dhaoalkitab - world english bible · 2021. 2. 12. · bhoka dꞌara ra, aa mangaku...
Post on 24-Apr-2021
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
iiDhao Alkitab
Genesis and the New Testament in the Dhao language of IndonesiaKejadian dan Perjanjian Baru dalam bahasa Dhao
copyright copy 2012 Unit Bahasa dan BudayaLanguage DhaoTranslation by Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-NoDerivatives license 40You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format provided that
You include the above copyright and source informationYou do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the
ScripturesPictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with thoseScriptures and documents For other uses please contact the respective copyright owners2016-06-28PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Aug 2021 from source files dated 19 Nov 2020526bd1ea-5f35-574c-9a7a-dabc714cb5d3
Contents
Mateos 1Markus 66Lukas 106Yohanis 172Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 219Roma 2861 Korintus 3182 Korintus 347Galati 365Epesus 375Pilipi 385Kolose 3921 Tesalonika 3992 Tesalonika 4041 Timotius 4072 Timotius 415Titus 421Pilmon 424Ibrani 426Yakobis 4501 Petrus 4572 Petrus 4661 Yohanis 4722 Yohanis 4793 Yohanis 480Yudas 481Rai-haha Rupa Hiu 484
iii
Mateos 11-2 1 Mateos 120
Lii lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuri MateosJꞌajꞌajꞌi negraveti Lamatua Yesus(Lukas 323-38)
1-2 Sasuri ne lole jꞌara mamuri negravetiYesus Kristus nuka Dhegraveu dhu AmaLamatua padhadha mema ho neo puamai Yesusne ana-egravepudhegraveu aaeDauddegravenge Abraham
Karegravei negraveti Abraham toke dhegraveu aaeDaud abhu 14 (canguru egravepa) begravei-bakiKabhia Na segravemi neꞌeAbraham matana IsakIsak matana YakobYakob matana Yahuda degravenge aꞌari na3 Yahuda matana Peres degravenge Sera
(ina ra ngara na Tamar)Peres matana HersonHerson matana Ram4 Ram matana AminadabAminadab matana NahasonNahason matana Salmon5 Salmon matana Boas (ina na ngara
na Rahab)Boas matana Obet (ina na ngara na
Rut)Obet matana Isai6 Isai matana Daud
7-11 Negraveti Daud toke lodꞌo dhu rababegravege suku Israꞌel asa Babel abhuhari 14 (canguru egravepa) begravei-baki nukaDaud matana Soleman (ina na uru
egraveegravena dhegraveu egravemu Uria)Soleman matana RehabeamRehabeam matana AbiaAbia matana AsafAsaf matana YosafatYosafat matana YoramYoram matana UsiaUsia matana YotamYotam matana AhasAhas matana HeskiaHeskia matana ManaseManase matana Amosdagger
Amos matana YosiasYosias matana Yekonya degravenge ari na
lodꞌo babegravege si asa Babel12-16 Lodꞌo babegravege si asa Babel toke
dꞌai rara iisi Yesus abhu 14 (canguruegravepa) begravei-baki nukaYekonya matana SaltielSaltiel matana SerubabelSerubabel matana AbihutAbihut matana ElyakimElyakim matana AsorAsor matana SadokSadok matana AkimAkim matana EliutEliut matana EliasarEliasar matana MatanMatan matana YakobYakob matana Yusuf
Yusuf ne dhegraveu egravemu Maria Mariane ka dhu nara iisi Yesus Kristus
17 De karegravei negraveti Abraham tokeDaud abhu 14 (canguru egravepa) begravei-bakinegraveti Daud toke lodꞌo ra babegravege si asaBabel abhu 14 (canguru egravepa) begravei-bakiaa negraveti lodꞌo ra babegravege si asa Babeldꞌai Maria nara iisi Yesus abhu 14(canguru egravepa) begravei-baki
Maria nara iisi Lamatua Yesus(Lukas 21-7)
18 Lii loloMaria nara iisi Yesus segravemineꞌe ka
Maria dhu tunanga le degravenge YusufDua ra paꞌegraveci regravedhi megraveka sama segravemidhegraveu egravemu-kamali te ngaa teꞌa boena Maria dhu degravenge le babia negravetiRoh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci19 Ropa Yusuf neꞌa ka na neo pa-maꞌegravete lii regravengu dua ra Te ngaa nadꞌegravei boe pamakae Maria egravetu madhadhegraveu ae lula negravengu ne ca dhegraveu dhudꞌara mola Negraveti egraveegravena ka na neopamau eele lii regravengu ne
20 Te ngaa lodꞌo dhu na pangee eradꞌara ca megraveda sa ka negravengu nii Egravetudꞌara nii ne ladhe negravedhi ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga mai pekadegravenge ne aku negravengu na ldquoYusuf Egraveu
17-11 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi suri Asaf Abhu sasuri cahagꞌe dhu leo dhu suri na Asa Dhegraveuneꞌe egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu dhu cegraveu dꞌara sasuri 1 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 310 dagger 17-11 Sasurilii Yunani cahagꞌe suri na Amos Aa abhu cahagꞌe dhu suri na Amon 17-11 2 Dhegraveu Aae segravera2414-15 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 3610 Yermia 2720 118 Lukas 127
Mateos 121 2 Mateos 211ne ana-egravepu dhegraveu aae Daud Egraveu magemakae leo degravenge Maria Te ana dhuna kadꞌo egraveegravena jꞌajꞌi negraveti Roh AmaLamatua 21 Begraveli-camegravedꞌa Maria naraiisi ana mone ca dhegraveu Aa egraveu hudꞌipangare Ne Yesus te Negravengu ka dhupatabuli dhegraveu unu Ama Lamatua negravetikoasa sasala-sasigo rardquoDagger
22 Jꞌara ne jꞌajꞌi segravemi egraveegravena lula AmaLamatua dhu peka mema negraveti uru kare dhegraveu negraveti lii padhai Na ngara naYesaya dhu suri peka na23 ldquoMinanene Begraveli-camegravedꞌa abhu ana
bhegraveni ca dhegraveu dhu kalora iisiteꞌa boe na negravengu dhu degravenge
babia leEgraveegravena na nara iisi Ana Mone ca dhegraveu
Ka ra pangare Ne Imanuelrdquo(Lii Ibrani lsquoImanuelrsquo sasoa na
Ama Lamatua bera-bera degravengeegravedhi)
24 Ropa nii egravele Yusuf kegravedꞌi negravetibhegravejꞌi na Ka na madhutu ka lii pad-hai Ama Lamatua dhu na tadegravengi egravetudꞌara nii deo na Ka nare Maria jꞌajꞌidhegraveu egravemu na 25 Te ngaa na jꞌunupaꞌegraveci boe degravenge Maria toke Marianara iisi aaꞌi Nara iisi nare ka Yusufpangare Ana ne Yesus
2Dhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu
mai tenge Yesus1 Lodꞌo rara iisi Yesus egravetu rae
Betlehem egravetu propensi Yudea dhegraveuaae Herodes dhu negravedꞌu paredha egravetuegraveegravena Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pegraveri-pegraveri negravetiera kajꞌegraveu mai negraveti begraveka dhimu asakota Yerusalem Regravengu se dhu reꞌamegraveu ladhe hua-hegravetu 2 Ropa ra dꞌaiYerusalemdhegraveu se pakaregravei aku regravenguna ldquoDhegraveu Aae negraveti dhegraveu Yahudi dhuheka rara iisi hiu egraveegravena era na bulimia ee Jiꞌi ngegravedhi hua-hegravetu cue egravetubegraveka dhimu dhu jꞌajꞌi mi tadha dhupeka na rara iisi le Negravengu Negraveti egraveegravenaka jiꞌi mai neo pahaha iisi mi Negravengurdquo3 Ropa dhegraveu aae Herodes tadegravengi liineꞌe hegraveia dꞌara na susa Negraveti egraveegravena
ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu Yerusalem segraveradꞌara ra susa kahegravei
4 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae Herodesparoa nare kegravetu agama Yahudi degravengemese agama aaꞌi-aaꞌi segravera ka na karegraveisi peka na ldquoMiu peka segraveku degravengejaꞌa la Kristus dhu Ama Lamatuapadhadha tegraveke egraveegravena rara iisi Ne egravetumiardquo
5 Hegraveia ra dhaa aku regravengu na ldquoEgraveturae Betlehem propensi Yudea Teca dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuangara na Mika dhu suri tegraveke le karegraveinegraveti uru ka na6 lsquoWee Miu dhegraveu Betlehem egravetu
propensi Yudea segraveraBaku pangee na rae miu ne
ca rae iiki dhu dhegraveu ige boeTe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu kapai ca
dhegraveu cegraveu mai negraveti rae neꞌeEgraveegravena na Negravengu jꞌajꞌi dhegraveu
madhenga mi dhegraveu Jaꞌadhegraveu Israꞌelrsquo rdquo
7 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveiadhegraveu aae Herodes paroa mau-maudhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetusegravera Ka na karegravei na ldquoLodꞌo miamiu ladhe megravedhi hua-hegravetu ne cegraveu egravetudedha-lirurdquo Hegraveia ra peka degravenge ne8 Egravele ka na hia si lasi asa BetlehemNa moa degravenge ra peka na ldquoLami hotenge palegraveme era egravetu mia Ana neLadhemiu rage na legravepaharimai segravenaka peka degravenge jaꞌa Te jaꞌa neo lakupahaha iisi mi Negravengu kahegraveirdquo
9 Ropa tadegravengi rare lii padhai dhegraveuaae hegraveia lasi degravenge ka Kacaꞌa laaregravengu regravedhi hari hua-hegravetu dhu uruegraveegravena regravedhi egravetu begraveka dhimu Hua-hegravetune cegraveu egravetu madha regravengu na kako urunegraveti regravengu hegraveia tegraveja egravetu dedha eraAna ne pea
