1

BABYOR NI YAN NGAK GIRDI’EN KRISTUSNI GIRDI’ NU ISRAELHEBREWSFare babyor ni yan ngak girdi’en Kristus ni girdi’ nu

Israel e ka ni yoloy ngorad ya richey me waer e michan’rorad ngak Kristus ni bochan e togopluw ni yibe tayngorad e be gel i yan. En ni yoloy e re babyor ney e be pi’e athamgil nga lanin’rad ya be dag ngorad ni Jesus Kristuse ir fare kanawo’ ni dag Got ni ngan thap riy ngak. Dalipban’en ni ba ga’ fan ni bay ko re babyor ney: (1) I Jesus eFak Got, machane me fil rogon ni ngi i fol rok Got u dakene gafgow ni i tay. I Jesus e ba tolang ngak e pi profet ko binKakrom eM’ag, nge ngak e pi engel, nge mus ngak Moses,ni bochan e ir e Fak Got. (2) Ke ga’ar Got i Jesus e ba pristni be par ndariy n’umngin nap’an ma ba tolang ngak e piprist ko bin Kakrom e M’ag. (3) U daken Jesus e ke n’agGot fan e denen rok e pi’in kemich Jesus u wun’rad, ma kechuw e tamdag rorad ni bochan e kar chuwgad u tan pa’ eyam’. I Jesus e fare Prist ni Th’abi Ga’ nrayag ni nge thapege girdi’ ngak Got. Urngin e maligach ni gamanman ni unurfiy nga yugu bmit e maligach ni i pi’ e girdi’ nu Israelngak Got e go’ i yip’ fan Jesus.

U lan e guruy ni 11 e ni yoloy ngaymurung’agen e pi’innib gilbuguwrad u daken e michan’ rorad ngak Got, ya rapi’ e athamgil nga laniyan’ e pi’in yad ra be’eg. Guruy ni12 e bay riy e thin nma ayuweg girdi’en Kristus nge dab rapaged yad ko tin nib mo’maw’ nma yib ngorad ni bochanKristus, ya ngar sapgad ngak Jesus nge yag nra pired niyad ba yul’yul’ nge mada’ ko tomur. Bin tomur e guruy kobabyor ni Hebrews e be weliy rogon ni ngan kol ayuw.

Tin ni bay riy

HEBREWS 1:1 2 HEBREWS 1:5U daken Kristus e be dag Got riy rogon e leam rok 1:1–3I Kristus e ba tolang ko engel 1:4—2:18I Kristus e ba tolang ngak Moses nge Joshua 3:1—4:13Maruwel rok Kristus nrogon e prist e bfel’ nga urngin e

maruwel ni i tay urngin e prist 4:14—7:28Bin be’ech em’ag ni ngongliy Kristus e ba ga’ fan ko bin

kakrom em’ag ni ngongliy Got u daken eMotochiyelni pi’ 8:1—9:28

Rogon ni pi’ Kristus ir u daken e kuruth ni maligach eka ba ga’ fan nga urngin e maligach 10:1–31

Ba ga’ fan e michan’ 11:1—12:25Fonow nge tin tomur e thin 13:1–25

Thin rok Got ni en ni Fak e fek i yib ngodad1Kakromebo’or yayni i nonGot ngakpi chitamangidad

ni bo’or kanawo’en ni i non ngorad u l’ugun e pi profet,2 machane tiney e rran ni ir e tomuren e rran e ke nonngodad u l’ugun e en ni Fak. Ir fa’anem ni pa’ e maruwelGot ngay nge sunumeg e fayleng nge urngin ban’en ni bayriy, me ir fa’anem ni Got e ke duwgiliy ni nge mil suwonurngin ban’en ngak ko tomur. 3 Ir e be galgal ram’en Gotrok nrib galgal; i ir e ri ta’reb rogorow Got, me ir e bedunubiy e gin’en ni bay urngin ban’en u lanelang riy nibmu’un e fayleng ngay, ni be dunubiy ko thin rok nib gelgelngin. Tomuren nike be’echnag e girdi’ ko denen roradme yan i par nga but’ u tharmiy u ba’ ni mat’aw rok Got,ni ir e Th’abi Tolang.

En ni Fak Got e kab tolang ngak e pi engel4 Ya en ni Fak Got e Got e tay ni ir e ba tolang ngak e

pi engel, ni bod rogon fare ngachal ni pi’ Got ngak ni kuba tolang nga fithingan e pi engel. 5 Ya Got e dawori yogngak reb e engel rok ni ga’ar,

HEBREWS 1:6 3 HEBREWS 1:13“I gur e Fakag gur,

daba’ e kug mang Chitamam.”Ma ku de weliy Got murung’agen reb e engel ni ga’ar,“Bay gu mang Chitamngin,ma bayi mang Fakag.”6Ma fa’ani taw nga nap’an ni nge pi’ Got e bin som’on i Faknga fayleng, miki yog ni ga’ar,“Urngin e engel rok Got ma thingari liyor ngak.”

7Ba’aray e n’en ni yog Got ni murung’agen e pi engel niga’ar:“Ngongliy Got e pi engel rok ni yad bod e nifeng,

me ngongliy e pi tapigpig rok ni yad bod e daramramko nifiy.”

8Machane en Fak e yog ni ga’ar:“Tagil’im, i gur Got, e bayi par ni dariy n’umngin nap’an!

Ma bay umgagiyegnag e girdi’ romufithik’ emat’aw.9Ma ngongol nib mat’aw e ir e ba t’uf rom ma fanenikam

e ngongol nde mat’aw,ireray fan ni Got, ni ir e Got rom, e ke mel’igem,

ma tayfan nike tay ngom e ri ka ba ga’ e felfelan’ nikeyib riy ngom

ko felfelan’ nike pi’ ngak e pi’in yad be un ngom.”10Miki yog ni ga’ar:“I gur, Somol, e mu sunumiy e fayleng ko tabolngin,

ma pa’am e ir e mu ngongliy e pi tharmiy ngay.11Ni urngin ni bayi chuw, me gur e bay mpar.

Ma gubin ni bayi kaday ni bod yungi mad.12Ma bay mu bichibichiy ni bod rogon ba ke mad,

ma bay nthiliyeg.Mi gur e bay um par ni karrogom,

ni yafos rom e dariy e ngiyal’ nra mus.”13Mi Got e ri dawori yog ngak reb e pi engel rok ni ga’ar:“Mpar iray nga ba’ ni mat’aw rog,

HEBREWS 1:14 4 HEBREWS 2:6nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni bay gu tay e pi to’ogor

romnga tan e rifrif u em ni nge mang tagil’ e magif ko

rifrif u em.”14 Ma pi engel e yad e mang? Yad e pi kan ni yad ma

pigpig ngak Got nma l’oegrad ngar ayuweged e pi’in ningar thapgad ngak Got.

2Kanawo’en min thap ngak Got

1 Aram fan nthingar da chichiiyed pa’dad ko fapi thinnib riyul’ ni kad rung’aged, nge siy da man’gad riy ngaorel. 2 Thin rok Got ni yog e pi engel ngak e pi chita-mangidad e yib i m’ug nib riyul’, ma en nde tiyan’ ngayara de fol riy e ni gechignag nrogon ni ngan gechignag.3 Ere uw rogon ma gadad thay riy ni fa’anra dariyfan uwun’dad e n’en ni ir e th’abi manigil nike rin’ Kristus nifan ngodad ni bochan e ngad thapgad ngak Got? I Somole ir e som’on ni weliy murung’agen kanawo’en min thapngak Got, ma picha’ nrung’aged e re bugithin nem ni yoge kar micheged ngodad nre bugithin nem e ba riyul’. 4Maku re ngiyal’ i n’em e micheg Got e tin ni yad be weliymurung’agen u daken gelngin ni i dag u pa’rad ni ir e powriy. Ma be dag u pa’rad bogi n’en ni un ngat ngay, ngebo’ormit emaang’ang. Maki f ’oth rorad e salapni tow’athni yib rok fare Kan Nthothup ni rogon ni be finey.

Cha’ ni pow’iy e girdi’ ngar thapgad ngak Got5Ya Got e de tay e pi engel ni yad e ngar gagiyeg niged e

fayleng nike finey ni nge sunumiy—ni irerame re faylengni gadad be weliy murung’agen. 6Machane bay u bang ulan e babyor nib thothup ni be ga’ar:“Got, girdi’ e mang ni ngam leamnag?

HEBREWS 2:7 5 HEBREWS 2:13Mang ni ga be lemnag rogon be’, ni be’ ni kemus nib

girdi’?7Kam ta’ nib ngoch nap’an nib sobut’ ngak e pi engel,

kam te’elyawnag ko sorok nge ta’fan,*8ma kam tay ni ir e nge gagiyegnag urngin ban’en.”

Re bugithin ney e be yog ni Got e ke ngongliy e girdi’ niir e “nge gagiyegnag urngin ban’en”; re bugithin ney e kedag nib tamilang ni aram e urngin ban’en. Machane daridguyed e girdi’ ni be gagiyegnag urngin ban’en e chiney.9 Machane Jesus e gadad be guy! Ya ba ngoch nap’anntay nib sobut’ ngak e pi engel, ni nge yim’ ni fan ngakurngin e girdi’ ni bochan e be runguy Got e girdi’. Makad guyed nike te’eliyawnag Got ko sorok nge tayfan echiney ni bochan fare yam’ ni tay ni gafgow riy. 10 Gotni ir e sunumiy urngin ban’en ma be ayuweg ni gubin bepar ni bfel’ rogon, e rib mat’aw ni muruwliy nge yan Jesusu fithik’ e gafgow nge yan i par ngarogon ni be finey Got,ni fan e nge yag ni fek Jesus pifak Got ni pire’ i yan ngethapegrad ngak Got ngar uned ngak ko fla’ab ni bay rok.Ya Jesus e ir e pow’iyrad ngar thapgad ngak Got.

11 I ir e chuweg e denen ko girdi’ ngemachalbog nagrad,me ir nge urngin e pi’in ke machalbog nagrad e kar pirednta’reb e Chitamangirad. Aram fan nder tamra’ Jesusngay ni nge yog ni yad pi walagen. 12Ni bod ni ga’ar,“Got, bay gu weliy murung’agem ngak pi walageg,

bay gu tang nigem ni gu be tayfam u lan e mu’ulungrorad.”

13Miki ga’ar, “I Got e ir e bay ug par nike pagan’ug ngak.”Miki ga’ar, “Gub aray rok fapi bitir ni Got e ke pi’rad ngog.”* 2:7 Ba yo’or e babyor nike puthuy ngay nike ga’ar: Kam tay ni ir e ngi igagyegnag gubin ban’e ni mu sunmeg (mu guy e Psa 8:6).

