nederlands auschwitz c o m i t é

14 j a a r g a n g n r . 3 /5 m a a r t / a p r i l I m e i 1971

s e c r . : victorieplein 3 2 ' , amsterdam-z., postgiro 293087 bankrek.: AMRO, bijk. van baerlestraat , amsterdam-z. gem.giro N 5500 N.A.C. red.: amsteldijk 2 3 , amsterdam-z.

MET DE BEVRIJDERS ook in 1971 Opnieuw nadert 4 mei en leggen we bloemen op de D a m . Opnieuw wordt het 5 mei, 2 6 j a a r na , , d e " dag. V a n ons verwacht niemand, na welke stille of luide wenk ook, dat wij die dagen ongemerkt laten passeren. M a a r dit j a a r wordt iedereen met zijn neus gedrukt op bevrijding en oorlog, op oorlogsmisdaad en straf . D e lange, lange lijst van nazi-misdadigers die terechtstaan, net zijn losgelaten of gestorven en de nog veel langere van al die S turmbann- en Rot tenführer die alti jd zijn vrijgebleven, nu al 26 j aar lang, wordt overschaduwd door één naam. Een uit velen weliswaar. D i e ene is C a l l e y , die terechtstond en veroordeeld is tot levenslang. N e t als Lages. N e t als Stangl , hoor ik u zeg­gen, de k a m p c h e f die „gemakshalve" werd beschuldigd van „ m a a r " 4 0 0 . 0 0 0 moorden; het waren er, ieder weet het, heel veel meer. N u , een wereldstad met honderddui­zenden mensen was M y Lai niet. Zul ­ke steden waren in het hele pre-Ame­rikaanse Vietnam niet te vinden. M a a r wel heeft luitenant Cal ley na een grondige opleiding en op een kor­te aanwijzing al w a t bewoog (en niet bewoog) in een oerwoudgehucht voor alti jd stilgelegd. Misschien in m a a r één. M a a r zeker met duizenden van zijns gelijken. Duizenden M y Lais, meermalen honderdduizenden doden. N u is het voor al die dorps­kinderen en -ouders in Vie tnam, noord en zuid, in C a m b o d j a en Laos, eens in hutten en nu in de grond on­der ontbladerde bomen, niet zo heel erg belangri jk o f mitrailleurkogels ge­li jkvloers o f fragmentat iebommen uit een B - 5 2 hun dood brachten. H e t kan de ontsnapte o f verminkte nabestaan­den niet zo heel veel schelen of de moordenaar Ca l ley of Medina heet. O f Johnson . O f N i x o n . O f allebei en Westmoreland erbi j . W a n t Cal ley is een oorlogsmisdadiger, net als een Lages o f een K o t a l l a . H i j had de kans te moorden en hij moordde. E n al die tijd was Westmoreland boven hem verantwoordel i jk en droeg N i x o n verantwoordel i jkheid voor de Ameri ­kaanse polit iek, v o o r de vuile oor­

log, de bommenwerpers en de grond­troepen met hun generaals, hun luite­nants en soldaten. Velen van onze lezers zal dit alles wel bekend voorkomen. Zi j hebben dc beulen en salisten maanden of jaren voor zich gezien en na hun terugkeer lazen zij in 1 9 4 6 in de krant over Neurenberg, waar Goering en Seyss-Inquardt , Hess en Speer terchtston-den. S laan wij vandaag de krant op, dan lezen wij dat niet alleen en einde­lijk Stangl van Trebl inka en Sobibor is veroordeeld, m a a r hoe ook in West-Berli jn Eichmanns trawanten vrijuit gaan, hoe enkele Auschwitz-beulen na lang wachten in Frankfur t een rechter vinden. Wi j weten dat Men­gele nog steeds hoge bescherming ge­niet, dat H o r s t Schumann, kamparts van Auschwitz , terechtond wegens „ G n a d e n t o d " en niet wegens zijn misdaden in Auschwitz . Kri jgt de moordenaar van 1 5 . 0 0 0 geestezieken last van zijn maag? Weg proces! In Hamburg heeft het gerecht overi­gens een zg. euthanasie-proces zolang gerekt tot de muizen met de bewijs­stukken korte metten hadden ge­m a a k t . Ene H a h n was S D - c h e f in Warschau, toen vandaar 3 5 0 . 0 0 0 j o ­den naar Trebl inka zijn versleept, m a a r zijn zaak is na tien j aar „onder­z o e k " nog steeds niet rond . . . Vers in het geheugen ligt de dood van S S -generaal Lammerding, wegens uit­moorden van Oradour en massa­moord in Tul le ter dood veroordeeld, m a a r bij verstek: hij heeft zich nooit hoeven verantwoorden. Eveneens in Frankr i jk veroordeeld is dr. K u r t Paul Werne Lischka, die al in 1938 aan het hoofd stond van het „ J u d e n r e f e r a t " van het Reichssicher-heitshauptamt in Berli jn en als S S -Obersturmbannführer van 1 9 4 3 vice-commandant van de S D in Parijs was. M a a r in Keulen werd eind m a a r t niet hij gearresteerd, maar de Franse journaliste Klarsfe ld wegens een poging Lischka te ontvoeren . . . W a t wil men, nu SS-ers als Ni t tner ook vandaag nog off icieren van de Bundeswehr mogen opleiden! Lammerding en Lischka, Lages en de

