b.a. hindi degree programme.14.139.185.44/online/syllabus/ug/2014/ug functional hindi admn...

225

B.A.

FUNCTIONAL

HINDI

DEGREE

PROGRAMME.

CORE,

COMPLEMENTARY

&

OPENCOURSES

226

COURSE STRUCTURE FOR COURSE STRUCTURE FOR COURSE STRUCTURE FOR COURSE STRUCTURE FOR FUNCTIONAL FUNCTIONAL FUNCTIONAL FUNCTIONAL HINDI HINDI HINDI HINDI PROGRAMMEPROGRAMMEPROGRAMMEPROGRAMME

Working days/SemesterWorking days/SemesterWorking days/SemesterWorking days/Semester 90 Days

Item wise CoursesItem wise CoursesItem wise CoursesItem wise Courses Credits Credits Credits Credits Working HoursWorking HoursWorking HoursWorking Hours MarksMarksMarksMarks Common coursesCommon coursesCommon coursesCommon courses 38383838 46464646 500500500500 Core Core Core Core coursescoursescoursescourses 64646464 79797979 775775775775 Complementary coursesComplementary coursesComplementary coursesComplementary courses 16161616 23232323 200200200200 Open courseOpen courseOpen courseOpen course 02020202 02020202 025025025025 Total for the ProgrammeTotal for the ProgrammeTotal for the ProgrammeTotal for the Programme 120120120120 150150150150 1500150015001500

Sem

Common Course Core Course Complementary

Course

Open

Course

Total English

(First

Language)

Hindi/Skt

(Second

Language)

Functional Hindi

Hindi Hindi

I 4 3 4 5 4 --

20

II 4 3 4 5 4 20

III 4 4 4 4

--

4 20

IV 4 4 4 4 4 20

V

-- --

4 4 4 4 4 2 22

VI 4 4 4 4 2 18

Total

22 Credits

(300 marks)

16 Credits

(200 Marks)

64 Credits

(775 Marks)

8 8 2

120 16 Credits

(200 Marks)

2 Credits

(25

Marks)

38 Credits (500 Marks) 82 Credits (1000 Marks) 120

227

I SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE

COURSE & TITLE WEEKLY

HOURS

CREDIT

1 1B01 FHI CORE – HINDI NATAK EVAM

EKANKI

6 5

2 1C01 FHI COMLE –PATRAKARITHA AUR

HINDI PRINT MEDIA

4

II SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE


HOURS

CREDIT

3 2B02 FHI CORE – HINDI UPANYAS 6 5

4 2C02 FHI COMLE – ELECTRONIC MEDIA

AUR HINDI CINEMA

6 4

III SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE


HOURS

CREDIT

5 3B03 FHI CORE – UPYOGI HINDI

VYAKARAN

4 4

6 3B04 FHI CORE – HINDI SAHITYA KA

ITIHAS (RITIKAL TAK)

5 4

7 3C03 FHI COMLE – HINDI MAIM

DAFTARI KAMKAJ

6 4

IV SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE


HOURS

CREDIT


ITIHAS (GADHYA)

5 4

9 4B06 FHI CORE – PRAYOJAN MOOLAK

HINDI

5 4

10 4C04 FHI COMLE – HINDI MAIM

COMPUTER SIKSHA

5 4

228

V SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE


HOURS

CREDIT


ITIHAS (PADHYA)

5 4

12 5B08 FHI CORE – HINDI MAIM

PRAKASAN

5 4

13 5B09 FHI CORE – HINDI KAVITHA 5 4

14 5B10 FHI CORE – BHARATIYA KAVYA

SASTRA

4 4

15 5B11 FHI CORE – ANUVAD VIGYAN 4 4

16* 5D01 FHI OPEN – DESKTOP PUBLISHING 2 2

5D02 FHI OPEN – HINDI MAIM ANUVAD

AUR PATRACHAR

2 2

VI SEMESTER

SL.

No.

COURSE

CODE


HOURS

CREDIT

17 6B12 FHI CORE – PASCHATYA

KAVYA SASTRA

6 4

18 6B13 FHI CORE –BHASHA VIGYAN 6 4

19 6B14 FHI CORE – HINDI BHASHA KI

UTPATHI AUR VIKAS

6 4

20 6B15 FHI CORE – HINDI KAHANI 5 4

21 6B16 FHI CORE - PARIYOJANA

KARYA

2 2

* * * * OPEN COURSES OFFERED BY OPEN COURSES OFFERED BY OPEN COURSES OFFERED BY OPEN COURSES OFFERED BY FUNCTIONAL FUNCTIONAL FUNCTIONAL FUNCTIONAL HINDI DEPARTMENTHINDI DEPARTMENTHINDI DEPARTMENTHINDI DEPARTMENT FOR OTHER FACULTIES:FOR OTHER FACULTIES:FOR OTHER FACULTIES:FOR OTHER FACULTIES: 1111. . . . DESK TOP PUBLISING, DESK TOP PUBLISING, DESK TOP PUBLISING, DESK TOP PUBLISING, 2222.... HINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHARHINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHARHINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHARHINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHAR

229

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ xÉÉ]õEò B´ÉÆ BEòÉÄEòÒ–HINDI NATAK EVAM EKANKI Course Code: 1B01FHI No. of Credits: 5 No. of Contact Hours: 108

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 30PÉÆ]äõ) x ÉÉ] õE ò - =n Âù ¦É´ É +Éè®ú Ê´ ÉE òÉºÉ - +ÉvÉÖÊx ÉE ò Ê½ þx n ùÒ xÉ É] õEò – | ÉÊºÉr ù x ÉÉ] õE òE òÉ®ú +Éè®ú =x ÉE äò

x ÉÉ] õE ò–ºÉÉÊ ½ þiªÉE òÉ®ú ®úÉ ¨É EÖò¨ÉÉ®ú ´ É¨ÉÉ Ç - x ÉÉ] õ E òE òÉ ®ú ®úÉ¨ÉE Öò¨ÉÉ®ú ´ É¨ÉÉÇ - = x ÉE äò | ÉÊ ºÉ r ù xÉÉ ] õE ò –

x ÉÉ] õE ò ÒªÉ iÉ i´ ÉÉå E äò +ÉvÉÉ®ú {É®ú‘+ÎM x ÉÊ¶ ÉJÉÉ’ xÉ É] õE ò E òÉ ¨ÉÚ± ªÉÉÆE ò xÉ *

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (2- 28PÉÆ]äõ) x ÉÉ] õE ò +ÎM xÉ Ê¶ ÉJÉÉ – b ÷ÉÄ. ®úÉ¨ÉE Öò¨ÉÉ®ú ´ É ¨ÉÉ Ç* (Ê´ É ºi ÉÞi É +v ªÉ ªÉ xÉ )

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (3- 25PÉÆ]äõ) B E òÉÄE òÒ - = n Âù ¦É´ É +É è®ú Ê´ ÉE òÉºÉ - +ÉvÉÖÊx ÉE ò Ê½ þxn ù Ò BE ò ÉÄE ò Ò – | É ÊºÉr ù B E òÉÄE òÒE òÉ®ú +É è®ú =x ÉE äò

B E òÉÄE òÒ – BE ò ÉÄE ò ÒE òÉ ®ú +YÉä ªÉ –BE òÉÄE òÒ E ò± ÉÉ Eäò i Éi ´ ÉÉå Eäò +É vÉ É®ú {É®ú ‘xÉ B BE òÉ ÆE òÒ’ E äò

B E òÉÄÊE òªÉÉå E ò É ¨ÉÚ± ªÉ ÉÆE òx É*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (4- 25PÉÆ]äõ)

Êx É¨x ÉÊ± ÉÊJÉi É S ÉÉ®ú B E òÉÄÊE òªÉ Éå E ò É Ê´Éºi ÉÞi É +v ªÉ ªÉx É:

1. ¤ ÉºÉÆi É ºÉSS ÉiÉ Éx Éxn ù ½ þÒ®úÉ xÉ xn ù ´ ÉÉiªÉÉ ªÉx É ‘+YÉä ªÉ’

2. ¨É½ þÉ¦ÉÉ®úiÉ E òÒ BE ò ºÉÉÆZÉ ¦ÉÉ®úiÉ ¦ÉÚ¹Éh É +OÉ ´ ÉÉ± É

3. ¦ÉÉä®ú E òÉ iÉ É®úÉ V ÉMÉ n ùÒ ¶ ÉSÉx p ù ¨ÉÉlÉ Ö®ú

4. ºÉÒ¨ÉÉ ®äú JÉÉ Ê´ É¹h ÉÖ | É¦É ÉE ò®ú

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÉ`ö¬ {ÉÖºiÉEåò: 1. +ÎMxÉÊ¶ÉJÉÉ (xÉÉ]õEò) – b÷ÉÄ ®úÉ¨ÉEÖò¨ÉÉ®ú ´É¨ÉÉÇ, ®úÉVÉ{ÉÉ±É BÆb÷ ºÉxºÉ, EòÉ¶¨ÉÒ®úÒ MÉä]õ, nù±±ÉÒ* 2. xÉB BEòÉÆEòÒ - +YÉäªÉ (ºÉÆ), ®úÉVÉ{ÉÉ±É BÆb÷ ºÉxºÉ, EòÉ¶¨ÉÒ®úÒ MÉä]õ, nù±±ÉÒ*

230

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ xÉÉ]õEò B´ÉÆ BEòÉÆEòÒ-(HINDI NATAK EVM EKANKI) Course Code: 1B01FHI Time : 3 Hours Maximum: 40 Marks I.1 Long essay out of 2 from 1&2 module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks

II. 1 Long essay out of 2 from module 3 & 4 (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks III. 3annotations out of 4 from 2module (not less than 125 words) 3 x 3 = 9 Marks IV. 3annotations out of 4 from 4 module (not less than 125 words) 3 x 3 = 9 Marks VI. 8 Paragraph questions out of 10 from all modules (not less than 4 sentences)8 x 1 = 8Marks

231

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ xÉÉ]õEò B´ÉÆ BEòÉÆEòÒ-(HINDI NATAK EVM EKANKI) Course Code: 1B01FHI Time : 3 Hours Maximum: 40 Marks I. E ò¨É ºÉä E ò ¨É 300 ¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òºÉÒ BEò | É¶x É E òÉ = kÉ®ú Ê± ÉÊJÉB * 1. x ÉÉ] õE òÒªÉ i Éi ´ ÉÉå E äò +ÉvÉÉ®ú {É®ú ‘+Î Mx ÉÊ¶ ÉJÉ É’ x ÉÉ] õ Eò E òÉ ¨É Ú±ªÉÉÆE òx É E ò ÒÊVÉB * 2. S ÉÉh ÉC ªÉ +É è®ú S Éx p ù MÉÖ{i É E äò ¤ ÉÒ SÉ E äò M ÉȪ û- Ê¶ É¹ªÉ º ÉÆ¤ ÉÆvÉ E ò Éä ‘+ÎM x ÉÊ¶ ÉJÉÉ’ E äò +É vÉ É®ú {É®

º{É¹] õ E òÒÊV ÉB * 1 x 7 = 7 Marks II. E ò¨É ºÉä E ò ¨É 300 ¶É ¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òºÉÒ BEò | É¶x É E òÉ = kÉ®ú Ê± ÉÊJÉB * 3. ‘¨É½ þÉ¦ÉÉ®úi É E ò Ò BE ò ºÉÉÆZÉ’ E òÒ E òlÉÉ´ ÉºiÉ Ö ºÉÆI Éä{É ¨É å Ê± ÉJÉE ò®ú ºÉ Ö ªÉÉ ä vÉ xÉ E äò S ÉÊ®újÉÉå {É ®ú | É EòÉ¶ É b÷ÉÊ± ÉB * 4. ´ ªÉÎ¹] õ E äò ºÉÖJÉ E òÉä ºÉ ¨ÉÎ ¹] õ Eäò ºÉÖJÉ ¨É å Ê´ É± ÉÒx É E ò®ú n äù xÉ É ½ þÒ ´ ªÉÊH ò E òÒ Ê ºÉ Êr ù ½ èþ*‘¦ÉÉ ä®ú E òÉ i ÉÉ®úÉ’ B EòÉÄE òÒ E äò u ùÉ®úÉ < ºÉ E òl Éx É Eò Ò {ÉÖÎ¹] õ E òÒÊV ÉB* 1 x 7 = 7 Marks III. E ò¨É ºÉä E ò ¨É 125 ¶É ¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òx½ þÓ iÉÒxÉ+´ Éi É®úhÉ Éå E ò Ò ºÉ| ÉºÉÆM É ´ ªÉÉJÉÉ E òÒ ÊVÉ B * 5. ‘+É E òÉ¶É EòÒ Ê´ ÉtÖi É-®äúJÉ É ¦É± Éä ½ þÒ | ÉE ò É¶É{ÉÚh ÉÇ ½ þÉä, ËE ò iÉÖ VÉ¤ É ´ É½ þ ¦ÉÚÊ¨É {É®ú ÊM É®úi ÉÒ ½ èþ i ÉÉä ¦ÉÚÊ¨É E òÉ ¾ þn ù ªÉ Ê´ Én ùÒ hÉ Ç ½ þÉä V ÉÉi ÉÉ ½ èþ*’ 6. ‘ÊV ÉºÉ | É E òÉ®ú +Î Mx É E òÒ Ê ¶É JÉÉBÄ vÉÚ ¨É E òÉä + {Éx Éä ¨ÉºiÉ E ò {É ®ú P ÉÉ®úh É E ò ®úi ÉÒ ½ éþ, =ºÉÒ | É EòÉ®ú +É {ÉEòÒ iÉ äVÉÉ ä̈ É ªÉÒ xÉ ÒÊi É x Éä E Öò ºÉ Ö̈ É {ÉÖ ®ú E äò Ê ´ É¹ÉÉn ù E òÉä +{É xÉ ä ¨É ºi ÉE ò {É®ú vÉÉ®úh É

E ò®ú Ê± ÉªÉ É ½ èþ*’ 7. ‘E ÖòUô ± ÉÉäM É +É Ê vÉ E òÉ®ú E äò Ê± ÉB ºÉ ÆPÉ¹ÉÇ E ò®úiÉ ä ½ éþ, EÖòUô ±É Éä MÉ | ÉÊi É¶ ÉÉävÉ E äò Ê± ÉB Ê´ É{ÉI ÉÒ E òÉä ± É± ÉE òÉ®úiÉ ä ½ éþ, ªÉ ½ þÉÄ +ÊvÉE òÉ®ú +Éè®ú | ÉÊi É¶ ÉÉävÉ n ù ÉäxÉ Éå ½ þÒ ºÉ{ ÉÇ-ÊV É¼ ´ ÉÉ E òÒ ¦É ÉÄÊi É B E ò

½ þÉ ä MÉB ½ éþ*’

232

8. ‘+É ä½ þ, Ê´ É¹ÉE òx ªÉÉ ½èþ! ®úÉVÉ xÉ iÉÇE òÒ Ê´ É¹ÉE ò xªÉÉ ½ èþ! +vÉ®úÉå ºÉä º{É¶ ÉÇ Ê E òªÉÉ M ÉªÉÉ +É ´ ÉÉºÉ . . . ½ þ± ÉÉ½ þ± É .. .. ¤Éx É MÉ ªÉÉ ! ºÉ¨ÉÉ½ þi ÉÉÇ . . . . . ’ 3 x 3 = 9 Marks IV. E ò¨É ºÉä E ò ¨É 125 ¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òx ½ þÓ iÉÒxÉ +´ Éi É®úh ÉÉå E òÒ ºÉ| ÉºÉÆM É ´ ªÉÉJ ÉÉ E ò ÒÊV ÉB * 9. ‘¤ É ÉÊ± ÉE ò É ºÉä ÊE ò¶ÉÉä®ú Ò, E Öò¨ÉÉ®ú Ò ºÉä {Éi x ÉÒ, ¤ É ä] õÒ ºÉä ¨ÉÉÄ, B E ò ÊxÉººÉÆM É +Éi ¨ÉÉ ºÉä B E ò

