ap exam reviewer (no commonwealth and wwii)

8/2/2019 AP Exam Reviewer (No Commonwealth and WWII)

1/8

Ang mga pagbabagong pang-ekonomiya at ang pagsilang ng

Nasyonalismo sa Pilipinas

Nasyonalismo

- pagkakaalam na ang mga tao ay nabibilang sa isang pangkat (ng tao, bansa, o nasyon)

- dahil mayroon silang pagkakatulad, nagkaroon ng nasyonalismo (pagkakatulad = pinanggagalingan,

karanasan, kasaysayan, katangian, kultura, lahi, atbp.)

- kaya naging autonomous ang mga Muslim sapagkat iba ang kanilang kasaysayan sa mga Katoliko

Pangkalahatang Daloy

1. Wala pang bansa

2. Kaganapang nagdulot ng pagbabago

3. Pagkakaroon ng mga pagkakatulad ng mga mamamayan (karanasan, katangian)

4. Pagpasok ng ideya ng Nasyonalismo (noong 1800s) (galing sa Europa)

5. Pagbuo ng Nasyonalismo

6. Pagkakabuo na ng isang bansang estado/nation-state

Mga pagbabaong naganap/Sanhi ng Nasyonalismo

A. Gob. Hen. Jose Basco

- nagpatupad ng repormang pang-ekonomiya (palay, tabako, atbp.)

B. Pagbukas ng mga daungan/port

- Maynila, Cebu, Iloilo, Sual (Pangasinan)

C. Pagbukas ng Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan

- World Trade

- nangyari dahil sa mga pangangailangan ng ibang mga bansa sa mga produkto ng Pilipinas katulad ng

asukal, abaka, tabako, atbp.


2/8

D. Pagkaroon ng Gitnang Uri

- media clase , middle class

- mahalaga sapagkat ang gitnang uri ang kadalasang nagpapasimuno ng pagbabago

- mabuti para sa ekonomiya

E. Pagbukas ng Suez Canal

- pinabilis ang transportasyon mula Europa patungong Pilipinas

F. Pagdating ng maraming Espanyol sa Pilipinas (Peninsulares)

- maraming Peninsulares ay pumunta sa Pilipinas sapagkat nagkaroon ng gulo sa Espanya kung saan

naging delikado ang estado ng bansa

Kilusang Sekularisasyon

*Sa pagdating ng Peninsulares, lumakas ang 3 institusyon: 1 Simbahan, 2 Hukbong Sandatahan, 3

Pamahalaan. Dahil sa paglakas ng Simbahan, naganap ang Kilusang Sekularisasyon.*

- pagkakapantay-pantay ng Pilipino sa Espanyol

- isa sa mga bunga ng Nasyonalismo

- laban para sa karapatang humawak ng mga parokya

- Padre Pedro Pablo Pelaez (unang pinuno), Padre Jose Burgos (successor)

- secular na pari ang mga namuno- parokya (sekular + regular)

- pag-aalsa sa Cavite

2 uri ng Pari

1. Regular/Relihiyoso Orden (order)/Grupo/Pangkat

- may regala/rules

- misyonero (pinapalaganap ang Kristiyanismo sa ibang lugar)

- Hal: Heswita, Dominikano, Agostino, Rekoleto, atbp

2. Sekular/Diyosesisan Diyosesis (Diocese)

- walang rules

- pinamumunuan ng Obispo (Bishop)

- bahala sa parokya o parishes

Napaalis ang mga Heswita kaya naging kulang ang mga pari sa bansa.


3/8

ang solusyon dito ay pinabilis ang training ng mga pari at naging palpak ang resulta

ngunit inayos ang training, at mas maganda na ang naging resulta ng pagtraining ng mga pari

Bumalik ang mga Heswita sa Pilipinas na may kasama pang Peninsulares

sumobra na ang bilang ng mga pari

karamihan sa mga parokya ay ibinigay sa mga paring regular (isa rito ay ang nasa Antipolo na isa sa

mga mayayaman)

umalma ang mga paring sekular at naganap ang Kilusang Sekularisasyon

Jose Burgos

- successor ni Pelaez

- matalino sa pag-aaral, parating nag-excel

- pinamunuan ang mga rally at protesta

- nalaman niya ang totoong dahilan kung bakit napunta sa mga paring regular ang mga parokya, na hindi

dahil sa pagiging mas magaling na pari, kundi dahil sa LAHI o pagiging Pilipino.

Gomburza

- nagbigay ng testimonya si Francisco Zaldua kung saan nasangkot sina Mariano Gomez, Jacinto Zamora,

at Jose Burgos

- ngunit si Jose Zamora ang hinahanap, sa pagkamalas ni Jacinto Zamora, siya na lang ang nasangkot

- si Mariano Gomez at kasama ni Pedro Pelaez sa pangangalap ng pondo para sa sekularisasyon

- ginarrote rin si Francisco Zaldua

- ang pangyayaring ito ang nagtanim ng seeds ng Nasyonalismo sa bansa

Kilusang Propaganda (Kilusang Repormista)

(Propaganda isang pamamaraan na naglalayon hubugin o i-influence ang reaksiyon o damdamin ng

mga tao. Isang halimbawa ay ang mga advertisements.)

