baTumis universitetibaTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #1-2, ianvar-Tebervali, 2016

So Ta rus Ta ve lis po e ma 50 ena zea Tar g m ni li da 37 qve ya na Sia da beW di li. 17 Te ber vals ba Tu­mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi­fo uni ver si te tis rus Ta ve lis dar baz Si ga i mar Ta `vefxis tya­os nis~ axa li ru su li Tar g ma nis pre zen ta cia. mTar g m ne li ar Cil xal va Si (1935­2008) ba Tu mis pe­da go gi u ri in s ti tu tis kur s­dam Tav re bu lia da pro eq t ze rva

`vefxis tya os nis~ bi lin g vu riga mo ce mi sa da axa li ru su li

Tar g ma nis pre zen ta ciawe li mu Sa ob da. axal Tar g man Si zus ta daa da cu li `vefxis tya os­nis~ met ri: ma Ra li da da ba li Sa­i ri, 20­mar c v lo va ni leq si. gar­da ami sa, ucxo ena ze pir ve lad iTar g m na da ga moq vey n da ̀ vefxis­tya os nis~ sru li re daq cia: So Ta rus Ta ve lis av Ten tur teq s t Tan er Tad Tar g man Si Se vi da Ca nar Ti da da nar Ti stro fe bi, anu po e mis gag r Ze le be bi. ga mo ce ma bi lin­g vu ria, ru sul teqsts ax lavs qar Tu li de da ni, ro mel Sic So­Ta rus Ta ve lis `vefxis tya os­nis~ teq s ti em ya re ba aka de mi ur ga mo ce mebs (1988 da 2009 w.), xo lo Ca nar Ti­da nar Ti stro fe bi _ kri ti ku lad dad ge nil teqsts, ro me lic mTar g m nels ekuT v nis. ga mo ce ma da sa beW dad mo am za da bsu qar Tu li fi lo lo gi is de­par ta men tis pro fe sor ma ra maz xal vaS ma, ro mel sac ekuT v nis vrce li wi na sity va o be bi ru sul da qar Tul eneb ze. wig nis ga mom­ce me lia mTar g m ne lis va Ji _ em­zar xal va Si. wig ni da is tam ba ga­mom cem lo ba ̀ qar Tul wig n Si~.

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis so­ci a lur mec ni e re ba Ta de par­ta men tis pro fe sor ma gu ram Ca ga na vam, 31­e qve iT ba ta li ons sa ja ro leq cia wa u kiTxa Te ma­

fol k lo ru li an sam b lis da jil do e ba

sa ja ro leq ci e biscik li ja ris ka ce bis T vis

ze­qar T ve li ka cis fsi qo lo gi­u ri prob le me bi~.

sxva das x va sam xed ro da­na yo fis ja ris ka ce bi saT vis sa ja ro leq ci e bis cik li uni­ver si tet Si er Ti wlis gan mav­lo ba Si gag r Zel de ba. umaR le si sa gan ma naT leb lo da we se bu le­bis pro fe sor­mas wav leb le bi sam xed ro mo sam sa xu re ebs leq­ci ebs wa u kiTxa ven Sem deg aq­tu a lur sa kiTxeb ze: „sab r Zo­lo xe lov ne bis „ge o po li ti ka~, „sa er Ta So ri so or ga ni za ci e­bi~, „pir ve la di ga da u de be li sa me di ci no dax ma re ba~, „sur sa­Ti_sar ge be li da saf r Txe~ da „sa qar T ve los is to ri a~, `’ada­mianis war mo So bis prob le ma­an T ro po ge ne zi si~ da a. S.

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni­ver si tet ma mo na wi le o ba mi i Ro ga naT le bis me­eq v se sa er Ta So ri so ga mo fe na Si, ro me lic 18­19 Te ber vals Tbi lis Si, sa ga mo fe no centr „eq s po­jor ji a Si~ ga i mar Ta.

ga mo fe na ze, bsu­m ori gi na lu ri sten diT mi­ipy ro dam T va li e re bel Ta yu radRe ba, sa dac FAB LAB BSU­Si dam za de bu li stu den t Ta na mu Sev­

re bi iyo war mod ge ni li. dam T va li e reb leb ma in­for ma cia mi i Res bsu­s fa kul te te bis, sa gan ma­naT leb lo prog ra me bis (ba ka lav ri a ti, ma gis t ra­tu ra, doq to ran tu ra), da sxva das x va gac v li Ti prog ra me bis Se sa xeb.

ga naT le bis sa er Ta So ri so ga mo fe na yo vel w­li u rad tar de ba da mas Si 16 qvey nis 100­mde uni­ver si te ti mo na wi le obs.

bsu ga naT le bis sa er Ta So ri so ga mo fe na ze

slo va ke Tis sa gan ge bo da sru luf le bi a ni el Ci sa qar T­ve lo Si, b­ni ru dolf mi xal ka ba Tu mis So Ta rus Ta ve li sa­xel m wi fo uni ver si tets ew­via. uni ver si te tis req to ris mo va le o bis Sem s ru le bel ma, me rab xal vaS ma elCs uni ver si­

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni­ver si te tis req to ris mo va le o bis Sem s ru le be­li me rab xal va Si fol ko rul an sambls `Ti rins~ Sex v da da sa er Ta So ri so fes ti val Si gran p ris mo po ve ba mi u lo ca. sa er Ta So ri so sa So bao fes­ti va li „Cven er Tad~ be lo ru si is res pub li­kis qa laq bres t Si ga i mar Ta da mas Si sxva das x va qvey nis umaR le si sa gan ma naT leb lo da we se bu­le bis Se moq me de bi Ti jgu fe bi Re bu lob d nen mo na wi le o bas. uni ver si te tis fol k lo ru li an sam b li fes ti val Si pir ve lad Re bu lob da mo­na wi le o bas. req to ris mo va le o bis Sem s ru le­bel ma maT si ge le bi ga das ca da sa mo mav lo mxar­da We ra ga mo ucxa da.

uni ver si tets slo va ke Tis el Ci ew vialo da aka de mi ur sfe ro Si.

vi zi tis da sa suls, el Ci so­ci a lur da po li ti kur mec ni­e re ba Ta fa kul te tis stu den­tebs Sex v da, sa dac sa qar T ve­lo­ev ro kav Si ris ur Ti e ro be­bi, sa mo mav lo per s peq ti ve bi da ga mow ve ve bi ga ni xi les.

te tis is to ria, miR we ve bi da sa mo mav lo geg me bi ga ac no. Sex­ved ra ze ve im s je les ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet sa da bra tis la vis pan­ev ro pul uni ve ris tets (Pan European Univeristy) So ris Ta­nam S rom lo ba ze sa gan ma naT leb­

2 ianvar-Tebervali

na xe var sa u ku ne ze me tia, rac ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si­tet Si vmoR va we ob. am xnis gan mav lo ba Si aras d ros mqo nia sa Su a le ba ase ofi ci a­lu rad, wi na sa a xal w lod miv sal me bo di Cems mSob li ur ko leq tivs da mi me lo ca mis T vis So ba­axa li we li. es Cem T vis udi­de si pa ti vi da gan sa kuT re bu li si a mov­ne baa.

mi ve sal me bi uni ver si te tis xel m ZR­va ne lo bas, sa xe lo van pro fe sor­mas wav­leb lebs, yve la Ta nam S ro mels da gan sa­kuT re biT stu dent­axal gaz r do bas da vu sur veb bed ni er So ba­axal wels, pi rad bed ni e re bas da mSob li u ri qvey ni sa da uni ver si te tis axal­axal war ma te bebs.

yve la saT vis say va rel stu den to bas min da gul w r fe lad vuTx ra, rom isi­ni nam d vi lad im sa xu re ben sa yo vel Tao siy va rul sa da si a ma yes sa zo ga do e ba Si. Ce mi xan g r Z li vi moR va we o ba am qaT qa Ta taZ ris ked leb Si mar w mu nebs, rom Cven gvyavs sa oc rad zrdi li, ma Ra li zne ob­ri vi nor me bis ma ta re be li da ni Wi e ri stu den tu ri Ta o ba. ara er Ti Sem Tx ve vis mom s w re var, ro ca isi ni be jiT swav las­Tan er Tad, av le nen sa o car pat ri o tul TviT Seg ne ba sa da Tav da de bas say va re li sam Sob lo sa da mSob li u ri kuTxi sad mi. min da maT er Txel ki dev Se vax se no, rom pat ri o tiz mi ar aris mar to gan ye ne bu li mcne ba, igi re a lur si nam d vi les efuZ ne­ba. aba, kar gad Ca vu fiq r deT, sa dac da vi­ba deT im siv r cis ha ers vsun T qavT, mis

dae, Tqve niT ama yob des sa qar T ve lo

„samagistro programebisafrangeTSi 2016-2017“- is prezentacia

wyals vsvamT da mis mi wa ze mow ve u li mo­sav liT vik ve be biT. ase Sen de ba Cve ni or­ga niz mi. yve la fe ri es ma te ri a li zir de­ba Cvens sxe ul Si da Se sa ba mi sad, Cvenc am qvey nis, am mi wis fi zi ku ri na wi li varT. ra sak vir ve lia es yve la fe ri ar eS le ba qar T vel kacs da mi Tu me tes, Cvens stu­dent­axal gaz r do bas. sam Sob lo sad­mi miZR v ni li Ce mi leq si dan min da er Ti stro fi ga vaJ Re ro:

qar T ve li rom sam Sob lo ze da i fi­cebs,

su li iw vis, gu li Sfo Tavs _ aime­debs.

gwam deT, rom is yve la fer ze wam s v le­lia

Tavs ga wi ravs, si cocx le sac ga i me­tebs.

say va re lo stu den te bo! Tqven cxov­robT, swav lobT da moR va we obT sa oc­rad di di Se saZ leb lo be bis pe ri od Si, TiT q mis Se uzRu da vi kom pi u te ri za ci is epo qa, ucxo ene bis Ses wav li saT vis na yo­fi e ri pi ro be bi, stu den t Ta ur Ti er T­gac v lis na Te li per s peq ti va, mSob li ur Tu ucxo eneb ze ar se bu li sa xel m ZR va ne­lo e bis sim rav le da sa er Tod, mdi da ri in for ma ci u li ga re mo, Tqve ni sa Ta na do mon do me bis Sem Tx ve va Si gaZ levT Se saZ­leb lo bebs ga mo i Ci noT Ta vi, mo ax di noT sru li TviT re a li za cia. amis T vis xom Tqve ni mSob li u ri uni ver si te ti giq m­niT yve la pi ro bas. is sa oc rad ga a xal­gaz r da ve bu li da Ta na med ro vea. ur Ti­er To bebs am ya rebs qvey nis da msof li os wam y van uni ver si te teb Tan, is xom Za li an swra fi tem pe biT uax lov de ba sa er Ta So­ri so stan dar tebs.

Ce mi sur vi lia, rom uax le si mo mav­li saT vis Cve ni kur s dam Tav re bu le bi id g nen mo wi na ve sa mec ni e ro miR we ve bis avan gar d Si, Ta vi si Rir se u li wvli li Seh qon deT qar Tu li da msof lio mec ni­e re bis gan vi Ta re ba Si, iy v nen war ma te bu­li po li ti ko se bi, mwer le bi, xe lov ne bis mu Sa ke bi, sa zo ga do moR va we e bi da sa er­Tod Rir se u li mo qa la qe e bi.

Zvir fa so stu den te bo! er Txel ki dev gi lo cavT So ba­axal wels, gi sur vebT pi rad bed ni e re bas da gven deT Tqve ni sa­xiT gvin da da vi na xoT xva lin de li ga er­Ti a ne bu li, Zli e ri sa qar T ve los Rir se­u li ma mu liS vi le bi.

an zor di a sa mi Zeeme ri tu si p ro fe sori,

bi o lo gi ur mec ni e re ba Ta doq to ri

22 ianvars, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetSi ganaTlebis saerTaSoriso centrma frangul insti­tutTan erTad, axali sastipendio pro­gramebis prezentacia gamarTa.

Sexvedris farglebSi, safrangeTSi swavlis gagrZelebis msurvelma stu­dentebma dawvrilebiTi informacia mi­iRes sagranto konkursis pirobebsa da procedurebze.

ganaTlebis saerTaSoriso centris axali sastipendio programa „samagis­tro programebi safrangeTSi 2016­2017“ ­ is konkursis farglebSi gamarjvebul saqarTvelos ocamde moqalaqis swa­vlassafrangeTSi, saqarTvelosa da sa­

frangeTis mTavrobebi erToblivad daa­finanseben. programis miznobriv jgufs bakalavriatis damamTavrebeli kursisa da magistraturis studentebi warmoad­genen.

sastipendio programis mizania, saSualeba misces saqarTvelos axal­gazrdobas, safrangeTSi miiRos saer­TaSorisod aRiarebuli akademiuri magistris xarisxi rogorc frangule­novan, aseve inglisurenovan samagis­tro programebze. swavlis dasrulebis Semdgom, kursdamTavrebulebi saqar­TveloSi dabrundebian da Sesabamis sferoSi 3 wlamde vadiT ganagrZoben moRvaweobas.

yazaxi studentebis viziti

studentTa naxatebis gamofena gaixsna

folkorulma ansamblma ̀ Tirinma“ granpri moipova

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwi­fo universitetis iuridiul fakul­tets, ormxrivi memorandumis fargleb­Si, yazaxeTis saxelmwifodan, astanis iuridiuli universitetis samarTlis magistraturis studentTa 7 kaciani jgufi stumrobda.

yazaxi studentebi erTi kviris gan­mavlobaSi baTumis SoTa rusTavelis

baTumis SoTa rusTavelis saxel­mwifo universitetSi studentebis naxatebis gamofena gaixsna. damTva­lierebels erTi kviris ganmavloba­Si SesaZlebloba eqneba gaecnos sx­vadasxva umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis xuTi studentis 30­mde namuSevars. RonisZieba miznad isaxa­

baTumis SoTa rusTavelis saxel­mwifo universitetis folkorulma ansamblma `Tirinma“ saerTaSoriso saSobao festivalis „Cven erTad“ granpri moipova. festivali beloru­siis respublikis qalaq brestSi axal­gazrda SemoqmedTa brestis saxel­

saxelmwifo universitetis swavle­bis meTodebsa da qarTuli samarT­lis aqtualur sakiTxebze wakiTxul leqciebs ecnobodnen. agreTve, maT konsultaciebi gaewiaT samagistro naSromebis kvleva­Ziebis SedarebiT samarTlebriv analizsa da qarTuli samarTlis ganviTarebis amJamindel tendenciebze.

mwifo saolqo centris organizebiT gaimarTa da masSi sxvadasxva qveynis umaRlesi saganmanaTleblo dawesebu­lebis SemoqmedebiTi jgufebi Rebu­lobdnen monawileobas. universiteti ulocavs folkorul ansambls gamar­jvebas da usurvebs warmatebebs.

vs TviTnaswavli mxatvrebis profe­siuli ganviTarebis xelSewyobasa da maTi Semoqmedebis popularizacias. gamofena umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis studentTa momsaxu­rebisa da mxardaWeris samsaxurisa da studenturi asociaciis organizebiT imarTeba.

3ianvar-Tebervali

„aq yve la ze kar gad is mis Cve nisa zo ga do e bis ma jis ce ma~

_ qal ba to no Tam Ta, ro gor Sex v­da ba Tu mis me­16 sa ja ro sko la axal _ 2016 wels?

_ Cven T vis axa li we li seq tem ber Si iwye ba. ka len da ru li axa li we li sko la­Si, ub ra lod, ze i me biT, naZ vis xi Ta da san ta kla u siT aRi niS ne ba. Cve u leb riv, bav S vebs Za li an uxa ri aT ar da de ge bi da sul mo uT q me lad elo de bi an xol me. axal wels axa li oc ne be bi da ime de bi mo aqvs, me o re se mes t ric ase da viwyeT, vna xoT, ro gor gan va xor ci e lebT...

_ Tqven ba Tu mis erT­er Ti ma Ral­kon tin gen ti a ni sko lis di req to ri xarT. ro gor Se a fa sebT Ta na med ro ve sas ko lo cxov re bas?

_ Cvens sko la Si aTas ze me ti bav S vi swav lobs. or cvla Si vmu Sa obT. ga re mos­gan, so ci a lur­eko no mi ku ri pi ro be bis­gan ga mom di na re, mZi mea Cve ni yo fa. Za li an bevr mos wav les ar hyavs mSob le bi ojax Si, isi ni ucxo eT Si ari an wa su li sa mu Sa od, vinc qve ya na Sia, di li dan sa Ra mom de mu Sa­

obs da, praq ti ku lad, dro ar aqvs Svi le­bis T vis, ar ic no ben maT, bev ria dan g re­u li oja xe bi dan, mSob le bi ar ari an Car­Tul ni Svi le bis aR z r di sa da swav la_ga­naT le bis saq me Si, es ki iw vevs ga ucxo e bas Ta o bebs So ris da mxo lod sko la ver um k­lav de ba prob le mebs; da ba lia sko lis Ta­nam S ro mel Ta (a ra mar to mas wav le bel Ta)

anazRa u re ba. Tum ca, mi u xe da vad am de ni prob le mi sa, sas ko lo cxov re ba Za li an sa­in te re soa, aq yve la ze kar gad is mis Cve ni sa zo ga do e bis ma jis ce ma: bav S ve bi, axal­gaz r de bi Za li an did ener gi as as xi ve ben, es aris ga ci le biT ga be du li, Ta vi su fa li Ta o ba, vid re _ ma Ti mas wav leb le bi sa.

_ zo ga dad, ras ity viT dRe van de li sas ko lo sis te mis Se sa xeb?

_ sa gan ma naT leb lo sis te ma Si dar R­ve u lia er Ti a no ba: sko lam de li aR z r da, zo gad sa gan ma naT leb lo da we se bu le ba da umaR le si sas wav leb le bi cal­cal ke

vi Tar de bi an, ar aris er Ti a no ba da, sa nam es ar mo wes rig de ba, verc er Ti re for ma ver mo i tans sa sur vel Se degs: sko la Si un da mo di o des kar gad mom za de bu li mas­wav le be li, ro me lic kon ku ren tu na ri an mos wav les gaz r dis da aka de mi u rad Zli­e ri abi tu ri en ti un da mi di o des pe da go­gi ur fa kul tet ze, ese igi, mas wav leb lo­ba un da iyos pres ti Ju li pro fe sia, ama ze zrun va ki sa xel m wi fos upir ve le si mo va­le o baa. ve ra vi Ta ri ga moc de bi, ser ti­fi ci re ba da sqe ma ver uS ve lis sis te mas, Tu mas wav leb lis Sro mas sa zo ga do e ba ar aRi a rebs da ar da a fa sebs, is ar un da iyos Ca saf re bu li mas wav leb lis Sec do meb ze, mi si miR we ve bis aRi a re ba un da mox des.

_ ro go ri iyo me­6 sa ja ro sko lis mos wav le e bis aka de mi u ri mos w re ba ga­su li wlis bo los T vis?