{É Ê®úM ÉÞ½ þÒ iÉ E Öòx É¤ÉÉ - ´ Éä Ê xÉ ®Æúi É®ú E Öò Uô xÉ E ÖòUô ½ þÉäi ÉÒ ½ þÒ S É± ÉiÉ Ò ½ èþ*’ 10. ‘ªÉÊn ù x ªÉÉ ªÉ iÉ Ö ¨½ þÉ ®ú Ò +Éè ®ú lÉÉ i ÉÉä Ê¡ ò ®ú ¦ÉÒ¹¨É, p ù Éäh É, EÞò{É , +· Éil ÉÉ¨ÉÉ ºÉ¤ É ¨É ä®ú Ò +É è®ú ºÉä C ªÉÉ å ±É cä÷?’ 11. ‘ . . . . E òÊ´ Éi ÉÉ iÉÉä E òÉä̈ É ± É ¾ þn ùªÉ E òÒ SÉ ÒWÉ ½ èþ* ¨É ZÉ VÉ è ºÉä E òÉ ¨É E òÉV ÉÒ, ®úÉVÉx ÉÒÊi ÉYÉÉ å +Éè®ú ºÉèÊx ÉE òÉå E äò i ÉÉä UôÉ ÚxÉä- ¦É ®ú ºÉä ¨ÉÖ®ú ZÉÉ V ÉÉB MÉÒ *’ 12. ‘] èõ C ºÉ ¨ÉÉ ÄMÉi Éä ½ þÉ ä, ´ ªÉ É{ÉÉ®ú ¨Éå {Éè ºÉÉ ± ÉMÉ ÉxÉ ä E òÉ ä E ò½ þi Éä ½ þÉ ä +Éè®ú . . . ¨ÉÖZÉÒ {É ®ú M ÉÉä± ÉÒ SÉ ±É ÉiÉ ä ½ þÉä . . . .’ 3 x 3 = 9 Marks V. E ò¨É ºÉä E ò ¨É SÉÉ®ú ´ ÉÉ C ªÉÉå ¨Éå ÊE òx ½ þÓ +É`ö | É¶ x ÉÉå E äò = kÉ®ú Ê± ÉÊJÉB * 13. b ÷ÉÆ. ®ú¨É E Öò¨ÉÉ®ú ´ É¨ÉÉÇ E òÒ ºÉ ÉÊ½ þÎi ªÉE ò n äùx É Ê Eòx É-ÊE òx É Ê ´ ÉvÉÉ+Éå ¨Éå ½ éþ? 14. ®úÉI É ºÉ SÉx p ù MÉ Ö{iÉ E òÉä xÉ ÒSÉÉ Ên ù JÉÉx Éä E òÉ | ÉªÉÉºÉ C ªÉÉå E ò ®úi ÉÉ ½èþ? 15. ¤ ÉÉ ±É MÉÖ{i É E òÉèx É ½ èþ? ´ É ½ þ ®úÉ I ÉºÉ E äò ½ þÉl É EòÉ ÊJÉ± ÉÉ èxÉÉ E òÉèºÉä ¤ Éx É V ÉÉi ÉÉ ½ èþ? 16. ºÉÖ́ É ÉÊºÉx ÉÒ E äò SÉÊ ®új É {É®ú | ÉE òÉ¶ É b ÷ÉÊ± ÉB * 17. ‘+Î Mx ÉÊ¶ ÉJÉ É’ x ÉÉ] õ Eò Eò½ þÉ Ä iÉ E ò < ÊiÉ½ þÉºÉ E äò ºÉÉl É x ªÉÉ ªÉ E ò®úiÉ É ½ èþ? 18. ¨ÉÆSÉ Ò ªÉ iÉÉ E òÒ o ùÎ ¹] õ ºÉä ‘+ÎM x ÉÊ¶ ÉJÉÉ’ Eò½ þÉÄ iÉ E ò B E ò ºÉ¡ ò± É x ÉÉ] õE ò ½ èþ? 19. ‘¤ ÉºÉ ÆiÉ’ B E òÉ ÄE òÒ Eäò ºjÉ Ò {ÉÉj É E òÉ SÉÊ ®új É-ÊS ÉjÉh É E òÒÊV ÉB * 20. n Öù ªÉÉæ vÉx É E ò Éä ÊE òºÉ ¤ ÉÉi É E òÉä ± ÉäE ò®ú {É¶ SÉÉ iÉÉ {É ½èþ? 21. ¶ ÉäJÉ ®ú E òÉä ‘¦ÉÉä®ú E ò É i ÉÉ®úÉ’ Ê± ÉJÉ xÉä E òÒ | Éä®úh É É E ò½ þÉÄ ºÉä Ê¨É± Éi ÉÒ ½ èþ? 22. ‘V Éx Éi ÉÆjÉ ¨Éå ºÉ®úE ò É®ú +Éè ®ú VÉ xÉ iÉÉ E äò ¤ É ÒSÉ E òÉä< Ç Ê´ É¦ÉÉV ÉE ò ®äúJÉ É x É½ þÓ ½ þÉäiÉÒ *’ º{É ¹] õ E òÒÊV ÉB * 8 x 1 = 8 Marks

233

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – COMLEMENTARYCOURSE- FUNCTIONAL HINDI {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ +Éè®ú Ê½þxnùÒ Ë|É]õ ¨ÉÒÊc÷ªÉÉ - (PATRAKARITHA AUR HINDI PRINT MEDIA) Course Code: 1C01FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 108

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS)

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 1 (25PÉÆ]äõ) {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - +lÉÇ B´ÉÆ {ÉÊ®ú¦ÉÉ¹ÉÉ – Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÉ GòÊ¨ÉEòú Ê´ÉEòÉºÉ - ¤ÉÒºÉ´ÉÒ ¶ÉiÉÉ¤nùÒ

+Éè®ú Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÉ xÉ´ÉªÉÖMÉ - =ºÉEäò º¨É®úhÉÒªÉ ÊnùxÉ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ +Éè®ú Ê¥É]õÒ¶É ºÉ®úEòÉ®ú – GòÉÆÊiÉEòÉ®úÒ +ÉxnùÉä±ÉxÉ B´ÉÆ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – Ê´ÉÊ¦ÉzÉ |ÉÉxiÉÉå ¨Éå

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – |É¨ÉÖJÉ {ÉjÉEòÉ®úÉå EòÉ ªÉÉäMÉnùÉxÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 2 (25PÉÆ]äõ) Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ Eäò |É¨ÉÖJÉ SÉ®úhÉ - ¦ÉÉ®úiÉånÖù ªÉÖMÉÒxÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - =ºÉEòÉ º´É°ü{É – Ê´É¶Éä¹ÉiÉÉBÄ

– ¦ÉÉ®úiÉånÖùªÉÖMÉÒxÉ |É¨ÉÖJÉ {ÉÊjÉEòÉ+Éå EòÉ IÉäjÉ - =ºÉEòÉ +É´ÉÊvÉEò ´ÉMÉÔEò®úhÉ – |É¨ÉÖJÉ {ÉjÉ-{ÉÊjÉEòÉBÄ

– Êuù´ÉänùÒªÉÖMÉÒxÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – UôÉªÉÉ´ÉÉnù ªÉÖMÉÒxÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – |É¨ÉÖJÉ {ÉjÉ-{ÉÊjÉEòÉBÄ - º´ÉiÉÆjªÉÉäkÉ®ú Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 3 (35PÉÆ]äõ) º´ÉiÉÆjªÉÉäkÉ®ú Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÉ {ÉÊ®úSÉªÉ – |É¨ÉÖJÉ Ê½þxnùÒ nèùÊxÉEò {ÉjÉ – |É¨ÉÖJÉ Ê½þxnùÒ

ºÉÉ{iÉÉÊ½þEò {ÉjÉ-{ÉÊjÉEòÉBÄ – |É¨ÉÖJÉ Ê½þxnùÒ {ÉÉÊIÉEò {ÉjÉ-{ÉÊjÉEòÉBÄ – |É¨ÉÖJÉ Ê½þxnùÒ ¨ÉÉÊºÉEò {ÉjÉ -

ºÉÉÊ½þÎiªÉEò {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ º´É°ü{É: B´ÉÆ IÉäjÉ – Ê´É¶Éä¹ÉiÉÉBÄ - =ºÉEòÉ |ÉÉnÖù¦ÉÉḈ É - ´ÉMÉÔEò®úhÉ – Ê½þxnùÒ

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ Eäò Ê´ÉÊ¦ÉzÉ º´É°ü{É – Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÒ Ê´ÉÊ¦ÉzÉ |É´ÉÞÊkÉªÉÉÄ - ´ÉiÉÇ̈ ÉÉxÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÉ ¨ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ - ´ÉèYÉÉÊxÉEò +ÉÊ´É¹EòÉ®úÉå EòÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ {É®ú |É¦ÉÉ´É*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 4 (23PÉÆ]äõ) ºÉÆSÉÉ®ú ¨ÉÉvªÉ¨É B´ÉÆ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – ¶É¤nù-¸É´ªÉ-où¶ªÉ ¨ÉÉvªÉ¨É - ®äúÊc÷ªÉÉä {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - ®äúÊc÷ªÉÉä

|ÉºÉÉ®úhÉ EòÒ Ê´É¶Éä¶ÉiÉÉBÄ +Éè®ú ¨É½þi´É – nÚù®únù¶ÉÇxÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - ®ÆúMÉÒxÉ ]äõ±ÉÒÊ´ÉVÉxÉ EòÉ ¶ÉÖ¦ÉÉ®Æú¦É – Ê´ÉÊ¦ÉzÉ EòÉªÉÇGò¨É - ´ÉÒÊb÷ªÉÉä {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - +ÆiÉÊ®úIÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ +Éè®ú {ÉjÉEòÉ®ú - +ÉvÉÖÊxÉEò

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ Eäò Ê´ÉÊ¦ÉzÉ º´É°ü{É – JÉÉäVÉÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – Ê´ÉEòÉºÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - +ÉÌlÉEò

234

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - ´ªÉÉJªÉÉi¨ÉEò {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – JÉä±É {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – Ê¡ò±¨É {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ ¡òÉä]õÉä

{ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - ºÉÆnù¦ÉÇ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ - ºÉÆºÉnùÒªÉ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – EÞòÊ¹É {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ – Ê´ÉÊvÉ {ÉjÉiÉÉEòÉÊ®úiÉÉ*

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÉ`ö¬ {ÉÖºiÉEåò: 1. Ê½þxnùÒ {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ EòÉ Ê´ÉEòÉºÉ – BxÉ.ºÉÒ. {ÉxiÉ, ®úÉvÉÉ {É¤±ÉÒEäò¶ÉxºÉ, 4231/1, ¦ÉÉMÉḈ É ±ÉÉ

235

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – COMLEMENTARYCOURSE- FUNCTIONAL HINDI {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ +Éè®ú Ê½þxnùÒ Ë|É]õ ¨ÉÒÊc÷ªÉÉ -(PATRAKARITHA AUR HINDI PRINT MEDIA) Course Code: 1C01FHI Time : 3 Hours Maximum: 40 Marks I. One essay not less than 300 words out of two from first and second modules 1 x 7 = 7 Marks II. One essay not less than 300 words out of two from third and fourth modules 1 x 7 = 7 Marks III. 3 short essays out of 4 in 125 words from first and second modules 3 x 3 = 9 Marks IV. 3 short essays out of 4 in 125 words from third and fourth modules 3 x 3 = 9 Marks V. Eight paragraph questions not less than 4 sentences out of ten from all 8 x 1 = 8 Marks

236

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIISEMESTER – COMLEMENTARYCOURSE- FUNCTIONAL HINDI {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ +Éè®ú Ê½þxnùÒ Ë|É]õ ¨ÉÒÊc÷ªÉÉ -(PATRAKARITHA AUR HINDI PRINT MEDIA) Course Code: 1C01FHI Time : 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 1. Ê½ þx n ù Ò ¨Éå {Éj ÉEò ÉÊ®úiÉ É E äò =n Âù ¦É ´ É +Éè®ú Ê´ É E òÉºÉ {É®ú B E ò ºÉÆÊI É{i É ÊxÉ ¤ ÉÆvÉ i Éè ªÉ É®ú E òÒÊ VÉB * 2. º´ Éi ÉÆjÉi ÉÉ {ÉÚ́ ÉÇ +É è®ú {É ¶ SÉÉi ÉÂ E òÒ {Éj ÉE òÉÊ®úiÉÉ ¨Éå +ÉB {ÉÊ®ú´ Éi ÉÇx ÉxÉ Éå {É®ú | ÉE òÉ¶É b ÷ÉÊ± ÉB * 1 x 7 = 7 Marks II. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 3. {ÉjÉEòÉÊ®úiÉÉ Eäò °ü{É Ê´ÉxªÉÉºÉ EòÒ +ÉvÉÖÊxÉEò {ÉrùÊiÉªÉÉÄ CªÉÉ-CªÉÉ ½éþ? 4. ºÉÆSÉÉ®ú GòÉÆÊiÉ Eäò EòÉ®úhÉ VÉxÉºÉÆSÉÉ®ú ¨ÉÉvªÉ¨ÉÉå Eäò IÉäjÉ ¨Éå ½ÖþB {ÉÊ®ú́ ÉiÉÇxÉÉå {É®ú |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB* 1 x 7 = 7 Marks

III. Eò¨É ºÉä Eò¨É 125 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ iÉÒxÉ |É¶xÉÉå Eäò =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 5. ¨ÉÖpùhÉ ¨ÉÉvªÉ¨É* 6. xÉ´É

237

15. {ÉjÉEòÉ®ú* 16. ¨ÉäEò+{É* 17. {ÉÞ¹`ö ºÉVVÉÉ* 18. ºÉ¨ÉÉSÉÉ®ú ºÉÆEò±ÉxÉ* 19.