Stille tocht 4 mei Zoals elk j aar roept het Neder ­lands Auschwitz Comité ieder op om op 4 mei 's avonds in stilte door Amsterdam naar de D a m te trekken. Wi j zullen daar bloemen leggen op het N a ­tionaal Monument , ter herden­king van onze doden. Wi j verzamelen ons op de N a s -saukade, hoek Bosboom Tous-saintstraat, waar de stoet om 18 .30 uur vertrekt . V o o r 2 0 uur is men dan op de D a m en neemt daar de twee minuten stilte in acht . N . A . C .

overigen hebben de dood van zeer velen op hun geweten. Zi j zijn de dans ontsprongen, hun bazen even­wel niet. Die waren de beklaagden van Neurenberg. H u n slachtoffers hebben tot vandaag toe heel w a t meegemaakt , m a a r a f ­gestompt zijn zij niet, integendeel. Zi j zien duidelijk w a t er aan de hand is. Wi j schreven al eerder over de m o ­rele luchtvervuiling, de vergiftiging van het levensmilieu, alsof iets van het gif van Auschwitz om ons heen is blijven hangen. O o k nu matigen machtigen zich aan te beslissen wie het recht heeft om te blijven leven, althans om het te proberen. D e be­volking van Zuidoost-Azië mist vol ­gens sommige kringen in en om Washington dat recht. W i j , de enke­len die de op ons gerichte uitroeiings-golf overleefden, komen natuurli jk op voor de onzen, leest u er dit blad m a a r verder op na. Wi j blijven aan­wijzen w a t er gebeurd is, wat gebeu­ren kan. En ook w a t nu gebeurt. N i x o n vertroetelt de veroordeelde C a l l e y : voor ons is dat niet maar een gemengd bericht. D e 1 0 0 . 0 0 0 dollar die Cal ley voor zijn heldenzang kri jgt betekent een handelt je met de doden, met de s lachtoffers , met ons. D a t bericht k o m t te rechter ti jd. H e t

Vervolg op pagina 4

Bereid tot verzet D e tweede wereldoorlog is onherroe­pelijk „geschiedenis" geworden. D a a r veranderen (heel late) uitkeringen, onze voortlevende herinneringen noch het vinden van vergeten zeemijnen of zelfs massagraven iets gaan. D e do­den zijn geteld of althans geschat, de KZ-gevangenen staan op fiches. E r is genoeg over de oorlog geschreven om de gevechten op alle fronten te kunnen volgen, de Bekanntmachun-gen in alle bezette gebieden na te slaan. D e wandaden van de indringers, het lijden en sterven van de mensen — ze werden al bijgezet in de bibl iothe­ken. Levend bli j ft de opstand: in cn r . eigen land de februaristaking. E l k jaar verschijnen er meer mensen en vooral meer jonge mensen op 25 fe ­bruari . In het verloop van de hele oorlog en ook voor ons nu spreekt het sterkst, nog elke dag, de getto­opstand. D e laatste resten van de in enkele straten van Warschau ramen-geperste joodse bevolking stonden t i j ­dens het Paasfeest van 1 9 4 3 op tegen de verdrukkers . H o e gering in aantal ook — naar verhouding veel jonge mensen, die de Duitsers het langst lieten werken — het waren toch mensen van allerlei slag. D e eerste taak van de opstandelingen was dan ook eenheid te smeden onder de be­

