនេដមដបងៃនករឈបស ក។ ែថលច យចមបងមយ

ស បរសតគៃថលច យៃនករស លកន េនកនងគលនក។ រសតែដលមន ច បរងៃថលច យេនគលនកបន

ជេរឿយៗ េនែតជលឆមបឲយមកស លកនេនផទះរបសពកេគ។ េនកនងករណ ៥៧/០៨ កមមករនេយជត

េផត តសខនេលតរមវកររបសពកេគកនងករ បរងៃថលច យេវជជ រសត ែដលេនះជមល ឋ នៃនករេសនសរបសពកេគឲយរកមហនេបករបកសរបែតមតង មនេពលឈបស កលែហមតភព។

ទពរ កមមករនេយជត េពលខលះ មនទទលបនករេបករបកឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ

េទ ពេរពះមតតភកត ឬ ចញតរបសពកេគែដលេទយករបក ែបរជយករបកេនះទក នងចយ យអស

េទវញ។ កមមករនេយជតែដលេទបែតស លកន ែតងែតមនសខភពេខ យ មន ចេធវដេណ រេទយក

របកេនេ ងចរកបន។ ពេសសជងេនះេទៀត ជបញហ របសនេបកមមករនេយជតរសេនឆង យពេ ងចរក

(ករណភគេរចន) េហយៃថងឈបស ករបស គតចរដវេភល ង ែដលផលវពបកេធវដេណ រជពេសស។ ជ

លទធផល សហរគសអនញញ តឲយមតតភកត ឬ ចញតមកេបករបកជនសកមមករនេយជត េហយេពលខលះ

កមមករនេយជតមនបនរបកេនះេទ។ឧទហរណ េនកនងករណ AC ១១៤/០៨កមមករនេយជតេសននវ

េសចកតសេរច ែដលតរមវឲយេ ងចរកេបករបកអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភពសរបែតមតង

មនពកេគឈបស ក។ េនេពលេនះ សហរគសបនេបករបកអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហ

មតភព មតងមយែខៗ។ របសនេបកមមករនេយជតមន ចមកេបករបកេ យខលនឯងេទ សហរគស

អនញញ តឲយមតតរមករងរ ឬ ចញតមកេបកជនស របសនេបពកគមនលខតអនញញ ត នង ក ពរនក។

កមមករនេយជតេលកេឡងថ េពលខលះ មតតរមករងរ ឬ ចញត មនបនរបគលរបកឲយពកេគេទ ែបរជ

យកេទចយ យអសេទវញ។

នេយជកបនបងហ ញពេហតផលចមបងពរចេពះករែដលខលនបដេសធមនេបករបកឈបស ក

លែហមតភពសរប មនកមមករនេយជតឈបស ក។ េហតផលទមយ ពកពនធនងែផនកគណេនយយ។

កនងដេណ រករេ ះរ យរបស ជញ ក ត ល េ ងចរកមយចននចងអលបងហ ញថ ករអនវតតគណេនយយ

៥០

របសពកេគ មនងយរសលកនងករេបករបកសរបជនកមមករនេយជត នងថ ពកេគចងេបករបកជន

កមមករនេយជតជរបចែខជង។

កងវលទពរគថ កមមករនេយជត ចមនរតលបមកេធវករវញ េរកយពទទលបនរបកសរបរច។

េនកនងករណ AC ២០/០៦ សហរគសទទល គ លថ “កមមករនេយជតពតជជបរបទះករលបក បែនត

សហរគសមន ចេបករបកមន មសេណ របសកមមករនេយជតបនេទ ពេរពះ េពលសហរគសេធវរេបៀបេនះេលកមន េនៃថងែដលកមមករនេយជតដលេពលរតវរតលបមកេធវករវញ ពកេគបន ឈបព

ករងរ [ជជងរតលបមកេធវករវញ] មននយថ សហរគសបតបងកមមករនេយជតមនជនញ ឬមន

វជជ ជវៈ េហយពបកកនងករេរ សកមមករនេយជតថម េដមបជនស។”

កងវលដចគន រតវបនេលកេឡងេ យេ ងចរក េនកនងករណ ៧៧/០៨៖ “សមជករបស KYTU

េន Xing Tai Garment Company េសនឲយសហរគសេបករបក ៥០% ៃនរបកឈនល នងរបកបនទ បបន

ស បរយៈេពល ៩០ ៃថង ដលកមមករនេយជតជរសត ែដលឈបស កលែហមតភព មនេពលចបេផតម

ឈប ពេរពះ ពបកស បពកេគ កនងករេធវដេណ រេទមក េហយៃថលេធវដេណ រៃថល។ ភគសហរគស

ែថលងថ សហរគសមន ចេបករបក មសេណ បនេទ េរពះខល ចពកេគមនរតលបមកេធវករវញ។”

េពលេ ះរ យករណទងេនះ រកមរបក ជញ ក ត លមនបនបដេសធចេពះសពលភពៃន

កងវលរបសនេយជកេទ បែនត កតសមគ លថ កមមករនេយជតេសនសេបករបកឈបស កលែហមតភព

របសពកេគជមន ពេរពះពកេគរតវច យរបកេរចនជង លដង េ យ រពកេគរតវបងៃថលេពទយ នង

ៃថលពយបល េហយេ យេពលខលះ កមមករនេយជត ឈប េពលផតកណតៃថងឈបស ករបសពកេគ

មនែមនខសចបបេទ (សមេមលេសចកតសេរច ៥៥/០៧នង ៥៧/០៨)។ ចបបផតលសទធឲយរសតែដលេធវករ

េនកនងសហរគស រយៈេពលមយឆន ទទលបនៃថងឈបស កលែហមតភព ៩០ ៃថង េ យមន

អតថរបេយជន េទះជគតរតលបមកេធវករវញ ឬ ឈបពករងរ េនចបករឈបស កកេ យ។

េគលនេយបយរបសេ ងច ក

េទះបជរកមរបក ជញ ក ត លដងចបសយងខជ បខជនអពករែដលថ រកមហនរតវេបករបក

សរប ជនដលកមមករនេយជតមនពកេគឈបស កកេ យ េ ងចរកមយចននែដលបនសក េបករបក

ដលកមមករនេយជតមយែខមតងៗ ឬេរកយេពលពកេគរតលបមកវញ។ ងខងេរកមេរៀប បលមអតអព

េគលនេយបយរបសេ ងចរកទងេនះ។

េ ងចរក ករេបករបកសរបមនេពលឈបស ក

ករេបករបករបចែខ

ករេបករបកសរបេរកយេពលឈបស ក

កររពមេរព ងជជេរមស

១. មន គម នពតមន គម ន អនកេផ ង ចេទយករបកបន។

២. មន គម នពតមន គម ន អនកេផ ង ចេទយករបកបន។

៥១

៣. មន គម នពតមន គម ន អនកេផ ង ចេទយករបកបន។

៤. មន គម នពតមន គម ន គម ន

៥. មន គម នពតមន គម ន េបករបកស បែខទបន

េរកយេពលរតលបមកវញ

៦. គម ន គម ន មន គម ន

៧. គម ន មន គម ន សមជករគ រ ចេទ

យករបកបន។

៨. គម ន គម ន គម ន គម ន

កនងចេ មេ ងចរកទងបែដលបនេធវទស នកចច េ ងចរករបមយបនេបករបកសរបែតមតង

ជនកមមករនេយជត មនពកេគឈបស ក។ េ ងចរកបអនញញ តឲយកមមករនេយជតឲយនរ មន កមក

េបករបករបសពកេគ រហតដលេពលកមមករនេយជតស លកន មននង កពកយស។ េ ងចរកទបន

អនញញ តឲយែតកមមករនេយជតមកេបករបកបេ ណ ះ បនទ បពមនបញហ ពមនែដល វ មមកយករបក

េ យគម នករអនញញ តពរបពនធ េហយយករបកេទចយអស។

េ ងចរកមយេបករបកសរប ស បរយៈេពលបែខ ដលកមមករនេយជតមននងពកេគឈបស ក

នងេបកជន ២៥ ដ ល រ េមរក ស បែខទបន េពលពកេគរតលបមកវញ។ អនករគបរគងមន កបនពនយលថ

េគលបណងៃនេគលនេយបយ គេធវយង ធនថ កមមករនេយជត ន កេនផទះ រយៈេពលមយែខ

បែនថមេទៀត េដមបឲយមនកមល ង។ របសនេបកមមករនេយជតេបករបករបសពកេគសរបទងអស េនេដម

ដបងៃនករឈបស ក កមមករនេយជតជេរចននកនងមនេនផទះ ស បែខទបនេឡយ។ ពកេគនង

រតលបមកវញេរកយរយៈេពលបែខ នងេធវករេដមបបនរបកែខេពញ។

េ ងចរកមយេបករបកសរបដលកមមករនេយជត េពលពកេគរតលបមកពឈបស កវញ។ េពល

សរសណរ បគគលករដឋបលនយយេ យទទចថ េ ងចរកជេរចនេធវែបបេនះ េហយ សថតេនេរកមចបប។

េ ងចរកមយេបករបកមយែខមតងៗ េនចងែខនមយៗ នងអនញញ តឲយសមជករគ រ ឬមតតរមករងរ

មកេបករបក របសនេបមនករអនញញ តពនេយជត។

េនកនងេ ងចរកចងេរកយ កមមករន ចេរជសេរ សេពល រតវេទេបករបក។ ពកេគ ចេបសរប មនេពលឈបស ក ឬេរកយេពលឈបស ក ឬេបករបចែខ។ រសតភគេរចនេនេ ងចរកេនះ

េរជសេរ សេបករបក មនេពលឈបស ក។

ផលបះពលេលកមមករនេយជត

ដចបនបញជ កខងេល េ ងចរកពរកនងចេ មេ ងចរកទងប មនេគរព មចបប កនងករបង

អតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព មនេពលចបេផតមឈបស ក។ េនកនងេ ងចរកទងពរេនះ

៥២

គម នកមមករនេយជត មន ក យករណអពករលបក មយេឡយ។ េនកនងេ ងចរកែដលេបករបក

សរប េនេពលចបករស កលែហមតភព កមមករនេយជតនយយថ ពកេគសន របកជមយ វ មរបស

ពកេគ េដមបេរត មស បករស លកន នង ចសន បនេរចន (កមមករនេយជតមន កសន បន ៥០០ ដ ល រ

េមរក)។ េទះជយងេនះកត របករេនះមន ចរតវបនចតទកថជករត ងៃនវធ រសត មយ

ែដលរតវអនវតត មបនេឡយ។ កមមករនេយជតមន ចបេញចញមតេ យេបកចហទងរសងេទ េពល

ពភក រកមេគលេ នង ចមន រមមណមនលអ េពលរះគនេគលនេយបយរបសសហរគសេនចេពះ

មខសហកមមករនេយជត។ គរវធ រសតែដលបនចងរកងជឯក រ េនកនងករណៃនករេ ះរ យរបស

ជញ ក ត ល ជវញករេបករបកឈបស កលែហមតភព គថ កមមករនេយជតបងហ ញយងចបសអព

ករលបករបសពកេគ កនងករេ ះរ យជវភព រយៈេពលជេរចនែខ េ យគម នរបកចណល។

េសចកសនន ន នងអន សន

ករែដលេនែតករេ ះរ យរបស ជញ ក ត ល េទេលករកណតេពលេវ ៃនករេបករបក

ឈបស កលែហមតភព បងហ ញឲយេឃញថ េ ងចរកមយចននមនេបកអតថរបេយជនៃនករឈបស ក

លែហមតភពជមន េទ មចបបេនះេទ នងថ បញហ េនះមន រៈសខនចេពះកមមករនេយជត។

រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចយងចបសថ នេយជករតវបនតរមវេ យចបបឲយេបករបកសរប