- ang pagpapatuloy ng mga Gawaing Nasyonalista ng mga Pilipino

- ang pagsubok ng mga Pilipino na maabot ang mga pagbabago sa Pilipinas

- Mga Layunin:

1. Ang pagtatanggal sa mga prayle at ang sekularisasyon ng mga parokya

2. Aktibong pakikisangkot sa mga usapin ng pamamahala

3. Kalayaan at karapatan sa pananalita, pamamahayag, at pagtitipon

4. Pagkakapantay-pantay sa batas

5. Ang pagturing sa Pilipinas bilang lalawigan at hindi kolonya (asimilasyon)

6. Ang pagpayag na magkaroon ang Pilipinas ng kinatawan sa Cortes ng Espanya


4/8

- La Solidaridad

- big 3: Jose Rizal, Marcelo H. Del Pilar, Graciano Lopez-Jaena

- HINDI MATAGUMPAY

Ang Katipunan

Himagsikan = Rebolusyon

malakihang pagbabago (halos lahat ng aspekto ang papalitan)

vs.

Pag-aalsa/Rebelyon = Revolt

limitadong pagbabago

KKK - Katastaasang Kagalanggalangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan

- itinatag noong ika-7 ng Hulyo, 1892. Sa Avenido Recto- itinatag nina: Deodato Arellano, Valentin Diaz, Ladislao Diwa, Andres Bonifacio, Teodoro Plata

Himagsikang Pilipino

Ang Pagsisimula

- unang sigaw ng Pugadlawin

-labanan sa San Juan

- mga pagkatalo ni Andres Bonifacio

- mga labanan sa Maynila, Cavite, Bulacan, Nueva Ecija, Pampanga, Tarlac, Batangas, Laguna (8

rays of the sun on the Philippine flag)

Mga Pagkapanalo as Cavite

- Emilio Aguinaldo

- Magdiwang (relatives of Gregoria De Jesus; Bonifacios wife) at Magdalo (Aguinaldo)

- Edilberto Evangelista, Crispulo Aguinaldo, Candido Tirona

- Kalayaan ng Cavite

Pagkakahati ng Katipunan

- Pagdating ni Bonifacio

- Pulong sa Tejeros

- Pagkakahati ng Katipunan

Pagbitay kay Bonifacio

- ayaw ni Aguinaldo ngunit napilit siya ng mga heneral


5/8

- nangyari sa Maragondon, Cavite

- natalo ang mga manghihimagsik, pagkatapos

Republika ng Biak na Bato

- sa San Miguel, Bulakan- tumungo si Aguinaldo

- hindi matalo ng mga Espanyol

- Kasunduan ng Biak na Bato

Himagsikng Pilipino Ikalawang Yugto

Biak na Bato

- Republika

- Saligang Batas (Konstitusyon)

- Kasunduan

pagsuko ng armas

pagbabayad sa mga maghihimagsik

pagpapatapon nina Aguinaldo sa Hong Kong

Habang nasa Hong Kong

- paghahanda sa pagpapasimula muli ng paghihimagsik

- may mga hindi sumunod sa kasunduan (mga Pilipinong nagrebelde , mga abuso ng Espanyol)

- may humingi ng kanyang hati sa ibinayad

Pagtakas ni Aguinaldo patungong Singapore

- nakausap ang mga Amerikano

- sumikab ang digmaang Espanyol-Amerikano

Pagbalik ni Aguinaldo sa Pilipinas

- muling pagsiklab ng himagsikan

- maramihang pagkapanalo ng mga Pilipino

- Deklarasyon ng Kalayaan ng Pilipinas- pagdating ng mga Amerikano

- pagkubkob sa Maynila

- pagkubkob sa Baler


6/8

Digmaang Pilipino-Amerikano

Kasunduan sa Paris

- binili ng Amerika ang Pilipinas mula sa Espanya sa halagang 20 milyong dolyar

- inasahan ng mga Pilipino na hindi mangyari para iwasan ang gulo

Si Emilio Aguinaldo and Pangulo ng Pilipinas noong panahong ito.

Mga 1st Generals ni Aguinaldo:

- Artiemio Ricarte (umayaw maging loyal sa mga Amerikano)

- Jose Paua (sumaksak kay Bonifacio)

Sumiklab ang digmaang Pilipino-Amerikano sa tulay ng San Juan/Sta. Mesa kung saan binaril ni

Private William Greyson ang isang Pilipino.

Nais ng mga Amerikano sakupin ang Pilipinas dahil sa mga resources na nasa bansa.

