as aves

As aves son vertebrados co corpo cuberto de plumas, con dúas patas e dúas ás, mandíbulas recubertas dun peteiro córneo, temperatura corporal autorregulada e reprodución ovípara con fecundación interna.

O elemento máis característico das aves son as prumas. Danlles cor, íllanas do frío e da calor, protéxenas da choiva, serven en moitos casos para distinguir os sexos, para chamar a atención, para camuflarse, e sobre todo, permítenlles voar.

As prumas son estructuras de material córneo que nacen no fondo da pel en determinados lugares do corpo das aves.

O bo estado das prumas é indispensable para a vida das aves, por eso adican diariamente unha parte do seu tempo a mantelas en bo estado.Cando as aves asean as prumas o que fan é ordear os enganches das barbas no lugar que lle corresponde para que manteñan a forma e a consistencia necesarias e para liberalas dos parásitos e dos elementos extranos.

prumas de voo

prumas coberteiras

As prumas das ás son fortes, rematan nunha punta redondeada e teñen a metade que se corresponde coa parte exterior moito máis estreita que a interior.As grandes do rabo xeralmente teñen o eixo menos forte, os dous lados moi semellantes e a terminación plana.As da cabeza adoitan seren máis pequenas.As do lombo son de forma máis alongada e máis resistentes.As do abdome son máis redondeadas, máis brandas, flexibles e acolchoadas.O prumón é unha pruma especial, sen eixo, nin ganchos nas barbas, que teñen normalmente as crías e moitos adultos, sobre todo no abdome, entre as prumas.

tipos de peteiros

tipos de patas

As aves fan niños, chocan os ovos e alimentas ás crías.

AS AVES(subclase NEORNITHES)

PALEOGNATAS(mandíbulas antigas)

Padal paleognato.

NEOGNATAS(mandíbulas novas)

STRUTINIFORMES TINANIFORMES GALLOÁNSARESOUTRAS

(NEOAVES)

Na actualidade hai 9.792 especies de aves, das que 1.200 están en perigo de extinción

A avifauna galega está integrada por 350 especies das que unhas 160 son aniñantes, sedentarias ou visitantes estivais, das que case 100 son paxaros. As demais son especies migradoras invernantes e unhas poucas visitantes accidentais.

STRUTINIFORMES

esternón plano, sen quilla, non voan.

Avestruz (Struthio camelus). Pode acadar 3 m de altura e 180 kg. Vive en África.

Ñandú (Rhea americana). Pode acadar 1,80 m de altura. Vive en Sudamérica.

Casuario (Casuarius casuarius). Vive en Australia e Nova Guinea.

Lavanco real (Anas platyrhynchos).

É a anátida máis común de Galicia que se atopa en humedais da costa e do interior.

ANSERIFORMES

Adaptadas á vida acuática. Prolíficas, con polos ben desenvolvidos.

162 especies.

No inverno achéganse a Galicia gran cantidade de anseriformes, sobre todo patos, de ata 48 especies.

Ciño cantor (Cygnus cygnus)

Ciño negro (Cygnus atratus)

Ánsar biquicurto (Anser brachyrhynchus)

Barnacla de cabeza negra (Branta bernicla)

Oca (Anser anser)

Eider (Somateria mollisima)

Parrulos de Carolina (Aix sponsa)

Parrulo rabudo (Anas acuta). Invernante en galicia.

Parrulo rubio (Netta rufina). Invernante escaso en Galicia.

Parrulo ferruxento (Aythya nyroca). Invernante escaso en Galicia.

Pato cullerete (Anas clypeata). Invernante pouco común en Galicia.

Cerceta (Anas …). Invernante ocasional en Galicia.

Parrulo cristado (Aythya fuligula). Invernante en Galicia.

Parrulo mudo

GALLIFORMES

Patas e peteiro fortes. Malas voadoras. Prolíficas, con polos ben desenvolvidos.

283 especies.

Galiña

Galo

Mutum

Faisáns

Pavo real

femia

Paspallás (Coturnix coturnix). En Galicia hai exemplares sedentarios e visitantes estivais.