HEBREWS 2:14 6 HEBREWS 3:514 Pi girdi’ nem ni be yog e bitir ngorad e yad e girdi’

nni ngongliyrad ni ufin nge racha’, me yib Jesus i ngal’nib girdi’ nge bod yad, me yag rarogorad ngak nrarogon egirdi’. I rin’ ni aram rogon ni fan e yam’ ni nge tay e ngekirebnag gelngin e mo’onyan’; ya mo’onyan’ e bay e yam’u pa’, 15me chuweg e tamdag rok e pi’in yad be par ni yad esib ko tamdag u n’umngin nap’an e yafos rorad ni bochane yad be tamdag ko yam’. 16 Ya rib tamilang ni gathi piengel e be ayuwegrad. Ya ir e be ayuweg e pi’in owchenAbraham. 17 Fan e re bugithin ney e nge yib i ngal’ ni bodpi walagen u urngin rarogorad, ni fan e nge yag ni mange Prist ni Th’abi Ga rorad nma runguyrad ma ba yul’yul’ko pigpig rok ngak Got ni fan e nge yag ni n’ag Got fan edenen rok e girdi’. 18 Ere chiney e rayag ni nge ayuweg epi’in ke yib ngorad e n’en nmaweliy e girdi’ nge denen, yair ma ki yib ngak e n’en nma weliy e girdi’ nge denen, maki un ko gafgow.

3Jesus e ba tolang ngak Moses

1 Pi walageg ni gimed girdi’en Kristus, ni ku errogongimed nike piningmed Got ni ngambad ngak! Mu leamniged Jesus, ni ir e ke l’oeg Got ke yib ni nge mang farePrist ni Th’abi Ga’ ko michan’ rodad ni ir e gadad be weliymurung’agen. 2 Ya i par nib yul’yul’ ngak Got, ni ir eduwgiliy Jesus ni nge mang ir e rin’ e re maruwel ney,ni bod rogon Moses ni i par nib yul’yul’ ko maruwel roku lan e tabinaw rok Got ni polo’. 3 Ra toy be’ ba naunmra yib e girdi’ i tayfan fa’anem; ma gathi fare naun eyira ta’ fan. Ere ku errogon ni Jesus e bay rogon nib gel etayfan ni ngan tay ngak ko tayfan ni ngan tay ngakMoses.4Urngin e naun ma bmuduwgil ni bay be’ ni ir e toy —miGot e ir e ke sunumeg urngin ban’en. 5MiMoses e immoy

HEBREWS 3:6 7 HEBREWS 3:13nib yul’yul’ u lan e tabinaw rok Got ni polo’. Immoy niir reb e tapigpig rok Got mi i weliy murung’agen e pin’enni kabay ngam’on ni bay fini yog Got. 6Machane Kristuse ba yul’yul’ nrogon Fak Got, ni ir e bmil fan e naun rokGot ngak. Ma gadad e naun rok, ni fa’an gadad ra par ngemada’ ko tomur ni gadad be athamgil ma ba pagan’dad kon’en ni ir e ke l’agan’dad ngay.

Toffan ni nge tay girdi’en Got7Ni bod rogon nike yog fare Kan Nthothup nike ga’ar:

“Fa’anra mu rung’aged laman Got e daba’,8 ma dab mu gel niged lanin’med ni bod rogon pi

chitamangimed ni kakrom ko fa ngiyal’nem nratogopluwgad ngak Got,

ni bod rogon e n’en ni rrin’ed fa rofen nem u dakene ted ni fa’an nra sikeng niged Got.

9 I yog Got ni ga’ar, Ireram e gin’en ni sikengnag pichitamangimed e gumaen’ rog nge fenag k’adan’riy,

ni yugu aram rogon ni nga aningeg i ragag e duw nikar guyed e tin kug rin’.

10 Ireram fan ni gu damumuw ko pi girdi’ nem, mug ga’ar,‘Gubin ngiyal’ ma be yan lanin’rad nga wuru’ e

kanawo’,dawor ra nanged rogon ni ngranod ko yu pa’ i

kanawo’ ni gu be finey ni ngranod riy.’11Mu gu puwan’ mu gu duwgiliy u wun’ug ni lungug:

‘Ri dab ra uned ngog ko toffan!’ ”12 Pi walageg ni girdi’en Kristus: mu ayuwgad nge

par ndariy be’ u fithik’med nib kireb e leam rok mader michan’, ya ri pi’ keru’ ngak Got ni be par nib fos.13Machane rogon ni ngam pired ndariy bigimed ni ngeb edenen i bannag nge gelan’ e thingari bigimed me ayuwegbigimed ni gubin e rran, ni n’umngin nap’an ni fare rran

HEBREWS 3:14 8 HEBREWS 4:3ni “Daba’ ” ni be yog e babyor nib thothupmurung’agen ebe yip’ fadad. 14Ya gadad gubin ni gadad Jesus ngabang nifa’anra da pired nike pagan’dad ngak Got nge yan i mada’ko tomur ni bod rogon ni ud pired ko som’on.

15 Ba’aray e tin ni be yog e babyor nib thothup ni bega’ar:“Fa’anra mu rung’aged laman Got e daba’,

ma dab mu gel niged lanin’med ni bod rogon pichitamangimed ni kakrom

ko fa ngiyal’nem nra togopluwgad ngak Got.”16Mini’ e rung’ag laman Got me togopluw ngak? Fapi

girdi’ ni fekradMoses nga wuru’ yu Egypt. 17Chonmini’ ei par Got nib damumuw ngorad ni aningeg i ragag e duw?I par nib damumuw ngak e pi’in ni ur denengad, ni arame picha’ nra m’ad u daken e ted. 18Ma fa’ani duwgiliy Gotni ga’ar, “Ri dab ra uned ngog ko toffan” — chon mini’ ebe weliy murung’agrad? Aram e be weliy murung’agen epi’in nra togopluwgad ngak. 19 Ere kad guyed nde yag ningranod ko fare nam ni ngar toffangad riy ni bochan e demichan’rad ngak.

41Me ere chiney e ka be par e thin ni yog Got ngodad ni

ka rogon ni fa’ani ga’ar rayag ni ngdarod ngad uned ngakko toffan. Ere ngad ayuwgad nge dab ni pir’eg bigimednde yag rok ni nge yan ngak, nge un ko re toffan nem.2Ya kad rung’aged fare Thin Ni Bfel’ ni yib rok Got, ni bodrogon ni rung’ag fapi cha’nem. Rrung’aged e thin rok Gotma de fel’ rogorad ko re thin nem, ya fa’an rrung’aged mada i michan’rad ngay. 3Ere gadad e pi’in kemichan’dad kothin rok e ngdarod ngak Got ngad uned ngak ko toffan. Yake yog ni ga’ar,“Gu damumuw mu gu duwgiliy ni lungug:

HEBREWS 4:4 9 HEBREWS 4:12Ri dab ra uned ngog ko toffan!”

I yog e re bugithin ney ni yugu aram rogon nike mu’nag emaruwel rok ni ka nap’an e sunumiy e fayleng. 4Ba’aray en’en ni murung’agen e bin medlip e rran ni bay u bayangu lan e babyor nib thothup ni be ga’ar, “Re rran ni man emedlip ngay e toffan Got u urngin e maruwel rok.” 5 Ereku re bugithin ney e be weliy e babyor nib thothup nibe ga’ar: “Ri dab ra uned ngog ko toffan.” 6 Fapi cha’ niyad e som’on nrung’aged e Thin Ni Bfel’ ni yib rok Got eda ranod ngak Got ngar uned ngak ko toffan ni bochan ede michan’rad ko thin rok Got. Machane bay yugu boche girdi’ nrayag ni ngranod ngak Got ngar uned ngak kotoffan. 7 Ke yan i m’ug riy ni aram rogon ni bochan e kiduwgiliy Got reb e rran ni ir e kanog e “Daba’ ” ngay. Keyo’or e duw nga tomuren me yog e re bugithin ney ni yogu l’ugun David, ni bod rogon ni fa’ani kem’ay i yog rok ulan e babyor nib thothup nike ga’ar,“Fa’an gimed ra rung’ag laman Got e daba’,

ma dab mu gelniged lanin’med.”8 Ya fa’an mang e fek Joshua fapi girdi’ ngar uned

ngak Got ko toffan, ma dabki weliy Got nga tomurenmurung’agen yugu reb e rran. 9Machane rogon e chineye kabay e toffan ni nge tay girdi’en Got ni bod e toffanni tay Got ko re rran ni man e medlip ngay. 10 Ya en nrayan nge un ngak Got ko toffan e ra toffan komaruwel rok,ni bod rogon Got ni toffan ko maruwel rok. 11 Ere ngadathamgiliyed ngad uned ngak Got ko toffan. Thingaridariy bagadad ni nge dabi fol ni bod ni rin’ fa piinem, ndeyag nra uned ngak Got ko toffan.

12Ya thin rok Got e ba fosma bay gelngin nmamaruwel.Ya kab m’uth ngabangi saydon ni ruw raba’ ma bm’uth.Ya ma yan nge yan i taw nga fithik’ i lanin’dad ko n’enni gadad be leamnag, nge fithik’ e ul ul nge yil, ma ma

HEBREWS 4:13 10 HEBREWS 5:4pufthinnag e n’en ni yima yim’ ni bochan nge tin ni yimaleamnag. 13 Dariy ban’en nrayag ni ngan mithag rok Got.Ya urngin ban’en ni kem’ay i sunumeg rok e be par up’eowchen ndariy e upong u daken; mi ir e ri gadad raweliy e pin’en ni ud rin’ed ngak.

Jesus ni ir fare Prist ni Th’abi Ga’14 Ere ngad chichiiyed pa’dad ko michan’ rodad ni ir

e gadad be weliy murung’agen. Ya bay e prist rodad nifare Prist ni Th’abi Ga’ nike yan ngak Got — ni ir Jesus,ni Fak Got. 15 Re prist rodad nem ni fare Prist ni Th’abiGa’ e gathi reb e prist ni dabi kireban’ ngodad nga fadadme’waer. Ya re prist rodad nem ni fare Prist ni Th’abi Ga’e yib ngak urngin kanawo’en e pin’en nma waliy e girdi’nge denen ni bod gadad, machane de denen. 16 Ere ngedab kud tamdaggad ngad bad nga tagil’ Got, ko gin ni baye ayuw riy. Ya ireram e gin ni yira runguydad riy minayuwegdad ko ngiyal’ ndabisiy ni ngar ni ayuwegdad.