Andres Bonifacio

- isa sa mga nagtatag ng Katipunan

- hinirang na Supremo ng Katipunan

- naging asawa ni Gregoria de Jesus

Emilio Jacinto

- tinawagang "utak ng Katipunan" dahil sa kanyang katalinuhan

- bata pa noong sumali sa Katipunan

Emilio Aguinaldo

- naging unang Pangulo ng Pilipinas- kabilang sa pangkat na Magdalo ng KKK

- namuno ng maraming mga matagumpay na labanan

Antonio Luna

- isang heneral noong Digmaang Pilipino-Amerikano

- itinatag at pinamatnugutan ang La Independencia

- matindi na tinuro ang disiplina sa mga sundalo

Gregorio del Pilar

- isa sa pinakabatang heneral ng hukbong rebolusyonaryo

- punong komandante ng Bulacan

Miguel Malvar

- isang heneral ng hukbong rebolusyonaryo na determinadong lumaban sa mga Amerikano

Macario Sakay

- kinilalang bayani noong panahon ng pananakop ng Amerikano


7/8

- pumunta sa iba't ibang lalawigan para hikayatin ang mga Pilipino na sumali sa Katipunan

- itinatag ang Republika ng Katalugan, na naaayon sa mga layunin ng KKK

- huling heneral na sumuko sa mga Amerikano

Jacob Smith

- heneral na namuno sa masaker sa Balangiga

Macabebe Scouts

- mga katutubong kasabwat ng mga Amerikano na taga-Macabebe, Pampanga

- tumulong sa pagkahuli ni Emilio Aguinaldo

Labanan sa Tulay ng Sta. Mesa

- lugar kung saan nagsimula ang digmaang Pilipino-Amerikano

- binaril ni Robert Grayson, isang sundalong Amerikano, ang isang Pilipinong naglalakad sa tulay

Away sa pagitan nina Luna at ng Kawit Company

- hindi gusto ng Kawit Company si Luna at galit sila sa kanya dahil sa kanyang pagpaparusa sa sinumang

sumuway sa batas-militar

Away sa pagitan nina Luna at Mascardo

- si Tomas Mascardo ay isa sa mga sundalong kabilang kay Heneral Luna. Sinabi ni Luna kay Mascardo na

magpadala ng sundalo sa kanya para lumakas ang kanilang depensa subalit hindi nakinig si Mascardo

dahil sa kanyang galit kay Luna. Nakapasok ang mga Amerikano at kinailangang mag-retreat ang mga

Pilipino; ito ay ang Fall of Calumpit

Pagpatay kay Luna

- naganap noong Hunyo 5, 1899

- pinapunta si Luna sa Cabanatuan, Nueva Ecija, dahil akala niya'y tinawagan siya ni Aguinaldo, ngunit ito

pala'y isang "trap"

- pinagbarilan at pinagsaksakan si Luna, at ang kanyang kasamang si Paco Roman

Labanan sa Pasong Tirad

-labanan na pinamunuan ni Gregorio Del Pilar noong Disyembre 2, 1899 sa Hilagang Luzon, kung saan ay

60 na Pilipino ay natalo sa 500 na Amerikano na pinamunuan ni Major Peyton C. March, para

siguraduhin makatakas si Aguinaldo

Pagtakas at Pagkahuli kay Aguinaldo

- naganap ang pagkahuli ni Aguinaldo dahil sa tulong ng mga Macabebe Scouts

- noong nasa Isabela si Aguinaldo, nahuli siya ni Heneral Frederick Funston dahil sa paghuli ng isang

mensahero ni Aguinaldo kung saan kinuha ang kanyang kinaroroonan

Labanan sa Balangiga

- masaker kung saan maraming mga Pilipino ay namatay dahil sa kamay ni Heneral Jacob Smith at ang

kanyang mga sundalo

Pang-aabuso ng mga Amerikano

- pagpapahirap na ginawa ng mga sundalong Amerikano sa mga Pilipino katulad ng water cure, pagtatali

sa puno at pagbabarilin, pagtatali sa punong may pulang langgam, at iba pa

- isa sa mga resulta nito ay ang pagkamatay ng maraming mga Pilipino


8/8

USAFFE

- ito ay ang United States Armed Forces in the Far East

- pinag-isa ang mga hukbo ng Estados Unidos at Pilipinas

Labanan sa Corregidor

- araw-araw binomba ang USAFFE ng Hapones

- sumuko sa Hapones sa pamumuno ni Hen. Jonathan Mainwright

Labanan sa Bataan

- natalo ang USAFFE sa Hapones

- natalo dahil sa pagkulang ng armas

Heneral Douglas MacArthur

- pinuno ng USAFFE

Liberasyon ng Maynila

- naganap noong Okt. 14, 1943

- dito nagsimula ang Ikalawang Republika ng Pilipinas

Gerilyang Pilipino

- mga grupong lumalaban sa mga Hapon (maliban sa USAFFE)

- HUKBALAHAP

ap exam reviewer (no commonwealth and wwii)

Documents