eÚi…… vi - scert · hindi class 6 textbook development team experts dr. h. parameswaran prof....
Post on 18-Mar-2020
6 Views
Preview:
TRANSCRIPT
2015
ÀΩ˛n˘“EÚI…… VI
Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x… B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬E‰ÚÆ˙±…, i…Ø˚¥…x…Δi…{…÷Æ˙®…
E‰ÚÆ˙±… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙
∂…I…… ¥…¶……M…
JT �
�1�
�/�
��� -
Æ˙…π]≈ıM…“i…V…x…M…h…-®…x… + v…x……™…EÚ V…™… Ω‰,
¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*{…ΔV……§…-À∫…v…-M…÷V…Æ˙…i…-®…Æ˙…`ˆ…,
p˘… ¥…c˜-=iEÚ±…-§…ΔM……À¥…v™…- Ω˛®……S…±…-™…®…÷x……-M…ΔM……,
=SUÙ±… V…±… v… i…ÆΔM……,i…¥… ∂…÷¶… x……®…‰ V……M…‰,
i…¥… ∂…÷¶… +… ∂…π… ®……M…‰,M……Ω‰ i…¥… V…™…-M……l……
V…x…M…h…-®…ΔM…±…n˘…™…EÚ V…™… Ω‰,¶……Æ˙i…-¶……M™…- ¥…v……i……*V…™… Ω‰, V…™… Ω‰, V…™… Ω‰V…™… V…™… V…™…, V…™… Ω‰*
|… i…Y……¶……Æ˙i… Ω˛®……Æ˙… n‰∂… ΩË* Ω˛®… ∫…§… ¶……Æ˙i…¥……∫…“ ¶……<«-§…Ω˛x… ΩÈ* Ω˛®… +{…x…… n‰∂… |……h…… ∫…‰ ¶…“ {™……Æ˙… ΩË*<∫…EÚ“ ∫…®…fiŒn¬v… +…ËÆ˙ ¥… ¥…v… ∫…Δ∫EfiÚ i… {…Æ˙ Ω˛®… M…¥…« ΩË* Ω˛®… <∫…E‰Ú ∫…÷™……‰M™… + v…EÚ…Æ˙“ §…x…x…‰ EÚ…|…™…ix… ∫…n˘… EÚÆ˙i…‰ Æ˙ΩÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ ®……i……- {…i……, ∂…I…EÚ…Â +…ËÆ˙ M…÷Ø˚V…x…… EÚ… +…n˘Æ˙ EÚÆÂM…‰ +…ËÆ˙∫…§…E‰Ú ∫……l… ∂…π]ıi…… EÚ… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆÂM…‰* Ω˛®… +{…x…‰ n‰∂… +…ËÆ˙ n‰∂…¥…… ∫…™…… E‰Ú |… i… ¥…¢Ú…n˘…Æ˙Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ |… i…Y…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ* =x…E‰Ú EÚ±™……h… +…ËÆ˙ ∫…®…fiŒn¬v… ®…Â Ω˛“ Ω˛®……Æ˙… ∫…÷J… x… Ω˛i… ΩË*
Prepared by :
State Council of Educational Research and Training (SCERT)Poojappura, Thiruvananthapuram 695012, Kerala
Website : www.scertkerala.gov.in
e-mail : scertkerala@gmail.com
Phone : 0471 - 2341883, Fax : 0471 - 2341869
Printed at : KBPS, Kakkanad, Kochi
© Department of Education, Government of Kerala
{™……Ɖ §…SS……‰,
+§… +…{…E‰Ú Ω˛…l… ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ“ x…<« {…… ¬ ™…{…÷∫i…EÚ ΩË* <∫…®…Â+…{…E‰Ú {…∫…Δn˘ EÚ“ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ ¥…v……Bƒ-EÚΩ˛… x…™……ƒ, EÚ ¥…i……Bƒ,∫…®……S……Æ˙, ∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ ±…‰J… +… n˘ ∫…Œ®®… ±…i… ΩÈ, <xΩ˛” E‰Ú∫……l… nË x…EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ®… +…x…‰¥……±…“ E÷ÚUÙ ¥™……¥…Ω˛… Æ˙EÚ ¥…v……Bƒ¶…“ ΩÈ* <x…®… ∫…‰ M…÷W…Æ˙EÚÆ˙ ÀΩ˛n˘“ ¶……π…… +…ËÆ˙ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú §…÷ x…™……n˘“+Δ∂…… EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰ EÚ“ ¶…Æ˙∫…EÚ EÚ…‰ ∂…∂… EÚÆÂ* <EÚ…<™…… ®…‰V…“¥…x…®…⁄±™…… EÚ… |… i…°Ú±…x… +…{… W…∞¸Æ˙ {……BƒM…‰* =xΩ ¶…“ +{…x……x…‰EÚ… |…™……∫… EÚÆÂ*
<∫…“ +…∂…… E‰Ú ∫……l…,
b˜…Ï.B∫….Æ˙¥…”p˘x… x……™…Æ˙,
x…n‰˘∂…EÚ,Æ˙…V™… ∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x…
B¥…Δ |… ∂…I…h… {… Æ˙π…n¬, E‰ÚÆ˙±…
ACADEMIC CO-ORDINATOR
Dr. REKHA R NAIR
Research Officer, SCERT
STATE COUNCIL OF EDUCATIONALRESEARCH AND TRAINING - Kerala
Thiruvananthapuram
HINDICLASS 6
TEXTBOOK DEVELOPMENT TEAM
EXPERTS
Dr. H. PARAMESWARAN
Prof. M. JANARDHANAN PILLAI
Dr. N SURESH
Dr. B. ASOK
ARTISTS
BAIJUDEV C. RAJENDRAN K. SHAJI BABU
SIVAPRASAD M R Trainer, BRC Palakkad
ANILKUMAR N S GHSS Muthuvallur, Malappuram
SREEKUMAR S GUPS Ayalur, Nenmara, Palakkad.
MANOJ KUMAR P GHSS Anamangad, Malappuram
Dr. J HARIKUMAR GHSS Bhoothakkulam, Kollam
PREETHA KAMATH K P GUPS for Girls, Ernakulam
RAMAKRISHNAN P V AUPS Mundakkara, Kozhikode
ABDUL MAJEED K K PTMHSS Thazhakode, Malappuram
HAROON SAYED M NNNMUPS Karalmanna, Palakkad
+v™……{…EÚ…Â ∫…‰
UÙ`ˆ“ EÚI…… E‰Ú UÙ…j… ÀΩ˛n˘“ ∂…I…h… E‰Ú n⁄∫…Ɖ n˘…ËÆ˙ {…Æ˙ ΩÈ*{……ƒS…¥…” EÚI…… ®… UÙ…Ùj…… x…‰ ¶……π…… E‰Ú E÷ÚUÙ §…÷ x…™……n˘“ ∞¸{…… EÚ…{… Æ˙S…™… {……™…… ΩË* +§… ∫…… Ω˛i™… EÚ“ E÷ÚUÙ |……®…… h…EÚ ¥…v……+…ÂEÚ… {… Æ˙S…™… EÚÆ˙…x…… ΩË* §…SS…… EÚ“ +…™…÷ i…l…… +x…÷¶…¥… E‰Ú+x…÷E⁄Ú±… {…… ¬ ™… ∫……®… O…™…… EÚ… S…™…x… EÚ™…… M…™…… ΩË* §…SS……ÂE‰Ú §……Ën¬Œ˘v…EÚ, ®……x… ∫…EÚ ∫i…Æ˙ B¥…Δ O…Ω˛h… I…®…i…… EÚ…‰ o˘Œπ]ı ®…ÂÆ˙J…EÚÆ˙ |… GÚ™……§…n¬v… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú |…™……∫… E‰Ú ∫……l…-∫……l… =x…E‰Úx…Ë i…EÚ ®…⁄±™…… EÚ…‰ V……M…fii… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ¶…“ ∫…ΔS…‰i…x…… ΩË* <EÚ…<™……®… |…‰Æ˙EÚ, Æ˙…‰S…EÚ, Y……x… ¥…v…«EÚ {……`ˆ… EÚ…‰ ∫…ΔEÚ ±…i… EÚ™…… M…™……ΩË* ÀΩ˛n˘“ ¶……π…… EÚ“ §…x……¥…]ı, ¥™……EÚÆ˙h… Y……x… E‰Ú ∫……l… ∫…Æ˙±…,∫…Æ˙∫… |…™……‰M…… E‰Ú ∫…®……¥…‰∂… ∫…‰ + v…EÚ +…EÚπ…«EÚ i…l…… |…¶……¥…∂……±…“§…x……x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“ Ω˲* |…i™…‰EÚ <EÚ…<« E‰Ú +Δi… ®…Â+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ n˘“ M…<« ΩÈ˛* +…{… {…Ω˛±…‰ Ω˛“ =∫…∫…‰{… Æ˙S…™… {…… ±…Â, +…ËÆ˙ UÙ…j…… E‰Ú ∫i…Æ˙…x…÷E⁄Ú±… |… GÚ™……Bƒ i…Ë™……Æ˙EÚÆÂ* ¥…∂±…‰π…h……i®…EÚ |…∂x…… EÚ… ∫…®™…EÚ ={…™……‰M… +…∂…™…O…Ω˛h… ®… + v…EÚ ∫…Ω˛…™…EÚ §…x… V……BM……* ¥™……EÚÆ˙h… ∂…I…h…E‰Ú ±…B x…®…⁄x…‰ EÚ“ E÷ÚUÙ |… GÚ™……Bƒ Ω˛“ n˘“ M…<« ΩÈ* =n¬n‰∂™… EÚ“{…⁄Ãi… E‰Ú ±…B +…¥…∂™…EÚ |… GÚ™……Bƒ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ* +…∂…… ΩË EÚÀΩ˛n˘“ ¶……π…… B¥…Δ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú |… i… Ø˚ S… {…Ën˘… EÚÆ˙x…‰ ®… ™…Ω˛{…÷∫i…EÚ ®…n˘n˘ EÚƉM…“*
§……n±… n…x…“ §……±…M…“i…
§…… Æ˙∂… EËÚ∫…‰ ®…±…“ S…j… EÚΩ…x…“
¶……Æ˙i… n‰∂… Ω®……Æ˙… ±…‰J…
V…M…®…M… i……Æ˙… EÚ ¥…i……
Ω‰ ®…‰Æ‰ ¥…i…x… E‰Ú ±……‰M……‰ n‰∂…¶… Ci… M……x…
<EÚ…<« 1
{…xx…‰ {…±…]ıx…‰ {…Æ...˙
<EÚ…<« 2
<Δ∫…… x…™…i… EÚ“ ®…∫……±… ∫…®……S……Æ˙
n…‰ ¶……<« EÚΩ˛…x…“
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË EÚ ¥…i……
®……S…« ∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ ±…‰J…
v…⁄{… EÚ“ ∫…Δn⁄EÚ EÚ ¥…i……
x…xΩ… =±±…⁄ EÚΩ…x…“
§…§…÷+… +…ËÆ˙ §…⁄g… EÚ ¥…i……
{…xx…‰ {…±…]ıx…‰ {…Æ...˙
<EÚ…<« 3
<EÚ…<« 4
<EÚ…<« 5
+v™…… {…EÚ… EÚΩ²
UÙ…j… ±…J…Â
UÙ…j… {…gÂ
UÙ…j… J……‰V…Â
UÙ…j… ∫¥…-+…EÚ±…x… EÚÆÂ
+v™……{…EÚ +…EÚ±…x… EÚÆÂ
+…{…∫…“ +…EÚ±…x… EÚÆÂ
O…⁄{… S…S……« EÚÆÂ
UÙ…j… §…i……Bƒ
UÙ…j… BEÚ ∫……l… M……Bƒ
UÙ…j… +x…÷§…n¬v… EÚ…™…« EÚÆÂ
UÙ…j… §…x……Bƒ
UÙ…j… ∫…fiV…x… EÚÆÂ
10
S…®…-S…®… S…®…EÚ“ §…V…±…“ Æ˙…x…“,=`ˆ“ M…M…x… ®… P…]ı… ∫…÷Ω˛…x…“,§……n˘±… n˘…x…“, §……n˘±… n˘…x…“,J…⁄§… Z…®……Z…®… §…Æ˙∫……‰ {……x…“*
§……n˘±… n˘…x…“§……§…÷±……±… ∂…®……« ‘|…‰®…’
10
{™……∫…“ S… c˜™……,{™……∫…“ M…Ë™……,J……±…“ ΩË ∫…§… i……±…-i…±…Ë™……,∫…⁄J…‰ P……]ı {…c˜“ ΩË x…Ë™……,Ω÷<« ®…UÙ ±…™…… EÚ…‰ ΩËÆ˙…x…“,§……n˘±… n˘…x…“, §……n˘±… n˘…x…“*
11
∫……M…Æ˙ ∫…‰ ¶…Æ˙-¶…Æ˙ V…±… ±……i…‰,M……ƒ¥…-M……ƒ¥… ®… Æ˙∫… §…Æ˙∫……i…‰,∫…§… V…“¥…… EÚ“ {™……∫… §…÷Z……i…‰,v…Æ˙i…“ Ω˛…‰ V……i…“ ΩË v……x…“,§……n˘±… n˘…x…“, §……n˘±… n˘…x…“*
11
°Ú∫…±… v……x… EÚ“ J…‰i…… ®…Ω˛E‰Ú,Æ˙…Ω˛ P……]ı Ω˛ Æ˙™……±…“ ±…Ω˛E‰Ú,®…x… EÚ∫……x… EÚ… M……B S…Ω˛E‰Ú,n‰J…-n‰J… ®…‰g¯… i…EÚ {……x…“,§……n˘±… n˘…x…“, §……n˘±… n˘…x…“,J…⁄§… Z…®……Z…®… §…Æ˙∫……‰ {……x…“*
§…… Æ˙∂… ∫…‰ EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… J…÷∂… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ?
12
i……±…-±…™… E‰Ú ∫……l… M……Bƒ
+{…x…‰ o˘∂™……¶……∫… E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ ÆΔM… ¶…ÆÂ
¥… ¶…xx… o˘∂™…… EÚ… ®…‰±… ΩË
∫l……x……Â EÚ… W…GÚ ΩË
∫…§…EÚ“ ∫… GÚ™… ¶……M…“n˘…Æ˙“ ΩË
+…±……{…x… +…ËÆ˙ o˘∂™…… ®… i……±…-®…‰±… ΩË
+…∂…™… EÚ“ ∫{…π]ıi…… ΩË
o˘∂™……¶……∫… EÚÆÂ*
™…Ω˛ M…“i… EÚ…Ëx… M……i…… Ω˛…‰M……?
<∫…EÚ… |…∫…ΔM… C™…… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… ΩË?
¥…Ω˛…ƒ EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… Ω˛…ÂM…‰?