_ Cvens sko la Si Cve u leb ri vi mos­wav le e bi swav lo ben Cve u leb ri vi miR­we ve biT, is ar iT v le ba qa la qis pres ti­Jul sko lad, ub ra lod, vcdi lobT, rom

Cve ni Se saZ leb lo be bis maq si mu mi ga va­ke ToT da es xan ga mog v dis, xan _ ara. gvaqvs miR we ve bi im ga ge biT, rom vcdi­lobT Se vuq m naT mos wav le ebs Ta vi an Ti ni Wi sa da Se saZ leb lo be bis maq si ma lu ri ga mov le nis sa Su a le ba, yve la ver iq ne­ba war Ci ne bu li, mag ram yve la Se iZ le­ba, iyos war ma te bu li. swo red Cve ni es

pa tar_pa ta ra war ma te be bi gva xa rebs: gvyva nan war Ci ne bu li, sti pen di a ti kur­s dam Tav re bu le bic, mag ram war ma te bad imas uf ro mi viC nevT, rom Cve ni mos wav­le e bi aq ti u rad er T ve bi an sxva das x va sa xis sa mo qa la qo aq ti vo beb Si da kar gi mo qa la qe e bi ari an.

_ Tqve ni dak vir ve biT, axal gaz r­do ba ro mel spe ci a lo bas ani Webs upi­ra te so bas da ra tom?

_ sam wu xa rod, axal gaz r de bis ume­te so bas un da iuris to ba da eko no mis­to ba, rad gan es Cvens qve ya na Si jer je­

ga zeT „ba Tu mis uni ver si te tis~stu ma ria ba Tu mis me­16 sa ja ro

sko lis di req to ri,qal ba to ni Tam Ta kva racxe lia.

ro biT ma Ra la nazRa u re bad pro fe si e­bad iT v le ba, mag ram saq me saq me ze rom mid ge ba, aqac Wirs pro fe si o na li. Cve ni sa zo ga do e bis, baz ris nak li isaa, rom axal gaz r debs ver vTa va zobT sa mu Sao ad gi lebs, ver vaZ levT ma Ra li xa ris xis teq ni kur cod nas (mag. in Ji ne ri a Si), ami­tom kad re bis de fi ci tia, ami tom ucxo­e li spe ci a lis te bi mu Sa o ben met wi lad did, aRi a re bul sam Se neb lo kom pa ni eb­Si. bev ri stu den ti am Tav rebs umaR les sas wav le bels, mag ram Ta vi si spe ci a lo­biT da saq me bu li co taa. Za li an di di

yu radRe ba un da mi eq ces pro fe si u li prog ra me bis dax ve wa sa da sa mu Sao ad gi­le bis Seq m nas.

_ gyavT Tu ara ama Tu im sfe ro Si ga mor Ce u li mos wav le e bi?

gvyavs hu ma ni ta rul sfe ro Si ga mor Ce u­li da war ma te bu li mos wav le e bi, kur s dam­Tav re bu le bi: amas tra di cia ga na pi ro bebs,

rad gan me_16 sko la aT w le u le bis gan mav­lo ba Si in g li su ri enis swav le bis gaZ li­e re bul sko lad iT v le bo da da hu ma ni ta­rul dar ge bis swav le bis kar gi tra di cia gvaqvs. sa xe leb sa da gva rebs ar Ca mov T v li, ra Ta ara vin ga mom r Ces. Cven va fa sebT Cve ni sko lis yo ve li mos wav lis, kur s dam Tav re­bu lis yve la ze mci re war ma te ba sac ki.

_ Tam Ta kva racxe li as er Ti Cve u­leb ri vi dRis is to ria...

ad re di la, Cve u leb riv, iwye ba sa o ja­xo saq me e biT, Wi qa Ca is Tan gan mar to e biT da dRis geg mis T vis Tva lis ga dev ne biT, me re sko la di lis 9 sa a Ti dan sa Ra mos 8 sa a Tam de, Za li an bevr ada mi an Tan Sex­ved ra, ko le geb Tan saq mi a ni sa ub re bi,

gak ve Ti le bi (vas wav li me_5 klass), bev­ri sa te le fo no za ri, sa Ra mos 8 sa a Ti dan 10 sa a Tam de Svil Tan da mis me gob reb Tan me ca di ne o ba qar Tul ena sa da li te ra­tu ra Si (wels abi tu ri en tia Ce mi um c ro­si va Ji), Sem deg isev oja xu ri saq me e bi da gvi an ki wig nis wa kiTx va, an we ri leb ze pa­su xis ga ce ma, an fil mis nax va... esaa sul.

mis T vis yo ve li di la dRis geg me bis T vis Tva lis ga dav le biT iwye ba. sa Ra mos rva sa a Tam de sas ko lo cxov re biT cxov robs. mi aC nia, rom sa gan ma naT leb lo sis te ma Si er Ti a no ba dar R ve u lia. ve ra vi Ta ri ga moc de bi, ser ti fi ci re ba da sqe ma ver uS ve lis sis te mas, Tu mas wav leb lis Sro mas sa zo ga do e ba ar aRi a rebs.

4 ianvar-Tebervali

Te ma se zo nur grip Tan da kav Si re biT kvla vac aq tu a lu ria. aR niS nul prob­le mas Tan da kav Si re biT ga zeT „ba Tu­mis uni ver si tets~ aWa ris av to no mi u ri res pub li kis sa zo ga do eb ri vi jan dac­vis cen t ris di req to ris mo ad gi le, qal ba to ni ni no ni Ja ra Ze esa ub re ba.

_ ram de nad sa ris ko zo na Si vim yo­fe biT da aris Tu ara epi de mi is saf r­Txe?

_ gri pi msof li o Si erT­er Ti yve­la ze uf ro gav r ce le bu li in feq ciaa. gri pis se zo nu ri epi de mia yo vel w li u­rad 3­5 mi li on mZi me Sem Tx ve vas iw vevs msof li o Si. se zo nu ri gri pi gri pis A da B vi ru siT ga mow ve u li mwva ve in feq ci u­ri da a va de baa, ro me lic iw vevs se zo nur afeT qe bebs zo mi e ri kli ma tis re gi o neb­Si (aSS, ka na da, ev ro pa, ru se Ti, Ci ne Ti, iapo nia, av s t ra lia, bra zi lia, ar gen ti­na), xo lo tro pi ku li kli ma tis qvey neb­Si (ek va to ru li af ri ka, azi is sam x reT _ aR mo sav le Ti) axa si a Tebs wli u ri aq ti­vo ba. cno bi lia gri pis vi ru sis sa mi ti­pi: A, B, C. am Ja mad, msof li o Si se zo nur grips iw vevs A(H3N2), A(H1N1) qve ti pis da B ti pis vi ru se bi. gri pis C ti pis vi ru si xa si aT de ba msu bu qi sim p to ma ti kiT da lo ka lu ri epi da feT qe be biT.

se zo nu ri gri pis vi ru si yo vel w li­u rad cir ku li rebs, rac ga na pi ro bebs ada mi an Ta gri piT ava do bas. zo mi e ri kli ma tu ri sar ty lis qvey neb Si gri pi xa­si aT de ba se zo nu ro biT (zam T ris pe ri­od Si).gri pis vi ru sis sxva das x va ti pis cir ku la ci is ga mo ada mi a ne bi Se saZ loa yo vel w li u rad gax d nen se zo nu ri gri­piT avad.

sa qar T ve lo Si epid ze dam xed ve lo ba gri pis mag var da a va de beb ze xor ci el de­ba say r de ni ba ze biT (wi nas war Ser Ce u li sa me di no da we se bu le ba). say r de ni ba ze bi gan Tav se bu lia sa qar T ve los sxva das x va qa la qe bis sa me di ci no da we se bu le beb­Si (Tbi li si, qu Ta i si, axal ci xe, ba Tu mi, zug di di). mo na ce me bi grov de ba yo vel­

k vi re u lad da ma Ti ana li zi keT de ba gri pis se zo nis Se sa ba mi sad (me or mo ce ka len da ru li kvi ri dan mom dev no wlis me o ce ka len da ru li kvi ris CaT v liT).

2016 wlis me­3 ka len da ru li kvi ris bo los T vis, gri pis gav r ce le bis in ten­si vo ba sa qar T ve lo Si epi de mi o lo gi ur zRurbls ar aWar bebs da po lik li ni ku­ri mi mar T vi a no bis in ten si vo ba sa Su a­lod qve ya na Si Se ad gens 273­s 100 000­ze (ar aRe ma te ba epi de mi ur zRurbls 450­500 mi mar T va 100 000 mo sax le ze).

sa me di ci no da we se bu le be bis mi er war mod ge ni li in for ma ci is Ta nax mad, wlis me–3 kvi ris mdgo ma re o biT re gi­on Si aRi ricxa gri pis mag va ri da a va de­bis 1548 am bu la to ri u li da mZi me mwva ve res pi ra to ru li in feq ci is sta ci o na ru­li 209 Sem Tx ve va.

aWa ra Si sul ga mov le ni lia H1N1 gri pis 10 la bo ra to ri u lad da das tu­re bu li SmTxve va. maT So ris 8 uk ve ga­mo jan m r Te le bu lia, xo lo 2 ag r Ze lebs mur na lo bas sta ci o nar Si epid si tu a cia sta bi lu ria yve la mu ni ci pa li tet Si, Sem Tx ve va Ta zo mi e ri zrdis ten den ci iT.

_ ra iw vevs gri pis vi russ da ra kli ni ku ri niS ne bi axa si a Tebs mas?

_ gri pi ad vi lad mog za u robs. Cve u­leb riv, ha e ris sa Su a le biT vrcel de ba dax ve le bis an da ce mi ne bi sas, ase ve da­bin Zu re bu li xe le biT. ada mi a neb ma Se saZ­le be lia ga av r ce lon gri pis vi ru si jer ki dev ma nam de, sa nam ga i ge ben rom avad ari an, ro me li me sim p to mis ga mov le nam­de er Ti dRiT ad re da Sem d go mi 5­7 dRis gan mav lo ba Si.

ro gorc we si, gri pis Sem Tx ve ve bis ume te si ra o de no ba yo vel g va ri spe ci a­li ze bu li sa me di ci no dax ma re bis ga re­Se mTav r de ba ga mo jan m r Te le biT. Tum­ca, gri pi zog Sem Tx ve va Si Se saZ le be lia gar Tul des, uf ro iS vi a Tad ki _ ga mo­iw vi os le ta lu ri ga mo sa va lic ki.

gri pis vi ru se biT ga mow ve u li in feq­ci is kli ni ku ri ga mov li ne ba mer ye obs usim p to mo da zo mi e ri mim di na re o bi dan mZi me da sa Si Si gar Tu le be biT mim di na re for me bam de, ro me lic Se saZ loa mo i cav­des Tan m x le bi pa To lo gi e bis gam w va ve­bas, mZi me vi ru sul pnev mo ni as po li or­ga nu li uk ma ri so biT da in va zi ur baq te­ri ul ko in feq ci as.l in ku ba ci u ri pe ri o di, Cve u leb riv,

Se ad gens 2­3 dRes, Tum ca Se iZ le ba gag r­Zel des 7 dRem de. l pa ci en tebs, Tav da pir ve li gri pis

ga ur Tu le be li mim di na re o biT Se saZ­loa prog re su lad ga u u a res deT mdgo­ma re o ba da a va de bis mZi me for mis gan vi­Ta re biT. l mZi me Sem Tx ve veb Si ga u a re se ba Cve­

u leb riv iwye ba kli ni ku ri ga mov li ne bis dawye bi dan me­3 me­5 dRes. l zog Sem Tx ve va Si, gan sa kuT re biT

vi ru su li pnev mo ni i sas, ga u a re se ba Se­iZ le ba gan vi Tar des Zal ze swra fad: 24 sa aT Si vi Tar de ba sun T q vis prog re si re­ba di uk ma ri so ba, rac sa Wi ro ebs ga da u­de bel dax ma re bas in ten si u ri Te ra pi is sa xiT fil t ve bis dam x ma re xe lov nu ri ven ti la ci is miz niT.

gri pis mag va ri da a va de bis sim p to me­bia: cxe le ba, xve la, fa rin gi ti, sur do, Ta vis tki vi li, tki vi li kun Teb Si, sa er­To si sus te, qo Si ni sa da sun T q vis gaZ ne­le bis ga re Se.l kuW naw la vis mxriv dar R ve ve bi: di­

a rea da/an Re bi ne ba, gan sa kuT re biT bav­S veb Si

gri pis Zi ri Tad gar Tu le bad iT v le­ba pnev mo nia (fil t ve bis an Te ba), Se da re­biT iS vi a Tia Sua yu ris an Te bi Ta da Tan m­x le bi qro ni ku li da a va de be bis gam w va ve­biT ga mow ve u li gar Tu le be bi.

_ yve la ze me tad risk­jgu febs mo­sax le o bis ro me li ka te go ria ga ne kuT­v ne ba?

gar Tu le ba Ta gan vi Ta re bis ma Ra li ris kis jgu fe bia;l Cvi le bi da ad re u li asa kis bav S ve­

bi, gan sa kuT re biT 2 wlam de, or su le bi da xan daz mu le bi 65 wels ze viT. l ada mi a ne bi jan m r Te lo bis ise Ti

dar R ve ve biT, ro go ri caa: fil t ve bis qro ni ku li da a va de be bi (mag. as T ma, qro­ni ku li ob s t ruq ci u li da a va de ba), gu­lis qro ni ku li da a va de ba (mag. gu lis Se gu be bi Ti uk ma ri so ba), niv Ti e re ba Ta cvlis dar R ve ve bi (mag. di a be ti), RviZ­li sa da Tir k me le bis qro ni ku li da a­va de be bi, qro ni ku li nev ro lo gi u ri dar R ve ve bi, he mog lo bi no pa Ti e bi, imu­no sup re si ul mkur na lo ba ze myof ni, bav S ve bi, rom le bic xan g r Z li vad iRe ben as pi rins da pa To lo gi u ri sim suq niT Sepy ro bil ni.

_ pir ve la di dax ma re bi saT vis ro­gor un da mo iq ces pa ci en ti?

gri pis Sem Tx ve va Ta ma te bis etap ze mniS v ne lo va nia da a va de bul Ta Tvi Ti­zo la cia: ma Ra li tem pe ra tu ris, Ta vis, kun Te bis, sax s re bi sa da ye lis tki vi liT mim di na re da a va de bi sas, naC ve ne bia avad­m yof Ta izo la cia bi na ze, tem pe ra tu ris da re gu li re bi dan ki dev 24 sa a Tis man­Zil ze;

aseT Sem Tx ve veb Si stan dar tu lad iniS ne ba mxo lod sim p to mu ri mkur na­lo ba _ sicxis dam we ve bi (gar da as pi ri­ni sa), tki vil da ma yu Ceb le bi da a.S. ise Ti sim p to me bis ga mov le ni sas, ro go ri caa sun T q vis gaZ ne le ba, qo Si ni, cxvir­tu Cis mi da mos ci a no zi, mo var dis f ro sis x li a­ni nax ve li, Zi li a no ba, Cvil bav S veb Si _ Zu Zus wo vis Se uZ leb lo ba, ga uwy lo ve ba, yif li ban dis da Za bu lo ba _ auci le be­lia spe ci a li ze bu li sa me di ci no dax ma­re ba.

aq ve min da aR v niS no, sa qar T ve lo Si

marato spanovis saxelobis yazaxeTis saxelmwifo samedicino universitetis magistrantebi sabunebis­metyvelo da jandacvis fakultetze moklevadian saganmanaTleblo programas gaivlian. saganmanaT­leblo programa `samecniero kvleviTi proeqtebis Catareba medicinaSi: principebi, meTodologia da praqtika~ jandacvis sferoSi momuSave specialiste­bzea orientirebuli da msmenelebs Teoriul codnasa

ro gor da va mar cxoT gri pis vi ru si

yazaxi magistrantebi bsu-Si

gri pis da das tu re bis ram de ni me la bo­ra to ri u li me To dis ar se bo bis mi u xe da­vad ar aris mi zan Se wo ni li yve la sa va ra­u do Sem Tx ve vis la bo ra to ri u lad da­das tu re ba. rad ga nac se zo nu ri gri pis Sem Tx ve va Si la bo ra to ri u li kvle ve bi mo wo de bu lia mxo lod qvey nis maS ta biT zo ga di vi ru so lo gi u ri mo ni to rin gi­saT vis.

_ ra pre ven ci u li sa Su a le be bi ar­se bobs gri pis gan Ta vis da sa ca vad da ro gor Se va Ce roT mi si gav r ce le ba?

_ gri pis vi ru sis gan Ta vis dac vis sa­u ke Te so sa Su a le bad aRi a re bu lia gri­pis sa wi na aR m de go se zo nu ri vaq ci na cia.

gri pis far To gav r ce le bi sas re ko­men de bu lia ara pir da pi ri dac vis sa Su a­le be bis ga mo ye ne ba, ker Zod:l um jo be sia da a va de bu li ada mi a ne bi

dar C nen sax l Si: amiT da i ca ven Tavs mo sa­lod ne li gar Tu le bis gan, xo lo sa zo ga­do e bas _ da a va de bis gav r ce le bis gan;l jan m r Te leb mac da da a va de bu leb­

mac SeZ le bis dag va rad xSi rad da i ba non xe le bi sap niT da gam di na re wyliT, ra Ta Sem cir des xe liT vi ru sis ga da ta nis Se­saZ leb lo ba;l rac Se iZ le ba xSi rad ga a ni a veT

sacxov re be li ad gi li da ;l ga mo i ye neT sve li we siT da la ge ba;Tu gaqvT gri pis sim p to me bi _ dar­

CiT sax l Si, tem pe ra tu ris da re gu li re­bi dan Sem d go mi 24 sa a Tis gan mav lo ba Si;l im Sem Tx ve va Si Tu da a va de ba mim di­

na re obs mZi med da uC ve u lod an da a va de­bu li mi e kuT v ne ba gri pis gar Tu le bis ma Ra li ris kis jgufs, sas w ra fod mi mar­TeT eqims, spe ci a li ze bu li sa me di ci no dax ma re bis mi sa Re bad.

da bo los, min da ki dev er Txel aR v­niS no is sa kiTxe bi, rom le bic yve la ze mniS v ne lo va nia am etap ze:

gan sa kuT re bu li sif r Txi le ga mo i­Ci neT or su leb ma da qro ni ku li da a va de­be bis mqo ne pi reb ma _ mo e ri deT ma si u ri Tav Sey ris ad gi lebs! gri pis sim p to me bis ga mo Ce nis Ta na ve mi mar TeT eqims!

da a va de bul Ta Tvi Ti zo la cia: Tu ga­qvT ma Ra li tem pe ra tu ra, Ta vis, kun Te­bis, sax s re bi sa da ye lis tki vi liT, dar­CiT sax l Si, mo e ri deT jan m r Tel ada mi a­neb Tan kon taqts;

mi i ReT sim p to mu ri mkur na lo ba _ sicxis dam we ve bi (gar da as pi ri ni sa), tki­vil da ma yu Ceb le bi da a.S.

im Sem Tx ve va Si Tu ga mov lin de ba ise­Ti sim p to me bi, ro go ri caa _ sun T q vis gar Tu le ba, qo Si ni, cxvir­tu Cis mi da­mos ci a no zi, mo var dis f ro sis x li a ni nax ve li, le Tar gia, Cvil bav S veb Si _ Zu­Zus wo vis Se uZ leb lo ba, ga uwy lo ve ba, yif li ban dis da Za bu lo ba _ sas w ra fod mi mar TeT eqims! Se saZ loa Tqven ge sa Wi­ro e bo deT hos pi ta li za cia da spe ci fi­ku ri mkur na lo ba!

da praqtikul unar­Cvevebis CamoyalibebaSi exmareba kvleviTi proeqtebis Catarebisas.

yazax magistrantebs moklevadian saganmanaTle­blo programis farglebSi treningebi CautardebaT Semdeg mimarTulebebSi.

sazogadoebrivi janmrTelobis da klinikur praq­tikaSi gamoyenebuli mtkicebiTi medicinis ZiriTadi principebi;

klinikuri gaidlainisvaliduroba da praqtikuli Rirebuleba;

jandacvasa da medicinaSi statistikis roli da mniSvneloba, im ZiriTad sferoebSi, sadac gamoiyeneba statistikis meTodebi;

biostatistikis Sesavali, statistikuri analizis principebi, sixSiris sazomebi, jandacvasa da medicin­aSi statistikis roli da mniSvneloba da a. S.

