iha foku: lala'ok buka justisa - the asia foundation · iha foku: lala’ok buka justisa ......
Post on 02-Dec-2018
243 Views
Preview:
TRANSCRIPT
2013 Timor-Leste Community-Police Perception Survey Brief
Iha Foku:Lala’ok buka justisaSidadaun sira kontinua hetan asesu ba lider komunitáriu sira hodi tulun rezolve problema ne’ebé barakliu sira hasoru.
Maski bainhira halo aprosimasaun ba pntl, vítima baibain desidi lori fali bá iha komunidade hodi hetan solusaun.
Rezumu Levantamentu PersepsaunPolísia Komunitária - Timor-Leste 2013
BAINHIRA HASORU PROBLEMA RUMA, PÚBLIKU JERÁL BÁ MÓSPNTL KA XEFE-SUKU…
...MASKI NUNE’E, POPULASAUN BARAKLIU TUIR LOLOOS LA ATUAIHA DALAN NE’EBÉ MAKA SIRA LOLOOS HANOIN FOUFOUN ATU ATUA.
2008
2013
60%58%
+36% +29%
24%
18%
-10% -15%
2008
2013
13%
3% 3%
21%
-17% -20%
2008
2013
20%
3% 1%
“KEIXA FORMAL”
10%
-1% +7%
2008
20139% 17%
“LA HALO BUAT IDA
“EMA DETIDU”
LIDERKOMUNITÁRIU
PÚBLIKU JERÁL
29%
10%
SAIDA MAKA PNTL HALO HAFOIN BUKA TIHA SIRA-NIA TULUN?
Públiku Jerál dala barak liu hare PNTL la halo buat ida duké Lider Komunitáriu sira.
saida makaita-bootSEI halo?
saida makaita-boot
halo ONA?
15%
33%
14%
48%
19%
29%
38%
31%
HADAU MALU RAI
VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA
NA’OK
ESTORSAUN
51%
29%
40%
34%
62%
36%
35%
44%
PNTL XEFE SUCO/ALDEIA
IHA AUMENTU IHA UTILIZASAUN MEDIASAUN KOMUNITÁRIA HOSI PNTL
NO REDUSAUN IHA UTILIZASAUN SASUKAT JUSTISA FORMÁL SIRA.
DADUS KONA-BA KRIME NE’EBÉ LA HATO’O KONTINUA AAS ENTRE PÚBLIKU JERÁL NO LIDER KOMUNITÁRIU SIRA
LIDER KOMUNITÁRIU SIRA IHA ESPERIÉNSIA KRIME DALA RUA BARAK LIU DUKÉ PÚBLIKU JERÁL
36%
Membru PÚBLIKU JERÁL na’in-1 hosi na’in-5 iha ona esperiénsia pelumenus krime ida iha tinan kotuk, maibé...
39%
Membru LIDER KOMUNITÁRIU SIRA na’in-2 hosi na’in-5 iha ona esperiénsia pelumenus krime ida iha tinan kotuk, maibé...
de’it maka hato’oida-ne’e ba PNTL
de’it maka hato’oida-ne’e ba PNTL
MEDIASAUN KOMUNIDADE & POLÍSIA ”
“ ”
saida makaita-bootSEI halo?
saida makaita-boot
halo ONA?
RESPOSTA PROFESIONÁL HOSI PNTL HETAN ONA MELLORIA NO SATISFASAUN HO TULUN POLÍSIA NIAN NE’EBÉ
76% hosi LIDER KOMUNITÁRIU SIRA no 69% hosi PÚBLIKU JERÁLhateten sira ”SATISFEITU” ho tulun ne’ebé sira simu hosi PNTL
76% of COMMUNITY LEADERS and 69% of the GENERAL PUBLIC
said they were “SATISFIED” with the assistance they received from
the PNTL
LIU METADE HOSI KAZU DISPUTA RAI REZOLVE ONAIHA NIVEL KOMUNIDADE NIAN HO PREZENSA PNTL NIAN
DALAN NO AVALIA REZOLUSAUN SIRA BA KRIME TOLUNE’EBÉ AAS: DISPUTA RAI, VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA NO ATAKENE’EBÉ HAMOSU KANEK
61%
60%
42%
31%
3%
3%
ELDERS
SUCO CHIEFS
PNTL
FAMILY
LEGAL AID
LOCAL NGO
REASAUN SIRA BA DALA ULUK?
19% hosi vítima sira disputa rai nian uluknanain bá PNTL
...enkuantu iha de’it
41% hosi sira-ne’erefere ona ba iha PNTL
HOSI POPULASAUN ESPERIÉNSIA ONADISPUTA RAI IHA TINAN KOTUK 10% Lider Komunitáriu sira no Públiku Jerál hamutuk hato’o melloria/hadia’k iha
dalan ne’ebé sira simu tratamentu hosi PNTL bainhira buka sira-nia tulun.
Both Community Leaders and General Public report an improvement in the way they were treated by the PNTL when seeking their assistance.
LIDER KOMUNITÁRIU
19%
0%
22%
4% 2% 2%
57%
89%
RESPEITUTOMAK
RESPEITUMÍNIMU
ABUZU HOLIAFUAN
ABUZU HOFÍZIKU
2008
2013
PUBLIKÚ JERÁL
29%
6%2%
9%3%
11%
89%
51%
2008
2013
RESPEITUTOMAK
RESPEITUMÍNIMU
ABUZU HOLIAFUAN
ABUZU HOFÍZIKU
54%21%
12%
8%4%
Hatama keixa tuir lei
Detein
La halo buat ida
Fó-sai notifikasaun
Rezolve disputa iha nivelkomunidade nian ho prezensaPNTL nian.