Perdiz (Alectoris rufa). polo de perdiz

Pita do monte (Tetrao urogallus). Na actualidade case está extinguida en Galicia. As últimas víronse nos Ancares.

Pavo (Meleagris gallopavo)

Pintada (Numida melagris)

Mergullón cristado (Podiceps cristatus). Sedentario no sur de Ourense e visitante invernal na costa.

PODICIPEDIFORMESAcuáticas, mergulladoras.20 especies

Mergullón pequeno (Tachybaptus ruficollis).Sedentario en Galicia

Flamingo (Phoenicopterus roseus )

FENICOPTERIFORMES

Patas e pescozo longos

6 especies

COLUMBIFORMES

Cabeza pequena, patas curtas e ás longas.

307 especies.

Pomba (Columba livia)

Pombo torcaz (Columba palumbus). Sedentaria en Galicia,

Rula do país (Streptopelia turtur). Visitante estival en Galicia.

Rula turca (Streptopelia decaocto). Sedentaria.

Pomba das Galápagos

CAPRUMILXIFORMES

Nocturnas

121 especies

Avenoiteira (Caprimulgus europaeus). Estival en Galicia

niño e polos

APODIFORMES

Patas curtas.

438 especies

Bicaflores, colibrí

Xirrio, vencello (Apus apus). Visitante estival en Galicia.

xuvenil

OTÍDIDAS Aves terrestres de tamaño medio a grande, esteparias.

Sisón (Tetrax tetrax). Raro en Galicia. Cría na Limia, Olives e Terra cha

CUCULIFORMESPatas con dous dedos para adiante e dous para atrás.165 especies

Cuco (Cuculus canorus). Un visitante estival que pon os ovos nos niños doutros paxaros.

Cuco papudo (Clamator glandarius). Estival no suroeste de Galicia.

GRUÍFORMES

Grúa coroada

Demo negro, galiñola negra (Fulica atra). Cría en lagoas da costa e do interior de Galicia.

Galiña de río (Gallinula chloropus). Sedentaria, común en Galicia. xuvenil

polo

ESFENISCIFORMESPatas fortes, situadas moi atrás no corpo, mergulladoras, impúlsanse coas ás, non voan.18 especies

Pinguín do Cabo (Spheniscus demersus)

Pinguín de Magallanes (Spheniscus magellanicus)

PROCELARIFORMESOrificios nasais unidos en un ou dous tubos rectos, pés palmeados, co dedo posterior atrofiado, ás longas e estreitas. Peláxicos.93 especies

Os albatros ou alcatraces son as aves voadoras de maior envergadura

Albatros das Galápagos (Phoebastria irrorata)Parella e polo

Pardela. Ave peláxica que se pode ver sobre o mar, sobre todo de maio a novembro.

Paíño europeo (Hydrobates pelagicus)

CICONIFORMESÁs e patas longas, peteiro forte e cónico.116 especies

Garza real (Garza real (Ardea cinerea). Común en Galicia.

Garzota (Egretta garcetta). Común en Galicia, sobre todo no inverno.

Garzas

Cullereiros (Platalea leucorodia). Inverna desde hai uns poucos anos nalgúns puntos da costa galega. Destaca a presenza de máis de 100 exemplares na Enseada do Umia na que recientemente tamén se observan exemplares no verán.

Cegoña (Ciconia ciconia). O seu número está aumentando en Galicia, onde na actualidade crían unhas 40 parellas.

Pelícano

PELECANIFORMESPatas curtas, catro dedos palmeados, acuáticas.57 especies

Pelícano das Galápagos

Corvo mariño cristado (Phalocrocorax aristotelis). Nas illas da costa galega crían 2.500 parellas.

Corvo mariño real (Phalocrocorax carbo).

Corvos mariños na Patagonia.

Corvo mariño das Galápagos. (Phalacrocorax harrisi). Non pode voar.

Mascato (Morus bassanus).Ave peláxica que se achega á costa con mal tempo.

Piqueiro de patas azuis (Sula nebouxii) das illas Galápagos

Piqueiro de Nazca (Sula granti) das illas Galápagos

Fragata

Anhinga

CHARADIFORMESDe aspectos moi variados. Acuáticas.351 especies

Gaivota patiamarela (Larus cachinas). É a máis abundante. Nas illas e nos cantís da costa crían máis de 50.000 parellas.