ដលកមមករនេយជត េនេពលពកេគចបេផតមឈបស កលែហមតភព។

េ ងចរកពរ ែដលរតវបនេធវកររ វរជវដលទ ង មនេគរព មចបប េហយេធវករេបករបក

ជរបចែខ ឬេនេពលកមមករនេយជតរតលបមកវញ។ េ យ រែតមនបញហ របឈមស បកមមករនេយជត

កនងករេ ះរ យបញហ ជវភពជេរចនែខេ យគម នរបកចណល ឬែសវងរកមេធយបយេដមបរករបកកនង

េពលស កេរកយពស លកន នងែថទកន របករេនះ ចជែផនកដសខនស បករែកលមអ។

៥៣

ជពកទ ៧៖ ករ តលបេទេធករ

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• កររតលបេទេធវករវញ៖

o ចបបមនមនែចងពនតវធ មយស បរសតែដលរតលបេទេធវករវញេឡយ។

o េ ងចរកែដលបនេធវទស នកចចមននតវធ មញញ ែដល មរយៈេនះ កមមករនេយជត

រគនែតរតវរតលបេទេធវករវញ េរកយពឈបស ករច នងផតលពតមនដលអនក

រគបរគងផទ លរបសពកេគថពកេគរតលបមកវញែតបេ ណ ះ។

o កមមករនេយជតេនេ ងចរកែដលបនសក ដលទ ង មនមនករែកែរបកចចសនយ

ករងររបសពកេគ េពលរតលបមកេធវករវញេឡយ។

o ជទេទេហតផល ស បករមនរតលបមកេធវករវញ គករខវះអនកេមលែថទកនរបស

ពកេគ េពលពកេគមកេធវករ។

• សទធេផ ងៗេពលរតលបមកេធវករវញ៖

o រសតរតវបនរពងទកថនងបេពញកចចករ ែដលរ លៗបេ ណ ះ េនកនងរយៈេពល

ពរែខដបង បនទ បពឈបស កលែហមតភព។

o េ ងចរកែដលមនកមមករនេយជតជរសតជង ១០០ នក រតវបនតរមវឲយបេងកតបនទប

ស បបេបកន នងទរក ឋ ន។ េទះជយងេនះកត ករអនវតត មតចតច េហយ

កមមករនេយជតមនេរបទកែនលងទងេនះេនះេទ ពេរពះែតករលបកកនងករដកជញជ ន

កនរបសពកេគេទេ ងចរក។

o ដេ ះរ យជជេរមសេដមបេលកកមពសករបនតបេបកន នងេ ះរ យតរមវករ

ែថទកនរបសកមមករនេយជត រតវបនេសនេឡង ដចជ យទធនករផតលពតមន អបរ

នងទនកទនង នងករឧបតថមភនន េដមបេលកកមពសឲយមនករ រចបចទកេ ះ នង

រក ទកទកេ ះមត យ នងក ងភពជៃដគ ស បករែថទទរករបកបេ យ

គណភពេនកែនលង ន កេន។

ចបបសតពករងរៃនរបេទសកមពជ នងសតង រពលកមមអនតរជតបចចបបនន (អនសញញ េលខ ១៨៣

នងអន សនេលខ ១៩១) មនមនែចងអពនតវធ ឬលកខខណឌ តរមវស បកររតលបមកេធវករវញ បនទ ប

ពស កលែហមតភពេទ បែនតផតលនវេគលករណែណនពកពនធនងករករពរសខភពេនកែនលងេធវករ

នងជលរសតបេបកន េពលរតលបមកេធវករវញ។ជពកេនះបងហ ញអពបទពេ ធនរបសរសត កនងកររតលប

៥៤

មកេធវករវញ នងសទធរបសពកេគកនងករបេពញករងររ លៗ ស កបេបកន នងេរបបនទបស បបេប

កន នងទរក ឋ ន េពលរតលបមកេធវករវញ េ យអនេ ម មចបបនងករអនវតត។

នតវធៃនករ តលបមកេធករវញ

េពលេធវបទសមភ សនេនកនងេ ងចរក កមមករនេយជត នងអនករគបរគងភគេរចនពណនអពនតវធ

ៃនកររតលបមកេធវករវញ ថមនលកខណៈ មញញ នងមនភពបតែបន។ ជទេទ កមមករនេយជតរតវ

រតលបមកេធវករវញ បនទ បពឈបស កលែហមតភពរច នងជនដណងដលអនករគបរគងផទ លរបសខលន

ឬែផនករដឋបល ថ ខលនរតលបមកេធវករវញេហយ។ ែបបបទរដឋបលនងរតវបនេរៀបចរច លស បគត។

ខងេរកមេនះ ជ ងែដលពណនលមអតអពនតវធៃនកររតលបមកេធវករវញ េនេ ងចរកចននរបប។

េ ងចរក នតវធៃនកររតលបមកេធវករវញ

១. កមមករនេយជតរតវបនតរមវឲយនយកជមយនវទរមងែបបបទសឈបស កលែហមតភព

ែដលបនបេពញរចចងេរកយ (ែដលបនទទលមនេពលឈបស ក) េនេពលរតលបមក

េធវករវញ។ អនកខលះមនបនយកទរមងែបបបទមកជមយេទ។ ពកេគរតវបនអនញញ តឲយចល

េធវករ ែតរតវផតលពតមនដលអនករគបរគងផទ ល េហយយកទរមងែបបបទេនះនេពលេរកយ។

២. កមមករនេយជតរតវបនតរមវឲយបងហ ញលខតបញជ កកេណ តកនរបសពកេគ ដលេវជជបណឌ ត

េ ងចរក។ េវជជបណឌ តេ ងចរកបញជ កពយថភពៃនលខតបញជ កកេណ តេនះ បនទ បមក

កមមករនេយជតយកលខតបញជ កេនះេទមរនតបញជ កអនេ មភព ែដលបញជ នលខត

បញជ កេទែផនកធនធនមនស ។ ែផនកធនធនមនស េរៀបចនតវធៃនកររតលបមកេធវករវញ

របសកមមករនេយជត នងេចញបណណ មយស បករស កបេបកន។

៣. គម នពតមន មយអពនតវធៃនករវលរតលបមកេធវករវញេឡយ រគនែតមនពតមនថ

រសតែដលរតលបមកេធវករវញ បនទ បពឈបស កលែហមតភពរច រតវបនតរមវឲយយក

េសៀវេភស លកនរបសពកេគមក េដមបទទលបនករអនញញ តស បករស កបេបកន។

៤. រសតរតវរតលបមកេធវករវញ េនកលបរេចឆទែដលបនកណត នងរតវជនដណងដលអនក

រគបរគងផទ លរបសពកេគ កដចជករយលយរដឋបលផងែដរ។

៥. កមមករនេយជតរតលបេទែផនករដឋបល នងមរនតចះេឈម ះ។ ពកេគរតវបនតរមវឲយយក

លខតបញជ កកេណ ត េដមបទទលបនរបកឧបតថមភទរក នងេដមបដេណ រករនតវធស ក

បេបកនមយេមង កនងមយៃថង។

៦. កមមករនេយជតរតវជនដណងដលអនករគបរគងផទ លរបសខលន ែដលេរៀបចែបបបទរដឋបល

ជមយនងករយលយរដឋបល េដមបឲយកមមករនេយជត ចទទលបនរបកឧបតថមភទរក

នងករស កបេបកនរបសខលន។

៥៥

៧. ករសមភ សនថន ករគបរគង៖ កមមករនេយជតរតលបមកែផនកធនធនមនស នងជនដណងថ

គតេរត មខលនេធវកររច ល។

ករសមភ សនកមមករនេយជត៖កមមករនេយជតរតវជនដណងដលអនករគបរគងផទ លរបសខលន

ែដលនងបេពញែបបបទរដឋបលចបចទងអស រចរបគលឲយេទែផនករដឋបល។ ែផនករដឋបល

នងរបគលបណណ បេបកនជនកមមករនេយជត។

៨. មនេលខមន កស បពររកម ែដលទទលខសរតវេលកមមករនេយជតៃនរកមទងេនះ។កមមករ

នេយជតរតវជនដណងដលេលខធករថ គតេរត មខលនេធវកររចេហយ។ េលខធករ

បេពញករងររដឋបលទងអស នង កជនែផនកធនធនមនស ។ ែផនកធនធនមនស េរៀបច

បណណ មយ ែដលអនញញ តឲយកមមករនេយជតមនសទធស កមយេមងេដមបបេបកន។

េនកនងេ ងចរកនមយៗ កមមករនេយជត នងថន កដកនសហជព រតវបនសរថេត ពកេគជប

របទះបញហ របឈមទង យ កនងេពលេរៀបចនតវធៃនកររតលបមកេធវករវញែដរឬេទ។ កមមករនេយជត

នងថន កដកនសហជពទងអសេឆលយតបមកថ នតវធមនសភពរលន នងថ កមមករនេយជតគម នករ

លបកកនងកររតលបមកេធវករវញេទ។ កមមករនេយជតមន កែដលរតវបនសមភ សេនផទះរបសគតរតវ

បនសរថេតគតមនករលបក កនងករែដលវលរតលបេទេធវករវញែដរឬេទ។ គតេឆលយថ៖“គម នេទ។ ខញ រគនែតរបបេទមរនតែផនករដឋបល។ កនចងេរកយរបសខញ េនេ ងចរកេនះែដរេហយខញ គម នបញហ េពលរតលបមកេធវករវញេទ។”

េនកនងេ ងចរកនមយៗែដលបនេធវទស នកចច អនករគបរគង នងថន កដកនសហជព ករតវបន

សរផងែដរថេត មនករែកែរបកចចសនយករងររបសកមមករនេយជត េពលពកេគរតលបមកេធវករវញ

បនទ បពឈបស កលែហមតភព ែដរឬេទ។ េនេ ងចរកទងអសេនះ ចេមលយគអវជជមន។

សែដលមនវល តលបេទេធករវញ

េនកនងរគបេ ងចរក កមមករនេយជត អនករគបរគង នងថន កដកនរតវបនសរថេតរសតមយចនន

េរជសេរ សមនរតលបមកេធវករវញ បនទ បពបនឈបស កលែហមតភពឬ។ កមមករនេយជត នងថន ក

ដកនសហជពអះ ងថ រសតភគេរចនរតលបមកេធវករវញ។ រសតែដលមនរតលបមកេធវករវញ គមនែត

រសតែដលពមនអនកេនេមលែថទរកេទបេកត។ ជេរឿយៗ រសតទងេនះ ន កេនផទះ រហតដលកនរបសពក

េគ ងធបនតច បនទ បមក ពកេគរតលបមកេធវករវញ េនេ ងចរក។ កនងករណេនះ េពលពកេគរតលបមក

េធវករវញ ពកេគបតបងអសនវរបករងវ នអតតភពែដលេកនេឡងរបសពកេគ កដចជអតថរបេយជន

ែដលេកនេឡងពករេធវករេនេ ងចរកេរចនជងមយឆន ។

៥៦

រសតែដលរតលបមកេធវករវញេនេ ងចរក សទធែតមនបងបអនេនេមលែថទទរក៖ “បតរបសខញេមលែថកន ពេរពះគតអតេធវករេទ ឥឡវេនះ េហយខញ ចេធវករបនេនេ ងចរក។”“មត យរបសខញេមលែថកនរបសខញ េពលខញេទេធវករ បែនត របសនេបខញអតមនមត យេទខញរបែហល ជេនផទះេមលកនេហយ។”“មត យរបសខញ េមលែថកនរបសខញ ។ បតរបសខញ មនេចះេមលែថទរកយងេមចេទ។” “មត យេកមករបសខញ េមលែថកនរបសខញ ពេរពះខញ រសេនជមយរគ របតរបសខញ ។ មត យរបសខញ រសេនឯរសកកេណ តឯេ ះ។”

កនងកចចសមភ សនជមយមរនតែផនកករងរ អនករតតពនតយេ ងចរក ជរ ឋ ភបលមន កបនពនយលថ

ករែដលគម ននរ មន កេនេមលែថទរក ជឧបសគគដធចេពះរសត ែដលរតវរតលបមកេធវករវញ៖“េពលគម ននរ មន កេនេមលែថទរក (ជទេទពកេគជកសករ ដេចនះសមជកេផ ងេទៀតកនងរគ ររវលេធវែរសចមក រ) រសតរតវរងច រហតដលកនធបនតច េទបពកេគេទេធវករបន។ចងបញចប ពកេគសេរចចតត ឈប នងរតលបមកវញរបមយែខេរកយ។”