Haruka fila-fali problemaba lider komunitáriu
54%
21%
12%
8%
4%
0%
Kazu disputa rai hamutuk 71% ne’ebé rezolve ona ho susesu iha nivel komunidade nian ho partisipasaun direta hosi:
71%
ENTAUN, SAIDA MAKA PNTL HALO ONA?
48% HOSI VÍTIMA DISPUTA RAI NIAN IKUSLIUPARA IHA PNTL
71% hosi vítima disputa rai nian uluknanain (ba dala uluk) bá iha lider komunitáriu sira
45%24%
20%
5%
3%2%
Hatama keixa tuir lei
Detein
Fó-sai notifikasaun
Rezolve disputa iha nivelkomunidade nian ho prezensaPNTL nian.
61%
18%
10%
8%
2%
0%
La halo buat ida
Haruka fila-fali problemaba lider komunitáriu
2%
87%
61% 18%
10%
8%
HOSI VITIMA ATAKE NE’EBE HAMOSU KANEK NIAN IKUSLIU PARA IHA PNTL
21% of the victims ofAttacks Leading to Injurywent to community leaders first
21% hosi vítima atake ne’ebe hamosu kanek nian uluknanain (ba dala uluk) bá iha lider komunitáriu sira
BESIK METADE HOSI ATAKE HOTU-HOTU NE’EBÉ HAMOSU KANEKREZOLVE ONA IHA NIVEL KOMUNIDADE NIAN HO PREZENSA PNTL NIAN
...enkuantu
60%
55%
47%
42%
6%
4%
SUCO CHIEF
PNTL
ELDER
FAMILY
LOCAL NGO
LEGAL AID
75%
67%
46%
44%
4%
3%
ELDERS
SUCO CHIEFS
FAMILY
PNTL
LEGAL AID
LOCAL NGO
65% hosi vítima violénsia doméstika nian uluknanain (ba dala uluk) bá iha lider komunitáriu sira
58%
LIU METADE HOSI KAZU VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA HOTU-HOTU REZOLVEONA IHA NIVELKOMUNIDADE NIAN HO PREZENSA PNTL NIAN
REASAUN SIRA BA DALA ULUK?REASAUN SIRA BA DALA ULUK?
HOSI VÍTIMA VIOLÉNSIA DOMÉSTIKA NIANIKUSLIU PARA IHA PNTL
Kazu violénsia doméstika 86% ne’ebé rezolve ona ho susesu iha nivel komunidade nian ho partisipasaun direta hosi:
86%
9% 6% HOSI POPULASAUN ESPERIÉNSIA ONA ATAKENE’EBE HAMOSU KANEK IHA TINAN KOTUK
69%
HOSI POPULASAUN ESPERIÉNSIA ONAVIOLÉNSIA DOMÉSTIKA IHA TINAN KOTUK
Kazu atake ne’ebe hamosu kanek 69% ne’ebé rezolve ona ho susesu iha nivel komunidade nian ho partisipasaun direta hosi:
...enkuantu iha de’it
74% hosi vítima sira atake ne’ebe hamosu kanek nian uluknanain bá PNTL
29% hosi vítima sira violénsia doméstika nian uluknanain bá PNTL
65% hosi sira-ne’erefere ona ba iha PNTL
42% hosi sira-ne’erefere ona ba iha PNTL
ENTAUN, SAIDA MAKA PNTL HALO ONA?ENTAUN, SAIDA MAKA PNTL HALO ONA?
Hatama keixa tuir lei
Detein
La halo buat ida
Rezolve disputa iha nivelkomunidade nian ho prezensaPNTL nian.
Fó-sai notifikasaun
Haruka fila-fali problemaba lider komunitáriu
45%
24%
20%
5%
3%
2%
Rezumu Levantamentu Persepsaun Polísia Komunitária
Série ba levantamentu dezenvolve bazeia ba dadus ne’ebé halibur husi relatóriu “Levantamentu kona-ba Presepsaun Polísia Komunitária iha Timor-Leste 2013 .” Entre Marsu no Maiu 2013, Fundasaun Ázia hala’o levantamentu nasionál daruak kona-ba persepsaun polísia komunitária nian iha Timor-Leste halo entrevista ba sidadaun hamutuk 3,106 iha distritu 13 tomak (públiku jerál=1,891; lider komunitáriu sira=467; PNTL=748).
Iha intervallu konfidénsia 95%, maioria erru marjinal global nebe’e amostra husi respondente nasionál ba públiku jerál maka 2.25%, ba lider komunitáriu sira maka 3.12% no ba respondente PNTL maka 2.78%
Objetivu hosi levantamentu 2013 nian maka atu jere dadus empíriku hodi estabelese liña-baze no sukat mudansa iha relasaun komunidade no polísia nian no persepsaun kona-ba seguransa hosi tempu ba tempu. Hein katak informasaun ida-ne’e sei uza hanesan baze ida hodi dezeña no avalia atividade sira ne’ebé ho objetivu atu aumenta seguransa no estabilidade liuhosi hametin kooperasaun entre komunidade no polísia..
Levantamentu kompletu bele asesu online iha: www.asiafoundation.org ka bele hetan ninia kópia impresa hosi Eskritóriu Fundasaun Ázia iha Timor-Leste.
Atu hetan informasaun klean liu tan favór kontaktu:
Todd WasselDiretór Programa ba Protesaun no Seguransatodd.wassel@asiafoundation.org
top related