Gaivota tridáctila (Rissa tridactyla)En Galicia cría nas Illas Sisargas.

Gaivota chorona (Larus ridibundus). Común en Galicia como invernante.

Gaivota rabogaiada das Galápagos

Gaivota de lava das Galápagos

Gaivotín das Galápagos

Gaivotón –xuvenil- (Larus marinus).Invernante en Galicia.

Papamerda (Cathharacta antarctica). Cría nas áreas antárticas.

Arao (Uria aalge). Visitante invernal das costas e case extinguido como aniñante. Só quedan uns poucos exemplares en Cabo Vilán.

Arao romeiro (Alca torda)

Carrán cristado (Thalasseus sandvicensis).Vese nos pasos do otono.

Carrán mascateiro (Gelochelidon nilotica).Moi rara en Galicia.

Pilro bulebule (Calidris alba).Abundante nos pasos de primavera e outono.

Pilro curlibico (Calidris alpina). Abon do inverno

Píllara riscada (Arenaria interpres). Invernante común em Galicia

Píllara real (Charadrius hiaticula). Invernante común

verán

inverno

verán

inverno

Mazarico rabipinto (Limosa lapponica). Invernante común en Galicia

Mazarico curlí (Numenius phaeopus).Invernante, pouco común e nos pasos.

Bilurico pativerde (Tringa nebularia). Invernante pouco común.

Bilurico bailón (Actitis hypoleucos). Invernante común e nos pasos migratorios.

Falaropo mouro (Falaropus lobatus). Vese ocasionalmente.

Teru teru (Vanellus chilensis). Vive en Sudamérica.

Rascón (Rallus aquaticus). Común nos esteiros e nos humidais do interior.

Gabitas (Haematopus ostralegus). Común como invernante en Galicia.

Miñato (Buteo buteo). É a rapina diurna máis común de Galicia.

ACCIPRITIFORMES (falconiformes)Rapina diurnas, de corpo robusto, patas en garra e peteiro en forma de gancho.309 especies.

Águia real (Aquila chrysaetos).Sedentaria, en grave perigo de desaparición.

Miñato real (Milvus milvus). Vese ocasionalmente en Galicia, sobre todo no verán.

Gabián das Galápagos

Voitre leonado (Gyps fulvus). Visitante ocasional.

Voitre branco (Neophron percnopterus). Visitante estival raro.

ESTRIXIFORMES Rapinas nocturnas co peteiro ganchudo, as patas en forma de garra e os ollos en posición fronta,216 especies.

Moucho de orellas (Otus scops). Estival pouco común da metade sur de Galicia.

Bufo indioCuruxa (Tyto alba). Común e sedentaria.

Moucho (Athene noctua). Sedentario escaso.

Bufo indioBufo real (Bubo bubo). Sedentario, moi raro.

Avelaiona (Strix aluco). Sedentaria común.

Bubela (Upupa epops). Sedentaria e común en Galicia.

TROGÓNIFORMES

Peteiro ancho, patas débiles, con marcado dimorfismo sexual, arborícolas.

Picapeixes (Alcedo athis).Sedentario pouco común.

PICIFORMES

Patas curtas con dous dedos cara adiante e dous cara atrás, arborícolas.

400 especies

Peto verdeal (Picus viridis). Sedentario, común en Galicia.

Tucán (Ramphastos toco)

CARIÁMIDASTerrestres, voan pouco, teñen unha unlla extensible.2 especies

Chuña (Cariama cristata)

Falcón (Falco peregrinus).Sedentaro con invernantes.

FALCÓNIDAS

Rapinas diurnas que usan as garras e o peteiro para matar as presas.

60 especies.

Esmerillón (Falco columbarius). Invernante pouco común.

Falcón pequeno (Falco subbuteo). Escaso en Galicia, visitante estival.

Lagarteiro peneireiro (Falco tinnunculus). Sedentario común.

PSITACIFORMES

Peteiro forte e curvado, patas curtas con dous dedos cara adiante e dous cara atrás.

353 especies.