សទធននេ កយេពល តលបេទេធករវញ

មនវធនករចបបជេរចនែដលអនវតតេនកនងរបេទសកមពជ ែដលតរមវឲយេ ងចរកសេរច ឲយ

បនស បរសតែដលរតវរតលបេទេធវករវញេរកយេពលស លកនរច ករពរករងរ នងសខភពរបស

ពកេគ នងអនញញ តឲយពកេគបនតបេបកន។

ករងររ លករងររ ល

េយង មមរ ១៨២ ៃនចបបសតពករងរ “េរកយពឈបស លកនមកកនងរយៈេពលពរែខ

ែដលបនចលេធវករ រតវឲយពកេគ [រសត] េធវែតករ រ លៗ។” អនសញញ េលខ ១៨៣ ផតលនវករ

ែណនជក កេរចន នងែចងពវធនករេដមបធនថ រសតមនៃផទេពះ ឬបេបកន មនរតវេធវករ

ែដល ចបះពលដលសខភពរបសគត ឬសខភពរបសកន (មរ ៣)។ អន សនILO េលខ ១៩១

ែណនបែនថមឲយេធវករ យតៃមល នភយេនកែនលងេធវករ េដមបកណតព នភយចេពះសខភព ែដល

ប ត លមកពករងរធងន សមព ធផលវកយ នងកររបឈមនងភន កងរជវ រសត គម ឬរប រសត (មរ ៦)។

គម នករេ ះរ យរបស ជញ ក ត ល េទេលបញហ េនះេទ េហយករអនវតតចបបេនកនងេ ងចរក

ែដលបនេធវទស នកចចកនងេពលរ វរជវដលទ ង កមនបនអនវតតខជ បខជនេឡយ។ េនកនងេ ងចរក

មយ កមមករនេយជត នងថន ករគបរគងអះ ងបញជ កថ កមមករនេយជតេធវករ រ លៗេ យសវយ

របវតតែតមតង។ េនកនងេ ងចរកមយេទៀត ថន ករគបរគងនយយថ កមមករនេយជតមនបនេផទរឲយេទេធវករ

រ លេទ ពេរពះពកេគេរជសយកវធ រសតជនស គបនតករឈបស កលែហមតភពរបសគតរយៈេពល

របែខ។ េនកនងេ ងរចករបមយេផ ងេទៀត កមមករនេយជតរតលបមកេធវករេនកនងមខតែណងដែដល

៥៧

ែដលពកេគកនមនឈបស ក បែនតករងររបសពកេគរតវបនែកែរប េដមបដកេចញនវករងរ ពបកៗ

(ដចជ ករេលក កវតថធងនៗ )។ េលសពេនះេទៀត ពកេគករតវបនអនញញ តឲយេសនសករងរ រ លៗ

ផងែដរ។ េនកនងេ ងចរកមយ កមមករនេយជតភគេរចនរតលបមកេធវករងរដចមន បែនតកមមករនេយជត

មន កនយយថ គតធល បេធវករេនកនងែផនកេវចខចប មនគតឈបស ក។ ករងរពបក សេពលគត

រតលបមកវញ។ ជលទធផល គតបនសអនករគបរគងផទ លរបសគត េហយរតវបនអនញញ តឲយបតរេទ

េធវកររ លជងេនះ។ េនកនងេ ងចរកមយេទៀត កមមករនេយជតមន កបនពនយលថ គតេរជសេរ សមក

េធវករងរមនដែដល ខណៈេពលែដលកមមករនេយជតេផ ងៗបតរមកេធវកររ លជងមន។

កមមករនេយជត របធនរគបរគង នងថន កដកនសហជពផតលនវេហតផលជេរចនចេពះករ

អនវតតចបបខសៗគន ។ របធនរគបរគងមន កេលកេឡងថ េ យកមមករនេយជតមនសទធរសបចបបកនង

ករទទលបនៃថងឈបស កលែហមតភពរយៈេពល ៩០ ៃថង ពកេគភគេរចនបនតករឈបស ករបស

ពកេគរហតដលរបែខ។ ដេចនះ េពលពកេគរតលបមកវញ ពកេគបនរសលខលនរគនេប ចេធវករងរ

ែដលពកេគេធវមនេពលឈបស កបន។ កមមករនេយជតមន កេនេ ងចរកមយេផ ងេទៀត បនពនយលថ

គតមនចងបតរេទេធវករងររសលេទ ពេរពះករងរែដលគតេធវមនឈបស កលែហមតភព (ករងរ

សបង) ទទលបនរបកឈនលលអជង។ កមមករនេយជតមន កេនេ ងចរកេផ ង នយយថ គតមនចងបតរ

ករងរេទ ពេរពះគតមនជនញេលករងរេនះេហយ េហយថ គតនងពបកែដលរតវេរៀនករងរថម។

គម នពតមន មយពកមមករនេយជត ឬថន កដកនសហជព ថ កមមករនេយជតរតវបនជរញ

ឲយេធវករងរែដលពកេគមន ចេធវបន េនេពលពកេគរតលបមកពឈបស កលែហមតភពវញេឡយ។

េពលបេបកនេពលបេបកន

មរ ១៨៤ ៃនចបបសតពករងរ ែចងថ “កនងរយៈេពលមយឆន ចបពៃថងស លកនរច រសតែដល

ឲយកនេបេ ះ ចបនេពលមយេមងកនងមយៃថងេដមបបេបកនខលន កនងេពលេមងេធវករ។” របករេនះ

សមរសបនងមរ ១០ ៃនអនសញញ េលខ ១៨៣ ែដលែចងថមនេពលស កមតង ឬេរចនដង ឬមនករ

កតបនថយេមងេធវករ (េ យមនបតបងរបកឈនល) ស បបេបកន ចននដង រយៈេពល នងនតវធៃន

ករស ករតវកណតេ យចបប នងករអនវតតថន កជត។

មនករេ ះរ យរបស ជញ ក ត លមយចននជវញបញហ ថេតមនអវជនសករស កមយេមង

ស បបេបកនយងសមរសបឬេទ។ រកមរបក ជញ ក ត លមនចងទទលយកជេរមស មយជនសឲយ

ករស កបេបកនេនះេទ (េទះបជសហរគស ឬកមមករនេយជតជអនកេសនសកេ យ) ពេរពះរកមរបក

ជញ ក ត លបករ យេគលបណងៃនករស កទងេនះ ថជវធនកររបស ជរ ឋ ភបល េដមបេលក

ទកចតតឲយរសតបេបកនឲយបនយរ េដមបេលកកមពសសខភពរបសកន។

ឧទហរណ េនកនងករណ AC ៥៥/៨០កមមករនេយជតចងឲយេ ងចរករបសពកេគផតលដលពកេគ

នវេម ទកេ ះេគពរកបងស បទរកកនងមយែខ។ រកមរបក ជញ ក ត លបដេសធសេណ របសពកេគ

៥៨

េ យេលកេហតផលថ៖ “ចបបសតពករងរ នងបទបញជ េផ ងេទៀតសតពករងរ មនមនែចងអវអពករផតល

េម ទកេ ះេគេឡយ េពលស កលែហមតភព។ មយងវញេទៀត កមមករនេយជតមនបនផតលភសត ង

មយ េដមបគរទដលសេណ របសពកេគសេម ទកេ ះេគពរកបងកនងមយែខេនះេទ។ េលសពេនះ

េទៀត េគលនេយបយ ជរ ឋ ភបលេលកទកចតតឲយមត យបេបកន ជជងេរបេម ទកេ ះេគ។ េសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ ក ត លេលកមនកេលកទកចតតឲយបេបកនផងែដរ (េសចកតសេរច ៨៣/០៤

បញហ ទ ១ នងេសចកតសេរច២៤/០៦ បញហ ទ 3)។ ដេចនះ រកមរបក ជញ ក ត លយលេឃញថ សេណេនះមនសមរសបេទនងេគលនេយបយរបស ជរ ឋ ភបល នងេសចកតសេរចរបសរកមរបក ជញ

ក ត លេលកមនេទ។”

េនកនងេ ងចរករបពរកនងចេ មេ ងចរកទងរបប ែដលបនេធវទស នកចចកនងករសក េនះ

កមមករនេយជតរតវបនអនញញ តឲយស កមយេមង។ មនែតេ ងចរកមយបេ ណ ះ ែដលមនកមមករ

នេយជតតអញែតអរអពករមនមនេមងស កបេបកន។ កមមករនេយជតមន កនយយថ៖“ ពបក ពេរពះរកមហនមនអនញញ តឲយស កមយេមងេដមបបេបកនេទ។ សេណ រតវបនកយរមកេហយ បែនត េនែតមនទនអនញញ តេទៀត។”

ករផតលជេរមសជនសករស កបេបកនឬអត នងវធ រសតៃនករផតលមនភពខសៗគន េទ ម

េ ងចរក។ ខណៈេពលែដលេ ងចរកភគេរចនមនបនផតលជេរមសជនសឲយករស កបេបកន េ ងចរក

បបនេធវ។ េនកនងេ ងចរកមយ កមមករនេយជតរតវបនអនញញ តឲយេចញមនមយេមង ជនសឲយករ

ស កបេបកនេពលៃថង។ េនកនងេ ងចរកពរេផ ងេទៀត កមមករនេយជតែដលមនយកករស កមយេមង

េនះ ចគតេមងេនះជេមងបែនថម នងទទលបនរបកឧបតថមភ រ ១០០០ េរៀល។

េគមនចបសេទថេតេគលនេយបយៃនករគតេមងស កមយេមងជេមងបែនថម នង ចបនត

េទៀតបនឬេទ របសនេបេគបញជ នករណេនះេទរកមរបក ជញ ក ត លេ ះរ យ។ ចបេងកតនវ

រងវ នជរបកស បរសត ែដលមនស កបេបកន។ មពត េនកនងេ ងចរកមយៃនេ ងចរកែដលអនវតត

មេគលនេយបយេនះ ថន កដកនសហជពបនពនយលថ៖“កមមករនេយជតភគេរចនមនស កបេបកនេទ ពេរពះពកេគចងបនរបកេមងបែនថម នងរបកឧបតថមភ រ។”

មយងវញេទៀត េគក ចអះ ងផងែដរថ េគលនេយបយជករេឆលយតបលអេទនងករពតែដល

កមមករនេយជតភគេរចនមនបនេរបេមងស កបេបកនេដមបបេបកនេទ ពេរពះពកេគរសេនឆង យពេ ងចរក មន ចេទផទះកនងេមងស កេដមបបេបកនពកេគបនេទ។ ពកេគជេរចននកេរបមេធយបយ

េធវដេណ ររម េដមបេទមកេ ងចរក េហយជលទធផល ពកេគមន ចេរបរបសមេធយបយេនះេពលស ក

េឡយ។ កមមករនេយជតកមនចងនកនេទេ ងចរក កេនទរក ឋ ន េដមបបេបកនេពលៃថងែដរ។ ជ

លទធផល កមមករនេយជតមនេរបេមងស កបេបកន េដមបបេបកនពកេគេទ។

៥៩

េនកនងកចចសមភ សនមយ មរនតករងរ ជ ឋ ភបលបញជ កអះ ងថ កមមករនេយជតមនបេប

កនពកេគ េពលេមងស កេឡយ ពេរពះពកេគរសេនឆង យ។ េនះកជេហតផលចមបងែដលកមមករនេយ

ជតបនេលកេឡងេពលពភក រកមេគលេ ៖“េយងមនេរបេមងស កបេបកនមយេមងេទ ពេរពះែតបញហ េធវដេណ រនងេយងរសេនឆង យ។” “ខញមនស កេទ ពេរពះខញមន ចនកនមកកែនលងេធវករបន។ ដេចនះ ខញបនជរបកេមងបែនថម ជនសវញ។ ”

ករសក របស ILO-BFC ឆន ២០១០ អពសខភពម ទទលបននវចេមលយរសេដៀងគន ពកមមករ

នេយជត៖“េ ងចរកឲយខញ ស កមយេមងស បបេបកន េ យមនរបកឈនល។ ខញ មនែដលេរប េទបេបកនេទ ពេរពះផទះរបសខញេនឆង យ។ ដេចនះ ខញរគនែតេចញេរកេ ងចរកយកខយល កសបេ ណ ះ (…)។ បេទបនគឡែមរត មនឆង យបនម នេទ បែនត ខញ រតវឆលងទេនល។ ដេចនះខញ រគនែតេទផ រ ឬេពលខលះ េនផទះបងបអនរបស ឬរសរបសខញ ។” ១២

កមមករនេយជតមនេរបេមងស កបេបកនេដមបរចបចទកេ ះរបសខលនេទ។ វធ រសតមយ

េដមបែកលមអ របតថមភកន គបេងកនករអបរកមមករេយជតអពកររចបចទកេ ះ។ កមមករនេយជតែដល

មន ចនកនមកកែនលងេធវករ នងមន ចេនផទះជមយកនបន ចឲយកនេបេ ះបនជនចចរបសនេបពកគតរចបចទកេ ះ េហយរក ទកេពលៃថង។១៣ េពលែដលករអបររបេភទេនះរតវបនផតលជករ

កលបងេនកនងេ ងចរកមយចនន េ យមនករគរទព ILO េគរតវករធនធន នងករយកចតត ក

េរចនចេពះយទធ រសតេនះ េដមបធនថ កមមករនេយជតទងអសយលដងអពអតថរបេយជន នង

វធ រសតៃនកររចបច នងរក ទកទកេ ះ។

ជដេ ះរ យមយបែនថម េហយក ចមន រៈសខនែដរែដលរតវវនេយគ កនងករេធវឲយ

រសតមនទកេ ះរបកបេ យគណភពខពសកនងតៃមលេថកស បកន។ េ យេហតថករឲយកនេបេ ះេធវឲយកនមនសខភពលអ េនែតមនមត យែដលមន ចបេបកនបន េ យ រមលេហតេផ ងៗជេរចន។

កមមករនេយជតេនកនងកចចសមភ សន បនបងហ ញពកងវលជបជនចចថ េម ទកេ ះេគស បទរកមន

តៃមលៃថល េហយថមកែដលេថក មនលអស បទរកេទ។ ជលទធផល េពលខលះ កមមករនេយជត យេម

ទកេ ះេគជមយទកេដមបទកបនយរ េធវដេចនះេធវឲយកតបនថយតៃមល របតថមភរបស ។ ករវនេយគ

ឲយមនេម ទកេ ះេគែដលមនគណភព បែនតសងកតធងនេល រៈសខនៃនករបនតឲយកនេបេ ះ ជ

វធ រសតមនរបេយជនេរចន េដមបធនថកននមយៗទទលបននវ របតថមភលអ មែដល ចេធវបន

េហយេនះគចេពះអនកែដល គ លអពបរបទេផ ងៗគន ែដលមត យអនវតត។

១២ J. Skau: រសតេធវករេនកនងេ ងចរក នងសខភពម – េផត តេលបញហ របតថមភ (ភនេពញ ២០១០), ទពរ ១២។១៣ ទកេ ះមត យ ចសតកទកេនសតណហ ភពកនងបនទបបនជេរចនេមង េទ មសតណហ ភពជវញ។ ទទកកកសរមបសតក នងដកជញជ ន

បែនថម យៃនកររក ទករបសទកេ ះមត យ។ េទះបជមន ចរក ទកទកេ ះសរមបេរបរបសេពលេរកយកនងៃថងកេ យ កររចបចទកេ ះមនរបេយជនសរមបរក ករផគតផគងទកេ ះ។

៦០

បនទបស បបេបកន នងទរក ឋ នបនទបស បបេបកន នងទរក ឋ ន

េយង មមរ ១៨៦ ៃនចបបសតពករងរ “នយសហរគសទង យែដលេរបរសត ចសកត

េកមងកត ចននយងតចមយរយនក រតវេរៀបចបនទបស បបេបកនមយេនកនងរគះ ថ ន ឬេនជតេនះ

េហយនងទរក ឋ នមយផង។” កនងករណែដលសហរគសពមនលទធភពេរៀបចទរក ឋ នស បទទល

កមរ យេលសពដបរបបែខផទ លបនេទ នរជកមមករនេយជត ចេផញកនរបសខលនេនទរក ឋ ន

មយ េ យនេយជកជអនកេចញេ ហយែថរក ទរកេនះ។” រកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈ

បនបញជ កបភលបែនថមេនកនងលខតមយថ កមមករនេយជត ចេផញកនេនទរក ឋ នេនកនងេ ងចរក ឬ

ទទលេ ហយែថរក ទរក ស បកមរមន យ ១៨ ែខ ដលបឆន ។

រកមរបក ជញ ក ត ល គម នបណងសរមះសរមលេលបញហ ៃនករមនបនទបស បបេបកនេទ។

រកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចយងខជ បខជនថ េ ងចរកមន ចផតលេម ទកេ ះេគឲយេទកមមករ

នេយជត ជនសឲយករេរៀបចបនទបស បបេបកនបនេឡយ េទះបជសេណ របសកមមករនេយជតក

េ យ។ (េសចកតសេរច AC ៦៣/០៤)