51Urngin e Prist ni Th’abi Ga’ e ra bagayad ma ni mel’eg

u fithik’ e girdi’ ngan duwgiliy ni ir e ngi i pigpig ngak Got,ni aram e ir e kemang owcherad ngak. Me tay nga daken ealtar e tin ni ngan pi’ ngak Got, nge gamanmanni kan li’ niaram e maligach ngak Got ni bochan e denen. 2Ma rayagrokni nge saf ’og ngak e pi’in ndar nanged e tin nibmat’awma yad be oloboch, ni bochan e ir rok ma bme’waer. 3Meere bochan e ir rok ma bme’waer, ma aram fan nthingaritay nga daken e altar e gamanman ni maligach ni gathikemus ni fan ko denen rok e girdi’ ni yo’or, machane kuerrogon ir ko tirok’ e denen. 4Dariy be’ ni ir ema duwgiliyir ni nge mang reb e Prist ni Th’abi Ga’. Kemus ni Got ema pining be’ min duwgiliy fa’anem ni nge mang Prist niTh’abi Ga’ — ni bod rogon ni pining Got Aron.

HEBREWS 5:5 11 HEBREWS 5:145Ere ku ireray rogon ni Kristus e gathi ir rok e duwgiliy

ni ir e nge mang ba Prist ni Th’abi Ga’. Ya Got e yog ngakni ga’ar,“I gur e Fakag gur;

ma daba’ e kug mang Chitamam.”6Miki yog u bayang u lan e babyor nib thothup ni ga’ar,“Bay mpar ni gur reb e prist ndariy n’umngin nap’an,

ni bod rogon Melkizedek.”*7 Nap’an ni immoy Jesus u roy u fayleng me meybil ni

wenig ngak Got ni ba ga’ laman u fithik’ e lu’, ya ir e rayagrok ni nge tay Jesus ni dabi yim’. Ma bochan e ba sobut’laniyan’ ma rib m’agan’ ngay ni ngi i fol rok Got, ma aramfanni fulwegGot taban emeybil rok. 8Yugu aramrogonniir Fak Got, machane u daken e gafgow ni i tay e fil rogonriy ni ngi i fol rok Got. 9 Ma fa’ani yan i par ni kari fel’rogon ni bochan e gafgow ni tay, me par ni ir e be thapege girdi’ ngak Got ngar pired rok ndariy n’umngin nap’an,ni urngin e pi’in yad be fol rok, 10me yog Got ni nge parni ir e Prist ni Th’abi Ga’, ni bod rogon Melkizedek.

Yibe ning chiylen ni nge dab ni thay11 Bo’or ban’en ni bay ni ngad weliyed u murung’agen

e re bugithin ney, machane rib mo’maw’ ni ngan weliymurung’agen ngomed, ni fan e ba sowath ni ngamnangedfan ban’en. 12Ke n’uw nap’an ni kam rung’aged e thin rokGot nrayag ni ngam manged boch e tamchib — machanedabisiy ni ngki machibnag be’ ngomed e tin som’on e thinni yima fil ko thin ni yib rok Got. Susun e ngam ked e ggannib el, machane dabisiy ni milik e ngam unumed. 13 Cha’ndabisiy ni nge unum e milik e be’ ni kab bitir, ndaworinang e tin nibmat’awnge tin nib tagan ban’en. 14Maggan* 5:6 prist ni bod rogon Melkizedek; ara bod rogon Melkizedek.

HEBREWS 6:1 12 HEBREWS 6:8nib el e pi’ilal e ngar ked, ya kar filed rogonni ngar nangede tin ni bfel’ ko tin nib kireb.

61 Ngad paged nga tomur urngin e tin ni ka’ad weliyed

ni murung’agen Kristus ngad tiyan’dad ko tin ni kabayriy ni ngan fil ngad mu’niged, me siy kud sulod bayayko tin ni ka’ad filed, ni aram e murung’agen ni ngan pi’keruuy ko tin ndariyfan e ngongol nge mang Got e michu wun’uy; 2 nge murung’agen e tawfe* nge pa’ey ni yimatay nga daken be’ ngan yibilay; nge pi’in ni karm’ad ni bayni fasegrad ko yam’ nge gechig ndariy n’umngin nap’an.3Ere ngadmon’oggad ko tin ni ngad filed ban’en! Ni arame ba’aray e tin ni ngad rin’ed, ni fa’anra bm’agan’ Gotngay.

4 Pi’in ni kar mulgad e ra di’in mu kun sulwegrad ngarpi’ed keru’rad ko denen bayay? Ya bay ba ngiyal’ niur pired u fithik’ e tamilang rok Got; kar limlimiyed etow’ath ni yib u tharmiy ma ku errogon yad ni yag fareKan Nthothup ngorad; 5 kar pir’eged ni bfel’ e thin rokGot, ma kar thamiyed gelngin e bin ni bay yib e tamilang.6Ngemu’miyad thay! Ri dabkiyag ni ngan fulwegrad ngarkolgad ngan’rad bayaymiyad pi’ keru’rad ko denen, ni fane kar sulod kar richibiyed e en ni Fak Got ko kuruth bayaykar tamra’niged nga fithik’ e girdi’.

7But’ ni be wanum e n’uw nga fithik’ ni yugu be aw ngadaken nge ga’ e woldug ni bay riy ni ir e ba ga’ fan ngake pi’in yad be muruwliy, e ireram e but’ nike fal’eg Gotwa’athan. 8 Machane fa’anra tugul e rachangal u dakennge pan ma dabi yib fan, ma rayag ni nge kirebnag Gotwa’athan, me urfiy ko nifiy.* 6:2 tawfe; ara pi madnom ni ngan be’ech riy.

HEBREWS 6:9 13 HEBREWS 6:189 Pi tafager rog ni gimed ba t’uf rog, yugu aray rogon

e thin ni gamad be yog, machane bmuduwgilan’madngomed. Ma gamad manang nike tow’ath nagmed Got kotin ni bfel’ ban’en ni fan ko thap romed ngak Got. 10 YiGot e gathi ba laniyan’. Gathi bayi pag talin e maruwel nikam ngongliyed, ara rogon nib t’uf romed ni kam dagedni bochan e ayuw ni kam pi’ed ma kigimed be pi’ ngake pi’in ni gimed ni girdi’en Kristus. 11 N’en ni kug m’adni bochan e mang e yigi bigimed me par ni be athamgilnge yan i taw ko tomur, nge yag ni yib i m’ug nib riyul’e pin’en ni ir e be l’agan’med ngay. 12 Dabumad ni ngammalmalgad, machane ngam pired ni gimed bod e pi’in nibmich Kristus u wun’rad ma ba gum’an’rad, ma aram fannike yag ngorad e tin ni yog Got nra pi’.

Tin ni yog Got nra pi’ ma de thil13 Fa’ani yog Got ngak Abraham e tin ni bayi pi’ ngak,

me micheg ngak Abraham nra rin’ e tin keyog ni ngerin’. Ma dariy be’ ni kabay ngabang nib tolang ngak, memang fithingan e ir e mow nge micheg ngay ko ngiyal’ni yog e tin nra rin’. 14 I ga’ar, “Nggog ngom ni bay gufal’eg wa’atham nge yib e girdi’ ni owchem ni pire’ nipire’.” 15 Me par Abraham nib gumaen’, ma aram fan niyib ngak e tin ni yog Got ngak ni bayi pi’ ngak. 16 Fa’anramicheg be’ ban’en me mow nga fithingan be’ nib tolangrok ma aram e fare mow e ke micheg, ke duwgiliy ni aramrogon. 17Ba’adagGot ni nge tamilangnag e pi’in ni nge yagngorad e tin keyog nra pi’ ngorad ni dabi thiliyeg e tin keturguy; ma aram fan ni mow nibe micheg nga fithingan etin keyog ni ra rin’. 18Ere gali n’ey e dabiyag ni nge thilmadabiyag ni nge lifithGot l’ugun riy. Ere gadad e pi’in ni kadthapgad ngak Got e ka ni pi’ e athamgil nga lanin’dad ningad chichi’iyed pa’dad ko fare pagan’ ni ka ni pi’ ngodad.

HEBREWS 6:19 14 HEBREWS 7:619Re pagan’ neme kemang angkar rok lanin’dad, ya be parnib muduwgil, ma ke yan ke kuruf fa gi kateng ko Tempelnu tharmiy ke yan i par ngalan fare senggil ni ir e th’abithothup ko Tempel. 20 I Jesus e ke yan ngalan e re senggilnemnikem’on rodad,me ir e owchedad ngaram. KemangPrist ni Th’abi Ga’ ndariy n’umngin nap’an, ni bod rogonMelkizedek.

7Fare prist ni Melkizedek

1Cha’ney i Melkizedek e immoy ni ir e pilung nu Salemme ir e prist rok Got ni th’abi tolang. Nap’an ni be sulAbraham nikemu’ komael ni ir e li’ fapi pilung riy, me yibMelkizedek i guy me yibilay Melkizedek Abraham ngakGot ni nge fal’eg Got wa’athan. 2 Urngin ban’en ni bayrok Abraham e ragag guruy me pi’ ta’ab guruy riy ngakMelkizedek. (Bin som’on i fan fithingan Melkizedek e“Pilungen e Tin nib Mat’aw.” Ma bochan e ir e pilungnu Salem, ma aram e ku reb i fan fithingan e “Pilungene Gapas.”) 3Dariy babyoren e chitamngin ara chitininginMelkizedek, ara reb e pi ga’ rok; ma dariy babyoren engiyal’ nni gargeleg ara ngiyal’ ni yim’ riy. Ya ir e bodfa’anem ni Fak Got: ni be par ni ir e prist ndariy n’umnginnap’an.