legerden. Tegeli jk moest men wapens zien te halen, een gevaarli jk en vaak kostbaar avontuur. D e illegale ' J o o d ­se Stri jdgroepen' waren volgens het hoofd van het off iciële Joodse raad begin '43 al de baas in het getto. D e SS, die hier wel de lucht van had, kon het niet geloven. Zij probeerden in januari het getto leeg te halen, maar werden meteen beschoten. Die eerste botsingen had een sterk moreel ef fect . Z o kon men nu 'aan de andere k a n t ' wat meer, hoewel nog altijd veel te weinig wapens verkri jgen. Generaal Stroop probeerde op 19 april met 2 0 0 0 man uitgelezen nazi-troepen het getto klein te krijgen, in drie dagen, naar hij hoopte. T w e e in brand geschoten tanks waren nog maar een begin. „ W a t wij hebben ondernomen is van groot be lang, " schreef de get to-commandant , Anie­lewicz na twee dagen. Himmler moet dat ook hebben gevonden; hij zette Stroop scherp op zijn nummer en nu begonnen de branden. O p 1 mei schreef Goebbels in zijn dagboek, dat men moest letten op de „uiterst verbitterde gevechten tussen onze polit iestri jdkrachten en de W e h r m a c h t zelf ener- en de opstan­dige joden anderzijds. D e joden zijn erin geslaagd van het getto een soort vesting te maken . . . H e t joodse op­

perbevel publiceert zelfs dagelijks communiqués. D ie grap zal niet lang duren. M a a r men ziet wat de joden vermogen als zij gewapend z i jn . " Pas drie weken later kon Goebbels aantekenen, dat het verzet „niet lan­ger gevaarli jk en feiteli jk gebroken" was. In de opstand werkten de vri jheids­strijders binnen en buiten „de m u u r " samen; geregeld contact had de jood­se organisatie met de linkse part isa­nen. Binnen het getto vonden joodse nationalisten of zionisten en voor­standers van een socialistisch Polen, communisten, socialisten en religieus gezinden e lkaar . H u n eensgezindheid is met hun waardigheid, moed en ver-zetsgeest de nalatenschap van de get­tostrijders, die men tekort doet door hun wekenlange militaire actie een wanhoopsdaad te noemen. Zij heb­ben meer dan hun deel genomen aan de strijd op leven en dood van de verenigde volken tegen het fascisme. Wi j mogen dat nooit vergeten, al schijnt het daar waar zij leefden, vochten en stierven al te vaak ver­geten te worden. „Wees bereid tot v e r z e t ! " stond er boven een Pools artikel dat in het J iddisch vertaald in het Warschause getto werd verspreid. D a t tekent de opstand van 1 9 4 3 .

H e t N . A . C . protesteerde op 29 maart in een telegram aan mi­nister Veringa tegen de komst van een Oostenri jkse regerings­delegatie waarin voormalige nazi's aanwezig zouden zijn en eiste onderzoek en opheldering.

BRUIN B E Z O E K „Obersturmführer waren er in de oorlog bij duizenden in ons l a n d " , verzekerde het Oostenri jkse parle­mentslid Peter op Schiphol , waar hij op weg naar minister Ver inga met een (onderwijs)delegatie a a n k w a m . Helaas , hij heeft gelijk. D e vraag is wat er nu met ze gebeurt. O f bv . de heer Peter tot inzicht is gekomen en hier niet eigenlijk een zwijgende be­devaart naar de schim van Seyss-Inquardt komt houden. E n hoe staat het dan wel met de twee artsen en vi jf andere Oostenri jkers tegen wie al jarenlang een rechtzaak loopt wegens misdaden in Auschwitz? E n hoe m a ­ken hun 35 col lega 's-Auschwitz-„werkers " het, die niet eens zijn aan­geklaagd . . . Ri js t niet ook de vraag

naar de chefs van de act ie-Reinhardt , die dodenfabrieken van Sobibor , T r e ­bl inka en Belzec bestierden en vr i j ­wel allen Oostenri jkers waren? H o e komt het dat een groot aantal bedri j ­vers van „ E i n s a t z " , d.i. het ter plaat ­se uitmoorden van joden in Oost -Europa , niet alleen vri j , maar in po-l i t ie-uniform in Oostenri jk rondlo­pen?