¥…‰ C™……-C™…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛…ÂM…‰?
13
M…“i… EËÚ∫…… Æ˙Ω˛…...?
+§… x…“S…‰ EÚ“ {…ΔŒCi…™……ƒ {…gÂ*
S…®…-S…®… S…®…EÚ“ §…V…±…“ Æ˙…x…“
=`ˆ“ M…M…x… ®… P…]ı… ∫…÷Ω˛…x…“
ƉJ……Δ EÚi… ∂…§n˘… EÚ“ ∫…®……x…i…… C™…… ΩË?
§… g¯™…… EÚ™…… ΩË i……‰ i…“x… M……‰±…… ®…Â, +SUÙ… ΩË i……‰ n˘…‰ M……‰±…… ®… +…ËÆ˙{… Æ˙®……V…«x… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… ΩË i……‰ BEÚ M……‰±…‰ ®… ÆΔM… ¶…ÆÂ*
±…J…Â, EÚi…x…‰ M……‰±…… ®… ÆΔM… ¶…Æ˙…...
1) .........................................................................
.........................................................................
2) .........................................................................
.........................................................................
3) ..................................................................................................................................................
B‰∫…‰ V……‰c‰ S…÷x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
14
<x… {…ΔŒCi…™…… E‰Ú i…÷EÚ…Δi… ∂…§n˘ {…Ω˛S……x…Â* =x…E‰Ú x…“S…‰ ƉJ…… J…”S…Â*
i…÷EÚ…Δi… ∂…§n˘ EÚ ¥…i…… EÚ…‰ ∫…÷Δn˘Æ˙ §…x……i…‰ ΩÈ*
W…Æ˙… ™…‰ {…ΔŒCi…™……ƒ {…gÂ*
Ω˛®… ¶…“ B‰∫…“ {…ΔŒCi…™……ƒ V……‰cÂ*
§…… Æ˙∂… EÚ… ®……Ë∫…®… ΩË +…™……,Ω˛®… §…SS…… E‰Ú ®…x… EÚ…‰ ¶……™……*
..............................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
....................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
§…… Æ˙∂… EÚ… ®……Ë∫…®… ΩË +…™……,Ω˛®… §…SS…… E‰Ú ®…x… EÚ…‰ ¶……™……*
........................................................................................
15
§……§…÷±……±… ∂…®……« ‘|…‰®…’
ÀΩ˛n˘“ E‰Ú §……±…EÚ ¥…i…… EÚ… ∫…∂…Ci… Ω˛∫i……I…Æ˙ §……§…÷±……±… ∂…®……« ‘|…‰®…’ EÚ…V…x®… 1 ®…<« 1935 EÚ…‰ =ii…Æ˙|…n‰∂… E‰Ú Ω˛Æ˙n˘…‰<« V…±…‰ E‰Ú x…‰¥……n˘… ®…ÂΩ÷+…* ‘+…ΔS…±… E‰Ú °⁄Ú±…’ +…{…EÚ… |…l…®… M…“i… ∫…ΔO…Ω˛ ΩË* ™……n˘ E‰Ú §……n˘±…, °ÚÆ˙ Ω˛∫…ÂM…‰ °⁄Ú±…, ]ıE‰Ú-]ıE‰Ú EÚ“ §……i… (EÚΩ˛…x…“ ∫…ΔO…Ω˛) +… n˘ +…{…EÚ“Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*
§…… Æ˙∂… E‰Ú ∫…Δ§…Δ v…i… ΩÈ
i……±… EÚ… {……±…x… EÚ™…… ΩË
i…÷EÚ EÚ… {……±…x… EÚ™…… ΩË
= S…i… B¥…Δ +…EÚπ…«EÚ∂…“π…«EÚ n˘™…… ΩË
+{…x…“ {…ΔŒCi…™……ƒ EËÚ∫…“ Æ˙Ω˛“...?
= S…i… J……x…‰ {…Æ˙ ����������EÚÆÂ
16
¶…Ë™…… §…Ω÷i… {™……∫…±…M…“ ΩË* C™…… EÚÆÂ?
{……x…“ EÚΩ˛” x…Ω˛” ΩË*S…±……‰ §…… Æ˙∂… EÚ…‰ f⁄ƒfÂ*
¥…‰ §…±±…“ ∫…‰ ®…±…‰*
®™……>ƒ V…“, §…… Æ˙∂… EÚΩ˛…ƒ ®…±…‰M…“?
§…… Æ˙∂… ®…±…‰M…“ §……n˘±…E‰Ú {……∫…*
§…… Æ˙∂… EËÚ∫…‰ ®…±…“?§…… Æ˙∂… EËÚ∫…‰ ®…±…“?
17
S…±…i…‰-S…±…i…‰ ¥…‰ §…EÚÆ˙“E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS…‰*
§…Ω˛x… V…“, EÚΩ˛” §……n˘±…EÚ…‰ n‰J…… ΩË? Ω˛…ƒ, ¥…Ω˛ i……‰ §…⁄g‰ §…§…⁄±…
®…Â °ƒÚ∫…… ΩË*
+…M…‰ =xΩ˛…Âx…‰ §…˱… EÚ…‰ n‰J……*
n˘…n˘… V…“, §…⁄g¯… §…§…⁄±… EÚΩ˛…ƒÆ˙Ω˛i…… ΩË? =v…Æ˙... §……c˜“ E‰Ú {……∫…*
JT �
�1�
�/�
��� -
18
§……{… Ɖ! §…‰S……Æ˙… EÚ…ƒ]ı… ®…°ƒÚ∫…… Ω÷+… ΩË*
S…±……‰, §…S……Bƒ*
+Δi… ®… ¥…‰ §…⁄g‰ §…§…⁄±… E‰Ú {……∫… {…Ω÷ƒS…‰*
∫…§…x…‰ ®…±…EÚÆ˙ §……n˘±… EÚ…‰ §…S……™……*
19
{……x…“ §…Æ˙∫…x…‰ ±…M……...∫…§… x……S…x…‰ ±…M…‰...
"§……n˘±… EÚ…ƒ]ı… ®… °ƒÚ∫…… Ω÷+… ΩË*' <∫…EÚ… ®…i…±…§… C™…… Ω˛…‰M……?+…V…EÚ±… Ω˛®……Ɖ §……n˘±… EÚ“ Ω˛…±…i… C™…… ΩË?
S…S……« EÚÆÂ*
20
EÚ ¥…i…… +…ËÆ˙ S…j…-EÚl…… EËÚ∫…“ ±…M…“?
§…… Æ˙∂… E‰Ú +…x…‰ {…Æ˙ |…EfiÚ i… ®… C™……-C™…… §…n˘±……¥… +…i…… ΩË?
¥…¥…Æ˙h… i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
21
∂…“π…«EÚ +…M…‰ {…g¯x…‰ EÚ“ |…‰Æ˙h…… n‰i…… ΩË*
§…… Æ˙∂… E‰Ú +…M…®…x… EÚ“ ∫…⁄S…x…… ΩË*
{…‰c˜-{……Ëv…… +…ËÆ˙ x…n˘“-x……±…… ®… +…B§…n˘±……¥… EÚ… W…GÚ ΩË*
V…“¥…-V…Δi…÷+…Â EÚ“ J…÷∂…“ EÚ… ¥…¥…Æ˙h… ΩË*
�����
®…‰Æ‰ ¥…¥…Æ˙h… ®…Â...
{…Æ˙J…Â, = S…i… J……x…‰ ®…Â S…Ω¬x… ±…M……Bƒ*
BEÚ §……Æ˙ +{…x…‰ ¥…¥…Æ˙h… {…Æ˙ x…W…Æ˙ b˜…±…Â*+§… ™…Ω˛ EÚ…™…« EÚÆÂ*
22
EÚ…‰±…Ë∂… i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*"§…Æ˙∫……i… EÚ“ Z……ƒ EÚ™……ƒ'
“ §…⁄ƒn˘ §…⁄ƒn˘ x…Ω˛” §…Æ˙i…ÂM…‰, i……‰ §…⁄ƒn˘ §…⁄ƒn˘ EÚ…‰ i…Æ˙∫…ÂM…‰*”
+…x…‰¥……±…‰ n˘x…… E‰Ú ±…B...
24
EÚ…ƒ]ı… ap≈v ÿs »⁄flfl◊⁄flŸ thorn
EÚ∫……x… I¿j-I≥ ÆY-NÙ´ ¡ÊÁ}⁄ farmer
J……±…“ Hgn™ Ju-fl-™p-XÙR S¤Δ empty
J…⁄§… [mcmfw HWÙ-[m ®¤¡¤◊⁄ plenty
M…M…x… BImiw YÙ]m AO¤À⁄ sky
M…Ë™…… M……™… ]ip T— Æ⁄À⁄fl cow
P…]ı… taLw ˙ULm »Ê‡fis⁄ cloud
P……]ı IShv TP-œj-’- \, LPd-œ™Pm
•Ê‡fi{ •¤lfl»⁄ —⁄§◊⁄ ferry
S…Ω˛EÚx…… ]£n-I-fpsS Nne-°¬ T\˚YL-∞u C≤V ∏Rm
Æ⁄P–V⁄◊⁄ O⁄ƒ¡⁄»⁄ singing or warbling of birds
i…Æ˙∫…x…… Zo\-X-tbmsS sI©pI RÙr- U-VÙL ˘Lg-—-Rp
•ÊÁ ⁄¿}ÊøflM•⁄ ∑ÊfitOʇ◊⁄flŸ to crave for
i……±…-i…±…Ë™…… i……±……§… Ipfw œ[m ‘⁄◊⁄Ÿ pond
v……x… [m\yw RÙ≤Vm ®¤ ⁄¿ paddy
v……x…“ Ω˛ Æ˙™……±…“]®∏v T—- U-VÙ] ‘⁄“¡⁄fl ∂æ⁄flƒfl greenary
x…Ë™…… x……¥… tXmWn TPœ •Ê‡fi{ boat
{™……∫… §…÷Z……i…“ Zmlw ian-∏n-°p∂p RôLj-ûR -R-¦j-Rp
•¤‘⁄ ~fi¬—⁄fl quence ones thirst
®…n˘n˘ ±…Â...
24
25
{™……∫…“ Zml-ap≈ RÙL-ÿs[ ∑¤æ⁄·¤¬OÊ thirsty
°ƒÚ∫…… -IpSpßnb UÙh-•d- LÙiP “PQ‘¤POʇMs⁄ trapped
§…§…⁄±… Hcp Huj[ acw ÿs Es[ UWm
LŒ⁄©fiæ⁄fl »⁄fl¡⁄ a medicinal tree
§…Æ˙i…x……ı D]-tbm-Kn-°pI TVuT”j-’-Rp DÆ⁄æʇfiW—⁄fl to use
§……c˜“ sNdnb ^ehr£tØm´w £±V TZj- RÙh-Pm
‘⁄yfl|V⁄◊⁄ }ʇfil a small orchard
§…… Æ˙∂… ag U˚Z »⁄fl◊Ê rain
§…V…±…“ an∂¬ ™u-]p …flM ⁄fl lightning
®…UÙ ±…™……ƒ a’y-߃ ¡u-Ls …flfi ⁄flV⁄◊⁄fl fishes
®…Ω˛E‰Ú kpK‘w ]c-Øp∂ Sß-U-Qm TWl×m
—⁄flV⁄M®⁄ Æ⁄—⁄¬—⁄fl emiting fragrance
®…‰g¯…Âı hcºv YWm◊ ‘⁄fl{ field ridge
∫……M…Æ ∫…®…÷p˘˙kap{Zw LPp —⁄»⁄flfl•⁄√ sea
∫…÷Ω˛…x…“ kt¥m-j-{]-Z-am-bn-cn-°p∂ ULrf-£-VÙL C⁄d-°u\
@‘¤«•⁄O⁄¡⁄»¤•⁄ pleasing
∫…⁄J…‰ DW-ßnb EXok-R, DW-™p-XÙR JyW•⁄ dry
ΩËÆ˙…x…“ A¤pXw At-◊-Rm @•⁄flº}⁄ perplexity
25
26
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ� S…j… ¥……S…x… EÚÆ˙E‰Ú +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� §……±…M…“i… EÚ… i……±…-±…™… E‰Ú ∫……l… +…±……{… EÚÆ˙i…… ΩË*
� §……±…M…“i… EÚ… +…∂…™… ®……Ë J…EÚ ∞¸{… ∫…‰ |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� §……±…M…“i… EÚ… o˘∂™……¶……∫… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i……ƒ∂… ®… i……±…™…÷Ci… {…ΔŒCi…™……ƒ V……‰c˜i…… ΩË*
� S…j… EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… ®……Ë J…EÚ ∞¸{… ∫…‰ |…∫i…÷i… +…∂…™… EÚÆ˙i…… ΩË*
� ¥…¥…Æ˙h… i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� {……‰∫]ıÆ˙ EÚ… +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ…‰±…Ë∂… i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� S…j…-{…Ω‰±…“ §…÷Z……i…… ΩË*
Ω˛®……Ɖ n‰∂… EÚ“ J…⁄ §…™……ƒ C™……-C™…… ΩÈ˛?
ÀΩ˛n˘ n‰∂… E‰Ú x…¥……∫…“∫…¶…“ V…x… BEÚ ΩÈ,ÆΔM… ∞¸{… ¥…‰∂… ¶……π……S……Ω‰ +x…‰EÚ ΩÈ*
<EÚ…<« - 2
28
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
S…®…E‰Ú V…Ë∫…‰ V…M…®…M… i……Æ˙…*
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
∫…i™… +ÀΩ˛∫…… EÚ… Æ˙J…¥……Æ˙…*
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
§… ±…n˘…x……Â x…‰ =∫…‰ ∫…Δ¥……Æ˙…*
V…M…®…M… i……Æ˙…
28
§……±… EÚ ¥…i……
2929
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
Ω˛®… ΩË +{…x…“ V……x… ∫…‰ {™……Æ˙…*
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
∫……M…Æ˙ x…‰ V…∫…EÚ… {……ƒ¥… {…∫……Æ˙…*
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
∫…i™… EÚ“ V…™… ∫…Δn‰∂… Ω˛®……Æ˙…*
n‰∂… Ω˛®……Æ˙…, n‰∂… Ω˛®……Æ˙…
Ω˛®… ΩË +{…x…“ V……x… ∫…‰ {™……Æ˙…*
i…÷EÚ…Δi… ∂…§n˘…Â EÚ… S…™…x… EÚÆÂ*
30
‘S…®…E‰Ú V…Ë∫…‰ V…M…®…M… i……Æ˙…*’ ∫…‰ C™…… ®…i…±…§… ΩË?
±…J…Â ¥…Y……x… E‰Ú +±……¥…… +…ËÆ˙ EÚx…- EÚx… I…‰j……Â ®…Â ¶……Æ˙i… V…M…®…M… Æ˙Ω˛… ΩË?