10 Ropa regravedhi hegraveia ra karejꞌe titukegravena 11 Egravele ka lasi asa dꞌara egravemuhegraveia ladhe regravedhi Ana ne degravenge ina NaMaria Hegraveia ra patitu kegravetu urutuu hopahaha iisi mi Ana ne Ka dhegraveu sebhoke megravedha dhu kabꞌua regraveti hia Anane Ra hia hualaa kemenyan degravengeraa ajꞌu hegraveu megravengi
Dagger 121 Ngara Yesus sasoa na ldquoLamatua patabuli dhegraveu negraveti koasa sasala-sasigo rardquo 121 Lukas131 123 Yesaya 714 125 Lukas 221 26 Mika 51 2 Samuel 52
Mateos 212 3 Mateos 3312 Negravebhu boe ka dhegraveu se abhu nii
negraveti Ama Lamatua peka na ldquoLami iaka asa dhegraveu aae Herodesrdquo Negraveti egraveegravenaka ra legravepa hari asa rai regravengu re jꞌaraleo
Yusuf si rai asa Masir13 Lodꞌo dhegraveu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-
hegravetu se legravepa hegraveia ana pajuu Lamatuaegraveci negraveti sorga mai peka degravenge Yusufegravetu dꞌara nii aku negravengu na ldquoYusufPakegravedꞌi degravenge ka dꞌara lai-lai ne MegravetiAna ne degravenge ina Na lami asa MasirPea egravetu negravei toke Jaꞌa peka dꞌai lodꞌomia miu legravepa hari Te dhegraveu aaeHerodes tenge jꞌara ho pamadhe Ananerdquo
14 Hegraveia Yusuf kegravedꞌi negraveti bhegravejꞌi Kamegraveda egraveegravena kahegravei negraveti dhegraveu egravemu nadegravenge Ana ne rai lasi asa Masir 15 Rapea egravetu negravei toke dhegraveu aae Herodesmadhe Jꞌara egraveegravena nuka segravemi ca dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua ngara naHosea suri tegraveke karegravei negraveti uru ka naldquoJaꞌa paroa hari Ana Ku ho legravepa ka
negraveti MasirrdquoDhegraveu aae Herodes pamadhe ana iiki
ae-ae egravetu Betlehem16 Ropa dhegraveu aae Herodes neꞌa
nare na dhegraveu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu segravera leko-monya ne hegraveia nanasa titu kegravena Na paredha sordadꞌuna segravera aku negravengu na ldquoLami asarae Betlehem negravei aa asa rae-rae leodhu padegravetu egravetu egraveegravena Pamadhe aaꞌiana mone iiki dhu dua tegraveu asa hahamairdquo Herodes hia paredha ne lula nasanegravedꞌe lii lolo negraveti dhegraveu dꞌegravelu-megraveusegravera Na ige karegravei negraveti regravengu regravedhihiu-hiu hua-hegravetu cegraveu egravetu dedha-liru
17 Jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi madhutungaa dhu dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua ngara na Yermia suri tegravekepeka na18 ldquoAbhu lii tangi degravenge lii roma iisi
dhegraveu negraveti kota RamaRahel tangi dꞌara pegravedꞌa
lula ana-ana na madhe aaꞌiNa dꞌegravei boe ca dhegraveu sa mai pa-
mako ne
lula ana-ana na aadꞌo hekaca dhegraveu sardquo
Yusuf si legravepa negraveti rai Masir19 Negravebhu-negravebhu ka dhegraveu aae
Herodes madhe Lodꞌo egraveegravena Yusuf siegravetu Masir era Hegraveia Ama Lamatua puaana pajuu Na ca dhegraveu mai negraveti sorgapadꞌelo regravehu na mi negravengu egravetu dꞌaranii 20 Ana pajuu ne lii aku negravenguna ldquoYusuf Kegravedꞌi ka Megraveti ka Anane degravenge ina Na asa Israꞌel Te dhegraveudhu neo pamadhe Ana ne madhe lerdquo21Ropa tadegravengi nare hegraveia Yusuf kegravedꞌiEgravele ka negraveti si asa rai Israꞌel
22 Te ngaa ropa Yusuf tadegravengi naArkalaus ana dhegraveu aae Herodes dhujꞌajꞌi dhegraveu aae limuri ne egravetu propensiYudea ka na madhaꞌu laꞌe asa YudeaEgravele egraveegravena ka Ama Lamatua peka haridegravenge ne egravetu dꞌara nii na ldquoYusuf egraveubaku pea egravetu Yudeardquo Negraveti egraveegravena kalasi pea asa propensi Galilea 23 egraveturae Nasaret Degravenge jꞌara ne lii padhaiAma Lamatua legraveke tareꞌa nuka segravemingaa dhu dhegraveu regraveti lii padhai Na suritegraveke na ldquoBegraveli-camegravedꞌa dhegraveuparoaNeDhegraveu Nasaretrdquo
3Yohanis tuka sarani ajꞌa-nori dhegraveu(Markus 11-8 Lukas 31-18 Yohanis
119-28)1 Lodꞌo Yesus dhu kapai le hegraveia
Yohanis tuka sarani mulai ajꞌa-noridhegraveu egravetu era dhu dhegraveu pea boe egravetupropensi Yudea 2 Na ajꞌa peka naldquoAꞌari pasue Miu hudꞌi mangakuaa tegraveke eele ku sasala-sasigo miu holegravepa asa Ama Lamatua Te limuri nedhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatuardquo
3 Uru egraveegravena ca dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua ngara na Yesaya surile lula-negraveti Yohanis ne aku negravengu naldquoBegraveli-camegravedꞌa abhu dhegraveu paꞌoo-
parodha egravetu dꞌara mamoopeka na
lsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi paꞌegravera segravena ka taopabeꞌa jꞌara
215 Hosea 111 218 Rama egraveegravena kota cue dhu padegravetu degravenge kota Yerusalem 218Yermia 3115 223 Markus 124 Lukas 239 Yohanis 145 32 Mateos 417 Markus 115
Mateos 34 4 Mateos 317ho segravemi mamai Ama
LamatuaTao pamola jꞌara hia Nersquo rdquo
4 Jꞌara mamuri Yohanis ne caropa degravenge dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua uru segravera Megravedha-papake natao negraveti regraveu badha onta Dhari hakena negraveti kaꞌuri badha Ngangaꞌa nakabara degravenge dhua nasu oni
5 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai neoparaga degravenge Yohanis Regravengu mainegraveti kota Yerusalem negraveti kabaraipropensi Yudea aaꞌi-aaꞌi degravenge negravetirae-rae dhu degravetu loko Yarden 6 Rabhoka dꞌara ra aa mangaku sasala-sasigo aaꞌi-aaꞌi egravele ka Yohanis saranisi egravetu dꞌara loko Yarden
7 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae negraveti parteiagama Parisi degravenge dhegraveu parteiagama Saduki lasi asa era egraveegravena kahegraveimanegravengi Yohanis sarani si Te ngaaropa Yohanis ladhe negravedhi si hegraveiana jegraveke si peka na ldquoHeeh Miu secakaraa mege dhu kapodꞌe-kabegraveliBegraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua huku milula tataomiudhubhelu-katubꞌa segraveraMage mi pangee na miu bisa rai negravetihahuku Na 8De beꞌa risi miu legravepa saAma Lamatua aa tegraveke eele sasala miusegravera Egravele na tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌasegravemi ajꞌu dhu hua beꞌa 9 Mage mipangee na miu se abhu mamuri lulajꞌajꞌi ana-egravepu Abraham Mi sanegravedꞌelii jaꞌa ee Te Ama Lamatua bisatao hadhu se jꞌajꞌi ana-egravepu Abrahamkahegravei 10 Baku pamudꞌe Te abhudhu kegravepe mema kataka paꞌegravera patueaaꞌi-aaꞌi ajꞌu dhu hua beꞌa boe segravenaka core asa dꞌara ai
11 Limuri ne jaꞌa sarani miu pakeegravei ho jꞌajꞌi mi tadha dhu peka namiu se tegraveke eele sasala-sasala miu Tengaa pe abhu ca Dhegraveu dhu kapai risinegraveti jaꞌa begraveli-camegravedꞌa mai Masi kajꞌajꞌi ana pua-paleha Na jaꞌa nia boe
sa hegravei Egraveegravena na Negravengu papegravenu dꞌaramiu degravenge Roh Ama Lamatua dhuMola-Megraveci Negravengu taomiu jꞌajꞌimola-megraveci kahegravei sama segravemi dhegraveu pake aiho bhubhu maruru 12 Te Negravengudhu negravedꞌu kokotai degravenge laludhu egravetudꞌara ho neo tatai eele egraveto na Egraveleegraveegravena Na bhori laludhu asa dꞌara sokaTe ngaa egraveto segravera Na dutu asa dꞌaraai dhu heo robhe-robhe dhu madheboerdquo
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Markus 19-11 Lukas 321-22)
13 Lodꞌo egraveegravena Yesus puru mai negravetiGalilea laꞌe asa loko Yarden Namai segravena ka manegravengi Yohanis saraniNe 14 Te ngaa Yohanis noꞌo boeNa pabꞌala peka na ldquoTasamia ka jaꞌasarani Egraveu Sale ne sina ma Hudꞌi Egraveuku dhu sarani jaꞌa Te egraveegravena ka dhu jaꞌaparluurdquo
15 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoPangee ia ka Te ngaa doe neꞌehudꞌi laa egraveu di dhu sarani Jaꞌa Degravengejꞌara segravemi neꞌe egravedhi tao madhutudadꞌegravei Ama Lamatuardquo
Ropa tadegravengi nare ka Yohanisbꞌala aku negravengu na ldquoSadꞌi aku EgraveurdquoHegraveia Yohanis sarani Yesus
16 Ropa sarani egravele ka Yesus kaluanegraveti dꞌara loko Cagꞌagꞌa laa lirubhoke eele Hegraveia ladhe negravedhi RohAma Lamatua puru mai nuka segravemikoro jꞌaha dhu mai tegraveka mi Negravengu17 Hegraveia ra tadegravengi lii Ama Lamatuanegraveti dedha-liru peka naldquoNegravengu ne Ana pasue Jaꞌa
Negravengu pakarejꞌe taruu dꞌaraJaꞌardquo
4Dhegraveu aae nidhu dadugu-rariu
Lamatua Yesus(Lukas 41-13 Markus 112-13)
33 Yesaya 403 34 2 Dhegraveu Aae segravera 18 37 Mateos 1234 2333 39 Yohanis833 310 Mateos 719 311 Madhutu sasuri lii Yunani asli dhu suri peka na ldquobaptis degravengeRoh Lamatua dhuMola-Megraveci aa airdquo ldquoBaptis degravenge Roh Nardquo sasoa na ldquopapegravenu dꞌara miu degravenge Roh AmaLamatua dhu Mola-Megravecirdquo ldquoBaptis degravenge airdquo sasoa na ldquoNegravengu tao miu jꞌajꞌi mola-megraveci kahegravei samasegravemi dhegraveu pake ai ho bhubhu marururdquo 317 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27Yesaya 421 Mateos 1218 175 Markus 111 Lukas 935 41 Ibrani 218 415