Hoewel van tientallen Oostenri jkers vaststaat dat zij betrokken waren op de moord in de stad Minsk op 15 .000 joden uit Wenen, is er niets tegen hen ondernomen. H e t staat trouwens te bezien o f dit veel verschil maakt . V a n 873 personen tegen wie een vooronderzoek gaande is zit er wel­geteld één gevangen.

Onder deze omstandigheden is het te begrijpen dat particulieren een deel van het speurwerk op zich nemen dat door politie en pustitie diende te worden verr icht . Minister G r a t z , ook één van de Weense bezoekers, moge dan niet kunnen helpen dat hij een elite-nazischool af l iep, hij zal toch wel weten waarom hij niet de los­lopende moordenaars, maar Wiesen­thal , die ze opspoort , voor fascist uit­maakte . Misschien is hij bang dat ont­

slag bij de polit ie de Gestapo- en „Einsatz" -he lden dienstjaren kost, want die mogen zij nu rustig mee­tellen voor hun salaris. E n stellig ook voor hun welverdiend pensioen! In elk geval : ons bespare men verde­re bruine afgezanten „aus W i e n " !

HIROHITO H i t i e r en Mussolini zijn dood; alleen in oude documentaires zien we ze nog grijnzen, in klankbeelden alleen horen we hun gebrul. D e huidige staatshoofden van de toenmalige as behoren tot een andere wereld dan fasci o f S A . Saragat , de Ital iaanse president, was een verzetsman, de Bondspresident Heinemann is niet be­zoedeld geweest met nazi -vui l . Alleen in J a p a n , de derde van het zwar t ­bruine tr io , is de macht in de hoogste regionen nooit gewisseld. D a a r is het H i r o h i t o , nach wie vor . N u is keizer Hiroh i to ook zonder „goddeli jke voorrechten" nog niet de geknipte eregast voor Neder land. W a n t in zijn naam zijn de misdaden van het J a p a n s e fascisme bedreven. D a t is genoeg.

Rechts/ Links! in de maat BERAAD OVER R.0. III Beraad over de nieuwe regelin­gen voor de vervolgden ( R . O . I I I ) houden wij op zondag 25 april , 's middags om 2 uur in het Anne Frankhuis , Prinsen­gracht 2 6 3 , Amsterdam. Ieder is daar natuurli jk harteli jk wel ­kom om zijn of haar mening te zeggen, raad te vragen of van gedachten te wisselen, onder elkaar en met hoogst deskundi­ge adviseurs. Iedereen heeft hier toegang. Als u familie of bekenden hebt die zich voor de rijksgroepsregeling interesseren en ons blad nog niet lezen, brengt hen dan ge­rust mee. Zegt het voor t ! T o t ziens op 25 april .

N . A . C .

In een verkiezingsstri jd wil een ieder bewijzen hoe goed hij is en hoe slecht zijn tegenstanders eigenlijk zijn. D e verkiezingen plegen de mens te beïn­vloeden. Als dan de mot ie-Voogd hier tussen va l t beginnen onmiddel­lijk de voor- en tegenstanders zich te groeperen en naar argumenten te zoeken die moeten bewijzen dat zij het met de joodse oorlogsslachtoffers toch oh zo goed voor hebben. D a t is nu geschied door onze ver­langens midden in de politiek te plaatsen. J e zou zeggen dat ons pro­bleem een dubbele dimensie heeft ge­kregen door ons kabinet even aan het wankelen te brengen. W a t de stri j­ders tegen alle mogeli jk knelpunten niet tot stand hebben kunnen bren­gen is met de pensioen-motie bijna gelukt.