¥…Y……x…
V…M…®…M… i……Æ˙…
¶……Æ˙i… EÚx…- EÚx… I…‰j……Â ®…Â V…M…®…M… Æ˙Ω˛… ΩË?
32
n‰∂…¶…ŒCi… M…“i…
M……Bƒ...B‰ ®…‰Æ‰ ¥…i…x… E‰Ú ±……‰M……‰,
i…÷®… J…⁄§… ±…M…… ±……‰ x……Æ˙…*
™…‰ ∂…÷¶… n˘x… ΩÈ Ë, Ω˛®… ∫…§… EÚ…,
±…Ω˛Æ˙… ±……‰ i…ÆΔM…… {™……Æ˙…*
{…Æ˙ ®…i… ¶…⁄±……‰ ∫…“®…… {…Æ˙,
¥…“Æ˙…Â x…‰ ΩÈ |……h… M…¥……B,
E÷ÚUÙ ™……n˘ =xΩÂ ¶…“ EÚÆ˙ ±……‰,˙
V……‰ ±……Ë]ı E‰Ú P…Æ˙ x… +…B*
B‰ ®…‰Æ‰ ¥…i…x… E‰Ú ±……‰M……‰,
W…Æ˙… +…ƒJ… ®…Â ¶…Æ˙ ±……‰ {……x…“,
V……‰ ∂…Ω˛“n˘ Ω÷B ΩÈ =x…EÚ“,
W…Æ˙… ™……n˘ EÚÆ˙…‰ E÷Ú§……«x…“*
V…§… P……™…±… Ω÷+… Ω˛®……±…™…,
J…i…Ɖ ®… {…c˜“ +…W……n˘“
˛ °ÚÆ˙ +{…x…“ ±……∂… §…UÙ… n˘“*
∫…ΔM…“x… {…‰ v…Æ˙ EÚÆ˙ ®……l……,
∫……‰ M…B +®…Æ˙ §… ±…n˘…x…“*
(V……‰ ∂…Ω˛“n˘ Ω÷B...
V…§… n‰∂… ®… l…“ n˘“¥……±…“,
V…§… i…EÚ l…“ ∫……ƒ∫… ±…c‰ ¥……‰,
33
¥……‰ J…‰±… Æ˙Ω‰ l…‰ Ω˛…‰±…“*
V…§… Ω˛®… §…Ë ‰ l…‰ P…Æ˙… ®…Â,
¥……‰ Z…‰±… Æ˙Ω‰ l…‰ M……‰±…“*
l…‰ v…x™… V…¥……x… ¥……‰ +{…x…‰,
l…“ v…x™… ¥……‰ =x…EÚ“ V…¥……x…“*
(V……‰ ∂…Ω˛“n˘ Ω÷B...
EÚ…‰<« ∫…J… EÚ…‰<« V……]ı ®…Æ˙…`ˆ…,
EÚ…‰<« M…÷Æ˙J…… EÚ…‰<« ®…p˘…∫…“,
∫…Æ˙Ω˛n˘ {…Æ˙ ®…Æ˙x…‰¥……±……,
Ω˛Æ˙ ¥…“Æ l…… ¶……Æ˙i…¥……∫…“*
V……‰ J…⁄x… M…Æ˙… {…¥…«i… {…Æ˙,
¥……‰ J…⁄x… l…… ÀΩ˛n÷∫i……x…“
(V……‰ ∂…Ω˛“n˘ Ω÷B....˙ ˆ
l…“ J…⁄x… ∫…‰ ±…l…{…l… EÚ…™……
°ÚÆ˙ ¶…“ §…Δn⁄EÚ =`ˆ…E‰Ú,
n˘∫…-n˘∫… EÚ…‰ BEÚ x…‰ ®……Æ˙…,
°ÚÆ˙ M…Æ˙ M…B Ω˛…‰∂… M…ƒ¥…… E‰Ú
V…§… +Δi… ∫…®…™… +…™…… i……‰,
J…÷∂… Æ˙Ω˛x…… n‰∂… E‰Ú {™……Æ˙…‰,
+§… Ω˛®… i……‰ ∫…°ÚÆ˙ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ*
C™…… ±……‰M… l…‰ ¥……‰ n˘“¥……x…‰,
C™…… ±……‰M… l…‰ ¥……‰ + ¶…®……x…“
(V……‰ ∂…Ω˛“n˘ Ω÷B...
V…™… ÀΩ˛n˘, V…™… ÀΩ˛n˘ EÚ“ ∫…‰x……
EÚΩ˛ M…B EÚ +§… ®…Æ˙i…‰ ΩÈ...
JT �
�1�
�/�
��� -
34
ÀΩ˛n÷∫i……x… Ω˛®……Æ˙…
34
¶……Æ˙i… ∫…Δ∫……Æ˙ EÚ… B‰∫…… i……V… ΩË, V…∫…EÚ“ S…®…EÚ ¥…∂¥… ¶…Æ˙ °ËÚ±…“ ΩË* <∫…EÚ“J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… ¶……ËM……‰ ±…EÚ Z…±…EÚ, ∫…®…™…-∫…®…™… {…Æ˙ ÆΔM… §…n˘±…i…‰ +x……‰J…‰ ®……Ë∫…®…, ∂……x…§…x…“ ∫…Δ{…xx… ∫…Δ∫EfiÚ i… ∫…§… <∫… i……V… ®… V…c‰ Ω˛“Ɖ ΩÈ* P…x…‰ {…‰c˜… ∫…‰ ∫…V…‰ {…¥…«i…, J…±…- J…±……EÚÆ˙ §…Ω˛i…“ x… n˘™……ƒ, EÚ…±…“ P…]ı… ∫…‰ +{…x…‰ §……±…… EÚ…‰ J……‰±…EÚÆ˙ Z…⁄®…i…“§…… Æ˙∂…, Ω˛Æ˙… P……ƒP…Æ˙… {…Ω˛x…EÚÆ˙ x……S…i…‰ ±…Ω˛-±…Ω˛…i…‰ J…‰i… ∫…§… ¶……Æ˙i… EÚ“ +{…x…“ ¥…∂…‰π…i……Bƒ ΩÈ* UÙΩ˛… @Òi…÷Bƒ ®…‰Ω˛®……x… §…x…EÚÆ˙ ®…÷∫EÚÆ˙…i…“ Ω÷<« <∫… n‰∂… ∫…‰ M…÷W…Æ˙
35
V……i…“ ΩÈ* M…®…‘, ∫…n˘‘ +…ËÆ˙ §…… Æ˙∂… ∫…¶…“ ™…Ω˛…ƒ Ω˛Æ˙ ∫……±… + i… l… §…x…EÚÆ˙ +…i…‰ ΩÈ* ™…‰ °Ú±…,°⁄Ú±…, v…⁄{…, {……x…“, V…Ë∫…‰ EÚ<« x…W……Ɖ ±……i…‰ ΩÈ* V…∫…∫…‰ ∫…V…-v…V…i…… ¶……Æ˙i… n‰J…x…‰ ±……™…EÚ ΩË*Æ˙Ω˛x…-∫…Ω˛x…, ¥…‰∂…-¶…⁄π……, J……x…-{……x…, ¶……π…… i…l…… v…®…« +±…M…-+±…M… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ¶……Æ˙i…¥……∫…“BEÚi…… E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ*∫…§… ÀΩ˛n÷∫i……x…“ EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ, <x…EÚ“ {…Ω˛S……x… BEÚ ΩË* <∫…“ ±…B Ω˛“®…∂…Ω⁄Æ˙ ∂……™…Æ˙ ®…÷Ω˛®®…n˘ <FÚ§……±… x…‰ ¢ÚÆ˙®……™……-“ ∫……Ɖ V…Ω˛…ƒ ∫…‰ +SUÙ… ÀΩ˛n˘…‰ ∫…i……ƒ Ω˛®……Æ˙…*”
35
-
36
� ±…‰J… {…g¯ ±…™…… ΩË x…? +§… ™…‰ ¥……C™… {…gÂ*
‘P…x…‰ {…‰c˜… ∫…‰ ∫…V…‰ {…¥…«i…*’‘P…x…‰ {…‰c˜… ∫…‰ ∫…V…‰‰’ B‰∫…‰ |…™……‰M… ¥……C™… EÚ“ ∂……‰¶…… §…g¯…i…“ ΩË*
±…‰J… ∫…‰ B‰∫…‰ ¥……C™…… EÚ…‰ S…÷x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
EÚ…±…“ P…]ı… ∫…‰ +{…x…‰ §……±…… EÚ…‰ J……‰±…EÚÆ˙Z…⁄®…i…“ §…… Æ˙∂… ¶……Æ˙“ ¥…π……«
i…… ±…EÚ… EÚ“ {…⁄Ãi… EÚÆÂ*
37
™…‰ x……Ɖ M…“i… {…gÂ*
“∫…i™… +ÀΩ˛∫…… EÚ… Æ˙J…¥……Æ˙…¶……Æ˙i… ®…‰Æ˙… {™……Æ˙…-{™……Æ˙…* ”
“¶……Æ˙i… ΩË n‰∂… Ω˛®……Æ˙…°ÚΩ˛Æ˙…BƒM…‰ i…ÆΔM…… {™……Æ˙…*”
+…ËÆ˙ ¶…“ ΩË ¶……Æ˙i… EÚ“ J…⁄ §…™……ƒ
+…{… ¶…“ ±…J…Â x……Æ˙…M…“i…
®…‰Æ˙… x……Æ˙… M…“i…...
∂…§n˘…Â EÚ…‰ GÚ®… ∫…‰ ±…J…Â -
i……±…™…÷Ci… ΩË* ®…‰Æ˙… Ω˛®……Æ˙… +{…x……
n‰∂…|…‰®… ∫…‰ +…‰i…-|……‰i… ΩË* {™……Æ˙… x™……Æ˙… x…Æ˙…±……
V……‰∂… ΩË* ¶……Æ˙i… n‰˘∂… ¥…i…x…
....................................................................
∫…Ω˛“ J……x…‰ ®… ÆΔM… ¶…ÆÂ*
38
i……±… ���������� ®……±… ���������� ®……i… ���������� M…“i…
™…Ω˛…ƒ ‘i……±…’ ∂…§n˘ ∫…‰ ∂…÷∞¸ EÚÆ˙E‰Ú E‰Ú¥…±… BEÚ +I…Æ˙ EÚ…‰ §…n˘±…i…‰ Ω÷B Ω˛®… ‘M…“i…’∂…§n˘ i…EÚ {…Ω÷ƒS…‰ ΩÈ* <∫…“ i…Æ˙Ω˛ ‘E‰ÚÆ˙±…’ ∂…§n ∫…‰ ∂…÷∞¸ EÚÆ˙E‰Ú ‘¶……Æ˙i…’ ∂…§n˘ i…EÚ{…Ω÷ƒS…x…… ΩË* ∂…i…« ™…Ω˛ ΩË EÚ BEÚ §……Æ˙ E‰Ú¥…±… BEÚ Ω˛“ +I…Æ˙ §…n˘±…Â, +…ËÆ |…i™…‰EÚ∂…§n˘ ∫……l…«EÚ Ω˛…‰*˙
E‰ÚÆ˙±… �����.......... �����.......... �����..........
.......... �����.......... �����.......... �����..........
.......... �����.......... �����.......... �����¶……Æ˙i…
¥…h……Á ∫…‰ J…‰±…Â...
39
EÚ ¥… |…n˘“{…
EÚ ¥… |…n˘“{… ¶……Æ˙i…“™… EÚ ¥… B¥…Δ M…“i…EÚ…Æ˙ l…‰* +{…x…… n‰∂…¶…ŒCi… M…“i… "B‰ ®…‰Æ‰ ¥…i…x…E‰Ú ±……‰M……‰' E‰Ú ±…B +…{… |… ∫…n¬v… ΩÈ* +…{…x…‰ 1962 E‰Ú ¶……Æ˙i…-S…“x… ™…÷n¬v… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x…∂…Ω˛“n˘ Ω÷B ∫…Ë x…EÚ…Â EÚ“ ∏…n¬v……ΔV… ±… ®… ™…Ω˛ M…“i… ±…J…… l……* ±…i…… ®…ΔM…‰∂…EÚÆ˙ n¬¥……Æ˙…M……B <∫… M…“i… EÚ… i…iEÚ…±…“x… |…v……x…®…Δj…“ V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ EÚ“ ={…Œ∫l… i… ®… 26V…x…¥…Æ˙“ 1963 EÚ…‰ n˘±±…“ E‰Ú Æ˙…®…±…“±…… ®…Ën˘…x… ®… ∫…“v…… |…∫……Æ˙h… EÚ™…… M…™……* M…“i…∫…÷x…EÚÆ˙ V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ EÚ“ +…ƒJ… ¶…Æ˙ +…<« l…”*
+…{…EÚ… V…x®… ®…v™…|…n‰∂… E‰Ú =VV…Ëx… ®… 6 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1915 EÚ…‰ Ω÷+… l……* {……ΔS… n˘∂…EÚE‰Ú +{…x…‰ {…‰∂…‰ ®… EÚ ¥… |…n˘“{… x…‰ 71 °Ú±®…… E‰Ú ±…B 1700 M…“i… ±…J…‰* ¶……Æ˙i…∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ =xΩ 1997-98 ®… n˘…n˘… ∫……Ω˛§… °Ú…±E‰Ú {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®…… x…i… EÚ™……*+…{…EÚ“ ®…fii™…÷ 11 n˘∫…Δ§…Æ˙ 1998 ®… Ω÷<«*
40
+…W……n˘“ kzmX{¥yw —Rk-ß-Wm —¤ }⁄M}⁄√=¿ independance
=V……±…… {]Imiw Y∞f-Nm Æ⁄√O¤À⁄ light
EÚ…™…… ∂…Æ˙“Æ˙E÷Ú§……«x…“ §… ±…n˘…x… XymKw ßVÙ-Lm }¤¿V⁄ sacrifice
J…c˜… \n¬°p∂ SL-WÙ-Up ®t-°u\ ¨M}⁄ standing
J…i…Æ˙… A]-ISw BTj’ @Ƥæ⁄fl danger
J…⁄x… c‡w CWj-Rm ¡⁄O⁄° blood
ËJ…⁄x… ∫…‰ ±…l…{…l… Æ˙Ci… ∫…‰ ¶…“M……M…ƒ¥……<« XyPn®p ßVÙ-Lm ˘Nn’ }⁄¿f“•⁄ sacrificed
M…Ω˛x…‰ B -c-W-߃ S˚L-Ls A∫⁄¡⁄yV⁄◊⁄fl ornaments
M…÷W…Æ˙i…“ IS-∂p-t]m-Ip∂ LPkÕ ùNu\ •¤lfl passing
P…x…‰ §……±… CS-Xq¿∂ apSn APokR ·k-Rp •⁄lo O⁄‡•⁄ƒfl thick hair
P……ƒP…Æ˙… ]mhmS TÙYÙ˚P ƒMV⁄ skirt
S…®…E‰Ú Xnfßn ©W-LÙ-N-UÙL —Po ≈£V Æ⁄√O¤Ã—⁄fl shined
W…Æ˙… Aev]w ˘LÙg-Nm —⁄ ƒ∞ little
V…¥……x… Phm≥ T˚P-≈-Wu —ÊÁ¨O⁄ soldier
V…¥……x…“ bphXzw C[- Ul-T-⁄-Ym æ⁄·Ë»⁄ ⁄ youth
Z…⁄®…i…“ BSp∂ B”-Rp }⁄‡V⁄fl swinging
i…ÆΔM…… {Xnh¿Æ ]XmI ÍYo-Qd- LÙ•
~√»⁄y% ®⁄¥ d tri colour flag
n˘“¥……x…“ D∑-Ø-amb ˘Y¨©•jR D ⁄Ω}⁄° crazy
x……Æ˙… ap{Zm-hmIyw ÿZd-Lm YʇfiŒ⁄zÊ slogan
{™……Æ˙… {]nb-s∏´ © -V-UÙ] BŒ⁄o»¤•⁄ loving
{…∫……Æ˙… \o´nb øh-•V ^¤_•⁄ streched
{…Ω˛x…EÚÆ˙ [cn-®n v A¶k-’- LÙi” ®⁄¬“ wearing
®…n˘n˘ ±…Â...