Mateos 41 5 Mateos 4171 Egravele ka Roh Ama Lamatua negraveti
Yesus asa dꞌara mamoo segravena ka dhegraveuaae nidhu segraveku Ne 2 Egravetu era neꞌeYesus naꞌa-ninu boe egravepa nguru lodꞌomegraveu-megraveda Hegraveia Na manganga titukegravena 3 Ropa Na manganga segravemiegraveegravena hegraveia dhegraveu aae nidhu mai segravekuNe peka na ldquoEgraveu ne tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatua do Ladhe tareꞌa naparedha hadhu se ho jꞌajꞌi ngangaꞌardquo
4 Te ngaa Yesus dhaa na ldquoDhusuri egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua peka nalsquoDhegraveu rai-hahamamurimesa boe negraveti
ngangaꞌa diTe ngaa regravengu hudꞌi nanene ku
Lii Holo-Nori Ama Lamatuaaa tao madhutu dadꞌegravei Na
kahegraveirsquo rdquo5 Ka dhegraveu aae nidhu negraveti Yesus asa
kota Yerusalem kota Lamatua dhumola-megraveci egraveegravena Egravele ka na negraveti Yesusasa era dhu dedha risi egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi 6 Hegraveia nidhu nepeka ldquoLadhe Egraveu ne tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatua Egraveu ridhu segraveku asa hahanegravei Te dhu suri tegraveke egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua nalsquoPe Ama Lamatua pua ana pajuu negraveti
sorgasegravena ka jꞌaga Egraveursquo
Aa egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua dhu suri kahegraveilsquoPe ra kanata ai ra ho sibhe Egraveu
segravena ka ngiꞌu Egraveu pegravedꞌa boe aahaga Egraveu goi legraveke boe hadhu sahegraveirsquo rdquo
7 Te ngaa Yesus bꞌala aku Negravenguna ldquoAbhu kahegravei dhu suri tegraveke egravetudꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatuadhu peka nalsquoAma Lamatua egraveegravena Lamatua egraveu
De egraveu baku pua Ne pake koasaNa segravena ka padꞌelo buktipeka na
Negravengu egraveegravena tareꞌa-reꞌaAma Lamatuarsquo rdquo
8 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae nidhu nenegraveti hari Yesus asa kolo ledhe dhu
dedha aae Hegraveia na padꞌelo aaꞌi saragadegravenge babeꞌa negara aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne 9 Ropa na padꞌelo nare hegraveiadhegraveu aae nidhu ne peka aku negravenguna ldquoSadꞌi Egraveu patitu kegravetu urutuu segravenaka pahaha iisi mi jaꞌa pe jaꞌa hia aaꞌiseꞌe se mi Egraveurdquo
10 Te ngaa Yesus jegraveke ne peka naldquoHe nidhu Pakajꞌegraveu negraveti era neꞌe neTe Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatuasuri nalsquoEgraveu hudꞌi pahaha iisimi AmaLamatua
aa egraveu ne hudꞌi sabꞌa ku dhoka hiaNegravengu dirsquo rdquo
11 Ropa dhegraveu aae nidhu tadegravengi liine hegraveia na tegraveke eele Yesus Te ngaaana pajuu Ama Lamatua negraveti sorgamai uri Ne
Lamatua Yesus mulai ajꞌa-nori dhegraveuegravetu Galilea
(Markus 114-15 Lukas 414-15)12 Tegraveu egraveegravena dhegraveu aae Herodes pa-
maso Yohanis tuka sarani asa dꞌaraegravemu begravedho Ropa Yesus tadegravengi hegraveiaNa legravepa asa Galilea 13 Laꞌe asa raeNa Nasaret egravele ka laꞌe taruu pea egraveturae Kapernaum Rae egraveegravena egravetu sebhedano Galilea egravetu rai Sebulon degravengeNaftali 14 Degravenge jꞌara ne Na taomadhutu ngaa dhu dhegraveu negraveti lii pad-hai Ama Lamatua ngara na Yesayasuri tegraveke peka na15 ldquoRai Sebulon degravenge rai Naftali
dhu padegravetu degravenge dano Galileaegravetu sebhe haa loko Yarden
Dhegraveu Yahudi boe pea egravetuera segravera kahegravei
16 Regravengu dhu mamuri egravetu dꞌaramaroga
te ngaa limuri ne regravedhi le saraaAa saraa ne heo le
palegraveme mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhutadhe megraveka Ama Lamatuardquo
17 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena Yesus mu-lai ajꞌa-nori dhegraveu peka na ldquoMiu hudꞌisoro kabodho aa tegraveke eele sasala-sasigo miu ho mamuri ka degravenge
44 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 83 46 Lii Sodꞌa Koa-Kio 9111-12 47 Lole HariJꞌara-jꞌara Mamuri 616 410 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 613 412 Mateos 143 Markus617 Lukas 319-20 413 Yohanis 212 416 Yesaya 91-2 417 Mateos 32
Mateos 418 6 Mateos 510mola-megraveci Te limuri ne dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa le jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatuardquo
Lamatua Yesus paroa nare dhegraveusabꞌa dhasi dhegraveu egravepa ho madhutu Ne
(Markus 116-20 Lukas 51-11)18 Ca tegraveka Yesus kako re sebhe
dano Galilea Na paraga degravenge dhegraveudua dhu paꞌaꞌari Egraveci ngara na Simondhu tema paroa ne Petrus Aa arina Anderias Dua ra dhu pegraveku iꞌaegravetu dano Galilea lula dua ra dhegraveusabꞌa dhasi 19 Hegraveia Yesus paroa siaku Negravengu na ldquoMai ku madhutu JaꞌaMiu biasa tenge iꞌa te ngaa limuri neJaꞌa neo ajꞌa miu ho jꞌajꞌi tuka tengedhegraveurdquo 20 Ropa ra tadegravengi rare hegraveiadua ra tegraveke eele degravenge ka pegraveku ra lasimadhutu Yesus
21 Egravele ka Yesus kako hari ciki hegraveialadhe negravedhi ana Sabadeus dhegraveu duaAꞌa ngara na Yakobis aa ari na Yoha-nis Dua ra dhu lalau paie pegraveku egravetudedha koha sama-sama degravenge amara Hegraveia Yesus paroa dua ra segravena kamadhutu Ne 22 Ropa ra tadegravengi rarehegraveia ra tegraveke eele ama degravenge koha ralasi madhutu Ne
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu aapuri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa
(Lukas 617-19)23 Egravele ka Yesus si kako palegraveme
propensi Galilea ho Na ajꞌa-nori dhegraveuegravetu dꞌara egravemu sabajꞌa dhegraveu YahudiNa ajꞌa Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatuaaa Na peka jꞌara-jꞌara tasamia segravenaka dhegraveu bisa madhutu paredhaAma Lamatua Aa Na puri-paꞌegravelekahegravei dhegraveu negraveti rupa-rupa papegravedꞌa-taregravegu 24 Negravebhu boe ka tataoYesus ne dhegraveu lolo palegraveme toke dꞌaipropensi Siria aaꞌi-aaꞌi Hegraveia dhegraveu regravetidhegraveu ra dhu legraveke rupa-rupa papegravedꞌaasa Yesus Dhegraveu se regraveti kahegravei dhegraveudhu nidhu tao dhu hujꞌu kahibꞌidegravenge dhu karuku Ka Na puri-paꞌegraveleaaꞌi si 25 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae-aemai madhutu Ne Dhegraveu se mai negravetipropensi Galilea aa negraveti rai Canguru
Kota dhu ra peka na Dekapolis Dhegraveucahagꞌe mai negraveti kota Yerusalem negravetipropensi Yudea aanegraveti cabegravekadhimuloko Yarden
5Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu egravetu
ledhe1 Ropa Yesus ladhe negravedhi dhegraveu ae-
ae mai madhutu Ne hegraveia Na caꞌe laꞌeasa ledhe iiki cue ka Na madhegravedi egravetuegraveegravena Ana-anamadhutu dhuNa hagꞌenare segravera mai padegravetu segravena ka naneneNe 2Hegraveia Na ajꞌa-nori si peka na
Dhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa abhu aꞌoto(Lukas 620-23)
3 ldquoDhegraveu kasia regravengu otolula Ama Lamatua mesa Na ka
Dhegraveu Aae regravengu dhu hua iia4 Dhegraveu dhu egravetu dꞌara sasusa regravengu
otolula Ama Lamatua mesa Na ka
dhu pamahoꞌo dꞌara si5 Dhegraveu haha oto
lula regravengu ka dhu begraveli-camegravedꞌasegravemi rare megravengi-nale aaꞌi-aaꞌidhu Ama Lamatua moa tegraveke
6 Dhegraveu dhu dꞌara kateme degravenge AmaLamatua regravengu oto
lula egraveegravena na Negravengu ka dhu hia singaa dhu ra neo
7 Dhegraveu dhu padꞌelo rasa kasiami dhegraveuleo regravengu oto
lula egraveegravena na Ama Lamatua kasiaregravengu kahegravei
8 Dhegraveu dhu dꞌara mola-megraveci regravenguoto
lula egraveegravena na regravengu unu ra ladheregravedhi Ama Lamatua
9 Dhegraveu dhu tema padame dhegraveu regravenguoto
lula egraveegravena na Ama Lamatua kadhu peka na lsquoRegravengu seꞌe kaana Jaꞌarsquo
10 Dhegraveu dhu pasae jꞌajꞌegravera lulara madhutu Ama Lamatuaregravengu oto
lula Lamatua mesa Na ka DhegraveuAae regravengu dhu hua iia
423 Mateos 935 Markus 139 54 Yesaya 612 55 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3711 56Yesaya 551-2 58 Lii Sodꞌa Koa-Kio 243-4 510 1 Petrus 314
Mateos 511 7 Mateos 52411 Ladhe dhegraveu leo pajꞌegravera miu lula
miu madhutu Jaꞌa miu oto kahegraveiLadhe dhegraveu padhai kakedꞌu miu aalole paꞌele iie kolongara miu miu otokahegravei 12Masi ka segravemi egraveegravena te ngaamiu hudꞌi pakasee iisi aa pakarejꞌedꞌara lula Ama Lamatua dhu sadianare le pala dhu ae hia miu egravetu sorgaTe ngaa sanegravedꞌe Mesa boe miu didhu dui jꞌajꞌegravera segravemi egraveegravena te lodꞌo urusegravera dhegraveu dhu pajꞌegravera le kahegravei dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatuardquo
Dhegraveu dhu madhutu Lamatua Yesusnuka segravemi masi degravenge saraa
(Markus 950 Lukas 1434-35)13 ldquoLadhe egravedhi dꞌegravei segravena ka ngan-
gaꞌa jꞌajꞌi beꞌa na egravedhi tao ku masiSegravemi egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveu dhu ma-muri egravetu rai-haha ne regravengu parluumiu Te ngaa ladhe masi segravero hekagaguna na ngaa Dhoka core eele diegravetu jꞌara ho dhegraveu jꞌegraveli ne
14 Miu hudꞌi mamuri ku segravemi labhukahegravei segravena ka dhegraveu ae bisa ladheregravedhi miu degravenge beꞌa Miu hudꞌiheo loꞌa-loꞌa ku nuka segravemi kota egravetukolo ledhe dhu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladheregravedhi ne 15Ladhe dhegraveupaheo labhuiiki ra saguru boe ne degravenge egraveru raite ngaa ra padhegravedi labhu ne egravetu eradedha ho pasaraa aaꞌi dꞌara egravemu16 Miu hudꞌi mamuri ku segravemi egraveegravenaMamuri miu hudꞌi saraa ku segravena kadhegraveu leo ladhe regravedhimamurimiu dhubeꞌa Ropa dhegraveu ladhe regravedhi mamurimiu segravemi egraveegravena ra dedꞌe padedha-dedha kolongara Ama Lamatua pekana lsquoIra ii Ama miu egravetu sorga kapaititu kegravena ngarsquo rdquo
Mamai Lamatua Yesus segravena kapamegraveci atora Ama Lamatua
17 ldquoMage miu pangee na mamaiJaꞌa asa rai-haha ne segravena ka tao eeleatora Ama Lamatua dhu pangegravedꞌu miMusa Aa baku pangee na Jaꞌa pusi-pahae boe degravenge ngaa dhu uru egraveegravena
dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuapeka tegraveke le Te mamai Jaꞌa nesegravena ka pamegraveci jꞌara aaꞌi-aaꞌi nukasegravemi mia dhu ra peka tegraveke 18 Negravetiegraveegravena ka nanene paie-iie Liru degravengerai-haha bisa megraveka laho aaꞌi ladheaaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi megraveka madhutu atoraAma Lamatua Masi ka ca kategravedꞌaegraveegravena ka bisa boe ele negraveti atora se19 Negraveti dhegraveu unu Ama Lamatua aaꞌi-aaꞌi ladhe abhu dhu sisu atora AmaLamatua lula na pangee na lsquoAtorane ana iiki-iiki di de gaguna naaadꞌorsquo Hegraveia na ajꞌa segravemi egraveegravena kahegraveimi dhegraveu leo pe Ama Lamatua egravetusorga tao ne jꞌajꞌi mi ca dhegraveu ana iikiTe ngaa bagi mi dhegraveu dhu tao mad-hutu aaꞌi atora Ama Lamatua hegraveiana ajꞌa-nori dhegraveu leo segravemi egraveegravena begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua pakabꞌua ne20 Parcaya la Jaꞌa Miu hudꞌi mamurimola risi negraveti mese agama degravengedhegraveu partei agama Parisi segravera Ladheaadꞌo na miu bisa boe jꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatuardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu segravenaka baku panasa
(Lukas 1257-59)21 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa
dhu hia mi begravei-baki egravedhi peka nalsquoBaku pamadhe dhegraveu te dhegraveu cee dhupamadhe dhegraveu negravengu legraveke hukursquo22 Te ngaa Jaꞌa peka degravenge miu segravemineꞌe baku panasa te dhegraveu cee dhunasa degravenge aꞌari na egraveegravena na negravengulegraveke huku Dhegraveu dhu jegraveke aꞌari na kapeka na lsquoEgraveu bodꞌo kabaorsquo pe negravengulaꞌe dhaa asa dhegraveu heka-dhegraveu hekaagama Aa dhegraveu cee dhu jegraveke aꞌarina lsquoGoa eersquo negravengu legraveke huku egravetu ainaraka
23 De ladhe egraveu dhu megraveti megravedhapersembahan hia Ama Lamatua tengaa egraveu sanegravedꞌe na abhu aꞌari dhunasa era degravenge egraveu 24 tegraveke eele uuruku megravedha persembahan segravera Hegraveialamu padame ku degravenge aꞌari mu egravele
511 1 Petrus 414 512 2 Sejara negraveti Israꞌel degravengeYahuda 3616 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha752 513 Markus 950 Lukas 1434-35 514 Yohanis 812 95 515 Markus 421Lukas 816 1133 516 1 Petrus 212 518 Lukas 1617 521 Kalua negraveti Masir 2013Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 517
Mateos 525 8 Mateos 540na heka mai hia persembahan se asaAma Lamatua kegravena
25 Ladhe ca dhegraveu neo tao lii langudegravenge egraveu beꞌa risi lamu lai-lai hopadame degravenge ne Ladhe aadꞌo dhegraveune negraveti egraveu asa hakim Hegraveia hakimsaraka egraveu sa polisi ka ra pamaso egraveuasa dꞌara begravedho 26 Jaꞌa pasanegravedꞌetareꞌa-reꞌa mi egraveu ne Egraveegravena na egraveu peataruu egravetu dꞌara begravedho toke bꞌae aaꞌimegraveu-megraveu kegravelu-gꞌegravetu egraveu segraverardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu segravenaka baku tao jꞌara makae
27 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musadhu peka na lsquoBaku bersinarsquo 28 Tengaa Jaꞌa neo peka na segravemi neꞌedhegraveu dhu ladhe negravedhi dhegraveu bhegraveni egravecihegraveia dꞌara na neo jꞌunu paꞌegraveci degravengene na dhegraveumonenebersina le degravengebhegraveni ne egravetu dꞌara na 29 Ladhe egraveutao sala pake musi madha gꞌana egraveuna edꞌo eele ne Te beꞌa risi egraveu masosorga degravengemusimadha cabegraveka di aabaku ra pegraveci mu asa dꞌara ai narakadegravenge musi madha dua-dua 30 Aaladhe egraveu tao sala degravenge kacui-aaigꞌana egraveu poro eele kacui-aai ne Tebeꞌa risi egraveu maso sorga degravenge kacui-aai cabegraveka di aa baku ra pegraveci mu asadꞌara ai naraka degravenge kacui-aai dhukateme iisirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu hobaku paꞌia-paꞌela
(Mateos 199 Markus 1011-12 Lukas1618)
31 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musana lsquoDhegraveu dhu paꞌia degravenge dhegraveu egravemu-kamali na negravengu hudꞌi hia ku sasuripaꞌia mi bhegraveni egraveegravenarsquo 32 Te ngaa Jaꞌapeka segravemi neꞌe ladhe abhu dhegraveu dhuia eele dhegraveu egravemu na te ngaa bhegraveni netao negravedhi boe jꞌara makae hegraveia bhegravenine leo hari egravemu na dhegraveu egravemu uuruegraveegravena ka dhu tao negravengu jꞌajꞌi bersina
Aa ladhe abhu dhegraveu mone dhu leonare bhegraveni dhu dhegraveu egravemu na ia eelena regravengu dua ra bersina kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori jꞌara soo-subha
33 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musadhu na hia mi begravei-baki egravedhi peka nalsquoLadhe egraveu pajaji pake lii soo-subhadhu ale kolongara Ama Lamatua naegraveu dhu paꞌegraveki le degravenge soo-subhaegraveegravenarsquo 34 Te ngaa Jaꞌa peka segravemineꞌe ladhe egraveu neo pajaji na magemu jꞌoka subha Baku subha degravengengara sorga lula sorga egraveegravena era peaAma Lamatua 35 Mage subha pakengara rai-haha lula rai-haha ne erabane haga Ama Lamatua Aa magesubha pake ngara Yerusalem lulaYerusalem egraveegravena kota negraveti Dhegraveu AaeKapai 36 Baku subha pake ngarakabꞌa kegravetu miu Te miu degravenge boekoasa ho paredha regraveu kegravetu miu segravenaka ca loa sa jꞌajꞌi megravedhi do jꞌajꞌi pudhi37 De ladhe miu neo pajaji dhu pekaoo na peka la lsquooorsquo di Te ngaa ladheaadꞌo na peka la lsquoaadꞌorsquo di Ladhemiu peka risi negraveti egraveegravena segravera sa jꞌajꞌajꞌinegraveti nidhurdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori segravena kabaku bꞌala bhabhelu degravenge bhabhelu tengaa hudꞌi bꞌala degravenge jꞌara lalau-laloꞌodhu beꞌa risi hari
(Lukas 629-30)38 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa
dhu peka na lsquoLadhe dhegraveu cee dhupaꞌele iie musi madha miu na paꞌeleiie kahegravei musi madha na Aa ladheabhu dhegraveu dhu pakabhui eele ngutuegraveu na pakabhui eele ngutu nakahegraveirsquo 39 Te ngaa Jaꞌa peka degravengemiu segravemi neꞌe baku bꞌala bhabheludegravenge bhabhelu Ladhe dhegraveu tegravebꞌeripi egraveu cabegraveka na hudꞌi laa na tegravebꞌehari ripi dhu leo 40 Ladhe dhegraveu neotenge lii langu degravenge egraveu ho neo nare
527 Kalua negraveti Masir 2014 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 518 529 Mateos 189 Markus 947 530 Mateos 188 Markus 943 531 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 241-4 Mateos 197 Markus104 532 Mateos 199 Markus 1011-12 Lukas 1618 1 Korintus 710-11 533 Atora negravetiAma-ama Agama 1912 Sensus 302 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2321 534 Yakobis 512 Yesaya661 Mateos 2322 535 Yesaya 661 Lii Sodꞌa Koa-Kio 483 538 Kalua negraveti Masir 2124Atora negraveti Ama-ama Agama 2420 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1921
Mateos 541 9 Mateos 69kodho egraveu na hia ne kodho pana egraveukahegravei 41Ladhe sordadꞌu ca dhegraveu laka-seti egraveu ho pasae megravedha na kako dꞌaica kilometer na egraveu pasae megraveti kajꞌegraveuna toke dua kilometer 42 Ladhe dhegraveuneo manegravengi nare megravedha egraveu egraveci nahia la Aa ladhe dhegraveu neo pija megravedhaegraveu na hia lardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori segravena ka suedhegraveu dhu tegraveka dꞌara degravenge egravedhi
