gerontologisch geredeneerd, geriatrisch gehandeld: personalized medicine in de context van...

Gerontologisch geredeneerd, geriatrisch gehandeld:

Personalized medicine in de context van

veroudering

René Melis, arts-epidemioloog

Geriatrie/AlzheimerCentrum Nijmegen, UMC St Radboud

Aging Research Center, Karolinska Institute, Stockholm, Sweden

Federa ziet Sarah / Abraham!

2

3

De ouderdom komt met gebreken!?

“His acts being seven ages. At first the infant,Mewling and puking in the nurse's arms.…And so he plays his part. The sixth age shiftsInto the lean and slipper'd pantaloon,With spectacles on nose and pouch on side,His youthful hose, well saved, a world too wideFor his shrunk shank; and his big manly voice,Turning again toward childish treble, pipesAnd whistles in his sound. Last scene of all,That ends this strange eventful history,Is second childishness and mere oblivion,Sans teeth, sans eyes, sans taste,

sans everything.”

As you like it – W. Shakespeare

4

5

Ouderdomkent veelgezichten

6

Ouderdomkent veelgezichten

Frailty (o.a. Fried, Rockwood)

7

Heterogeniteit=

“defining feature”

ouder worden

Verloop dementie incidente cases (n=376)

Tijd (jaar)

Com

pos

ite

Co

gniti

ve/A

DL

scal

e

Verloop dementie wanneer gecentreerd rond diagnose

Diagnose

Tijd (jaar)

Com

pos

ite

Co

gniti

ve/A

DL

scal

e

Verklaren bijkomende ziekten dementiebeloop?

r.melis@ger.umcn.nl

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10-10

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

Tijd (jaren)

Com

posit

e co

gniti

ve/A

DL

Scor

e Geen dementie

0 ziekten

1 ziekte

2+ ziekten

Dementie

0 ziekten

1 ziekte

2+ ziekten

In welke mate in staat om heterogeniteit te verklaren?

IEA John Snow lezing

G. Davey Smith o.b.v.

• Erfelijke factoren

• Familiair gedeelde omgevingsfactoren

• Niet-gedeelde omgevingsfactoren

• “Randomness”

Int J Epidemiol. 2011 Jun;40(3):537-62

G Davey Smith: randomness… op niveau individu

“It is immaterial whether there is true ontological

indeterminancy […] or […] merely epistemological

indeterminancy”

“…would often be no implications for disease

prevention, as such events do not generally provide

targets for intervention.”

12Int J Epidemiol. 2011 Jun;40(3):537-62

G Davey Smith: randomness… op niveau individu

“It is immaterial whether there is true ontological

indeterminancy […] or […] merely epistemological

indeterminancy”

“…would often be no implications for disease

prevention, as such events do not generally provide

targets for intervention.”

13Int J Epidemiol. 2011 Jun;40(3):537-62

Verloop dementie incidente cases (n=376)

Tijd (jaar)

Com

pos

ite

Co

gniti

ve/A

DL

scal

e

Gerontologie / Geriatrie

• Niet alleen heterogeniteit TUSSEN personen…

• … maar ook heterogeniteit BINNEN personen

15

Heterogeniteit BINNEN personen

www.zowelnn.nl/projecten/zwip 16http://www.youtube.com/embed/8J5l_HiSQ-A

Heterogeniteit BINNEN personen

www.zowelnn.nl/projecten/zwip 17http://www.youtube.com/embed/8J5l_HiSQ-A

Belang meerdere uitkomstdomeinen (multidimensionaliteit)

Andere definitie van “successful ageing” (Baltes & Baltes 1990):Selective optimization and compensation

“Ouder worden moet dus als een ontwikkelingstaak worden beschouwd”

Personalized medicine

• Aanvullende betekenis

• Niet alleen:

Bestaat er zoiets als Alzheimer Dementie-Type Dhr. Peters? En vraagt die andere behandeling?

• Maar ook:

In hoeverre zijn wij in staat Dhr. Peters te helpen bij proces maximaliseren levensinvulling ondanks gezondheidsverlies?

18

Federa

Begint toch op leeftijd te raken

Wens dat Federa succesvol oud zal worden

Van harte geluk gewenst met meer dan 50 jaar!

19

20

Occam’s razor

William of Ockham (14th-century philosopher)

“plurality should not be posited without necessity”

Medicine:

• Logical device used by physicians to identify the single best cause of a patient’s constellation of symptoms

Ann Intern Med 2002 Apr 16;136(8):634

22

1 risicofactor 1 ziekte

23

1 risicofactor 1 ziekte intermediair

confounder

effectmodicator

Multimorbiditeit

0 to 12 yr

12 to 18 yr

18 to 25 yr

25 to 35 yr

35 to 45 yr

45 to 55 yr

55 to 65 yr

65 to 75 yr

75 yr +

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

4 or more321No

Aantal ziekten met leeftijd

CBS – Statline

Hickam’s dictum

“A patient can have as many diagnoses as he darn well pleases.”

Semin Roentgenol 1998; 33: 213

Sufficient causes model – Ken Rothman

26

U

A B

CD

U

A E

FD

U A

BC

GH

Am J Epidemiol. 2006 Jan 1;163(1):76-83

27

Verloop dementie

• Veel van heterogeniteit TUSSEN personen onverklaarbaar

• Desondanks blijven zoeken naar groepen daarbinnen

• Maar wel met een zeker realisme