40
41
¢ÚÆ˙®…™…… EÚ˛Ω˛…§…Δn⁄˘EÚ tXm°v ’l-TÙd° Oʇfi… gun
§… ±…n˘…x… E÷Ú§……«x…“ §…UÙ… n˘“ hncn®p ©¨j’ ‘⁄¡⁄s⁄fl spread
®…i… AcpXv ·PÙ’ ∑Êfis⁄ no
®…i… ¶…⁄±……‰ ad-°-cpXv U\k-’-Æ-PÙ˙R »⁄fl¡⁄æ⁄fl¶¡⁄fl dont forget
®…∫i…EÚ inc v R˚X }⁄≈Ê head
®……l…… s\‰n ˘St± ‘⁄zÊ forehead
®……Ë∫…®…“ Imem-hÿ kw_-‘n®
LÙX-®˚X ˘RÙPo-TÙ] ‘⁄»¤»⁄·¤ ⁄OÊQ —⁄M∂M©“ seasonal
™……n˘ Hm¿Ω ®˚]-YÙt-\p Ê ⁄Æ⁄‚¥ memory
Æ˙J…¥……Æ˙… kwc-£-I≥ TÙ’-LÙ-Y-Xu —⁄M¡⁄O⁄–O⁄ protector
±…Ω˛Æ˙… ±……‰ hoiq ≈— ∏fi—⁄fl to wave
±……∂… ih-i-cocw C\kR EPp »⁄fl‰}⁄À⁄¬fi¡⁄ dead body
±……Ë]ı EÚ‰Ú aSßn (hcpI) ß⁄m©Y⁄-Rp ~¡⁄flW∂¡⁄fl return
¥…i…x… amXr- qan RÙn-SÙ” »⁄·¤}⁄‰∫⁄‡…fl native country
¥…∂¥… ∫…Δ∫……Æ˙∂…Ω˛“n˘ c‡-km£n E´o-ß-VÙ° ‘⁄fl}¤}⁄Ω martyre
∫…ΔM…“x… _b-W‰v J⁄ ’l-TÙd-°- u ÿLl-©p ˘TÙ⁄j-
Rd-·-•V Ljß ∂æʇfi ÊmÈ bayonet
∫…Δ¥……Æ˙… Ae-¶-cn® AXe-L- jR @ƒMO⁄¬“•⁄ decorated
∫…°ÚÆ˙ ™……j……∫…Æ˙Ω˛n˘,∫…“®…… AXn¿Øn Gp˚X »Êflfi¡Ê border
Ω˛…‰∂… t_m[w EQo‹ ®˚X Æ⁄√eÊk conciousness
41
42
� S…j… ¥……S…x… EÚÆ˙E‰Ú n‰∂… EÚ“ ¥…∂…‰π…i……Bƒ ±…J…i…… ΩË*� §……±… EÚ ¥…i…… EÚ… +…±……{… EÚÆ˙i…… ΩË*� §……±… EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… ±…J…i…… ΩË*� §……±… EÚ ¥…i…… E‰Ú i…÷EÚ…Δi… ∂…§n˘… EÚ…‰ {…Ω˛S……x…EÚÆ˙
∫…⁄S…“§…n¬v… EÚÆ˙i…… ΩË*� n‰∂…-¶…ŒCi… M……x… EÚ… +…±……{… EÚÆ˙i…… ΩË*� n‰∂… EÚ“ ®… Ω˛®…… ∫…®…Z…EÚÆ˙ x……Æ˙…M…“i… i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*� ¥…h…«x……i®…EÚ ±…‰J… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� ¥…h…«x……i®…EÚ ±…‰J…… EÚ“ ¥…∂…‰π…i…… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
44
§…p˘“x……l…: =ii…Æ˙…J…Δb˜ ®… 18 n˘x…… ∫…‰ °ƒÚ∫…‰±……‰M…… EÚ“ V……x… §…S……x…‰ EÚ… EÚ…®… J…i…®… Ω˛…‰S…÷EÚ… ΩË* EÚ<« ±……‰M…… x…‰ +{…x…“ V……x… Ω˛l…‰±…“{…Æ˙ Æ˙J…EÚÆ˙ ™…Ω˛ EÚ…®… EÚ™……*
=ii…Æ˙…J…Δb˜ ®… +…B ∫…˱……§… x…‰ §…p˘“x……l… ®…¶…“ V…®…EÚÆ˙ i…§……Ω˛“ ®…S……<«* Ω˛W……Æ˙… i…“l…«™……j…“§…÷Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ °ƒÚ∫… M…B l…‰* =xΩÂ Ω‰ ±…EÚ…Ï{]ıÆ˙ E‰ÚW… Æ˙B §……Ω˛Æ˙ x…EÚ…±…… M…™……*
¥…Ω˛…ƒ ±…J…x…> E‰Ú Æ˙…V…“¥… ∂…®……« +…ËÆ˙ Æ˙…V…∫l……x… E‰Ú {……Æ˙“J… EÚ…‰ P…Æ˙ V……x…‰ EÚ“ §……Æ˙“ EÚ<« n˘x…{…Ω˛±…‰ +… M…<« l…“* ±…‰ EÚx… <xΩ˛…Âx…‰ V……x…‰ ∫…‰ ®…x…… EÚÆ˙ n˘™……* +…ËÆ˙… EÚ“ i…EÚ±…“°Ú n‰J…EÚÆ˙<xΩ˛…Âx…‰ +{…x…… ®……ËEÚ… n⁄∫…Ɖ W…∞¸Æ˙i…®…Δn˘… EÚ…‰ n‰ n˘™……* <∫… P……‰Æ˙ |…±…™… ®… ∫…§… E÷ÚUÙ §…Ω˛ M…™……,±…‰ EÚx… <Δ∫…… x…™…i… Æ˙Ω˛ M…<«*
∫…®……S……Æ˙
<Δ∫…… x…™…i… EÚ“ ®…∫……±…
45
{……‰∫]ıÆ˙
∫…®……S……Æ˙ {…g¯…, S…j…-¥……S…x… ¶…“ EÚ™……˛?+§… §…i……Bƒ...
∫…˱……§… V…Ë∫…“ |……EfiÚ i…EÚ n÷P…«]ıx……+… +…ËÆ˙ <∫… o˘∂™… E‰Ú §…“S… EÚ… ∫…Δ§…Δv… C™…… ΩË?
∫…Δn‰∂…¥……C™… V……‰c ,{……‰∫]ıÆ˙ EÚ…‰ +…ËÆ˙ ∫……l…«EÚ §…x……Bƒ*
46
™…Ω˛ ®…÷Æ˙Z……™…… Ω÷+… °⁄Ú±… ΩË,
<∫…EÚ… æ˛n˘™… n÷J……x…… ®…i…*
∫¥…™…Δ §…J…Æ˙x…‰¥……±…“ =∫…EÚ“,
{…ΔJ…÷ c˜™……ƒ §…J…Æ˙…x…… ®…i…*
M…÷W…Æ˙…‰ +M…Æ˙ {……∫… ∫…‰ <∫…E‰Ú,
<∫…‰ S……‰]ı {…Ω÷ƒS……x…… ®…i…*
V…“¥…x… EÚ“ +Δ i…®… P… c˜™…… ®…Â,
n‰J……‰ <∫…‰ Ø˚±……x…… ®…i…*
+M…Æ˙ Ω˛…‰ ∫…E‰Ú i……‰ Δb˜“
§…⁄ƒn ]ı{…EÚ… n‰x…… {™……Ɖ*
V…±… x… V……B ∫…Δi…{i… æ˛n˘™…
∂…“i…±…i…… ±…… n‰x…… {™……Ɖ*
®…÷Æ˙Z……™…… °⁄Ú±… ∫…÷¶…p˘… E÷Ú®……Æ˙“ S……ËΩ˛…x…
EÚ ¥…i……
‘æ˛n˘™… n÷J……x……’ +…ËÆ˙
‘ Δ b˜“ §…⁄ƒn ]ı{…EÚ…x……’∫…‰ C™…… i……i{…™…« ΩË?
46
47
‘æ˛n˘™… n÷J……x……’ +…ËÆ˙ ‘ Δb˜“ §…⁄ƒn ]ı{…EÚ…x……’ V…Ë∫…‰ +x™… EÚ…Ëx…-EÚ…Ëx… ∫…‰ |…™……‰M… EÚ ¥…i…… ®… ΩÈ?
........................................................................................................
.......................................................................................
®…÷Æ˙Z……™…… °⁄Ú±… EÚx…- EÚx… E‰Ú |…i…“EÚ ΩÈ?
®…÷
Æ˙
Z……
™……
°⁄Ú
±…
M…Æ˙“§…“
§…J…Æ˙…x…… ®…i…
Δb˜“ §…⁄ƒn ]ı{…EÚ…x……
49
M…÷§§……Ɖ EÚ…‰ ÆΔM… nÂ*
®…÷Æ˙Z……™…… °⁄Ú±… EÚ ¥…i…… EÚ… +…∂…™… ±…J…x…‰ EÚ…|…™……∫… EÚ™…… ΩË*
EÚ ¥… {… Æ˙S…™… +…ËÆ˙ +…∂…™… +v…⁄Æ˙… +v…⁄Æ˙… ±…J…… ΩË*
EÚ ¥… {… Æ˙S…™… E‰Ú ∫……l… +…∂…™… ±…J…… ΩË*
EÚ ¥… {… Æ˙S…™… E‰Ú ∫……l… +…Δ ∂…EÚ ∞¸{… ∫…‰|…i…“EÚ…Â EÚ“ ¥™……J™…… EÚÆ˙E‰Ú +…∂…™… ±…J…… ΩË*
EÚ ¥… {… Æ˙S…™… E‰Ú ∫……l… ®…÷Æ˙Z……™…… °⁄Ú±…E‰Ú |…i…“EÚ…Â EÚ“ ¥™……J™…… EÚÆ˙E‰Ú {…⁄h…«∞¸{… ∫…‰ +…∂…™… ±…J…… ΩË*
∫…÷¶…p˘… E÷Ú®……Æ˙“ S……ËΩ˛…x…+…{… ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ®…∂…Ω⁄Æ˙ EÚ¥… ™…j…“ l…“* +…{…EÚ… V…x®… 16 +M…∫i…1904 EÚ…‰ =ii…Æ˙ |…n‰∂… E‰Ú <±……Ω˛…§……n˘ V…±…‰ E‰Ú x…Ω˛Æ˙{…÷Æ˙ x……®…EÚM……ƒ¥… ®… Ω÷+…* j…v……Æ˙…, ®…÷E÷Ú±…, ™…Ω˛ EÚnΔ§… EÚ… {…‰c˜, ∫…“v…‰ ∫……v…‰ S…j…,®…‰Æ˙… x…™…… §…S…{…x…, §…J…Ɖ ®……‰i…“+… n˘ +…{…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ*
+…{…EÚ… x…v…x… ®…v™… |…n‰∂… E‰Ú ∫…™……‰x…“ E‰Ú {……∫… BEÚ EÚ…Æ˙ n÷P…«]ıx…… ®… 15°ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1948 EÚ…‰ Ω÷+…*
51
n˘…‰ ¶……<« l…‰* §…c‰ EÚ“ ∂……n˘“ Ω˛…‰ M…<« l…“* =∫…E‰Ú n˘…‰§…SS…‰ ¶…“ l…‰* UÙ…‰]ı… E÷ƒÚ+…Æ˙… l……* n˘…‰x…… ¶……<« ∫……Z…… J…‰i…“ EÚÆ˙i…‰
l…‰* BEÚ §……Æ˙ =x…E‰Ú J…‰i… ®… M…‰Ω⁄ƒ EÚ“ °Ú∫…±… {…EÚEÚÆ˙ i…Ë™……Æ˙ Ω˛…‰
M…<« l…“* n˘…‰x…… x…‰ ®…±…EÚÆ˙ °Ú∫…±… EÚ…]ı“ +…ËÆ˙ M…‰Ω⁄ƒ i…Ë™……Æ˙ EÚ™……*
<∫…E‰Ú §……n˘ n˘…‰x…… x…‰ +…v…… +…v…… M…‰Ω⁄ƒ §……ƒ]ı ±…™……* +§… M…‰Ω⁄ƒ
f¯…‰EÚÆ˙ P…Æ˙ ±…‰ V……x…… §…S…… l……* Æ˙…i… Ω˛…‰ M…<« l…“* <∫… ±…B EÚ…®…
+M…±…‰ n˘x… Ω˛“ Ω˛…‰x…… l……* Æ˙…i… EÚ…‰ n˘…‰x…… EÚ…‰ °Ú∫…±… EÚ“
Æ˙J…¥……±…“ E‰Ú ±…B J… ±…Ω˛…x… {…Æ˙ Ω˛“ Ø˚EÚx…… l……* n˘…‰x…… EÚ…‰ ¶…⁄J…
¶…“ ±…M…“ l…“* =xΩ˛…Âx…‰ §……Æ˙“-§……Æ˙“ ∫…‰ J……x…‰ EÚ… ∫……‰S……*
{…Ω˛±…‰ §…c˜… ¶……<« J……x…… J……x…‰ P…Æ˙ M…™……* UÙ…‰]ı… ¶……<«
J… ±…Ω˛…x… {…Æ˙ Ω˛“ Ø˚EÚ… Æ˙Ω˛…* ¥…Ω˛ ∫……‰S…x…‰ ±…M……- ¶……<« EÚ“ ∂……n˘“
Ω˛…‰ M…<« ΩË* =x…EÚ… {… Æ˙¥……Æ˙ ΩË* <∫… ±…B =xΩ W™……n˘… M…‰Ω⁄ƒ EÚ“
W…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰M…“* ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙ =∫…x…‰ +{…x…“ f‰Æ˙ ∫…‰ EÚ<« ]ı…‰EÚÆ˙“
M…‰Ω⁄ƒ ±…‰EÚÆ˙ §…c‰ ¶……<« ¥……±…‰ f‰Æ˙ ®… ®…±…… n˘“* §…c˜… ¶……<« l……‰c˜“
n‰Æ˙ ®… J……EÚÆ˙ ±……Ë]ı…* UÙ…‰]ı… J……x…… J……x…‰ P…Æ˙ S…±…… M…™……* §…c˜…
¶……<« ∫……‰S…x…‰ ±…M……- ®…‰Æ˙… i……‰ {… Æ˙¥……Æ˙ ΩË* §…SS…‰ ΩÈ* ¥…‰ ®…‰Æ˙… v™……x…
Æ˙J… ∫…EÚi…‰ ΩÈ* ±…‰ EÚx… UÙ…‰]ı… ¶……<« +E‰Ú±…… ΩË* =∫…‰ n‰J…x…‰¥……±……
EÚ…‰<« x…Ω˛” ΩË* =∫…‰ W™……n˘… M…‰Ω⁄ƒ EÚ“ W…∞¸Æ˙i… ΩË* =∫…x…‰ +{…x…‰ f‰Æ˙
∫…‰ =`ˆ…EÚÆ˙ EÚ<« ]ı…‰EÚÆ˙“ M…‰Ω⁄ƒ UÙ…‰]‰ı ¶……<« ¥……±…‰ M…‰Ω⁄ƒ E‰Ú f‰Æ˙ ®… ®…±……
n˘“*
52
{…gÂ*n˘…‰ ¶……<« l…‰*
§…c‰ EÚ“ ∂……n˘“ Ω˛…‰ M…<« l…“* =∫…E‰Ú n˘…‰ §…SS…‰ ¶…“ l…‰*
UÙ…‰]ı… E÷ƒÚ+…Æ˙… l……*
n˘…‰x……Â ¶……<« ∫……Z…… J…‰i…“ EÚÆ˙i…‰ l…‰*
<x… ¥……C™……Â ®…Â ‘l……’, ‘l…‰’,‘l…“’ ∂…§n˘ C™…… +l…« |…n˘…x… EÚÆ˙i…‰ ΩË?