4 Ere kam guyed rogon nga feni ga’! I Abraham ni ir echitamngin reb e nam e ragag guruy e pin’en ni yag ngakko mael me pi’ ta’ab guruy riy ngak. 5 Ma pi’in owchenLevi ni yad bogi prist e bay ko Motochiyel ni ngar feked10 pasent ko tin bay rok be’, ni aram e girdi’ nu Israel,ni yad be fek u pa’ girdi’en e nam rorad, ni yugu aramrogon ni ku yad boch i owchen Abraham. 6 I Melkizedek egathi owchen Levi, machane tin ni immoy ku Abraham eragag guruyme fekMelkizedek ta’ab guruy riy me yibilay

HEBREWS 7:7 15 HEBREWS 7:16Abraham ngak Got, ni aram fa’anem ni yog Got ngak e tinni bayi pi’ ngak. 7 Rib muduwgil ni en ni yibilay be’ e baga’ ngak fa’anem nike yibilay. 8Ma pi prist e i pi’ e girdi’ngorad 10 pasent ko tin bay rorad, machane pi prist neme bogi ni’ ni yad ra yim’; machane i Melkizedek e ni pi’ngak 10 pasent ko tin bay, me ir be’ ni bay i par nib fos,ni bod rogon ni be yog e babyor nib thothup. 9 Rayag ninganog ni ngiyal’ ni ba’aram ni pi’ Abraham 10 pasent kotin bay rok, ma aram e yan i aw ni ku errogon Levi nikepi’ u pa’ Abraham (ma pi’in owchen Levi e ur kunuyed upa’ e girdi’ e re guruy nem). 10 Ya ngiyal’nem e dawor nigargeleg Levi, machane yugu dawor ni gargeleg ma bay ufithik’ i downgin e ga’ rok i Abraham ko ngiyal’ ni mada’Melkizedek nge Abraham.

11Ngiyal’ ni ba’aramni girdi’ nni gargelegradni owchenLevi e yad e ur manged prist, ma eram e ngiyal’ ni pi’ Gotfare Motochiyel ngak e girdi’ nu Israel. Ere fa’an mang eyan i aw ni kari yal’uw make gamen feni fel’ e maruwelko pi prist ni owchen Levi, ma dakuriy rogon bmit e pristni nge yib i m’ug, ni be’ ni bod Melkizedek, ni gathi yibni owchen Aron. 12 Ya fa’ani thil e prist ma ku errogon emotochiyel ni thil. 13Mi Somol rodad ni ir e murung’agene pin’ey ni kan weliy, e yugu baraba’ e ganong e yib riy;ni dariy be’ ko ba’ rok e ganong ni mang reb e prist ngii pigpig u altar. 14 Rib tamilangan’uy riy nni gargeleg niir reb i girdi’en fare ganong rok Judah; mi Moses e deweliy murung’agen e re ganong ney ko fa ngiyal’ ni weliymurung’agen e pi prist riy.

Yugu reb e prist, ni bod Melkizedek15 Re bugithin ney e ke gel e tamilang riy, ni aram e

ke yib i m’ug yugu reb e prist ni bod Melkizedek. 16 Nigathi ni turguy nge mang reb e prist ni bod rogon yalen

HEBREWS 7:17 16 HEBREWS 7:27komotochiyel ko girdi’; ye yib i mang prist u gelngin reb eyafos ni dabimus bi’id. 17Yababyor nib thothup e be ga’ar,“Bay mmang reb e prist ndariy n’umngin nap’an, ni bodMelkizedek.” 18Ma bin kakrom e motochiyel e ni pag, yaba waer ma dabiyag ni nge ayuwegdad. 19 Ya Motochiyelrok Moses e dabiyag ni nge fal’eg ban’en ngari fel’. Machiney e kan pi’ ban’en ngodad ni kab gel e fel’ riy ni ir eke l’agan’dad ngay, ni ir e ra chugurnagdad ngak Got.

20 Ma ku reb e ku bay faram fare mow, ni micheg Gotnga fithingan; nda immoy e re bugithin nem ni micheg kongiyal’ i n’en ni ba’aram nni duwgiliy boch e girdi’ ni ngarmanged prist. 21Machane Jesus e mang ba prist u dakenfaremownimicheg Got ni bayi rin’memownga fithinganko fa ngiyal’nem ni ga’ar Got ngak,“I Somol e ke yog bbugithin ma ke micheg nga fithingan,

dabki piliyeg laniyan’ riy:‘Bay mmang ba prist ndariy n’umngin nap’an.’ ”22Re nn’ey e be micheg ni birok’ Jesus e m’ag e ba ga’.

23 Ma ku ba’aram ban’en nib thil riy; fa tinem e priste yad bo’or, ma ur m’ad nde yag ni ngu’ur maruwelgad iyan. 24Machane Jesus e bay i par nib fos ndariy n’umnginnap’an, ma maruwel rok ko prist e daki af rok ngakbe’. 25 Ere chiney nge gubin ngiyal’ e rayag rok ni ngethapeg ngak Got e pi’in yad ra yib ngak Got u daken, nibochan e bay i par nib fos ni dariy n’umngin nap’an, ngi iwenignagrad ngak Got.

26 Ere Jesus e ir fare Prist ni Th’abi Ga’ ni ir e rayag ninge ayuwegdad u urngin ban’en! Ya ir e ba thothup; nidariy thibngin ma dariy e denen rok; ke fal Got ngabangni gathi ir reb e pi tadenen ma ke tay ni ir e th’abi tolangu tharmiy. 27 I ir e gathi bod yugu boch e prist nib th’abitolang; ya dariyfan ni nge pi’ e maligach ni gubin e rran,ni bod rogon urngin e prist ni bin som’on e maligach ni

HEBREWS 7:28 17 HEBREWS 8:6yad ma pi’ e fan ko denen rorad, ma bin migid e fan kodenen rok e girdi’. Ri ta’reb e maligach ni pi’ Jesus, niaram e kemus e maligach, ni fa’ani pi’ ir ni maligach udaken e kuruth. 28 Fare Motochiyel rok Moses e i turguy egirdi’ ni bogi girdi’ ndar yal’uwgad ngar manged e pi pristnib th’abi tolang; machane thin ni yog Got ni micheg ngafithingan, ni yib nib tomur ko fare Motochiyel rok Moses,e ir e turguy e en ni Fak Got, ni ir e kan ngongliy rogon nibay i par nib yal’uw ndariy n’umngin nap’an.

8Jesus ni ir e Prist ni Th’abi Ga’ rodad

1 N’en ni gadad be weliy murung’agen e ba’aray: bayfare Prist ni Th’abi Ga’ rodad nike par nga but’ u ba’ nimat’aw u tagil’ Got ni Pilung ni Th’abi Tolang u tharmiy.2Be ngongliy emaruwel ko Prist ni Th’abi Ga ko Gin Th’abiThothup, ni aram e lan e bin riyul’ e tent ni Somol engongliy rogon, ma gathi girdi’ e ngongliy rogon.

3 Urngin e Prist ni Th’abi Ga’ e kan turguyrad ni yade ngu’ur pi’ed ngak Got e tin ni ngan pi’ ngak Got ngegamanman ni maligach; ere en ni ir e Prist ni Th’abi Ga’rodad e ku errogon ir nthingari pi’ ban’en. 4 Fa’an mang ebay u fayleng,ma dabimang reb e prist, ya bay e pi prist niyad be pi’ e n’en ni yima pi’ ngak Got ni bod rogonnike yoge Motochiyel rok piyu Israel. 5Ma maruwel ni yad ma taynrogon e maruwel ko pi prist e kemus ni yad be folwokma yad be yan u ya’an e n’en ni bay u tharmiy. Taarebrogon ko n’en ni rin’ Moses. Fa ngiyal’nem ni be n’en ninge toy fare tent, me yog Got ngak ni ga’ar, “Thingar muguy rogon ngam ngongliy urngin ban’en riy ni bod rogonni gu dag ngom u daken e burey.” 6Machane chiney e kanpi’ e maruwel ko prist ngak Jesus ni ka ba ga’ ko maruwelni i tay e pi prist, ni bod rogon fare m’ag ni fal’eg rogon

HEBREWS 8:7 18 HEBREWS 8:12

u thilin Got nge girdi’ e kabfel’ ko bin kakrom e m’ag, nibochan e kan duwgiliy nga daken e pin’en ni kab gel e fel’riy ni yog Got ni bayi pi’ ngak e girdi’.

7Fa’anmang e yan i par e bin som’on em’ag u thilin Gotnge girdi’ nde yan i tagan ban’en riy, ma dakuriy rogon ningkun ngongliy e bin migid e m’ag. 8 I Got e pir’eg e kirebnike ngongliy e girdi’ rok me ga’ar:“Be ga’ar Somol: Bay taw nga boch e rran

mu gu ngongliy rogon reb e m’ag nib be’ech u thilignge girdi’ nu Israel, nge ngak fare ganong rokJudah.

9Gathi bayi bod rogon e bin ba’aram em’ag ni gu ngongliyu thilig nge pi chitamangirad

ko fa rofen ni gu kol pa’rad nggu pow’iyrad ngawuru’e nam nu Egypt.

Dar pired ni yad ba yul’yul’ ko fare m’ag ni gu pi’ ngorad,ma aram e da kug tiyan’ug ngorad.

10 Be ga’ar Somol, Ba’aray e re m’ag ni bay gu ngongliy uthilig nge girdi’ nu Israel

u tomuren e pi rran nem:Bay gu tay e pi motochiyel rog nga fithik’ i lanin’rad,

ma bay gu yoloy nga gum’ircha’rad.Bay gu mang Got rorad,

ma bay ra manged e girdi’ rog.11 Dakuriy bagayad ni ngki machibnag be’ ni girdi’en e

nam rok,ara be’ ni ngki yog ngak be’ ko nam rok ni nge ga’ar,‘Mu nang Somol.’

Ya yad gubin ni bay ra nanged gag,ni mus rok e en nth’abi sobut’ nge yan i mada’ ngak

e en nth’abi tolang rorad.12 Ma bay gu runguyrad mugu n’ag fan e pi kireb ni kar

ngongliyed,

HEBREWS 8:13 19 HEBREWS 9:7ma bay gu n’ag u wun’ug e pi denen rorad.”

13Re bugithin ney nike yog Got nimurung’agen reb em’agnib be’ech, e ir e ke dag Got riy ni fa bin som’on e m’ag ningongliy e ke farem; ma ban’en nike kakromma ke kadaye dabki n’uw nap’an me chuw.

9Tayfan u but’ ngu tharmiy

1 Bin som’on e m’ag e immoy e motochiyel riy ni fanko liyor nge bangi ban’en ni kan ngongliy ni tagil’ e liyor.2 Ni toy ba tent, ma bin ngam’on e senggil nike lunguyfa Gin’en nib Thothup e ir e bay fare magal u lan, nge faretebel ni bay eflowaudakenni kanpi’ ngakGot. 3Muwuru’e gin migid e mad ni kan pag u lang nga but’ e bay reb esenggil riy nike lunguy fa Gin Th’abi Thothup. 4Nu lan ebay e altar riy nib gol ni yima urfiy bogi ban’en ni bfel’ bonu daken, ma ku errogon fare kahol ko m’ag ni bay riy, nikan ing ko gol ni polo’. Ma re kahol nem e bay fare rume’u lan nib gol ni bay e manna u lan, nge fare ley i sog kuAron ni fa’ani yib yuwan, nge fa gal yang i malang ni kanyoloy e fapi motochiyel nga daken. 5Mu daken e re kaholnem e bay fa gali liyos riy ni ya’an e kerubim ni bay ponni pow riy ni bay Got u rom, kar upunguyew porow ngadaken fa gin’en ni ir e yima n’ag fan e denen riy. Machanegathi ireray e ngiyal’ ni ngan weliy urngin ban’en ngaritamilang.