(Lukas 627-2832-36)43 ldquoMiu tadegravengi le dhu peka na
lsquoSue la aꞌari egraveu aa nasa la degravenge dhegraveudhu nasa degravenge egraveursquo 44 Te ngaa Jaꞌapeka segravemi neꞌe egraveu hudꞌi sue ku dhegraveudhu nasa degravenge egraveu aa manegravengi hoLamatua hia megravengi-nale mi dhegraveu dhupajꞌegravera egraveu 45 Ladhe egraveu tao segravemi egraveegravenaegraveu padꞌelo na egraveu ana Ama egravetu sorgaLula Negravengu ka tao madha lodꞌo hiadhegraveudhubeꞌa degravenge dhegraveudhubheluNa papuru egravejꞌi hia dhegraveu dhu tao mad-hutu paredha Na aa mi dhegraveu dhulabꞌa paredha Na kahegravei 46 De ladheegraveu sue dhoka dhegraveu dhu sue egraveu egraveungee na Ama Lamatua hudꞌi bꞌala hiaegraveu megravengi-nale do Aadꞌo Te dhegraveubhelu kahegravei neꞌa sue angalai na dhusue negravengu 47De ladhe egraveu meꞌa dhokahia lii mahoꞌo mi angalai egraveu na kolo-karisi na ngaa Te dhegraveu dhu parcayaboe Ama Lamatua reꞌa adꞌu-ue jꞌarasegravemi egraveegravena kahegravei 48 De sanegravedꞌe eeAma mu egravetu sorga sue dhegraveu aaꞌi-aaꞌiDe egraveu hudꞌi taomadhutu ku segravemi egraveegravenakahegraveirdquo
6Lamatua Yesus ajꞌa segravena ka soru-
bara dhegraveu-dhegraveu susa1 Yesus ajꞌa taruu peka na
ldquoSanegravedꞌe Mage mi madhutu atoraagama di segravena ka dhegraveu padꞌiri miuTe ladhe miu tao segravemi egraveegravena Ama miuegravetu sorga bꞌala boe rui-jꞌajꞌegravera miu
2 Ladhe miu neo soru-bara dhegraveukasia mage lami palolo asa mia-miaTe ladhe miu se tao segravemi egraveegravena miuca ropa degravenge dhegraveu dhu padhai lii
leo tao leo Dhegraveu segravemi segravera dꞌegraveilasi karihu asa dꞌara egravemu sabajꞌa hodhegraveu koa si peka na lsquoIra ii Dhegraveu nemajꞌegraveni madhutu atora agama ngarsquoJaꞌa peka mola-mola kegravena Dhegraveu dhutema segravemi rare lii koa-kadꞌiri negravetidhegraveu regravengu se abhu le pala ra 3 Deladhe miu neo soru-bara dhegraveu dhudegravenge boe ngaa-ngaa magemi palolokahegravei 4 Degravenge segravemi egraveegravena dhegraveu egraveturai-haha ne reꞌa boe Te ngaa Amamiu egravetu sorga dhu neꞌa ngaa dhu miutao pahuni Pe Negravengu ka dhu bꞌala hiamiu berkat ae-aerdquo
Lamatua Yesus ajꞌa dhegraveu sabajꞌa(Lukas 112-4)
5 ldquoLodꞌo miu sabajꞌa miu baku taonuka segravemi dhegraveu dhu padhai lii leotao leo Dhegraveu se dꞌegravei lasi asa jꞌaradhu dhegraveu ae-ae aa titu egravetu dꞌaraegravemu manegravengi-mangajꞌi ho dhegraveu koa-kadꞌiri si peka na lsquoDhegraveu se dhegraveumola-megravecirsquo Te ngaa nanene pabeꞌa-beꞌa Degravenge regravengu abhu koa segravemiegraveegravena regravengu segravemi rare le pala ra6 Te ngaa miu baku segravemi egraveegravena Ladhemiumanegravengi-mangajꞌi lami asa dꞌarakama ho begravedho babegravedho na Egravele egraveegravenaheka mi sabajꞌa mau-mau hia Ama miegravetu sorga Masi ka dhegraveu leo regravedhi boete ngaa Ama miu ladhe negravedhi Begraveli-camegravedꞌa Na bꞌala hia miu berkat ae-ae
7 Ladhemiu sabajꞌa baku padhai liidhu degravenge boe kolo-kapua Te dhegraveudhu tadhe boe Ama Lamatua sabajꞌasegravemi egraveegravena ka Regravengu pangee na AmaLamatua dꞌegravei nanene lii manegravengi radhu madhera lola-lola egraveegravena 8 Magemi madhutu jꞌara regravengu segravera Te masika miu dhae manegravengi megraveka ngaa-ngaa negraveti Ama mi egravetu sorga te ngaaNegravengu dhu neꞌa mema le ngaa dhumiu parluu 9 De ladhe sabajꞌa namadhutu la conto segravemi neꞌelsquoAma egravetu sorga Kolongara Ama dhu
mola-megraveci 543 Atora negraveti Ama-ama Agama 1918 548 Atora negraveti Ama-ama Agama 192 Lole HariJꞌara-jꞌara Mamuri 1813 61 Mateos 235 65 Lukas 1810-14
Mateos 610 10 Mateos 625Hudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dedꞌe
padedha-dedha kolongaraAma dhu kapai egraveegravena
10 Hudꞌi laa Ama jꞌajꞌi Dhegraveu Aae midhegraveu aaꞌi-aaꞌi
Hudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi taomad-hutu paredha Ama egravetu rai-haha ne
nuka segravemi ana pajuu Amatao madhutu paredhaAma egravetu sorga
11 Ama hia la jiꞌi ngangaꞌa-nganginudhu dꞌai begraveli-begraveli
12 Jiꞌi manegravengi ho Ama saku eele aaꞌisasala-sasigo jiꞌi
nuka segravemi jiꞌi kahegravei pabhegravelu eelesasala dhegraveu dhu ra tao mi jiꞌi
13 Ama jꞌaga la jiꞌi segravena ka jiꞌi bakutao bhabhelu
Aa pakajꞌegraveu la jiꞌi negraveti koasanidhu
[Te Ama ka Dhegraveu Aae dhu koasa kapairisi eele
Aa Ama ka dhu megravedꞌu paredhatoke dꞌai mia-mia laꞌe
Sabajꞌa jiꞌi dꞌai sange neꞌeka Ama Amin]rsquo
14 Te ngaa sanegravedꞌe ee Ladhe miupabhegravelu eele sasala dhu dhegraveu tao mimiu egraveegravena na Ama mi egravetu sorga sakueele sasala-sasigo miu kahegravei 15 Tengaa ladhe miu moꞌo boe pabhegravelueele sasala dhu dhegraveu tao mi miu begraveli-camegravedꞌa Amami bhegravelu boe sasalamiukahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori jꞌara-jꞌarapuasa
16 ldquoLadhe miu manegravengi-mangajꞌiaa puasa mage mi tao regravehu susanuka segravemi dhegraveu dhu padhai lii leotao leo Te ra adꞌu-ue jꞌara egraveegravena hodhegraveu padꞌiri si peka na lsquoDhegraveu seꞌese dhegraveumola-megravecirsquo Te ngaa sanegravedꞌeee Degravenge segravemi rare koa-kadꞌiri segravemiegraveegravena na regravengu abhu le pala ra 17 Tengaa ladhe miu puasa legraveu pamegraveu-megraveu regravehumi aa sageri paie kegravetu miu18 De ladhe dhegraveu regravedhi miu reꞌa boena miu dhu puasa Te ngaa Ama miu
neꞌa Pe Na pala hia miu megravengi-naleae-aerdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara-jꞌara pak-aboko megravedha-panyau egravetu sorga
(Lukas 1233-34)19 ldquoMiu baku sabꞌa taruu ho dhod-
hoka pakaboko megravedha-panyau ae-aeegravetu rai-haha ne di Te hubꞌu degravengerutu paꞌele iie aaꞌi si Aa dhegraveu man-aꞌu mai paꞌele iie era tategraveka megravedha-panyau aa manaꞌu regraveti si 20 Tengaa beꞌa risi miu majꞌegraveni sabꞌa segravenaka pakabokomegravedha-panyau ae-ae egravetusorga Te egravetu era negravei abhu boe hubꞌudegravenge rutu dhu paꞌele iie si aa abhuboe dhegraveumanaꞌu homaimanaꞌu regraveti21 Te ladhe miu tegraveka megravedha-panyaumiu egravetu eramia na tatu dꞌaramiu egravetuegraveegravena kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara-jꞌara ma-muri egravetu dꞌara saraa
(Lukas 1134-36)22 ldquoMusi madha dhegraveu nuka segravemi
labhu dhu pasaraa dꞌara ra Ladhemusi madha na megraveu negravengu madhutujꞌara mamuri dhu hua iia egraveci egraveegravena kadegravenge dhegraveu dhu kako egravetu dꞌara saraa23 Te ngaa ladhe musi madha na ahunegravengu bisa boe kako madhutu madhajꞌara mola nuka segravemi dhegraveu dhu gogoai lae-lae egravetu dꞌara maroga De ladhesaraa egravetu dꞌara miu jꞌajꞌi maroga namiu mamuri dꞌara maroga kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu hobaku pangee mamuri ne tasa mera mia
(Lukas 1613 1222-31)24 ldquoDhegraveu bisa boe sabꞌa hia dua
lamatua lula egraveegravena na negravengu dꞌegraveirisi ca dhegraveu di Bisa kahegravei negravengumadhutu lamatua egraveci aa pusi-pahaeboe dhu leo Negraveti egraveegravena ka egraveu bisaboe peka na lsquoAma Lamatua egraveegravenaLamatua jaꞌarsquo ladhe egraveu tao doi-dharijꞌajꞌi mi lamatua egraveu
25 Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka degravengemiu segravemi neꞌe baku bhute pangeena jaꞌa mamuri tasa mera mia kuꞌa-kinu ngaa pake ngaa Miu pangee
613 b Egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru egraveegravena ra suri tabha boe kalimat egravetu dꞌara kurung ne 615 Markus 1125-26 619 Yakobis 52-3
Mateos 626 11 Mateos 78na mamuri ne dhoka taꞌa-tinu di Aangiꞌu ne dhoka pake megravedha-papakedi Aadꞌo segravemi egraveegravena 26 Ladheku manu-bhui dhu lela egravetu taloraliru Regravengu bhute regravedhi boe segravela hinidegravenge puu-gꞌegravetu ho tegraveka ngangaꞌaegravetu dꞌara soka Te ngaa Ama miuegravetu sorga piaramanu-bhui segravera taruuTatu Negravengu kabꞌoi miu risi eele negravetiregravengu De ngee pabeꞌa-beꞌa Te AmaLamatuapakabꞌuamiu risi negravetimanu-bhui segravera 27 Ladhe dhegraveu titu egravetumadha tegraveru ho na bhute degravenge lalaungiꞌu na negravengu bisa pamadhera haringiꞌu na do Bisa boe 28 Ladhe bisaboe na nga tao ka miu bhute degravengepangee hari megravedha-papake Lamiladhe ku hela bunga dhu muri tabꞌaegravetu dꞌara padꞌa sodꞌa Regravengumanyegraveruboe hegravengu aamanegravenu boe sigꞌi sa hegravei
