the 21st century library

หอ้งสมดุในศตวรรษที ่หอ้งสมดุในศตวรรษที ่2121:: มติไิอซทีีมติไิอซที ี

บญุเลศิ อรณุพบิลูย ์

หัวหนา้งาน งานพัฒนาและบรกิารสือ่สาระดจิทัิล ฝ่ายบรกิารความรูท้างวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลย ี

ส านักงานพัฒนาวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลยแีหง่ชาต ิ(NSTDA)

บญุเลศิ อรณุบญุเลศิ อรณุพบิลูย์พบิลูย ์

2

2536 2551 ปัจจบุนั

เจา้หนา้ทีร่ะบบคอมพวิเตอร ์ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

วทิยากร ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

รักษาการหัวหนา้งานสนับสนุนทางเทคนคิ ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

รักษาการหัวหนา้งานวชิาการ ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

รักษาการหัวหนา้งานพัฒนาสือ่สาระดจิทัิล ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

นักวชิาการ ศนูยฝึ์กอบรมเนคเทค

นักวชิาการ

รักษาการหัวหนา้งาน งานพัฒนาและบรกิารสือ่สาระดจิทัิล

หัวหนา้งาน งานพัฒนาและบรกิาร สือ่สาระดจิทัิล

STKS NECTEC

ศนูย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แหง่ชาติ

บญุเลศิ อรณุบญุเลศิ อรณุพบิลูย์พบิลูย ์ อาจารยพ์เิศษ

สาขาวชิาบรรณารักษ์ และสารสนเทศศกึษา มหาวทิยาลัยเชยีงใหม ่

มหาวทิยาลัยหอการคา้ไทย

มหาวทิยาลัยบรูพา

กรรมการประจ าส านักวทิยบรกิาร/หอสมดุ มหาวทิยาลยับรูพา

มหาวทิยาลยัราชภัฏหมูบ่า้นจอมบงึ

มหาวทิยาลยัราชภัฏราชนครนิทร ์

ทีป่รกึษา/กรรมการ/อนุกรรมการ ทีป่รกึษาคณะท างานพัฒนาระบบหอ้งสมดุอัตโนมัตแิบบบรูณาการ

ส านักงานคณะกรรมการวจัิยแหง่ชาต ิ(วช.)

คณะท างานวชิาการดา้นระบบขนสง่ทางรางและอตุสาหกรรมทีเ่กีย่วเนือ่ง

กรรมการตรวจการจา้งในการพัฒนาระบบเทคโนโลยสีารสนเทศเพือ่การบรหิารงาน สถาบนัวจัิยและใหค้ าปรกึษาแหง่มหาวทิยาลยัธรรมศาสตร ์

อนุกรรมการเทคโนโลยสีารสนเทศ ศนูยม์านุษยวทิยาสรินิธร (องคก์ารมหาชน)

3

ส านักงานพัฒนาวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลยแีหง่ชาต ิNational Science and Technology Development Agency

(NSTDA)

4

socially responsible investment, world changing start-ups,

ecological economics, corporate social responsibility and green

business

smart growth, sustainable communities, transportation,

greening infrastructure, product-service systems, leapfrogging and

megacity challenges

green building and landscaping, clean energy, water, disaster relief and

humanitarian design

networked politics, new media, transparency, human rights, non-violent revolution and

peacemaking

education, women's rights, public health, social entrepreneurship

green design, sustainable food, clothing, trade and

technology

ความจรงิความจรงิของของศตวรรษที ่ศตวรรษที ่2121 โลกโลกเปลีย่นเปลีย่น ... ... สงัคมสงัคมเปลีย่นเปลีย่น

Worldchanging: A Users Guide for the 21st Century 5

ประเทศไทย ประเทศไทย ตระหนักตระหนัก ปฏริปูการศกึษาปฏริปูการศกึษา

สมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีน

ความสามารถในการสือ่สาร

ความสามารถในการคดิ

ความสามารถในการแกปั้ญหา

ความสามารถในการใชท้ักษะชวีติ

ความสามารถในการใช ้

เทคโนโลย ี

6

สมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีนสมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีน

ความสามารถในการสือ่สาร ความสามารถในการรับและสง่สาร

มวีัฒนธรรมในการใชภ้าษาถา่ยทอดความคดิ ความรูค้วามเขา้ใจ ความรูส้กึ และทัศนะของตนเองเพือ่แลกเปลีย่นขอ้มลูขา่วสารและประสบการณ์อนัจะเป็นประโยชนต์อ่การพัฒนาตนเองและสงัคม รวมทัง้การเจรจาตอ่รองเพือ่ขจัดและ ลดปัญหาความขดัแยง้ตา่งๆ

การเลอืกรับหรอืไมรั่บขอ้มลูขา่วสารดว้ยหลักเหตผุลและความถกูตอ้ง ตลอดจน การเลอืกใชว้ธิกีารสือ่สารทีม่ปีระสทิธภิาพโดยค านงึถงึผลกระทบทีม่ตีอ่ตนเอง และสงัคม

ความสามารถในการคดิ ความสามารถในการคดิวเิคราะห ์การคดิสงัเคราะห ์การคดิอยา่งสรา้งสรรค ์การคดิ

อยา่งมวีจิารณญาณ และการคดิเป็นระบบ

เพือ่น าไปสูก่ารสรา้งองคค์วามรูห้รอืสารสนเทศเพือ่การตัดสนิใจเกีย่วกบัตนเองและสงัคมไดอ้ยา่งเหมาะสม

7

สมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีนสมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีน

ความสามารถในการแกปั้ญหา ความสามารถในการแกปั้ญหาและอปุสรรคตา่งๆ ทีเ่ผชญิไดอ้ยา่งถกูตอ้งเหมาะสม

บนพืน้ฐานของหลกัเหตผุล คณุธรรมและขอ้มลูสารสนเทศ

เขา้ใจความสมัพันธแ์ละการเปลีย่นแปลงของเหตกุารณ์ตา่งๆ ในสงัคม

แสวงหาความรู ้ประยกุตค์วามรูม้าใชใ้นการป้องกันและแกไ้ขปัญหา และม ีการตดัสนิใจทีม่ปีระสทิธภิาพโดยค านงึถงึผลกระทบทีเ่กดิขึน้ตอ่ตนเอง สงัคมและสิง่แวดลอ้ม

ความสามารถในการใชท้กัษะชวีติ ความสามารถในการน ากระบวนการตา่งๆ ไปใชใ้นการด าเนนิชวีติประจ าวัน

การเรยีนรูด้ว้ยตนเอง การเรยีนรูอ้ยา่งตอ่เนือ่ง การท างาน และการอยูร่ว่มกนัในสงัคมดว้ยการสรา้งเสรมิความสมัพันธอ์นัดรีะหวา่งบคุคล

การจัดการปัญหาและความขดัแยง้ตา่งๆ อยา่งเหมาะสม การปรับตวัใหท้ันกบั การเปลีย่นแปลงของสงัคมและสภาพแวดลอ้ม

การรูจั้กหลกีเลีย่งพฤตกิรรมไมพ่งึประสงคท์ีส่ง่ผลกระทบตอ่ตนเองและผูอ้ ืน่

8

สมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีนสมรรถนะส าคญัของผูเ้รยีน

ความสามารถในการใชเ้ทคโนโลย ี ความสามารถในการเลอืก และใชเ้ทคโนโลยดีา้นตา่งๆ

มทัีกษะกระบวนการทางเทคโนโลย ีเพือ่การพัฒนาตนเองและสงัคม ในดา้น การเรยีนรู ้การสือ่สารการท างาน การแกปั้ญหาอยา่งสรา้งสรรค ์ถกูตอ้ง เหมาะสม และมคีณุธรรม

9

คณุลกัษณะพึง่ประสงค์คณุลกัษณะพึง่ประสงคข์องของผูเ้รยีนผูเ้รยีน ในศตวรรษที ่ในศตวรรษที ่2121