H e t is mede daardoor dat radio, tv en de gehele pers groot opgemaakte artikelen brachten. D a t niemand zich afvroeg hoe wij er nu precies over dachten geeft duidelijk weer dat wij slechts gebruikte slachtoffers zijn en niet wezenli jk meespeelden. Zelfs ons telegram na de stemming over de motie werd verminkt overgebracht en in vele gevallen helemaal niet. Wi j zouden ons bepaald hebben tot waar ­dering voor de nieuwe verruiming en de wens naar een pensioen behouden. Wi j eisten echter van de regering uit­voering van de tot tweemaal toe aan­vaarde mot ie -Voogd om tot een pen­sioenregeling te komen. Wi j hebben de discussies in de 2e K a m e r met belangstelling gevolgd. Wi j waren daar aanwezig. De spre­kers de heren Voogd en W o l f f en mevr . Det tmeyer hebben onze ge­voelens en verlangens uitstekend aan de K a m e r kenbaar gemaakt . D e staatssecretaris mr . H . v . d. Poel heeft in de V o l k s k r a n t van 30 maart j l . zijn opvatt ing en die van de rege­ring nog eens extra toegelicht, waar ­bij hij naar onze smaak toch teveel de kool en de geit wilde sparen. Wi j bli jven bij onze mening dat de vernieuwde R . O . 3 in het algemeen een grote verbetering is, waardoor velen die tot nu toe uitgesloten w a ­ren nu van deze regeling zullen kun­nen profi teren. O n z e wens om tot pensioening te komen bli jft onver­kort bestaan hoewel wij daaraan toe­voegen dat deze pensionering wezen­lijk zal moeten verschillen van de bestaande verruimde regeling, daar wij er anders op achteruit zouden kunnen gaan.

O n z e oorspronkeli jke eis was pen­sioen in de eerste plaats voor onze oudkampgenoten. D r . E . A . Cohen heeft in een art ikel in het Handels­

blad van 13 maar t j l . op uitstekende wijze benadrukt dat deze mannen en vrouwen (in het bi jzonder de vrou­wen uit de experimentenblokken) ernstig zijn beschadigd en dat dit a l ­leen erger kan worden. Zij moeten naar onze mening voorrang hebben, ook al zijn veel van deze vrouwen gehuwd. V a n de cijfers die de staatssecretaris stelt van een totaal van 2 0 0 0 geval­len, waaronder 2 9 0 oud-gevangenen, 2 4 0 nabestaanden en 1270 voormal i ­ge onderduikers behoeven wij niet k a p o t te zijn. Vreemd is het dat als je de vakmensen moet geloven het om vele duizenden gaat. D a t het aantal stijgen zal is onmiskenbaar waar , m a a r naar onze mening zeker niet schrikbarend. H e t gegoochel met ci j ­fers geeft weer dat men of geen juis­te cijfers heeft o f geen duidelijke c i j ­fers wilt geven. Wi j dachten dat de administraties van J O K O S , C A D S U , Oorlogsdocumentatie en het R o d e Kruis wel degelijk exacte cijfers kun­nen geven. W a a r o m dan dat gegoo­chel met cijfers?

ENORME ACHTERSTAND

Spreekt men met ambtenaren die be­last zijn met de uitvoering van de R . O . 3 en gelet op de ontevredenheid van hen die moeten wachten, dan val t te beluisteren dat er niet uit te komen is. Wi j stikken in het werk. Een groot tekort aan vakkundig per­soneel is daar wel de oorzaak van. D e vernieuwde regeling heeft het in-derdaar nodig gemaakt bijna al de bestaande gevallen opnieuw te be­ki jken en zo nodig te verhogen. D e nieuwe gevallen zullen daardoor in verdrukking komen en de kans dat deze extra lang zullen gaan duren is zeker niet uitgesloten. D e grootste drempel in het wacht -proces is zeker het medische team, aldus onze informatie . H e t is inderdaad vaak moeili jk om na meer dan 25 j aar het causaal ver­band vast te stellen. In de meeste ge­vallen kan de omgekeerde bewijslast uitkomst brengen. Wi j hebben de stel­lige indruk dat de oudjes van 70 en daarboven, de dokters enigszins zwaar op de maag liggen. Wi j hebben al eens eerder geschreven dat het doktersteam nodig moet worden uit­gebreid al is het maar voor korte ti jd, daar de verzadigingsgraad spoedig bereikt zal zijn. E r moet overal snel­ler gewerkt worden door toevoeging op korte termijn van de nodige v a k ­kundige arbeidskrachten. Onze men­sen moeten te lang wachten en zij worden daar zeker niet jonger door.