EÚΩ˛…x…“ ∫…‰ B‰∫…‰ ¥……C™…… EÚ…‰ {…Ω˛S……x…EÚÆ˙ ±…J…Â*
1
2
3
4
53
∫…Δ¥……n˘ i…l…… ¥…S……Æ˙ V……‰c˜EÚÆ˙ <∫… +Δ∂… EÚ…{…÷x…±…ÊJ…x… EÚÆÂ*
EÚΩ˛…x…“ EËÚ∫…“ Æ˙Ω˛“..? +§… ™…Ω˛ +Δ∂… {…gÂ*
Æ˙…i… EÚ…‰ n˘…‰x……Â EÚ…‰ °Ú∫…±… EÚ“ Æ˙J…¥……±…“ E‰Ú ±…B J… ±…Ω˛…x… {…Æ˙
Ω˛“ Ø˚EÚx…… l……* n˘…‰x…… EÚ…‰ ¶…⁄J… ¶…“ ±…M…“ l…“* =xΩ˛…Âx…‰ §……Æ˙“-§……Æ˙“
∫…‰ J……x…‰ EÚ… ∫……‰S……* {…Ω˛±…‰ §…c˜… ¶……<« J……x…… J……x…‰ P…Æ˙ M…™……*
UÙ…‰]ı… ¶……<« J… ±…Ω˛…x… {…Æ˙ Ω˛“ Ø˚EÚ… Æ˙Ω˛…* ¥…Ω˛ ∫……‰S…x…‰ ±…M……- ¶……<«
EÚ“ ∂……n˘“ Ω˛…‰ M…<« ΩË* =x…EÚ… {… Æ˙¥……Æ˙ ΩË* <∫… ±…B =xΩ W™……n˘…
M…‰Ω⁄ƒ EÚ“ W…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰M…“* ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙ =∫…x…‰ +{…x…“ f‰Æ˙ ∫…‰ EÚ<«
]ı…‰EÚÆ˙“ M…‰Ω⁄ƒ ±…‰EÚÆ˙ §…c‰ ¶……<« ¥……±…‰ f‰Æ˙ ®… ®…±…… n˘“* §…c˜… ¶……<«
l……‰c˜“ n‰Æ˙ ®… J……EÚÆ˙ ±……Ë]ı…*
56
M…÷§§……Æ˙… EÚ…‰ {…EÚcÂ
J… ±…Ω˛…x… °⁄Ú±… ¶……<«
§…c˜…{…‰c˜
¥…Ω˛…ƒ
¥…Ω˛
ΩË
®…÷Æ˙Z……™……
∫…÷Δn˘Æ
P…Æ˙
J…‰i…
+…ƒM…x…E÷ƒÚ+…Æ˙…
l……
56
58
+E‰Ú±…… X\n®v R≤-VÙL J∂πMn alone
+…v…… ]IpXn TÙß @®⁄% half
<Δ∫…… x…™…i… a\pjyXzw U≤-Rj-Ru˚U »⁄·¤ ⁄…fiæ⁄fl}Ê humanity
E÷ƒÚ+…Æ˙… Ahn-hm-ln-X≥ ß⁄-U-Qm ˘Nn-’- LÙs-[Ù-R-Yu
@…»¤’}⁄ bachelor
J…i®… Ah-km-\n-°pI ÿ•-‹dœ Y⁄-Rp »⁄flflW—⁄fl end
J… ±…Ω˛…x… If-∏pc RÙ≤VdL[g-£-Vm ®¤ ⁄¿ —⁄MV⁄√‘¤ƒæ⁄fl barn
J…‰i…“ Irjn ÆY-NÙ-Vm O⁄‰œ farming
M…‰Ω⁄ƒ tKmXºv ˙LÙ’˚U Vʇfi© wheat
P… c˜™……ƒ aWn-°q-dp-Iƒ U¶d-·o-Ls Y⁄MmÊV⁄◊⁄fl hours
P…⁄Æ˙ `bm-\-I-amb Af-Nm ®˚\k-’s[
S……‰]ı apdnhv LÙVm V¤æ⁄fl wound
V…®…EÚÆ˙ IqSn-t®¿∂v Ju-fl-Th” Jm¤oW soldified
W…∞¸Æ˙i…®…Δn˘ Bhiy°m¿ ˙R˚Y-Ÿs-[-Yo @V⁄}⁄¿ needy
V……x… Poh≥ E´o ffi»⁄ ⁄ life
]ı{…EÚ… n‰x…… hogvØpI ≈Zf- Nn-Rp ‘⁄ —⁄fl to drop
]ı…‰EÚÆ˙“ sNdnb Ip´ £u-]d-·˚P —⁄y| ∑¤Δß small basket
®…n˘n˘ ±…Â...
58
59
f‰Æ˙ Iqºmcw œÆ-Vp ¡¤Ã heap
f¯…‰EÚÆ˙ Npa-∂vsIm≠v —Uk’ ˘Np-Xp
‘ʇ}⁄fl°OʇMs⁄fl carrying
i…EÚ±…“¢Ú _p≤n-ap v L•-]m O⁄Œ⁄o difficulty
i…§……Ω˛“ \miw ˘T⁄m AØ‹ ´¤À⁄ destruction
{…ΔJ…÷ c˜™……ƒ CXfpIƒ CRr-Ls G—⁄◊⁄fl Pettals
{… Æ˙¥……Æ˙ IpSpw_w œ”m-Tm O⁄fllflM∂ family
|…±…™… sh≈-s∏m°w ˘Ys-[l- T-⁄d-Lm Ê¡Ê flood
°Ú∫…±… hnfhv Afl-Y˚P ∑Ê◊Ê crop
§……ƒ]ı ±…™…… `mKn®p Te-œ- Yj’ Ƥƒfl»⁄·¤t devided
§…J…Æ˙x…… NnX-dpI £R-fl-Rp ‘⁄¡⁄t•⁄ to be scattered
¶…⁄J… hni∏v T£ ‘⁄“»⁄‚¥ hunger
®…∫……±… amXrI EY˚U »⁄·¤•⁄¬ simile
®…÷Æ˙Z……™…… hmSnb YÙ•V ∑¤t•⁄ withered
®……ËEÚ… Ah-kcw YÙnl◊ @»⁄O¤À⁄ chance
∫…˱……§… sh≈-s∏m°w ˘Ys-[l- T-⁄d-Lm
Ê¡Ê flash flood
∫……Z…… ]¶m-fnØw TM-L-∞l◊ Ƥƒfl•¤¬OÊ partnership
59
60
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
� S…j…¥……S…x… EÚÆ˙E‰Ú +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� ∫…®……S……Æ˙ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� ∫…Δn‰∂…¥……C™… V……‰c˜EÚÆ˙ {……‰∫]ıÆ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*
� ±……‰EÚEÚl…… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
S…j… ®…Â C™……-C™…… ΩË?
<EÚ…<« - 4
{……‰l…“ {… g¯-{… g¯ V…M… ®…÷+…, {…Δ b˜i… ¶…™…… x… EÚ…‰™…
f¯…<« +…SUÙÆ˙ |…‰®… EÚ… {…gË ∫……‰ {…Δ b˜i… Ω˛…‰™…*
62
V…§… ¥…Ω˛ n˘…‰ ∫……±… EÚ… Ω˛…‰ M…™……, i……‰
x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ ∫…¥……±… {…⁄UÙx…… ∂…÷∞¸
EÚ™……* {…⁄Æ˙“ Æ˙…i… ¥…Ω˛ +{…x…“ +®®…… E‰Ú
∫…ΔM… ∫…i……Æ˙…Â E‰Ú x…“S…‰ §…Ë ˆ… Æ˙Ω˛i……*
“+…∫…®……x… ®… EÚi…x…‰ ∫…i……Ɖ ΩÈ?’’=∫…x…‰ BEÚ Æ˙…i… +®®…… ∫…‰ {…⁄UÙ…*
“§…Ω÷i… ∫…‰’’ +®®…… x…‰ V…¥……§… n˘™……*
“ EÚi…x…‰?‰’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ +…∫…®……x…
EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J…i…‰ Ω÷B {…⁄UÙ…*
=∫…EÚ“ +®®…… ®…÷∫E÷ÚÆ˙…x…‰ ±…M…“,
“i…÷®… M…x…EÚÆ˙ n‰J… ±……‰*’’
x…xΩ˛… =±±…⁄EÚΩ˛…x…“
62
63
“BEÚ, n˘…‰, i…“x…, S……Æ˙, ...
BEÚ ∫……Ë BEÚ, BEÚ ∫……Ë n˘…‰, ...’’V…§… ∫…⁄Æ˙V… x…EÚ±……, x…xΩ˛… =±±…⁄ i…§… ¶…“ M…x… Æ˙Ω˛… l……*
“BEÚ Ω˛W……Æ˙ BEÚ, BEÚ Ω˛W……Æ˙ n˘…‰, ...’’“ EÚi…x…‰ ∫…i……Ɖ ΩÈ, +…∫…®……x… ®…Â?’’ +®®…… x…‰ x…xΩ‰ =±±…⁄ ∫…‰ {…⁄UÙ…*
“<i…x…‰ EÚ ®…È M…x… ¶…“ x…Ω˛” ∫…EÚi……*’’x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ {…±…EÂÚ Z…{…EÚ…i…‰ Ω÷B EÚΩ˛… +…ËÆ˙ +{…x…… ∫…Æ˙ {…ΔJ…… ®… UÙ{……EÚÆ˙ Z…]ı ∫…‰ ∫……‰
M…™……*
+M…±…“ Æ˙…i… x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ BEÚ §……Æ˙ °ÚÆ˙ +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J……*
“+®®……, +…∫…®……x… EÚi…x…… >ƒS…… ΩË?’’“§…Ω÷i… >ƒS……*’’
63
64
“ EÚi…x…… >ƒS……?’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ °ÚÆ˙ {…⁄UÙ…*“V……+…‰, V……EÚÆ˙ n‰J… ±……‰*’’ +®®…… x…‰ EÚΩ˛…*
i……‰, x…xΩ˛… =±±…⁄ >{…Æ˙ +…∫…®……x… ®… =c˜…*
+{…x…‰ {…‰c˜ ∫…‰ §…Ω÷i… >{…Æ˙*
¥…Ω˛ §……n˘±…… ∫…‰ >{…Æ˙ =c˜ Æ˙Ω˛… l……*
±…‰ EÚx… ¥…Ω˛ V…i…x…… >{…Æ˙ V……i……, +…∫…®……x… +…ËÆ˙ ¶…“ >{…Æ˙ S…±…… V……i……*
“i……‰, EÚi…x…… >ƒS…… ΩË +…∫…®……x…?’’ +®®…… x…‰ {…⁄UÙ…*
“<i…x…… >ƒS…… EÚ ®…È =c˜EÚÆ˙ {…Ω÷ƒS… Ω˛“ x…Ω˛” ∫…EÚi……*’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ V…¥……§… n˘™……* °ÚÆ˙ =∫…x…‰ +{…x…“ +…ƒJ… §…Δn˘ EÚ” +…ËÆ˙ Z…]ı ∫…‰ ∫……‰ M…™……*
+M…±…“ Æ˙…i… x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ ∫…®…÷p˘ EÚ“ ±…Ω˛Æ˙… EÚ“ +…¥……W… ∫…÷x…“*
65
“∫…®…÷p˘ ®… EÚi…x…“ ±…Ω˛Æ ΩÈ?’’ =∫…x…‰ +®®…… ∫…‰ {…⁄UÙ…*
“§…Ω÷i… ∫…“!’’ +®®…… §……‰±…“* “ EÚi…x…“?’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ °ÚÆ˙ {…⁄UÙ…*“V……+…‰, V……EÚÆ˙ M…x… ±……‰*’’ +®®…… x…‰ V…¥……§… n™……* x…xΩ˛… =±±…⁄ =c˜EÚÆ˙
∫…®…÷p˘ E‰Ú EÚx……Ɖ +… {…Ω÷ƒS……* ¥…Ω˛ M…x…x…‰ ±…M……- “BEÚ, n˘…‰, i…“x…, ...