238

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIISEMESTER – CORECOURSE- FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ={ÉxªÉÉºÉ-(HINDI UPANYAS) Course Code: 2B02FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 108

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É 1 (30PÉÆ]äõ)

={ÉxªÉÉºÉ - +lÉÇ ´ªÉÖi{ÉÊkÉ B´ÉÆ {ÉÊ®ú¦ÉÉ¹ÉÉ – Ê½þxnùÒ ={ÉxªÉÉºÉ EòÉ =nÂù¦É´É B´ÉÆ Ê´ÉEòÉºÉ

– ={ÉxªÉÉºÉ Eäò |ÉEòÉ®ú - |É¨ÉÖJÉ Ê½þxnùÒ ={ÉxªÉÉºÉEòÉ®ú B´ÉÆ =xÉEäò ={ÉxªÉÉºÉ - ={ÉxªÉÉºÉ

Eäò |É¨ÉÖJÉ iÉi´É - ={ÉxªÉÉºÉEòÉ®ú ¦Éè®ú´É|ÉºÉÉnù MÉÖ{iÉ +Éè®ú =xÉEäò ¨ÉÖJªÉ ={ÉxªÉÉºÉ – Ê½þxnùÒ

ºÉÉÊ½þiªÉ ¨Éå ¦Éè®ú́ É|ÉºÉÉnù MÉÖ{iÉ EòÉ ºlÉÉxÉ B´ÉÆ ªÉÉäMÉnùÉxÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 2 (25PÉÆ]äõ) MÉÆMÉÉ ¨ÉèªÉÉ ={ÉxªÉÉºÉ EòÉ +Ê´ÉºiÉÞiÉ +vªÉªÉxÉ - ´ÉºiÉÖ, Ê¶É±{É, ¦ÉÉ¹ÉÉ iÉlÉÉ ¶Éè±ÉÒ EòÒ

oùÎ¹]õ ºÉä ‘MÉÆMÉÉ ¨ÉèªÉÉ’ EòÉ Ê´É¶±Éä¹ÉhÉ - =ºÉEòÉ ¨ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 3 (20PÉÆ]äõ) ={ÉxªÉÉºÉEòÉ®ú Eò¨É±Éä·É®ú +Éè®ú =xÉEäò ={ÉxªÉÉºÉ – Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ ¨Éå =xÉEòÉ ºlÉÉxÉ

B´ÉÆ ªÉÉäMÉnùÉxÉ –

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 4 (33PÉÆ]äõ) EòÉ±ÉÒ +ÉÆvÉÒ ={ÉxªÉÉºÉ EòÉ +Ê´ÉºiÉÞiÉ +ÉvªÉªÉxÉ - ´ÉºiÉÖ, Ê¶É±{É, ¦ÉÉ¹ÉÉ iÉlÉÉ ¶Éè±ÉÒ EòÒ

oùÎ¹]õ ºÉä ‘EòÉ±ÉÒ +ÉÆvÉÒ’ EòÉ Ê´É¶±Éä¹ÉhÉ - ={ÉxªÉÉºÉ EòÉ ¨ÉÚ±ªÉÉÆEòxÉ*

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÉ`ö¬ {ÉÖºiÉEåò: 1. MÉÆMÉÉ ¨ÉèªÉÉ - ¦Éè®ú´É|ÉºÉÉnù MÉÖ{iÉ, ±ÉÉäEò¦ÉÉ®úiÉÒ |ÉEòÉ¶ÉxÉ, ¨É½þÉi¨ÉÉ MÉÉÄvÉÒ ¨ÉÉMÉÇ,

239

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME II II II II SEMESTER – CORE COURSE- FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ={ÉxªÉÉºÉ -(HINDI UPANYAS) Course Code: 2B02FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Write 1 essay out of 2 (not less than 300 words) from module 1 & 2 1 x 7 = 7 II. Write 1 essay out of 2 (not less than 300 words) from module 3 & 4 1 x 7 = 7 III. Write 3 short essays out of 4 (not less than 125 words) from module 2 3 x 3 = 9 IV. Write 3 short essays out of 4 (not less than 125 words) from module 4 3 x 3 = 9 V. Write 8 paragraphs out of 10 (not less than 4 lines) from all modules 8 x 1 = 8

240

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME II II II II SEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ={ÉxªÉÉºÉ -(HINDI UPANYAS) Course Code: 2B02FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 300¶ É¤ n ùÉ å ¨É å ÊE òºÉ Ò BEò | É¶ xÉ E òÉ =kÉ ®ú Ê ±É ÊJÉB * 1. ={É xªÉÉºÉ E äò i Éi ´ ÉÉå E äò +ÉvÉÉ ®ú {É ®ú ‘MÉÆ M ÉÉ ¨Éè ªÉÉ’ = {Éx ªÉ ÉºÉ E ò Ò Ê´ É´ ÉäSÉx ÉÉ E òÒÊV ÉB * 2. ‘MÉ ÆMÉÉ ¨É è ªÉÉ’ ={É xªÉÉ ºÉ ¨Éå = {Éx ªÉ ÉºÉE òÉ ®ú x Éä +ÉÌlÉ Eò ¶ ÉÉ ä¹Éh É E ò É E èò ºÉÉ ÊSÉ jÉ JÉ ÓSÉÉ ½ èþ? 1 x 7 = 7 Marks II. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 300¶ É¤ n ùÉ å ¨É å ÊE òºÉ Ò BEò | É¶ xÉ E òÉ =kÉ ®ú Ê ±É ÊJÉB * 3. ¦É É®úi ÉÒªÉ ºjÉ Ò E äò ®úÉ VÉx ÉÒ ÊiÉ E ò +Éè®ú { ÉÉÊ®ú´ ÉÉÊ®úE ò n ù ÉÊªÉi ´ ÉÉå E äò u ù x u ù E òÉ EèòºÉÉ ÊSÉj Éh É

‘E òÉ ±É Ò +ÉÆvÉÒ’ ¨Éå Ê ¨É ±É iÉÉ ½ èþ? 4. ‘E òÉ ±É Ò +ÉÆvÉÒ’ E òÉ ºÉ É®úÉ Æ¶ É Ê± ÉJÉE ò®ú ¨É É± ÉiÉ Ò E äò SÉÉÊ ®úÊj ÉE ò Ê´ É¶ Éä¹Éi ÉÉ +Éå {É®ú | ÉE òÉ¶ É b÷ÉÊ± ÉB * 1 x 7 = 7 Marks III. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 125¶ É¤ n ùÉ å ¨É å ÊE òx½ þÓ iÉÒxÉ | É ¶ xÉÉ å Eäò =kÉ®ú Ê± ÉÊJ ÉB * 5. ‘MÉ ÆMÉÉ ¨É è ªÉÉ’ ¶ ÉÒ¹ÉÇE ò E ò Ò ºÉÉl ÉÇE òi ÉÉ C ªÉ É ½èþ? 6. MÉ Éä{ÉÒ E òÉ S ÉÊ®újÉ- ÊSÉjÉ h É E ò ÒÊV ÉB * 7. ¦É É¦É Ò Ê´ ÉvÉ´ ÉÉ EèòºÉ ä ½ þÉä V É Éi ÉÒ ½ èþ? 8. ¨É] õ °ü E òÉä C ªÉÉ å VÉ ä±É VÉÉ xÉÉ {Éc ÷É? 3 x 3 = 9 Marks IV. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 125¶ É¤ n ùÉ å ¨É å ÊE òx½ þÓ iÉÒxÉ | É ¶ xÉÉ å Eäò =kÉ®ú Ê± ÉÊJ ÉB * 9. VÉ MM Ò ¤ ÉÉ ¤ ÉÚ Eäò SÉÊ®újÉ {É®ú | ÉE òÉ¶ É b ÷É Ê± ÉB* 10. ¨ÉÉ± Éi ÉÒ +{É xÉä {ÉÊi É ºÉä C ªÉÉ å n Úù ®ú ®ú½ þi ÉÒ ½ èþ? 11. ‘E òÉ ±É Ò +ÉÆvÉÒ’ ¶ ÉÉ¹ÉÇE ò ={É xªÉÉºÉ E äòÊ± ÉB E ò½ þÉÄ iÉ E ò = {ÉªÉÖH ò ½èþ? 12. ‘E òÉ ±É Ò +ÉÆvÉÒ’ E ò½ þÉÄ iÉ Eò +{ ÉxÉ ä ºÉ¨É ªÉ E äò ºÉÉ lÉ x ªÉ É ªÉ E ò®úi ÉÉ ½ èþ? 3 x 3 = 9 Marks

241

V. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É S ÉÉ®ú ´ ÉÉC ªÉÉ å ¨É å ÊE ò x½ þÓ +É`ö | É¶ xÉ Éå E äò =kÉ®ú Ê± ÉÊ JÉB * 13. ‘MÉÆM ÉÉ ¨Éè ªÉÉ’ E òÒ ¦ÉÉ¹É É-¶ Éè± ÉÒ {É®ú | ÉE òÉ¶ É b ÷É Ê± ÉB* 14. ̈ ÉÊx ÉE ò E òÒ ¨É ÞiªÉÖ E èò ºÉä ½ þÉä V ÉÉi ÉÒ ½ èþ? 15. EÖò ¶i ÉÒ ¨Éå {É½ þ± É´ ÉÉx ÉÉå E òÉä SÉÖx ÉÉèi ÉÒ E èòºÉä n ù Ò V ÉÉi ÉÒ ½ èþ? 16. MÉ Éä{ÉÒ E òÉ n ÚùºÉ®ú Ò Ê ´ É´ ÉÉ½ þ Ê E òºÉE äò ºÉÉl É ½ þÉäi ÉÉ ½ èþ? 17. ̈ É] õ °ü W É¨ÉÒx n ù É®úÉå ºÉä C ªÉÉ å ±É c÷i ÉÉ ½ èþ? 18. ®úÉVÉ xÉÒ Êi É ¨Éå ¡ èò ±É ä §É¹] õÉS ÉÉ®ú +Éè®ú SÉÊ ®új É½ þÒx Éi ÉÉ E ò½ þÉÄ i ÉE ò ¨É É± ÉiÉ Ò ¨Éå Ê¨É± Éi ÉÒ ½ èþ?ù 19. ̈ ÉÉ± Éi ÉÒ E äò Ê{Éi ÉÉ ®úÉV Éx ÉÒÊiÉ ¨Éå C ªÉÉå + ºÉ¡ ò± É ®ú½ åþ? 20. ‘E òÉ± ÉÒ +ÉÆvÉÒ’ E òÒ ºÉ¨ÉÉÎ {iÉ EèòºÉä ½ þÉäiÉ Ò ½ èþ? 21. Ê± É± ÉÒ E òÒ C ªÉÉ ¦ÉÚÊ ¨É E òÉ ½ èþ? 22. ¨ÉÉ± Éi ÉÒ ¨Éå Ê E òºÉ ´ ªÉÊH ò E òÒ UôÉ ªÉÉ ½ èþ? 1 x 8 = 8 Marks

242

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIISEMESTER – COMPLEMENTARY COURSE- FUNCTIONAL HINDI

243

� 1970 ºÉä 1990 iÉEò : MÉ®ú¨É ½þ´ÉÉ, ¤ÉÉÄ¤ÉÒ, ¶ÉÉä±Éä, +ÉÄvÉÒ* � 1990 ºÉä 2010 iÉEò : b÷Ò.b÷Ò.B±É.VÉä., iÉÉ®äú WÉ¨ÉÒxÉ {É®ú, mÉÒ

244

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIISEMESTER – COMPLEMENTARYCOURSE- FUNCTIONAL HINDI

245

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIISEMESTER – COMPLEMENTARYCOURSE - FUNCTIONAL HINDI

246

V. E ò¨É ºÉä E ò¨É 125¶ É¤ n ù Éå ¨ Éå ÊE òx½ þÓ SÉÉ®ú | É ¶ xÉÉå E äò =kÉ®ú Ê± ÉÊJ ÉB * 13. ®äúÊb ÷ ªÉ Éä E ò ¨É Æ] ÅõÒ * 14. ÊxÉ VÉÒ ®äúÊ b÷ªÉÉä SÉ èxÉ ±É * 15. Eäò¤ É± É E òÉ | É ¦ÉÉ ´ É* 16. ] äõÊ ±ÉÊ ´ ÉWÉ xÉ Ê´ÉYÉÉ{ ÉxÉ * 17. < Æ] õ ®úx Éä] õ {É®ú ºÉÉ Ê½ þiªÉ* 18. E ò± ÉÉi ¨ÉE ò ÊºÉx Éä̈ ÉÉ* 19. ¨Én ù®ú < ÆÊ b÷ ªÉÉ* 20. ºÉ ÉÊ½ þÎi ªÉE ò E ÞòÊi ÉªÉÉå {É ®ú +É vÉ ÉÊ®úiÉ ÊºÉx Éä̈ ÉÉ* 21. ¶É Éä± Éä* 22. iÉÒ ºÉ ®ú Ò E òºÉ¨É* 8 x 1 = 8 Marks

247

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORECOURSE- FUNCTIONAL HINDI ={ÉªÉÉäMÉÒ Ê½þxnùÒ ´ªÉÉEò®úhÉ -(UPAYOGI HINDI VYAKARAN) Course Code: 3B03FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 72

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - SYLLABUSSYLLABUSSYLLABUSSYLLABUS ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 1 ( 20 PÉÆ]äõ) भाषा और �ाकरण – �ाकरण के िवभाग: 1.वण� िवचार – वण�माला- वण� का उ�ारण- �थान और �य� – �वर� के भदे – �ंजन� का वग!करण- सि#ध - सि#ध के भेद – अ&र िव#यास 2. श)द िवचार - श)द� का वग!करण – िविभ* आधार : �ु-पि/(बनावट), उ-पि/, अथ�, �वहार(�योग)। ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 2 (20 PÉÆ]äõ) िवकारीऔर अिवकारी श)द–स�ंास�ंास�ंास�ंा- सं9ा के भेद- सं9ा: का ;पा#तर – =लग – =लग क> पहचान और उसके िनयम, वचन – भदे – िनयम, पु?ष – भदे, कारक- भेद - सं9ा: क> कारक रचना –सव�नामसव�नामसव�नामसव�नाम––––भेद – सव�नाम� का ;पा#तर – सव�नाम� क> कारक रचना –िवशेषणिवशेषणिवशेषणिवशेषण– भदे- िवशेषण� क> तुलना- िवशेषण� का ;पा#तर। यायायाया – @Aया के भेद- सकम�क, अकम�क, अपूण� @Aयाए,ँ �ेरणाथ�क @Aयाए-ँ�ेरणाथ�क बनानेके िनयम-नामधातु @Aयाएँ । ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 3 (20 PÉÆ]äõ) @Aया: का ;पा#तर- काल- काल के भेद- िविभ* काल के @Aया;प - �कार(अथ�)- �कार के भेद – @Aया: के कुछ फुटकर ;प – वाGय- वाGय के भेद –वाGय बदलने क> रीित – वाGय और �योग – �योग के भदे - संयुH @Aयाएँ – सहायक @Aया: के िनयम । अिवकारी श)द(अ�य) –

248

यािवशषेणयािवशषेणयािवशषेणयािवशषेण– भदे- @Aयािवशेषण क> बनावट और �योग –सबं�धबोधकसबं�धबोधकसबं�धबोधकसबं�धबोधक– भेद- सम�ुयबोधक(योजकसम�ुयबोधक(योजकसम�ुयबोधक(योजकसम�ुयबोधक(योजक)- भेद- िव�मयादबोधक (�ोतकिव�मयादबोधक (�ोतकिव�मयादबोधक (�ोतकिव�मयादबोधक (�ोतक) । ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 4 (12 PÉÆ]äõ) एक ही श)द िभ* िभ* श)द� के ;प मI– श)द� क> �ु-पि/- उपसग� और �-यय – भदे – कृद#तऔर तिKता#त – समास- समास के भदे –वाLयिवचार- उMेNय और िवधेय- वाLय के भदे – वाLय रचना – Aम - अ#वय(मेल) – �योग - वाLय सकंोचन और वाLयिव�तार – वाLय िवOह – पद-पPरचय - िचQन िवचार। ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÖºiÉE :

´ªÉÉEò®úhÉ |ÉnùÒ{É - ®úÉ¨Énäù´É B¨É.B., Ê½þxnùÒ ¦É´ÉxÉ, 63, ]õÉMÉÉä®ú ]õÉ=hÉ,

249

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI ={ÉªÉÉäMÉÒ Ê½þxnùÒ ´ªÉÉEò®úhÉ -(UPAYOGI HINDI VYAKARAN) Course Code: 3B03FHI Time: 3Hours Maximum: 40 Marks I. Write an essay not less than 300 words out of 2 from module 2 & 3 1 x 7 = 7 Marks II. Write 3 short essays not less than 125 words out of 4 from all modules3 x 3 = 9 Marks III. Write 3 short essays not less than 125 words out of 4 from all modules3 x 3 = 9 Marks IV. Write 7 paragraph questions from all modules 7 x 1 = 7 Marks V. Write 4 questions as per directed from all modules 4 x 2 = 8 Marks