មនករណជេរចនកនងៃដរកមរបក ជញ ក ត ល អពបញហ ែដលថេ ងចរករតវេរៀបចទរក ឋ ន

ឬ ចផតលដលកមមករនេយជតនវរបកសណងជនសបនឬអត។ េនកនងេសកចតសេរច AC ១០៩/០៩

គណៈវនចឆយបនបដេសធសេណ របសកមមករនេយជតសឲយេ ងចរកផតលដលពកេគនវេម ទកេ ះេគ

បកបង នងទករបក ២០ ដ ល រ េមរក ជនសឲយករេរៀបចទរក ឋ ន។ គណៈវនចឆយរបសរកមរបក

ជញ ក ត ល បងគ បឲយសហរគសេរៀបចទរក ឋ ន េនកនង ឬេនជតេ ងចរកែដលរសតជកមមករនេយជត

ចយកកនរបសពកេគមកបន។ រកមរបក ជញ ក ត លបនបញជ កបភលថ មនែតរសតែដលមនកន

យ ១៨ ែខេទបឆន បេ ណ ះ េទបមនជេរមសេផញកនេនទរក ឋ នេនខងេរកេ ងចរកបន ែដលកនង

ករណេនះ នេយជកជអនក បរងេលេ ហយច យ េ យរសតរតវបងហ ញបងក នៃដដលនេយជក។

េនកនងេសចកតសេរច AC ១១៥/០៨ រកមរបក ជញ ក ត លកមនអនញញ តឲយេ ងចរកផតលរបក

ដលកមមករនេយជត ជនសឲយករេរៀបចទរក ឋ ន។ រកមរបក ជញ ក ត លបនពនយលថ៖ មលេហត

ែដលចបបសតពករងរតរមវឲយសហរគសេរៀបចទរក ឋ នេនះ គេដមបឲយមត យ នងទរកបនេនជតគន

េដមបផតលនវករែថទរបកបេ យកតរស ញថន កថនម នងបេបទកេ ះធមមជតដលទរក េ យមនេរបេម ទកេ ះេគ កនងរយៈេពលរបមយែខដបង ែដលរបករេនះរសប មេគលនេយបយរបស ជ

រ ឋ ភបលកមពជ នងេដមបករពរសវតថភពរបសទរក េពលមត យកពងេធវករ។ (សមេមលផងែដរនវ

េសចកតសេរចរកមរបក ជញ ក ត ល៦៣/០៤, បញហ ទ ២; េសចកតសេរច ៦៨/០៤, បញហ ទ ១; េសចកតសេរច ៧៩/០៧, បញហ ទ ៨; េសចកតសេរច ៧៧/០៨, បញហ ទ ៣ នងេសចកតសេរច ១០៣/០៨, បញហ ទ ២)។

ដេចនះ រកមរបក ជញ ក ត លយលេឃញថេទះបជសហរគស នងកមមករនេយជតមនកររពមេរព ង

េទេលករផតលរបកជនសឲយករេរៀបចទរក ឋ នកេ យ េយង មេគលបណងៃនចបបសតពករងរ

ករទទលរបកមនរគបរគនេដមបឲយនេយជកេគចផតពកតពវកចចេនះេទ េហយករផតលរបកជនសឲយ

៦១

ករេរៀបចទរក ឋ ន មនែមនមននយថ នេយជករចផតពកតពវកចចកនងករេរៀបចទរក ឋ ន េយង ម

ចបបសតពករងរេឡយ។

មយងវញេទៀត េនកនងេសចកតសេរច AC ៤៨/០៧ រកមរបក ជញ ក ត លទទល គ លថ

សហរគសមនមនលទធភពេរៀបចទរក ឋ នេទ េហយបនបងគ បឲយបងរបក ១៥ ដ ល រ េមរក កនងមយ

ែខស បៃថលែថទទរក ជនសវញ៖ “នេយជកមន ចយកជេរមស ក) ស បសហរគសែដលគម នកែនលង

េរៀបចទរក ឋ ន។ ដេចនះ នេយជកមនែតជេរមស ខ) ស បពចរ ។ បែនត ចបបសតពករងរមនបន

បញជ កពចននទករបកែដលនេយជករតវបងជនកមមករនេយជតេឡយ ដេចនះ រកមរបក ជញ ក ត ល

យលេឃញថ នងែផអកេលៃថលច យពតរបកដៃនករេមលែថទរក ែដលរតវគតេនទរក ឋ នខងេរក។”

េនកនងេសចកតសេរច AC ៩៦/០៦ រកមរបក ជញ ក ត លបងគ បថ៖ “រកមហនរតវផតលរបកឧបតថមភ

ចនន ១៥ ដ ល រ េមរចកនងមយែខ ដលរសតទងអសែដលមនកន យេលសព ១៨ ែខ កនងករណែដល

សហរគសមនមនលទធភពេរៀបចទរក ឋ នស បទទលកមរ យេលសព ១៨ ែខបន។ កមមករនេយជត

បនផតលនវភសត ងៃនកមមករនេយជតបននក ែដលអះ ងថ ពកគបនបងរបកព ៦០០០០ េរៀលេទ

៨០០០០ េរៀល កនងមយែខ ស បេស េមលែថទរក...។ ដេចនះ េ យឈរេលមល ឋ នេនះែដលេលក

េឡងេ យកមមករនេយជត រកមរបក ជញ ក ត លសេរចឲយនេយជករតវបងរបក ១៥ ដ ល រ េមរក

កនងមយែខស បជៃថលេមលែថទរកដលកមមករនេយជត ជនសឲយករេរៀបចទរក ឋ ន។”

ជករសខនែដលរតវកតសមគ លថ នេយជកជទេទ គរបងសងៃថលច យពតរបកដែដល

កមមករនេយជតរតវបងស បករេមលែថកន កនងករណែដលពកេគមន ចេរៀបចទរក ឋ នបន។ េនកនង

េសចកតសេរច AC ២៤/០៦ រកមរបក ជញ ក ត លបងគ បឲយសហរគសេរៀបចបនទបស បបេបកន

នងទរក ឋ នមយ ស បទទលទរក េលកែលងែតសហរគសរពមេរព ងបងរបកជនរសតជកមមករ

នេយជត ជនសឲយករេរៀបចទរក ឋ ន េនកនងតៃមលពតរបកដៃនករេមលែថទរកេនខងេរក ដចមន

បញជ កេនកនងបងក នៃដ។ រកមរបក ជញ ក ត លកបងគ បឲយសហរគសេរៀបចបនទបស បបេបកន នង

ផតលដលរសតជកមមករនេយជតនវេមងស កមយេមងកនងមយៃថង េដមបបេបកនរបសពកេគ។

េនកនងេសចកតសេរច AC ១០៨/០៩ រកមរបក ជញ ក ត លបនអះ ងជថមអព រៈសខនៃន

ករផតលដលរសតនវៃថលច យពតរបកដស បករេមលែថទរក។ េនរតងេនះ រកមរបក ជញ ក ត ល

បងគ បឲយនេយជកេរៀបចទរក ឋ ន នងបនទបស បបេបកន ស បកមមករនេយជត។ គណៈវនចឆយសងកត

ធងនថ “របសនេបនេយជកមនមនលទធភពេរៀបចទរក ឋ ន េនកនងេ ងចរក ស បទទលកមរ យ

េលសព ១៨ ែខេទ រសតជកមមករនេយជត ចេរជសេរ សេផញកនរបសពកេគេនទរក ឋ នខងេរកបន

េហយនេយជករតវ បរងៃថលច យេទ មវកកយបរតជកែសតង។”

េទះជយងេនះកត របករេនះមនែមនេធវឲយសហរគស នងកមមករនេយជតរចផតពករចះកចចរពម

េរព ង ែដល មរយៈេនះ េ ងចរកផតលដលកមមករនេយជតនវរបកតចជង ១៥ ដ ល រ េមរក ស បៃថល

ច យេលករែថទទរក។ េនកនងេសចកតសេរច AC ៧៩/០៧ រកមរបក ជញ ក ត លសេរចថ កចច

៦២

រពមេរព ងែដលអនញញ តឲយកមមករនេយជតទទលបនរបក ៥ ដ ល រ េមរកកនងមយែខ ស បៃថលច យ

េលករែថទទរក មនរេ ភេលចបបសតពករងរេទ។ រកមរបក ជញ ក ត លេលកេហតផលថ ចបប

មនមនែចងពចននទករបក ែដលកមមករនេយជតរតវទទលបន ស បៃថលច យេលករែថទទរក

ខណៈែដលកចចរពមេរព ងមនបញជ កអពបញហ េនះ។ ដេចនះរបសនេបមនកចចរពមេរព ងពកពនធនងៃថល

ច យេលករែថទទរក រកមរបក ជញ ក ត លនងអនវតត មកចចរពមេរព ងេនះ។ មយងវញេទៀត

របសនេបគម នកចចរពមេរព ងេទ រកមរបក ជញ ក ត លនងពចរ អពៃថលច យចនន ១៥ ដ ល រ

េមរក (េទ មករេកនេឡងៃនៃថលច យេលជវភព)។

េគ ចេចទសរបនថេតនតកមម ែដលែចងពករេរៀបចទរក ឋ ន េ យែផអកេលចននរសតជ

កមមករនេយជត េនកនងសហរគស េលកកមពសនវសមភពេនកនងទផ រករងរឬេទ។ េពលពនតយេមល

នតកមមពកពនធនងអនសញញ សតពកមមករនេយជតជមយនងទនលខសរតវរគ រគណៈកមម ធករ ILO

ជនញករេលករអនវតតអនសញញ នងអន សន រឭកថ “វធនករែដលបេងកតេឡងេដមបេលកកមពស

សខដមនយកមមករងរ នងទនលខសរតវរគ រ ដចជេស ែថទទរក មនគរពកពនធែតរសតេឡយ។”១៤

គណៈកមម ធករកបនសេងកតេឃញផងែដរថ បទបញញតតពរងងគរេយនឌរ ែដលថរសតទទលខសរតវេលករែថទកន មនែមនបរសេទ។ កេធវឲយនេយជកមនករេរ សេអងរសតកនែតខល ង េ យពយយមេជៀស

ងមនបេពញកតពវកចចរសបចបបពកពនធនងចននកមមករនេយជតជរសតែដលពកេគជលមកេធវករ។១៥

ករអនវតតរបសេ ងចរកករអនវតតរបសេ ងចរក

េ ងចរក បនទបស បបេបកន

ទរក ឋ ន របកឧបតថមភកន កណតសមគ ល

១. មន គម ន មន ៧ ដ ល រ េមរក

កនងមយែខ ស បរយៈ

េពល ១៨ ែខ។

២. មន មន គម ន េពលមនទរក ឋ នជលកខណៈបេចចកេទស

កមមករនេយជតតអញែតអរថ សហរគសមន

បនជលអនកេមលែថទរកមកបេរមកនងទរក

ឋ នេទ េហយមនបនឲយកមមករនេយជត

ចះេឈម ះកនរបសពកេគេនទេនះេទ។

១៤ ILO: ករគពរមតភពេនកែនលងេធវករ៖ ករែកែរបអនសញញ សតពករគពរមតភព (ែកែរបរច) ឆន ១៩៥២ (េលខ១០៣) នងអន សនឆន ១៩៥២ (េលខ៩៥) របយករណV(2), សននសទសតពពលកមមអនតរជតេលកទ៨៧ ទរកងហ ែណវ ឆន ១៩៩៩ (ហ ែណវ) កថខណឌ ៣។

១៥ ILO: ករគពរមតភពេនកែនលងេធវករ៖ ករែកែរបអនសញញ សតពករគពរមតភព (ែកែរបរច) ឆន ១៩៥២ (េលខ១០៣) នងអន សនឆន ១៩៥២ (េលខ៩៥) របយករណIV(2A), សននសទសតពពលកមមអនតរជតេលកទ៨៨ ទរកងហ ែណវ ឆន ២០០០ (ហ ែណវ) កថខណឌ ៣។ ៦៣

៣. មន គម ន មន ៨ ដ ល រ េមរក

កនងមយែខ។

កមមករនេយជតែដលមនកន យេរចនជង

បឆន មនចលេធវករេនេ ងចរក មនទទល

បនៃថលច យេលករែថទទរកេទ។

៤. មន គម ន មន ៥ ដ ល រ េមរក

កនងមយែខស បកមមករ

នេយជតែដលមនកន

យព១៨ែខេទបឆន ។

របកឧបតថមភកនែដលមនបញជ កេនកនង

ឯក រេ ងចរក។

៥. មន គម ន គម ន

៦. មន គម ន គម ន េ ងចរកមនេបករបកដលកមមករនេយជត

កនងេមងស កបេបកនេទ។

បទពេ ធនរបសកមមករនេយជត៖ ទរក ឋ ន នងបនទបស បបេបកនគម នអនកេរបរបសបទពេ ធនរបសកមមករនេយជត៖ ទរក ឋ ន នងបនទបស បបេបកនគម នអនកេរបរបស

េនកនងរគបេ ងចរកែដលរកមរ វរជវបនេធវទស នកចច កមមករនេយជត យករណថមនេរបទរក ឋ ន ឬបនទបស បបេបកន េនកនងេ ងចរកពកេគេទ។ េនកនងេ ងចរកែដលគម នទរក ឋ ន កមមករ

នេយជតនយយថ េទះបជេ ងចរករតវេរៀបចទរក ឋ នកេ យ កពកេគនងមននកនរបសពកេគមក

ទេនះេទ។ រសតែដលមន ចទកកនេនផទះឲយ ចញតេមលឲយបន ជទេទ េរជសេរ ស ឈបពករងរ

ជជងនកនមកកែនលងេធវករ។

េហតផលចមបងែដលបនេលកេឡងេ យកមមករនេយជតចេពះករ ទ កេសទរេនះ គបញហ ដក

ជញជ នកនេទេ ងចរក។ រសតភគេរចនរសេនឆង យពេ ងចរក េហយជេរៀង លៃថង រតវេធវដេណ រឆង យេលផលវអតចកេកស ជះរថយនតអតដបលែដលមនមនស េរចនជះកនងេនះ គម នកែនលងអងគយ សមបែតែខ រក ត