5ianvar-Tebervali

ga mom cem lo bam „ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si­te ti~ mkiTx vels ax la xans mi a wo da pro fe sor mal xaz Co xa ra Zis naS ro mi „xan Z Ta da „aTor met sa va ne Ta~ mxa ris Zve li sa lo ca ve bi~. wig nis re daq to­re bi ari an pro fe so ri ma mia fa Ra va da aso ci re bu li pro fe so ri za za Sa­Si ka Ze. wigns re cen zi re ba ga u ke Tes pro fe so reb ma Ti na Si oS vil ma, oTar go go liS vil ma da mur man gor go Sa Zem.

pro fe sor mal xaz Co xa ra Zis aR­niS nu li naS ro mi exe ba xan Z Ta sa da klar je Tis `aTor met sa va ne Ta~ mxa­ris Zve li sa lo ca ve bis kvle vas, naS­rom Si gan xi lu li prob le me bi mi e­kuT v ne ba qarTve lo lo gi is fri ad sa­Wir bo ro to prob le mebs. aR niS nul ma Te mam gan sa kuT re bu li aq tu a lo ba Se i Zi na dRes, ro ca sa qar T ve lo­Tur­qe Tis sa xel m wi fo Ta sa xe li suf le bo do ne ze wyde ba sa kiTxi Tur qe Tis res­pub li ka Si qar Tu li kul tu ris mov­la­pat ro no bas Tan da kav Si re biT.

prob le me bi, rom le bic pro fe sor mal xaz Co xa ra Zis sa re cen zio naS­rom Sia gan xi lu li, ara er Ti Ta o bis mec ni er Ta kvle vis obi eq ti iyo. am prob le meb ze sxva das x va kuTxiT mu­Sa ob d nen qar Tu li kul tu ris ise Ti ga mor Ce u li mkvlev re bi ro go re bic iy v nen: va xuS ti ba to niS vi li aleq­san d re qu Ta Te la Ze, ni ko ma ri, pav­le in goroy va, vu kol be ri Ze, pav le za qa raia, So Ta ami ra naS vi li, le van me nab de, sar gis ka ka ba Ze, kor ne li ke­ke li Ze da sxve bi. av to ris sa sa xe lod un da iT q vas, rom igi aana li zebs ara mxo lod aR niS nu li cno bi li qar T­ve li mec ni er­mkvlev re bis av to ri­te tul Se xe du le bebs, ara med ga ni­xi lavs ucxo e li (ni kol da Jan mi Sel ti e re bi, de vid uin fil di, ro bert edvardsi, bru no ba um gar t ne ri, m. qa di roR lu da sxva) da Ta na med ro ve qar T ve li mec ni er­mkvlev re bis (Su­Sa na fut ka ra Ze, ma mia fa Ra va, za za Sa Si ka Ze, da viT xoStaria, iri ne gi­vi aS vi li, da re jan kldi aS vi li, vax­tang jo ba Ze, no dar So Si aS vi li, ro­land Tof CiS vi li da sxva) na az rev­sac da am `zRva ma sa lis~ mi u xe da vad, kvle vis ori gi na lu ri me To de bis ga mo ye ne biT, Ta vi dan ici lebs, Ta na­med ro ve o bis T vis da ma xa si a Te bel, ek leq tizms. da be ji Te biT Se iZ le ba iT q vas, rom naS rom Si da mow me bu li li te ra tu ra srul yo fi lad asa xavs sak v lev prob le ma ze, ro gorc ad rin­del, ise Ta na med ro ve Se xe du le bebs, rac mkvle var mal xaz Co xa ra Zis am sfe ro Si did eru di ci a sa da gan s wav­lu lo ba ze mi u Ti Tebs.

sa re cen zio naS ro mi Sed ge ba wi­naT q mis, sa mi na wi lis, bo loT q mi sa da mi Ti Te bu li li te ra tu ri sa gan.

pir ve li na wi li sa Ta u riT „nar­k ve ve bi `a Tor met sa va ne Ta~ mxa ris is to ri i dan~, mo i cavs 5 Tavs. pir­vel na wil Si vrcla daa gad mo ce mu li aTor met sa va ne Ta mxa ris war su li da Ta na med ro ve o ba, qar Tu li enis iq gav­r ce le bis Ta na med ro ve ge og ra fia, jer ki dev Se mor Ce ni li Tqmu le ba­le­gen de bi da rwme na­war mod ge ne bi.

me o re na wi li sa Ta u riT `a Tor met sa va ne Ta~ ori epo qa~ Sed ge ba ori Ta­vi sa gan, rom leb Sic da xa si a Te bu lia `a Tor met sa va ne Ta~ mxa ris sa su li­e ro da sa e ro cen t re bi: an Ci, tbe Ti, ar ta nu ji da klar je Tis Tor me ti sa­va ne _ Sat ber di, do lis ya na, jmer ki, da ba, ber Ta, pa re xi, opi za, xan Z Ta, miZ­na Zo ri, wya ros Ta vi, me re, ba re Tel Ta. sa u ba ria maT Zvel di de ba sa da am Ja­min del sa va la lo mdgo ma re o ba ze,

me sa me na wi li, sa Ta u riT „Tor me­ti am ba vi aTor met sa va ne Ta mxa ri dan~

gad mog v cems klar je Tis Tu Sav Se Tis mo sax le o bis is to ri u li mex si e re bis ana rekls _ ze pir sity vi er ma sa las Tor me ti am bis sa xiT `a Tor met sa va­ne Ta~ mxa ri dan.

naS ro mis aR niS nu li struq tu riT av to ri iZ le va tao­klar je Tis sa­su li e ro da sa e ro cen t re bis vrcel da ga mow v lil viT ana lizs. naS rom Si ga mo ye ne bu lia av to ris mi er ve mo Zi­e bu li did Za li ma sa la, rac mas sa Su­a le bas aZ levs, yo ve li kon k re tu li de bu le ba ga am ya ros kon k re tu li ma­ga li Te biT da war ma te biT mo ax di nos sa ku Ta ri Se xe du le be bis de ta lu ri ana li zi da ar gu men ta cia.

cal ke aR niS v nis Rir sia naS ro mis emo ci u ri fo ni, _ naS rom Si das mu li prob le me bi ax lo be li, gu lis Sem Z­v re li da tki vi li a nia yve la qar T­ve lis T vis, ris ga moc, verc av to ri ga eq ca sa mec ni e ro Sro ma Si emo ci­u ri Ca nar Te bi sa da mi na we re bis ga­ke Te bas, Tum ca, mis sa sa xe lod un da iT q vas, rom man es, sa mec ni e ro Sro­mis T vis da ma xa si a Te be li lo gi ki sa da de bu le ba Ta ur Ti er T kav Si ris

Se nar Cu ne biT SeZ lo. ro gorc wig nis sa ti tu lo gver di dan vi gebT ma le mkiTx ve li, naS rom Si das mu li prob­le me bis Se sa xeb mi i Rebs do ku men tur films, rac ki dev uf ro gaz r dis naS­rom Si nak v le vi prob le me bis emo ci­ur mxa res.

naS rom Si war mod ge ni lia ori gi­na lu ri kon cef cia xan Z Tis lo ka li­za ci as Tan da kav Si re biT, sa in te re so va ra u de bia ga moT q mu li ag reT ve Sat­ber dis, me res, ba re Tel Tas, da bis da sxva sa va ne e bis ad gil m de ba re o bas Tan da kav Si re biT. me tad mniS v ne lo va nia aR mo Ce ne bi, ro me lic exe ba Zeg lis wmi da gi or gis ek le si as, da xa tu las, ro gorc ori en tirs an Ci sa da tbe Tis epar qi a Ta sazR v re bis T vis; ori gi na­lu ra daa ga az re bu li Zeg lis zi a reT­Tan da sa zo ga dod, zi a re To bis tra­di ci as Tan da kav Si re bu li sa kiTxe bi da aS.

ram de ni me sity va av to ris Se sa xe­bac min da vTqva: pro fe so ri mal xaz Co xa ra Ze ma ra val m x ri vi mec ni er­mkvle va ria, mi si in te re se bis sfe roa _ li te ra tu ris is to ria da Te o ria; Ta na med ro ve qar Tu li li te ra tu ra; swav le bis stra te gi e bi da me To di­

ka; sam x reT­da sav leT sa qar T ve los (Tur qe Tis sa qar T ve los) is to ria da Ta na med ro ve o ba; sa qar T ve los eT­no lo gia; erov nu li cno bi e re bis sa­kiTxe bi; praq ti ku li lo gi ka; qar Tu­li ena ucxo el TaT vis da sxva. Se sa ba­mi sad, far Toa mi si Se moq me de bac, mi si av to ro biT ga mo i ca Sem de gi naS ro me­bi: erov nu li da zne ob ri vi prob le ma ni ko lor T qi fa ni Zis `Jam Ta si a ve Si~ Jur. `pir ve li sxi vi~, # 24, Tbi li si, 1993; gri gol ro ba qi Ze, ioseb gri SaS­vi li da qar Tu li so ne tis prob le ma, bsu­s Sro me bi, (hu ma ni ta rul mec ni­e re ba Ta se ri a) t.V,ba Tu mi, 2003; sam­x reT­da sav leT sa qar T ve los 1918 wlis tra ge dia da qar Tu li sity va kaz­mu li mwer lo ba, rsu­s sam x reT­da sav­leT sa qar T ve los sa mec ni e ro­kvle­vi Ti cen t ris „kre bu li~, t. V ba Tu mi, 2007; sam x reT sa qar T ve los po li ti­ku ri prob le me bi XX sa u ku nis 10_iani wle bis qar Tul mwer lo ba Si. aWa ris ar mTav ro bis saq ve uwye bo da we se bu­le ba sa ar qi vo sam mar T ve los aWa ris de da sam Sob los Tan dab ru ne bis 130 wlis Ta vi sad mi miZR v ni li sa mec ni e­

ro kon fe ren ci is ma sa le bi. ba Tu mi 2009; ga lak ti on ta bi Zis sa i dum lo is to ria, rsu _s hu ma ni ta rul mec­ni e re ba Ta fa kul te tis Sro me bi. t_ XIII. ba Tu mi.2009; gri gol ro ba qi Ze da qar Tu li ro ma nis Jan ru li spe ci fi ka (rus. ena ze). kre bu li ̀ Инновационные аспекты исследования културы, истории, антропологии, литературы и лингвистики стран Черноморского бассейна, me o re sa er Ta So ri so sa mec­ni e ro kon fe ren ci is ma sa le bi. 2010 w. ba Tu mi_bla go ev g ra di; ba Tum Si moR va we po e te bi so ci a lis tu ri re a­liz mis epo qa Si da tao _ klar je Tis sa va ne Ta be dis we ra, kre bu li `Cve ni su li e re bis ba la va ri~, bsu _ s qris­ti a nu li kvle vis cen t ris sa mec ni e­ro kon fe ren ci is ma sa le bi, t.V, 2013; sa mus li ma no sa qar T ve lo qar T vel Ta cno bi e re ba Si, bsu­s sam x reT­da sav­leT sa qar T ve los sa mec ni e ro­kvle­vi Ti cen t ris `kre bu li~, t. III. ba Tu mi, 2002; par x lis qris ti a nu li Te mi XIX sa u ku nis bo los da XX sa u ku nis da­sawyis Si, rsu­s hu ma ni ta rul mec ni­e re ba Ta fa kul te tis sa er Ta So ri so kon fe ren ci is `hu ma ni ta ru li mec ni­e re be bi in for ma ci ul sa zo ga do e ba­

se ri o zu li da sa in te re sosa mec ni e ro ga mok v le va

Si~ ma sa le bis kre bu li. 2009. ba Tu mi; qar Tu li ena da erov nu li iden to bis zo gi er Ti sa kiTxi sam x reT­da sav leT sa qar T ve lo Si XIX­XX sa u ku ne e bis mij na ze~. ba Tu mi, kre bu li rsu qris­ti a nu li kvle vis cen t ris ma sa le bi. 2009; erov nu li cno bi e re bis sa kiTxe­bi sam x reT­sa qar T ve lo Si XIX sa u ku­ni dan dRem de da Ta na med ro ve Sav Se­Tis qar Tu li sof le bi~, ba Tu mi. rsu­s sam x reT­da sav leT sa qar T ve los sa­mec ni e ro­kvle vi Ti cen t ris kre bu li VI . 2009; Jur na li `fi ros ma ni~ da Se­nol Ta ba nis klar ju li qro ni ke bi, ba­Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis hu ma ni ta rul mec ni e­re ba Ta fa kul te tis qar T ve lo lo gi­is cen t ris kre bu li, t. IX, 2015; `ar­T vi nis mok le kiTx va ri~ da Wo ro xis auzis mo sax le o bis TviT Se fa se bis da uTi er T Se fa se bis zo gi er Ti sa kiTxi (meh meT ali qes qin Tan er Tad), ba Tu­mis So Ta rus Tave lis sa xelmwi fo uni ver si tetis qris ti a nu li kvle vis cen t ri da ni ko ber Ze niS vi lis in s­ti tu tis is to ri i sa da ar qe o lo gi is gan yo fi le bis sa er­TaSo ri so sa mec­ni e ro kon fe ren ci is `Cveni su li e re­bis ba la va ri~ ma sale bi, t. VII, 2015 w., Tbi li si; qar T ve li ro man ti ko se bis Se moq me de ba, ba Tu mi, 2007; da viT gu­ra miS vi lis Se moq me de ba, ba Tu mi, 2007; we ris gak ve Ti le bi dam wyeb TaT vis, na­wi li pir ve li, we ri Ti mety ve le bis an­ba ni, ba Tu mi, 2015; we ris gak ve Ti le bi dam wyeb TaT vis, na wi li me sa me, mxat v­ru li teq s tis ana li zis sa fuZ v le bi, ba Tu mi, 2015; zo ga di una re bi, na wi li I­IV, ba Tu mi, 2008­2009; qar Tu li ena ucxo el TaT vis ( sa mu Sao jgu fis xel­m ZR va ne li), sa xel m ZR va ne lo (a. mos­wav lis wig ni; b. praq ti ku li sa var ji­So e bis rve u li; g. eleq t ro nu li an ba­ni da teq s te bi), ba Tu mi 2015.

mi sa sal me be lia, rom ba to ni mal­xa zis Se moq me de ba Si Zi ri Tad mi mar­Tu le bad „sam x reT_da sav leT sa qar­T ve los (Tur qe Tis sa qar T ve los) is­to ria da Ta na med ro ve o ba~ ya lib de­ba. am mi mar Tu le biT ga moq vey ne bul naS ro meb Tan er Tad ba to ni mal xa zi praq ti ku la dac iR w vis Tur qe Tel qar T ve leb ze, mi si da qal ba ton Ti na Si oS vi lis xel m ZR va ne lo biT 2015 wlis 26 iv niss Cvens uni ver si tet Si ucxo el ma doq to ran t ma meh meT ali qes qin ma da ic va sa doq to ro di ser ta­cia. es iyo pir ve li ucxo e li, ro mel­mac ba Tu mis uni ver si tet Si da ic va di ser ta cia.

da bo los kvlav sa re cen zio naS­roms mi vub run deT da das k v nis sa xiT Se iZ le ba iT q vas, rom av to ris ma Ra li pro fe si o na liz mi sa da mo ce mul sfe­ro Si Rrma cod nis wya lo biT, qar T ve­lo lo gi as Se e ma ta, ara er Ti si ax lis Sem c ve li, ori gi na lu ri, se ri o zu li da sa in te re so sa mec ni e ro ga mok v le­va. rom lis ga moq vey ne biT qar Tu le­no va ni mkiTx ve li mi i Rebs erov nu li Ri re bu le be biT da mux tul naS roms, rom lis Te o ri ul Ri re bu le bas naS­rom Si mo ce mu li ori gi na lu ri ide­e bi war mo ad gens, xo lo praq ti ku li Tval saz ri siT igi Se iZ le ba ga mod ges ro gorc stu den te bis, ase ve mos wav­le e bis sas wav lo ma sa lad sak ma od sa­in te re so sa kiTxe bis _ an Cis, tbe Tis, ar ta nu jis, Sat ber dis, do lis ya nas, jmer kis, da bas, ber Tas, pa re xis, opi­zas, xan Z Tas, miZ na Zo ris, wya ros Ta vis, me res, ba re Tel Tas... _ Se sas wav lad.

vu lo cavT ba ton mal xazs mo ri gi wig nis da ba de bas da vu sur vebT ma sac da mis axal wig n sac er T gul Tay va nis­m cem lebs.

mur man gor go Sa Zepro fe so ri

6 ianvar-Tebervali

ga mor Ce ul mkvle vars, mra va li sa­mec ni e ro naS ro mis av tors, qar T ve lo­lo gi is cen t ris xel m ZR va nels, mo ma va­li Ta o be bis Rir se ul moZR vars, pro fe­sor ma mia fa Ra vas da ba de bi dan 60 we li Se us rul da.

ba ton ma mi as uni ver si tet Tan ur Ti­er To bis oTx aTe ul wel ze me ti akav­Si rebs. mTe li mi si sa mec ni e ro­pe da­go gi u ri moR va we o ba mas da u kav Si ra da dRem de er T gu lad em sa xu re ba. is mu dam fxiz lad dgas qar Tu li enis sa da ra­jo ze. ba to ni ma mia im pi rov ne ba Ta, im mec ni er Ta So ri saa, ro mel Ta Rvaw lic qmnis uni ver si te tis sa xes da gvaZ levs uni ver si te te lo biT si a ma yis sa fuZ­vels.

pe da go gi u ri saq mi a no ba Txil na ris sa Su a lo sko li dan da iwyo. 1981­1984 wleb Si swav lob da Tsu­s miz nob riv as­pi ran tu ra Si axa li qar Tu li enis ka Ted­ra ze; prof. iva ne qav Ta ra Zis xel m ZR va­ne lo biT mo am za da da da ic va sa kan di­da to di ser ta cia. ba Tum Si dab ru ne bis Sem deg mu Sa ob da mSob li ur umaR les sas wav le bel Si: la bo ran tad, is to­ria­fi lo lo gi is fa kul te tis de ka nad, qar Tu li enis ka Ted ris gam ged, uni ver­si te tis sa mec ni e ro­kvle vi Ti de par ta­men tis di req to rad, req to ris mo ad gi­led sa mec ni e ro dar g Si... ni San dob li via da Rirs xaz ga sas me lad, rom ma mia fa Ra­vas, as pi ran tu ri dan dab ru ne bis Sem deg, uni ver si te tis gar da ar sad umu Sa via _ gu li ar mi u wev da sxva gan!

ba to ni ma mi as sa mec ni e ro moR va we­o bis axa li eta pi iwye ba 1995 wli dan, ro de sac bsu­s is to ria­fi lo lo gi is fa kul tet ze Ca mo ya lib da „is to ri ul­fi lo lo gi u ri kvle vis la bo ra to ri a~, rom lis xel m ZR van la dac da i niS na iubi­la ri, im xa nad axal gaz r da spe ci a lis ti. la bo ra to ri as un da Se mo ek ri ba ga moc­di li Tu axal gaz r da spe ci a lis te bi da ek v lia is to ri u li sam x re Ti sa qar­T ve los yo fa da kul tu ra. im pe ri od Si Tur qeT Tan dag ma nu li sazR va ri ga ix­s na da qar T vel mec ni e reb sac sam x re Ti sa qar T ve los kvle vis Se saZ leb lo ba mi e caT. es Ta o ba Ta oc ne ba iyo da, bu­neb ri via, ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tets un da eT q va Ta vi si sity va. me tad mniS v ne lo va ni iyo 1995 wlis ag vis to­seq tem ber Si la bo ra­to ri is wev r Ta mi er mowyo bi li pir ve li kom p leq su ri eq s pe di cia ta o Si, ri Tac uni ver si tet Si da iwyo Wo ro xis qvey ne­bis kvle vis axa li eta pi.