6 Fa’ani m’ay i duwgiliy e pin’ey, ma aram mi i yan epi prist ngalan e bin ngam’on e senggil ko tent ni gubine rran ngu’ur ngongliyed e maruwel ni kan pi’ ngorad;7 machane kemus ni Prist ni Th’abi Ga’ e be yan ngalane bin tomur e senggil ko tent, nma rin’ ni aram rogon nrareb e duw ma ta’ab yay. Ma fek e racha’ nge yan i pi’ ngakGot ni fan ko denen rok nge fan ko denen nike ngongliy e

HEBREWS 9:8 20 HEBREWS 9:14girdi’ ndar nanged ni yad be denen. 8 Fare Kan Nthothupe be dag ngodad nib tamilang u rogon e pin’ey ni kanyarmiy ke par, ni kanawo’ ko gin Th’abi Thothup e daworni bing u n’umngin nap’an ni ka be par e bin ba’aram niwuru’ e tent. 9 Ren’em e be yip’ fan e re ngiyal’ i n’ey nigadad bay riy, ni fan e ren’em e tin ngan pi’ ngak Gotnge gamanman ni yibe li’ ngan pi’ ni maligach ngak Got,e dabiyag ni nge pingeg laniyan’ e pi’in yad be tayfan mayad be meybil ngak Got ngar pired ni kar yal’uwgad u mitGot. 10Kemus ni fan ko ggan, nge garbod, nge gam’ingin emaluk nge maluknag ban’en nrogon ko ba’ rorad e taliw.Pin’ey ni urngin e motochiyel ni fan nga wuru’ i dowey, nikemus ni bay fan nge yan imada’ ko ngiyal’ ni nge thiliyegGot urngin e pin’ey nge be’ech.

11Machane Kristus e ke yib ni ir fare Prist ni Th’abi Ga’ko fa pin’en ni bfel’ nike taw ngaray e chiney.* Fare tentni ir e be pigpig u lan e ka ba ga’ fan, ma ri kab gel feni fel’;gathi girdi’ e ngongliy, ni aram e gathi bang ko re faylengney ni sunumiy Got. 12 Fa’ani yan Kristus u lan fare tentnge yan i chuw ngalan fa Gin Th’abi Thothup nri ta’abyay me mus, ma de fek racha’en e kaming nge racha’enpifak e garbaw i yan ni nge pi’ ni maligach ngak Got;machane racha’en e fek i yan nge biyuliy e denen rodadni aram e ka ni fanay e binem e bayul ndariy n’umnginnap’an. 13 Racha’en e kaming nge garbaw ni pumo’onnge awat rok pifak e garbaw ni kan urfiy e un weregnga daken e pi’in yad ba alit u rogon e motochiyel, minbe’ech nagrad ni aram e kan chuweg e kireb rorad, nikireb rorad u yalen e motochiyel. 14 Ere fa’anra irerayrogon nib riyul’ e re bugithin ney, me ere ka ba ga’ e tinni ngongliy racha’en Kristus! Ya fare Kan Nthothup ni* 9:11 ke taw ngaray e chiney; boch e babyor e bay riy ni be yib.

HEBREWS 9:15 21 HEBREWS 9:22

bay i par ndariy n’umngin nap’an e ayuweg nge pi’ ir nimaligach ni bfel’ ngak Got. Racha’en e ir e ra be’echnaglanin’dad ko ngongol ndariyfan, nge yag nda pigpiggadngak fare Got ni be par nib fos.

15 Ireray fan ni Kristus e ir e ngongliy rogon e bin nibbe’ech e m’ag, ni fan e pi’in ke piningrad Got e nge yage fla’ab ndariy n’umngin nap’an ngorad nike yog Got nrapi’ ngorad. Ren’em e rayag ni fan e yam’ nike tay e ir e kebiyuliy e girdi’ ko pi kireb ni kar ngongliyed ko ngiyal’ niba’aram ni yad be par u tan e bin som’on e m’ag.

16 Fa’anra yim’ be’ ma bay babyoren e thum’ nike tayni ke thum’ nag urngin ban’en rok ni nge pi’ ko girdi’ kongiyal’ nra yim’ riy, ma dabisiy ni ngan guy rogon nganmicheg ni facha’ ni ngongliy e gi babyor nem e ke yim’.17 Ya babyor nike tay be’ e thin ngay ni nga fini yim’ minpithig e be par ndariy rogon ko ngiyal’ ni kabfos e en ningongliy; fin ra yim’ ma fini aram e rayag ni maruwel fagi babyor. 18 Aram fan ni mus ko fa bin som’on e m’agni ngongliy Got u thilin e girdi’ nge ir e kemus ni racha’e un maruwel ngay mi i par ni bfel’. 19 Som’on e weliyMoses ngak fapi girdi’ urngin fapi motochiyel ni bay ulan fare Motochiyel ni polo’. Me ere fek racha’en pifak egarbaw nge athkuy ko ran me lthag pa’ngin e hyssop ngayni kan tay bunu’en e saf nga taban ni kan k’ad ko row,me atngiy nga daken babyoren e Motochiyel nge girdi’ nigubin. 20Me yog ni ga’ar, “Ireray fare racha’ ni ir e pow kofare m’ag nike ngongliy Got ma ke ta’chiylen ngomed ningam folgad riy.” 21 Ere ku aram rogon ni ki atngiy Mosese racha’ nga daken fare tent kom’ag rokGot ngengadakenurngin ban’enni yimamaruwel ngay komeybil nge pigpigngak Got. 22 Rriyul’, nrogon ko fare Motochiyel e orenban’en e yibe be’echnag ko racha’; ma denen e be n’ag Gotfan rok e girdi’ ni kemus ni fa’anra ni pu’og e racha’.

HEBREWS 9:23 22 HEBREWS 10:2Maligach rok Kristus e chuweg e denen

23Pin’ey, ni ya’an e pin’en ni bay u tharmiy, e thingar nibe’echnag ni aray rogon. Machane tin nu tharmiy ban’ene nge be’echnag emaligach ni kabfel’. 24Ya Kristus e gathiyan ngalan e Gin nib Thothup ni girdi’ e ngongliy, ni ya’ane bin ba’aram ni ir e ba riyul’. I ir e yan ngalan e tharmiy,ni ireram e gin ke yan ngay nike yan nga p’eowchen Got nifan ngodad. 25 Prist ni Th’abi Ga’ nu Israel e gubin e duwnma yan ngalan e Gin Th’abi Thothup nike fek racha’ene gamanman i yan. Machane i Kristus e de yan ngalanni nge pi’ ir ni maligach ni bo’or yay; 26 ya fa’an mang earam rogon me ere bo’or yay ni nge gafgow ni ka nap’ane ngiyal’ ni sunumiy Got e fayleng riy. Machane ke yibi m’ug ta’ab yay ma aram e kemus, nike yib i m’ug ni bechugur ko tungun, ni fan e nge chuweg e denen u dakene maligach ni pi’ ni aram ir. 27 Ra be’ ma thingari yim’ nita’ab yay, ma nga tomuren e nge pufthinnag Got fa’anem.28 Ere aram rogon ni Kristus e ku ni pi’ ni maligach nrita’ab yay ni nge chuweg e denen rok bo’or e girdi’. Mabayi yib i m’ug ko yay ni nge man e l’agruw yay ngay, nigathi fan ko denen, machane bochan e nge thapeg ngakGot e pi’in yad be sonnag.

10Fare Motochiyel rok piyu Israel

1 Israel e gathi ri ya’an ni polo’ e tin nri ir ban’en, kemusni ya’an e pin’en ni bfel’ ni bay fini yib ni kab samathmath.Taab mit e maligach ni yibe pi’ riy u reb e duw nge reb.Ere re Motochiyel nem e uw rogon me yal’uweg e girdi’ni yad be yib ngak Got u daken e pi maligach nem ni yibepi’? 2 Fa’an mang e girdi’ ni yad be tayfan Got ma yad bemeybil ngak e kar ni be’ech nagrad ko denen rorad, madabki i magawon e denen rorad nga lanin’rad, ma ke tal

HEBREWS 10:3 23 HEBREWS 10:12urngin emaligach. 3Machane fan e pimaligach nemengepuguran ko girdi’ e denen rorad u reb e duw ngu reb. 4Yaracha’en e garbaw ni pumo’on nge kaming e ri dabiyag ninge fek e denen nge chuweg.

5 Ireray fan ni fa’ani chugur ni nge yib Kristus ngaraynga fayleng me ga’ar ngak Got:“Dabum e maligach nge gamanman ni yibe pi’ ngom,

machane kam ngongliy rogon ba dowef ni fenag.6 Ya de fel’ u wun’um e gamanman ni yibe pi’ ngom u

daken e altar ni kan urfiy ni ka reb,ara pi maligach ni ir e nge fek e denen nge chuweg.

7Ma aram me lungug, ‘Got, gub arayni nggu rin’ e tin ni gab adag ni nggu rin’ —ni bod rogon murung’ageg ni kan yoloy u lan e

babyor ko Motochiyel.’ ”8 Som’on e yog ni ga’ar: “Ya gathi gab adag ara bfel’ uwun’um e pi maligach nge pi gamanman ni yibe pi’ ngom,ara pi gamanman ni yibe pi’ ngom ni kan urfiy u daken ealtar nge fapi maligach ni nge fek e denen nge chuweg.” Iyog e ren’ey ni yugu aram rogon ni urngin e pi maligachney ma yibe pi’ nrogon ni be yog e Motochiyel. 9Ma aramme ga’ar, “Got, gub aray ni nggu rin’ e tin ni gab adag ninggu rin’.” Ma aram me n’ag Got urngin fapi maligach nikakromme tay Kristus ni maligach nga luwrad. 10Bochane rin’ Kristus e tin ni ba’adag Got ni nge rin’, ma aramfan ni gadad gubin ni kan chuweg e denen rodad kadbe’echgadni bochan faremaligachni pi’ ni aramdowngin,nri ta’ab yay ma aram e kemus.