Zigeunergezin H e t leed van de vervolgden is nog steeds niet geleden. D a t ondervond het grote gezin Steinbach, een zigeu­nerfamilie , die bestaat doordat het echtpaar Auschwitz en andere nazi­kampen heeft overleefd. Deze men­sen moesten hun huisje verlaten en werden in het Limburgse Schaesberg geen vaste woning waard gevonden. H e t N . A . C . richtte zich op 17 maar t tot de Provinciale Staten van L i m ­burg met het verzoek het Auschwitz-s lachtoffer Steinbach alsnog een pas­sende woning te bezorgen. D i t is, dan zij uitgebreide medewer­king van pers, radio en tv gelukkig gebeurd. Een zaak met licht en scha­duw.

SCHANDE B i j z o n d e r o n g u r e W i l d - W e s t m a n i e r e n blijken o o k in N e d e r l a n d ingang te v i n d e n , gezien de b o m a a n s l a g v a n 15 apr i l o p de S o w j e t -handelsmissie in A m s t e r d a m . H e t is te hopen d a t deze w a n d a a d enig g e z o n d v e r s t a n d za l doen her leven .

Dadel i jk na het verwerpen van de herziene mot ie-Voogd op 24 maar t zond het N . A . C . het volgende tele­gram aan staatssecretaris mr . H . J . van de P o e l :

Met waardering verruiming Rijks­groepsregeling Oorlogsslachtoffers-vervolgde (R.O. III) blijft onze wens: pensioen. Wij verzoeken de satatssecretaris de tweemaal aange­nomen motie-Voogd voor speciale pensioenregeling joodse en zigeuner­oorlogsslachtoffers uit te voeren.

HET REGENT BEZWAARSCHRIFTEN O U D W O R D E N MET GEVOLGEN Vele jaren hebben wij gewezen op de drempelvrees die bij onze mensen aanwezig was en er nog gedeeltelijk is. D a t geldt in het bi jzonder de ouderen onder ons. V a n a f 1 9 3 0 begon in ons land een leger van werklozen te groeien dat op het dieptepunt van de crisis de 4 0 0 . 0 0 0 overschreed. D e ervaringen, ook al was je toen niet werkloos, waren erg slecht. Wi j oude­ren herinneren ons dat nog heden ten dage. H e t is dus niet onbegrijpeli jk dat velen onder ons de weg naar de Rijksgroepsregeling niet wilden betre­den. Gelukkig, dank zij onze voorl ichting en het goede werk van de sociale werksters en werkers is daarin ver­andering gekomen. H i e r zij voor de goede orde gezegd, dat dit buiten Amsterdam nog alles behalve goed draait . N u is in de nieuwe regeling opgenomen, dat voor 70- jar igen en ouderen de omgekeer­de bewijslast niet geldt. Dat vinden wij absoluut onjuist. Ten eerste omdat de desbetreffende reeds jaren lang met klachten loopt en ten tweede dat, ongeacht welke kwaal zo een oudere ook mag heb­ben, hij onvoorwaardel i jk als oorlogs­slachtoffer moet worden erkend, als dit aantoonbaar is. Eén geval. Een man en een vrouw in de krachtige leefti jd van ± 4 0 jaar gingen onderduiken met 2 kinderen, familie en vreemden. T w e e en een hal f j aar op één kamer met 13 per­sonen en slapen onder de grond. Man en vrouw zijn afgewezen.

P .S . In een telefoongesprek heeft de heer Versteegh van C . R . M . mij verzekerd dat het niet de bedoeling is een streng beleid te voeren t .a .v . de 70- jar igen en ouder, m a a r juist alle soepelheid te betrachten. Wi j wachten af .

J . S.

BLOEMENPALEIS ANSÈN

T e l e f o o n 2 2 5 0 7 6 ( A n e m o o n )

BRUIDSBOEKETTEN

GRAFWERK

BLOEMSTUKKEN

Senny Waterman S a r p h a t i s t r a a t 1 2 7 h o e k R o e t e r s s t r a a t Z o n - en feestdagen g e o p e n d v a n 9 . 3 0 t o t 4 u.