LorosLapas, guacamaios, aras

Cacatúas

Cacatúa

Cotorras

Periquitos

PASERIFORMES

Aves cantoras de tamaño pequeno a medio.

5400 especies

Pardal (Passer domesticus). É o máis común dos paxaros. Vive sempre preto da xente.

femia

Cotovía dos camiños (Galerida cristata). Sedentaria en Galicia.

Laverca común (Alauda arvensis). Sedentaria en Galicia.

Andoriña común (Hirundo rustica). Estival en Galicia.

Andoriña de cu branco (Delichon urbica). Pasa o verán en Galicia.

Pica dos prados (Anthus pratensis). Invernante en Galicia.

Pica das árbores (Anthus trivialis). Pasa o verán en Galicia. É escasa. Pica papuda (Anthus campestris).

Estival, escasa en Galica, vive nas montañas.

Lavandeira branca (Motacilla alba alba). Sedentaria en Galicia, con invernantes europeos.

Lavandeira verdeal (Motacilla flava). Estival en Galicia.

Lavandeira real (Motacilla cinerea). Sedentaria con invernantes.

Merlo rieiro (Cinclus cinclus). En Galicia é sedentario e pouco común.

Carriza (Troglodytes troglodytes). Sedentario e común en Galicia.

Borrallenta, azulenta (Prunella modularis). Común e sedentaria en Galicia.

Paporrubio (Erithacus rubecula). Un dos paxaros máis coñecidos que se atopa en todo tipo de hábitats. No inverno a poboación increméntase con individuos procedentes de Europa.

Reiseñor (Luscinia megarhynchos). Estival, escaso no surleste de Galicia

Curroxo, rabirrubio (Phoenicurus ochuros). Sedentario e invernante en Galicia.

Pedreiro (Oenanthe oenanthe). Estival no suleste de Galicia..

Chasco (Saxicola torquata). Común e sedentario.

Merlo (Turdus merula). Abondoso e sedentario en Galicia.

xuvenil

Tordo (Thurdus philomelos). Sedentario con invernantes.

Picaxuncos (Cisticola juncidis). Sedentario e común, sobre todo na costa.

Fulepa (Acrocephalus arundinaceus) Estival, pouco abundante en Galicia.

Papuxa das amorias (Sylvia atricapilla)Papuxa cabecinegra (Sylvia melanocephala). Sedentaria, pouco común en Galicia.

Picafollas (Phylloscopus collybita). Invernante en Galicia

Gabeador común (Certhia brachydactyla). Sedentario, pouco común en Galicia.

Ferreiriño subeliño (Aegithalos caudatus). Común e sedentario en Galicia.

Ferreiriño común (Parus ater). Común e sedentario.

Ferreiro abelleiro (Parus major). Común e sedentario en Galicia.

Ferreiro bacachís (Parus caeruleus). Sedentario en Galicia.

Pega rabilonga (Pica pica). Común e sedentaria.

Corvo viaraz (Corvus corone). Sedentario, moi común en Galicia.

Choia biquivermella (Pyrrhocorax pyrrhocorax). Sedentaria pouco común en Galicia.

Gralla cereixeira (Corvus monedula). Sedentaria pouco común.

Estorniño pinto (Sturnus vulgaris). Invernante en Galicia.

Pimpin (Fringilla coelebs).

Común e sedentario con invernantes.

Pimpíns das illas Galápagos.

Pincaouro (Carduelis spinus). Invernante, escaso en Galicia.

Xirín (Serinus serinus). Sedentario, común en Galicia.

femia

Verderol (Carduelis chloris). Sedentario, común en Galicia.

Xílgaro (Carduelis carduelis). Sedentario, pouco común.

Pardillo (Carduelis cannabina). Sedentario. común en Galicia.

Escribenta liñaceira (Emberiza cirlus). Común e sedentaria en Galicia.

Escribenta riscada (Emberiza cia). Pouco común e sedentaria en Galicia. femia

Canarios das illas Galápagos

Cucuve (Nesomimus macdonaldi) das illas Galápagos.

USOS E IMPORTANCIABiodiversidadeAlimentoFonte de materias primasMascotas

MONTAXE: Adela Leiro LoisFOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta.DEBUXOS: Mon Daporta