11Ra reb e prist rok piyu Israel mma sak’iy ngalang ngii ngongliy e maruwel rok ni gubin e rran, ni ta’ab mit imaligach e be pi’ ni pire’ yay. Machane pi maligach neme ri dabiyag ni nge chuweg e denen. 12Machane Kristus eri ta’reb e maligach ni pi’ ni fan ko denen, nib maligach ni

HEBREWS 10:13 24 HEBREWS 10:23bay i par ni bfel’ ndariy n’umngin nap’an, ngemu’ me yani par nga but’ u ba’ ni mat’aw rok Got. 13 Ireram e gin nibay i son riy e chiney nge yan imada’ ko ngiyal’ ni bayi tayGot e pi to’ogor rok nga tan e rifrif u ay ni nge mang tagil’e magif ko rifrif u ay. 14 Ere ta’reb e maligach nike pi’ make yal’uweg ndariy n’umngin nap’an e pi’in kan chuweg edenen rorad kar be’echgad.

15 Ya ku errogon fare Kan Nthothup ni be michegngan’dad. Ya som’on e ga’ar:16 “Be ga’ar Somol: Ireray fare m’ag ni bay gu ngongliy

ngoradu tomuren e pi rran nem:

Bay gu tay e pi motochiyel rog ngalan gum’ircha’rad,ma bay gu yoloy nga lanin’rad.”

17Me ga’ar, “Ma dab kug leamnag e denen rorad nge kirebni ur ngongliyed.” 18 Ere nap’an ni bay nn’ag fan e pin’ey,ma aram e dakuriy fan reb e maligach ni ngan pi’ ni ngefek e denen nge chuweg.

Ngad chuchugurgad ngak Got19 Pi walageg ni girdi’en Kristus, kari puf e kanawo’

ngodad ni ngdarod ngalan fa Gin Th’abi Thothup u dakenracha’en Jesus ni map’ u kuruth. 20 Ke bing ngodadreb e kanawo’ nib be’ech ngak Got, ni reb e kanawo’nib fos nike yan i kuruf fa gi mad ni kateng ni bay uTempel ni aram downgin. 21 Ere bay e prist rodad nibtolang ni ir e be gagiyegnag e naun rok Got. 22 Ere ngadchuchugurgad ngak Got ni gadad ba yul’yul’ u lanin’dadngak mammich u wun’dad nder maruwaran’dad rok, ngelanin’dad ni kan be’echnag ndakir yog ngodad ban’en nibkireb ni kad rin’ed, nge dowef ni kanmaluknag ko ran nibmachalbog. 23 Ere ngad chichiiyed pa’dad ko ren’en ni ire ke l’agan’dad ngay ni ir e gadad be weliy murung’agen,

HEBREWS 10:24 25 HEBREWS 10:33ya ba pagan’dad ngak Got nra rin’ e tin keyog. 24 Ere ngebagadad ma ngi i leamnag bagadad, ma nge bagadad mangi i ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma berin’ e tin ni bfel’ ngak. 25Ma ngad guyed rogon ndab dapaged e mu’ulung rodad, ni bod rogon ni be rin’ boch egirdi’. Ma nge bagadad me pi’ e athamgil nga laniyan’bagadad, ngari gel ni fan e gimed be guy ni Chirofen nibay yib Somol riy e be chugur.

26 Ya dakuriy reb e maligach nra chuweg e denen nifa’anra da leamnigedni ngu’ud denengad i yan u tomurenni kan weliy ngodad e tin riyul’ kadnanged. 27Ra errogonme ere n’en ke magey ni ngan rin’ e ngan tamdag ko n’enni bayi m’ug: ni aram e pufthin nge nifiy nib gel ni bayikirebnag e pi’in yad be togopluw ngak Got! 28 En nderma fol ko Motochiyel rok Moses e yima li’ ngem’, ndanirma runguy ko ngiyal’ nike m’ug nib kireb e rok ko michnike dag l’agruw e girdi’ ara dalip. 29 Ere ra yan i di’in een ni be darifannag e en ni Fak Got ni be dag ko ngongolrok ndariyfan u wan’ e racha’ ko m’ag rok Got ni ir emachalbognag fa’anem, ni en ni ir e ke tagannag laniyan’fare Kan Nthothup nma ayuwegdad? Mu tafinay nigedfeni gel e gechig ni bay tapginni nganpi’ ngak! 30Yagadadmanang fa’anem ni ga’ar, “Bay gu fulweg taban e kireb,bay gu sulweg puluwon”; me ir e ki ga’ar, “I Somol e bayipufthinnag e girdi’ rok.” 31Rib gel e gafgow nra tay e pi’innra gechig nagrad Got, ni Got ni be par nib fos!

32Ki gimedmanang rogomed ko tin ba’aram e rran nikeyan nga tomur. Lan e pi rran nem u tomuren nike galram’en e tamilang rok Got nga dakenmed, e bo’or ban’enni mu gafgowgad riy, machane gafgow ni i yib ngomede de gel ngomed. 33 Bay yu ngiyal’ ni unog e thin nibkireb ngomed u fithik’ e girdi’ ma yibe ngongliy e ngongolnib kireb ngomed, ma bay yu ngiyal’ ni bayi n’en ma kam

HEBREWS 10:34 26 HEBREWS 11:3

fal’eged rogomed ni ngam uned ngak e pi’in yibe yodoro’nagrad ko gafgow. 34 Mu uned ko gafgow ni i tay e pi’inka nin’rad nga kalbus, ma fa’an nni fek urngin e chugumromed u fithik’ e yargel mi gimed k’adan’med ko chugumromed ni kan fek, ma gimed ba felfelan’ ngay, ya gimedmanang ni kabay ban’en romed ni kabfel’ ngay, ni bayipar ni dabi m’ay bi’id. 35 Ere dabi mulan’med ngu’umpired nib pagan’med, ya bay wenegan ni ba ga’ nra yibngomed. 36 Ya thingari gum’an’med, ni fan e nge yag nimu ngongliyed e tin nibm’agan’ Got ngayme yag ngomede tin keyog nra pi’ ngomed. 37 Ni bod rogon ni keyog ebabyor nib thothup ni be ga’ar:“Dabki n’uw nap’an

ma en ni nge yib e bay yib,ni dabi sowath.

38 Machane pi’in yad bmat’aw, ni girdi’eg, e bay ra pirednib mich Got u wun’rad miyad fos;

machane fa’anra sul bagayad nga wuryal,ma dabki felan’ug ngak.”

39 Gathi gadad e pi’in ni kar pi’ed keru’rad ngak Got karmaloggad; ya gadad e ke michan’dad ngak Kristus kadthapgad ngak Got.

11Michan’

1Ra nge michan’dad ma aram e ke pagan’dad ko pin’enni ir e ke l’agan’dad ngay, ma ke michan’dad ko pin’enndarid guyednga owchedad. 2Girdi’ ni kakrome ra fel’gadu wan’ Got ni bochan e michan’rad ngak Got.

3Michan’ rodad ngak Got e kad nanged riy ni lanelangnge urngin ban’en ni bay riy nib mu’un e fayleng ngay ethin rok Got e sunumiy, ere n’en nrayag ni ngan guy nga

HEBREWS 11:4 27 HEBREWS 11:9owchey e ni ngongliy ko n’en ndabiyag ni ngan guy ngaowchey.

4 Michan’ rok Abel ngak Got e ir e pow’iy Abel nge pi’ngak Got e maligach ni kabfel’ ko maligach ni pi’ Kain.Michan’ rok Abel ngak Got e ir e fal’eg Abel u wan’ Gotme matha’eg Got ngak Abel nike mang be’ nib mat’aw, yabm’agan’ Got ko maligach ni i pi’ ngak Got. Yugu aramrogon nike yim’ Abel, machane michan’ rok ngak Got e kabe non.

5Michan’ rok EnokngakGot e ir e tay Enoknde yim’. Maaram min fek ngalang ngak Got, ndakuriy be’ ni ki pir’eg,ni fan e Got e ke fek ngalang. Be yog e babyor nib thothupnu m’on riy ndawor ni fek ngalang ma bfel’ Enok u wan’Got. 6Dariy be’ nra fel’ u wan’ Got ni fa’anra de mich Gotu wan’. Ya en nra yib ngak Got e thingari mich u wan’ nibay Got mra tow’athnag e pi’in yad be gay Got.

7 Michan’ rok Noah ngak Got e ir e ayuweg Noah ngemotoyil ko tin ni yog Got ngak ni murung’agen e pin’enni bayi taw, ni bogi ban’en ndabiyag ni nge guy Noah engiyal’nem. Me fol ko tin keyog Got ngak ni nge rin’,me toy fare barkow ni ark fithingan, ni re ark nem e ire faseg Noah nge girdi’ nu tabinaw rok. Ireray kanawo’enme gagiyelnag nib kireb e rok e girdi’ nu fayleng, me yagngak Noah mat’awuy nma pi’ Got ngak e girdi’ u daken emichan’ rorad ngak.

8Michan’ rok Abraham ngak Got e ir e pow’iy Abrahamnge fol ko thin ni yog Got ngak fa ngiyal’nem, nge yan nibe lek ba nam ni keyog Got ni bayi pi’ ngak. I pag e namrok nge yan nde nang e gin’en ni be sor ngay. 9Mu dakene michan’ rok ngak Got e ir e yag riy ni nge yan i par kofare nam ni yog Got ni bayi pi’ ngak, ni gowa be par u lanba nam ni gathi nam rok. I par u lan e tent ni yad Isak ngeJakob, ni ki yag ngorow e tin ni yog Got ngak nra pi’ ngak.

HEBREWS 11:10 28 HEBREWS 11:1910 Ya Abraham e i sonnag fare binaw ni Got e ke gonopiyya’an ke toy, ni fare binaw ni bay e def riy u but’ ni dabichuw bi’id.

11Michan’ rok Abraham ngak Got e ir e ayuweg nge yagni mang reb e matam ni yugu aram rogon nike pilibthir,ma ku errogon Sarah ndabkiyag ni nge diyen. I pagan’Abrahamngak Got nra rin’ Got e tin keyog ni bay rin’ ngakAbraham. 12 Yugu aram rogon ndabkiyag ni nge fakay ebitir ni fan e ke pilibthir, machane ireray e remo’on ni yibowchey ni pire’ ni bod rogon feni yo’or e t’uf u lanelang,ni bod feni yo’or e yan’ ni da nnang urngin.