1. เป็นนักคดิวเิคราะห ์

2. เป็นนักแกปั้ญหา

3. เป็นนักสรา้งสรรค ์

4. เป็นนักประสานความรว่มมอื

5. รูจั้กใชข้อ้มลูและขา่วสาร

6. เป็นผูเ้รยีนรูด้ว้ยตนเอง

7. เป็นนักสือ่สาร

8. ตระหนัก รับรูส้ภาวะโลก

9. เป็นพลเมอืงทรงคณุคา่

10. มพีืน้ฐานความรูเ้ศรษฐกจิและการคลงั

10

หอ้งสมดุ เขา้มาม ีสว่นรว่ม ไดอ้ยา่งไร

หอ้งสมดุในศตวรรษที ่หอ้งสมดุในศตวรรษที ่2121

หอ้งสมดุไมใ่ชเ่พยีงหอ้งเก็บรวบรวมหนังสอืและ สือ่จ านวนมาก แลว้รอใหค้นมาน่ังอา่นหนังสอือยูเ่งยีบๆ

อยา่งเดยีวอกีตอ่ไป

11

หอ้งสมดุตอ้งตอบสนอง ความตอ้งการดา้นการอา่น และการเรยีนรูข้องผูใ้ชบ้รกิารทัง้นักเรยีน คร ูผูบ้รหิาร รวมทัง้ผูป้กครอง และคนในชมุชน

หอ้งสมดุ สนับสนุนใหเ้กดิ

การเรยีนรูต้ลอดชวีติ

ความหลากหลายของทรัพยากรความหลากหลายของทรัพยากร

สาขาวชิา

รปูแบบ

การไดม้า

การเผยแพร ่

การเขา้ถงึ

12

http://www.gutenberg.org/ebooks/38577 13

ฐานขอ้มลูออนไลน์ฐานขอ้มลูออนไลน ์

14

ฐานขอ้มลูออนไลน์ฐานขอ้มลูออนไลน ์

15

ความเป็นจรงิ ความเป็นจรงิ ““ณ วนันี้ณ วนันี”้”

คน้ขอ้มลูทกุอยา่งผา่น

เลอืกขอ้มลูมาใชจ้าก “ผลลพัธท์ีป่รากฏรายการแรกๆ”

ไมส่นใจ .. คณุภาพขอ้มลู,

ตน้แหลง่ขอ้มลู, ความถกูตอ้ง, ความน่าเชือ่ถอื...

16

การใช ้การใช ้Google Google คน้หาขอ้มลูวชิาการคน้หาขอ้มลูวชิาการ

ใช ้Google เป็นเครือ่งมอืคน้หา “เว็บไซต”์ ของหน่วยงานที่เป็นตน้แหลง่ขอ้มลูทีต่อ้งการน ามาใชง้าน แทนการคน้หา “เรือ่ง หรอืประเด็นทีส่นใจ”

เชน่ การคน้หาขอ้มลู “มะเร็งกระดกู” ควรใช ้Google คน้วา่ “สถาบนัมะเร็งแหง่ชาต”ิ มเีว็บไซตห์รอืไม ่คอือะไร

จากนัน้จงึเขา้สูเ่ว็บไซตด์งักลา่ว เพือ่คน้หาขอ้มลูจากตน้แหลง่ หรอืใชเ้ทคนคิคน้หาขอ้มลูแบบระบ ุdomain ทีต่อ้งการ

คน้หาเรือ่ง ประเด็น

คน้หาหน่วยงานที่เกีย่วขอ้งกบัเรือ่ง

ประเด็น

17

ฐานขอ้มลูโครงงานวทิยาศาสตร ์ฐานขอ้มลูโครงงานวทิยาศาสตร ์สสวทสสวท..