M™……Æ˙Ω˛, §……Æ˙Ω˛, i…‰Æ˙Ω˛, ...
BEÚ Ω˛W……Æ˙ BEÚ, BEÚ Ω˛W……Æ˙ n˘…‰, ...’’
+…ËÆ˙ V…§… ∫…⁄Æ˙V… x…EÚ±…… i……‰ =∫…x…‰ n‰J…… EÚ ∫…®…÷p˘ +§… ¶…“
±…Ω˛Æ˙… ∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷+… l……*
¥…Ω˛ +®®…… E‰Ú {……∫… ±……Ë]ı +…™……*
“i……‰, EÚi…x…“ ±…Ω˛Æ ΩÈ, ∫…®…÷p˘ ®…Â?’’ +®®…… x…‰ {…⁄UÙ…*
“<i…x…“ EÚ ®…È M…x… ¶…“ x…Ω˛” ∫…EÚi……*’’
x…xΩ˛… =±±…⁄ +…ƒJ… ®…S… ®…S……i…‰ Ω÷B §……‰±……*
65
66
+M…±…“ Æ˙…i… x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ +{…x…“ +®®…… ∫…‰ {…⁄UÙ…- “∫…®…÷p˘ EÚi…x…… M…Ω˛Æ˙… ΩË?’’
“§…Ω÷i… M…Ω˛Æ˙…,’’+®®…… §……‰±…“*
“ EÚi…x…… M…Ω˛Æ˙…?’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ {…⁄UÙ…*
+®®…… +…∫…®……x… EÚ“ +…‰Æ˙ n‰J…x…‰ ±…M…“*
“±…M…¶…M… =i…x…… Ω˛“ M…Ω˛Æ˙… ΩË, V…i…x…… >ƒS…… +…∫…®……x… ΩË*’’+®®…… §……‰±…“*
x…xΩ˛… =±±…⁄ >{…Æ˙ n‰J…x…‰ ±…M……*
¥…Ω˛ {…⁄Æ˙“ Æ˙…i… {…‰c˜ {…Æ˙ §…Ë ˆ… Æ˙Ω˛…*
66
67
+…∫…®……x… +…ËÆ˙ ∫…i……Æ˙… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……‰S…i…… Æ˙Ω˛…*
∫…®…÷p˘ +…ËÆ˙ ±…Ω˛Æ˙… E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……‰S…i…… Æ˙Ω˛…*
V……‰ ¶…“ =∫…x…‰ +®®…… ∫…‰ ∫…“J…… l……, =∫…E‰Ú §……Ɖ ®… ∫……‰S…i…… Æ˙Ω˛…*
V…Ë∫…‰ Ω˛“ ∫…⁄Æ˙V… x…EÚ±…… x…xΩ˛… =±±…⁄ +®®…… EÚ“ +…‰Æ˙ ®…÷c˜… +…ËÆ˙ §……‰±……,
“®…È i…÷®…∫…‰ {™……Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ, +®®……*’’
“ EÚi…x……?’’ +®®…… x…‰ {…⁄UÙ…*
“§…Ω÷i…,’’ x…xΩ˛… =±±…⁄ §……‰±……*
x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ BEÚ {…±… ∫……‰S…… +…ËÆ˙ +®®…… E‰Ú M…±…‰ ±…M… M…™……*
“+…∫…®……x… V…i…x…… >ƒS…… ΩË +…ËÆ˙ ∫…®…÷p˘ V…i…x…… M…Ω˛Æ˙…,
67
68
®…È i…÷®… ∫…‰ =i…x…… {™……Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ, +®®……*’’
+®®…… x…‰ x…xΩ‰ =±±…⁄ EÚ…‰ f¯…ƒ{… ±…™……*
“i…÷®… EÚi…x…“ §……Æ˙ M…±…‰ ±…M……+…‰M…“ ®…÷Z…‰?’’
x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ {…⁄UÙ…*
“§…Ω÷i… §……Æ˙*’’ +®®…… x…‰ °ÚÆ˙ =∫…‰ M…±…‰ ∫…‰ ±…M…… ±…™……*
“ EÚi…x…“ §……Æ˙?’’ x…xΩ‰ =±±…⁄ x…‰ >ƒP…i…‰ Ω÷B {…⁄UÙ…*
“ V…i…x…“ ±…Ω˛Æ ΩÈ ∫…®…÷p˘ ®…Â, V…i…x…‰ i……Ɖ ΩÈ +…∫…®……x… ®…Â,
=i…x…“ §……Æ˙*’’
68
69
=x… +…®……Â EÚ…‰ {…“±…… ÆΔM… nÂ, V……‰ +{…x…“ b˜…™…Æ˙“ ∫…‰ ∫…Δ§…Δv… Æ˙J…i…‰ ΩÈ*
=±±…⁄ EÚ“ EÚΩ˛…x…“ {…g¯“* ™…Ω˛ {™……Æ˙ EÚ“ EÚΩ˛…x…“ ΩË* EËÚ∫…“ ±…M…“?
EÚΩ˛…x…“ ¥……S…x… E‰Ú +x…÷¶…¥… {…Æ ±…J…Â, +{…x…“ b˜…™…Æ˙“*
+…®… {…EÚ…Bƒ...
+…i®… x…π`ˆ¶……π……
n˘x……ΔEÚi…l…… ¥……Æ˙+{…x…‰ +x…÷¶…¥…
{™……Æ˙ EÚ… ¥…∂±…‰π…h…
70
±…J…Â*
+®®…… =±±…⁄ x…xΩ˛… =±±…⁄
®…÷∫EÚ…x…‰ ±…M…“ ®…÷∫EÚ…x…‰ ±…M……
§……‰±…“ ....................
.................... ∫……‰ M…™……
±……Ë]ı +…<« ....................
.................... +… {…Ω÷ƒS……
{…‰c˜ {…Æ˙ §…Ë ˆ“ ....................
71
®……<«EÚÚ l…˱…Æ˙
±…‰J…EÚ, S…j…EÚ…Æ˙, +v™……{…EÚ, M…“i…EÚ…Æ˙, ∂…±{…“
+… n˘ ∞¸{…… ®… ®…∂…Ω⁄Æ˙* +…{…EÚ… V…x®… 1936
+Ci…⁄§…Æ 8 EÚ…‰ ±……Ï∫… BΔ V…±…∫… ®… Ω÷+…* n˘ ]ı“S…Æ˙
£Ú®… §±…ËEÚ ±…M…⁄x…, n˘ ±… ]ı±… ±…“M… £Ú®… n˘ §±…ËEÚ
±…M…⁄x…, n˘ ∫x……‰ b‰ £Ú®… n˘ §±…ËEÚ ±…M…⁄x… +… n˘ EÚ<«
Æ˙S…x……Bƒ §…SS……‰ E‰Ú ±…B EÚ”*˙
i…‰V…“ O……‰¥…Æ˙ (+x…÷¥……n˘EÚ)
ÀΩ˛n˘“ EÚ¥… ™…j…“, S…j…EÚ…Æ˙, +x…÷¥……n˘EÚ, {…™……«¥…Æ˙h…
EÚ…™…«EÚi……« +… n˘ E‰Ú ∞¸{… ®… ®…∂Ω⁄Æ˙*+…{…EÚ… V…x®…
{…ΔV……§… E‰Ú {…ii……x…EÚ…‰]ı ®…Â 1955 EÚ…‰ Ω÷+…* i…‰V…“
+…ËÆ˙ Ø˚∫i…®… EÚ“ EÚ ¥…i……Bƒ, ®…Ëj…“, ±……‰ EÚΩ˛… ∫……Δ§…Æ˙“
+… n˘ EÚ<« EÚi……§…Â ±…J…”* ¶…Æ˙i… ¶…⁄π…h… +M…Æ˙¥……±…
+¥……b« +…ËÆ˙ n˘ Æ˙…∫…… +¥……b« +… n˘ ∫…‰ ∫…®®…… x…i…*
72
§…§…÷+… +…ËÆ˙ §…⁄g¯…
§…§…÷+… §……‰±…… +EÚ∫…Æ˙ ®…‰Æ˙…
S…®®…S… ®…÷Z…∫…‰ M…Æ˙ V……i…… ΩË*
§…⁄g¯… §……‰±…… V……x…‰ ¶…“ n˘…‰
®…÷Z…∫…‰ ¶…“ ™…Ω˛ Ω˛…‰ V……i…… ΩË*
∂…‰±… ∫…±…¥…Æ˙∫]ı…<«x…
EÚ ¥…i……
72
73
§…§…÷+… §……‰±…… EÚ¶…“-EÚ¶…“ i……‰
EÚÆ˙ n‰i…… Ω⁄ƒ x…CEÚÆ˙ M…“±…“*
Ω˛®… ¶…“ EÚÆ˙ n‰i…‰ ΩÈ ∫…⁄-∫…⁄
EÚÆ˙x…“ {…c˜i…“ v……‰i…“ g¯“±…“*
§…c˜… Ø˚+ƒ]ı… §…SS…… Ω⁄ƒ ®…È,
+§… §…§…÷+… x…‰ §……i… =`ˆ…<«*
§…⁄g¯… §……‰±…… ®…È ¶…“, ®…È ¶…“
+…i…“ ®…÷Z…EÚ…‰ §…Ω÷i… Ø˚±……<«*
§…§…÷+… §……‰±…… §…Ω÷i… §…÷Æ˙… ΩË,
§…c˜E‰Ú Ω˛®… {…Æ˙ v™……x… x… n‰i…‰*
§…⁄g‰ x…‰ §…⁄g‰ Ω˛…l……Â ∫…‰
Ω˛…l… °ÚÆ˙…™…… §…§…÷+… {…Æ˙*
∫…®…Z… Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ §……i… i…÷®Ω˛…Æ˙“,
®…÷Z…‰ {…i…… ΩË, i…÷®… V……‰ EÚΩ˛i…‰*
§…SS…‰ Æ˙…‰i…‰ ΩÈ ˛, §…⁄g‰ ¶…“*C™…… n˘…‰x……Â E‰Ú Æ˙…‰x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h… ∫…®……x… ΩË? ¥…S……Æ˙ EÚÆÂ*
74
‘§…c˜E‰Ú Ω˛®… {…Æ˙ v™……x… x… n‰i…‰’
<∫… {…Æ˙ +{…x…… +x…÷¶…¥… ±…J…Â*
™…‰ {…ΔŒCi…™……ƒ {…gÂ*
‘§…§…÷+… §……‰±…… §…Ω÷i… §…÷Æ˙… ΩË,
§…c˜E‰Ú Ω˛®… {…Æ˙ v™……x… x… n‰i…‰*
§…⁄g‰ x…‰ §…⁄g‰ Ω˛…l……Â ∫…‰
Ω˛…l… °ÚÆ˙…™…… §…§…÷+… {…Æ˙*
∫…®…Z… Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ §……i… i…÷®Ω˛…Æ˙“,
®…÷Z…‰ {…i…… ΩË, i…÷®… V……‰ EÚΩ˛i…‰*’
75
∂…‰±… ∫…±…¥…Æ∫]ı…<«x…∂…‰±…b˜x… +±…x… ∫…±…¥…Æ˙∫]ı…<«ıx… EÚ… V…x®… +®… Æ˙EÚ… E‰Ú S…EÚ…M……‰ ®… 1930 ∫…i…Δ§…Æ˙ 25 EÚ…‰ Ω÷+…* ±…‰J…EÚ, EÚ ¥…, EÚ…]⁄«ı h…∫]ı, M…“i…EÚ…Æ˙, x……]ıEÚEÚ…Æ˙ +… n˘∞¸{…… ®… ®…∂…Ω⁄Æ˙* ¥Ω‰Æ˙ n˘ ∫……<b˜ ¥Ω˛…EÚ BΔb˜∫…¬, n˘ M…À¥…M… ]≈ı“, B §……Ï™… x…Ë®…¬b˜ ∫…⁄+… n˘ ®…÷J™… Æ˙S…x……Bƒ*
n‰J…Â, +{…x…… +x…÷¶…¥… EËÚ∫…… ±…J…….....?
+…i®… x…π`ˆ ¶……π…… ΩË
+…EÚπ…«EÚ ΩË
EÚ ¥…i…… E‰Ú +…∂…™… E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙+{…x…… +x…÷¶…¥… ±…J…… ΩË
= S…i… J……x…‰ {…Æ˙ ����������EÚÆÂ
76
±… ™… ¥… M… Ω˛ Æ˙… < v™……
i… ∫…… ¶…… EÚ i……Ë V…… {……Ë +…Ë
∫…⁄ Æ˙ V… B ¥…“ +… Æ˙ Ω˛
{… x… ¥…… x… p EËÚ = ±±…⁄
E÷Ú I… §… ®…… l…÷ ®…÷ ∫…Δ <«
∫… l…“ V… ∫… @Ò +…Ë ∫… ∫…
i…… +Δ ⁄ +… §…÷ §… ¶……‰ {…Ë
Æ˙… i… b˜ {……Ë ]ı“ l…“ x… EÚ…‰
J…‰±… +…ƒJ… ®…S……Ëx…“¥…h……Á ®…Δ‰ UÙ{…‰ ∂…§n˘ S…÷x… ±… +…ËÆ˙ ±…J…Â*
.............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. ..............................
76
77
+EÚ∫…Æ˙ an°-hmdpw TX-ÿ˚\ AV¤V⁄ often
+…¥……W… i_vZw Nj-Rm —⁄ ¡⁄ sound
>ƒS…… Db-c-ap≈ EVokR G}⁄°¡⁄ high
>ƒM…i…‰ Ω÷B Dd°w Xqßn Áe° Æ›-°u\ ¨•Êß}⁄‡W drowsy
M…Ω˛Æ˙… Bg-ta-dnb BZ-UÙ] A◊⁄»¤•⁄ deep
M…±…‰ ±…M……™…… Benw-K\w sNbvXp Au-◊-Pu Lh-•-V- QjRp
AΔMW“ hugged
M…x…EÚÆ˙ FÆn-bn v Gi¶ G{“ having counted
M…“±…“ \\™ S˚]kR J•Êßæ⁄·¤•⁄ wet
S…®®…S… Ic≠n vÈi ⁄»⁄fl ⁄ spoon
V…¥……§… DØcw Tßp D}⁄°¡⁄ answer
f¯“±…“ Ab-hp≈ R[okR —⁄tƒ»¤•⁄ loose
v……‰i…“ ap≠v ˙Yx• ƒflMW dhoti
x…xΩ˛… sNdnb £±V —⁄y| tiny
{…±…EÂÚ I¨t]m-f-Iƒ Li-¶˚U O⁄yfl|¡ÊÆÊ∞V⁄◊⁄fl eyelids
{…±…EÂÚ Z…{…EÚ…i…‰ Ω÷B I¨t]m-f-Iƒ NnΩn-s°m≠v Li-¶˚U
A˚Nj-’d˘LÙi” O⁄yfl|V⁄◊⁄ ⁄fl≠ »⁄flfl_`}Ê¡Ê•⁄fl
blinking the eyes
{…Ω÷ƒS…… FØn-t®¿∂p A˚PkR }⁄ƒflÆ⁄‚¥ reached
{…⁄UÙx…… tNmZn-°pI ˙LsÆ ˙Lh-Pp OÊfi◊⁄fl to ask
§…c˜E‰Ú apXn¿∂-h¿ ÿß-V-Yo ’¬æ⁄fl¡⁄fl elders
§…§…÷+… B¨Ip´n Bi-œ-Zk˚R V⁄Ms⁄fl»⁄flV⁄fl boy
§…⁄g¯… hr≤≥ YVRÙ-]-Yo »⁄æ⁄fl—¤”•⁄ »⁄¿P° old man
®…÷c˜… Xncn™p ß⁄m© ~¡⁄flV⁄fl turned
Ø˚+…ƒ]ı… Æ˙…‰x…‰¥……±……Ø˚±……<« Ic-®n¬ A›˚L @◊⁄fl cry
±……Ë]ı +…™…… aS-ßn-h∂p ß⁄m-©-YkR ’M~¡⁄flW ∂¡⁄fl returned
∫…¥……±… tNmZyw ˙LsÆ Æ⁄√ÀÊ≠ question
®…n˘n˘ ±…Â...