13 Ma urngin e pi girdi’ ney nra m’ad nib mich Got uwun’rad; nde yag ngorad ko biney e tamilang e pin’enni yog Got ni bayi pi’ ngorad, machane ra changargadngam’on nib orel miyad guy e tin keyog Got ni bayi pi’ngorad miyad felfelan’ ngay, mu ur daged ko ngongolrorad ni yad e girdi’ nu bang ma yad e milekag ni yad bepar u roy u fayleng. 14 Pi arorad ni i yog e pi thin ney eur daged nib tamilang ni yad be nameg reb e nam i yan niir e nge mang nam rorad. 15Ma daki sul e leam rorad kofare nam ni kar chuwgad riy; ya fa’an mang e yodorom,mrayag ni ngar sulod. 16Machane reb e nam ni kabfel’ e ire yad be nameg, ni aram e fare nam ni tharmiy. Ma arame de tamra’ Got ni ngrogned ni ir e Got rorad, ni fan e kengongliy rogon bbinaw ni taferad.

17Michan’ rok Abrahamngak Got e ir e pow’iy Abrahamngepi’ Isak nimaligachngakGot ko fa ngiyal’nemni fa’anisikengnag Got gelngin e michan’ rok Abraham ngak. YaAbraham e ir e cha’ ni yog Got ngak ni bayi pi’ bbitir ngak,machane i duwgiliy u wan’ ni nge pi’ fak ni kari maagiragrok ngak Got ni nge mang maligach. 18 Ya ke mu’ i yogrok Got ngak ni ga’ar, “U daken Isak ni fakam e bayi yibowchem riy ni pire’.” 19Me pagan’ Abraham ngay nrayag

HEBREWS 11:20 29 HEBREWS 11:28rok Got ni nge faseg Isak ko yam’, ere yan i aw ni susun efos Isak ko yam’ nge sul ngak Abraham.

20 Michan’ rok Isak ngak Got e pow’iy Isak nge yibilayJakob nge Esau ni nge fel’ wa’athrow.

21 Michan’ rok Jakob ngak Got e ir e pow’iy Jakob ngeyibilay fa gali pumo’on ni fak Josef u m’on ni be n’en ninge yim’; ni duwgil nga p’ebugul e sog rok nge yibil ngakGot.

22Mamichan’ rok Josef ngak Got e pow’iy Josef ni fa’anibe n’en ni nge yim’ me weliy murung’agen e girdi’ nuIsrael ni bay ranod ngar chuwgad ko nam nu Egypt, meyog e n’en ni ngan rin’ ko dowef rok.

23 Michan’ rok e gallibthir rok Moses ngak Got e ir epow’iyrow ngar mithegew Moses ndalip e pul ko ngiyal’nni gargeleg riy. Ya ra guyew ni ir bochi tir ni ba flont,ma dar tamdaggow ni nge dab ra folgow ko tin keyog epilung.

24Michan’ rok Moses ngak Got e pingeg laniyan’ Mosesko ngiyal’ nike ilal nge dabuy ni nganog ni ir e fak be’ nibpin ni fak Farao. 25Ya ka ba’adag ni nge un ngak girdi’enGot ko gafgow ko bin ni nge felfelan’ nib ngoch nap’an nibe ngongliy e denen. 26Ya leamnag ni gafgow ni ngan tayko moning ni fan ngak fare Messiah e ka ba ga’ fan ngaurngin e machaf nu Egypt; ni fan e i par nike yip’ owchenko tin ni kabay ngam’on ni bayi pi’ Got ni puluwoy.

27Michan’ rok Moses ngak Got e ir e pow’iy Moses ngeyan nge chuw u Egypt nde tamdag ngak e pilung nu Egyptnike damumuw; ma de sul nga Egypt, ni bochan e gowa keguy fare Got ndab ni guy nga owchey. 28Ma michan’ rokngak Got e pow’iy nge sunumiy fare madnom ni Paluk’afnge yog ni ngan wereg e racha’ nga daken e mab, ni fan efare Engel ni nge thang e pogofan e nge dabi li’ e bitir nipumo’on ni tin th’abi ilal u fithik’ pifak piyu Israel.

HEBREWS 11:29 30 HEBREWS 11:3829 Ma michan’ rok piyu Israel ngak Got e ir e ayuweg

piyu Israel ngar th’abed fa gi day ni kanog e Red Sea ngayni gowa yad be yan u daken e binaw; ma fa’an ni lekrad yuEgypt, me yib e day nga dakenrad.

30 Michan’ rok e girdi’ nu Israel ngak Got e muruwliyfare yoror nu Jeriko nge muchubu’ nga but’ u tomurennike liyeg yu Israel ni nga medlip e rran. 31 Rahab nmapi’ ir nchuway’, e michan’ rok ngak Got e tay Rahab ndeun ngak e pi’in nli’rad ngarm’ad, ni pi’in nda ur folgad rokGot, ni fan e fek fa gali damit nga tafen nge ayuwegrow.

32 Ere nggu ul ul ngay fa? Dakuriy e tayim rog ni ngguweliy murung’agen Gideon, nge Barak, nge Samson, ngeJefta, nge David, nge Samuel, nge pi profet. 33 Michan’rorad ngak Got e ir e ra maelgad riy ngak e pi nam ngargelgad. Rrin’ed e tin nib mat’aw me yog ngorad e tinkeyog Got nra pi’ ngorad. Ra ninged l’ugun e layon,34 miyad thang e nifiy nib gel, ma de yag ni ngan li’radko saydon. Yad mme’waer machane yib gelngirad ngargelgad; ma yad ba gel komael, ma arammiyad li’ e salthawrok e pi nam. 35Mamichan’ rok e pi’in ni ppin ngak Got earam fan me faseg Got e yam’ rorad.

Ma boch e girdi’ e ra siyegned ni ngan pagrad, mingafgow nagrad ngarm’ad ni fan e ngan fasegrad ko yam’nga reb e tamilang ni kabfel’. 36 Ma boch i yad e unmoningnag ma yibe toy, ma boch i yad e ni m’ag nga nin’nga kalbus. 37 Ma un malang nagrad ngarm’ad, ma ungoloyochiy boch i yad nge ruw ley, ma boch i yad e unli’ ko saydon. Ma uranod i yan ni keru’ e saf nge kaming ekron’ed nimad, ni kar gafgowgad,ma yibe gafgownagrad,ma ba kireb e ngongol ni yibe rin’ ngorad. 38 Ya dab ram’aggad e girdi’ nu roy u fayleng! Ma uranod u daken eted i yan nge yungi n’en ni go’o burey, ma yad be par u lane yiy nge low u tan e but’.

HEBREWS 11:39 31 HEBREWS 12:639Urngin e pin’ey e dag ngak e girdi’ gelngin e michan’

rok e pi cha’nem ngak Got! Machane de yag ngorad engiyal’neme tin ni yog Got nra pi’ ngorad, 40ya bay e tin nikabfel’ ban’en ni kem’ay i leamnag rok Got ni fan ngodad,ni ngad cheaggad ngorad nge fel’ rogodad riy.

12Got ni Chitamangidad

1 Gadad e ba sug e pi girdi’ nem u to’obdad ni yad beguydad, ni ur daged ko ngongol rorad nrib michan’radngak Got. Ere ngad paged urngin ban’en ni be magawonngodad, nge denen nike m’agdad nike chichiiy pa’ rodad,ngad athamgiliyed e gin ni kabay ni ngad milgad riy ngadtawgad ko gin ni gadad be nameg. 2 Ma gad par ni kadl’eged owchedadngak Jesus, yi ir e be toer emichan’ rodadngak ko tabolngin nge yan i mada’ ko tungun. Ya de pagir ni bochan fare kuruth! Machane bochan e felfelan’ nibe sonnag ma daki tafinaynag e tamra’ nra tay ko yam’ ninge tay u daken e kuruth, me ere chiney e ke par nga but’u ba’ ni mat’aw rok Got u tagil’ Got.

3Mu tafinay niged gelngin e gafgow ni tay, nge rogonni k’adan’, nge gelngin e fanenikan ni tay e pi’in ntadenenngak! Ere dabi mulan’med ngam paged gimed. 4 Yaathamgil ni gimed be tay nib togopluw ko denen e daworitaw ko gin ni ngan li’med riy ngam m’ad. 5Mogned, kampaged talin fapi thin ni bay u lan e babyor nib thothupnma pi’ e athamgil nga lanin’uy ni fa’ani be non Gotngomed pifak? Ni be ga’ar,“Fakag, mu tiyan’um ko ngiyal’ nike gechig nigem Somol

riy,ma dabi mulan’um ko ngiyal’ nra puwan’ ngom.

6Ya Somol e ma gechignag e en nib t’uf rok,mma toy e en nike tay ni fak.”

HEBREWS 12:7 32 HEBREWS 12:167Muathamgiliyed e gafgownike yib ngomed ni bod rogone gechig nma pi’ e chitamangiy; ya gafgow romed e bedag ni be tay Got ni gimed pifak. Gur bay reb e bitirnde gechignag e chitamngin bi’id? 8 Fa’anra dabi gechignagmed ni bod rogon nma rin’ ngak urngin e tin ni pifak,me ere gathi gimed pifak, ya gimed pifak e moro’ro’. 9Marogon e chitamangidad ni girdi’ e yad ma gechig nagdad,machane gadad ma tay farad. Ere uw fene ri ka ba ga’ fanni ngad folgad rok Got ni Chitamangidad ma gadad fos.10 Pi chitamangidad ni girdi’ e yad ma gechig nagdad nibngochnap’annrogonnibmat’awuwun’rad. MachaneGote be gechig nagdad ni fan ngodad, ya ngad thothupgadni bod ir. 11 Ma fa’an bayi gechig nagdad Got, ma gadadfiney e ngiyal’ i n’em nre n’em nike yib ngodad e ban’enni nge kireban’dad ngay, ma gathi nge felfelan’ nagdad.Machane fa’ani tomur riy, ma fa pi’in ni mit nem e gechige ke yib mangin ngorad ni kar moding gad, e aram e keyag pulwon ngorad, ni ke gapas lanin’rad ma ke yal’uwpangirad u mit Got.

Fonow nge ta’chiylen12Mpuged pa’med nib m’ay gelngin ngalang, mi gimed

gelnag bugun aymednibme’waer! 13Ngampiredni gimedbe yan u daken e kanawo’ nib k’iy, ni fan e aymed ndariygelngin e nge dabi kireb, machane nge gol.