90­iani wle bis Znel be do bam la bo­ra to ri is mu Sa o ba da ab r ko la. gan vi­Ta re bis axa li eta pi da iwyo 2000 wels, ro ca Se iq m na `me med aba Si Zis sa xe lo­bis sa mec ni e ro­kvle vi Ti cen t ri~. 2013 wli dan mas ewo da hu ma ni ta rul

sa mec ni e ro cen t r Si mu Sa o ba ram de­ni me mi mar Tu le biT wa ri mar Ta: gan sa­kuT re biT mniS v ne lo va ni iyo kom p leq­su ri eq s pe di ci e bis mowyo ba fol k lo­rul­di a leq to lo gi u ri, eT no lo gi u ri da ar qe o lo gi u ri ma sa le bis Se sag ro­veb lad. mar to imis Tqma rad Rirs, rom 1995 wli dan dRem de, pro fe sor ma mia fa Ra vas xel m ZR va ne lo biT, mo ewyo 23 eq s pe di cia. mas S ta bu ri sa ve le sa mu Sa­o e bi Ca tar da ro gorc ro gorc Wo ro xis auz sa da la zeT Si, ase ve Tur qe Tis Si da pro vin ci eb Si, mu ha jir Ta STa mo mav le­biT da sax le bul re gi o neb Si. cxa dia, ara nak le bi mniS v ne lo ba hqon da mo po ve­bu li ma sa le bis da mu Sa ve ba sa da sa mec­ni e ro mi moq ce va Si Se mo ta nas, fo to da vi deo ar qi vis Seq m nas, Tur qe Tis siZ ve­leT sa ca veb Si sa qar T ve los kuTxe e bis os ma lu ri aR we ris ma sa le bis mo po ve bas, qar Tu lad Tar g m na da sa mec ni e ro mi­moq ce va Si Se mo ta nas da a.S.

mok led, ma mia fa Ra va sa Ta ve Si ud gas Wo ro xis auzis, ro gorc er Ti a ni kul­tu ru li siv r cis, kvle vis sak ma od mas S­ta bu ri pro eqts. aR sa niS na via ag reT ve, cen t ris mec ner Ta mi er Ses ru le bu li war ma te bu li sag ran to pro eq te bi: uk ve das ru le bu lia: 1. `Sav Se Ti;~ 2. „sar fi~; 3. `klar je Ti~. (dam fi nan se be li So Ta rus Ta ve lis erov nu li sa mec ni e ro fon­di). mim di na re pro eq tia `mu ha ji ro bis (ga da sax le bis) is to ria da qar T vel mu ha jir Ta STa mo mav le bi Ta na med ro­ve Tur qeT Si~ da a.S. bu neb ri via, upir­ve le sad swo red iubi la ris sa mec ni e ro pub li ka ci e bi un da aRi niS nos, ro mel­

Ta gan ram de ni me mo nog ra fiaa: sam x ru­li di a leq te bi da qar Tu li sam wer lo bo ena (V­XVIII ss), _ m. cin ca Zes Tan er Tad (1998); `Sav Se Ti~ _ av tor Ta jguf Tan er Tad ( 2011 w.); „Sav Su ri Ca na we re bi~ _ (2011 w) da sxva. qar Tu lad iTar g m na da ga mo i ca `n. ma ris Sav SeT sa da klar jeT­

Si mog za u ro bis dRi u re bi~ _ m. fa Ra vas ga mok v le vi Ta da re daq ci iT (2013).

bu neb ri via, Cven yu radRe bas upir­ve le sad cen t ris kvle ve bis pri o ri­te tul mi mar Tu le beb ze va max vi lebT. bsu­s ara er Ti mec ni e ris kvle vis pri­o ri te ti swo red sa mec ni e ro mi moq ce­va Si ax lad Se mo su li ma sa le bi gax da. da i we ra aTe u lo biT sa mec ni e ro naS ro­mi, sta tia, sa doq to ro di ser ta cia Tu mo nog ra fia. aq ve aR v niS navT, rom ma mia fa Ra va sam x reT­sa qar T ve los uwo debs Wo ro xis xe o bas _ aWa ra sa da „Tur qe­Tis sa qar T ve los~. aqa u ri mety ve le bis aR sa niS na vad Se mo aqvs ter mi ne bi „sam­x ru li ki lo e bi~ da „sam x ru li mety ve­le ba~. mas mi aC nia, rom Wo ro xis auzi er Ti a ni kul tu ru li siv r cea, ami to mac un da ga mo i yos di a leq t Ta cal ke jgu fi da ewo dos sam x ru li ki lo e bi//di a leq­te bi an sam x ru li mety ve le ba. es ter­mi ni, mkvlev ris Se xe du le biT, asa xavs ro gorc ax lan del, ise is to ri ul vi Ta­re bas. uka nas k nel xans kvle vis Se de ge­bi Te o ri u lad gan zo gad da pro fe sor m. fa Ra vas oTx mniS v ne lo van naS rom Si, rom le bic exe ba bru ne bi sa da uR le bis Zi ri Ta di pa ra dig mebs ta o ur, Sav Sur da klar jul ki lo eb Si (,,sa e naT mec ni e­ro Zi e ba ni, 38­e to mi; qar T ve lur ena Ta struq tu ris sa kiTxe bi, me­13 to mi, Ta­na av to ri n. cecx la Ze) da vrcel ga mok­v le va Si „sam x ru li ki lo e bi, Ses wav lis mdgo ma re o ba da kvle vis per s peq ti ve bi (qess. t. XIII, 2015).

ba ton ma mi as, ro gorc hu ma ni ta rul mec ni e re ba Ta fa kul te tis sa di ser ta­cio sab Wos Tav m j do ma res, di di wvli li mi uZR vis doq to ran t Ta daf r Ti a ne ba Si. ara er T ma doq to ran t ma da ic va di ser­ta cia mi si xel m ZR va ne lo biT. aR sa niS­na via, rom 2015 wlis zafxul Si ba Tu mis uni ver si tet Si sa doq to ro di ser ta cia da ic va pir vel ma ucxo el ma, to miT Sav S­ma meh meT ali qes qin ma. igi swo red qar T­ve lo lo gi is cen t ris Ta nam S rom leb Tan er Tad mu Sa ob da Wo ro xis qvey neb Si da qar Tul ena ze da ic va di ser ta cia `kul­tu ru li mex si e re bis sa kiTxi Wo ro xis auzis ze pir sity vi e re ba Si~ (sa mec ni e ro xel m ZR va ne le bi prof. m. Co xa ra Ze da prof T. Si oS vi li).

qar T ve lo lo gi is cen t ris saq mi a­no bis mas S tab ze mi u Ti Tebs isic, rom dRem de Ca tar da 15 sa mec ni e ro kon fe­ren cia da ga mo i ca „kre bu lis~ 10 to mi. „kre bu leb Si~ sa mec ni e ro naS ro meb Tan er Tad ibeW de ba eq s pe di ci e bis ma sa le bi. es ma sa le bi Se ta ni lia ag reT ve qar Tul di a leq to lo gi ur kor pus Si.

fas da u de be lia ba to ni ma mia fa Ra vas dam sa xu re ba qar T ve lo lo gi is gan vi Ta­re ba Si. mas ara er Ti jil do aqvs mi Re­bu li. ga sul wels bsu­s 80 wlis Tav Tan da kav Si re biT Rir se bis med liT da a jil­do ves. yve la ze di di jil do ki siy va ru­lia, rom li Tac is sar geb lobs sa zo ga­do e ba Si.

uan ga ro biT, hu ma nu ro biT, to le­ren to biT da ama ve dros sa mar T li a no­biT ga mor Ce ul ko le ga sa da me go bars gu li Ta dad vu lo cavT 60 wlis iubi les. vu sur vebT ja nis sim r Te les, dReg r Ze­lo bas da mo ma val sa mec ni e ro war ma te­bebs Cve ni kuTxi sa da qvey nis sa ke Til­dRe od.

qar Tu li fi lo lo gi isde par ta men ti

ma mia fa Ra va _ 60

mec ni e re ba Ta fa kul te tis qar T ve lo­lo gi is cen t ri. cen t r Tan Ca mo ya lib­da mud miv moq me di kom p leq su ri eq s pe­di cia, da ar s da pe ri o du li ga mo ce ma, `kre bu li~, ro mel sac 2005 wli dan ma­mia fa Ra va re daq to robs. 2012 wli dan da ar s da se ria `is to ri u li sam x reT sa qar T ve los yo fa da kul tu ra~. sim­

bo lu ria, rom am se ri is pir vel wig nad, ma mia fa Ra vas re daq ci i Ta da ga mok v­le viT, ga mo i ca n. ma ris `mog za u ro bis dRi u re bis~ qar Tu li Tar g ma ni, 2005 wels ga mo i ca sa mec ni e ro­po pu la ru li Jur na li `xer T vi si~ _ da ma te ba cen t­ris „kre bu li sa~.

7ianvar-Tebervali

sa si xa ru loa, rom maqvs ba ton ma­mi as Tan ur Ti er To bis bed ni e re ba da mi wevs am da mo ki de bu le bis, pa ti vis ce­mis, siy va ru lis ga mov le na gan sa kuT­re bu li sa ba bis, mi si 60 wlis iubi les ga mo. maqvs pa ti vi, bsu­s hu ma ni ta rul mec ni e re ba Ta fa kul te tis qar Tu li fi lo lo gi is spe ci a lo bis stu den te­bis sa xe liT gul w r fe li sur vi le biT mi vu lo co Cvens say va rel leq tors sa­xe lo va ni iubi le.

gqon des ro gorc stu dents ba ton ma mi as Tan ur Ti er To ba, niS navs, swav­lob de aka de mi a Si, sa dac iR r ma veb in­te leq tu a lur Se saZ leb lo bebs da amav d ro u lad iz r de bi, iT vi seb ada mi­a nur Ri re bu le bebs. min da mi vu lo co mas es miR we ve bi, war ma te be bi, ad gi li, ro me lic da im k vid ra far To sa zo ga­do e ba Si. Cem T vis, ro gorc stu den tis­T vis, me tad STam beW da vi da ga nu mo re­be lia mi si hu ma niz mi da ma Ra la da mi­a nu ri Ri re bu le be bi. Ta nad go ma mi si cxov re bi se u li de vi zia. `Se iZ le ba me ar Sem m Tx ve o da, mag ram sa Sin lad mtke­ni a~, _ brZa nebs ba to ni ma mia erT­erT in ter vi u Si. swo red es gul w r fe li, uSu a lo da mo ki de bu le ba ba debs ada­mi a neb Si udi des ndo bas, siy va rul sa da pa ti vis ce mas. swo red am Tvi se be­bis wya lo biT iq m ne ba sa o car siT bo da kom for ti mas Tan ur Ti er To ba Si. gar da ada mi a nu ri Ri re bu le be bi sa, ba to ni ma mia Ta vi si pro fe si o na liz­miT, sa mec ni e ro in te re se bis far To sfe ro e biT da Sro mis moy va re o biT, wa­ruS lel kvals to vebs yve la Ta o bis ada mi an Si. „mec ni e ri saT vis kiTx va mxo­

ba to no ma mia,ax la xan Tqvens `Sav Sur Ca na we rebs~

vkiTxu lob di da Tqven Tan er Tad dav­di o di Zir Z vel qar Tul mi wa ze; da mec vgrZnob di Tqven Tan er Tad im tki vil sa da si xa ruls, ra sac Tqven ga nic di diT im Ja mad; Tqven Tan er Tad mec mes mo da Cve ni sa a ma yo wi nap re bis sun T q va... didi mad lo ba, am yo ve li ves Cve nam de mo­ta ni saT vis... da ara mxo lod amis T vis: is rac Tqven ma Sav Sur ma eq s pe di ci am ga a ke Ta Cve ni Sav Se li Ta na me ma mu le­e bis mety ve le bis, fol k lo ris, is to­ri is da yo fa­cxov re bis ga sac no bad, fas da u de be lia... Rirs cxov re ba, Tun­dac er Ti ise Ti wig nis Se saq m ne lad, ro go ri caa `Sav Se Ti~... Tqven Rmer T­ma gar gu naT es bed ni e re ba!.. da vi ci, dRedRe ze `klar jeT sac~ rom mi i Rebs mkiTx ve li, klar je bis yo fa­cxov re­ba sac rom ga vec no biT da `klar ju li Ca na we re biT~ rom mog va ta rebT klar­jeTs... da Rirs er Ti ka cis cxov re ba Tun dac amis T vis... es bed ni e re bac gar­gu naT Rmer T ma... di di qar Tu li saq mea es, ba to no ma mia, da uR r me si mad lo ba

ma mia fa Ra vas Ta vi si si Wa bu kis asa ki da ug vir g vi ne bia!

60 we li Tur me Za li an bev ria imi saT­vis, rom ba to ni ma mi as msgav s ma ma mu­liS vil ma di di saq me e bi wa mo iwyos da ga nas ru los...

ama ve dros, 60 we li Za li an co taa imi saT vis, rom sa ma mu lo saq me Ta wa mom­wyeb ma yve la geg ma da Ca na fiq ri ga na­xor ci e los...

amas, sul mci re, ori im de ni dro unda, rac ga uv lia. ami to mac Cven upir­ve le sad ha sa kis ga or ma ge bas vu sur­vebT!..

ma mia fa Ra va qud be di a ni ka cia, rad­gan man Ta vi si el do ra do ipo va _ ule­vi da uS re ti oq ros sa ba do. mar Ta lia igi oq ros ma Zi e be li viT ege bi sad ar wa­su la am di di sa gan Zu ri sa ken, mi si kom­pa si mi wi sa da gu lis Za xi li iyo, mag ram

va liqar T ve li sa!

ro ca Ta ri Ri mxo lod sa ba bia!..

milocva

ami saT vis... vi ci, oc ne baa Tqve ni, tao mog va ta ro da ta o e le bic ise gag vac­no, ro gorc es Se Ze liT Sav SeT sa da klar jeT Si... vi ci, Tavs mo va led Tvli, mu ha ji re bis wi na Sec mo i xa do Se ni va li _ va li fi lo lo gi sa, va li enaT mec ni e­ri sa, va li qar T ve li sa! mje ra, Rmer Ti mog cems dReg r Ze lo bas, jan m r Te lo­

Cvens dRe van del iubi lar Tan _ pro fe sor ma mia fa Ra vas Tan Ce mi nac no bo ba iwye ba mi si stu den to bi sa da Ce mi leq to ro bis pe ri o di dan. is iyo im stu den te bis ricx v Si, rom le­bic Rru be li viT iwo ven mi wo de bul ma sa las; mas Si Ta vi dan ve ig r Z no bo­da lin g vis ti kis na per w ka li.

ga di o da dro... Rviv de bo da es na per w ka li; Rviv de bo da as pi ran to­bis, uni ver si tet Si mu Sa o bis wleb Si da Cve ni iubi la ric Tan da Tan ya lib­de bo da na yo fi er mkvlev rad. amas mow mobs mi si mec ni e ru li Sro me bi, rom leb mac ga moq vey ne bis Ta na ve mi­ipy res Cve ni cno bi li enaT mec ni e re­bis yu radRe ba.

am xnis gan mav lo ba Si Cve ni nac no­bo bac mra val m x riv ur Ti er To ba Si ga da i zar da. igi gan sazR v ra sa er To saq mem, qar Tu li enis siy va rul ma. vmu Sa ob diT da, mad lo ba RmerTs, dRe sac vmu Sa obT er Tad, gvje ra er­T ma ne Tis, vus menT da vav sebT er T­ma neTs, Cvens mok r Za le bul sity vas vam bobT mec ni e re ba Si.

er Tob li vi mu Sa o bis sa in te re so da STam beW dav na wi lad mi maC nia Cve­ni uni ver si te tis qar T ve lo lo gi is cen t ris mud miv moq me di eq s pe di ci e­bi da maT Si mo na wi le o ba (aq ve vity­vi, rom am eq s pe di ci eb Si Ce mi Car T­viT amix di na axal gaz r do bis oc ne ba _ uSu a lod me na xa Cve ne bu re bi da mo mes mi na ma Ti qar Tu li. amis T vis did mad lo bas mo vax se neb mas am je­ra dac).

aq ga moC n da m. fa Ra va, ro gorc Cve ni is to ri is, ma te ri a lu ri kul­tu ris Zeg le bis Ci ne bu li mcod­ne, utyu a ri enob ri vi al Ros mqo ne dam k vir ve be li, ro mel sac (Cem gan gan s xa ve biT) Se u i a ra Re be li sme niT Se uZ lia um la u tis, umar c v lo da mar c v li a ni i da u xmov ne bis, ari sa da xa nis aR q ma da ma Ti mec ni e re u li in ter p re ta cia (Tu Sec da, amis aRi­a re bac).

aq ga moC n da igi ro gorc xel m­ZR va ne li, ro mel sac stki va sa er To sat ki va ri, ro me lic uk ve kar gad ic nobs Cve ne bu re bis yo fas, fsi­qo lo gi as, enas da Se uZ lia wo na di sity va Tqvas maT ze. amis das tu ria m. fa Ra vas Sro me bi sam x ru li mety ve­le bis Se sa xeb, mi si `Sav Su ri Ca na we­re bi~, ro mel sac auRel veb lad ver wa i kiTxav (da ma inc, vin icis, me ram­de ne jer vkiTxu lob), vkiTxu lob da vam bob, Cem T vis, am je rad Tqven­T vi sac, ro go ri Txro ba SeZ le bia: Car Tu liT, gan ker Zo e bu li ga moT­q me biT, iumo riT ga je re bu li wi na­da de be biT, eq s pe di ci is wev re bi saT­vis mor ge bu li ma xa si a Teb le biT. am, av to ris emo ci e biT, usazR v ro siy­va ru liT sav se wig n ze Se iZ le ba da­us ru leb lad ila pa ra ko; ikiTxo, av­tor Tan er Tad gi xa ro des da gwyin­des, gul sa da suls giC q ro leb des mo naTx ro bi. . .

sam x ru li qar Tu li, Cve ne bur Ta qar Tu li sxva sa kiTxeb Tan er Tad mo ma va li kvle vis erT­erT mTa var sa kiTxad ga mo ik ve Ta.

mo ma val, axal war ma te bebs gi­sur veb Sem d gom mu Sa o ba Si, kvlav ga­ge xa re bi nos mkiTx ve le bi.

gi lo cav sa mo ci wlis iubi les, gi sur veb xan g r Z liv, sa xe li an si­cocx les ojax Tan er Tad; wleb Tan er Tad mec ni e ru li Sro me bis sim rav­les, axa li sity vis Tqmas enaT mec ni­e re ba Si!