សវតថភពកមនមនែដរ។ ករដកជញជ នកន កថេឡយទរក េរកមលកខខណឌ ទងេនះ គមន ចេធវបនេឡយ

ស បកន ឬមត យ។ កមមករនេយជតទនងជមននកនរបសពកេគេទេ ងចរក េរបទរក ឋ ន នងបនទប

ស បបេបកន េលកែលងែតចមង យ នងលកខខណឌ ៃនករេធវដេណ ររបចៃថងរបសពកគត មនករែកលមអ។

េទះបជបញហ ជកែសតងទងេនះរតវបនេ ះរ យកេ យ កមមករនេយជតទនងេនែតមន

របគលកនរបសពកេគឲយេទអនកដៃទេមលែថេនកនងទរក ឋ នេឡយ។ រសតមន កបនពនយលថ មត យរបស

ខលនបនចញច មគត េហយដេចនះ គតេជឿជកេលមត យរបសគត កនងករេមលចញច មកនរបសគត ពេរពះ

េប មគតរបប ជដនរស ញេច េហយ ចផតលករែថទលអជងអនកដៃទ។ រសតែតងែត យករណថ

ពកេគចងឲយសមជករគ រេនេមលែថកនរបសពកេគ េហយរបសនេបមន ចេទ ពកេគរបែហលជនង

ឈបពករងរ។

៦៤

េសចកសនន ន នងអន សន

ជរ ឋ ភបលកមពជបនបងហ ញពករេបតជញ ចតត កនងករេ ះរ យតរមវកររបសកមមករនេយជត

េ យ កឲយអនវតតនវវធនករនន េដមបជយពកេគេរៀបចឲយមនតលយភពៃនករងរមនរបកឈនល

ជមយនងទនលខសរតវរបសមត យ នងករែថទទរក នងេដមបេលកកមពសសខភព នង របតថមភទរក

េនកែនលងេធវករ។ េទះបេគលនេយបយខលះៃនេគលនេយបយទងេនះមនករខវះខត េ យ រែត

មនលកខខណឌ កហតជកែសតងកេ យ កពកេគផតលទស នៈអពថេតេគលនេយបយ ចរតវបនែកលមអ

នងែកសរមលយងដចេមតច។ ពកពនធនងករបេបកន របករេនះ ចតរមវឲយមនកចចខរបែរបងថមៗ កនងករ

ផតលពតមន នងអបររសតជកមមករនេយជត អពកររចបចទកេ ះ នងរក ទកទកេ ះ នងេរៀបចឲយមន

កែនលង នងឧបករណស បករេធវដេចនះ ដចជរប បបមទកេ ះេ យគម នេរបអវជនយ ឬមន នងកបង

រក ទកទកេ ះ។ ពកពនធនងទរក ឋ ន របករេនះ ចតរមវឲយេផត តកចចខរបែរបងេទេលករេរៀបចទរក

ឋ ន នង េរៀនឲយបនកនែតេរចន េនកនងបរេវណកែនលងរសេនរបសកមមករនេយជត េ យេចញ

បណណ ែថទទរក ឬផតលករឧបតថមភដលកមមករនេយជតេ យផទ ល (មត យនងឪពក) េផត តសខនេលសតង រ

នងគណភពៃនករែថទ នងេរៀបចយទធនករផតលពតមន អបរ នងទនកទនង អពតៃមលៃនករែថទទរក

របកបេ យគណភព នង មេតតយយស បករអភវឌ កមរ។ កចចខរបងែរបងែបបេនះ ចមនករ

ឧបតថមភ េ យករយកពនធេលរបកេបៀវត រតចតចចេពះេ ងចរក ែដលមនរពងទកថនង បរងបនទក

ទងរសងកនងករច យរបកេរៀបចទរក ឋ នកនងេ ងចរក។ ជករសខន កចចខរបងែរបងេនះគរែផអក

េលេគលករណ មគគភព នងសមភពេយនឌរ េ យមនករចលរមចែណករបសនេយជកទងអស

េយង មទហ/េបៀវត រនៃនកមល ងពលកមមសរប ជជងែផអកេលែតចននៃនរសតជកមមករនេយជតបេ ណ ះ។

ករេលកកមពសភពជៃដគកនងចេ មភគពកពនធ ស បកចចរបងែរបងេនះ ជករសខន។ ករ

េ ះរ យតរមវករែថទទរក នងសខភពទរករបសកមមករនេយជត នងរតវសេរចបនលអរបេសរ

មរយៈករចលរមជសមហភពរបសភគពកពនធេផ ងៗ េ យរមបញច លទងរកសងករងរ នងបណត ះ

ប ត លវជជ ជវៈ រកសងកចចករនរ រកសងសខភបល រកសងអបរ រកសងហរញញ វតថ នងែផនករ ជញ ធរ

រកង/ ជធន អងគករ មសហគមន នងអងគករមនែមនរ ឋ ភបល ែដលេធវករេលវសយសមភពេយនឌរ

សទធ នងអ ចរបសរសត ករអភវឌ កមរ របតថមភកមរ ឬករបេបកន។

៦៥

ជពកទ ៨៖ ករយលេឃញរបសអនក គប គង នងកមមករនេយជតអពករគពរមតភព

េសចកតសេងខបៃនជពក៖

• អនករគបរគងមនយលេឃញថ ករឈបស កលែហមតភពជបញហ េចទេនះេទ។ ករ

ជនសកមមករនេយជតអវតតមន នងករទទលកមមករនេយជតរតលបមកេធវករវញ េចទ

ជបញហ របឈមតចតច។

• អនករគបរគង នងសហជពេជឿថ ពកេគបនបេពញករងរលអមយ េ យផតលពតមនដល

កមមករនេយជតអពសទធករគពរមតភពរបសពកេគ ែដលពកេគមនយងពតរបកដ។

• ករអនវតត នងករេរបរបសសទធករគពរមតភពដបងបងអស តរមវឲយមនករេលក

កមពសករយលដងអពសទធទងេនះ។ េទះជយងេនះកត មនថអនករគបរគងផទ ល ឬ

កមមករនេយជតេទ មនបនទទលពតមនេពញេលញ អពចបប នងេគលនេយបយ

េនកែនលងេធវករេទ។

ជពកចងេរកយេនះពនតយេមលអពរេបៀប ែដលអនករគបរគងេ ងចរក នងកមមករនេយជតយល

េឃញអពករគពរមតភព ជពេសស ករឈបស កលែហមតភព។ ស បអនករគបរគង ករយល

េឃញរបសពកេគេផត តសខនេទេលផលបះពល ប ត លមកពកមមករនេយជត ែដលឈបសរមក

លែហមតភព ចែណកឯស បកមមករនេយជតវញ េផត តសខនេលចេណះដងរបសកមមករនេយជតអព

េគលនេយបយ នងនតវធៃនករឈបស កលែហមតភព េ យេហតថករេលកកមពសករយលដង

អពសទធ មន រៈសខនបផតស បករអនវតតសទធ។

ករយលេឃញរបសអនក គប គង

អនករគបរគងេនេ ងចរកទងអស រតវបនសរអពផលបះពលៃនអវតតមនរបសកមមករនេយជត

ែដលឈបស កលែហមតភព។ អនករគបរគងមយចននយលេឃញថ ផលបះពលមនសភពខល ងកល

នងបនេលកេឡងថ ករជនសកមមករែដលមនបទពេ ធនជករលបក។ អនករគបរគងមន កពណន

របករេនះថដចជ៖“ករបតបងៃដ ត របសនេបកមមករនេយជតមនបទពេ ធន។”

អនករគបរគងេផ ងេទៀតយលេឃញថ ផលបះពលតចតច៖ “េយងមនអរ ផល សបតរបគគលកខពស

ដេចនះ េនះរគនែតជែផនកមយៃនករផល សបតរបគគលកបេ ណ ះ។” អនករគបរគងមន កេទៀតបនពនយលថ៖

៦៦

៦៧

“មនែមនកមមករនេយជតទងអសឈបស កលែហមតភព កនងេពលែតមយេនះេទ ដេចនះគម នបញហ េរចនេទ។”

ដចែដលបនេរៀប បេនខងេល អនករគបរគងបនែសវងរកវធជេរចន េដមបេ ះរ យបញហ

របឈមៃនករបតបងកមមករនេយជតជបេ ត ះ សនន។ េ ងចរកជេរចនមនរកមកមមករនេយជតមតង

មក ល ែដលរតវបនចតឲយេធវករេដមបបេពញកងវះខត។ េ ងចរកេផ ងេទៀតយលេឃញថ វធ រសតេនះ

គម នរបសទធភពេទ ពេរពះកមមករនេយជតមតងមក លគម នេពលេវ រគបរគន េដមបេធវករករងរ មយ

បនរបកបេ យរបសទធភពេឡយ។ េ ងចរកទងេនះរគនែតជលកមមករនេយជតថមមកេធវករបេ ណ ះ។

េពលសរអពអវែដលេកតេឡងចេពះកមមករនេយជតថម េពលកមមករនេយជតចសរតលបមកពឈបស ក

លែហមតភពវញ េ ងចរកបននយយ (េហយកមមករនេយជតបនអះ ងបញជ ក) ថកមមករនេយជត

ទងពររបេភទេនះរតវបនរក ទកឲយេធវករ៖“េយងជលកមមករ នងេរជសេរ សកមមករេរៀង លៃថង។ ករផល សបតរបគគលកមនករតខពស។ ដេចនះកររក ទកកមមករថម នងករឲយកមមករ ចសេធវករវញ មនែមនជបញហ េនះេទ។ ដចគន ែដរេពលខលះកមមករចសគតថករងរចសពបកេពកនងរតវផល សេទមខតែណងថម។”

អនករគបរគងេ ងចរកកបនសរថេតកមមករនេយជតមនបញហ កនងករេធវសមហរណកមមកនង

សហរគស បនទ បពពកេគរតលបមកេធវករវញេទ។ ជទេទ អនករគបរគងយលេឃញថ កមមករនេយជត

គម នបញហ ខងសមហរណកមមេទ។ អនករគបរគងមន កនយយថ៖“មនរបែហលជេនែខដបង ពេរពះកមមករមនងយចលេលឿនេនះេទ េហយគតងយនងេនឿយហត ស បែនតបនទ បពែកសរមលរចអវៗ នងដចពមន។”

អនករគបរគងមន កេទៀតយលេឃញថ៖“េនេដមដបង កមមករមនបញហ ពេរពះគតសថតកនង ថ នភពថម បែនតបនទ បមក គតេរៀននងែលងមនបញហ ដចមន។”

គម នពតមនពកចចសមភ សន មយថ អនករគបរគងមនកងវលអពវធ រសតែដលកមមករនេយជត

បេពញករងរ េពលរតលបមកកែនលងេធវករវញេទ។

ករយលេឃញ នងករយលដងអពសទធរបសកមមករនេយជត

េនកនងេ ងចរកនមយៗ ថន ករគបរគង ថន កដកនសហជព នងកមមករនេយជតទងអសគន យ

ករណថ កមមករនេយជតបនដងអពសទធឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ។ េទះជយងេនះកត

ករយលដងរបសកមមករនេយជតអពពតមនលមអតទកទងនងករស កលែហមតភពរបសពកគត េន

មនករត ស។

េលសពេនះេទៀត ជេរឿយៗែតងែតមននវគមល តរ ងអវែដលអនករគបរគង នងថន កដកនសហជព

ដងអវែដលពកេគេជឿថកមមករនេយជតបនដង នងអវែដលកមមករនេយជតដងយងពតរបកដ។ ឧទហរណ

េ ងចរកមយមនសហជពមយែដលេធវករសកមមជពេសស នងបនចរចរឲយមនអនសញញ រមដរងមមយ

ែដលករពរកមមករនេយជតែដលេធវករេនសហរគសតចជងមយឆន ។ េនកនងកចចសមភ សនមយ ថន ក

ដកនសហជពបងហ ញឲយដងថ ករងរចមបងៗរបសគត គផតលពតមនដលកមមករនេយជតអពសទធនងអតថរបេយជនរបសពកេគ ែដលពកេគរតវមនសទធទទលបន (រមបញច លទងករឈបស កលែហ