14 Mu guyed rogon ngu’um pired nib aw e gapas uthilmed urngin e girdi’, mi gimed guy rogon nge parpangimed nib thothup, ya dariy be’ nrayag ni nge guySomol ni fa’anra de thothup pangin. 15Mu ayuwgad ngedabi pi’ bigimed keru’ ko runguy rok Got ngodad. Muayuwgad nge dabi bod bigimed ba ke pan nibmo’oy ni ilalnge gafgownag bo’or e girdi’ ko yub rok. 16Mu ayuwegedgimed nge dariy be’ u fithik’med ni nge pig nge ngongliy

HEBREWS 12:17 33 HEBREWS 12:24e ngongol ko darngal fa reb e de pag ir ngak Got ngemangGot e i gagiyegnag ni bod ni rin’ Esau, ni bochan ta’ab yaye abichme chuway’ ngamat’wun ni bay rok ni bochan e ire bin nganni’ e bitir. 17Ma gimedmanang, ni fa’ani tomurriy me t’uf rok ni nge tay e chitamngin pa’ nga daken ngeyibilay ngak Got; machane dakiyag, ya daki pir’eg rogonni nge thiliyeg e tin ke ngongliy, ni yugu aram rogon ni igay ni be yib e lu’ u owchen.*

18 Gathi kambad nga ban’en nrayag ni ngam mathgadngay ni bod rogon piyu Israel nrabad ko burey ni Sinai nibay e daramram riy, lumor nge rumug, nifeng nrib gel,19 lingan ba rappa, nge ba lam ni non. Ma fa’ani rung’age girdi’ e re lam nem ni non miyad wenig ni nge dab kurrung’aged bbug e thin, 20 ya dakiyag ni ngar athamgiliyedngar rung’aged fare bugithin ni be yog fare lamni be ga’ar,“Mus nga ba gamanman nra math ko re burey ney mathingar ni malangnag nge yim’.” 21 Ma urngin e pin’emnra guyed e rib tamdag ya’an ya ba’aram ni ga’ar Moses,“Gu be da’da’ ni kug tamdag!”

22Machane gimed e kambad ko burey ni Zion nge farebinaw rok fare Got ni be par nib fos, ni fare Jerusalem nutharmiy, ni bay e engel riy ni bukum i biyu’. 23 Kambadko fare mu’ulung ni yibe felfelan’ riy, ni mu’ulung roke tin ni nganni’ u pifak Got, ni kan yoloy fithingrad utharmiy. Kambad ngak Got, ni ir e tapufthin rok e girdi’ni urngin, nge pi’in yad bmat’aw ni kan ngong liyrad karfel’gad ni yad bay u tharmiy. 24 Kambad ngak Jesus, ni ire ke ngongliy rogon fare m’ag nib be’ech, nge fare racha’ni kan wereg ni ir e bemicheg boch ban’en ni kabfel’ bochko tini micheg racha’en Abel.

* 12:17 ni i gay; ara i guy rogon ni nge yag e fal’eg wa’ath ngak.

HEBREWS 12:25 34 HEBREWS 13:425 Ere, mu ayuwgad, ma dab mu dabuyed ni ngam

telmed ngak e en ni be non. Ya pi’in ra dabuyed ni ngarmotoyilgad ngak e cha’ ni ir e i yog e thin rok Got u royu fayleng e de yag ni ngar thaygad ko gechig. Ere fa’angadad ra pi’ keru’dad ngak e cha’ ni ir e be non u tharmiyngodad, ma ra di’in ma gadad thay ko gechig! 26 Lamane rurug e fayleng e ngiyal’nem, machane chiney e ke yogni ga’ar, “Bay ku gu rurug bayay e fayleng nib mu’un etharmiy ngay.” 27 Re bugithin ney nike ga’ar, “ku bayay”e be dag nib tamilang ni tin ni sunumiy Got ban’en e bayirurug nge chuweg, ma aram e tin nde rurug ban’en e bayipar.

28 Ere ngad pininged e magaer ngak Got u lanin’dad nifan e ke yag ngodad e gagiyeg rok Got ndabiyag ni ngerur. Ere ngad pininged e magaer ngak Got ma gadad liyornge meybil ngak u fithik’ e tayfan nge mudugdag nrogonkanawo’en nra m’agan’ ngay; 29 ya Got rodad e riyul’ nibnifiy nma urfiy ban’en.

13Rogon ni ngu’un yan nga laniyan’ Got

1Umpired ni ra bigimedma ba t’uf bigimed rok nrogone walag nma par u fithik’ Kristus. 2 Dab mpaged talin ningam ayuweged e milekag ni karbad nga tabinaw romed.Ya bay boch e girdi’ ni ur rin’ed miyad ayuweg e pi engelndar nanged. 3Dab mpaged talin e pi’in ni ka nin’rad ngakalbus, ni ngu’um leam naged ni susuna gimed bay roradu kalbus. Dabmpaged talin e pi’in yad be gafgow, ni ngamleam naged ni susuna gimed be un ko gafgow ni yad betay.

4 Mabgol e urngin e girdi’ ni nge tayfan, ma pumo’onnge ppin ni kar uned ko mabgol e thingari bagayad mi ipar nib yul’yul’ ngak bagayad. Ya ra gechignag Got e pi

HEBREWS 13:5 35 HEBREWS 13:14arorad ni be ngongliy e ngongol ko darngal nge pi’in yadbe par e girdi’ ni gathi mabgol rorad.

5Dabi m’on e salpiy u lanin’med, ma ngam pired ni ngefel’ u wun’med e tin ni bay romed ban’en. Ya ke yog Gotnike ga’ar, “Ri dab gu pagem; ma ri dab gu n’igem.” 6 Eredab kud tamdaggad ma nge lungudad,“I Somol e ir e be ayuwegneg,

ere dab gu tamdag!Mang e rayag ni nge rin’ e girdi’ ngog?”

7 Um tafinay niged fa pi’inem ni yad e urogned e thinromed, ma yad e rogned e thin rok Got ngomed. Mutafinay niged rogon ni ur pired nge rogon e yam’ nra ted,mi gimed fol u rogon ni ur pired nibmichan’rad ngak Got.8 I Jesus Kristus e ka rogon ni fowap, nge daba’, nge chineyi yan ngam’on ndariy n’umngin nap’an. 9Ere dabmpagede pi machib nib thil ko biney nge fekmed nga wuru’ e wo’.Ya bfel’ ni gelngin lanin’dad ni nge gel e ngi i yib rok Gotngodad nib tow’ath, ma gathi bochan e gadad be fol u bogimotochiyel nimurung’agen e ggan; ya pi’in ni ur folgad kopi motochiyel ney e de fel’ rogorad riy.

10 Ya pi prist ni yad ma pigpig u lan e tent ko liyornge meybil rok yu Israel e dariy mat’awrad ni ngar ked emaligach ni ka ni pi’ u daken e birodad e altar. 11Ya Prist niTh’abi Ga’ rok piyu Israel e ma fek e racha’ ko gamanmani yan ngalan e Gin Th’abi Thothup ni nge pi’ ngak Gotni maligach ni fan ko denen; machane pi gamanman nikan li’ e yima urfiy u wuru’ e gin ni be par e girdi’ nuIsrael riy. 12 Ireray fan ni ki yim’ Jesus u wuru’ e garogko fare binaw, ni fan e nge maluknag e girdi’ nga racha’ennge chuw e denen rorad ngar be’echgad. 13 Ere ngdarodngak nga wuru’ e binaw ngad uned ngak ko tamra’. 14 Yadariy bbinaw u roy u fayleng ni kari par nike mang binawngodad; ya gadad be son ni nga fin danod ko fare binaw ni

HEBREWS 13:15 36 HEBREWS 13:22ir e bay finim’ug ngodad. 15Ere ngu’ud pininged emagaernge sorok’ ngak Got ni gubin ngiyal’ ni ir emaligach rodadngak u daken Jesus; ni aram e re maligach ni gad be pi’ udap’ilangdad ni gadad be yog ni ir e Somol. 16Dabmpagedtalin ni ngam rin’ed e tin ni bfel’ ni nge bigimed mi iayuweg bigimed, ya ireray e pi maligach nib m’agan’ Gotngay.

17Mu folgad ko thin rok e pi’in yad be yog e thin romed.Ya yad bematanagiy lanin’med ndarir talgad, ni bochan eriyad ra weliy ngak Got rogon ni ur ngongliyed e marwelrorad. Ya fa’an gimed ra fol rorad ma ra ur ngongliyed emaruwel rorad nib felan’rad ngay; ya fa’anra dangay mabay ur ngongliyed nib taganan’rad, ma aram e dabi fel’rogomed riy.

18 Um pired ma gimed be yibiliymad ngak Got. Yagamad e bmuduwgilan’mad ngomad ndariy ban’en ni beyog lanin’mad ngomad ni kug rin’ed nib kireb, ya gamadba’adag ni ngu’ug rin’ed e tin nib mat’aw ni gubin ngiyal’.19 Ri gu be wenig ngomed ni ngar mu yibiliyed gag ngakGot nge yag ni pi’eg nggu sul ngomed ni papey.

Meybil20 I Got e ke faseg e Somol rodad i Jesus ko yam’, ni ir e

en Ga’ ni Tagafiy e Saf ni bochan racha’en, ni ir fare m’agni bayi par ndariy n’umngin nap’an. 21 I Got ni ir e Gotko gapas e nge pi’ ngomed urngin e tin ni bfel’ ni nge yagngomed nge yag ni mu rin’ed e tin nib m’agan’ ngay, merin’ u fithik’ i lanin’dad e tin ni ir e bm’agan’ ngay, ni ngerin’ u daken Jesus Kristus. Mi Kristus e ngad ted fan echiney i yan ngam’on ndariy n’umngin nap’an! Amen.

Tin tomur e thin22Pi walageg ni girdi’en Kristus, gu bewenig ngomed ni

ngam motoyilgad u fithik’ e gumaen’ ko re thin ney ni ir

HEBREWS 13:23 37 HEBREWS 13:25e nge pi’ e athamgil nga lanin’med; ya re gi babyor ney nikug yoloy ke yib ngomed e gathi rib n’uw. 23 Gub adag ningam nanged ni walagdad ni girdi’en Kristus i Timothy eka ni pag u kalbus. Fa’anra ke yib ngog, ma gamow ni baygu bow ngad mada’gad.

24 Mogned ngak e pi’in yad be yog e thin romed ngengak urngin e girdi’ rok Got ni be lungumad e nge felan’Got ngorad. Pi walagdad nu Italy ni walagdad u dakenKristus e be lungurad e nge felan’ Got ngomed.

25 I Got e ngi i ayuwegmed ni gimed gubin.

38Bible Ni Thothup

The Holy Bible in the Yapese language of the Federated States ofMicronesia

Copyright © 2007 Bible Society of MicronesiaLanguage: YapeseThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2017-12-21PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 11 Jan 2020 from source files dated 11 Jan202037b6628b-b71d-5df3-af33-fc1d4dd69788