H e t zal v o o r iedereen duidelijk zijn d a t er mensen zijn die v a n ons leed gebruik p r o b e ­ren te m a k e n d o o r o n r e c h t v a a r d i g te p r o f i ­teren v a n de Ri jksgroepsregel ing . D a a r o n d e r zijn z w a r t e h a n d e l a r e n , o u d - n a z i ' s en g r o t e o f kleine l e u g e n a a r s . D e z e w o r d e n g r o t e n ­deels na i n f o r m a t i e al d i rec t eruit gegooid . T o c h is dit , na o n z e i n f o r m a t i e s , niet w a a r ­o m het g a a t . M e n zit het meest m e t de zg. g e m e n g d g e h u w d e n , o n d e r d u i k e r s en ouden v a n d a g e n . In de meeste geval len b e t r e f t het a fwi jz ingen o p g r o n d v a n medische r a p p o r ­ten en g e m e n g d g e h u w d e n die zg. niet z o u ­den b e h o e v e n te w o r d e n g e d e p o r t e e r d en dus geen rechten k u n n e n doen gelden. E r zijn i n d e r d a a d g e m e n g d g e h u w d e n geweest die letterlijk geen enkel p r o b l e e m h a d d e n . E c h ­ter , n a a r o n z mening, h a d de o v e r g r o t e m e e r d e r h e i d d a t wel . D e ant isemit ische p r o ­p a g a n d a v a n uit D u i t s l a n d v a n a f 1 9 3 3 en o v e r g e n o m e n d o o r de l a n d v e r r a d e r l i j k e N S B heeft in vele geval len deze g e m e n g d e h u w e ­lijken o n t w r i c h t .

, , M o e d e r zijn wij j o d e n ? " o f „ V a d e r zijn wij geen j o d e n ? " zijn v r a g e n v a n kinderen uit dit soort gezinnen die r e g e l m a t i g klonken en die er de onrust deden t o e n e m e n . D e m a n z o w e l als de v r o u w keken e l k a a r a n d e r s aan dan o n d e r n o r m a l e o m s t a n d i g h e d e n . N a a s t de spanningen v a n het w e g h a l e n v a n hun famil ieleden bleef de angst , en niet o n ­g e r e c h t v a a r d i g d , d a t o o k zij t .z . t . zouden w o r d e n w e g g e h a a l d . D e joodse m a n die een z a a k h a d w e r d eruit g e w e r k t of kreeg een „ V e r w a l t e r " met alle g e v o l g e n v a n dien. W i j hebben begr ip v o o r de beoordel ing z o ­wel d o o r de a d v i e s - c o m m i s s i e als d o o r de medische commissie die echt niet o v e r een n a c h t ijs g a a n .

Vervolg van pagina 1

dwingt ons een kwart eeuw terug te denken, ons te bezinnen op het proces van Neurenberg, toen de misdaden tegen de mensheid werden omschre­ven en geboet. Wi j waren toen be­vrijd van het fascisme onder het vaandel ook van de sterren en stre­pen. O p dezelfde gronden waarom wij oproepen de stille tocht op 4 mei mee te maken en 5 mei als bevri j ­dingsdag in ere te houden moeten wij het voorbeeld van de Amerikaanse regering afwijzen. V o o r onze bevri j ­dingsdag verklaren wij ons solidair met de mensen in Indo-China , die tegenover verpletterend en slinks ge­weld standhouden en zich weren, met hun slachtoffers en hun nage­slacht. M a a r ook met Amerikanen als Te l ford T a y l o r , destijds openbaar aanklager in Neurenberg, die ver­klaart dat zijn regering zich niet houdt aan de beginselen die zij zelf in 1 9 4 6 hielp opleggen.

Zoals wij ons steeds hebben gekeerd tegen Lages, zijn kornuiten, vrienden, beschermers en troosters, zo voelen wij ons één met Cal ley 's s lachtoffers. En met zijn landgenoten, die hoe ver­schillend ook in kleur en inzicht, in 1971 geen onderdrukkers, maar zo­als in 1945 bevrijders willen zijn.