250

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORECOURSE- FUNCTIONAL HINDI ={ÉªÉÉäMÉÒ Ê½þxnùÒ ´ªÉÉEò®úhÉ -(UPAYOGI HINDI VYAKARAN) Course Code: 3B03FHI Time: 3Hours Maximum: 40 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 1. EòÉ±É EòÒ {ÉÊ®ú¦ÉÉ¹ÉÉ näùEò®ú =ºÉEäò ¦ÉänùÉå EòÉä ºÉÉänùÉ½þ®úhÉ ºÉ¨ÉZÉÉ

251

16. xÉÉ¨ÉvÉÉiÉÖ ÊGòªÉÉ+Éå ºÉä CªÉÉ ¨ÉiÉ±É¤É ½èþ? 17. ‘+É{É’ ºÉ´ÉÇxÉÉ¨É Eäò |ÉªÉÉäMÉ EòÉä ºÉ¨ÉZÉÉ

252

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE- FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

253

{ÉÊjÉEòÉ - ¨ÉÒ®úÉ ¤ÉÉ

254

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

255

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

256

IV. Eò¨É ºÉä Eò¨É SÉÉ®ú ´ÉÉCªÉùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ+É`ö |É¶xÉÉå Eäò =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 13. Ëb÷MÉ±É CªÉÉ ½èþ? 14. ®úÉºÉÉä ¶É¤nù EòÉ +lÉÇ CªÉÉ ½èþ? 15. ®úÒÊiÉ ¤Érù EòÊ´É ÊEòºÉä Eò½þiÉä ½éþ? 16. Ê½þxnùÒ Eäò |É¨ÉÖJÉ ºÉÉÊ½þiªÉ

257

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE- FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå nù}iÉ®úÒ EòÉ¨ÉEòÉVÉ-(HINDI MAIM DAFTARI KAMKAJ) Course Code: 3C03FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 108

{ÉÉ`ö¬Gò¨É (Syllabus) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É 1 (30PÉÆ]õä÷ ÷)

+ÉvÉÖÊxÉEò ªÉÖMÉ ¨Éå {ÉjÉÉSÉÉ®ú EòÉ ºlÉÉxÉ - ¶ÉÉºÉxÉ ´ªÉ´ÉºlÉÉ ¨Éå {ÉjÉÉSÉÉ®ú EòÉ ¨É½þi´É –{ÉjÉ

Eäò +ÆMÉ – {ÉjÉ EòÒ |ÉvÉÉxÉiÉÉ - {ÉjÉ Eäò |ÉEòÉ®ú – +Éè{ÉSÉÉÊ®úEò {ÉjÉ ´ªÉ´É½þÉ®ú -

+xÉÉè{ÉSÉÉÊ®úEò {ÉjÉ ´ªÉ´É½þÉ® - EòÉªÉÉÇ±ÉªÉÒ {ÉjÉÉSÉÉ®ú - ºÉ®úEòÉ®úÒ {ÉjÉ ´ªÉÉ´É½þÉ®ú Eäò Ê´ÉÊ´ÉvÉ

°ü{É - Ê´ÉÊ¦ÉzÉ |ÉEòÉ®ú Eäò +Éè{ÉSÉÉÊ®úEò {ÉjÉ – Ê´ÉÊ¦ÉzÉ EòÉªÉÉÇ±ÉªÉÉå Eäò ¤ÉÒSÉ {ÉjÉ

´ªÉ´É½þÉ®ú*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 2 (30PÉÆ]äõ) ¦ÉÉ®úiÉ ºÉ®úEòÉ®ú – ¦ÉÉ®úiÉ EòÒ ¶ÉÉºÉxÉ ´ªÉ´ÉºlÉÉ – xªÉÉªÉ {ÉÉÊ±ÉEòÉ – Ê´ÉvÉÉxÉ ºÉ¦ÉÉ -

+Éè®ú EòÉªÉÇEòÉ®úÒ ºÉ¦ÉÉ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ¶ÉÉºÉxÉ ´ªÉ´ÉºlÉÉ EòÒ ºÉÆ®úSÉxÉÉ - EäòxpùÒªÉ ´É ºlÉÉxÉÒªÉ

ºÉÊSÉ´ÉÉ±ÉªÉ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ºÉÆÊ´ÉvÉÉxÉ - Ê½þxnùÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ - ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ - ®úÉ¹]Åõ ¦ÉÉ¹ÉÉ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ

ºÉÆÊ´ÉvÉÉxÉ Eäò +xÉÖºÉÉ®ú ºÉÆPÉ ¨Éå Ê½þxnùÒ EòÉä ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ PÉÉäÊ¹ÉiÉ Eò®úxÉä EòÉ |ÉÉ´ÉvÉÉxÉ -

¦ÉÉ®úiÉ ºÉ®úEòÉ®ú EòÒ ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ xÉÒÊiÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 3 (20PÉÆ]äõ) EòÉªÉÉÇ±ÉªÉ EòÒ ºÉÉ¨ÉÉxªÉ EòÉªÉÇÊ´ÉÊvÉ - Ê½þxnùÒ ¨Éå Ê]õ{{ÉhÉ – Ê¨ÉÊºÉ±É¤ÉÆnùÒ - +É±ÉäJÉxÉ -

+ÆOÉäWÉÒ ¶É¤nùÉå Eäò Ê½þxnùÒ +xÉÖ́ ÉÉnù*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 4 (28PÉÆ]äõ) Ê½þxnùÒ +Éè®ú +ÆOÉäWÉÒ ¨Éå {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹ÉEò ¶É¤nùÉ´É±ÉùÒ* ºÉÉ¨ÉÉxªÉ |ÉEòÉ®ú EòÒ Ê]õ{{ÉÊhÉªÉÉÄ*

(Ê]õ{{ÉÊhÉªÉÉÄ ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ iÉÉÊ±ÉEòÉ ºÉä ½þÒ SÉÖÊxÉB) –

258

Gò¨É Ê½þxnùÒ Ê]õ{{ÉÊhÉªÉÉÄ +ÆOÉäWÉÒ +xÉÖ́ ÉÉnù

1 >ð{É®ú Eò½þÉ MÉªÉÉ Above mentioned 2 ¨ÉÆVÉÚ®úÒ nùÒÊVÉB Accord sanction 3

259

23 |ÉÉ°ü{É (¨ÉºÉÉènùÉ) +¤É VÉÉ®úÒ Eò®ú ÊnùªÉÉ VÉÉB Draft may now be issued 24 +xÉÖÊ±ÉÊ{É Duplicate copy 25 ºÉÖSÉÉ¯û B´ÉÆ ºÉ¡ò EòÉªÉÇ ºÉÆSÉÉ±ÉxÉ Eäò Ê±ÉB Efficient and successful working 26 º{É¹]õÒEò®úhÉ ¨ÉÉÄMÉÉ VÉÉB Explanation may be called for 27 º´ÉSUô |ÉÊiÉ Fair copy 28 +xÉÖ́ ÉiÉÔ EòÉªÉḈ ÉÉ½þÒ Follow up action 29 +xÉÖ̈ ÉÉänùxÉ Eäò Ê±ÉB For approval 30 VÉÉÄSÉ +Éè®ú |ÉÊiÉ´ÉänùxÉ Eäò Ê±ÉB For enquiry and report 31 Eäò´É±É ºÉÚSÉxÉÉ Eäò Ê±ÉB For information only 32 +ÉMÉä +Éè®ú +Énäù¶É ¦ÉäVÉä VÉÉBÄMÉä Further order will follow 33 ºÉ®úEòÉ®ú EòÉ ¨ÉiÉ ½èþ ÊEò Government is of the opinion that 34 +xÉÖOÉ½þ ºÉÆ¤ÉÆvÉÒ Grace period 35 {ÉCEòÉ ÊxÉªÉ¨É Hard and fast rule 36 ¨Éé ºÉ½þ̈ ÉiÉ ½ÚÄþ I agree 37 ªÉlÉÉ ºÉÆ¶ÉÉäÊvÉiÉ ¦ÉäVÉ nùÒÊVÉB/VÉÉ®úÒ EòÒÊVÉB Issue as amended 38 +ÉVÉ ½þÒ VÉÉ®úÒ EòÒÊVÉB/¦ÉäÊVÉB Issue to day 39 EòÉäð{É®ú Eò½þÒ MÉªÉÒ ¤ÉÉiÉå Observations made above 41 EòÉªÉÉÇ±ÉªÉ

260

47 EÞò{ÉªÉÉ

261

2 |ÉÉÎ{iÉ ºÉÚSÉxÉÉ, {ÉÉ´ÉiÉÒ Acknowledgement 3 +ÊvÉÊxÉªÉ¨É Act 4 iÉnùlÉÇ Ad hoc 5 °ü{ÉÉxiÉ®ú Adaptation 6 +{ÉxÉÉxÉÉ Adopt 7 EòÉªÉÇ ºÉÚSÉÒ, EòÉªÉÇGò¨É Agenda 8 ºÉÆ¶ÉÉävÉxÉ Amendment 9 ÊxÉªÉÖÊHò Appointment

10 +xÉÖ̈ ÉÉänùxÉ Approval 11 ÊxÉvÉÉÇ®úhÉ Assessment 12 +É·ÉÉºÉxÉ Assurance 13 ºÉiªÉÉ{ÉxÉ Attestation 14 où¶ªÉ - ¸É´ªÉ Audio-visual 15 ±ÉäEòÉ {É®úÒIÉ Audit 16 |ÉÉÊvÉEòÉ®úÒ Authority 17 {ÉÞ¹`ö¦ÉÚÊ¨É Background 18 ¶Éä¹É, ºÉÆiÉÖ±ÉxÉ Balance 19 ¨ÉiÉ{ÉjÉ Ballot 20 |ÉÊiÉ¤ÉÆvÉ, ®úÉäEò Ban 21 ¤ÉÖÊxÉªÉÉnùÒ Ê¶ÉIÉÉ Basic education 22 ±ÉÉ¦É Benefit 23 ¨ÉÆÊjÉ¨ÉÆb÷±É Cabinet 24 MÉhÉxÉÉ, ÊMÉxÉiÉÒ Calculation 25 =¨¨ÉÒnù́ ÉÉ®ú Candidate 26 ªÉÉäMªÉ Capable

262

27 IÉ¨ÉiÉÉ Capacity 28 EÖò±ÉÉÊvÉ{ÉÊiÉ Chancellor 29 nùÉ´ÉÉ Claim 30 º{É¹]õÒEò®úhÉ Clarification 31 Ê±ÉÊ{ÉEò Clerk 32 ºÉÆÊ½þiÉÉ, EÚò]õ Code 33 ]õÒEòÉ Ê]õ{{ÉhÉÒ Comment 34 ºÉÆSÉÉ®ú, ºÉÆnäù¶É, ºÉÆ|Éä¹ÉhÉ Communication 35 ¨ÉÖ+É´ÉWÉÉ Compensation 36 ºÉ¨ÉlÉÇ, ºÉIÉ¨É Competent 37 +ÊxÉ´ÉÉªÉÇ Compulsory 38 ºÉ½¨ÉÊiÉ Concurrence 39 +ÉSÉ®úhÉ Conduct 40 ºÉÆº´ÉÒEÞòÊiÉ Confession 41 Ê´É®úÉävÉÉi¨ÉEò Contradictory 42 ÊxÉªÉÆjÉhÉ ¨É½þÉ±ÉäJÉÉ {É®úÒIÉEò Controller and Auditor General 43 IÉÊiÉ Damages 44 +ÉÆEòbä÷ Data 45 |ÉÊiÉÊxÉªÉÖÊHò Deputation 46 {ÉnùºÉÆYÉÉ, {ÉnùxÉÉ¨É Designation 47 +´ÉvÉÉ®úhÉÉ, ºÉÆEò±{É Determination 48 Ê´ÉEòÉºÉ Development 49 ÊVÉ±ÉÉnùÒ¶É District Magistrate 50 nùºiÉÉ´ÉäWÉ Document 51 |ÉÉ°ü{É Draft

263

52 +ÌVÉiÉ UÖô]Âõ]õÒ Earned leave 53 EòÉªÉÇEÖò¶É±ÉiÉÉ Efficiency 54 ÊxÉ´ÉÉÇSÉxÉ Election 55 +É{ÉÉiÉ Emergency 56 ºÉÆ±ÉMxÉ {ÉjÉ Enclosure 57 xÉÉ¨ÉÉÆEòxÉ Enrolment 58 ºÉ¨ÉÉxÉiÉÉ, ¤É®úÉ¤É®úÒ Equality 59 {É®úÒIÉÉlÉÔ Examinee 60 {É®úÒIÉEò Examiner 61 EòÉªÉÇ{ÉÉÊ±ÉEòÉ Executive 62 ºÉÖÊ´ÉvÉÉ, +ÉºÉÉxÉÒ Facility 63 +xÉÖEÚò±É Favorable 64 ºÉÉ¨ÉxiÉ´ÉÉnù Feudalism 65 ÊxÉvÉÉÇ®úhÉ Fixation 66 {ÉiÉÉEòÉ, ÊxÉ¶ÉÉxÉ Flag 67 {ÉÉnù Ê]õ{{ÉhÉÒ Foot note 68 VÉÉ±ÉºÉÉVÉÒ Forgery 69 +Éè{ÉSÉÉÊ®úEòiÉÉ Formality 70 +É´ÉÞÊkÉ Frequency 71 ®úÉVÉ{ÉjÉ Gazette 72 ¨É½þÉ|É¤ÉÆvÉEò General manager 73 ºÉÉvÉÉ®úhÉiÉªÉÉ Generally 74 ®úÉVªÉ{ÉÉ±É Governor 75 ´ÉMÉÇ̧ ÉähÉÒ Grade 76 +Ê¦É¦ÉÉ´ÉEò Guardian

264

77 {ÉlÉ |Énù¶ÉÇxÉ Guidance 78 ±ÉäJÉÉ ¶ÉÒ¹ÉÇ Head of account 79 ¨ÉÖJªÉÉ±ÉªÉ, |ÉvÉÉxÉ EòÉªÉÉÇ±ÉªÉ Head quarters 80 BäÊiÉ®úÉÊºÉEò Historical 81 {É½þSÉÉxÉ {ÉjÉ Identity card 82 +´ÉèvÉ Illegal 83 ÊxÉ®úIÉ®úiÉÉ Illiteracy 84 +Ê¦ÉºÉÚSÉEò, ºÉÚSÉEòÉÆEò Index 85 |ÉÉ®ÆúÊ¦ÉEò Initial 86 ºÉÚSÉxÉÉ Intimation 87 {ÉÊjÉEòÉ Journal 88 {ÉjÉEòÉ®ú Journalist 89 xªÉÉªÉÉvÉÒ¶É Judge 90 xªÉÉªÉ{ÉÉÊ±ÉEòÉ Judiciary 91 Ê´ÉvÉÉxÉ ¨ÉÆb÷±É Legislature 92 xÉMÉ®ú ÊxÉMÉ¨É Municipal Corporation 93 xÉMÉ®ú {ÉÉÊ±ÉEòÉ Municipality 94 +ÊvÉºÉÚSÉxÉÉ Notification 95 ºÉÉZÉänùÉ®úÒ Partnership 96 +É®úIÉEò Police 97 ={ÉEÖò±É{ÉÊiÉ Pro Vice Chancellor 98 ±ÉÉäEò ºÉä́ ÉÉ +ÉªÉÉäMÉ Public Service Commission 99 +ÊvÉEò®úhÉ Tribunal