មតភព)។ កបែនត កមមករនេយជតេនេ ងចរកេនះយងេ ច សបនដងអពសទធរបសពកេគកនង

ចេ មេ ងចរកទងប េហយគម ននរ មន កបញជ កថពកេគ បនទទលពតមនពសហជពេទ។

េនកនងេ ងចរកនមយៗ កមមករនេយជត ថន ករគបរគង ថន កដកនសហជព នងត ងសហជព

យករណអពរបភពចមបងៗបន ែដលកមមករនេយជតទទលពតមនអពករឈបស កលែហមតភព៖

េសចកតរបកសរបសេ ងចរក ត ងសហជព អនករគបរគងផទ ល នងមតតភកត។ អនករគបរគងផទ លជ

របភពពតមនរមបផតស បកមមករនេយជត។ េនកនងសហរគសេសទរែតទងអស ថន ករគបរគងនយយថ

កមមករនេយជតដងអពករឈបស កលែហមតភព មរយៈេសចកតរបកស ចែណកឯកមមករនេយជត

មនែដលេលកេឡងថ េសចកតរបកសជរបភពពតមនេឡយ។ ជករសខនេនកនងេ ងចរកមយ ថន ក

ដកនសហជពេលកេឡងថ ជេរឿយៗកមមករនេយជតមនេចះ នេសចកតរបកស (េហយ មពត េពល

េធវករសមភ សនរ ររជវដលទ ង រសតមយភគធមនេចះ នឬសរេសរេទ)។

ខងេរកមេនះ ជ ងែដលេរៀប បលមអតអពចេមលយរបសថន កដកនសហជព ថន ករគបរគង

នងកមមករនេយជត អពរបភពផតលពតមនរបសកមមករនេយជតអពសទធរបសពកេគ។

របភពពតមនអពសទធរបសកមមករនេយជតរបភពពតមនអពសទធរបសកមមករនេយជត

េ ងចរក សហជព/ត ងសហជព ថន ករគបរគង កមមករនេយជត

១. រសតមយចននមនដងអពសទធរបសពកេគេទ ឧទ. រសតខលះ

គតថ េ យេហតែតពកេគជ

កមមករបេ ត ះ សនន ពកេគ

គម នសទធទទលបនករឈប

ស កលែហមតភពេទ បែនត

េយង មកចចរពមេរព ងពកេគ

មនសទធ។ េពលពកេគមនដង

សហជពជអនករបបពកេគ។

មន មរយៈេសចកតរបកស

របសេ ងចរក (ប ឬបនដង

កនងមយឆន ) នង មរយៈអនក

រគបរគងផទ ល។

ែសវងយលអពនតវធ ម

រយៈបគគលករដឋបល នង

អនករគបរគងផទ ល។

៦៨

៦៩

២. គម នពតមន មន េ ងចរកផតលពតមន

ដលរសត។ វធនៃផទកនងមន

បទរបកសេនេលកត រេខៀន

ផ ពវផ យ។ ពកេគដងព

មតតភកតរបសពកេគផងែដរ។

មនជនយករែដលជយពក

េគបេពញទរមងែបបបទ។

៣. មន ពកេគដងពសហជព

នងពេ ងចរក េពលេគជល

ឲយេធវករ។

មន េគរបកសរបប

មេមរក។

គម នពតមន

៤. មន េពលពកេគមនដង

ពកេគមកសរសហជព។

មន ពកេគដង េពលរបជ

តរមងទសករងរ។

ដងពអនករគបរគងផទ លនង

ដងអពករពនតយសខភព

េពញមយៃថង មរយៈ

ធនធនមនស ។

៥. មន ពកេគដងពេរពះេនកនង

រកមទងអសមនសកមមជន

សហជពមន កែដលផតលពតមន

ថមៗដលកមមករនេយជតអព

អនសញញ រម។

មនពកេគដង មរយៈេសចកតរបកសរបសសហរគស។

មរយៈមតតភកត អនក

រគបរគងផទ ល រពមទង

សហជព។

៦. រសតខលះមកសរសហជពអពអតថ

របេយជន។ េ ងចរកកបទ

របកសែដរបែនតកមមករនេយជត

ភគេរចនមនេចះ ន។

មន ពកេគដងេពលរបជតរមងទស

ករងរ មរយៈេសចកតរបកស

វធនៃផទកនងែដលបនបទផ យ

នងគ នបប ឋ យកេ ងចរក។

សរបគគលករដឋបល នង

អនករគបរគងផទ ល។

៧. មនរដឋបលេធវករតរមងទស

ករងរដលពកេគេនេពល

ចបេផតមករងរ។កមន

េសចកតរបកស នងកររបជ

របចឆន ផងែដរ។

កមមករនេយជតទទលពតមន

ពមណឌ លបណត ះប ត លេពល

ពកេគចបេផតមេធវករ មរយៈ

កចចរបជបណត ះប ត លរបច

ឆន េសចកតរបកស បណណ របកស

នងកររបជជមយត ង

កមមករនេយជត។

អនករគបរគងផទ ល។

៨. េពលពកេគមនដងពកេគ

មកសរ។

មន មរយៈកររបជតរមង

ទសករងរនងេសចកតរបកស។

អនករគបរគងផទ ល។

លទធផលសខនែដលទទលបនពកចចសមភ នសបងហ ញឲយេឃញថ កមមករនេយជតនងអនករគបរគង

ផទ ល មនសវដងពតមនលមអតអពសទធ នងករេបករបកឈបស កលែហមតភព។ េនកនងកចចសមភ សន

ជេរចន កមមករនេយជតមនដងថពកេគ ចបនតៃថងឈបស កលែហមតភព នងមនដងថពកេគរតវបន

អនញញ តឲយទរសពទសបនតឈបស កេទ។ ដចគន ែដរ កមមករនេយជតជេរចន មនសវយលចបសអពរេបៀប

ៃនករគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព ឬថេតគរគណនរេបៀប េទ។ កមមករ

នេយជតជេរចននកេបះេចលស កបរតេបករបកឈបស កលែហមតភព ែដលមនពតមន

លមអតអពករគណនរបករបសពកេគ។

ដចគន ែដរេន កនងេ ងចរកភគេរចន អនករគបរគងផទ ល នងត ងសហជព មនបនដងដចគន

អពរេបៀបគណនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព។ េនកនងេ ងចរកមយ េពលអនករគបរគង

ផទ លរតវបនសរថេតកមមករនេយជតែដលេធវករតចជងមយឆន មនសទធេបករបក មយឬអត ពកេគ

មនដងពចេមលយេនះេទ។ េនកនងេពលជមយគន េនះ អនករគបរគងផទ លបនបងហ ញថ ពកេគជអនកទទល

ខសរតវែតមន កេលករផតលពតមនដលកមមករនេយជតអពសទធរបសពកេគ។ េពលសរថេតពកេគេធវអវ

របសនេបកមមករនេយជតែដលេធវករតចជងមយឆន មកសរសណរេនះ ពកេគនងេឆលយថ ពកេគនងេទ

សរបគគលករដឋបលែដលជអនកចតែចងករឈបស ក។ េនកនងេ ងចរកមយេទៀត អនករគបរគង នងថន ក

ដកនសហជព មនចបសេទថ កមមករនេយជតទទលបនរបករងវ នអតតភព នងរបករងវ នៃនករមក

េធវករេទៀងទតរបសពកេគេពញ ឬែត៥០% េពលឈបស កលែហមតភព។

កងវះខតចេណះដងរបសកមមករនេយជត នងអនកែដលទទលខសរតវផតលពតមនដលកមមករ

នេយជត ជបញហ េចទ។ កមមករនេយជតមន ចទមទរសទធរបសពកេគបនេទ របសនេបពកេគមនដង

អពសទធទងេនះ។ របសនេបពកេគដងថ ពកេគមនបនទមទរសទធខលះរបសពកេគ បនទ បពមនេរឿង

េកតេឡង លបកកនងករផតលពតមន នងភសត ង េដមបទមទរយកមកវញ។ ឧទហរណ យនតករដ

សខនមយស បករពរងងសទធរបសមត យ គរកមរបក ជញ ក ត ល។ កបែនត េដមបបញជ នករណេទេ ះ

រ យេនរកមរបក ជញ ក ត លឲយបនរបសទធភព កមមករនេយជត នងត ងរបសពកេគ រតវដង

អពថេតសទធ មយែដលពកេគមនបនទទល នងមនភសត ងបញជ ក។ របសនេបកមមករនេយជតមន

ដងពអវែដលពកេគមនសទធទទលបនយងពតរបកដ េនកនងករេបករបកឈបស កលែហមតភព

មនករលបកស បពកេគ កនងករកណតថមនកររេ ភ។ ឧទហរណ េ ងចរកមយ ចកតរបក

រងវ នអតតភពរបសពកេគពរបកឈបស កលែហមតភព បែនត កមមករនេយជត ចមនដងពសទធរបស

ពកេគ ឬ ចមនចប រមមណថេគកតរបករងវ នេចលេទ។ របសនេបកមមករនេយជតមនបនសេងកត

ដង នងមនបន កពកយត េទថន កដកនសហជពរបសពកេគ។ សហជពក ចមនដងថ មនបញហ

េហយកមន ចចបបញជ នេទេ ះរ យចេពះមខរកមរបក ជញ ក ត លែដរ។

េទះបជសហជពបញជ នករណេទេ ះរ យចេពះមខរកមរបក ជញ ក ត លកេ យ មន

ចេជគជយបនេឡយ ពេរពះរកមរបក ជញ ក ត ល ជទេទ តរមវឲយមនភសត ងបញជ កពករ

៧០

៧១

រេ ភ។ របសនេបកមមករនេយជតមនរក ទកស កបរតបងរបកឈបស កលែហមតភពេទ ជ

ករលបកស បសហជព កនងករបញជ កថ េ ងចរករេ ភចបប េនកនងករណេនះ ករទមទរនងរតវ

បនរចនេចល។

េនកនងេសចកតសេរច AC ២៣/០៨ រកមរបក ជញ ក ត លសេរច៖ “បងគ បនេយជកឲយេបក

របកសងឲយកមមករនេយជត ១៧ នក ស បរបកឈនលែដលពកេគបនបតបង េពលឈបសរមក

លែហមតភព។ េទះជយងេនះកត គម នរសតជកមមករនេយជតផតលពតមនលមអត ពកពនធនងចននទក

របកែដលពកេគបនបតបង ឧទហរណ េតកមមករនេយជតនមយៗរតវបនពយរករងររយៈេពលបនម ន

ៃថង ឬែខ កនងេពលឈបស កលែហមតភព ៩០ៃថង ចននទករបកែដលរសតជកមមករនេយជតបនបត

បង នងមលេហតៃនកតបតបង។ល។ ជេគលករណ កមមករនេយជតអនកទមទរ មនកតពវកចចរតវ

ផតលភសត ងជក ក េដមបបញជ កដលរកមរបក ជញ ក ត ល របសនេបពកេគទមទរសណង។ បែនត

កនងករណេនះ រកមរបក ជញ ក ត លគម នពតមនលមអត េដមបេរបជមល ឋ នៃនករវនចឆយេឡយ។ ដេចនះ

រកមរបក ជញ ក ត លសេរចរចនេចលសេណ សរបកសណងៃនករឈបស កលែហមតភព េទ ម

សេណ របសកមមករនេយជត..” េទះបជរកមរបក ជញ ក ត លរកេឃញថ ជេគលករណ េ ងចរក

មនបនរបតបតតខលនេ យរសបចបបេទ កមមករនេយជតគម នដេ ះរ យេទ ពេរពះពកេគមនបនរក

ទកស កបរតេបៀវត រ ែដលពកេគ ចេរបស បបងហ ញពចននទករបកយងពតរបកដ ែដលពកេគ

ទទលបន (នងេលសពេនះេទៀត េតេ ងចរកជពករបកពកេគបនម ន)។១៦

ឧទហរណមយេទៀត កមមករនេយជតមន កែដលេធវករតចជងមយឆន ចមនដងថគតមន

សទធឈបស កលែហមតភព។ អនករគបរគងផទ លរបសគត របែហលជបនផតលពតមនយងទល

ទ យដលកមមករនេយជតអពចបប បែនត ចមនដងព ឬ ចមនបនផតលពតមនដលកមមករនេយជត

អពវធន ែដលអនវតតចេពះកមមករនេយជតែដលេធវករតចជងមយឆន ។ េ យគតថអនករគបរគងបន

ផតលពតមនពកពនធរគបែបបយង កមមករនេយជតរបេនះ ច ឈបពករងរ េពលគតមនៃផទេពះ

ជនសឲយករេសនសឈបស កលែហមតភព។ េនកនងេ ងចរកមយ ថន កដកនសហជពពណនអពបញហ

ពតរបកដេនះ េពលពកេគនយយថ កមមករនេយជតបេ ត ះ សននខលះេនេ ងចរកបនគតថ ពកេគ

គម នសទធឈបស កលែហមតភព េទះបជសទធេនះរតវបនចរចរេន CBA កេ យ។ ដេចនះ កងវះខត

ចេណះដងរបសអនកទទលខសរតវផតលពតមនដលកមមករនេយជត រមទងថន ករគបរគងេ ងចរក អនក

រគបរគងផទ ល នងសហជព ចេធវឲយកមមករនេយជតេរជសេរ សេ យខលនឯងលះបងសទធ នង ឈបព

ករងររបសពកេគ។

១៦ រកមរបក ជញ ក ត លទមល កបនទករកភសត ងេលកមមករនេយជត។ េ យេហតថ រកមរបក ជញ ក ត លបនកណតថ កររបតបតតរបសេ ងចរកមនរសបចបប មនចបសេទថេហតអវមនទមល កបនទករកភសត ងេលនេយជក ពេរពះេ ងចរកមនសណឯក របកែខ ែដល ចបញជ កពចននទករបក ែដលរតវបងសងជនវញ។

េសចកសនន ន នងអន សន

ជទេទ អនករគបរគងរបឈមមខនងបញហ តច ច កនងករជនសកមមករនេយជត ែដលឈបស ក

លែហមតភព ឬកនងករទទលកមមករនេយជតរតលបមកេធវករវញ។ កងវលដធគកងវះខតចេណះដង

របសកមមករនេយជត នងេពលខលះ របសអនករគបរគងផទ ល នងអនករគបរគងអពចបប នងេគលនេយបយ

សតពករគពរមតភព។

មនករវវតតន៖ ជរមកមមករនេយជតដងថ ពកេគមនសទធឈបស កលែហមតភពេកសបៃថង។

ពកេគមនសវដងពលកខខណឌ តរមវជក ក កនងករគណនអតថរបេយជនរបសពកេគេទ េហយកមមករ

នេយជតខលះមនដងពលកខខណឌ តរមវៃនករមនសទធទទលបនអតថរបេយជនទងេនះេទ។ ជករសខន

ែដលរតវបនតេធវយទធនករផតលពតមន អបរ នងទនកទនង េដមបេលកកមពសករយលដង នងចេណះដង

របសកមមករនេយជត ថន កដកនសហជព អនករគបរគងផទ ល នងថន ករគបរគង អពចបប នងេគល

នេយបយសតពករគពរមតភព។

៧២

៧៣

ជពកទ ៩៖ េសចកសនន ន នងអន សន

ករសក េនះពនតយេមលអពចបប នងករេ ះរ យរបស ជញ ក ត ល េនរបេទសកមពជ

ជវញបទបញញតតជក កសតពករករពរ ជពេសស ករឈបស កលែហមតភព នងករបងរបក

េ យចប រមមណខលះេទេលធតេផ ងេទៀតៃនករគពរមតភព ដចជ ករស កបេបកន នងករ

សរមលករងរេពលមនៃផទេពះ។ ករសក របនបងហ ញឲយេឃញពរេបៀបែដលេ ងចរកអនវតតចបប

នងពបញហ របឈមែដលេ ងចរក នងកមមករនេយជតបនរបឈមកនងកររបកសឲយេរបរបស នងទមទរ

បទបញញតត នងសទធ។ ករសក េនះមនែមនជករេរប បេធៀបេពញេលញៃនករគពរមតភពេនរបេទស

កមពជ េទនងសតង រអនតរជតេទ េហយកមនែមនជករវភគេពញេលញនវករអនវតត កនងវសយ

ឧស ហកមមែដរ។ ករសក េនះជករបេពញបែនថមេលទនននយែដលមនរ បែដលបនរបមលចងរកង

េនកនងសេយគ នងរបយករណរបស គេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេនកមពជ ។