D e g e v a l l e n blijven e c h t e r v o o r de meesten v a n g e n o e m d e commiss ie leden theor ie . D e e n o r m e h o e v e e l h e i d w e r k sluit f o u t e n m a k e n niet uit . N a de afwi jz ing k o m t d a n het b e ­z w a a r s c h r i f t . H i e r o n t b r e e k t n a a r o n z e m e ­ning het m e e s t e . D e commissies die deze g e ­v a l l e n m o e t e n b e h a n d e l e n zijn v a a k t o t a a l v r e e m d in de w e r e l d v a n mogel i jkheden t o t beoordel ing . Zij zijn, en k u n n e n d a t o o k v a a k niet zijn, niet objec t ief n o c h t e r z a k e kundig . Zij kiezen de w e g v a n de minste w e e r s t a n d en a a n v a a r d e n bijna in alle ge­v a l l e n de b e o o r d e l i n g v a n A r n h e m . D e v a a k stuntel ige v e r d e d i g i n g v a n de mens die v o o r hen s t a a t , r e c h t v a a r d i g t hun besluit . D a t n o o p t ons h i e r o p w a t d ie pe r in te g a a n . H e t o o r l o g s s l a c h t o f f e r o f hij die m e e n t d a t te zijn, k o m t v o o r een col lege v a n heren a c h t e r g r o e n e tafe ls , die hem vriendeli jk d o c h plecht ig a a n h o r e n en dan is het v a a k g e d a a n . H i j is s t o m o f s tuntel t . D e situatie v e r a n d e r t niet als hij het h o g e r o p z o e k t . V a n een o n a f h a n k e l i j k e b e o o r d e l i n g k o m t niets t e r e c h t m e t het dossier v a n A r n h e m in de h a n d e n . O n s v e r l a n g e n , d a t wij al e e r d e r hebben gepubl iceerd , is het b e n o e m e n v a n een b e z w a r e n - c o m m i s s i e die de geval len kan beoordelen a a n de h a n d v a n hun e r v a r i n g . H e t zenden v a n i e m a n d n a a r een w i l l e ­keurige p s y c h i a t e r heef t nog m i n d e r z in . H e t is t o c h een a lgemeen e r k e n d e z a a k , d a t het a a n t a l d o k t o r e n die p o s t - k a m p s y d r o o m en la te g e v o l g e n v a n d o o r s t a n e spanningen t i j ­dens de o o r l o g s j a r e n k u n n e n b e o o r d e l e n , m a a r heel dun g e z a a i d is. Lees h i e r o v e r het s tuk v a n d r . E . A . C o h e n , H a n d e l s b l a d 1 3 - 3 jl. O p de ouden v a n d a g e n k o m e n wij in een a n d e r a r t ike l t e r u g .

J . S.

B U I T E N L A N D S E V R I E N D E N Z o a l s wij al e e r d e r b e r i c h t t e n , speciaal in ons j a n u a r i - n u m m e r , is de n i e u w e regeling a a n v a a r d en k u n n e n o o k Nederlandse oor-losgsslachtoffers in het b u i t e n l a n d v o o r uit ­ker ing in a a n m e r k i n g k o m e n . U m o e t a a n minstens t w e e dingen a a n d a c h t b e s t e d e n : a. u w n a t i o n a l i t e i t m o e t Nederlands z i jn; ba u m o e t k o s t w i n n e r ( o f n a b e s t a a n d e v a n een k o s t w i n n e r ) zijn en niet meer in staat geheel o f gedeelteli jk in u w o n d e r h o u d te v o o r z i e n . V a n z e l f s p r e k e n d m o e t u o o r l o g s s l a c h t o f f e r zijn in de zin v a n de w e t . I n m i d d e l s w o r d e n de a m b a s s a d e s o p de h o o g t e g e b r a c h t . V r a a g a l d a a r inl icht ingen. Wij v a n o n z e k a n t zullen u o p de h o o g t e h o u d e n . Zij , en hier b e t r e f t het in het bi jzonder de in België w o o n a c h t i g e N e d e r l a n d s e o o r l o g s ­s l a c h t o f f e r s en/of n a b e s t a a n d e n , kunnen nu v a n deze n i e u w e v e r r u i m i n g gebruik m a k e n . D e d e p o r t a t i e en het o n d e r d u i k e n behoeven nu niet m e e r in N e d e r l a n d te zijn geschied. Eindel i jk succes v o o r d o o r z e t s t e r s als m e v r . C h . v . B u r e n — H a m b u r g .

BIJDRAGE-LIJSTEN 71 -f SUBSIDIE V a n de g e m e e n t e A m s t e r d a m m o c h t e n wij ƒ 8 0 0 , — subsidie o n t v a n g e n als bi jdrage v o o r ons H e r d e n k i n g s c o n c e r t 1 9 7 1 . H e t t o t a a l v a n o n t v a n g e n bijdragen via lijs­ten is ƒ 3 . 0 5 0 , 5 8 .

I . S T I B B E , p e n n i n g m .