Za li an min do da, va li ga da me xa da _ 70 da 85 we lic mo me lo ca, mag ram... am iubi le e bis mo sa lo cad es ta fe­tas dRe van de li iubi les sxva mom­loc ve lebs ga dav s cem da an der Zad vu to veb maia ba ra mi Zes!

me ri cin ca Ze

lod si a mov ne ba araa, kiTx va Sro ma a~, _ aR niS navs pro fe so ri da da u Ra la vi Sro mi sa ken mo u wo debs Ta o bebs. is ada­mi a nis ga dar Ce nis erT­erT faq to rad swo red Sro mas mi iC nevs da ix se nebs wi­na aR m de go bebs, rom le bic WeS ma ri ti svliT ga da u la xavs _ „yo vel T vis va­ke Teb di imas, rac un da ga me ke Te bi na da vcxov rob di ise, ro gorc un da mecxov­ra. aqe dan ga mom di na re, vZlev di wi na­aR m de go bebs~, _ brZa nebs Rvaw l mo si­li ada mi a ni. Se de gi na Te lia _ ba to ni ma mia si mar T lis, si ke Tis, siZ li e ris eta lo nia. swo red siZ li e ris ga mov­li ne baa sity ve bi _ „xan da xan Tu ara is Si na ga ni si ji u te, ax lis dawye bis da u o ke be li sur vi li, Za li an gaZ nel­de bo da yo ve li ve es~. mi si da u Ra la vi Sro mis na yo fiT ga iz r de bi an Ta o be­bi, rom le bic mad li e re bis grZno biT

ga nim s W va le bi an mis da mi. pi ra dad Cem­T vis udi de si pa ti vi da fu fu ne baa ba­to ni ma mia fa Ra vas mo wa fe o ba da uR­r me si mad lo ba mas ase Ti wmin da, wrfe­li ur Ti er To bis T vis. min da vu sur vo mdi da ri, na yo fi e ri Se mod go ma, aT w­le u le bis Se de gad da Te si li Sro mis, si ke Tis, er Ti aTa sad mom ka da ki dev bev ri aTe u li wlis gan mav lo ba Si saz­r do o ba, moR va we o ba, mSvi di da la ma zi, na Te li mo ma va li.

mo vu wo deb Zvir fas sa zo ga do e­bas, me tad re stu den tebs _ ara xval da zeg, ara med dRes ve, dRe i dan da va­fa soT ada mi a ni, leq to ri, mec ni e ri, ro me lic Cven Tval win, Cven Tan er Tad qmnis epo qas!

ma ri na mJa va na Ze,qar Tu li fi lo lo gi is

spe ci a lo bis me sa me kur sis stu den ti

al baT Tvi To nac ver war mo id gen da sru lad, ra sa i dum lo e bas ga ux s ni da mSo be li qvey nis is to ri is wi a Ri...

ma mia fa Ra va ta lan tiT da jil do e­bu li ka cia da am ta lants gan ge ba Ta vis rCe ulT uwi la debs...

ma mia fa Ra vas gan sa kuT re bu li ni Wi da ge ne ti ku ri sag za li mi si ada mi a nu ri ur Ti er To bis una ria _ Ta vi si an Ta nac da ucxos Ta nac, qal Ta nac da kac Ta nac, uf ros Ta nac da um c ros Ta nac, mas wav­le bel Ta nac da mo wa fe eb Ta nac...

di de bu lia, rom ma mia fa Ra vas sa­xel sa da gvars aRar sWir de ba sa mec ni­e ro da aka de mi u ri ti tu le bis mi we ra...

mi si naS ro me bi _ mo nog ra fi e bi, sta ti e bi, ma sa le bi, mox se ne be bi... san­doa da utyu a ri, aR beW di li yve la mec­ni e ru li Rir se biT...

Cven T vis, arn. Ci qo ba vas sa xe lo bis

enaT mec ni e re bis in s ti tu ti saT vis, ga­mor Ce u lad Zvir fa sia Cve ni aWa re li ko le ge bis, ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis, mi si Ti To­e u li Ta nam S rom lis si ke Te da war ma te­ba. miT uf ro Zvir fa sia Cve ni gu li Ta di me gob ri sa da ga moc di li ko le gis es sa­i u bi leo Ta ri Ri...

da rad ga nac ar gveZ le va sa Su a le­ba, pi ra dad da ves w roT am aRi a re bi sa da siy va ru lis de mon s t ra ci as, ne ba gvi bo­ZeT am we ri liT gad mog ceT Cve ni sa er­To pa ti vis ce ma da siy va ru li, rom lis ga sam J Rav neb la dac Ta ri Ri mxo lod sa­ba bia _ di de bu li sa ba bi!

arn. Ci qo ba vas sa xe lo bisenaT mec ni e re bis in s ti tu tis sa xe liT,

av Tan dil ara bu lidi req to ris mo va le o bis

Sem s ru le be li

iubi le zewar mo saT q me li

bas, Zal­Ro nes am miz ne bis Se sas ru­leb lad! am bed ni e re ba sac mo ga ni WebT Rmer Ti!

idReg r Ze leT, ba to no ma mia!arn. Ci qo ba vas sa xe lo bis

enaT mec ni e re bis in s ti tu tissa mec ni e ro sab Wos Tav m j do ma re, pro fe so ri go gi go go laS vili

8 ianvar-Tebervali

2015 wlis 29 de kem bers ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis ga naT le bis fa kul te tis dawye bi Ti ga naT le bis spe ci a lo bis me sa me kur sis stu den­teb ma asis tent pro fe sor da re jan ge la Zis xel m ZR va ne lo biT mo vawy veT saq vel moq­me do aq cia Te ma ze: `ga vuT boT er T ma neTs gu le bi~ da So ba axa li wlis mo sa lo cad vew vi eT sa pat ri ar qos Tan ar se bul fe ri is wmin da ma ta Ta mo ci qu lis sa xe lo bis bav S­v Ta gim na zia­pan si ons, ro me lic 2004 wels da ar s da. ga vi geT, rom fe ri is bav S v Ta sax­l Si dRe i saT vis 120­mde aR saz r de li cxov robs, ro mel Ta asa ki Cvi lo bi dan 16 wlam­dea. mo zar de bi iq ve ar se bul 24 sxva das x va stu di a sa da wre Si ari an ga er Ti a ne bu li da maT T vis sa sur vel xe lo bas euf le bi an.

stu den teb ma bav S vebs sa ku Ta ri ini ci a ti viT Seg ro ve bu li ama na Te bi da pro duq­te bi ga da ve ciT. wag vi kiTxes leq se bi. im Re res, icek ves.

Cven T vis ama Rel ve be li da da sa max sov re be li aR moC n da bav S veb Tan ga sa ub re ba, maTi mad li e re ba, si xa ru lis crem le bi da mo ma va li Sex ved re bis ime di.

mo sa fe re bel Ta da da sa fa se bel Ta sia iz r de ba… mo xa li se Ta ri ge bi iv se ba…va Cu qoT er T ma neTs Ri mi li… ga vuT boT er T ma neTs gu le bi….

ga i ReT qvel moq me de ba siy va ru lis T vis.…ga naT le bis fa kul te ti dawye bi Ti ga naT le bis me sa me kur sis stu den te bi

Ta na med ro ve etap ze, po li ti kam (pro ce si) ro go ri sa xi Tac Se veC vi eT mas, eta pob ri vi tran s for ma cia da iwyo, vfiq rob es cvli le be bi Se saZ le be lia Se va fa soT, ro gorc ma sob ri vi po li­ti ki dan ki ber po li ti ka ze ga das v lis pro ce si. bu neb ri via sa ba zi so prin ci­pe bi sa zo ga do e bis po li ti kur cxov­re ba Si, ro me lic ukav Sir de ba brZo las xe li suf le bis T vis an/da le gi ti mur Za la do bas, ar ic v le ba da ro gorc Cans, am for miT is mo ma val Sic Se nar Cun de­ba. ic v le ba po li ti kis gan xor ci e le bis so ci a lu ri sa fuZ v le bi, po li ti ku ri prin ci pe bis gan vi Ta re bis mas S ta be bi, ga re mo da aq ti vo bis sti li.

faq tia, rom XX sa u ku ne Si po li ti ka da kav Si re bu li iyo ram de ni me mniS v ne­lo van faq tor Tan. is, pir vel yov li sa, efuZ ne bo da so ci a lur struq tu ras, e.w. in dus t ri ul sa zo ga do e bas, ro me­lic Ta vis mxriv, efuZ ne bo da mas S ta bur sam rew ve lo war mo e bas, ri Tac po li­ti ku ri ko mu ni ka cia xor ci el de bo da tra di ci u li me To de biT (ga ze Ti, te le­vi zia, ra di o), in for ma cia ga da i ce mo da ma seb Si ram de ni me gav le ni a ni wya ros mi er. ga su li XX sa u ku ne, ase ve miC ne u­li iyo po li ti ku ri ide o lo gi e bis sa­u ku ned, ro mel sac Zli er fun da men tur fa se u lo bebs efuZ ne ba. sa kuT riv po li­ti ku ri pro ce si ki ya lib de bo da Zli e ri po li ti ku ri par ti e bi sa da par ti u li upi ra te so bis prin ci peb ze.

dRes uk ve aS ka raa yve la am pa ra met­ris tran s for ma cia da mo di fi ka cia, maT So ris: ma sob ri vi sam rew ve lo war­mo e bi dan sa mec ni e ro kvle veb sa da ino­va ci ur war mo e ba ze ga das v la, glo ba­li za cia zrdis sa ga reo _ eko no mi ku ri da sa ga reo _ po li ti ku ri faq to re bis

mniS v ne lo bas, axa li ma sob riv in for ma­ci a Ta sa Su a le be bis in di vi du a lu ri ar­Ce va niT, ide o lo gi e bi sa gan Ca mo So re ba an ori en ta ci is Se sus te ba:

par ti u li po li ti kis Se sus te ba;sa mec ni e ro kvle ve bis, sa zo ga do eb­

ri vi az ris, PR, so ci a lu ri in Ji ne ri is, in s ti tu ci o na lu ri di za i nis da a.S. ro­lis zrda;

po li ti ku ri pro ce se bis av to ma ti­za cia (el. mTav ro ba, sis te ma Si eko no­mi ku ri da po li ti ku ri re gu la to re bis Ca ner g va).

faq tia, rom eta pob ri vad po li ti ka kar gavs ada mi a nur xa si aTs da xde ba ga­ucxo ve ba mas sa da mo qa la qe ebs So ris. Tu ki ad re po li ti ka Si mo qa la qe Ta ma­sob ri vi Car Tu lo bis in ter fe iss te­le vi zia war mo ad gen da, dRes isi ni uk ve in ter ne tis vir tu a lu ri per so na Je bi ari an. ada mi a ne bis in te re si po li ti ki­sad mi nel de ba, ro gorc av to ri te tul qvey neb Si, ise de mok ra ti ul Si. es da ma­xa si a Te be lia yve la qvey nis T vis mci re ga mo nak li siT, ro ca es uka nas k ne le bi po li ti ku ri ten den ci e bis tran s for­ma ci is aq ti ur fa za Si im yo fe bi an.

ki ber ne ti kam, ro gorc mec ni e re bam sis te meb Si in for ma ci is mar T vi sa da ga da ce mis ka non zo mi er pro ce se bis Se­sa xeb, nel­ne la Te o ri u li kvle ve bi dan ga da i nac v la eko no mi ka Si, po li ti ka sa da sa zo ga do e ba Si. mo ce mul Sem Tx ve va Si ki ber po li ti kas ga mo vi ye nebT sity vis yve la ze far To ga ge biT: ki ber ne ti ku­li me To de bis ga mo ye ne ba po li ti ka Si. gan vi xi loT ram de ni me ki ber ne ti ku li prin ci pi po li ti ka Si.

jer er Ti, av to ma ti ze bu li me qa niz­me bis ga mo ye ne ba uku ge bi saT vis, ma ga li­Tad, sa zo ga do eb ri vi az ris ga mo kiTx va,

sa in for ma cio sa zo ga do e ba Si po li ti kistran s for ma ci is sa kiTxi saT vis _ ki ber po li ti ka

ga uT beT er T ma neTs gu le bi…

so ci a lu ri sta tis ti ka da sxva das x­va eko no mi ku ri me To de bis Se mu Sa ve ba. uku ge bis yve la es me qa niz mi bu neb ri via zrdis so ci a lu ri po li ti kis efeq tu­ro bas, rom lis Zi ri Ta di ni Sa ni ne bis mi­e ri po li ti ku ri sis te mis adap ti re bu­lo baa; me o re, po li ti ku ri pro ce se bis mar T vis me qa niz me bis op ti mi za cia go­niv ru li in s ti tu ci o na lu ri di za i ni Ta da so ci a lu ri in Ji ne ri iT. aq, po li ti­ku ri in s ti tu te bis eq s pe ri men te bi Ta da ar se bu li po li ti ku ri sis te me bis Se da­re bi Ti ana li ziT, mu Sav de ba efeq tu ri po li ti ku ri mar T vis mo de li, ro mel Ta ga mo ye ne ba mmar T vel eli tas sa Su a le­bas aZ levs maT mi er kon t ro li re ba di sa zo ga do e ba war mar Ton efeq tu ro bis sxva das x va xa ris xiT; me sa me, so ci a lu ri pro Te zi re ba da ma ni pu la cia, ro gorc po li ti kis re a li ze bis Zi ri Ta di sa Su­a le ba; da bo los, me oTxe, war ma te bu li po li ti ka, ro gorc sa Si nao, ise sa ga reo, mo iTxovs efeq tur po li to lo gi ur eq­s per ti zas, kvle viT cen t re bis ar se bo­bas da kad re bis mom za de bas, ro mel Tac Za luZs mec ni e ru lad da sa bu Te bu li po li ti ku ri kon sal tin gis Se Ta va ze ba po li ti ku ri li de re bi saT vis. mar Ta lia is (po li ti ku ri mec ni e re ba) ar iZ le va ga ran ti as wa ru ma teb lo bis an Ca var d nis Ta vi dan aci le bis Se sa xeb, mag ram faq­tia, rom po li ti kas da ba lan se buls da frTxils xdis.

aR niS nu li ten den ci e bis ku mu la­ci u ri Se de gia is, rom po li ti ka sul uf ro rTu li mov le na xde ba, mag ram es gar da u va li mo ma va lia. po li ti ku ri sis te mis ki ber ne ti za cia auci le be lia mi si efeq tu ro bis zrdi saT vis, sxva Sem­Tx ve va Si ku bis, Crdi lo eT ko re i sa da TiT q mis mTe li af ri kis ga moc di le bam

aC ve na, Tu ro gor Cix Si eq ce vi an qvey ne­bi, rom le bic ir Ce ven izo la ci is gzas da uar yo fen ki ber po li ti kas. Se de gad, sa kuT riv po li ti ku ri eli tac iq aR­moC n de ba, sa dac qve ya na mTli a nad. ki­ber ne ti za cia auci le be lia xa ris xi a ni mar T vi saT vis. biz ne si mi dis iqiT, sa dac ga ci le biT di di Se mo sa va lia. mo sax le­o ba to vebs ad gils, sa dac mas ara na i ri per s peq ti va ara aqvs.

po li ti ku ri Se mad gen lis xa ris xob­ri vi var d na sa zo ga do e ba Si mka fi od aisa xe ba po li ti kur eli ta ze da sa zo­ga do e ba ze mTli a no ba Si. am as peq t Si ki ber po li ti ka for var ter Si mih y ve ba Tan mim dev ru li gan vi Ta re bis Te o ri as.

ki ber po li ti kas po li ti kur vel Si Se mo aqvs axa li sa ka ma To sa kiTxe bi, ro­mel Ta ir g v liv for mi re bas iwyebs axa­li po li ti ka XXI sa u ku ne Si, maT So ris:

sa xel m wi fo mar T vis sfe ro Si _ eleq t ro nu li mTav ro ba.

sa er Ta So ri so ur Ti er To beb Si _ ki ber kon f liq ti da in ter ne tis mar T va.

Si da usaf r Txo e ba _ Tval T va li, daz ver va.

po li ti ku ri mo na wi le o bis sfe ro _ eleq t ro nu li ken Wis y ra da Tvi Tor ga­ni za ci is qse lu ri for me bi (soc. qse li)

mim di na re po li ti ku ri pro ce si _ ma Te ma ti ku ri ga moT v le bi, da na kar ge­bis, kon t r ma sis dad ge na.

po li ti ku ri ko mu ni ka cia _ in for­ma ci u li po li ti kis mar T va da axa li mas me dia.

ra Tqma un da, es aras ru li Ca mo naT­va lia da Se saZ le be lia mi si ki dev uf ro gav r co ba, ar se bi Ti ki is aris, rom ki­ber po li ti ka XXI sa u ku ne Si ka cob ri o­bis mniS v ne lo va ni Se mad ge ne li xde ba.

irak li gor gi la Ze

Ce mo er Ta der To! Ce mo tki vi lo da jil dov Ce mo! ni kof si i dan da ru ban dam­dis ga da Wi muls gic nob di, xel Si xmal­mo Re re bul sa da wel Si ga mar Tuls. ma Sin ji qur mim zer da Se ni Tva le bi da Ce mam de aR wev da eg gu lis feT q va, pir ve lo bis Ji niT am w va ri. ma Sin ri xi a nad Se mos Za­xeb di `mra val Ja mi ers~ da mSvi do ba sa Tu

om Si `xo ru miT~ ik va lav di gzas. `vefxis­tya os nad~ iwe re bo di im dros da Ta ma ris man dils ix den di. Sen ve iya vi da vi Ti, bag­ra ti, la Sa... mag ram, vai rom, baR va Sic, ru su da nic da gi or gi XII­c Sen ve iya vi.

me Sen im `qar T lis de dad~ gic nob di _ xmliT mter sa da Ta siT moy vass rom ege be bo da, dRes ki `Tav saf ri a ni de da­ka ci~ Se mic v nia Sen Si... me ma pa tie! Sens uRirs Svils, me da mab ra le! me ga dav c­va le uf lis kvar Ti ur ju lo e ba ze, Sa­ra van de di Se gibRa le man ki e re biT, me ga gi yi de mi wa, saxl­ka ri, Sens sal klde­ebs sxva qvey nis sa moTxe e bi va nac va le, ga gi ne, ga fur Txe, gat ki ne... me mo gi ka li wi wa mur Tan ilia, me dav R va re sa ku Ta ri

Zmis sis x li, sa far­be gic me ve var da ase uRir si pa ti e bis Txov na sac vbe dav!

ver mo gif r Txil di! pat ri o tiz m sac ver mo vuf r Txil di Ce mi ve gul Si. aRar me yi ne ba sis x li Sens `kri man Wul ze~, ve­Rarc `fer xuls~ vuv li ima ve Ji niT...

aRa ra na i ri sis x lis yi vi li, aRarc ga ma le bu li feT q va gu li sa... ial buz ze

fe xi Se mid gams da Se ni sur ne li ki ve Rar mig r Z v nia.

sadReg r Ze lo Si dam r Ci mxo lod, sit­y va xar ax la, gul g ri li sity va. fsev do­sam Sob lo, Tav Se sa fa ri!

da kma ra uk ve! sak ma ri sia Tu ram gat­ki ne, rac gawye ni ne! un da ga gif r Txil de, un da Se gi nar Cu no, Zve li di de ba da gib­ru no! Tum ca mar to ar Zal miZs, ar Se­miZ lia... gTxov, Zmao Ce mo, dao, de dav an ub ra lod Ta na me ma mu lev, mo vu a roT sa­qar T ve los, Ca vi xu toT da Zve le bu rad Se viy va roT, rad ga nac dro aris uk ve!

ma ri am mi qa Ze,fi lo so fi is spe ci a lo bispir ve li kur sis stu den ti

mo vu a roT sa qar T ve los!