29 Te ngaa sanegravedꞌe ku la Megravedha-papake dhegraveu aae Soleman dhu kabꞌuarisi saraga na bisa boe segi saragahela bunga ne 30 Te Ama Lamatuataru kira mi bunga dhu muri dhokadoe neꞌe aa begraveli madhe ho dhegraveu coreasa dꞌara ai Ladhe Na tao segravemi egraveegravenatatu Negravengu papake miu risi eele negravetihela bunga segravera De tasamia ka miuparcaya paꞌegravera boe mi Negravengu 31Debaku mi pangee na lsquoJiꞌi neo ngaꞌangaarsquo do lsquoNeo nginu ngaarsquo dolsquoNeo pake ngaarsquo 32 Dhegraveu dhu par-caya boe Ama Lamatua regravengu sabꞌaloe boe ho neo abhu aaꞌi-aaꞌi se Tengaa miu baku tao segravemi egraveegravena te Amamiu egravetu sorga dhu neꞌa aaꞌi le ngaa-ngaa dhu miu parluu 33 Te ngaa miuhudꞌi pakako uuru ku sasabꞌa Na aahudꞌi madhutu ku paredha Na hekaNa hia miu aaꞌi-aaꞌi dhu miu parluu34 De baku bhute pangee na begravelimiu parluu ngaa Te begraveli egraveegravena degravengebhabhute unu na Sasusa lodꞌo doeneꞌe egravele egravetu doe neꞌe kahegraveirdquo
7Lamatua Yesus ajꞌa segravena ka baku
galaa dhegraveu(Lukas 637-3841-42)
1 ldquoMiu baku galaa dhegraveu segravena kaAma Lamatua baku pasala miu kahegravei2 Ladhe miu nile dhegraveu segravemi mia peAma Lamatua nile miu segravemi egraveegravenakahegravei Ladhemiu ige sasala dhegraveu segravemimia begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua igesasala miu segravemi egraveegravena kahegravei 3Masi kasasala dhegraveu ciki ooꞌe egraveegravena ka egraveu bhegraveluboe Te ngaa sasala egraveu dhu kapai egraveupameꞌa boe ciki sa Egraveci egraveegravena ka degravengeegraveu ladhe megravedhi ahu ca kategravedꞌa egravetudꞌara madha angalai egraveu te ngaa abhuagarii aae ca laa dhu paꞌabhe naremusi madha egraveu dhu egraveu meꞌa moreboe 4 Nga tao ka egraveu bani peka nalsquoAngalai Mai ho jaꞌa tiu eele ahu negravetidꞌara madha egraveursquo Aa te ngaa egraveu mesamu bisa boe megravedhi ngaa-ngaa lulaagarii aae dhu hutu nare musi madhamu 5 Heeh Egraveu ne mema dhegraveu dhupadhai lii leo tao leo Tao eele uuruku agarii negraveti musi madha egraveu hekaladhe megravedhi ahu ca kategravedꞌa egravetu dꞌaramadha angalai mu segravena ka egraveu bisa tiueele ahu ne kegravena
6 Baku ajꞌa jꞌara Lamatua dhumola-megraveci mi dhegraveu dhu dꞌegravei pahahedhegraveu Lula dhegraveu segravera nuka segravemi busapakadhi dhu ra kabegraveli mai kadhi harimiu Regravengu segravera goa sama segravemi hahikahegravei Ladhe dhegraveuhia nemutiara dhukabꞌua na pusi boe Te neꞌa dhokajꞌegraveli palaho dirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori ho baku loemanegravengi-mangajꞌi
(Lukas 119-13)7 ldquoLadhe miu sabajꞌa
baku loe manegravengi mi Lamatuate egraveegravena na Na hia
Ladhe patangi-tengepe Na padꞌelo jꞌara
Ladhe kadꞌeu taruu babegravedhope Na bhoke
8 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu loe boemanegravengi mi Lamatua
egraveegravena na ra segravemi rareDhu patangi-tenge
pe ra abhuDhu kadꞌeu taruu
pe Na bhoke egravemu 630 1 Dhegraveu Aae segravera 104-7 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 93-6 75 Markus 424
Mateos 79 12 Mateos 7269 Miu pangee segraveku Ladhe ana
manegravengi roti tatu ama na hia boe nehadhu si 10 Do ladhe ana manegravengiiꞌa ama na hia boe mege sina ma11 Ama mi egravetu sorga mema dꞌara Nahua iia titu kegravena De ladhe dhegraveurai-haha dhu bhelu-katubꞌa segravemimiumeꞌa hia megravedha dhu beꞌa mi ana miungaa hari Ama mi Tatu Na bagi hiamiu ngaa dhu miu manegravengi
12 De ngaa dhu egraveu neo dhegraveu leotao mi egraveu na egraveu hudꞌi tao segravemiegraveegravena kahegravei hia negravengu Lula neꞌe neka jꞌajꞌi mi kapua negraveti aaꞌi-aaꞌi dhuMusa degravenge dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu peka-padhai karegravei negravetiuru kardquo
Lamatua Yesus pakasame jꞌara dhususa aa hegravebꞌa kota dhu kobꞌo
(Lukas 1324)13 ldquoLadhe dhegraveu neo maso sorga
negravengu hudꞌi maso ku re hegravebꞌa kotadhu kobꞌo Te ngaa mage-mage ooAbhu kahegravei jꞌara leo dhu mudꞌa aahegravebꞌa dhu taleo dhu dhegraveu ae-ae lasire egraveegravena Te jꞌara segravemi egraveegravena ka dhulere dhegraveu asa naraka ka ra cegraveri eelenegraveti Ama Lamatua 14 Dhegraveu dhu neomaso sorga hudꞌi madhutu ku jꞌaradhu susa aa maso re hegravebꞌa dhu kobꞌoTe masi ka dhegraveu ciki di dhu kako rejꞌara egraveegravena te ngaa jꞌara dhu kobꞌoegraveegravena ka dhu negraveti dhegraveu asa Lamatuardquo
Lamatua ajꞌa dhegraveu segravena ka baku taomadhutu dhegraveu kapodꞌe-kabegraveli
(Lukas 643-44)15 ldquoBaku pamudꞌe degravenge dhegraveu dhu
tema kapodꞌe-kabegraveli dhu dꞌegravei pad-edha iisi peka na regravengu se dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua Te regravengutao ngiꞌu ra beꞌa nuka segravemi kahibꞌi-kalegravebho Te ngaa regravengu se dhegraveubhelu-katubꞌa egraveci egraveegravena ka degravenge busahui dhu mai kadhi kahibꞌi-kalegravebho16 Tasamia ho miu bisa tadhe dhegraveudhu kapodꞌe segravemi segravera Ladhe la negravetitatao regravengu Egraveegravena segravemi dhegraveu ladheregravedhi hua hegraveia tadhe degravenge ana aajꞌune Hua dhu beꞌa mai boe negraveti ajꞌu
dhu karehe 17 Te ajꞌu dhu beꞌa ladhedꞌai hua hua na beꞌa kahegravei Te ngaaajꞌu dhu karehe ladhe na hua huana karehe kahegravei 18 Abhu egravetu miaajꞌu dhu beꞌa hua na karehe aa ajꞌudhu karehe hua na beꞌa 19 Ajꞌu dhuhua na karehe tatu ra patue eeleho core asa dꞌara ai 20 Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge regravengu dhu regraveti lii padhaikapodꞌe-kabegraveli segravera Miu tadhe si negravetitatao rardquo
Lamatua Yesus lole dhegraveu dhu aledhoka kolongara Ama Lamatua egravetu hegravebꞌadi
(Lukas 1325-27)21 ldquoEgraveegravena na abhu dhegraveu dhu paroa
Jaꞌa na lsquoLamatuarsquo Te ngaa regravengudhoka ale egravetu hegravebꞌa di Begraveli-camegravedꞌaAma Lamatua egravetu sorga tule eele siTe dhodhoka dhegraveu dhu dꞌegravei tao mad-hutu dadꞌegravei Negravengu di dhu Na segraveminare regravengu jꞌajꞌi dhegraveu unu Na 22 Peropa dꞌai egravele rai-haha ne dhegraveu aemangaku peka na Jaꞌa ne Lamatuaregravengu Aa degravenge lii solo-mako rapeka na lsquoLamatua Jiꞌi se laꞌa pakakoaꞌajꞌa Lamatua egravetu mia-mia babegravegenidhu degravenge kolongara Lamatua aatao tadha-tadha malaa pake koasanegraveti Lamatuarsquo
23 Masi ka regravengu solo-mako Jaꞌasegravemi egraveegravena te ngaa egraveegravena na Jaꞌa pekadegravenge regravengu na lsquoMiu se cee Jaꞌatadhe boe miu te miu mamuri boemadhutu dadꞌegravei Ama Lamatua De mipakajꞌegraveu ka negraveti neꞌersquo rdquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveudhu dꞌegravelu-megraveu aa dhegraveu dhu goa
(Lukas 647-49)24 ldquoDhegraveu dhu mai nanene Jaꞌa hegraveia
ra tao madhutu lii padhai Jaꞌa regravenguse nuka segravemi dhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveudhu patitu egravemu ra egravetu dedha hadhukapua 25 Negravebhu boe ka egravejꞌi aae maitoke egravei lala aa ngegravelu aae legraveke egravemu neTe ngaa egravemu ne guri boe lula patituegravetu dedha hadhu kapua
26 Dhegraveu dhu mai nanene Jaꞌa tengaa tao boe madhutu lii padhai Jaꞌa
712 Lukas 631 719 Mateos 310 Lukas 39 720 Mateos 1233 723 Lii SodꞌaKoa-Kio 69
Mateos 727 13 Mateos 813
negravengu ne egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveugoa dhu patitu egravemu na egravetu dedhasalae 27 Negravebhu boe ka egravejꞌi aae maitoke egravei lala Ngegravelu aae legraveke egravemu nekahegravei Hegraveia egravemu ne guri eele tokelaho tebꞌo-tebꞌordquo
Dhegraveu malaa-maloha lula nanene liipadhai Lamatua Yesus
28 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveiadhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra malaa-maloha lulananene aꞌajꞌa Na 29 te Negravengu neꞌamegraveu isi negraveti aꞌajꞌa ne Na ajꞌa-norisegravemi boe mese agama segravera
8Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ca dhegraveu
pegravedꞌa kusta(Markus 140-45 Lukas 512-16)
1 Lodꞌo Yesus puru negraveti ledhehegraveia dhegraveu ae-ae lasi madhutu Ne2Kabegravedhi laa ca dhegraveu dhu pegravedꞌa kustamai paraga degravenge Ne Hegraveia na pat-itu kegravetu urutuu egravetu madha Yesus homanegravengi aku negravengu na ldquoLamatuaSue ku jaꞌa la Ladhe moꞌo na puriku papegravedꞌa jaꞌa ne segravena ka dhegraveumadenge ia ka degravenge jaꞌa aa jaꞌa bisahari sabajꞌa egravetu dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌirdquo
3 Ropa tadegravengi nare hegraveia Yesusjꞌole kacui-aai Na ka Na gꞌagꞌe dhegraveune hegraveia Na lii aku Negravengu na ldquoJaꞌakoꞌo Egraveu egravele kegravenardquo Kabegravedhi la egraveipapegravedꞌa dhegraveu ne egravele degravenge ka 4HegraveiaYesus peka degravenge ne ldquoSanegravedꞌe paieEgraveu egravele le negraveti papegravedꞌa-taregravegu te ngaabaku egraveu lolo degravenge dhegraveu egraveci sa Aaegraveu hudꞌi madhutu ku atora Musa Delamu asa ama agama ho na parisangiꞌu egraveu segravena ka neꞌa na egravei papegravedꞌamu ele le tareꞌa do dhae Egravele na egraveuhia persembahan tadha makasi segravenaka dhegraveu reꞌa na egraveu ne egravele tareꞌa-reꞌale negraveti papegravedꞌardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana sabꞌaegraveci negraveti komedhaa sordadꞌu Roma
(Lukas 71-10)
5 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus maso asadꞌara rae Kapernaum Egravetu era neꞌekomedhaa sordadꞌu Roma ca dhegraveumai manegravengi ho Yesus soru-bara neaku negravengu na 6 ldquoAma Ana sabꞌa jaꞌaca dhegraveu pegravedꞌa aae ka na jꞌegravera titukegravena egravetu egravemu Na bisa boe puru negravetiera jꞌunu nardquo
7 Ka Yesus dhaa peka na ldquoOo PeJaꞌa dhiu puri-paꞌegravele nerdquo
8 Te ngaa komedhaa ne bꞌala akunegravengu na ldquoAma Ama roca ia kamai asa egravemu jaꞌa lula jaꞌa nia boesegravemi Ama asa dꞌara egravemu jaꞌa SadꞌiAma ku peka dhoka lii ca hegravebꞌa dinegraveti neꞌe tatu ana sabꞌa jaꞌa ne egraveledegravengenegraveti papegravedꞌa 9 Jaꞌa keꞌa jꞌara nelula jaꞌa degravenge dhegraveu paredha dedhakahegravei dhu degravenge koasa ho paredhajaꞌa Aa jaꞌa degravenge koasa kahegravei segravenaka paredha sordadꞌu jaꞌa segravera Ladhejaꞌa pua peka na lsquoLamu sa negraveirsquo tatuna laꞌe degravenge Aa ladhe jaꞌa peka lsquoMaiasa neꞌersquo tatu na mai Aa ladhe jaꞌapaleha dhegraveu sabꞌa jaꞌa peka na lsquoSabꞌaneꞌersquo tatu na tao madhutu De sadꞌiAma ku lii di tatu ana sabꞌa jaꞌa egraveegravenaegravele degravenge negraveti papegravedꞌa nardquo
10 Ropa Yesus tadegravengi nare hegraveia Namalaa Ka Na padhai lii degravenge dhegraveuae segravera aku Negravengu na ldquoNegravebhu naresange neꞌe Jaꞌa dhae paraga kegravedhimegraveka degravenge ca dhegraveu sa negraveti dhegraveuYahudi dhu legraveka egravera sama segravemi dhegraveuRoma ne 11Nanene paie-iie Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu leo rai kara ae-ae nukasegravemi dhegraveuRomanemai negraveti haa negravetidhimu ho madhegravedi raꞌa-rinu mei egravecidegravengeAbraham Isak degravengeYakob egravetudꞌara egravemu Ama Lamatua egravetu sorga12Masi ka Lamatua dhu hagꞌe nare ledhegraveu Yahudi sena ka jꞌajꞌi dhegraveu unuNa te ngaa ae ka dhu pusi-pahae boeNe Egraveegravena na Lamatua tule eele si asaera dhu maroga kiu-kiu Egravetu era neꞌera tangi roma iisi dꞌara pegravedꞌa aa rajꞌegravera titu kegravenardquo
13 Padhai lii nare hegraveia Yesus pekadegravenge komedhaa ne ldquoLegravepa ka Te
729 Markus 122 Lukas 432 84 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32 812 Lukas 1329 813 Mateos 2213 2530 Lukas 1328
Mateos 814 14 Mateos 829ana sabꞌa egraveu egraveegravena egravele le madhutusegravemi parcaya egraveu nerdquo Ka lodꞌo dhu Napadhai egraveegravena ana ne egravele degravenge ka
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveupegravedꞌa ae-ae
(Markus 129-34 Lukas 438-41)14 Ca tegraveka Yesus laꞌe asa egravemu
Petrus Na ladhe negravedhi ina dhegraveu egravemuPetrus dhu jꞌunu egravetu dedha koi dhupegravedꞌa maringi-sagoro 15 Ka Yesuskegravepe kacui-aai na hegraveia ina ne egravele negravetipapegravedꞌa na Hegraveia na kegravedꞌi ka laꞌe lalaungangaꞌa hia Yesus si
16 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia dhegraveusegravera mai regraveti dhegraveu regravengu dhu nidhutao Hegraveia Na paredha nidhu se pekana ldquoEee nidhu Rai pakajꞌegraveu negravetineꞌerdquo Hegraveia nidhu se kalua degravengeka Na puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveu aaꞌi-aaꞌi negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 17 Na taojꞌara se ho pamegraveci degravenge lii dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua ngara naYesaya dhu suri tegraveke le peka naldquoNa puri-paꞌegravele papegravedꞌa-taregravegu egravedhi
Aa pasae nare jꞌajꞌegravera egravedhirdquo
Dhegraveu dhu neo madhutu LamatuaYesus hudꞌi madhutu ku degravenge dꞌarakateme
(Lukas 957-62)18 Egravele egraveegravena ka Yesus negravedhi dhegraveu
ae-ae mai kalibhu rare Ne HegraveiaNa peka degravenge ana-ana madhutu Naaku Negravengu na ldquoMai pakegravedꞌi lati asacabegraveka danordquo
19 Hegraveia mese agama ca dhegraveu maipadhai lii degravenge Ne peka na ldquoAmaMese Sadꞌi Ama asa mia egraveegravena ka jaꞌabera-bera degravenge Amardquo
20 Ka Yesus dhaa peka na ldquoBeꞌakahegravei do Te ngaa sanegravedꞌe Dhegraveu rai-haha aa badha-manu aaꞌi-aaꞌi dhudegravenge era pea-paluꞌu Busa hui legravepaasa roꞌa na Manu-bhui laꞌe asa regravedꞌana Te ngaa Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne degravenge boe era pea-paluꞌu Nanegravelu ho bane kegravetu degravengeboe kahegraveirdquo
21 Egravele ka dhegraveu egraveci hari mai pekadegravenge Yesus na ldquoAma Jaꞌa neo mad-hutu Ama te ngaa hudꞌi jaꞌa ladhe-leru ku ina-ama jaꞌa Ladhe ama kumadhe ho padhane kore heka jaꞌamadhutu kegravenardquo
22 Te ngaa Yesus padhai lii pekana ldquoSegravemi neꞌe Hudꞌi laa dhegraveu leodhu parcaya boe Lamatua padhanedhegraveu madhe Te ladhe egraveu neo mad-hutu Jaꞌa na madhutu la degravenge dꞌarakatemerdquo
Lamatua Yesus pamau ngegravelu aae(Markus 435-41 Lukas 822-25)
23 Egravele egraveegravena ka Yesus caꞌe asa dedhakoha palere degravenge ana-ana madhutuNa 24 Ropa regravengu egravetu talora danoera Yesus bhegravejꞌi Kacaꞌa laa ngegraveluaae mai Naha aae tegravebꞌe koha netoke egravei maso asa dꞌara 25 Ropa ladheregravedhi segravemi egraveegravena hegraveia anamadhutu selasi paregravei Yesus aku regravengu na ldquoAmaAma Kegravedꞌi ku la Bara ku jiꞌi te egravedhimolo madhe aaꞌi ti kegravenardquo
26 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoWeeNga tao ka miu se madhaꞌu segravemi neꞌene Miu parcaya boe Jaꞌa dordquo Ka Nakegravedꞌi Egravele ka Na kai ngegravelu degravenge nahaegravetu dꞌara dano ne peka na ldquoMau kardquoHegraveia naha degravenge ngegravelumau degravenge ka
27 Ka ana madhutu Yesus se malaa-maloha Ra papeka na ldquoIra ii Ceeka Dhegraveu neꞌe ne Tasamia ka Nabisa paredha ngegravelu degravenge naha kamadhutu dadꞌegravei Nardquo
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu dua dhunidhu tao
(Markus 51-20 Lukas 826-39)28 Negravebhu boe ka regravengu dꞌai cabegraveka
dano egravetu rai Gadꞌara Egravetu era negraveiabhu dhegraveu dua dhu nidhu tao Regravengupea egravetu era roꞌa dhegraveu madhe Dua raseꞌe bhelu titu kegravena toke abhu boe cadhegraveu sa hegravei dhu bani kako re era egraveegravenaRopa regravedhi Yesusmai hegraveia 29 ra paꞌoopeka na ldquoWe Ana Ama Lamatua Ngatao ka Egraveumai gagu jiꞌi se Masi ka dꞌaimegraveka lodꞌo ho hia hahuku mi jiꞌi tengaa Egraveu mai le ho neo pajꞌegravera jiꞌirdquo
817 Yesaya 534 828 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi suri Gadꞌara egravetu Mateos Sasuri cahagꞌedhu suri Gergesa aa cahagꞌe dhu leo suri Gerasa
Mateos 830 15 Mateos 91330 Kajꞌegraveu boe egravetu era egraveegravena abhu
hahi canau dhu nyuu rai tenge ngan-gaꞌa 31Hegraveia nidhu se manegravengi Yesusaku regravengu na ldquoLadhe babegravega eele jiꞌina pua la jiꞌi maso asa dꞌara hahi segraveirdquo
32 Hegraveia Yesus paredha nidhu sepeka na ldquoLami kardquo Hegraveia nidhu kaluategraveke eele dhegraveu dua se lasi maso asadꞌara hahi deo sa Ka hahi se raipacebꞌa re sebhe ledhe kamanahu asadꞌara dano hegraveia ra cegravena ka madheaaꞌi si
33 Ropa ladhe regravedhi segravemi egraveegravenadhegraveumadhengahahi rai lasi asa dꞌararae hegraveia ra lolo ngaa dhu jꞌajꞌi ne34 Ropa tadegravengi rare dhegraveu ae lasi asaera egraveegravena Dꞌai negravei ra regravedhi YesusHegraveia ra pakaseti Yesus ho pakegravedꞌi negravetirae regravengu ne
9Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
karuku ca dhegraveu(Markus 21-12 Lukas 517-26)
1 Egravele egraveegravena Yesus si caꞌe hari kohalegravepa asa ca begraveka dano Ka regravengupuru egravetu kota Na 2 Egravetu era neꞌedhegraveu jꞌegraveru regraveti angalai ra dhu karukuasa Yesus Ropa ladhe negravedhi Yesusneꞌa le na regravengu parcaya Ne pekana Negravengu bisa puri-paꞌegravele angalai raHegraveia Na peka degravenge dhegraveu karuku neaku Negravengu na ldquoAna Paꞌegravera dꞌara egraveuTe Jaꞌa saku eele le sasala egraveurdquo