สถาบนัสง่เสรมิการสอนวทิยาศาสตรแ์ละเทคโนโลย ี

จ านวน 2374 รายการ

http://www.ipst.ac.th/library/resource.html

18

ฐานขอ้มลูโครงงานฐานขอ้มลูโครงงานวทิยาศาสตรว์ชิาการดอทคอมวทิยาศาสตรว์ชิาการดอทคอม

http://www.vcharkarn.com/project/

19

หอดดูาวแหง่ชาตเิฉลมิพระเกยีรตฯิ หอดดูาวแหง่ชาตเิฉลมิพระเกยีรตฯิ 7 7 รอบพระชนมพรรษารอบพระชนมพรรษา โครงการในพระราชด าริโครงการในพระราชด ารขิองสมเด็จของสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุาฯ สยามบรมราชกมุารีพระเทพรัตนราชสดุาฯ สยามบรมราชกมุาร ี

20

http://www.thaihttp://www.thai22learn.com/doi/index.htmlearn.com/doi/index.htm

21

http://museum.stkc.go.th/cu/index.phphttp://museum.stkc.go.th/cu/index.php

22

http://museum.stkc.go.th/bird/http://museum.stkc.go.th/bird/

23

http://museum.stkc.go.th/bua/index.htmlhttp://museum.stkc.go.th/bua/index.html

24

25

http://sciencehttp://science--learning.com/demolearning.com/demo

26

27

28

Open Educational ResourcesOpen Educational Resources httphttp://www.oercommons.org/://www.oercommons.org/

29

http://delicious.com/http://delicious.com/

30

ผลลัพธก์ารคน้ ผลลัพธก์ารคน้ biolodybiolody for kidsfor kids

31

Domain name Domain name ทีร่องรับการเขา้ถงึทีร่องรับการเขา้ถงึ

ความรู/้ความเขา้ใจเดมิ

การพมิพ ์URL เพือ่เขา้สู่

เว็บ มักจะม ีwww น า เชน่ www.tkpark.or.th

พฤตกิรรมของผูใ้ช ้

มักจะละ www โดยพมิพ์เฉพาะ Domain เชน่ tkpark.or.th

หอ้งสมดุควรจัดเตรยีม “URL” ทีค่รอบคลมุทัง้ http://www.tkpark.or.th

http://tkpark.or.th

32

33 http://thnic.or.th/wp-content/uploads/2012/10/16-10-2555-17-05-10.png

34 http://wilas.chamlertwat.in.th/thailand-digital-statistic/

ประเด็น ประเด็น ““พจิารณาพจิารณา””

ระบบตา่งๆ ทีพ่ัฒนาใหเ้รยีกดผูา่นเว็บของหอ้งสมดุ “ทา่น” สนับสนุนการเขา้ถงึดว้ยอปุกรณ์ทีห่ลากหลาย

ทา่นเลอืกใชเ้ทคโนโลยใีดในการน าเสนอเนือ้หาบนพืน้ฐานของความหลากหลายของอปุกรณ ์

หอ้งสมดุทา่น “ผสานระบบตา่งๆ เขา้กบั Social Network” อยา่งไร ภายใตแ้นวปฏบิตัทิีเ่หมาะสมอยา่งไร

35

การเลอืกใช ้การเลอืกใช ้Apps Apps บน บน iPadiPad

36

37

หอ้งสมดุประชาชนนครชคิาโก หอ้งสมดุประชาชนนครชคิาโก ((Chicago Public Library) http://www.chipublib.org/Chicago Public Library) http://www.chipublib.org/

38

39

40

41

42

43

eBook eBook เพือ่ใชง้านกบัอปุกรณท์ีห่ลากหลายเพือ่ใชง้านกบัอปุกรณท์ีห่ลากหลาย

ฟอรแ์มต

Text Format

Document Format

HTML Format

PDF

Flip Book

Flash Flip Book

ePub

Kindle

Digital Book

เครือ่งมอื

มาตรฐานการสรา้ง/พัฒนา

การเขา้ถงึ

ประเด็นทรัพยส์นิทางปัญญา

44

Our Choice: A Plan to Solve the Climate CrisisOur Choice: A Plan to Solve the Climate Crisis