9ianvar-Tebervali

ko te baq ra Ze is ga mo Ce ni li qar T ve­li fi lo so fo sia, vi nac mo se go gi be ri­Zes Tan, ki ta meg re li Zes T Tan da sav le we re Tel Tan er Tad ga ag r Ze la Sal va nu cu bi Zis, di mit ri uz na Zi sa da ser gi da ne li as dawye bu li saq me da ax lad da­ar se bul Tbi li sis sa xel m wi fo uni ver­si tet Si ga na vi Ta res da ga nam t ki ces fi­lo so fi u ri kvle va­Zi e ba.

baq ra Zes er Tob rTul vi Ta re ba Si mo ux da moR va we o ba, ro ca sab Wo Ta si­nam d vi le Si yo vel g va ri az ri, mi Tu me­tes fi lo so fi u ri, ko mu nis tur ide­o lo gi ur kli Se eb Tan un da yo fi li yo Tan x ved ra Si. am g va ri ga re mo e ba gan sa­kuT re biT mZi me iyo ga mor Ce u li ni Wi sa da ara or di na lu ri mo az rov ne e bis T vis. swo red ase Ti iyo ko te baq ra Ze, ro me­lic Tbi li sis sa xel m wi fo uni ver si te­ti dam Tav re bis (1922 w.)Sem deg nu cu bi­Zis re ko men da ci iT ev ro pis fi lo so fi­ur me qa Si _ ger ma ni a Si mi av li nes swav­lis ga sag r Ze leb lad.

ger ma ni a Si baq ra Ze es w re bo da ise Ti cno bo li fi lo so fo se bis leq cia­se­mi na rebs, ro go re bic iy v nen: h. ri ker­ti, i. ko ni, r. kro ne ri da, rac mTa va ria e. hu ser li. am uka nas k ne lis gac no ba da mas Tan Ta nam S rom lo ba axal gaz r da qar­T ve li mec ni e ris T vis xom oc ne ba iyo. baq ra Ze am aRi a re bul fi lo so fos Ta Tval saz ri se bi sad mi Ta mam da kri ti­kul da mo ki de bu le bas am J Rav neb da, rac kar gad Cans me uR li sad mi ga mog zav ni li we ri le bi da nac.

1925 wels baq ra Ze sam Sob lo Si brun­de ba da mu Sa o bas ag r Ze lebs Tbi li sis sa xel m wi fo uni ver si tet Si jer asis­ten tad, Sem deg do cen tad, xo lo 1929 wli dan uk ve pro fe so ria.

baq ra Ze 1929 wels aq vey nebs fun da­men tur mo nog ra fi ul ga mok v le vas _ „di a leq ti kis prob le ma ger ma nul ide­a liz m Si~, sa dac gan xi lu lia di a leq ti­ka ze moZR v re bis sa kiTxe bi ger ma nu li kla si ku ri fi lo so fi is war mo mad gen­le bis _ kan tis, fix te sa da Se lin gis fi lo so fi ur sis te meb Si. mo nog ra fi a Si av to ri naT lad da da ma je reb lad aC ve­nebs gan xi lul fi lo so fi ur sis te meb­Si di a leq ti kis Se sa xeb Tval saz ris Ta lo gi kur Tan mim dev ro bas da Si na gan kav Sirs, rac faq tob ri vad ni a dags am za­deb da he ge lis di a leq ti kis T vis.

baq ra Zes gan z ra xul;i hqon da aR niS­nu li mo nog ra fi is war d ge na fi lo so fi­ur mec ni e re ba Ta doq to ris sa mec ni e ro xa ris xis mo sa po veb lad. mag ram am gan z­rax vas aR s ru le ba ar ewe ra, rad ga nac mas win aRud g nen mar q sis tu li ide o lo gi iT aR Wur vi li fun q ci o ne ri mec ni e re bi. me­tic, baq ra Zis, ro gorc ga mor Ce u li fi­lo so fo sis dev na grZel de ba Sem deg Sic. ker Zod, ro ca 1936 wels ga mo vi da baq ra­Zis, vity vi, brwyin va le mo nog ra fia _ „sis te ma da me To di he ge lis fi lo so fi a­Si~, da ro me lic av tor ma wa rad gi na umaR­le si sa mec ni e ro xa ris xis mo sa po veb lad, igi ve Za leb ma di ser ta cia Ca ag des.

aR niS nu li mov le ne bis ga mo baq ra Zem

xe li aiRo di ser ta ci is dac va ze, mag­ram ara fi lo so fi ur kvle va­Zi e beb ze. sa bed ni e rod, baq ra Zis nam d vi li fa si kar gad icod nen WeS ma rit ma fi lo so­fo seb ma ro gorc Cven Si, ise mos kov sa da sab Wo Ta kav Si ris sxva sa mec ni e ro cen­t reb Si. amis gaT va lis wi ne biT, ro gorc ki od nav Se sus t da ide o lo gi u ri wne xi sab Wo Ta kav Sir Si, umaR les ma sa a tes­ta cio ko mi si am mos kov Si, baq ra Zes 1959 wels da uc ve lad mi a ni Wa umaR le si sa­mec ni e ro xa ris xi fi lo so fi a Si.

aq ve Sev niS navT, rom 1936 wels Tbi­lis Si „da wu ne bul~ baq ra Zis mo nog ra­fi as _ „sis te ma da me To di he ge lis fi­lo so fi a Si~ gan sa kuT re bu li aRi a re ba xvda wi lad. es mo nog ra fia ru su lad ga moq vey n da 1958 wels, xo lo po lo nur ena ze 1965 wels. mas ze da i beW da aR f r­To va ne bu li re cen zi e bi cno bi li ru si da po lo ne li spe ci a lis te bis mxri dan.

aRi niS na, rom dab r ko le ba Ta mi u xe­da vad, baq ra Zes fi lo so fi u ri kvle va­Zi e ba ar Se uwy ve tia. am mi mar Te biT mi si kvle va­Zi e be bi mra val m x ri vi da mra­val fe ro va ni iyo: ger ma nu li kla si ku ri ide a liz mi, da sav le Tis fi lo so fi is mi­mar Tu le be bi, axa li fi lo so fi is is to­ria,Se mec ne bis Te o ri is sa kiTxe bi, sxva­das x va Te meb ze da we ri li mra val ricxo­va ni sta ti e bi umaR le si sas wav leb le­bis T vis gaT va lis wi ne bul fi lo so fi is sa xel m ZR va ne lo eb Si da sxva.

baq ra Ze aq ti u rad iyo Cab mu li for­ma lu ri lo gi ki sa da di a leq ti kis mi­mar Te bis Ta o ba ze dawye bul dis ku si a Si. swo red baq ra Zi sa da mos ko ve li lo gi­ko sis _ v. Cer ka so vis sta ti e biT da iwyo dis ku sia aR niS nul sa kiTx ze „vop ro si fi lo so fi a Si~ 1950 wels. mTli a no ba Si am dis ku si is to nis mim cem ni qar T ve li fi lo so fo se bi iy v nen.

sa gan ge bod un da aRi niS nos baq ra­Zis wvli li umaR les sas wav leb leb sa da sa Su a lo sko leb Si lo gi kis swav le bis aR d ge ni sa da gan m t ki ce bis saq me Si. man qar Tul da ru sul eneb ze ga mo aq vey na „lo gi kis~ sa xel m ZR va ne lo e bi, rom le­bic ara er Txel ga mo i ca da di di war ma­te biT is wav le bo da umaR les sas wav leb­leb sa da sko leb Si.

isev fi lo so fi is is to ri as da vub­run deT. am sfe ro Si baq ra Zis kvle va­Zi­e ba Ta are a li far To iyo. man jer ki dev 1928 wels ga mo aq vey na sa yu radRe bo we­ri li sa Ta u riT _ „Ta na med ro ve fi lo­so fia ev ro pa Si~, sa dac is ixi lavs Se le­ris, hu ser li sa da ha de ge ris Tval saz­ri sebs. akad. gu ram Tev za Zis aR niS v niT, baq ra Ze iyo Cven Si pir ve li, vinc ha i de­ge ri ax se na.

1960 wels baq ra Zem ru sul ena ze ga­mo aq vey na „uax le si da Ta na med ro ve bur Ju a zi u li fi lo so fi is is to ri is nar k ve ve bi~’ sa dac gan xi lu lia da kri­ti ku lad aris Se fa se bu li ise Ti mi mar­Tu le be bi fi lo so fi a Si, ro go re bic iyo _ vul ga ru li ma te ri a liz mi, em pi­ri ok ri ti ciz mi da ma xiz mi, kri ti ku li po zi ti viz mi, ne o kan ti a ne lo bis gan S­

to e be bi, hu ser lis fi lo so fia.ama ve pe ri od Si, dro is mok le mo nak­

veT Si baq ra Ze aq vey nebs sa yu radRe bo naS ro mebs: „eq sis ten ci a liz mi~(1962), „Ta na med ro ve bur Ju a zi u li fi lo so­fi is mi mar Tu le ba Ta kri ti ka~(1964) da „prag ma tiz mi~(1965). yve la am naS rom Si Cans ma Ti av to ris az rov ne bis sicxa­de da lo gi ku ro ba, sak v le vi Te ma ti kis Rrma da sa fuZ v li a ni cod na, prob le­me bis ori gi na lu ri ga dawy ve ta da a.S. aq arc is un da dag va viwy des, rom yve­la fe ri es keT de bo da sab Wo Ta epo qa Si, ro ca er T g va ri daT bo bis mi u xe da vad, da sav lu ri Ri re bu le be bi, miT ume tes, ara mar q sis tu li fi lo so fia, ta bu da­de bu li Te me bi iyo.

1969 wels ga mo dis baq ra Zis „axa li fi lo so fi is is to ri a~, sa dac gan xi lu­lia aRor Zi ne bis epo qis fi lo so fia, axa li fi lo so fi is sawyi si eta pi, ma te­ri a liz mi in g lis sa da saf ran geT Si, gan­ma naT leb lo ba (ger ma nia, in g li si, saf­ran ge Ti), ber k li sa da iumis em pi riz mi da ag nos ti ciz mi, be ko nis, lo kis, de­kar tis, spi no zas, la ib ni cis da sxva Ta fi lo so fi u ri Tval saz ri se bi kan tis fi lo so fi is CaT v liT. baq ra Zis es uka­nas k ne li mo nog ra fia mi si av to ris di di ni Wi e re bis utyu a ri da das tu re baa.

baq ra Zis Rvaw li fi lo so fi a Si ase aqvs Se fa se bu li mis erT­erT ga mor Ce­ul mo wa fes da sa kuT riv Se sa niS nav fi­lo so foss Ta maz bu a Ci Zes/1930­2001/: „k. baq ra Zis mo nog ra fi e bi cxad yof d­nen, rom mdi da ri tra di ci e bis mqo ne qar Tul fi lo so fi as mo ev li na sa o ca ri Se saZ leb lo be bis, eru di ci is, ga qa ne bis mqo ne pi rov ne ba, araC ve u leb ri vi ni WiT da jil do e bu li ada mi a ni. am Txzu le be­biT ne bis mi e ri eri iama yeb da~.

mar T lac da, rom ara es di di xe lis­Sem S le li ga re mo e be bi, baq ra Zis ni Wi sa da ga qa ne bis mo az rov ne ga ci le biT mets ga­a ke Teb da da ara mxo lod fi lo so fi a Si.

cal ke Te maa baq ra Ze, ro gorc pe da­go gi. aq mxo lod imis aR niS v niT dav k ma­yo fil de biT, rom man aR zar da qar T vel fi lo so fos Ta Se sa niS na vi ple a da, ro­mel Tac did kva li da aC ni es me­20 sa u ku­nis me o re na xev ris qar Tul fi lo so fi as.

baq ra Zes dag vi a ne biT, mag ram gar­k ve ul wi lad ma inc da u fas da ga we u li Rvaw li: da uc ve lad mi e ni Wa fi lo so­fi ur mec ni e re ba Ta doq to ris xa ris xi, air Ci es sa qar T ve los mec ni e re ba Ta aka­de mi is nad vil wev rad, Tbi li sis sa xel­m wi fo uni ver si te tis me­2 kor pu sis Se­sas v lel Si da id ga mi si bi us ti, Tbi lis­Si aris mi si sa xe lo bis qu Ca, 2013 wels ki ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis mTa va ri kor pu sis 32­e audi to ri as ewo da baq ra Zis sa xe li...

baq ra Ze wle bis gan mav lo ba Si Ca mo­di o da ba Tum Si da ma Sin del sa xel m wi fo pe da go gi ur is ti tut Si kiTxu lob da leq ci ebs lo gi ka sa da fi li o so fi a Si, gar k ve ul xans yo fi la fi lo so fi is ka­Ted ris gam gec.

P. S. sam wu xa rod, avad m yo fo bis ga mo baq ra Zes Cve ni kur sis T vis leq cia ar wa­u kiTxavs. ise ki mi na xavs mu dam saq mi a ni, ma Ra li, gam x da ri da sim pa Ti u ri pro fe­so ri, ro mel sac sa lams ver vas w reb diT. er Txel mqon da bed ni e re ba dav s w re bo­di mis sa ja ro leq ci as, rom lis Te ma da ax lo e biT ase Ti iyo: ro gor Ca mov ya­lib deT mec ni e rad. yve la fer Tan er Tad pro fe so ri gvir Cev da, rom, vi sac surs mec ni e ri gax des, mis skam ze fi si un da iyos was mu li, ra Ta did xans iyo wig n Tan.

Tavs bed ni e rad vTvli, rom mo ves wa­ri cocxal ko te baq ra Zes da da ves wa ri mis sa ja ro leq ci as.

mi xe il ma xa ra Zepro fe so ri, li te ra tu ra Si

sa xel m wi fo, fi lo so fi a Si akad. Sal va nu cu bi Zi sa da mec ni e re ba Si

erov nu li pre mi e bis la u re a ti

filosofosi ko te (kon s tan ti ne) baq ra Ze axali leqsi Zveli motiviTa da

axalgazrdobissuraTiT

SoTa zoiZe

eSmakma rad agibnia gza­kvali,qarTveloba ase ratom geZraxvis,Se, axvaro da mzakvaro,TaTars ratom meZaxi?!

qarTul sityvas vealerse da vefere,mama­papis sindisiT da glexurad,me ra meqna, Cvens mefeebsCalmiani qudebi Tu exuraT?!

farsadani Robe­yores efareba,isev ise emaleba sinaTles,me ra meqna, roca Cvenma mefeebmaqeTevani xonTqars langriT miarTves?!

Tavi daanebe zRapars,roca mteri mogvdgomia aqucas,me ra meqna Cemi didi papis papa,dandaloSi askerebma akuwes?!

am sofelSi erTi dRec ver gavixare,medaveba Cemi miwiT movaWre,me ra meqna, roca mterma Cemi mxaresaqarTvelos dumasaviT moaWra?!

me movkvdebi. sul patara anderZs davtev,Cvens miwa­wyals nu gayidiT xelaxla,aWaraSi saqarTvelos moRalates,wamaliviT rom eZeboT, ver naxavT!

viome da sxvisi roli ar movirge,sajildao da sadao raT ari,Samqori da basiani rom movige,Se, axvaro, imitom var TaTari?!

ubiwod rom Sevinaxe Cemi geni,udabnoSi, carieli maTariT,Tamar mefis saflavi rom mivageni,Se, axvaro, imitom var TaTari?!

yvela vai uWkuobiT dagvemarTa,qarTveloba dasawuni raT ari?!Cemma brZenma patriarqma rom momnaTla,Se, axvaro, imitom var TaTari?!

rusTavelze ukeTesi axla vin myavs,saqarTvelos ubeSi var gamTbari,samSoblo rom Senze ukeTesad miyvars,Se, axvaro, amitom var TaTari?!

movkvdebi da ar Sevarcxven SoTas saxels,araferSi qeds ar vuxri vampirebs,amis Semdeg, vinac TaTars damiZaxebs,cols movuklav da mis dedas vatireb.

P.S.kidev erTi metafora gavisrole,lelianSi gavagore afTari,Tu gyavs Cemi mosaklavi coli,ki, batono, damiZaxe TaTari!