100 EÖò±É{ÉÊiÉ Vice Chancellor

265

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÖºiÉEåò -:

1. Ê½þxnùÒ +É±ÉäJÉxÉ B´ÉÆ Ê]õ{{ÉhÉ – b÷ÉÄ. +Éä̈ É|ÉEòÉ¶É ¶É¨ÉÉÇ, ºÉx¨ÉÉMÉÇ |ÉEòÉ¶ÉxÉ, Ênù±±ÉÒ

–110007

2. Ê½þxnùÒ EòÉªÉÉÇ±ÉªÉ ÊxÉnäùÊ¶ÉEòÉ – MÉÉä{ÉÒxÉÉlÉ ¸ÉÒ´ÉÉºiÉ´É, ºÉÉ¨ÉÊªÉEò |ÉEòÉ¶ÉxÉ, 3543,

VÉ]õ´ÉÉc÷É, xÉ

266

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå nù}iÉ®úÒ EòÉ¨ÉEòÉVÉ -(HINDI MAIM DAFTARI KAMKAJ) Course Code: 3C03FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. One Essay out of two from module 1 and 2 1 x 7 = 7 Marks II. One Essay out of two from module 3 1 x 7 = 7 Marks III. Three Short Essays out of 4 from modules1,2 & 3 3 x 3 = 9 Marks IV. Three Letters out of 4 from module 3 3 x 3 = 9 Marks V. Translation of Drafting from English to Hindi 4 x 1 = 4 Marks VI. Translation of Terminologies from English to Hindi 2 x 1 = 2 Marks VII. Translation of Terminologies from Hindi to English 2 x 1 = 2 Marks

267

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIIIIIIIIISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå nù}iÉ®úÒ EòÉ¨ÉEòÉVÉ -(HINDI MAIM DAFTARI KAMKAJ) Course Code: 3C03FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 1. +ÉvÉÖÊxÉEò ºÉÆnù¦ÉÇ ¨Éå {ÉjÉÉSÉÉ®ú EòÉ ºlÉÉxÉ B´ÉÆ ¨É½þi´É {É®ú |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB* 2. {ÉjÉ ´ªÉ´É½þÉ®ú Eäò Ê´ÉÊ´ÉvÉ °ü{ÉÉå EòÉ =±±ÉäJÉ EòÒÊVÉB* 1 x 7 =7 Marks II. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 3. |ÉÉ±ÉäJÉ CªÉÉ ½èþ? +SUäô |ÉÉ±ÉäJÉ Eäò Ê´ÉÊ¶É¹]õ MÉÖhÉÉå {É®ú |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB* 4. Ê´ÉÊ¦ÉzÉ |ÉEòÉ®ú Eäò +Éè{ÉSÉÉÊ®úEò {ÉjÉÉå {É®ú Ê´ÉSÉÉ®ú EòÒÊVÉB* 1 x 7 =7 Marks III. Eò¨É ºÉä Eò¨É 125 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ iÉÒxÉ {É®ú Ê]õ{{ÉhÉÒú Ê±ÉÊJÉB* 5. EòÉªÉÉÇ±ÉªÉ +Énäù¶É* 6. +vÉÇ ºÉ®úEòÉ®úÒ {ÉjÉ* 7. {ÉÊ®ú{ÉjÉ* 8. ºÉÆPÉ EòÒ ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ* 3 x 3 =9 Marks IV. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ |É¶xÉÉå ¨Éå ºÉä ÊEòx½þÓ iÉÒxÉ Eäò =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 9. {ÉÉºÉÇ±É Eäò näù®ú ºÉä Ê¨É±ÉxÉä EòÒ Ê¶ÉEòÉªÉiÉ Eò®úiÉä ½ÖþB ºlÉÉxÉÒªÉ b÷ÉEò-{ÉÉ±É EòÉä BEò {ÉjÉ

Ê±ÉÊJÉB* 10. EòÉ®ú JÉ®úÒnùxÉä Eäò Ê±ÉB =vÉÉ®ú ¨ÉÉÄMÉiÉä ½ÖþB ¨É±É¤ÉÉ®ú OÉÉ¨ÉÒhÉ ¤ÉéEò Eäò |É¤ÉÆvÉEò Eäò xÉÉ¨É BEò {ÉjÉ iÉèªÉÉ®ú EòÒÊVÉB*

268

11. Ê¶ÉIÉÉ Ê´É¦ÉÉMÉ Eäò®ú±É uùÉ®úÉ ®úÉVªÉ Eäò +ºlÉÉ

269

VI. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ +OÉäWÉÒ ¶É¤nùÉ´ÉÊ±ÉªÉÉå Eäò ºÉ¨ÉÉxÉÉlÉÔ Ê½þxnùÒ ¶É¤nù Ê±ÉÊJÉB* 17. Eò) Defence Ministry JÉ) Academic MÉ) Candidate PÉ) Claim 18.

Eò) Draft JÉ) Enclosure MÉ) Gazette PÉ) Judiciary 2 x 1 =2 Marks VII. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ Ê½þxnùÒ ¶É¤nùÉ´ÉÊ±ÉªÉÉå Eäò ºÉ¨ÉÉxÉÉlÉÔ +ÆOÉäWÉÒ ¶É¤nù Ê±ÉÊJÉB 19. Eò) +ÉÆEòbä÷ JÉ) ¨ÉÖ+É´ÉVÉÉ

MÉ) {É½þSÉÉxÉ {ÉjÉ PÉ) {ÉÊjÉEòÉ 20. Eò) xªÉÉªÉÉvÉÒ¶É JÉ) +ÊvÉºÉÚSÉxÉÉ

MÉ) ºÉÉZÉänùÉ®úÒ PÉ) ÊxÉªÉÖÊHò 2 x 1 =2 Marks

270

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

271

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

272

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

273

14. ¨ÉÖÊHò¤ÉÉävÉ EòÒ |É¨ÉÖJÉ +É±ÉÉäSÉxÉÉi¨ÉEò ®úSÉxÉÉBÄ CªÉÉ-CªÉÉ ½éþ? 15. +¶Eò Eäò BEòÉÄEòÒ EòÒ EòlªÉMÉiÉ Ê´É¶Éä¹ÉiÉÉBÄ ¤ÉiÉÉ

274

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI |ÉªÉÉäVÉxÉ¨ÉÚ±ÉEò Ê½þxnùÒ - (PRAYOJANMOOLAK HINDI) Course Code: 4B06FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 90

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (Syllabus) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 1 ( 25PÉÆ]äõ) |ÉªÉÉäVÉxÉ¨ÉÚ±ÉEò Ê½þxnùÒ - º´É°ü{É +Éè®ú ´ªÉ´É½þÉ®ú IÉäjÉ -ºÉÉ¨ÉÉxªÉ Ê½þxnùÒ - º´É°ü{É +Éè®ú ´ªÉ´É½þÉ®ú IÉäjÉ -

®úÉ¹]Åõ¦ÉÉ¹ÉÉ iÉlÉÉ ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ – Ê½þxnùÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉ Ê´ÉEòÉºÉ – Ê½þxnùÒ ¦ÉÉ¹ÉÉ {É®Æú{É®úÉ – JÉc÷Ò¤ÉÉä±ÉÒ : |ÉªÉÉäMÉ,

ÊxÉ¯ûÊHò B´ÉÆ xÉÉ¨ÉEò®úhÉ - =i{ÉÊkÉ iÉlÉÉ Ê´ÉEòÉºÉ – Ê¥É]õÒ¶É ¶ÉÉºÉxÉ EòÉ±É ¨Éå Ê½þxnùÒ* ¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 2 ( 20PÉÆ]äõ) º´ÉÉvÉÒxÉiÉÉ ºÉÆOÉÉ¨É ¨Éå Ê½þxnùÒ EòÒ ¦ÉÚÊ¨ÉEòÉ - ®úÉ¹]ÅõÒªÉ, ºÉÉ¨ÉÉÊVÉEò iÉlÉÉ vÉÉÌ¨ÉEò xÉäiÉÉ iÉlÉÉ Ê½þxnùÒ – Ê½þxnùÒ

+ÉxnùÉä±ÉxÉ - ºÉÆºlÉÉ+Éå EòÒ ¦ÉÚÊ¨ÉEòÉ – vÉÉÌ¨ÉEò B´ÉÆ ºÉÉ¨ÉÉÊVÉEò ºÉÆºlÉÉBÄ - ºÉÉÊ½þÎiªÉEò ºÉÆºlÉÉBÄ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 3 ( 25PÉÆ]äõ) ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ Ê½þxnùÒ : ºÉ´ÉèvÉÉÊxÉEò ÎºlÉÊiÉ +Éè®ú MÉÊiÉ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ ºÉÆÊ´ÉvÉÉxÉ +xÉÖSUäônù 343 ºÉä 351 - ºÉÆÊ´ÉvÉÉxÉ uùÉ®úÉ º´ÉÒEÞòiÉ ¦ÉÉ¹ÉÉ xÉÒÊiÉ: BEò ºÉ´ÉæIÉhÉ – Ê½þxnùÒ Eäò |ÉªÉÉäMÉ ºÉÆ¤ÉÆvÉÒ ®úÉ¹]Åõ{ÉÊiÉ Eäò +Énäù¶É –1952 iÉlÉÉ 1955 - ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ +ÉªÉÉäMÉ 1955 - ºÉÆºÉnùÒªÉ ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ ºÉÊ¨ÉÊiÉ 1957 - ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ +ÊvÉÊxÉªÉ¨É 1963 - +ÊvÉÊxÉªÉ¨É Eäò |É¨ÉÖJÉ ={É¤ÉÆvÉ - ®úÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ (ºÉÆ¶ÉÉävÉxÉ) +ÊvÉÊxÉªÉ¨É 1967, 1976 – Ê½þxnùÒ EòÒ Ê´ÉÊ´ÉvÉ Ênù¶ÉÉBÄù*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É – 4 ( 20PÉÆ]äõ) {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹ÉEò ¶É¤nùÉ´É±ÉÒ – ÊxÉvÉÉÇ®úhÉ - ºÉ¨ÉºªÉÉ +Éè®ú ºÉ¨ÉÉvÉÉxÉ - ºÉÉ¨ÉÉxªÉ Ê´É¶Éä¹ÉiÉÉBÄ - ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹ÉEò ¶É¤nùÉ´É±ÉÒ : |É¶xÉ +Éè®ú ºÉ¨ÉºªÉÉBÄ - ´ÉMÉÔEò®úhÉ* ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÉ`ö¬ {ÉÖºiÉEò : 1. |ÉªÉÉäVÉxÉ ¨ÉÚ±ÉEò Ê½þxnùÒ – Ê´ÉxÉÉänù MÉÉänù®äú, ´ÉÉhÉÒ |ÉEòÉ¶ÉxÉ, xÉ

275

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI |ÉªÉÉäVÉxÉ¨ÉÚ±ÉEò Ê½þxnùÒ - (PRAYOJANMOOLAK HINDI) Course Code: 4B06FHI Time : 3 Hours Maximum: 40 Marks I. One essay not less than 300 words out of two from first and second modules 1 x 7 = 7 Marks II. One essay not less than 300 words out of two from third and fourth modules 1 x 7 = 7 Marks III. 3 short essays out of 4 in 125 words from from first and second modules 3 x 3 = 9 Marks IV. 3 short essays out of 4 in 125 words from from third and fourth modules 3 x 3 = 9 Marks V. Eight paragraph questions not less than 4 sentences out of ten from all 8 x 1 = 8 Marks

276

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IVIVIVIVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI |ÉªÉÉäVÉxÉ¨ÉÚ±ÉEò Ê½þxnùÒ - (PRAYOJANMOOLAK HINDI) Course Code: 4B06FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 300¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òºÉÒ BEò | É¶ xÉ E òÉ =kÉ®ú Ê± ÉÊ JÉB * 1. JÉc ÷Ò¤ ÉÉä± ÉÒ Ê ½ þxn ùÒ Eäò = i ¦É´ É , xÉ É¨É E ò®úh É, ú Ê´ ÉE òÉºÉ +Éè® | ÉªÉÉä M É {É® | ÉE òÉ¶ É b ÷ÉÊ± ÉB * 2. º´ ÉÉvÉÒx Éi ÉÉ ºÉÆO ÉÉ¨É ¨Éå Ê ½ þxn ùÒ E òÒ C ªÉÉ ¦ÉÚÊ¨ÉE ò É ®ú½ þÒ lÉÒ ? 1 x 7 = 7 Marks II. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 300¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òºÉÒ BEò | É¶ xÉ E òÉ =kÉ®ú Ê± ÉÊ JÉB * 3. ®úÉ VÉ¦ÉÉ¹É É +ÊvÉÊx ÉªÉ ¨É ºÉä C ªÉÉ iÉ Éi{ ÉªÉ Ç ½ èþ? =ºÉE äò | É¨ÉÖJÉ = {É¤ ÉÆvÉ C ªÉ É-C ªÉÉ ½ éþ? 4. {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹É E ò ¶ É¤ n ùÉ´ É± ÉÒ E äò Êx ÉvÉÉÇ®úh É E ò Ò ºÉ¨Éº ªÉ É +Éè®ú ºÉ ¨ÉÉvÉÉx É E òÒ Ê´ É ´ÉäSÉx ÉÉ E òÒ ÊVÉB * 1 x 7 = 7 Marks III. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 125¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òx½ þÓ iÉÒxÉ | É ¶x ÉÉ å Eäò = kÉ®ú Ê± ÉÊJÉ B * 5. | ÉªÉÉäV Éx É ¨ÉÚ± ÉE ò Ê ½ þxn ù Ò* 6. ®úÉ ¹] Åõ ¦ÉÉ¹É É* 7. Ê½ þx n ù Ò +Éx n ù Éä± Éx É* 8. Ê½ þx n ù Ò E äò Ê´ ÉE òÉºÉ ¨Éå ºÉÉ Ê ½ þÎi ªÉE ò ºÉÆºlÉÉ +Éå E ò Ò ¦ÉÚÊ ¨ÉE òÉ * 3 x 3 = 9 Marks IV. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É 125¶ É¤ n ù Éå ¨Éå ÊE òx½ þÓ iÉÒxÉ | É ¶x ÉÉ å Eäò = kÉ®ú Ê± ÉÊJÉ B * 9. ºÉÆºÉn ù Ò ªÉ ®úÉVÉ ¦ÉÉ¹É É ºÉÊ¨ÉÊ i É* 10. ºÉÆÊ´ ÉvÉÉx É E òÒ ¦ÉÉ¹É É-x ÉÒÊi É* 11. {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹É E ò ¶ É¤ n ùÉ´ É± ÉÒ Eò Ò +Êx É´ É ÉªÉ ÇiÉÉ * 12. +x ÉÖE Úò± Éx É* 3 x 3 = 9 Marks

277

V. E ò¨É ºÉ ä E ò¨É S ÉÉ®ú ´ ÉÉC ªÉÉå ¨É å ÊE ò x½ þÓ +É`ö | É¶ xÉ Éå Eäò =kÉ ®ú Ê ±É ÊJÉB * 13. ®äúK iÉÉ * 14. n ù ÊI É¨É ¦ÉÉ®úi É ¨Éå Ê½ þx n ù Ò* 15. ¡ ò Éä] Çõ Ê´ ÉÊ± ÉªÉ¨É E ò É± ÉäVÉ * 16. x ÉÉM É®úÒ Ê± ÉÊ{É + Éx n ùÉ ä±É xÉ* 17. ± ÉÉäE ò ¨ÉÉ xªÉ ¤ É É±É MÉ ÆMÉÉ vÉ ®ú Ê iÉ± ÉE ò* 18. ®úÉ VÉÉ ®úÉ ¨É ¨ÉÉ ä½ þxÉ ®úÉ ªÉ* 19. ºÉÆPÉ E òÒ ®úÉV É¦ÉÉ¹ÉÉ* 20. Ê½ þx n ù Ò ¦É É¹ÉÉ E äò Ê´ ÉE òÉºÉ Eäò Ê ±É B Êx Én äù ¶ É* 21. ®úÉ VÉ¦ÉÉ¹É É +ÉªÉÉä M É 1955. 22. {ÉÉÊ®ú¦ÉÉÊ¹É E ò ¶ É¤ n ù É´ É±É Ò E äò ´ ÉM ÉÔE ò ®úhÉ* 1 x 8 = 8 Marks