Interactive eBook ปรากฏการณ์โลกรอ้น

ผลงานเขยีนของ Al Gore อดตีรองประธานาธบิดสีหรัฐอเมรกิาและ บอรด์บรหิารของ Apple

น าเสนอเนือ้หาทีค่อ่นขา้ง หนัก เป็นทางการ แต ่ไดรั้บความสนใจมาก เพราะมอีนิเตอรแ์อคทฟี ตา่งๆ ไมว่า่จะเป็น ภาพประกอบแบบ Animation / Video

45

HTML5 Flash

ภาษาไทย ภาษาไทย ... ... ปัญหาใหญท่ีต่อ้งรณรงคต์อ่ไปปัญหาใหญท่ีต่อ้งรณรงคต์อ่ไป

คณุรูจั้ก ... Thai Encoding แลว้หรอืยงั

ANSI, TIS-620, Windows-874, UTF-8

46

47

48

49

www.newsbroadcastingcouncil.or.thwww.newsbroadcastingcouncil.or.th

50

สถติกิารใชง้านอนิเทอรเ์น็ตของไทย เดอืน กสถติกิารใชง้านอนิเทอรเ์น็ตของไทย เดอืน ก..ยย..5555

51 http://wilas.chamlertwat.in.th/thailand-digital-statistic/

ประเด็น ประเด็น ““พจิารณาพจิารณา””

ระบบทีพ่ัฒนา “เป็นมติรทีด่กีบั Google” แลว้หรอืยงั

ทา่นตระหนักหรอืไม ่“ความเร็วของการเขา้ถงึ” สง่ผลตอ่ “ปัญหาทรัพยส์นิทางปัญญา” รวมทัง้ “ปัญหาการละเมดิสทิธขิองบคุคล” และมมีาตรการอยา่งไร

หอ้งสมดุทา่นรองรับการใชป้ระโยชนจ์าก ICT อยา่งไร

หอ้งสมดุของทา่น พรอ้มสนับสนุนการเขา้ใชง้านของ “บคุคลทกุกลุม่ ทกุประเภท”

บคุคลทีม่คีวามบกพรอ่งลกัษณะตา่งๆ

52

Open SearchOpen Search

โดยปกตกิารเขา้ถงึเนือ้หาในเว็บไซตโ์ดยผูใ้ช ้มักจะใช ้การสบืคน้มากกวา่การเขา้ถงึตรงผา่น URL ดงันัน้การพัฒนาเว็บใหส้ามารถฝังตวัเองกบัชอ่งสบืคน้ทีม่าพรอ้มเบราวเ์ซอร ์จงึเป็นแนวทางทีน่่าสนใจ

ชอ่งสบืคน้ทีม่าพรอ้มเบราวเ์ซอร ์ชอ่งสบืคน้ทีม่าพรอ้มเบราวเ์ซอร ์

http://www.opensearch.org 53

ตัวอยา่งเว็บทีร่องรับ ตัวอยา่งเว็บทีร่องรับ Open SearchOpen Search

เมือ่ผูใ้ชเ้ขา้ถงึเว็บ จะสามารถเพิม่เว็บดงักลา่วใหเ้ขา้ไปฝังในระบบสบืคน้ของเว็บเบราวเ์ซอรไ์ด ้

54

Friendly URLFriendly URL

ตวัอยา่ง URL ทีไ่มเ่ป็นมติรกบั Search Engine

ตวัอยา่ง URL ทีไ่มเ่ป็นมติรกบั Search Engine เพราะมกีารสง่คา่ Parameter ของระบบ ท าให ้ 1) ผูใ้ชไ้มท่ราบวา่ URL ดงักลา่วคอื เนือ้หาสว่นใดของเว็บ 2) Search Engine ไมส่ามารถน า “ค า” ทีป่ระกอบใน URL ไปท าดชัน ี