77
78
� S…j… ¥……S…x… EÚÆ˙E‰Ú +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� EÚΩ˛…x…“ {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� b˜…™…Æ˙“ ±…J…i…… ΩË*� À±…M… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ∫…Ω˛“ EÚi……« GÚ™…… +Œx¥… i… E‰Ú ∫……l…
¥……C™… ±…J…i…… ΩË*� +{…x…… EÚ∫…“ +x…÷¶…¥… ±…J…EÚÆ˙ |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
79
v…Æ˙i…“ ®…÷Z…‰ M……‰n˘ ®… ±…‰EÚÆ˙®……Ë∫…®… - ®……Ë∫…®… P…÷®……i…“ ΩË...
<EÚ…<« - 5
v…Æ˙i…“ EÚx…- EÚx… EÚ…‰ +{…x…“M……‰n˘ ®…Â ±…‰i…“ ΩË?
80
™…‰ ®…‰Æ‰ §……M… EÚ“ ®…]¬ı]ı“ EÚ…‰ E÷ÚUÙ i……‰ ΩË*
™…‰ V……n÷<« W…®…” ΩË C™……?
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË*
+M…Æ˙ +®…∞¸n˘ §…“V…⁄ƒ ®…È, i……‰ ™…‰ +®…∞¸n˘ n‰i…“ ΩË,
+M…Æ˙ V……®…÷x… EÚ“ M…÷ ˆ±…“ b˜…±…⁄ƒ, i……‰ V……®…÷x… n‰i…“ ΩË,
EÚƉ±…… i……‰ EÚƉ±……...x…”§…⁄ i……‰ x…”§…⁄!
+M…Æ˙ ®…È °⁄Ú±… ®……ƒM…⁄, i……‰ M…÷±……§…“ °⁄Ú±… n‰i…“ ΩË,
®…È V……‰ ÆΔM… n⁄ƒ =∫…‰, ¥……‰ ÆΔM… n‰i…“ ΩË*
™…‰ ∫……Ɖ ÆΔM… C™…… =∫…x…‰ x…“S…‰ U÷Ù{…… Æ˙CJ…‰ ΩË ®…]¬ı]ı“ ®…Â?
§…Ω÷i… J……‰n˘… ®…M…Æ˙ E÷ÚUÙ ¶…“ x…Ω˛” x…EÚ±……!
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË!
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË,
§…c‰ EÚÆ˙i…§… n˘J……i…“ ΩË*
™…‰ ±…Δ§…‰ -±…Δ§…‰ >ƒS…‰ i……c˜ E‰Ú V…§… {…‰c˜,
=ƒM…±…“ {…Æ˙ =`ˆ…i…“ ΩË,
W…˜®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË* M…÷±…W……Æ˙
80
81
i……‰ M…Æ˙x…‰ ¶…“ x…Ω˛” n‰i…“!
Ω˛¥……Bƒ J…⁄§… Ω˛±……i…“ ΩË, W…®…” Ω˛±…x…‰ x…Ω˛” n‰i…“!
®…‰Æ‰ Ω˛…l…… ∫…‰ ∂…§…«i…, n⁄v…, {……x…“
E÷ÚUÙ M…Ɖ ∫…§… b˜“EÚ V……i…“ ΩË
™…‰ EÚi…x…… {……x…“ {…“i…“ ΩË!
M…]ıEÚ V……i…“ ΩË V…i…x…… n˘…‰*
<∫…‰ ±……‰]‰ı ∫…‰ n˘…‰ ™…… §……±]ı“ ∫…‰,
™…… x…±… n˘x… ¶…Æ˙ J…÷±…… Æ˙J… n˘…‰,
M…W…§… ΩË {…‰]ı ¶…Æ˙i…… Ω˛“ x…Ω˛” <∫…EÚ…
∫…÷x…… ΩË ™…Ω˛ x…n˘“ EÚ…‰ ¶…“ U÷Ù{…… ±…‰i…“ ΩË +Δn˘Æ˙!
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË!
W…®…” E‰Ú x…“S…‰ C™…… “S…“x…“” EÚ“ J……x…Â ΩÈ?J…]ı…<« EÚ“ S…]ı…x…Â ΩÈ?
°Ú±…… ®…‰Â ®…“`ˆ… EËÚ∫…‰ b˜…±…i…“ ΩË ™…‰ W…®…”?
±……i…“ EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ ΩË?
+x……Æ˙…Â, §…ËÆ˙… +…ËÆ˙ +…®…… ®…Â, ∫…‰§…… ®…Â,
∫…¶…“ ®…“`ˆ…Â ®…Â ¶…“ ®…“ ‰ +±…M… ΩÈ,
EÚ {…ii…‰ J……+…‰ i……‰ °Ú“EÚ‰Ú ΩÈ +…ËÆ˙ °Ú±… ®…“ ‰ ±…M…i…‰ ΩÈ*
®……Ë∫…Δ§…“ ®…“`ˆ“ ΩË i…‰ x…”§…⁄ J…]¬ı]ı… ΩË!
™…EÚ“x…x… V……n⁄ +…i…… ΩË!!
¥…M…˙Æ˙ x… §……Δ∫… °Ú“EÚ…, ∫…Ji…, +…ËÆ˙ M…xx……Â ®…Â Æ˙∫… C™……Â ΩË?
W…®…” EÚ…‰ V……n⁄ +…i…… ΩË*+…{…EÚ“ C™…… Æ˙…™… ΩË?
81
82
±…J…ÂEÚ ¥… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ W…®…” C™……-C™…… V……n⁄ n˘J……i…“ ΩË?
1. +M…Æ˙ ®…È +®…∞¸n˘ §…“V…⁄ƒ +®…∞¸n˘ n‰i…“ ΩË*
2. ..................................................
3. ..................................................
4. ..................................................
5. ..................................................
+{…x…“ +…‰Æ˙ ∫…‰ W…®…” EÚ“ n˘…‰-i…“x… V……n⁄ ±…J…Â*
1. ..................................................
2. ..................................................
3. ..................................................
4. ..................................................
5. ..................................................
84
EÚi…x…‰ i……Ɖ ®…‰Æ‰ Ω÷B...
∂…“π…«EÚ
+…EÚπ…«EÚ
+…M…‰ {…g¯x…‰ EÚ“ Ø˚ S… {…Ën˘… EÚÆ˙x…‰ ±……™…EÚ
¥…π…™……x…÷E⁄Ú±…
|…∫i…÷i…“EÚÆ˙h…
¶……π……
∂…§n˘…Â EÚ… S…™…x…
∫…Δ I…{i…i……
¥…π…™… EÚ… =±±…‰J…
®…]¬ı]ı“ EÚ“ J…⁄§…“ EÚ… W…GÚ ΩË
x…®…⁄x…‰ E‰Ú ∫……l… §……i……Â EÚ… ∫…®…l…«x… EÚ™…… ΩË
EÚ ¥…i…… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙, +{…x…“ i…Æ˙°Ú ∫…‰ x…®…⁄x…‰ n˘B ΩÈ
85
M…÷±…W……Æ˙+…{… EÚ… +∫…±…“ x……®… ∫…Δ{…⁄h…« À∫…Ω˛ EÚ…±…Æ˙… ΩË* M…“i…EÚ…Æ˙, EÚΩ˛…x…“EÚ…Æ˙, EÚ ¥…, ∫…x…‰®…… x…n‰∂…EÚ, {…]ıEÚl……EÚ…Æ˙ +… n˘ EÚ<« I…‰j…… ®… ®…∂…Ω⁄Æ˙* 18 +M…∫i… 1936 EÚ…‰ + ¥…¶…Ci…¶……Æ˙i… ®… {…ΔV……§… E‰Ú Z…‰±…®… V…±…‰ ®… +…{… EÚ… V…x®… Ω÷+…* ∫±…®… b˜…ÏM… ®…±… x…™…Æ˙x……®…EÚ °Ú±®… E‰Ú M…“i… V…™… Ω˛…‰ E‰Ú ±…B 2009 EÚ…‰ +…Ï∫EÚ…Æ˙ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ®…±……* 2010EÚ… O…Ë®…“ {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, n˘…n˘… ∫……Ω‰§… °Ú…±E‰Ú {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, {…n¬®…¶…⁄π…h…, ∫…… Ω˛i™… +EËÚn˘®…“{…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ +… n˘ ∫…‰ ∫…®®…… x…i…* V…ΔM…±…x……®……, §……Ï∫EÚ“ EÚ… {…ΔS…i…Δj…, n˘…™……Δ-§……™……Δ, {……V…“+… n˘ EÚ<« EÚi……§…Â*
{…i……
§……ÏŒ∫EÚ™……x……,
{……±…“ Ω˛±…,
§……Δp˘… ({…Œ∂S…®…)
®…÷Δ§…<« 400050
<« ®…‰±…- gulzarpost@gmail.com
86
∫…÷∂…“±… ∂…÷C±…
®……S…« E‰Ú n˘x……Â Ω˛…l…… ®… EÚi……§… +…ËÆ˙ +…ƒJ…… ®… x…”n Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…“ l…”* n˘…‰ {…xx…‰
{…±…]ıi…‰ Ω˛“ x…”n˘ E‰Ú Ω˛…l… +…EÚÆ˙ +…ƒJ…… {…Æ˙ {…±…EÂÚ J…”S… V……i…‰* =x… n˘x……Â
+EÚ∫…Æ˙ ™…‰ ∫……‰S…i…‰ EÚ EÚ…∂… +…ƒJ…Â §…Δn˘ EÚB {…g¯…<« Ω˛…‰ {……i…“* i…§… EÚi…x……
®…W…… +…i……! ∫……‰B-∫……‰B {…g¯i…‰ Æ˙Ω˛i…‰* P…Δ]ı…Â {…g¯x…‰ ®…Â ±…M…‰ Æ˙Ω˛i…‰* P…Æ˙¥……±…‰ W…n˘
EÚÆ˙i…‰ +§… §…∫… EÚÆ˙…‰ §…Ω÷i… {…g¯ ±…™……* §…∫… BEÚ P…Δ]‰ı +…ËÆ˙ {…g¯ ±… EÚΩ˛EÚÆ˙ Ω˛®…
S……n˘Æ˙ +{…x…‰ >{…Æ˙ J…”S… ±…‰i…‰* <®… i…Ω˛…x… J…i®… Ω˛…‰i…‰ i……‰ x…”n˘ ¶…“ M……™…§… Ω˛…‰
V……i…“* i…§… n‰Æ˙ Æ˙…i… i…EÚ V……M…… EÚÆ˙i…‰* Æ˙…i…… E‰Ú +…∫…®……x… i……Æ˙… ∫…‰ ¶…Ɖ Ω˛…‰i…‰
+…ËÆ˙ Æ˙…i……Â EÚ“ W…®…“x… EÚ∫∫……Â EÚΩ˛… x…™……Â ∫…‰*
®…‰Æ‰ P…Æ˙ E‰Ú ∫……®…x…‰ x…“®… EÚ… {…‰c˜
l……* =∫…EÚ“ +…v…“ ]ıΩ˛ x…™……ƒ P…Æ˙ ®…Â
P…÷∫…“ S…±…“ +…i…“ l…”* x…“®…
∂…Æ˙…Æ˙i…x… P…Æ˙ EÚ“ i…Æ˙°Ú W™……n˘…
°ËÚ±…i……* =∫…EÚ“ M…±…Ω˛ Æ˙™……ƒ +…ËÆ˙
EÚ…ËB P…Æ˙ ®…Â §…‰ Ω˛S…EÚ +…i…‰-V……i…‰
Æ˙Ω˛i…‰* Ω˛®… ±…M…i…… EÚ =x…EÚ… Ω˛“ i……‰ P…Æ˙ ΩË V…∫…®…Â Ω˛®… Æ˙Ω˛x…‰ S…±…‰ +…B ΩÈ*
®……S…« ®…Â x…“®… i…±…‰ §…Ë ˆ EÚi……§… {…g¯i…‰* x…“®… EÚ“ EÚ…‰<« {…“±…“ {…ii…“ EÚi……§… {…Æ˙
EÚ…∂… +…ƒJ… §…Δn˘ EÚB {…g¯…<«Ω˛…‰ {……i…“* i…§… EÚi…x…… ®…W……+…i……!<∫…∫…‰ EÚ…Ëx…-∫…… ®…x……‰¶……¥… |…EÚ]ıΩ˛…‰i…… ΩË ?