ជពកទមយផតលនវទស នៈទេទអពបរបទរសបចបបជត នងអនតរជត ជវញករគពរមតភព

េនរបេទសកមពជ។ របេទសកមពជជភគមយៃន CEDAW េហយរកមរបក ជញ ក ត លេយងេទេលកតពវកចចរបសរបេទសកមពជ េរកម CEDAW េពលេ ះរ យវ ទករងរ។ ទពរគអនសញញ ILO សតព

ករគពរមតភព េលខ ១៨៣ (ឆន ២០០០)។ របេទសកមពជមនបនផតលសចច បនេលអនសញញ េនះេទ។

េទះជយងេនះកត អនសញញ េលខ១៨៣ នងអន សនពកពនធ េលខ ១៩១ ផតលនវករែណនេពញេលញ

មយ កនងករបេងកត នងែកលមអសតង រអបបបរមស បករគពរមតភពេនរបេទសកមពជ។ បនទ បមក

ជពកេនះេរៀប បអពមរ សខនៗ ៃនចបបសតពករងរៃនរបេទសកមពជ ែដលបនអនមតេនឆន ១៩៩៧

នងបញចបជមយនងករពភក េ យសេងខបរបសរកមរបក ជញ ក ត ល នងតនទរបសរកមរបក កនង

ករបករ យ នងបញជ កពចបបសតពករងរ។

ជពកទពរពនតយថេត នរ មនសទធឈបស កលែហមតភព េហយកនងចេ មកមមករ

នេយជតទងេនះ នរ មនសទធទទលបនអតថរបេយជនៃនករឈបស កលែហមតភព។ ជទេទ

រសតជកមមករនេយជតទងអសេនកនងសហរគសែដលទទលបនករករពរេ យចបបសតពករងរ មន

សទធឈបស កលែហមតភព។ អតថរបេយជនជរបកអនវតតចេពះកមមករនេយជត ែដលេធវករេន

េ ងចរកបនមយឆន េពញ។ កមមករនេយជតែដល កពកយ ឈបពករងរ គម នសទធទទលបនអតថ

របេយជនេទ េទះបជពកេគេធវករេនេ ងចរកបនមយឆន កេ យ។ របករេនះនឲយកមមករនេយជតែដល

េរគង កពកយ ឈបពករងរ េពលចបករឈបស ក កបង មនឲយអនករគបរគងរបសពកេគដង។

កមមករនេយជតេរកមកចចសនយករងរមនេថរេវ កណត (FDCs) ែដលេធវករេនេ ងចរក

បនមយឆន ឬេរចនជងេនះ មនសទធទទលបនអតថរបេយជនដចគន នងកមមករនេយជតែដលមនកចចសនយ

ករងរមនេថរេវ មនកណត (UDCs) ែដរ។ ជអកសល េ ងចរកមយចននបងខឲយកមមករនេយជត

ែដលមនកចចសនយករងរមនេថរេវ កណត ឈបស ករយៈេពលខលកនងចេនល ះេពលចះកចចសនយបនត

បនទ ប េធវដេចនះ េធវឲយកមមករនេយជតមន ចេធវករបនមយឆន េពញ។ គេ ងេ ងចរកកនែតរបេសរេន

កមពជ តសរបឆងនងរបករេនះ េ យកតសមគ ល េ ងចរកែដលអនវតតែបបេនះថមនរសបចបប។

មនរបេយជន របសនេប ជរ ឋ ភបលផតលេគលករណែណនអព រយៈេពលៃនករ កលបង នងករ

ស ករយៈេពលខល ចេនល ះេពលចះ កចចសនយករងរមនេថរេវ កណត កនងករកណតពសទធទទលបន

អតថរបេយជនជរបក របសកមមករនេយជត។

ជពកទបេលកេឡងអពេគលនេយបយ នងបទពេ ធនរបសកមមករនេយជត កនងេពលមន

ៃផទេពះ រពមទងមនេពលឈបស កលែហមតភព។ ចបបមនបនផតលនវេគលករណែណន កនងករ

េ ះរ យតរមវកររបសកមមករនេយជតែដលមនៃផទេពះ។ ចបបមនតរមវឲយេ ងចរក ផតលដលកមមករ

នេយជតនវេពលស កស បេទពនតយៃផទេពះ េទះបជេ ងចរកមយចននបន អនវតតេហយកេ យ។

េ ងចរកទងរបបែដលបនេធវទស នកចច េពលរ វរជវដលទ ង កមនបនេរៀបចេគលនេយបយ

េដមបសរមលដលកមមករនេយជតែដលចញកន េ យទកករងរេនះឲយអនករគបរគងផទ លមនលកខណៈ

ជបគគល ជអនកចតែចងវញ។ បទពេ ធនរបសកមមករនេយជតែរបរបលពវជជមនខល ងេទអវជជមនខល ង។

ចបបផតលនវករករពរទលនងករបញឈបពករងរ កនងេពលស កលែហមតភព េហយរដឋធមមនញញ ម

ឃតករបេណត ញកមមករនេយជតមនៃផទេពះពករងរ។ េទះជយងេនះកត ចបបមនមនែចងអពទរមង

េផ ងេទៀតៃនករេរ សេអង ដចជ ករេរ សេអងកនងករេរ សបគគលក ឬករមនបនបនតកចចសនយករងររបស

កមមករនេយជតមនៃផទេពះ។

េលសពេនះេទៀត របសនេបកមមករនេយជតបតងត អពករេរ សេអង រកមរបក ជញ ក ត ល

តរមវឲយកមមករនេយជតបងហ ញភសត ងបញជ ក។ េ យេហតថកមមករនេយជតករមមនមេធយបយកនង

ករបងហ ញភសត ងបញជ កអពករបតងត ដចគន នងមេធយបយែដលនេយជកបនេធវ អនសញញ ILO សតព

ករគពរមតភព អពវនវដលរដឋសមជកឲយធនថ” “បនទកកនងករបញជ កថ េហតផលៃនករបញឈបព

ករងរ មនែមនពកពនធនងករមនៃផទេពះ ឬករស លកន នងផលវបករបស ឬករបេបកន រតវធល ក

េទេលនេយជក” (មរ ៨)។ េទះបជរបេទសកមពជមនែមនជសមជកៃនអនសញញ េលខ ១៨៣ ករែដ

លអនវតត មអនសញញ រតងចណចេនះផតលនវករករពរជេរចនចេពះកមមករនេយជតមនៃផទេពះ។

ករសឈបស កលែហមតភពមនែមនជបញហ េចទេទ េយង មកមមករនេយជត។ បរសក

រតវបនអនញញ តឲយឈបស កពេសស រហតដលរបពរៃថង េពលភរយរបសពកេគស លកន េទះបជ

បរសបន យករណថ េពលខលះ អនករគបរគងផទ លមនមនបណងផតលករឈបសរមកដលពកេគេរចន

ជងបៃថងេឡយ។

ជពកទបនេផត តសខនេទេលរយៈេពលៃនករឈបស កលែហមតភព។ មចបប រសតមន

សទធឈបស កលែហមតភព ៩០ ៃថង េហយរកមរបក ជញ ក ត លបនសេរចថ រយៈេពលេនះសេ

ដល ៩០ ៃថងរបតទន មនែមន ៩០ ៃថងៃនៃថងេធវករេនះេទ។ េ ងចរកភគេរចនអនញញ តឲយកមមករនេយជត

៧៤

៧៥

បនតករឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ បនរហតដលបែខបែនថមេទៀត េ យគម នរបកឈនល។

េទះជយងេនះកត េនកនងករណខលះ លទធភពកនងករបនតករឈបស ក មនរតវបនរបកសរបបដល

កមមករនេយជតេទ េហយនតវធៃនករបនតករឈបស ក ពបក។ ជលទធផល កមមករនេយជតមយចនន

ឈបពករងរ ជនសឲយករបនតករឈបស កេទវញ។ វធនករ មញញៗជេរចន ចេ ះរ យ

បញហ េនះ។ េ ងចរក ចតរមវឲយបគគលករដឋបល ែដលទទលពកយសឈបស កលែហមតភពរបស

កមមករនេយជត ផតលពតមនដលកមមករនេយជតអពចននែខែដលពកេគ ចបនតករឈបស ករបសពក

េគបន។ េ ងចរក ចមនេគលនេយបយចបស ស ផតលពតមនដលអនករគបរគង អពករករត

ឆនទ នសទធរបសខលន រពមទងយនតករៃនករបតងត ែដល មរយៈេនះ កមមករនេយជត ចផតលពតមន

ដលថន ករគបរគង េពលែដលអនករគបរគងផទ លេរបឆនទ នសទធរបសពកេគេ យរេ ភ។ ចងបញចប

េ ងចរក ចអនញញ តឲយកមមករនេយជតទរសពទេទេ ងចរកេដមបសបនតៃថងឈបស កលែហមតភព។

ជពកទរបនយយអពករគណនអតថរបេយជនជរបក ែដលកមមករនេយជតមនសទធទទលបន

កនងរកបខណឌ ៃនករឈបស កលែហមតភពរបសពកេគ។ េយង មមរ ១៨៣ ៃនចបបសតពករងរ

រសតមនសទធទទលបន ៥០% ៃនរបកឈនលជមធយមរបចែខរបសពកេគ ែដលរតវគណនេលរយៈេពល

១២ ែខ រពមទង ១០០% ៃនរបកឧបតថមភជវភពរបសពកេគ។ របកឈនលរមបញច លនវរបកឈនលេគល

របករងវ នអតតភព របករងវ នៃនករមកេធវករេទៀងទត នងរបកបនទ បបន េផ ងេទៀតទង យ។

របកឈនលមនគតបញច លនវរបកឧបតថមភជវភព (េហយ មពត រសតមនសទធទទលបន ១០០% ៃនរបក

ឧបតថមភេនះ មនែមន ៥០% េទ) រពមទងរបកឈបស ករបចឆន ។ ជនសមកវញ កមមករនេយជតបនតបក

ៃថងឈបស ករបចឆន កនងរយៈេពលឈបស កលែហមតភព។ េទះបជរកមរបក ជញ ក ត លដង

ចបសអពធតផ ៃនរបកឈបស កលែហមតភពកេ យ េ ងចរកភគេរចនេនកនងករសក េនះ េគច

េវសពលកខខណឌ តរមវ េ យេរបមេធយបយមល ឋ ន។ ដេចនះ កចចខរបងែរបងបែនថមកនងករបេងកនឲយមន

ករេគរពចបប ចជករចបចខនពបន។

ជពកទរបមយពភក អពបញហ ពកពនធនងករកណតេពលេវ ៃនករបងរបកឈបស កលែហ

មតភព។ េ ងចរករតវបនតរមវឲយបងរបកសរបែតមតងដលកមមករនេយជត េនៃថងមនពកេគឈបស ក

លែហមតភព។ មនរសបចបបេទ ចេពះេ ងចរកែដលរតវេបករបកឈបស កលែហមតភពមយែខ

មតងៗ ឬេបករបកសរបែតមតងដលកមមករនេយជត េពលពកេគរតលបមកពឈបស កលែហមតភពវញ។

េទះជយងេនះកត េ ងចរកជេរចន ែដលបនេធវទស នកចច េដមបេគលបណងៃនករសក េនះ េបករបក

ដលកមមករនេយជតមយែខមតងៗ ឬេនេពលចបករឈបស ករបសពកេគ។ មនែមនកមមករនេយជតទង

អសយលេឃញថេនះជបញហ េនះេទ។ កបែនត ករធនថ កមមករនេយជតទទលបនរបករបសពកេគ

មនេពលឈបស ក មន រៈសខន ចឲយរសតរទរទងខលនឯង នងទរកេទបេកតេពលឈបស កបន។

ជពកទរបពរេលកេឡងអពករែដលរសតរតលបេទេធវករវញ េរកយេពលឈបស កលែហ

មតភព។ ែផនកទមយៃនជពកេនះ េផត តសខនេលបទពេ ធនរបសរសតេពលរតលបមកេធវករវញ។ េន

កនងេ ងចរកែដលបនេធវទស នកចច កមមករនេយជតរតវបនតរមវឲយមកេ ងចរកេ យខលនឯងផទ ល នង

ផតលពតមនដលអនករគបរគងផទ លរបសពកេគ ថ ពកេគរតលបមកេធវករវញេហយ។ គម នករែកែរបកចច

សនយករងររបសពកេគ េពលរតលបមកេធវករវញេទ។ កងវលអពករេរ សេអងេពលរតលបមកេធវករវញ

មនបនេ ះរ យកនងករសក េនះេទ៖ រសតភគេរចនែដលមនរតលបមកវញ របបថ គេ យ រពក

េគមន ចរកអនកែថទកនរបសពកេគបន។

ស បអនកែដលរតលបមកវញ ជពកេនះេលកេឡងពសទធរបសកមមករនេយជតកនងករេធវកររ លៗ

រយៈេពលពរែខ មនេមងស កស បបេបកន នងេរបទរក ឋ ន។ កមមករនេយជតបន យករណអព

ករែរបរបលខលះៗ ពកពនធនងលទធភពេផទរេទកនករងររ លៗ ជបេ ត ះ សនន។ រសតជេរចននក

មនបនេរបរបសេមងស កស បបេបកន េដមបបេបកនពកេគេទ េហយពកេគមនបន (េហយនងមន)