55

ตัวอยา่ง ตัวอยา่ง Friendly URLFriendly URL

56

ประเด็นลขิสทิธิ์ประเด็นลขิสทิธิ ์

คดัลอกมาโดยไมไ่ดข้ออนุญาต

คดัลอกโดยไมไ่ดข้ออนุญาต แลว้ยงัเผยแพรใ่นชือ่ตนเอง

คดัลอกโดยไมไ่ดข้ออนุญาต แลว้ยงัเผยแพรใ่นชือ่ตนเองรวมทัง้เปลีย่นแปลงสญัญาอนุญาต

เผยแพรอ่ยา่งไร ไมใ่หถ้กูละเมดิลขิสทิธิ ์

มเีนือ้หาอยากเผยแพร ่และอยากแสดง “สทิธิ”์ ใหท้กุคนเห็นอยา่งชดัเจน

สงวนลขิสทิธิ ์Copyright (c)

CreativeCommons (cc)

สมบตัสิาธารณะ Public Domain (pd)

57

การใชง้านทีเ่ป็น การใชง้านทีเ่ป็น ““ธรรมธรรม””

ขอ้ความ ภาพ สือ่ตา่งๆ ทีน่ ามาใชใ้นผลงานวชิาการควรอยู่บนพืน้ฐานของ “การใชง้านทีเ่ป็นธรรม” โดยศกึษารายละเอยีดไดท้ี ่

http://stks.or.th/th/knowledge-bank/28-library-science/776-fairuse-copyright.html

58

From: YouTube no_reply@youtube.com

Date: December 28, 2011 18:32:52 GMT+07:00

To: xxxx@gmail.com

Subject: Information about your video “ปปปปปปป“

Dear xxxx,

Your video, ปปปปปปปป, may have content that is owned or licensed by [Merlin] Ninja Tune Ltd.

No action is required on your part; however, if you are interested in learning how this affects your video, please visit the Content ID Matches section of your account for more information.

Sincerely,

-The YouTube Team

-© 2011 YouTube, LLC

901 Cherry Ave, San Bruno, CA 94066

59

การใหเ้ครดติผูส้รา้งสรรค์การใหเ้ครดติผูส้รา้งสรรค ์ http://easybib.com/http://easybib.com/

60

Logo Logo –– ไมค่วรไดม้าโดยการคน้ผา่น ไมค่วรไดม้าโดยการคน้ผา่น GoogleGoogle

ฟอรแ์มตของแฟ้มภาพ Logo JPG GIF GIF – transparent PNG PNG – transparent

61

IFLA BrandingIFLA Branding http://www.ifla.org/en/taxonomy/term/653

62

IFLA logoIFLA logo

63

สมีว่งดอกรัก

CMYK

RGB

Web Code

สีสใีนในระบบดจิทิัลระบบดจิทิัลกบัชือ่เรยีกกบัชือ่เรยีก

64

เทคโนโลยเีปลีย่นไวมาก เทคโนโลยเีปลีย่นไวมาก ... ... เราควรท าอยา่งไรเราควรท าอยา่งไร

ใหค้วามส าคญักบัการสือ่สารและตดิตามเทคโนโลยใีหท้นัโดย

ใหค้วามส าคญักบัจดุประสงค ์(วตัถปุระสงคก์ารเรยีนรู)้ มากกวา่เครือ่งมอื

มุง้เนน้ทีห่นา้ทีก่ารใชง้านของเทคโนโลย ีแทนทีจ่ะเนน้ที่เครือ่งมอืหรอืรปูแบบเทคโนโลย ี

หยดุคดิถงึเทคโนโลยใีนมติคิ านาม (Microsoft Word, Youtube, Google) แตใ่หค้ดิถงึเทคโนโลยใีนมติคิ ากริยิา (พมิพง์าน, แบง่ปัน, สบืคน้)

65

ตวัอยา่งตวัอยา่ง การให ้การใหค้วามส าคญักบัความส าคญักบัจดุประสงคม์ากกวา่เครือ่งมอืจดุประสงคม์ากกวา่เครือ่งมอื

66

ขอขอบคณุขอขอบคณุ

http://www.stks.or.th

http://facebook.com/boonlert.aroonpiboon

67