®……S…«
86
∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ±…‰J…
87
+… M…Æ˙i…“* ®…È {…ii…“ EÚ…‰ n‰J…i…… Æ˙Ω˛i……* =∫…E‰Ú {…“±…‰ ÆΔM… EÚ…‰* EÚ<« ∫…¥……±… ®…x… ®…Â
+…i……* C™…… {…“±…‰ ÆΔM… E‰Ú x…“S…‰ W…∞¸Æ˙ {…ii…“ +¶…“ ¶…“ Ω˛Æ˙“ Ω˛…‰M…“? EÚ¶…“ ±…M…i……
∂……™…n˘ Ω˛Æ˙… ÆΔM… Ω˛“ {…“±…‰ ®… §…n˘±… M…™…… ΩË* {…ii…“ {…“±…“ Ω˛…‰ M…<« <∫… ±…B M…Æ˙“ ™……
=∫…‰ M…Æ˙ V……x…… ΩË <∫… ±…B {…“±…“ Ω˛…‰ M…<«? ®……S…« EÚ“ Ω˛¥……Bƒ {…xx…… E‰Ú n˘Æ˙¥……W…‰
°Úc˜°Úc˜… n‰i…”... Ω˛®… =xΩ W™……n˘… <Δi…W……Æ˙ x… EÚÆ˙¥……i…‰ +…ËÆ˙ {…ii…“ EÚ…‰ =x…
V…±n˘§……W… Ω˛¥……+… E‰Ú Ω˛¥……±…‰ EÚÆ˙ n‰i…‰* ¥…‰ {…ii…“ EÚ…‰ +{…x…“ b˜…±…“ ®… ]ı…ƒEÚEÚÆ˙
Æ˙°⁄ÚS…CEÚÆ˙ Ω˛…‰ V……i…”*
®……S…« +{…x…‰ {…±……∂… ®…Â M…÷®… ™…Ω˛ ∫…§… E÷ÚUÙ n‰J…i…… Æ˙Ω˛i……*
{…ii…“ {…“±…“ Ω˛…‰ M…<« <∫… ±…B M…Æ˙“™…… =∫…‰ M…Æ˙ V……x…… ΩË <∫… ±…B{…“±…“ Ω˛…‰ M…<«?-<∫… ¥……C™… E‰Ú +l…« {…Æ˙ S…S……«EÚÆÂ*
87
88
±…J…Â...®……S…« E‰Ú n˘x……Â Ω˛…l…… ®… EÚi……§… +…ËÆ˙ +…ƒJ…… ®… x…”n Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…“ l…”*....C™…… +…{…EÚ… ¶…“ ™…Ω˛“ Ω˛…±… ΩË?C™…… +{…x…… +x…÷¶…¥… ±…‰J…EÚ E‰Ú ∫……l… §……ƒ]Âı?
±…J…Â ±…‰J…EÚ E‰Ú x……®… BEÚ J…i…*
89
∫…÷∂…“±… ∂…÷C±…™…÷¥…… EÚ ¥…, ∫…Δ{……n˘EÚ, +x…÷¥……n˘EÚ, ∂…Ë I…EÚ EÚ…™…«EÚi……« +… n˘ E‰Ú ∞¸{… ®… ®…∂…Ω⁄Æ˙*+…{…EÚ… V…x®… 25 ®……S…« 1974 ®… ®…v™…|…n‰∂… E‰Ú Ω˛…‰∂…ΔM……§……n˘ V…±…‰ E‰Ú M……c˜…P……]ıx……®…EÚ M……ƒ¥… ®… Ω÷+… l……* §…SS…… E‰Ú ±…B n˘∫… EÚi……§… ±…J…“ ΩË* ∫……Ë ∫…‰ + v…EÚEÚ ¥…i……Bƒ |…EÚ… ∂…i… Ω÷<»* §……±… ¥…Y……x… {… j…EÚ… S…EÚ®…EÚ E‰Ú ∫…Δ{……n˘EÚ* BEÚ±…¥™…∂…Ë I…EÚ +x…÷∫…Δv……x… ∫…Δ∫l…… E‰Ú ®…÷J™… EÚ…™…«EÚi……«*{…i……∫…Δ{……n˘EÚ, S…EÚ®…EÚ, <« 10, ∂…ΔEÚÆ˙ x…M…Æ˙, ∂…¥……V…“ x…M…Æ˙, ¶……‰{……±…, ®…v™… |…n‰∂…-462016<«-®…‰±… sushilshukla29@gmail.com
+x…÷§…n¬v… EÚ…™…«...C™…… ∫…°«Ú ®……S…« Ω˛“ ™……n˘M……Æ˙ Ω˛…‰i…… ΩË?Ω˛Æ˙ ®…Ω˛“x…‰ EÚ… ®…W…… Ω˛®… ±…⁄]ıi…‰ ΩÈ, x…?+x™… ®…Ω˛“x…‰ EËÚ∫…‰ M…÷W…Æ˙i…‰ ΩÈ?
±…J…Â BEÚ ∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ ±…‰J…*
91
§…x…¥…… ±…Â ∫…§… ®…±…EÚÆ˙
§…c˜“-∫…“ BEÚ ∫…Δn⁄EÚ
¶…Æ˙ n ∫……Æ˙“ =∫…®…Â
¥…Ë∫……J… EÚ“ EÚ∫…˱…“ v…⁄{…
+…x…‰¥……±…‰ n˘x…… ®… n‰J…x……
§…c˜“ EÚ…®… +…BM…“ ™…Ω˛ ∫…⁄Z…*
Z…®…-Z…®……Z…®… §…Æ˙∫…‰M…… V…§… {……x…“
∫…⁄Æ˙V… Ω˛…‰M…… ®…‰P…… ®… M…÷®…
∫…÷J…… n‰M…“ ∫……Æ˙… EÚ… ∫……Æ˙… EÚ“S…c˜
∫…Δn⁄EÚ EÚ“ ™…Ω˛ v…⁄{…
V……c˜… ®… ±…B +…c˜ EÚ…‰Ω˛Æ‰ EÚ“
∫…⁄Æ˙V… V…§… ¶……M…‰M…… v…Æ˙i…“ ∫…‰ n⁄Æ˙,
+…ƒM…x… ®… `ˆ ÷ Æ˙i…“ n˘…n˘“ {…Æ˙,
=UÙ…±…ÂM…‰ ¶…Æ˙-¶…Æ˙ ®…÷]¬ı`ˆ“
∫…Δn⁄EÚ EÚ“ ™…Ω˛ v…⁄{…*
EÚ ¥…i……
EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆÂ*
EÚ ¥…i…… E‰Ú ±…B +…∫¥……n˘x… ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆÂ*
91
93
ÀΩ˛n˘“ E‰Ú ™…÷¥… EÚ ¥… +…ËÆ˙ x……]ıEÚEÚ…Æ˙¥…∫…Δi… ∫…EÚÆ˙M……B EÚ… V…x®… 2 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1960, ¥…∫…Δi… {…ΔS…®…“ E‰Ú n˘x… ®…v™…|…n‰∂… E‰ÚJ…Δb˜¥…… V…±…‰ E‰Ú Ω˛Æ˙∫…⁄n˘ x……®…EÚ M……ƒ¥… ®… Ω÷+…* x…®…«n˘… §……ƒv… E‰Ú +…x…‰ {…Æ˙ Ω˛Æ˙∫…⁄n˘ M……ƒ¥…b⁄§… M…™……* +…{…EÚ… ∫…… Ω˛Œi™…EÚ {…j…EÚ… Æ˙i…… ®… ±…Δ§…… +x…÷¶…¥… ΩË* ¥……M…“∂¥…Æ˙“ i…l……n÷π™…Δi… {…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®…… x…i… ΩË* ®……Æ˙ E‰Ú ±…B ®……Ë∫…®… x…Ω˛”, Æ˙…V…‰∂… V……‰∂…“-i…“x…∂…§n˘ S…j…, v…⁄{… EÚ“ ∫…Δn⁄EÚ +… n˘ +…{…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ ΩÈ* x…M…Ω˛§……x…“ ®… °⁄Ú±… =x…EÚ…{…Ω˛±…… EÚ…¥™… ∫…ΔO…Ω˛ ΩË*
¥…∫…Δi… ∫…EÚÆ˙M……B
94
+®…∞¸n˘ t]c° ˘LÙn-VÙd-LÙn ÆÊfi¡⁄◊Ê gua+…ƒM…x… ap‰w YÙNp dV⁄Δ courtyard<Δi…W……Æ˙ ImØn-cn∏v LÙj-ß-⁄j-Rp O¤æ⁄flfl wating<®… i…Ω˛…x… ]co£ Ro‹ Æ⁄¬fiOÊ– examination=UÙ…±…x…… Fdn-bpI Ád-°l- TÙ-”-Rp _»⁄flflΩ to tossEÚÆ˙i…§… {]hrØn ˙Y˚X Oʃ—⁄ doingsEÚƉ±…… Ibv]° TÙYt-LÙn ‘¤V⁄ƒO¤øfl bitterguardEÚ∫…‰±…“ Nh¿∏p≈ LNl-◊s[ O⁄’ bitter EÚ∫∫…… EÚl……EÚ“S…c˜ sNfn A›dœ OÊ—⁄¡⁄fl dirtEÚ…‰Ω˛Æ˙… a™v Í”-T≤ »⁄flMdfl fogEÚ…Ë+… Im° LÙLm O¤VÊ crowJ…i®… Ah-km-\n® ÿ•kR »⁄flflW—⁄fl finishedJ…”S…x…… hen-°pI C›j-Rp G◊Êæ⁄flfl to dragJ……‰n˘… Ipgn®p ˙RÙi-•V @VÊæ⁄flfl diggedM…]ıEÚx…… BKn-cWw sNøpI E±g£ G”j-Rp
’fi¡⁄fl gulping a liquidM……™…§… AZr-iy-amb U˚\k-’- TÙ-Y’ @•⁄‰À⁄¿ invisible M…Æ˙i…“ hogp∂ Æ›k’˘LÙi-•-⁄d-œm ∏fi◊⁄fl falling M…±…Ω˛Æ˙“ AÆm≥ A¶p @ÿƒfl squirrelM…÷ ˆ±…“ Rmh¬]-gØns‚ Ipcp SÙYp TZj-ßu LÙn
Êfi¡⁄◊Ê ∏fid the stone of a fruitM…÷®… A{]-Xy-£-am-IpI U˚\k-’- TÙ-Y’
@Æ⁄√}⁄¿O⁄–»¤V⁄fl to disappearP…÷∫…x…… {]th-in-°pI ÷˚Z-Rp Æ⁄√»Êfi×⁄fl to enterS……n˘Æ˙ ]pX∏v T”d˚L ƨl◊ ‘ʇ•Êæ⁄flfl»⁄ ∂mÊo sheetW…®…” `qan È™ ∫⁄‡…fl earthV…±n˘§……W… [rXn-bp≈ Æ˚W-YÙ] @»⁄—⁄¡⁄»⁄‚¥◊⁄Ÿ hastyV……n⁄˘ Pme-hnZy UôVô-_ô-Xm »⁄·¤æ⁄·¤e¤ƒ magicV……®…÷x… Rmh¬∏gw SÙYpT-Zm Êfi¡⁄◊Ê black plumW™……n˘… A[nIw Aß-Lm @©O⁄ more
®…n˘n˘ ±…Â...
94
95
W…n˘ imTyw ©•-YÙ-Rm ‘⁄p⁄ obstinacy]ıΩ˛ x…™……ƒ sNdnb Np≈n-°-ºp-Iƒ £u-]d-ùLôm-×-Ls
¡ÊM∑ÊV⁄◊⁄fl small branches of a tree]ı…ƒEÚx…… Xq°n-bn-SpI ˘RÙe-L-Æ-”-Rp Êfi}⁄fl‘¤O⁄fl to hang `ˆ ÷ Æ˙x…… XWp-Øp-hn-d-°pI œ∞-WÙp S”eœ°u\
⁄ÿøflM•⁄ ⁄s⁄flV⁄fl»⁄ to shiver with coldb˜“M… V……x…… {…“ V……x……n˘Æ˙¥……W…… hmXn¬ LR‹ ∑¤Wƒfl doorv…⁄{… shbn¬ ˘Y´p ∏“ƒfl
x…”§…⁄ \mcß G¤™f- N-T-Zm ΔM∑Ê lemonx…”n˘ Dd°w Ád-Lm ¨•Êß sleepx…“®… EÚ… {…‰c˜ th∏p-acw ˙Yl-T-U-Wm ∑Êfi… ⁄ »⁄fl¡⁄ neem tree{…ii…“ sNdnb Ce £u] C˚X —⁄y| G≈Ê leaf{…xx…‰ ]pkvX-I-Øns‚ Xmfp-Iƒ ◊j-R-Lj-ßu
Td-Le-Ls Æ⁄‚¥lV⁄◊⁄fl pages of a book{…±…]ıi…‰ Xmfp-Iƒ adn-bp-tºmƒ Td-Le-L˚[ ◊Wh-”m- TÙ’
Æ⁄‚¥lV⁄◊⁄ ⁄fl≠ ~¡⁄flW“•¤V⁄ turns pages{…±……∂… BEÚ {…‰c˜ ¥…∂…‰π… V…∫…E‰Ú {…ii…‰ ∫……Ɖ ®……S…« E‰Ú ®…Ω˛“x…‰ ®… M…Æ˙
V……i…‰ ΩÈ+…ËÆ˙ °⁄Ú±…… ∫…‰ ¶…Æ˙…˙ Æ˙Ω˛i…… ΩË°ËÚ±……i…… hym]n-∏n-°p∂p T\-‹-Y’ ‘⁄¡⁄s⁄fl spreading§……M… ^e-hr-£-tØm´w TZ-ÿ-ßof- NÙ˚X
‘⁄yfl|V⁄◊⁄ }ʇfil orchard§…“V… hnØv ıÆ˚R ∏fid seed§…‰ Ω˛S…EÚ kt¶mNw IqSmsX ·f-N-™p-XÙ-Up —⁄MOʇfi ⁄…ƒ«•Ê
®…÷]¬ı`ˆ“ apjvSn ÿx• »⁄flflœo fistÆ˙°⁄ÚS…CEÚÆ˙ Ω˛…‰x…… c£-s∏-Sp-ØpI LÙl-TÙj-Rp
¡⁄P–—⁄fl to make good one’s escape±……‰]ı… sam¥ Nm◊ —⁄y| Ƥ}ÊÓ a small vessel¥…Ë∫……J… sshimJ amkw £j-ß- W-UÙ-Rm
»ÊÁÀ¤R the second month of ‘saka’calander∂…Æ˙…Æ˙i…x… Ipkr-Xn-tbmsS œflm-◊-Pu being wicked∫…Δn⁄EÚ s]´n ˘Th• ÆÊnoVÊ box∫…⁄Z… Bibw L⁄j’ AÀ⁄æ⁄fl idea
95
96
� S…j…¥……S…x… EÚÆ˙E‰Ú +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� EÚ ¥…i…… {……`ˆ EÚÆ˙i…… ΩË*� EÚ ¥…i…… {…g¯ˆEÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*� ∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ ±…‰J… EÚ… ¥……S…x… EÚÆ˙i…… ΩË*� ±…‰J… {…g¯EÚÆ˙ +…∂…™… |…∫i…÷i… EÚÆ˙i…… ΩË*� {…j… ±…J…i…… ΩË*� +x…÷¶…¥…… E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ ∫…Δ∫®…Æ˙h……i®…EÚ ±…‰J… ±…J…i…… ΩË*� EÚ ¥…i…… E‰Ú ±…B +…∫¥……n˘x… ]ı{{…h…“ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙i…… ΩË*
+ v…M…®… ={…±…Œ§v…™……ƒ
top related