278

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIVVVVSEMESTER – COMPLEMENTARY COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå EÆò{ªÉÚ]õ®ú Ê¶ÉIÉÉ -(HINDI MAIM COMPUTER SIKSHA) Course Code: 4C04FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 90


¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 20PÉÆ]äõ) EÆò{ªÉÚ]õ® +Éè®ú =ºÉEòÉ Ê´ÉEòÉºÉú -EÆò{ªÉÚ]õ® Ê´ÉEòÉºÉ Eäò {ÉÉÄSÉ SÉ®úhÉ ªÉÉ {ÉÒÊgøªÉÉÄ - EÆò{ªÉÚ]õ® Eäò |É¨ÉÖJÉ

¦ÉÉMÉ - ½þÉbÇ÷´ÉäªÉ®ú -

280

21 EDVAC ELECTRONIC DISCRETE VARIABLE AUTOMATIC COMPUTER 22 EEPROM ELECTRICALLY ERASABLE PROGRAMMABLE READ ONLY MEMORY 23 ENIAC ELECTRONIC NUMERICAL INTEGRATOR AND CALCULATOR 24 EPROM ERASABLE PROGRAMMABLE READ ONLY MEMORY 25 FORTRAN FORMULA TRANSLATION 26 GB GIGA BYTE 27 GUI GRAPHICS USER INTERFACE 28 HDD HARD DISC DRIVE 29 HTML HYPER TEXT MARKUP LANGUAGE 30 HTTP HYPER TEXT TRANSFER PROTOCOL 31 IBM INTERNATIONAL BUSINESS MACHINE 32 IP INTERNET PROTOCOL 33 ISO INTERNATIONAL STANDARD ORGANIZATION 34 JPEG JOINT PHOTOGRAPHIC EXPERTS GROUP 35 LAN LOCAL AREA NETWORK 36 LCD LIQUID CRISTAL DISPLAY 37 LED LIGHT EMITTING DIODE 38 MODEM MODULATOR-DEMODULATOR 39 OCR OPTICAL CHARACTER READER 40 OMR OPTICAL MARK READER 41 PROM PROGRAMMABLE READ ONLY MEMORY 42 RAM RANDOM ACCESS MEMORY 43 ROM READ ONLY MEMORY 44 TIFF TAGGED IMAGE FILE FORMAT 45 UPS UNINTERRUPTED POWER SUPPLY 46 URL UNIFORM RESOURCE LOCATOR

281

47 USB UNIVERSAL SERIAL BUS 48 W.W.W WORLD WIDE WEB 49 WAN WIDE AREA NETWORK 50 WORM WRITE ONCE READ MANY

@ (10 PÉÆbä÷ EòÉ |ÉÉªÉÉäÊMÉEò |ÉÊ¶ÉIÉhÉ näùxÉä EòÒ ºÉÖÊ´ÉvÉÉ nùÒ VÉÉªÉ* ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÖºiÉEò: 1. EÆò{ªÉÚ]õ®ú BEò iÉlªÉ{É®úEò +vªÉªÉxÉ - ºÉÆ. +¯ûhÉ EÖò¨ÉÉ®ú ºÉ½þªÉÉäMÉÒ, ±ÉÉäEò¦ÉÉ®úiÉÒ |ÉEòÉ¶ÉxÉ*

ºÉ½þÉªÉEò {ÉÖºiÉEò:

1. EÆò{ªÉÚ]õ®ú +vªÉªÉxÉ BEò {ÉÊ®úSÉªÉ - xÉ®äúxpù ËºÉ½þ {É]äõ±É iÉlÉÉ ¨É½äþxpù ËºÉ½þ {É]äõ±É, +Æ¤Éä ¤ÉÖEò ½þÉ>ðºÉ, ®úÉªÉ{ÉÖ®ú* 2. EÆò{ªÉÚ]õ®ú +ÉvÉÖÊxÉEò Ê´ÉYÉÉxÉ EòÉ ´É®únùÉxÉ - ®úÉVÉÒ´É MÉMÉÇ, ®úÉVÉ{ÉÉ±É BÆb÷ ºÉhºÉ, EòÉ¶¨ÉÒ®úÒ MÉä]õ, Ênù±±ÉÒ - 110006

282

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIVVVVSEMESTER – COMPLEMENTARY COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå EÆò{ªÉÚ]õ®ú Ê¶ÉIÉÉ -(HINDI MAIM COMPUTER SIKSHA) Course Code: 4C04FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. 1 long essay out of 2 from first module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks II. 1 long essay out of 2 from 2 and 3 module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks III. 3 short essay questions out of 4 from 1, 2 and 3 modules 3 x 3 = 9 Marks IV. 3 short essay questions out of 4 from all module 3 x 3 = 9 Marks V. 4 paragraph questions out of 6 from all modules 4 x 1 = 4 Marks VI. Write expantion of 4 bunches of abbreviations from fourth module 4 x 1= 4 Marks

283

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME IIIIVVVVSEMESTER – COMPLEMENTARY COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå EÆò{ªÉÚ]õ®ú Ê¶ÉIÉÉ -(HINDI MAIM COMPUTER SIKSHA) Course Code: 4C04FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ Ê´ÉºiÉÞiÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* (|ÉiªÉäEò =kÉ®ú 300 ¶É¤nùÉå ºÉä Eò¨É xÉ ½þÉä) 1. Ê´ÉÊ¦ÉzÉ EÆò{ªÉÚ]õ®ú {ÉÒÊgøªÉÉå EòÉ

284

14. ¨ÉÉäÊxÉ]õ®ú Eäò ÊEòiÉxÉä |ÉEòÉ®ú ½éþ +Éè®ú ´Éä CªÉÉ-CªÉÉ ½èÆ? 15. nÖùÊxÉªÉÉ Eäò |É¨ÉÖJÉ ºÉÖ{É®ú EÆò{ªÉÚ]õ®úÉå EòÉ {ÉÊ®úSÉªÉ nùÒÊVÉB* 16. ®èú¨É +Éè®ú ®úÉä̈ É EòÉ +ÆiÉ®ú º{É¹]õ EòÒÊVÉB* 17. ±ÉÉxÉ +Éè®ú ´ÉÉxÉ ¨Éå CªÉÉ ¢ò®úEò ½èþ? 18. b÷Ò.]õÒ.{ÉÒ EòÉ CªÉÉ |ÉªÉÉäVÉxÉ ½èþ? 4 x 1 = 4 Marks VI. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ ºÉ¦ÉÒ |É¶xÉÉå Eäò {ÉÚhÉÇ °ü{É Ê±ÉÊJÉB* 19. +) USB +É) MODEM

285

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

286

– {ÉjÉ-{ÉÊjÉEòÉBÄ – EòlªÉ B´ÉÆ Ê¶É±{É {ÉIÉ – xÉ

287

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

288

PATTERN OF QUESTION PAPER BA HINDI LANGUAGE & LITERATURE DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - HINDI Ê½þxnùÒ ºÉÉÊ½þiªÉ EòÉ

289

V. Eò¨É ºÉä Eò¨É SÉÉ®ú´ÉÉCªÉùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ+É`ö|É¶xÉÉå Eäò =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 13. Ë¤É¤É +Éè®ú |ÉiÉÒEò ¨Éå CªÉÉ +ÆiÉ®ú ½èþ? 14. |ÉlÉ¨É ‘iÉÉ®úºÉ{ÉÆiÉEò’ ºÉä CªÉÉ iÉÉi{ÉªÉÇ ½èþ? 15. ‘xÉEäòxÉ´ÉÉnù’ Eäò |É´ÉiÉÇEò EòÉèxÉ-EòÉèxÉ ½éþ? 16. ¨É½þÉnäù́ ÉÒ EòÉ ‘Ê|ÉªÉiÉ¨É’ EòÉèxÉ ½èþ? 17. ½þÊ®ú+ÉèvÉ Eäò EòÉ´ªÉ EòÉ Ê´É¹ÉªÉ CªÉÉ ½èþ? 18. MÉÖ{iÉ Eäò ‘ºÉÉEäòiÉ’ ¨É½þÉEòÉ´ªÉ EòÉ |ÉÊiÉ{ÉÉt CªÉÉ ½èþ? 19. +ÉvÉÖÊxÉEò ¥ÉVÉ¦ÉÉ¹ÉÉ EòÉ´ªÉvÉÉ®úÉ Eäò EòÊ´É EòÉèxÉ-EòÉèxÉ ½éþ? 20. |ÉMÉÊiÉ´ÉÉnù +Éè®ú |ÉMÉÊiÉ¶ÉÒ±ÉiÉÉ ¨Éå CªÉÉ +ÆiÉ®ú ½èþ? 21. UôÉªÉÉ´ÉÉnù ¶É¤nù EòÉ +lÉÇ CªÉÉ ½èþ? 22. xÉÉMÉÉVÉÖÇxÉ EòÒ |É¨ÉÖJÉ ®úSÉxÉÉBÄ CªÉÉ-CªÉÉ ½èþ? 8 x 1 = 8 Marks

290

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå |ÉEòÉ¶ÉxÉ - (HINDI MAIM PRAKASHAN) Course Code: 5B08FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 90

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) THIS PAPER HAS NO WRITTEN EXAMINATION – PRACTICAL EXAMINATION WILL BE CONDUCTED BY THE UNIVERSITY

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 22PÉÆ]äõ)

¨ÉÉ

291

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå |ÉEòÉ¶ÉxÉ -(HINDI MAIM PRAKASHAN) Course Code: 5B08FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks NO WRITTEN EXAMINATION - PRACTICAL EXAMINATION ONLY I. Type any two passages in Page Maker File using DV-TT Surekh font size 20 2 x 7 = 14 Marks II. Type any two passages in Word File using DV-TT Karthika font size 18 2 x 7 = 14 Marks III. Type any two passages and publish it as Portable Document File 2 x 4 = 8 Marks IV. Type the words in Hindi and Malayalam using Page Maker File 2 x 2 = 4 Marks

292

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå |ÉEòÉ¶ÉxÉ -(HINDI MAIM PRAKASHAN) Course Code: 5B08FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks NO WRITTEN EXAMINATION - PRACTICAL EXAMINATION ONLY I. Êx É¨xÉ Ê± ÉÊJÉi É Ê½ þx n ù Ò M Ét ¦ÉÉM ÉÉå ºÉä ÊE òx ½ þÓnùÉäE òÉä b ÷Ò. ´ ÉÒ. ] õÒ.] õÒ. ºÉ Ö®äúJÉ 20 u ù É®úÉ {ÉäV É ¨ÉäE ò®ú

¡ ò ÉªÉ ±É ¨É å ] õÉ

293

6�#�%��78��-��#� ��:;�0�!��. 5. %#��'�(:��. 2 x 7 = 14 Marks III. Êx É¨x ÉÊ± ÉÊJÉi É + ÆOÉäW ÉÒ M É t ¦ÉÉM ÉÉå ºÉä ÊE òx ½ þÓnùÉäE òÉä ] õ É

294

9. Raja Ram Mohan Roy was the first social reformer of Modern India and he is rightly called the 'Father of Modern India'. He had a rational and scientific approach and believed in the principle of human dignity and social equality. He was deeply devoted to the work of religious and social reform, so he founded the 'Brahmo Samaj in 1825. He condemned polytheism and idol worship and propagated the concept of one God. His religious ideas had assimilated elements of Islam, Christianity, Hinduism and modern European liberal philosophy. He translated ancient Indian works on religion and philosophy into Bengali. 2 x 4 = 8 Marks IV. ÊxÉnæù¶ÉÉxÉÖºÉÉ®ú ]ÆõEòhÉ EòÒÊVÉB* 10. Êx É¨x ÉÊ± ÉÊJÉi É ¶ É ¤ n ùÉ å E òÉä Ê½ þx n ù Ò Ê± ÉÊ{É b÷Ò.´ É Ò. ] õ Ò.] õÒ. ªÉÉäM Éä¶ É 20 u ù É®úÉ {É äVÉ ¨ÉäE ò®ú ¡ òÉ ªÉ± É ¨Éå ] õ É

295

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI

Ê½þxnùÒ EòÊ´ÉiÉÉ -(HINDI KAVITHA) Course Code: 5B09FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 90 {ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) ̈

ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 20PÉÆ]äõ) 1. Eò¤ÉÒ®únùÉºÉ nùÉä½äþ 1, 3 4, 5, 6, 7, 11, 13 2. ºÉÚ®únùÉºÉ Ê´ÉxÉªÉ –1, ¤ÉÉ±É ±ÉÒ±ÉÉ–1, §É¨É®úMÉÒiÉ –3 3. iÉÖ±ÉºÉÒnùÉºÉ |ÉlÉ¨É {ÉÉÄSÉ {Énù 4. ®ú½þÒ¨É JÉÉÄ nùÉä½äþ 1, 2, 8, 10, 12 5. Ê¤É½þÉ®úÒ ±ÉÉ±É nùÉä½äþ 1, 2, 5, 8, 15 ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (2- 22PÉÆ]äõ) 1. EèòEäòªÉÒ EòÉ {É¶SÉÉiÉÉ{É ¨ÉèÊlÉ±ÉÒ¶É®úhÉ MÉÖ{iÉ 2. VÉÉMÉÉä Ê¡ò®ú BEò ¤ÉÉ®ú ºÉÚªÉÇEòÉÆiÉ ÊjÉ{ÉÉ`öÒ ÊxÉ®úÉ±ÉÉ 3. ¨ÉÉèxÉ ÊxÉ¨ÉÆjÉhÉ ºÉÖÊ¨ÉjÉÉxÉÆnùxÉ {ÉÆiÉ 4. VÉÉä ¤ÉÒiÉ MÉ

296

5. xÉÉSÉ ºÉÎSSÉiÉÉxÉÆnù ½þÒ®úÉxÉÆnù ´ÉÉiºªÉÉªÉxÉ+YÉäªÉ 6. VÉxÉ-VÉxÉ EòÉ SÉä½þ®úÉ MÉVÉÉxÉxÉ ¨ÉÉvÉ´É ¨ÉÖÊHò¤ÉÉävÉ 7. ºÉ´Éæ·É®ú nùªÉÉ±É ºÉCºÉäxÉÉ UôÒxÉxÉä +ÉªÉä ½éþ ´Éä 8. ¨ÉiÉnùÉiÉÉ ºÉÖnùÉ¨ÉÉ {ÉÉÆbä÷ vÉÚÊ¨É±É 9. ¶ÉÉäEò-MÉÒiÉ EòÉiªÉÉªÉxÉÒ 10. +xÉÉÊ¨ÉEòÉ ÎºjÉªÉÉÄ ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (3- 23PÉÆ]äõ)