នកនរបសពកេគមកទរក ឋ នេនេ ងចរកេឡយ។ ជពកេនះពភក អពយទធនករផតលពតមន នងអបរ

អពជេរមសកនងកររចបចទកេ ះ នងរក ទកេ ះ េ យេហតថរសតជកមមករនេយជតេធវករឆង យពផទះ

របសពកេគ នងកនរបសពកេគ េហយមនគតថេនះជជេរមសមយេឡយ។ ជពកេនះកែណនឲយែសវងរក

ភពជៃដគផងែដរ េដមបេរៀបចឲយមនកែនលងែថទកន េនជតកែនលងរសេនរបសកមមករនេយជត ជជង

េនេ ងចរកែដលកមមករនេយជតយលេឃញថមន ចអនវតតបន។

ជពកទរបប នងជជពកចងេរកយ បងហ ញអពករពភក េ យសេងខបេលករយលេឃញរបស

ថន ករគបរគង សហជព នងកមមករនេយជតចេពះករឈបស កលែហមតភព នងនតវធៃនករបង

អតថរបេយជន។ ជពកេនះេផត តសខនេទេលកងវះខតជទេទៃនចេណះដងរបសកមមករនេយជត អនក

រគបរគងផទ ល នងរបធនរគបរគង រពមទងករែដលថន ករគបរគង នងសហជព មនបនផតលពតមន

ដលកមមករនេយជតអពសទធរបសពកេគ។ របសនេបមនេលកកមពសករយលដងរបសអនករគបរគងផទ ល

នងករយលដងរបសកមមករនេយជត េនែតពបកស បកមមករនេយជតកនងករទមទរសទធរបសពកេគ។

លទធផលៃនករសក នមកនវអន សនដចខងេរកម៖

ជរ ឋ ភបលគរ៖

• ផតលករែណនចបស ស បទងរយៈេពល កលបង នងករទទលឲយេធវករេរកមកចចសនយ

ករងរមនេថរេវ កណត ជមយនងករស ករយៈេពលខល កនងករគណនសទធទទលបន

អតថរបេយជនជរបកៃនករឈបស កលែហមតភព។

• កេចញនវេគលករណែណន ែដលតរមវឲយសហរគសផតលដលកមមករនេយជតនវរយៈេពល

ពរេមងមនេធវករ េ យមនរបកឈនល េរៀង លែខ ស បេទពនតយសខភពមនេពលស ល។

• មឃតជផលវករកឲយមនករេរ សេអងរបឆងនងកមមករនេយជតមនៃផទេពះ េនរគបដ ក

កលទងអសៃនករងរ នងកនងេពលឈបស ក េហយគរបែងវរបនទកផតលភសត ងេទនេយជក

កនងករណេរ សេអង េយង មអនសញញ ILO េលខ ១៨៣។

៧៦

៧៧

េ ងចរកគរ៖• អនញញ តឲយកមមករនេយជតែដលឈបស កលែហមតភព កពកយ ឈប របសនេបពកេគ

មនបណង ឈបពករងរ េ យគម នឥទធពេលសទធទទលបនអតថរបេយជនជរបក មយេឡយ។ របករេនះនង ចឲយេ ងចរកេធវករេរ សបគគលកជនស បេងកនរបសទធភព។

• តរមវឲយបគគលករដឋបល ែដលទទលពកយសឈបស កលែហមតភពរបសកមមករនេយជតផតលពតមនដលកមមករនេយជតអពចននែខែដលពកេគ ចបនតករឈបស ករបសពកេគបន។

• អនញញ តឲយកមមករនេយជតទរសពទេទេ ងចរក េដមបបនតករឈបស ករបសពកេគ ជជងបងខ

ឲយពកេគេធវដេណ រេទេ ងចរកេដមបសបនត។ • ផតលពតមនអពេគលនេយបយឲយបនចបស ស ដលអនករគបរគង ករតឆនទ នសទធរបស

អនករគបរគងផទ ល កនងករអនវតតេគលនេយបយទងេនះ នងេរៀបចឲយមនយនតករបតងត ែដលមរយៈេនះ កមមករនេយជត ចផតលពតមនដលថន ករគបរគងបន េពលអនករគបរគងផទ ល

េរបឆនទ នសទធរបសពកេគេ យរេ ភ។ • េ ងចរកគបបធនថ នេយជតែដលទទលខសរតវផតលពតមនដលកមមករនេយជត អពករឈបស ក

លែហមតភពបនទទលករអបរទងរសងអពេសចកតលមអតៃនេគលនេយបយរបសេ ងចរក។

អនកពេរគះេយបល នងអនករតតពនតយ BFC គបប៖• េធវកររមគន ជមយេ ងចរកេដមបធនថ េ ងចរកគណនរបកឈបស កលែហមតភព រសប

មចបប។ • េធវករជមយេ ងចរក េដមបឲយពកេគអនវតត មករែណនរបសរកមរបក ជញ ក ត លែដល

តរមវឲយបងរបកសរបែតមតងដលកមមករនេយជត េនេពលពកេគចបេផតមឈបស ក។

ជរ ឋ ភបល េ ងចរក សហជព នងអងគករមនែមនរ ឋ ភបល គបប៖• ភគទងអសគរេរៀបចយទធនករផតលពតមន នងអបរកមមករនេយជត អពសទធករពរមតភព

េហយេ ងចរក នងសហជពមនតនទជពេសស កនងករធនថ អនករគបរគង នងកមមករនេយជតដងអពសទធទទលបនករគពរមតភពស បនេយជតទងអស។

• េធវកររមគន េដមបបេងកនករអបរកមមករនេយជត អពកររចបចទកេ ះ នងរក ទកទកេ ះែដលេរបរបសេមងស កស បបេបកន របសនេបករបេបកនរតវបនយលេឃញថជជេរមសែតមយគត (េហយស បកមមករនេយជតភគេរចន មន ចអនវតតបន)។

• េធវកររមគន េដមបឲយកមមករនេយជត ចរកេម ទកេ ះរបកបេ យគណភព កនងតៃមលេថកបន េ យេហតពកេគមន ចបេបកនបន េ យមលេហតចតត រសត នងជកែសតង ។

• សក អពលទធភព នងភពជៃដគ េដមបខតខរបងែរបងេរៀបចទរក ឋ នេនកែនលងរសេនរបសកមមករនេយជត (ជជងេនេ ងចរក) េ យេផត តសខនេលសតង រ នងគណភពៃនករែថទ នងដកនយទធនករផតលពតមន អបរ នងទនកទនង អពតៃមលៃនទរក ឋ ន នង មេតតយយរបកបេ យគណភព េដមបករអភវឌ របសកមរ។

៧៨

ឯក រេយង

Adler, D. 2007. The Arbitration Council and the process for labour dispute resolution in Cambodia, (Phnom Penh, Arbitration Council Foundation, 2007). Available at: http://www.arbitrationcouncil.org/Documentation/Publications/Bluebook/LDR per cent20Booklet per cent20- per cent20final per cent20english.pdf [8 Oct. 2012].

Arbitration Council of Kingdom of Cambodia. 2011. Arbitral Award 58/11-United Apparel Cambodia (Phnom Penh). Available at: http://www.arbitrationcouncil.org/awards/2011.html [9 Oct. 2012].

--. 2011. Arbitral Award 56/11-Star Knitting & Garment Factory (Phnom Penh).

--. 2011. Arbitral Award Star 50/11-Talent Garment Industry (Phnom Penh).

--. 2011. Arbitral Award Star 12/11 Dai Young (Phnom Penh).

--. 2010. Arbitral Award 115/10-G-Foremost Co. (Phnom Penh).

--. 2010. Arbitral Award 42/10-Tack Fat (Phnom Penh).

--. 2009. Arbitral Award 124/09-Focus Foot Wear (Phnom Penh).

--. 2009. Arbitral Award 109/09-USA Fully Field (Phnom Penh).

--. 2009. Arbitral Award 108/09-Ying Jang (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 152/08-Wilson Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 139/08-Supreme Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 119/08-Hung Wah (New) (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 115/08-Top One Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 114/08-Whitex Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 103/08-Vivatino Design (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 77/08-Xing Tai Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 75/08-The United Knitting MFG (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 70/08-Kin Tai Garment (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 62/08-Pav Da (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 57/08-Sinamax (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 55/08-Sinamax (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 25/08-ASD Cambodia (Phnom Penh).

៧៩

--. 2008. Arbitral Award 23/08-M & V 1 (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 19/08-QMI (Phnom Penh).

--. 2008. Arbitral Award 06/08-Kingsland (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 130/07-Win(e)Singtex (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 123/07-E Garment (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 94/07-Suit Way (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 92/07-Kin Tai Garment (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 79/07-Terratex (Knitting) (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 53/07-E Garment (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 48/07-Eternity Apparel (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 37/07-JRB Action Textiles (Phnom Penh).

--. 2007. Arbitral Award 08/07-Siv(u) Guinh Garment (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 97/06-New Max (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 96/06-Wilson Garment (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 66/06-Gold Lida (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 57/06-Evergreen Garment (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 36/06-Mondotex (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 24/06-Fortune Garment (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 20/06-New Star Shoes (Phnom Penh).

--. 2006. Arbitral Award 18/06-G.H.G. (Cambodia) (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 83/04-June Textiles Garment (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 68/04-City New Garment (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 63/04-Sine Well Garment (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 49/04-Ho Hing Garment (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 27/04-MS International (Phnom Penh).

--. 2004. Arbitral Award 2/04-Cambodiana (Phnom Penh).

--. 2003. Arbitral Award 10/03-Jacqsintex (Phnom Penh).

៨០

Better Factories Cambodia. 2012. 28th Synthesis report on working conditions in Cambodia’s garment sector, (Phnom Penh, 20 June 2012). Available at: http://www.betterfactories.org/content/documents/1/Synthesis%20Report%2028th%20%28Eng%29.pdf [18 October 2012].

--. 2011. 26th Synthesis report on working conditions in Cambodia’s garment sector, (Phnom Penh, August 2011).

--. 2011. 25th Synthesis report on working conditions in Cambodia’s garment sector, (Phnom Penh, April 2011).

--. 2005. Guide to Cambodian Labour Law for the garment industry, (Pnom Penh).

Constitutional Assembly of Cambodia. 1993. Constitution of Cambodia, adopted 21 September, 1993, (Phnom Penh). Available at: http://www.embassy.org/cambodia/Government/constitution.htm [8 Oct. 2012].

International Labour Organization (ILO). 2011. Equality and non-discrimination at work in East and South-East Asia: Guide (Bangkok).

--. 2010. Maternity at work: A review of national legislation (Geneva).

--. 2000. Maternity Protection Convention, 2000, (No. 183), (Geneva). Available at: http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C183 [8 Oct. 2012].

--. 2000. Maternity protection at work: Revision of the Maternity Protection Convention (Revised), 1952 (No. 103), and Recommendation, 1952 (No. 95), Report IV(2A), International Labour Conference, 88th Session, Geneva, 2000 (Geneva), paragraph 3.

--. 1999. Maternity protection at work: Revision of the Maternity Protection Convention (Revised), 1952 (No. 103), and Recommendation, 1952 (No. 95), Report V(2), International Labour Conference, 87th Session, Geneva, 1999 (Geneva), paragraph 3.

--. 1958. Discrimination (Employment and Occupation) Convention, 1958 (No. 111), (Geneva). Available at: http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C111 [8 Oct. 2012].

National Assembly of Cambodia. 1997. Labor Law, 1997, (Phnom Penh). Available at: http://www.arbitrationcouncil.org/InformationforParties/LegalDocuments/tabid/72/language/en-US/Default.aspx [8 October 2012].

Skau, J. 2010. Women working in factories and maternal health – Focus on the nutrition component (Phnom Penh).

United Nations General Assembly. 1979. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, 18 December, 1979 (New York). Available at: http://www2.ohchr.org/english/law/cedaw.htm [8 October 2012].

Yung Wah Industrial (Cambodia) Co. Ltd. Internal regulations, Article 4, Section D.

bBaðaRbQmCak;EsþgcMeBaHkarKaMBarmatuPaBkñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa

karsikSaenHeFVIkarRtYtBinitüeLIgvijeTAelIc,ab; nigmCÄtkmμénRBHraCaNacRkkm<úCasþIBIkarKaMBar

matuPaB kñúg]sSahkmμkat;edrkm<úCa. karsikSaenHBinitüemIleTAelIrebobEdlRkumh‘unnana

Gnuvtþc,ab; nig bBaðaRbQmEdleragcRk nigkmμkrnieyaCit CYbRbTHkñúgkarGnuvtþc,ab; nig

karTamTarbTb,BaØtþi nig siT§iRsbc,ab;rbs;BYkeK. karsikSaenHpþl;nUvxøwmsarlm¥itGMBIkarGnuvtþ

bTb,BaØtþic,ab; nigeKalneya)ayenAÉkEnøgkargar RBmTaMgkarGnuvtþnanaEdlTak;TgeTAnwg

karQb;sRmak nig RbeyaCn_matuPaB karbMe)AedaHkUn nig karerobcMEfTaMkumar enAÉkEnøg

kargar. karsikSak¾pþl;CUnpgEdr nUvkarENnaMBIbTdæankargarGnþrCati sþIBIkarKaMBarmatuPaB

nigkRmgviFanCak;EsþgmYycMnYn EdlRtUv)anesñIeTArdæaPi)al smaKmneyaCk nig GgÁkarkmμkr

nieyaCit edIm,IFana[mannUvkic©karBarcMeBaH®sþImanépÞeBaH mata nigTark enAkñúgeragcRkkat;edr

nigeragcRkplitEs,keCIg.

kariyal½yrYmsRmab;KeRmagrbs;GgÁkarBlkmμGnþrCatimCÄmNÐlPñMeBj GKar F Can;TI 2EkgmhavifIRBHsIhnu ¬274¦ nigpøÚvsuFars ¬3¦ xNÐcMkarmn raCFanIPñMeBj RbeTskm<úCaRbGb;sMbuRtelx 2642TUrs½BÞ ³ ¬855 23¦ 224 625TUrsar ³ ¬855 23¦ 221 536

kariyal½yGgÁkarBlkmμGnþrCatisRmab;RbeTséf km<úCa nigLavRkumKaMRTbec©keTsdl;kmμviFIkargarsmrmüsRmab;GasuIbUBa’ nigGaeKñy_ nig)a:suIhVik kariyal½yRbcaMtMbn;GasuI nig)a:suIhVikGKarshRbCaCati mhavifI Rajdamnern NokRbGb;sMbuRtelx 2-349 )agkk 10200 RbeTséfTUrs½BÞ ³ ¬66 2¦ 288 1234TUrsar ³ ¬66 2¦288 3062GuIeml ³ BANGKOK@ilo.org

www.ilo.org/asia ISBN: 9789228268447