2016

giorgi ZoweniZe, niko musxeliSvilida kote baqraZe (marjvniv)

10 ianvar-Tebervali

qalaq baTumis sazogadoebrioba, baTumis saxelmwifo universiteti sabolood gamoeTxova cnobil mkvlevarsa da sazogado moRvawes, baTumis saxelmwifo universitetis yofil reqtors, emeritusprofesor aziz axvledians.

batonma azizma universitetSi reqtorobisas Tavi da­gvamaxsovra, rogorc Rirseulma, obieqturma da saqmis mcodne xelmZRvanelma, farTo da Rrma ganaTlebis mqone pirovnebam, romelsac axarebda TanamSromelTa miRwevebi da yovelmxriv uwyobda xels maT amaSi. garegnulad TiTqos mkacri, urTierTobaSi iyo saocrad Tbili da uSualo, sti­muls gvaZlevda rom ukeT gvemuSava.

misi reqtorobisas damoukidebel universitetSi pro­reqtori viyavi, xolo saxelmwifo universitetSi isto­ria­filologiis fakultetis dekani da kargad maxsovs, misi muSaobis stili, obieqturoba da momTxovneloba, ma­gram saocari samarTlianoba da studentebisadmi siyvaru­li. batoni azizis reqtorobis dros gaerTianda damouki­debeli da saxelmwifo universitetebi da axali specialo­bebi Camoyalibda (samedicino, iuridiuli, ekonomiuri). man bevr axalgazrdas Seuwyo xeli winsvlaSi. magaliTad, me _ rom ara batoni azizis SemoZaxeba da „daZaleba~, me dRes­ac ar meqneboda sadoqtoro disertacia daculi. ramdens, ramdens SeuZlia misgan aseTi sikeTis gaxseneba. aseT ada­mianebs Taobebi ar iviwyeben, saukuno xseneba iyos misi!

biWiko diasamiZe,emeritusi profesori

qveynisa da kacis winaSe valmoxdili

aziz ax v le di a ni

aseT adamianebs Taobebi ar iviwyeben

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te tis ko­leq tivs ga mo ak l da Rir se u li wev ri, ba to ni aziz ax v le di a ni, ka ci, ro mel mac TiT q mis cxra aTe u li we li icxov ra Ta vi si kuTxi sa da xal xis cxov re biT...

sa xe lo va ni cxov re biT icxov ­ra ba ton ma aziz ax v le di an ma, yo vel dRi u ri Sro miT, qvey ni­sa da saq mis siy va ru liT wer da igi Ta vis sa in te re so bi og ra fi­as: saq mis er T gu li, mom Txov ni, prin ci pu li, pir da pi ri, pi rad ur Ti er To ba Si _ Tbi li da mom­fe re be li, yu radRe bi a ni... ase ic nob d nen mas me gob re bi da ko­le ge bi, nac no be bi, Ta na qa la qe­le bi... ase Te bi xom bev r ze bev­ri hyav da sa qar T ve lo Si da mis far g lebs ga re Tac.

Tva li ga va dev noT ba to ni azi zis an ke tur Ca na we rebs:

aziz ax v le di a ni da i ba da 1928 wlis 15 iv liss ba Tu mis ra­i o nis so fel ma xin ja ur Si arif ax v le di a nis mra val S vi li an

ojax Si. ma xin ja u ris sa Su a lo sko lis dam Tav re bis Sem deg 1949­1953 wleb Si swav lob da ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa­xe lo bis sa xel m wi fo pe da go gi­ur in s ti tut Si ru su li eni sa da li te ra tu ris spe ci a lo biT, rom lis das ru le bis Sem deg, 1953­55 wleb Si, mu Sa ob da Su a xe­vis sa Su a lo sko la Si, 1955­1959 wleb Si _ ma xin ja u ris sa Su a­lo sko la Si ru su li eni sa da li te ra tu ris mas wav leb lad. Cans, sko la Si mu Sa o ba bu ne biT mas wav leb li saT vis ar iyo mTa­va ri mo wo de ba, gu li sa mec ni­e ro­kvle vi Ti, Se moq me de bi Ti mu Sa o bi sa ken mi u wev da, ami to­mac 1959 wels mu Sa o ba da iwyo sa qar T ve los mec ni e re ba Ta aka de mi is ba Tu mis sa mec ni e ro­kvle viT in s ti tut Si mec ni er­mu Sa kad, pa ra le lu rad sa qar T­ve los mec ni e re ba Ta aka de mi is So Ta rus Ta ve lis sa xe lo bis qar Tu li li te ra tu ris is to­ri is in s ti tut Si da us w reb lad

ga i a ra as pi ran tu ris kur si, iqve da ic va sa kan di da to di ser­ta cia da mi e ni Wa fi lo lo gi is mec ni e re ba Ta kan di da tis sa­mec ni e ro xa ris xi.

ba to ni azi zi 1972 wlam de mu Sa ob da sa mec ni e ro­kvle viT in s ti tut Si, 1969­72 wleb Si iyo fol k lo ris gan yo fi le bis gam­ge. ba to ni azi zis xel m ZR va ne­lo biT Tu Ta na xel m ZR va ne lo­biT mo ewyo ara er Ti fol k lo­rul­di a leq to lo gi u ri eq s pe­di cia aWa ris ar ra i o neb Si. eq s­pe di ci is mi er Ca we ri li ma sa le­bi fas da u de be li wya roa aWa ru­li di a leq ti sa da fol k lo ris sak v le vad. saq mis Rrma cod ni Ta da si zus tiT ga mo ir Ce va ba to ni azi zis mi er Ca we ri li ma sa le bi, ami to mac igi san doa yve la Ta o­bis mkvlev ri saT vis...

far To iyo ba to ni azi zis sa mec ni e ro in te re se bi: qar Tu­li fol k lo ri, sa qar T ve los eT nog ra fia, to po ni mi ka, qar­Tu li li te ra tu ris is to ria... ge mov ne bi a ni mkiTx ve li da dax­ve wi li sti lis mkvle va ri iyo ba to ni azi zi, kiTxu lob da be­vrs, wer da co tas, mis nak v levs etyo ba pro fe si o na lis xe li.

1972 wels ba to ni aziz ax v­le di a ni ga mom cem lo ba `sab Wo­Ta aWa ris~ di req to rad da i niS­na. TiT q mis ori aTe u li we li xel m ZR va ne lob da igi wig nis ga mo ce mis saq mes aWa ra Si. im d­ro in de li ga mom cem lo ba iyo Se moq me de bi Ti ko leq ti vi, mi si pro duq cia _ re daq ci u lad zed mi wev niT da mu Sa ve bu li, ra Sic di di iyo mkac ri da mom­Txov ni di req to ris wvli li. ga mom cem lo bis Ta nam S rom lebs Ta vad aZ lev da sa re daq cio saq mi a no bis ma ga liTs. Se iZ­le ba iT q vas, di req to ris wa u­kiTxa vad ga mom cem lo bas wig ni ar da u beW davs. ba to ni azi zis xel m R va ne lo biT ga mo iw r To sa ga mom cem lo saq mis spe ci a­lis t Ta mTe li Ta o ba...

1991 wlis 17 oq tom bers sa­qar T ve los res pub li kis pre­zi den tis brZa ne biT (# 245) aziz ax v le di a ni da i niS na ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xe lo bis

sa xel m wi fo uni ver si te tis req to ris mo va le o bis Sem s ru­leb lad, 1992 wlis 16 ap rils req to rad (sa qar T ve los ga­naT le bis mi nis t ris brZa ne ba # 68/k), sa dac 1996 wlis 13 ag­vis tom de mu Sa ob da. rTul pe­ri od Si mo ux da ba ton azizs uni ver si te tis req to ro ba: eko no mi ku ri si dux Wi re, sa mo­qa la qo da pi ris pi re ba... ar Tu­leb da ax lad Ca mo ya li be bu li uni ver si te tis struq tu ru li for mi re bis pro cess. ba ton ma aziz ma uni ver si te tis ko leq­tiv Tan er Tad ga uZ lo dro is ga moc das, saq mis siy va rul ma da pa su xis m geb lo bis did ma grZo bam Se aZ le bi na ba Tum Si umaR le si sko lis axal sa fe­xur ze ay va na: Ca mo ya lib da axa­li ka Ted re bi, Se iq m na sa u ni­ver si te to spe ci a lo be bi, da­ar s da bsu Sro me bi or se ri ad: a. hu ma ni ta rul mec ni e re ba Ta da b. sa bu ne bis mety ve lo mec­ni e re ba da ma Te ma ti kis se ri­e bi... req to ris ini ci a ti viT is to ria­fi lo lo gi is fa kul­tet Tan 1995 wels Ca mo ya lib­da `is to ri ul­fi lo lo gi u ri kvle vis la bo ra to ri a~, da mu­Sav da la bo ra to ri is sa mu Sao geg ma, kvle vis pri o ri te tad ga mo ik ve Ta Wo ro xis xe o bi sa da la ze Tis kvle va. Zne lad, mag ram ma inc uni ver si te ti ga da vi da gan vi Ta re bis axal etap ze. ba rem vity viT, rom ba to ni azi zi gan sa kuT re bul yu radRe bas aq cev da uni ver­si tet Si sa mec ni e ro mu Sa o bas, xels uwyob da, axal gaz r debs as pi ran tu ra Si ga eg r Ze le bi­naT swav la, uk ve ga moc dil mkvlev rebs ki aqe zeb da in ten­si u rad emu Sa vaT da da ec vaT sa doq to ro di ser ta ci e bi, mi si req to ro bis pe ri od Si ba­Tu mis uni ver si tet Si Ca mo ya­lib da as pi ran tu ra ram de ni me spe ci a lo ba Si... req to ri yu­radRe bas aq cev da sazR var ga­re Tis umaR les sas wav leb leb­Tan ur Ti er To ba sac. im xa nad uni ver si tet ma saq mi a ni ur Ti­er To ba da am ya ra sam su ni sa da er z ru mis uni ver si te teb Tan,

1992 wels ba Tu mi sa da sam su­nis uni ver si te teb ma Ca a ta­res er Tob li vi sa er Ta So ri so sim po zi u mi ba Tum Si, Sem deg _ sam sun Si...

1992­1996 wleb Si ba to ni aziz ax v le di a ni Se Tav se biT iyo qar Tu li li te ra tu ris ka­Ted ris gam ge, 2004 wlam de ama ve ka Ted ris do cen ti. kiTxu lob­da leq ci e bis kurss Zve li qar­Tu li li te ra tu ris is to ri a Si.

1996 wlis 13 ag vis tos ba­to ni aziz ax v le di a ni da i niS na aWa ris ar mi nis t r Ta sab Wos Tan ar se bu li pre mi e bis sa xel m wi­fo ko mi te tis Tav m j do ma red, Tum ca mo va le o bis Ses ru le ba­ze man uari ga nacxa da.

2004­2006 wleb Si aziz ax v­le di a ni iyo bsu­s sam x reT­da­sav leT sa qar T ve los sa mec ni e­ro kvle vi Ti cen t ris uf ro si mec ni er mu Sa ki.

ba to ni azi zi Tval yurs adev neb da uni ver si tet Si mim di­na re pro ce sebs, gan sa kuT re biT axa li re for me bis pe ri od Si. gan sa kuT re biT ain te re seb da `Wo ro xis qvey ne bis~, la ze Ti sa da mu ha jir Ta STa mo mav le bis prob le me bis kvle va, kiTxu lob­da uni ver si te tis pub li ka ci­ebs, iyo pi ruT v ne li Sem fa se be­li da Tu vim sa xu reb diT, Sem­qe be li. Cven T vis fa se u li iyo ba to ni azi zis sity va, awo ni li da saq mis cod niT Tqmu li.

bsu­s aka de mi u ri sab Wos dad ge ni le biT (#153) 2013 wels ba ton aziz ax v le di ans mi e ni Wa eme ri tu sis wo de ba.

Ta vi si Sro mi Ta da yo vel­dRi u ri cxov re biT wer da ba­to ni azi zi Ta vis bi og ra fi­as. ioli cxov re biT ara so des ucxov ria, Zne lad ik v lev da gzas cxov re bis la bi rin Teb­Si, mar Ta li sity va da moy va sis siy va ru li uad vi leb da gza­sa­vals. qvey ni sa da ka cis wi na Se val mox di li wa vi da igi am q vey­ni dan da Se er To ma ra di so bas...

aWa ris a.r. ga naT le bis,kul tu ri sa da spor tis

sa mi nis t ro ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti

ioseb ximSiaSvili,fridon xalvaSi, eTer dekanaZe,arCil abaSiZe, aziz axvlediani

stumrad kaloTaSi

11ianvar-Tebervali

da i ba da 1951 wlis 16 ian vars, qe dis ra i o nis sof. gun da ur Si, gle xis ojax Si. 1958 wels swav la da iwyo me ri sis sa Su a lo sko la­Si. aq aras ru li sa Su a lo ga naT­le bis mi Re­bis Sem deg swav la ga nag r Zo qo bu le Tis ra i o nis so fel mu xa es ta tes sa Su a lo sko la Si, ro me lic da am Tav ra 1969 wels. ama ve wels ba to ni SoTa Ca i ricxa Sro mis wi Te li dro­Sis or de no sa ni sa qar T ve los sa sof lo­sa me ur neo in s ti tu­tis ag ro no mi ul fa kul tet ze. stu den to bis pe ri od Si man ga mo­av li na sa mec ni e ro­kvle vi Ti mu­Sa o bis di di ni Wi da Sro mis moy­va re o ba, aq ti ur mo na wi le o bas iReb da stu den t Ta sa mec ni e ro wre eb sa da kon fe ren ci eb Si.

1974 wels ba ton ma So Tam war­Ci ne biT da am Tav ra in s ti tu ti da mi e ni Wa swav lu li ag ro no mis kva li­fi ka cia. ama ve wels igi mu­Sa o bas iwyebs wu lu ki Zis ra i o nis so fel ivan did Si mTa var ag ro­no mad, mom dev no wels ki ga dah­yavT qo bu le Tis ra i o nis sof­lis me ur ne o bis sam mar T ve lo Si ag ro no mad.

1976 wels S. lam pa ra Zem swav­la ga nag r Zo Ca i sa da sub t ro­pi ku li kul tu re bis sru li ad sa kav Si ro sa mec ni e ro kvle vi Ti in s ti tu tis as pi ran tu ra Si sub­tro pi ku li kul tu re bis se leq­ci is spe ci a lo ba ze, sa dac Ta vi ga mo i Ci na kar gi swav li Ta da sa­mec ni e ro _ kvle vi Ti mu Sa o bis unar­Cve ve biT. ama Si ba to ni SoTa umad lis Ta vis mec ni er­xel­m ZR va ne lebs _ aka de mi ko sebs: fi li pe mam fo ri a sa da So Ta go­li a Zes.

So Ta lam pa ra Zem 1984 wels da ic va sa kan di da to di ser ta cia Te ma ze: ̀ i a po ni i dan in t ro du ci­re bu li man da ri nis ji Se bis sa me­ur neo da bi o lo gi u ri Ta vi­se­bu re be bis Se da re biT Ses wav la~ da mi e ni Wa sof lis me ur ne o bis mec ni e re ba Ta kan di da tis sa mec­ni e ro xa­ris xi. 1984­85 wleb Si igi mu Sa ob da ze moT aR niS nu li in s ti tu tis se leq ci i sa da ge­ne ti kis gan yo fi le ba Si uf ros mec ni er­Ta nam S rom lad, 1985 wels ki mu Sa o ba ga nag r Zo sa qar­T ve los me ba Re o bis, me ve na xe o­

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet ma da aWa ris av to no mi u ri res pub li­kis ag ra ri kos Ta saZ mom di di da nak li si ga ni ca da _ 69 wlis asak Si gar da ic va la Rir se u li pi rov ne ba da ma mu liS vi li zu­rab ma xa ra Ze.

da i ba da 1947 wlis 9 ma iss xu­los ra i o nis so fel Zma gu la­Si,mra val S vi li an ojax Si. Can­

sa ma gis t ro naS ro mi da 5 sa doq­to ro di ser ta cia, iyo mra va li sa doq to ro di ser ta ci is opo­nen ti, 4 sa xel m ZR va ne lo sa da 2 mo nog ra fi is re­daq to ri da re­cen zen ti. igi ara er Txel ga mo­su la mox se ne biT Tur qe Tis, po­lo ne Tis, ger ma ni i sa da yo­fi li sab Wo Ta kav Si ris res pub li keb Si ga mar Tul sa­mec ni e ro se si eb sa Tu kon fe ren ci eb ze, sa dac mi si mox se ne be bi msme nel Ta did in­te ress iw vev da.

So Ta lam pa ra Ze av to ria 90­mde sa mec ni e ro sta­ti i sa (maT So ris 5 ga moq vey ne bu lia ame ri­kis, in do e Ti sa da iapo ni is ma­Ral re i tin gul Jur na leb Si), 5 mo nog ra fi i sa da 3 sa xel m ZR va­ne lo si; iyo xu Ti sa mec ni e ro­sag ran to pro eq tis xel m ZR va­ne li, ro mel Ta war ma te biT gan­xor ci e le bis Sem deg fer mer Ta da sax ma reb lad mo am za da da ga­mos ca 15­mde me To du ri re ko­men da cia.

pe da go gi u ri da sa mec ni e ro saq mi a no bis sfe ro Si ga we u li mu Sa o bi saT vis So Ta lam pa ra Zes mi Re bu li aqvs ara er Ti qe bis si­ge li, 2015 wels ki ba Tu mis uni­ver si te tis 80 wlis iubi les Tan da kav Si re biT ga da e ca So Ta rus­Ta ve lis sa xe lo bis me da li.

hyavs me uR le _ mzia jin Wa­ra Ze (ser Ti fi ci re bu li pe da go­gi) da ori Svi li: la Sa lam pa ra Ze (ma gis t ri) da Ta mar lam pa ra Ze (Jur na lis ti).

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa­xel m wi fo uni ver si te ti, ag­

ro teq no lo gi i sa daag ro in Ji ne ri is de par ta men ti

So Ta lam pa ra Ze _ 60 uk ra i nis de le ga ciauni ver si tets stum robs

ga mo saTxo va ri

bi sa da meR vi ne o bis sa mec ni e ro­kvle vi Ti in s ti tu tis aWa ris fi­li a lis xel m ZR va ne lad, xo lo Sem deg _ aWa ris sa xel m wi fo ag ro sam rew ve lo ko mi tet Si mec­ni e rul­teq ni ku ri prog re sis da ner g vis sam mar T ve los uf ro­sad.

1994­1996 wleb Si So Ta lam­pa ra Ze iyo qo bu le Tis sa me ur­ne o ba Ta So ri so mef rin ve le o bis fab ri kis di­req to ri, 1997 wels ki qo bu le Tis ra i o nis alam b ris cit ru se bis me ur ne o bis di req­to ris mo ad gi le (mTa va ri ag ro­no mi).

1998 wels So Ta lam pa ra Zem mu Sa o ba ga nag r Zo ba­Tu mis sa­sof lo­sa me ur neo in s ti tut­Si do cen tis Ta­nam de bo ba ze, sa dac 2004 wels da a wi na u res ama ve ins­ti tu tis req to ris mo ad gi led sas wav lo dar g Si. am Ta nam de bo ba ze igi mu Sa ob da 2006 wlam de. Sem deg man mu Sa o ba ga nag r Zo ba Tu mis So Ta rus Ta­ve lis sa xel­mwi fo uni ver si te­tis teq no lo gi u ri fa kul te tis ag­ra rul mi mar Tu le ba ze aso­ci re bul pro fe so rad. am­Ja mad igi aris pro fe so ri da ze moT da sa xe le bu li fa kul te tis sa­di ser ta cio sab Wos mdi va ni. 2009­2012 wleb Si So Ta lam pa ra Ze iyo uni ver si te tis aka de mi u ri sab Wos wev ri. 2013­2014 wleb Si man sta Ji re ba ga i a ra Tur qe Ti sa da ger ma ni is res pub li keb Si.

sa dac ki imu Sa va So Ta lam­pa ra Zem, yvel gan Ta vi ga mo i Ci na ro gorc Sro mis moy va re da di di pa su xis­

mgeb lo bis mqo ne pi rov ne bam. `ba to ni So Ta lam pa ra Zis gan sa­kuT re bul ma Sro mis moy va re o­bam, aq tu a lu ri prob le me bis ga­dawy ve ti sa da si ax le e bis war mo­e ba Si da ner g viT mi Re bul ma Se­de geb ma, _ we ren pro fe so re bi oTar Sa i ni Ze da re zo jab ni Ze, _ igi da a wi na u ra sa qar T ve los ag­ra ru li mec ni e re bis wam y van ri­geb Si, ris ga moc mas kar gad ic­no ben ara mar to sa qar T ve­lo Si, ara med mis far g lebs ga re Tac~ (gaz. `ba Tu mis uni ver si te ti~, 2011 wlis Te ber va li).