1. Eò¨ÉÖÊ|ÉªÉÉ vÉ¨ÉḈ ÉÒ®ú ¦ÉÉ®úiÉÒ ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (4- 23PÉÆ]äõ)

1. EòÉ¨ÉÉªÉxÉÒ (ËSÉiÉÉ ºÉMÉÇ) VÉªÉ¶ÉÆEò®ú |ÉºÉÉnù

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÉ`öºÉÉ¨ÉÊOÉªÉÉÄ : 1. EòÉ´ªÉ ºÉÖ̈ ÉxÉEòÉ´ªÉ ºÉÖ̈ ÉxÉEòÉ´ªÉ ºÉÖ̈ ÉxÉEòÉ´ªÉ ºÉÖ̈ ÉxÉ (EòÊ´ÉiÉÉ ºÉÆOÉ½)þ - ¨É½äþxpù EÖò±É¸Éä¹` (ºÉÆ) ö, ®úÉVÉ{ÉÉ±É

BÆb÷ ºÉxºÉ, EòÉ¶¨ÉÒ®úÒ MÉä]õ, Ênù±±ÉÒ - 110006 2. EòxÉÖÊ|ÉªÉÉEòxÉÖÊ|ÉªÉÉEòxÉÖÊ|ÉªÉÉEòxÉÖÊ|ÉªÉÉ (±ÉÆ¤ÉÒ EòÊ´ÉiÉÉ)õ –vÉ¨ÉḈ ÉÒ®ú ¦ÉÉ®úiÉÒ, ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ YÉÉxÉ{ÉÒ`ö |ÉEòÉ¶ÉxÉ, ±ÉÉänùÒ ®úÉäb÷, xÉ

297

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ EòÊ´ÉiÉÉ -(HINDI KAVITHA) Course Code: 5B09FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Write an essay not less than 300 words out of 2 from module 2 1 x 7 = 7 Marks II. Write an essay not less than 300 words out of 2 from module 3 & 4 1 x 7 = 7 Marks III. 1 annotation out of 2 not less than 125 words from 1 module 1 x 3 = 3 Marks IV. 3 annotations out of 4 not less than 125 words from modules 2, 3 & 4 3 x 3 = 9 Marks V. Write 3 short essay questions out of 4 not less than 125 words from all 3 x 3 = 9 Marks VI. Write 5 paragraph questions out of 7 from all modules 5 x 1 = 5 Marks

298

MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ EòÊ´ÉiÉÉ -(HINDI KAVITHA) Course Code: 5B09FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 1. EèòEäòªÉÒ xÉä BäºÉÉ EòÉèxÉ-ºÉÉ {ÉÉ{É ÊEòªÉÉ lÉÉ ÊVÉºÉºÉä =ºÉä {É¶SÉÉiÉÉ{É Eò®úxÉÉ {Éb÷É?* 2. =kÉ®ú UôÉªÉÉ´ÉÉnùÒ ªÉÖMÉ ¨Éå ´ªÉÉ{iÉ ¤ÉSSÉxÉVÉÒ EòÒ EòÉ´ªÉ-Eò±ÉÉ EòÉ {ÉÊ®úSÉªÉ nùÒÊVÉB* 1x 7 = 7 Marks II. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 3. EòxÉÖÊ|ÉªÉÉ ¨Éå |Éä̈ É +Éè®ú Ê´É®ú½þ EòÉ ºÉÖxnù®ú ºÉ¨ÉxªÉ´ÉªÉ ½Öþ+É ½èþ* º{É¹]õ EòÒÊVÉB* 4. +ÉvÉÖÊxÉEò ¨ÉÉxÉ´É EòÒ ¨ÉxÉÒ¹ÉÉ EòÒ ¦ÉÚJÉ Ê¨É]õÉxÉä EäòÊ±ÉB EòÉ¨ÉÉªÉxÉÒ ºÉ¨ÉlÉÇ ½Öþ+É ½èþ* {ÉÊ`öiÉ

¦ÉÉMÉ Eäò +ÉvÉÉ®ú {É®ú |ÉºÉÉnù EòÒ EòÉ´ªÉ-Eò±{ÉxÉÉ {É®ú |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB* 1 x 7 = 7 Marks III. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 5. ËxÉnùEò ÊxÉªÉ®äú ®úÉÊJÉªÉä, +ÉÆMÉÊxÉ EÖò]õÒ Uô´ÉÉªÉ* Ê¤ÉxÉ ºÉÉ¤ÉÖxÉ {ÉÉÊxÉ Ê¤ÉxÉÉ, ÊxÉ®ú¨É±É Eò®èú ºÉÖ¦ÉÉªÉ** 6. ÊxÉÊºÉÊnùxÉ ¤É®úºÉiÉ xÉèxÉ ½þ̈ ÉÉ®äú* ºÉnùÉ ®ú½þiÉ {ÉÉ´ÉºÉ @ñiÉÖ ½þ¨É {É®ú, VÉ¤É iÉå ºªÉÉ¨É ÊºÉvÉÉ®äú* +ÆVÉxÉ ÊlÉ®ú xÉ ®ú½þiÉ +ÆÊJÉªÉxÉ ¨Éå, Eò®ú Eò{ÉÉä±É ¦ÉªÉä EòÉ®äú* EÆòSÉÖÊEò {É]õ ºÉÚJÉiÉ xÉË½þ Eò¤É½ÚÆþ, =®ú Ê¤ÉSÉ ¤É½þiÉ {É®úÉxÉä* +ÉÆºÉÚ ºÉÊ±É±É ¦ÉªÉä {ÉMÉ lÉÉEäò, ¤É½þ SÉÉiÉ ÊºÉiÉ iÉÉ®äú* ºÉÚ®únùÉºÉ +¤É bÚ÷¤ÉiÉ ½èþ ¥ÉVÉ, EòÉ®äú xÉ ±ÉäiÉ =¤ÉÉ®äú* 7. ªÉÉ +xÉÖ®úÉMÉÒ ÊSÉkÉ EòÒ, MÉÊiÉ ºÉ¨ÉÖZÉè xÉ½þÓ EòÉä

299

{ÉÒ ®ú½þÒ ½éþ ¨ÉvÉÖ ¨ÉÉèxÉ ªÉÉ ºÉÉäªÉÒ Eò¨É±É-EòÉä®úEòÉå ¨Éå- ¤ÉÆnù ½þÉä ®ú½þÉ MÉÖÆVÉÉ®ú-....... 9. “Eò½þxÉä EòÉ ¨ÉiÉ±É¤É ªÉ½þ ½èþ ÊEò ¦ÉÉ

300

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ EòÉ´ªÉ¶ÉÉºjÉ -(BHARATIYA KAVYASASTRA) Course Code: 5B10FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 72

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É 1 (20 PÉÆ]äõ) EòÉ´ªÉ EòÒ {ÉÊ®ú¦ÉÉ¹ÉÉ – |É´ÉÞÊkÉªÉÉÄ - ±ÉIÉhÉ – EòÉ´ªÉ Eäò ¦Éänù – {Ét +Éè®ú SÉÆ{ÉÚ EòÉ´ªÉ –

où¶ªÉ EòÉ´ªÉ - ¸É´ªÉ EòÉ´ªÉ – |É¤ÉÆvÉ EòÉ´ªÉ Eäò ¦Éänù - ¨É½þÉEòÉ´ªÉ – JÉÆb÷EòÉ´ªÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É 2 (25 PÉÆ]äõ) ¶É¤nù ¶ÉÊHò - +Ê¦ÉvÉÉ - ±ÉIÉhÉÉ - ´ªÉÆVÉxÉÉ - ®úºÉ EòÒ =i{ÉÊkÉ - ®úºÉ ÊxÉ¹{ÉÊkÉ EòÉ

Ê´ÉEòÉºÉ - ºlÉÉ

301

PATTERN OF QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ EòÉ´ªÉ¶ÉÉºjÉ - (BHARATIYA KAVYASASTRA) Course Code: 5B10FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. 1 Long essay out of 2 from 1& 2 module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks II. 1 Long essay out of 2 from 3 & 4 module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks III. 3 Short essays out of 4 from 1& 2 module (not less than 125 words) 3 x 3 = 9 Marks IV. 3 Short essays out of 4 from 3 & 4 module (not less than 125 words) 3 x 3 = 9 Marks V. 8 Paragraph questions out of 10 from all modules (not less than 4 sentences) 8 x 1 = 8 Marks MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI ¦ÉÉ®úiÉÒªÉ EòÉ´ªÉ¶ÉÉºjÉ - (BHARATIYA KAVYASASTRA) Course Code: 5B10FHI

302

Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ Ê´ÉºiÉÞiÉ =kÉ®úú Ê±ÉÊJÉB* 1. ¨É½þÉEòÉ´ªÉ Eäò |É¨ÉÖJÉ iÉi´ÉÉå {É®ú |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB*ú 2. ®úºÉÊxÉ¹{ÉÊkÉ EòÉ Ê´ÉEòÉºÉ EèòºÉä +Éè®ú Eò¤É ½þÉä VÉÉiÉÉ ½èþ? 1 x 7 = 7 Marks II. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ Ê´ÉºiÉÞiÉ =kÉ®úú Ê±ÉÊJÉB* 3. ¶É¤nùÉ±ÉÆEòÉ®ú ºÉä CªÉÉ iÉÉi{ÉªÉÇ ½èþ? =ºÉEäò ¦ÉänÉä{É¦ÉänùÉå {É®úù |ÉEòÉ¶É b÷ÉÊ±ÉB* 4. ´ÉGòÉäÊHò ºÉÆ|ÉnùÉªÉ {É®ú BEò ÊxÉ¤ÉÆvÉ iÉèªÉÉ®ú EòÒÊVÉB* 1 x 7 = 7 Marks III. Eò¨É ºÉä Eò¨É 125 ¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ iÉÒxÉ {É®ú Ê]õ{{ÉhÉÒúú Ê±ÉÊJÉB* 5. JÉÆb÷EòÉ´ªÉ* 6. ¶É¤nù ¶ÉÊHò* 7. ´ÉÉiºÉ±ªÉ ®úºÉ* 8. ={É¨ÉÉ* 3 x 3 = 9 Marks IV. ÊEòx½þÓ iÉÒxÉ |É¶xÉÉå Eäò ºÉÉänùÉ½þ®úhÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 9. nùÉä½þÉ*ú 10. SÉÉè{ÉÉ

303

18. ¦É®úiÉ ¨ÉÖÊxÉ* 19. ¨ÉÉjÉÉ* 20. +lÉÉÇ±ÉÆEòÉ®ú* 21. +ÉxÉÆnù ´ÉvÉÇxÉ* 22. =i{ÉäIÉÉ* 8 x 1 = 8 Marks

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI +xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ - (ANUVAD VIGYAN) Course Code: 5B11FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 72

304


¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 25PÉÆ]äõ)

+xÉÖ́ ÉÉnù – ´ªÉÖi{ÉÊkÉ - +lÉÇ – +xÉÖ́ ÉÉnù ºÉÆ¤ÉÆvÉÒ |É¨ÉÖJÉ 15 ºÉèrùÉÎxiÉEòÉå EòÒ {ÉÊ®ú¦ÉÉ¹ÉÉBÄ – ºÉÉ

305

|ÉnùkÉEòÉªÉÇ : - Eò¨É ºÉä Eò¨É 500 ¶É¤nùÉå EòÒ ÊEòºÉÒ ºÉÉÊ½þÎiªÉEò EÞòÊiÉ EòÉ ¨É±ÉªÉÉ±É¨É ªÉÉ +OÉäWÉÒ ºÉä Ê½þxnùÒ ¨Éå +xÉÖ́ ÉÉnù Eò®úxÉÉ*

ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÖºiÉE :

+xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ ÊºÉrùÉxiÉ +Éè®ú ÊºÉÊrù+xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ ÊºÉrùÉxiÉ +Éè®ú ÊºÉÊrù+xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ ÊºÉrùÉxiÉ +Éè®ú ÊºÉÊrù+xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ ÊºÉrùÉxiÉ +Éè®ú ÊºÉÊrù - +´Énäù¶É ¨ÉÉä½þxÉ MÉÖ{iÉ,

®úÉ¹]Åõ¦ÉÉ¹ÉÉ|ÉEòÉ¶ÉxÉ,

Ênù±±ÉÒ –32.

ºÉ½þÉªÉEò OÉÆlÉ : 1. +xÉÖ́ ÉÉnù ÊºÉrùÉxiÉ B´ÉÆ ´ªÉ´É½þÉ®ú – b÷ÉÄ. VÉªÉxiÉÒ |ÉºÉÉnù xÉÉèÊ]õªÉÉ±É, ®úÉvÉÉEÞò¹hÉ |ÉEòÉ¶ÉxÉ |ÉÉ

306

I. 1 long essay out of 2 from first module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks II. 1 long essay out of 2 from 2 and 3 module (not less than 300 words) 1 x 7 = 7 Marks III. 3 short essay out of 4 from all modules (not less than 125 words) 3 x 3 = 9 Marks IV. Eight paragraph questions from all modules (not less than 4 sentences) 8 x 1= 8 Marks V. Translate a passage from Hindi to English 1 x 3 = 3 Marks VI. Translate a passage from English to Hindi 1 x 3 = 3 Marks VII. Translate a conversation from English to Hindi 1 x 3 = 3 Marks MODEL QUESTION PAPER BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – CORECOURSE - FUNCTIONAL HINDI +xÉÖ́ ÉÉnù Ê´ÉYÉÉxÉ -(ANUVAD VIGYAN) Course Code: 5B11FHI Time: 3 Hours Maximum: 40 Marks

307

I. E ò¨ É ºÉä Eò ¨É 300 ¶É ¤ n ùÉå ¨ Éå ÊE òº ÉÒ BEò | É¶x É EòÉ =k É®ú Ê±ÉÊ JÉ B * 1. Ê´ É Ê¦É z É Ê´ Éu ùÉ x ÉÉå u ùÉ®úÉ n ù Ò MÉªÉÒ +x ÉÖ́ É Én ù E òÒ {É Ê®ú¦ ÉÉ ¹ ÉÉ+É å {É ®ú | É Eò É®ú b÷ÉÊ ±ÉB * 2. ÊE òx É -Ê Eò x É IÉäjÉ Éå ¨É å +x ÉÖ́ É Én ù E òÒ +Êx É ´ ÉÉª ÉÇiÉÉ +Éè® ú | ÉÉ ºÉÆÊ MÉE òiÉ É ½èþþ? 1 x 7 = 7 Marks II. E ò¨ É ºÉä Eò ¨É 300 ¶É ¤ n ùÉå ¨ Éå ÊE òº ÉÒ BEò | É¶x É EòÉ =k É®ú Ê±ÉÊ JÉ B * 3. +x ÉÖ́ ÉÉ n ù E äò ¦ Éän ù Éä{ É¦É än ù Éå { É®ú | ÉE òÉ ¶É b÷ÉÊ ±É B * 4. E òÉ´ ª ÉÉ xÉÖ́ É Én ù E òÒ | É ¨ÉÖJÉ ºÉ ¨ Éºª É É+Éå Eò É = ±±ÉäJ É Eò ÒÊV ÉB* 1 x 7 = 7 Marks III. E ò¨ É ºÉä Eò ¨É 300 ¶É ¤ n ùÉå ¨ Éå ÊE òx ½þÓ iÉÒxÉú | É ¶x ÉÉ å E äò =k É®ú Ê ±ÉÊ JÉ B* 5. x ÉÉ ]õE òÉ x ÉÖ́ É Én ù * 6. ±ÉÉ äEò ÉäÊ H òª ÉÉå Eò É +x ÉÖ́ É Én ù * 7. ¦É É´ ÉÉ x ÉÖ́ ÉÉ n ù * 8. ¤ ÉéË Eò MÉ ºÉÉ Ê½þ iª É Eò É +x ÉÖ́ É Én ù * 3 x 3 = 9 Marks IV. E ò¨ É ºÉä Eò ¨É SÉ É®ú ´ ÉÉC ª ÉùÉå ¨ Éå ÊE òx ½þÓ +É`ö ú | É¶x ÉÉå E äò = k É®ú Ê±ÉÊ JÉ B* 9. Uô Éª ÉÉ xÉÖ́ ÉÉ n ù * 10. {É jÉE òÉ Ê®úiÉ É Eò É +x ÉÖ́ É Én ù * 11. ®úÉ ä̈ É ¨ Éå +x É Ö́ ÉÉn ù * 12. Ê¡ò ]ÂõWÉ ä®úÉ±b ÷* 13. ¤ ÉèÊ ¤ É±É Eò É +x ÉÖ́ ÉÉn ù * 14.