S. lam pa ra Zis xel m ZR va ne lo­biT mom zad da da da­cul iq na 12

zurab maxaraZe _ Rir se u li pi rov ne ba da ma mu liS vi liCxa los sa Su a lo sko lis war ma­te biT dam Tav re bis Sem deg, 1970 wels Ca i ricxa sa qar T ve los sub t ro pi ku li me ur ne o bis sa­xel m wi fo in s ti tut Si ag ro­no mi ul fa kul tet ze. swo red aq ga mo av li na mec ni e ru li da or ga ni za to ru li moR va we o bi­saT vis sa Wi ro yve la Tvi se ba da ni Wi. ami to mac req to ra ti sa da aka de mi u ri sab Wos ga dawy ve ti­le biT mas da e niS na le ni nu ri sti pen dia. sas wav leb lis war Ci­ne biT dam Tav re bis Sem deg oTxi aTe u li we li na yo fi e rad iR­va wa ba Tu mis sa sof lo _ sa me­ur neo teq ni kum sa da mis ba za ze da ar se bul sa sof lo­sa me ur­neo in s ti tut Si pe da go gad da sas wav lo sac de li ba zis di req­to rad, sa dac ga mo av li na kar gi pe da go gi sa da xel m ZR va ne lis Se saZ leb lo ba ni, rac ux vad iyo war mod ge ni li mis pi rov ne ba Si.

1986 wels da am Tav ra mos ko­vis ti mi ri a ze vis sa xel m wi fo sa sof lo­sa me ur neo aka de mia, xo

lo 1999 wels Ca is, sub t ro pi ku­li kul tu re bi sa da Ca is mrew ve­lo bis in s ti tu tis as pi ran tu­ra. mi si sa di ser ta cio Te ma exe­bo da iseT aq tu a lur sa kiTxs, ro go ri caa: „na Ca i ar ni a da geb ze li mo nis kul tu ris ga Se ne bis, zrda­gan vi Ta re bi sa da mov la­moy va nis in ten si ur teq no lo­gi ebs~. man Se ag ro va faq tob ri vi ma sa la da ga mo aq vey na 15­ze me ti sa mec ni e ro Sro ma, mo nog ra fia, me To du ri mi Ti Te ba, re ko men da­ci e bi da a Te u lo biT sa ga ze To pub li ka cia.

ada mi a nis cxov re ba Si Sro ma _ Rvaw lis aRi a re bis yve la ze didi jil do siy va ru lia im ko leq­ti vi sa, sa dac igi ru du ne biT iR v wis da mTel Ta vis Seg ne bul si cocx les, cod na sa da ener gi­as uSu a lod uZR v nis mo ma va li axal gaz r da Ta o bis swav la­aR­z r dis ke Til So bi lur saq mes. wle bis gan mav lo ba Si kiTxu­lob da leq ci e bis kurss ni a­dag m cod ne o ba Si, ge o de zi a Si,

mem ce na re o ba sa da mra val w li an kul tu reb Si. mas hqon da leq ci­is ax s nis da gad mo ce mis Ta vi se­bu ri sti li, ri Tac Te o ri ul cod nas paq ti ku li unar­Cve ve­biT aR r ma veb da.

ga mo ir Ce o da kris ta lu ri pa ti os ne biT, ke Til sin di si e re­bi Ta da ma Ra li sa Sem s ru leb lo dis cip li niT. igi sul mu dam sa­zo ga do e ba Si tri a leb da. aq ti­ur moR va we o bas iReb da yve la im saq me Si, ro me lic xal xis cxov­re bas Tan iyo da ka Si re bu li. dam­sa xu re bu li av to ri te tiT sar­geb lob da, ro gorc stu den t Ta ise pe da go gi ur ko leq tiv Si.

mi si xan g r Z li vi sa me ur­neo­pe da go gi u ri da sa zo ga do­eb ri vi moR va we o ba sa Ta na dod da fas da.mi Re bu li hqon da mra­va li jil do da sa pa tio si ge li, mag ram mis T vis yve la ze di di jil do iyo mi si yo fi li aR z r­di le bis da ko le ge bis Tbi li, gu lis x mi e ri da yu radRe bi a ni da mo ki de bu le ba mis da mi.

zu rab ma xa ra Ze gar da ic va­la 2016 wlis 1 Te ber vals. dak­r Za lu lia ma xin ja ur Si, mwva ne kon cx ze. mad li e ri ko leq ti vi, mra val ricxo va ni me gob re bi, stu den ti­axal gaz r do ba mu­dam gul T bi lad mo ix se ni e ben ba ton zu rabs, ro mel mac mniS­v ne lo va ni kva li da to va, sa dac ki umoR va wia. sam wu xa roa, rom igi Se moq me de bi Ti moR va we o bis pe ri od Si wa vi da am qvey ni dan. da am wux ra oja xi, ax lob le bi, me gob re bi da mTli a nad Cve ni sa zo ga do e ba.

dro ada mi an Tan er Tad ar se­bobs, ma Sa sa da me xsov nac. am bo­ben, ada mi a ni ra Ra ciT ub run­de bao qve ya nas. ba to ni zu ra bis su lis ga mo na Te ba si ke Te Si un da ve Ze boT mxo lod. si ke Te ki ma ra­di u lia.

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti

aWa ris a/r sof lisme ur ne o bis sa mi nis t ro

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tets saq mi a­ni vi zi tiT uk ra i nis, q. ter no pi lis de le ga cia stum rob da. ter­no pi lis erov nu li teq ni ku ri uni ver si te tis req to ri an d rei kri so va ti, ama ve uni ver si te tis kul tu ri sa da spor tis de par­ta men tis uf ro sis mo va le o bis Sem s ru le be li ro man cik va si da q.ter no pi lis vi ce­me ri le o nid bi cu ra req to ris mo ad gi les, na­Tia wik laS vils Sex v d nen. Sex ved ra ze ga ni xi les Ta nam S rom lo bis gaR r ma ve ba, mWid ro ur Ti er To be bis dam ya re ba da ga moc di le bis ga zi a re ba yve la Se saZ lo mi mar Tu le biT.

ba Tu mis So Ta rus T ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet sa da ter­no pi lis erov nul teq ni kur uni ver si tets So ris uk ve moq me debs ur Ti er Ta nam S rom lo bis me mo ran du mi, aR niS nu li Sex ved ra ki mis ki dev uf ro xel Sewyo ba sa da ga far To e bas em sa xu re ba.

ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si tet ma, stu den­tu ri TviT m mar T ve lo bis ini ci a ti viT, ur Ti er Ta nam S rom lo bis me mo ran du mi ga a for ma ara sam Tav ro bo or ga ni za ci as Tan `’mrava­lerovani sa qar T ve lo de mok ra ti u li Ri re bu le be bis gan m t ki ce­bi saT vis~. me mo ran du mis far g leb Si, da i geg ma sa er To kul tu rul­Se mec ne bi Ti pro eq te bis gan xor ci e le ba da de mok ra ti ul pro ce­seb Si axal gaz r do bis Car Tu lo bis gaz r da. erT­er Ti ase Ti pro eq­ti ga e ros axal gaz r du li an sab leaa, ro mel sac wels ba Tu mis So Ta rus Ta ve lis sa xel m wi fo uni ver si te ti umas pin Z lebs. dRes ve ama ve pro eq tis far g leb Si ga mar j ve bu le bic ga mo av li nes.

ur Ti er Ta nam S rom lo bis me mo ran du mi

12 ianvar-Tebervali

bolo periodSi gansaku­Trebuli interesi warmoiSva gravitaciuli talRebis irg­vliv, ufro sworad, gavrcel­da informacia maTi aRmoCenis Sesaxeb. modiT SevecadoT, Ca­vwvdeT aRmoCenis fizikur Si­naarss da ganvsazRvroT misi mniSvneloba Tanamedrove mec­nierebisaTvis. Tavdapirvelad gaverkveT gravitaciuli tal­Rebis arsSi. ra gvesmis gravita­ciuli talRebis cnebis qveS?

gravitaciuli talRebi war­moadgens gravitaciuli velis rxevebs _ SeSfoTebis perio­dul cvlilebas sivrce­droSi. fardobiTobis zogadi Teoriis Tanaxmad da ara mxolod zoga­di Teoriis, aramed rigi Tana­medrove Teoriebis Tanaxmada­c,es talRebi aRiZvreba masiuri sxeulebis cvladi aCqarebuli moZraobis Sedegad da Tavisu­flad vrceldeba sivrceSi si­naTlis siCqariT. bunebaSi ar­sebul sxva ZalebTan SedarebiT gravitaciuli Zalebi bevrad sustia, gaaCniaT mniSvnelovnad mcire sidide da swored amito­mac aris rTuli misi registri­reba.

am talRebisarseboba pirve­lad iwinaswarmetyvelaalbert ainStainma, Seqmna ra fardobi­Tobis zogadi Teoria, romli­Tac man moaxerxa gravitaciuli talRebis aRwera maTematiku­rad talRuri gantolebebis saSualebiT. Tavis mxriv es gan­tolebebi aRwers sivrce­droi­Ti SeSfoTebis sinaTlis siCqa­riT gavrcelebas.

sanam uSualod gravita­ciuli talRebis aRmoCenis meTods Sevexebi, ramdenime si­tyviT SevCerdebi reliqtiur gamosxivebaze _ e.w. fonur gamosxivebaze, romelic praq­tikuladwarmoadgens kidevac gravitaciuli talRebis aRmo­Cenis safuZvels.

mecnierebis mudmiv inte­ress warmoadgenda da cxadia, axlac warmoadgens amocana samyaros warmoSobis Sesaxeb. teqnologiis daxvewa _ axa­li Tanamedrove teleskopebis Seqmna dakavSirebulia im sa­kiTxTan, rom rogorme daiWi­ron saintereso informacia gamosxivebis an talRis saxiT, romelic am saidumloebis ga­saRebi SesaZloa aRmoCndes. rogorc cnobilia, 1965 wels penziasma da vilsonma (aSS) aR­moaCines aramiwieri fonuri radiogamosxiveba 7 sm talRis sigrZeze, romlis intensivoba praqtikulad ar iyo damoki­debuli mimarTulebaze. Sem­dgomSi dakvirvebebma aCvenes, rom fonur gamosxivebas aqvs plankiseburi speqtri 2,7 kel­vini temperaturiT. mecnierebi Tvlian, rom es gamosxiveba aris narCeni im droidan, roca samya­ro iyo gavarvarebuli. swored es warmoadgens `cxelisamya­ros~ modelis damadasturebel erT­erT mtkicebulebas. TviT am gamosxivebas ki i. s. kSolovs­

kis winadadebiT reliqtur ga­mosxivebas uwodeben. 1978 wels penzias da vilsons am aRmoCeni­saTvis nobelis premia mieniWaT.

da ai, 2015 wlis seqtemberSi LIGO­s observatoriaSi ori tyupi deteqtoriT eqsperimentulad uSualod aRmoCenili iqna gra­vitaciuli talRebi. savarau­dod, dafiqsirebuli gravita­ciuli talRebi warmoSvaori Savi xvrelis Serwymam.

rac Seexeba gravitaciuli talRebis deteqtors, igi war­moadgens teqnikur mowyobilo­bas, romelic maTi registraci­is saSualebas iZleva. fonuri gamosxivebis registraciis

mizniT, sxvadasxva dros, sxva­dasxva qveyanaSi agebuli iqna mravali deteqtori. erT­erTi pirveli radioteleskopi aago reberma 1967 wels, merilen­dis universitetSi. manamde, 1957 wels inglisSijodrel benkis observatoriaSi Seiqmna pirveli srul wreze brunavi paraboloidi 71 m diametriT. Semdeg sxvadasxva adgilas, age­buli iqna masiuri paraboluri antenebi, magaliTad: 64 m­iani parksSi (avstralia), 91 m­iani grinbekSi (a.S.S.), 300 m­iani are­siboSi (puertoriko), 100 m­iani bonSi (germania) da a.S. iTvleba, rom dedamiwaze interfero­metrebis zRvruli praqtiku­lad miRweulia. Catarebulia pirveli eqsperimenti inter­ferometris erT­erTi antenis xelovnur Tanamgzavrze damon­taJebis mizniT, e.i. xorcielde­

ba muSaoba kosmosuri interfe­rometrebis agebis kuTxiT.

dRes gravitaciuli talRe­bis registraciis ori meTodi arsebobs. erT­erTi maTgani efuZneba reberis antenis mo­dels. reberis antena ki war­moadgens e.w. gravitaciul an­tenas, romelic, rogorc wesi, dabali temperaturis masiuri liTonis milia. deteqtoris zomebi icvleba masze gravita­ciuli talRebis dacemisas da roca dacemuli talRis sixSire antenis rezonansul sixSires emTxveva, antenis rxevis ampli­tuda SesaZloa imdenad didi gaxdes, rom rxevebis daregis­

trirebis saSualeba mogveces.reberis eqsperimentSi antena warmoadgenda 2 metri sigrZis da 1 metri diametris aluminis cilindrs. igi Camokidebuli iyo foladis mavTulebiT. an­tenis rezonansuli sixSire Sea­dgenda 1660 hc­s, xolo ampli­tuduri mgrZnobiaroba 10­16 m­s. reberma gamoiyena ori Tanx­vedraze momuSave deteqtori da ganacxada, rom daiWira sig­nali, romelic didi albaTobiT galaqtikis centridan modio­da, TumcamogvianebiT damouki­debeli eqsperimentebiT ar iqna dadasturebuli misi aRmoCena.

dResdReobiT, moqmedi de­teqtorebidan, am principiT­muSaobs hoilandiaSileidenis universitetSi mdebare MiniGRAIL­is antena, agreTve antenebi ALLE-GRO, AURIGA, EXPLORER da NAUTILUS.

gravitaciuli talRebisregistrirebis Sesaxeb

gravitaciuli talRebis deteqtirebis meore meTodi mdgomareobs sacdel masebs Soris manZilis gazomvaSi, mai­kelsonis lazeruli inter­ferometris saSualebiT. mai­kelsonis interferometris gamoyenebis Sesaxeb pirvelad mosazreba gamoiTqva 1970 wels amerikeli fizikosebis mier. interferometruli deteqto­ris mowyobiloba Semdegia: ra­modenime aseuli metri sigrZis urTierTperpenfikularul vakumur kamerebSi Tavsdeba­dakiduli sarkeebi. koheren­tuli lazeruli sxivi iSleba da miemarTeba orive kameris

mimarTulebiT, Semdeg irekle­ba sarkeebis mier, brundeba ukan da kvlav ikribeba. talRis sigrZeebi isea SerCeuli, rom es ori sxivi SeerTebis Semdeg erTmaneTs axSoben, e.i des­truqciulad interferireben, ris gamoc, fotodeteqtoris ganaTebuloba nulovania. Tum­ca, sakmarisia romelime sarkem wainacvlos mikroskopuli man­ZiliT (igulisxmeba, sinaTlis talRis sigrZeze mcire manZi­li), rom am ori sxivis kompen­sacia arasruli aRmoCndeba da fotodiodi daiWers sinaT­les.

dReisaTvis am tipis gravi­taciuli teleskopebi moqme­debs amerikul­avstraliuri proeqtis LIGO­s farglebSi, rome­lic bevrad mgrZnobiare deteq­toria, vidre germanul­ingli­suri GEO600, frangul­italiuri

VIRGO da iaponuri KAGRA (LCGT).

maSasadame, gravitaciuli talRebis aRmoCenas safuZ­vlad daedo SeSfoTebis gamo­vlineba or Tavisufal, sacdel masebs (romlebic ar ganicdian gareSe Zalebis gavlenas) So­ris. gamoiTqva mosazreba, rom SesaZlebelia am Tavisufal, sacdel masebs Soris manZilis perioduli cvlilebis gazom­va. am droidan moyolebuli, iTvleba, rom gravitaciuli talRebi SeiZleba Sefasdes raime periodulad cvladi, uganzomilebo parametriT da es parametri aRmoCndamanZi­lis fardobiTi cvlileba or Tavisufal masas Soris. astro­fizikuri obieqtebi da movle­nebi, rogoricaa magaliTad: kompaqturi ormagi sistemebi, zeaxali afeTqebebi, neitronu­li varskvlavebis Serwyma, Savi xvrelebis mier varskvlavebis CaWera da a.S., SesaZloa gamxda­riyo gravitaciuli talRebis aRmoCenis safuZveli. warmoi­dgineT, rom am uganzomilebo parametris rxevis amplitudis cvlileba 10­18 — 10­23m­ia. raRa Tqma unda, aseTi mcire SeSfoTebis dafiqsireba teqni­kurad Zalian rTulia.

fardobiTobis zogadi Teo­riis Tanaxmad, sust (wrfiv) gravitaciul talRas gadaaqvs energia da impulsi, moZraobs sinaTlis siCqariT, aris ganivi, kvadrupoluri da aRiwereba erTmaneTisadmi 45°­iani kuTxiT ganlagebuli ori damoukide­beli komponentiT, e.i. gaaCnia polarizaciis ori mimarTule­ba. gravitaciuli talRebis ga­vrcelebis siCqares sxvadasxva Teoria aseve sxvadasxvagvarad winaswarmetyvelebs.kvlav Tu moviSveliebT fardobiTobis zogad Teorias wrfiv miaxloe­baSi, is sinaTlis siCqaris toli unda iyos, magram gravitaciis sxva Teoriebis Tanaxmad mas SeiZleba hqondes nebismieri mniSvneloba usasrulobamde. gravitaciuli talRebis pirve­li registrirebuli monaceme­bidan Cans, rom maTi dispersia TanxvedraSi aRmoCnda umaso gravitonTan, xolo siCqare ki sinaTlis siCqares utoldeba. ai swored am talRebis eqsperi­mentuli registracia moxerxda 2015 wlis seqtemberSi.

rogorc amboben, gravita­ciuli talRebis pirdapiri re­gistracia da maTi gamoyeneba astrofizikuri procesebis pa­rametrebis gansazRvrisas war­moadgens Tanamedrove fizikisa da astronomiis umniSvnelo­vanes amocanas, romelic mec­nierebs aZlevs mniSvnelovan informacias samyaros warmoSo­bis, e.w. Savi xvrelebis da sxva kosmosuri movlenebis Sesaxeb.

fizika­maTematikisa dakompiuterul mecnierebaTa

fakulteti, fizikisdepartamenti, profesori

nugzar RomiZe

redaqtori

ioseb sanikiZe

specialisti

nestan mamuWaZe

saredaqcio kolegia:nana cecxlaZe, inga SamiliSvili,

naTia wiklaSvili,murman cecxlaZe, murman gorgoSaZe,

daviT baraTaSvili,guram Caganava, SoTa mamulaZe,guguli dumbaZe, nugzar RomiZe

gazeTi daibeWda Sps`gamomcemloba kolorSi~

tel.: 2 71 76 45mis.: q. Tbilisi,

kaxeTis gzatkecili,rkinigzis Cixi 20