308

8 x 1 = 8 Marks V. ÊE òº ÉÒ BEòö MÉt ÉÆ¶É E òÉ +ÆOÉäW ÉÒ ¨ Éå +x É Ö́ É Én ù E òÒÊVÉ B * 19. िह�दीिह�दीिह�दीिह�दीभारत और िव� म� सवा�िधक बोली जाने वाली भाषा म� स ेएक ह।ै उसक� जड़� �ाचीन भारत क� सं�कृत भाषा म� तलाशी जा सकती ह�। परंतु िह�दी सािह�य क� जड़� म!ययुगीन भारत क� $जभाषा, अवधी, मैिथली और मारवाड़ी जैसी भाषा के सािह�य म� पाई जाती ह�। %हदी म� ग& का िवकास ब(त बाद म� (आ और इसन े अपनी शु+आत किवता के मा!यम स े जो ,क -यादातर लोकभाषा के साथ �योग कर िवकिसत क� गई। %हदी म� तीन �कार का सािह�य िमलता ह।ै ग&प& और च1पू। %हदी क� पहली रचना कौन सी ह ै इस िवषय म� िववाद ह ै ले,कन 5यादातर सािह�यकार दवेक�न�दन ख7ी 8ारा िलख े गये उप�यास च9ंकांता को िह�दी क� पहली �ामािणक ग&-रचना मानते ह�। 20. िह�दीसंवैधािनक ;प से भारत क� �थम राजभाषा और भारत क� सबस े अिधक बोली और समझी जानेवाली भाषा ह।ै चीनी के बाद यह िव� म� सबसे अिधक बोली जाने वाली भाषा भी ह।ैिह�दी और इसक� बोिलयाँ उ>र एवं म!य भारत के िविवध रा-य? म� बोली जाती ह�। भारत और अ�य दशे? म� 60 करोड़ से अिधक लोग िह�दी बोलते, पढ़त ेऔर िलखते ह�। ,फ़जी, मॉCरशस, गयाना, सूरीनाम क� अिधकतर और नेपाल क� कुछ जनता िह�दी बोलती ह।ै िह�दी राDभाषा, राजभाषा, स1पक� भाषा, जनभाषा के सोपान? को पार कर िव�भाषा बनने क� ओर अEसर ह।ै भाषा िवकास Fे7 से जुड़ ेवैHािनक? क� भिवIयवाणी िह�दी �ेिमय? के िलए बड़ी स�तोषजनक ह ै,क आने वाल ेसमय म� िव��तर पर अ�तरा�Dीय महJव क� जो च�द भाषाएँ ह?गी उनम� िह�दी भी �मुख होगी। 1 x 3 = 3 Marks VI. ÊE òº ÉÒ BEòö MÉt ÉÆ¶É E òÉ Ê ½þxn ùÒ ¨ Éå +x ÉÖ́ ÉÉ n ù Eò ÒÊ VÉB *

309

21. Indian nationalist leader Mohandas Karamchand Gandhi, more commonly known as Mahatma Gandhi, was born on October 2, 1869, in Porbandar, Kathiawar, India. He studied law in London, England, but in 1893 went to South Africa, where he spent 20 years opposing discriminatory legislation against Indians. As a pioneer of Satyagraha, or resistance through mass non-violent civil disobedience, he became one of the major political and spiritual leaders of his time. Satyagraha remains one of the most potent philosophies in freedom struggles throughout the world today. (discriminatory = Ê´ É ¦ Éä n ùE ò, pioneer = + O É h É Ò, + M ÉÖ+ É , disobedience = + ´ É Y ÉÉ , + É Y ÉÉ ¦ ÉÆM É) 22. Ananda, one of Buddha's cousins, was one of the principal early disciples of Buddha and was a most devoted friend and disciple of Buddha. He was devoted to Buddha with a special fervour in a simple childlike way and served him as his personal attendant till the end of his life. He was very popular. He was a very sweet man with pleasant ways. He had no intellectual attainments, but he was a man of great sincerity and loving nature. Devadatta, one of Ananda's brothers, was also in the Order. Devadatta became Buddha's greatest rival and tried hard to oust Buddha and occupy the place himself. (cousins = SÉ SÉ ä® äú ¦ ÉÉ

310

Raj Kiran : Sir, when will I get to know the result of this interview? Sharma: Say, within two weeks. You see, we have scheduled a number of interviews for this week. You have a bright chance Mr. Raj Kiran. Best of luck! Raj Kiran : Thank you very much Sir. You're very kind. Sharma: You're welcome! 24. Candidate: May I come in, sir? Interviewer: Come in please….. have a seat. Candidate: Thanks. Interviewer: Why do you want to leave that job? Candidate: Firstly it is a part time job and I want to do a full time job. Secondly I am not interested in accounting. Interviewer: You are doing graduation. How will you be able to do a full time job? Candidate: I am doing graduation through correspondence. Therefore I am able to do a full time job. Interviewer: When did Akbar the great land on moon? Candidate: Actually he never landed on moon. He was king of India, a great mogul. Interviewer: What is the main strength of your personality? Candidate: The ability to talk to any person without hesitation. Interviewer: Where do you see yourself after five years? Candidate: Working in your company at a senior position. Interviewer: I am impressed with your answers. Would you like to have your appointment letter just now and join the company from the first of coming month. Candidate: Definitely. Thanking you a lot for giving me an opportunity to serve the company. 1 x 3 = 3 Marks BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VVVVSEMESTER – OPEN COURSE – FUNCTIONAL HINDI bä÷ºEò]õÉä{É {É¤±ÉÒË¶ÉMÉ -(DESKTOP PUBLISHING) Course Code: 5D01FHI No. of Credits: 2 No. of Contact Hours: 36

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) NO WRITTEN EXAMINATION - PRACTICAL EXAMINATION ONLY ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 10PÉÆ]äõ)

311

¨ÉÉ

312

I. Type any two passages in Page Maker File using DV-TT Surekh font size 20 2 x 4 = 8 Marks II. Type any two passages in Word File using DV-TT Karthika font size 18 2 x 4 = 8 Marks III. Type any one passage and publish it as PDF document 1 x 2 = 2 Marks IV. Type the words in Hindi and Malayalam using Page Maker File 2 x 1 = 2 Marks MODEL QUESTION PAPER VVVVSEMESTER – OPEN COURSE – FUNCTIONAL HINDI bä÷ºEò]õÉä{É {É¤±ÉÒË¶ÉMÉ -(DESKTOP PUBLISHING) Course Code: 5D01FHI Time: 3 Hours Maximum: 20 Marks NO WRITTEN EXAMINATION - PRACTICAL EXAMINATION ONLY

313

I. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ Ê½þxnùÒ MÉt ¦ÉÉMÉÉå ºÉä ÊEòx½þÓ nùÉä EòÉä b÷Ò.´ÉÒ. ]õÒ.]õÒ. ºÉÖ®äúJÉ 20 uùÉ®úÉ {ÉäVÉ ¨ÉäEò®ú ¡òÉªÉ±É ¨Éå ]õÉ

314

�%�1%��>��%�K:�$��O��>$8��H2P&��";:�>�. 1 x 4 = 8 Marks III. ÊxÉ¨xÉÊ±ÉÊJÉiÉ +ÆOÉäWÉÒ MÉt ¦ÉÉMÉÉå ºÉä ÊEòºÉÒ BEò EòÉä ]õÉ

315

VVVVSEMESTER – OPEN COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå +xÉÖ́ ÉÉnù +Éè®ú {ÉjÉÉSÉÉ®ú - (HINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHAR) Course Code: 5D02FHI No. of Credits: 2 No. of Contact Hours: 36


¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 6PÉÆ]äõ) +ÉvÉÖÊxÉEò nÖùÊxÉªÉÉ ¨Éå +xÉÖ́ ÉÉnù EòÒ |ÉÉºÉÆÊMÉEòiÉÉ +Éè®ú ¨É½þi´É*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (2- 14PÉÆ]äõ) +ÉvÉÖÊxÉEò nÖùÊxÉªÉÉ ¨Éå {ÉjÉÉSÉÉ®ú EòÒ |ÉÉºÉÆÊMÉEòiÉÉ +Éè®ú ¨É½þi´É – {ÉjÉ Eäò +ÆMÉ*


{ÉjÉÉSÉÉ®ú – Ê´ÉÊ¦ÉzÉ |ÉEòÉ®ú Eäò {ÉjÉ - +Éè{ÉSÉÉÊ®úEò - +xÉÉè{ÉSÉÉÊ®úEò - ºÉ®úEòÉ®úÒ – MÉè®ú-ºÉ®úEòÉ®úÒ {ÉjÉ - ´ªÉÉ´ÉºÉÉÊªÉEò {ÉjÉ - +xªÉ |ÉEòÉ®ú Eäò {ÉjÉ*

¨ÉÉäb÷¬Ú±É (4- 6PÉÆ]äõ) Eò¨É ºÉä Eò¨É 200 ¶É¤nùÉå ¨Éå +ÆOÉäWÉÒ ºÉä Ê½þxnùÒ ¨Éå 5 {ÉÊ®úSUäônùÉå EòÉ +xÉÖ́ ÉÉVÉ EòÉªÉÇ* ÊxÉvÉÉÇÊ®úiÉ {ÉÖºiÉE : - ´ªÉÉ´É½þÉÊ®úEò Ê½þxnùÒ - ®úÉ¨ÉÊEò¶ÉÉä®ú ¶É¨ÉÉÇ, ±ÉÉäMÉ¦ÉÉ®úiÉÒ |ÉEòÉ¶ÉxÉ, 15B, ¨É½þÉi¨ÉÉ MÉÉÄnùÒ ¨ÉÉMÉÇ,

316

VVVVSEMESTER – OPEN COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå +xÉÖ́ ÉÉnù +Éè®ú {ÉjÉÉSÉÉ®ú -(HINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHAR) Course Code: 5D02FHI Time: 2 Hours Maximum: 20 Marks I. Write an essay out of two not less than 300 words from module 1 & 2 1 x 8 = 8 Marks II. Write two letters out of three not less than 125 words from module 3 2 x 3 = 6 Marks III. Translate any two passages out of three from module 4 2 x 3 = 6 Marks

317

MODEL QUESTION PAPER VVVVSEMESTER – OPEN COURSE – FUNCTIONAL HINDI Ê½þxnùÒ ¨Éå +xÉÖ́ ÉÉnù +Éè®ú {ÉjÉÉSÉÉ®ú - (HINDI MAIM ANUVAD AUR PATRACHAR) Course Code: 5D02FHI Time: 2 Hours Maximum: 20 Marks I. Eò¨É ºÉä Eò¨É 300¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòºÉÒ BEò |É¶xÉ EòÉ =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 1. +ÉVÉ EòÒ nÖùÊxÉªÉÉ ¨Éå +xÉÖ´ÉÉnù EòÉ CªÉÉ ¨É½þi´É ½èþ? 2. {ÉjÉ Eäò +ÊxÉ´ÉÉªÉÇ +ÆMÉ CªÉÉ-CªÉÉ ½éþ? 1 x 8 = 8 Marks II. Eò¨É ºÉä Eò¨É 125¶É¤nùÉå ¨Éå ÊEòx½þÓ nùÉä |É¶xÉÉå Eäò =kÉ®ú Ê±ÉÊJÉB* 3. +É{É Eäò ¶É½þ®ú ¨Éå ¨ÉSUô®ú EòÉ +ÉÊvÉCªÉ ½èþ*

318

law at the Inner Temple in London before returning home to India in 1912 and practicing law for several years. 8. Indian nationalist leader Mohandas Karamchand Gandhi, more commonly known as Mahatma Gandhi, was born on October 2, 1869, in Porbandar, Kathiawar, India. He studied law in London, England, but in 1893 went to South Africa, where he spent 20 years opposing discriminatory legislation against Indians. As a pioneer of Satyagraha, or resistance through mass non-violent civil disobedience, he became one of the major political and spiritual leaders of his time. Satyagraha remains one of the most potent philosophies in freedom struggles throughout the world today.ú 2 x 3 = 6 MarksÉ

319

BA FUNCTIONAL HINDI DEGREE PROGRAMME VIVIVIVISEMESTER – CORE COURSE - FUNCTIONAL HINDI {ÉÉ¶SÉÉiªÉ EòÉ´ªÉ¶ÉÉºjÉ -(PASCHATYA KAVYASASTRA) Course Code: 6B12 FHI No. of Credits: 4 No. of Contact Hours: 108

{ÉÉ`ö¬Gò¨É - (SYLLABUS) ¨ÉÉäb÷¬Ú±É (1 - 20PÉÆ]äõ)

{ÉÎ¶SÉ¨ÉÒ EòÉ´ªÉ ¶ÉÉºjÉ EòÉ =nÂù¦É´É +Éè®ú Ê´ÉEòÉºÉ – ªÉÚxÉÉxÉ Eäò nùÉ¶ÉÇÊxÉEò-jÉªÉ, ¶ÉÉºjÉÒªÉ

ËSÉiÉxÉ Eäò ºÉÆºlÉÉ{ÉEò +Éè®ú MÉÖ¯û-Ê¶É¹ªÉ {É®Æú{É®úÉ Eäò =nùÉkÉ =nùÉ½þ®úhÉ - ºÉÖEò®úÉiÉ -

+~±ÉÉiÉÚxÉ - +®úºiÉÚ -

½þÉä®úÉºÉ - ±ÉÉåÊVÉxÉºÉ*


º´ÉSUÆônùiÉÉ´ÉÉnùÒ ºÉÉÊ½þÎiªÉEò ÊºÉrùÉxiÉ - ´ÉbÂ÷ºÉÇ ´ÉiÉÇ – EòÉä±ÉÊ®úbÂ÷VÉ - =zÉÒºÉ´ÉÓ ºÉnùÒ

ºÉnùÒ Eäò ºÉÉÊ½þiªÉ ÊºÉrùÉxiÉ - ¨ÉÉlªÉÚ +É±ÉÉÇ±b÷ - ´ÉÉ±]õ®ú {ÉÒ]õ®ú - ¤ÉÒºÉ´ÉÓ ºÉnùÒ Eäò

ºÉÉÊ½þiªÉ ÊºÉrùÉxiÉ – Bä.B. Ê®úSÉÉbÂ÷ºÉÇ - ]õÒ.BºÉ.

320

Eò±ÉÉ Eò±ÉÉ Eäò Ê±ÉB +Éè®ú Eò±ÉÉ VÉÒ´ÉxÉ Eäò Ê±ÉB – |ÉiÉÒEò +Éè®ú |ÉiÉÒEò´ÉÉnù – Ë¤É¤É +Éè®ú

Ë¤É¤É´ÉÉnù –+ÎºiÉi´É´ÉÉnù - °ü{É´ÉÉnù – xÉ

b.a. hindi degree programme.14.139.185.44/online/syllabus/ug/2014/ug functional hindi admn...

Documents