3 Te ngaa egravetu era egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri mese agama Yahudi dhu tadegravengilii padhai Yesus egraveegravena Ka ra nasahegraveia ra papeka na ldquoDhegraveuneꞌe ne banititu kegravena peka segravemi egraveegravena DhodhokaAma Lamatua di dhu bisa abho sasala-sasigo dhegraveu Te ngaa lii padhai Dhegraveune tao iisi Na sama segravemi Ama Lamatuasa Negravengu ne pahaha Ama Lamatuardquo
4 Te ngaa Yesus neꞌa dꞌara regravenguNegraveti egraveegravena ka Na lii aku Negravengu naldquoNga tao ka miu se pangee na Jaꞌa nepahaha Ama Lamatua 5 Mia ka dhumudꞌa risi Ladhe Jaꞌa peka degravengedhegraveu karuku ne lsquoJaꞌa saku eele lesasala egraveursquo do Jaꞌa peka na lsquoKegravedꞌi holegravepa karsquo 6 Ladhe na kegravedꞌi degravenge ka
miu hekamegravedhi na Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Te Jaꞌa degravenge hak hoabho sasala dhegraveurdquo
Hegraveia Yesus paredha dhegraveu karukune peka na ldquoKegravedꞌi ka Dedꞌe megraveti kakaradꞌa egraveu ho legravepa kardquo
7 Ka dhegraveu karuku ne kegravedꞌi hegraveia nalegravepa degravenge ka 8 Ropa ladhe regravedhihegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi ra malaa-malohaHegraveia ra dedꞌe padedha-dedha kolon-gara Ama Lamatua peka na ldquoAmaLamatua kapai risi eele Na hia koasakapai segravemi neꞌe hia mi dhegraveu rai-hahardquo
Lamatua Yesus paroa Mateos homadhutu Ne
(Markus 213-17 Lukas 527-32)9 Egravele ka Yesus laꞌe negraveti era egraveegravena
hegraveia ladhe negravedhi ca dhegraveu roro doi beadhu sabꞌa egravetu kantor bea Ngara dhegraveune Mateos Hegraveia Yesus gale ne pekana ldquoMaimadhutu Jaꞌardquo Ropa tadegravenginare hegraveia Mateos kegravedꞌi degravenge ka laꞌemadhutu Yesus
10 KaMateos negraveru Yesus si lasi raꞌa-rinu asa egravemu na Na negraveru kahegravei moneaanga-angalai na dhegraveu roro bea segraveraaa tamu dhu leo kahegravei ho raꞌa-rinudegravenge regravengu
11 Te ngaa abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu negravetipartei Parisi mai kaꞌugu egravetu madhaana-ana madhutu Yesus peka naldquoNga tao ka mese miu madhegravedi naꞌa-ninu degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu guna boese nuka segravemi dhegraveu roro bea degravengeangalai ra dhu bhelu-katubꞌa segraverardquo
12 Te ngaa Yesus peka degravenge regravenguaku Negravengu na ldquoDhegraveu pegravedꞌa parluudote-matarii te ngaa dhegraveu dhu pegravedꞌaboe parluu boe 13Beꞌa risi lami parisapaie-iie Lii Holo-Nori Ama LamatuaTe uru egraveegravena Na pua Hosea ca dhegraveunegraveti lii padhai Na dhu suri peka nalsquoDadꞌegravei Jaꞌa nuka
dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa hudꞌi pasue kuegraveci degravenge egraveci aa padꞌelo rasakasia
Ladhe ra tao boe madhutu segravemi egraveegravenana
badha korban regravengu dhu regraveti hiaJaꞌa
degravenge boe kabꞌuarsquo 911 Lukas 151-2
Mateos 914 16 Mateos 928Neꞌe ne ka dhu Ama Lamatua peka
tegraveke le Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa mai boe houri dhegraveu dhu pangee na regravengu dhegraveumola te ngaa Jaꞌa mai segravena ka ladhe-leru dhegraveu dhu laku-laku boerdquo
Dhegraveu karegravei nga tao ka ana madhutuLamatua Yesus puasa boe
(Markus 218-22 Lukas 533-39)14 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yoha-
nis tuka sarani segravera mai sa YesusDhegraveu se karegravei aku regravengu na ldquoJiꞌi dhumadhutu Yohanis tema puasa Aadhegraveu Parisi puasa kahegravei Te ngaatasamia ka anamadhutu Ama segravera loeboe raꞌa-rinu Regravengu reꞌa boe puasadordquo
15 Te ngaa Yesus dhaa degravenge liipakasame na ldquoSegravemi neꞌe ladhepesta kabꞌi tamu segravera puasa boe tengaa raꞌa toke begravecu Ladhe pengantinmone degravenge regravengu era aaꞌi-aaꞌi raraꞌa-rinu palere-lere Te ngaa ladhedhegraveu leo rai regraveti ka pengantin monene hegraveiamone aanga-angalaiNa dꞌarara susa de heka ra puasa kegravena
16 Dhegraveu bisa boe rare begravela hiu caegraveta ho kalape mi kodho dhui dhumae Te ropa base kodho ne begravelahiu dhu kalape laꞌa deo na karuku nakodho deo na asa mae aae
17 Jꞌara segravemi egraveegravena kahegravei degravengedhua dhu heka regraveti mai negraveti kapuabisa boe bhori asa dꞌara sabha dhuiTe aadꞌo na sabha ne madhore hegraveiadhua bhori eele asa rai laꞌe De dhuadhu hiu hudꞌi bhori ku asa dꞌara sabhahiu segravena ka dua ra beꞌa taruurdquo[Degravenge segravemi neꞌe Yesus nori si pekana aꞌajꞌa Na dhu hiu baku pakihudegravenge aꞌajꞌa dhu dhui]
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ina cadhegraveu dhu pegravedꞌa dhegraveu bhegraveni aa pamamurihari ana bhegraveni ca dhegraveu
(Markus 521-43 Lukas 840-56)18 Egravetu dꞌara Yesus padhai lii era
degravenge ana madhutu Yohanis segraverahegraveia kapala negraveti egravemu manegravengi-mangajꞌi mai paraga degravenge Ne Kana patitu kegravetu urutuu egravetu madhaYesus Hegraveia na manegravengi aku negravengu
na ldquoAma ee Sue ku jaꞌa la Te anabhegraveni jaꞌa heka madhe kegravena De latiho Ama bane ai mi ana ne segravena ka namamuri harirdquo
19 Ropa Na tadegravengi hegraveia Yesusdegravenge ana madhutu Na madhutudegravenge ka dhegraveu deo na
20-21 Egravetu talora jꞌara ca dhegraveu inakako laꞌe madhutu si Bhegraveni ne legravekepapegravedꞌa bhegraveni dhu loe boe ciki sa dꞌaicanguru dua tegraveu kegravena Na pangeena ldquoSadꞌi jaꞌa gai legraveke kodho Yesus ditatu egravei papegravedꞌa jaꞌa ne egravelerdquo Negraveti egraveegravenaka na ara padegravetu laꞌe hegraveia na gai legravekesuu kodho Yesus
22 Yesus dhu neꞌa hegraveia Na kabibꞌaladhe sa ina ne Ka Na lii peka naldquoIna ee Paꞌegravera la dꞌara egraveu Te lulaegraveu parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa negraveti egraveegravenaka egraveu egravele negraveti papegravedꞌardquo Hegraveia bhegraveni neegravele degravenge ka
23 Egravele ka Yesus si lasi taruu asa egravemunegraveti kapala egravemu manegravengi-mangajꞌiegraveegravena Dꞌai era negravei maso laꞌe asa dꞌarahegraveia Na ladhe negravedhi dhegraveu dhu temakarihu musiik mamadhe degravenge dhegraveuae dhu tangi dꞌara pegravedꞌa 24 Te ngaaYesus peka degravenge ra aku Negravengu naldquoAe eele ka tangi aa lami ka egravemumiu Te ana ne madhe boe dhoka nabhegravejꞌi dirdquo Te ngaa dhegraveu semari degravengepakapengo hegravebꞌa mi Yesus
25 Egravele ka dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi lasi asaliꞌu Ka Yesus maso asa dꞌara kamaana bhegraveni ne Na kegravepe ai ana ne hegraveiaana ne mamuri degravenge ka 26 Ropaladhe regravedhi jꞌara ne ka dhegraveu mulaipalolo legraveme egravetu kabarai ra lula-negravetingaa dhu Yesus tao ne
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveubegravedhu dhegraveu dua
27 Egravele hegraveia Yesus kako taruu Egravetutalora jꞌara abhu dhegraveu begravedhu dhegraveudua dhu madhutu Ne Dua ra rodhepeka na ldquoAna-egravepu dhegraveu aae DaudSue ku jiꞌi lardquo
28 Ropa Yesus maso asa dꞌara egravemucue dhegraveu begravedhu se lasi paraga degravengeNe Ka Yesus karegravei dua ra peka naldquoMiu se legraveka tareꞌa-reꞌa na Jaꞌa ne
913 Mateos 127 Hosea 66 917 Sasuri lii Yunani dhu uru egraveegravena peka na ldquobaku isi egravei anggorhiu asa dꞌara tas kaꞌuri dhui ho baku dꞌai na maerdquo
Mateos 929 17 Mateos 105-6degravenge koasa ho puri-paꞌegravele miu segravenaka bisa ladhe megravedhi dordquo
Hegraveia dua ra dhaa aku regravengu naldquoAma karegravei ia ka te jiꞌi dhu legravekamema-mema lerdquo
29 Ropa tadegravengi lii dhaa dua ra hegraveiaYesus gꞌagꞌe musi madha ra ka Napeka na ldquoLadhe segravemi egraveegravena na jꞌajꞌika madhutu parcaya miurdquo 30 Yesuspadhai lii egravele hegraveia dua ra ladhe regravedhidegravenge ka Te ngaa Yesus pasanegravedꞌesi peka na ldquoBaku miu peka degravenge cadhegraveu sa ngaa dhu jꞌajꞌi lerdquo
31 Te ngaa dhegraveu se taha rare boedꞌara ra Ka ra kako palegraveme kabaraiegraveegravena lole degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tataoYesus mi regravengu dua ra
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu liiaadꞌo
32 Ropa dhegraveu begravedhu se lasi dhegraveuregraveti dhegraveu leo hari egraveci asa Yesus Dhegraveune bisa boe padhai lii lula nidhu taone 33 Ropa ladhe negravedhi hegraveia Yesusparedha nidhu kalua negraveti dhegraveu liiaadꞌo ne Nidhu egraveegravena kalua ka dhegraveune padhai lii degravenge ka Hegraveia dhegraveu aeegravetu era egraveegravena malaa ka ra peka naldquoIra ii Egravedhi dhegraveu Yahudi paraga tegravedhimegraveka madha jꞌara segravemi neꞌe nerdquo
34 Te ngaa dhegraveu Parisi kaꞌuu pekana ldquoDhegraveu aae nidhu ka dhu hia Nekoasa segravena ka Na bisa babegravege eelanidhurdquo
Lamatua Yesus taha nare boe dꞌararopa ladhe negravedhi dhegraveu ae segravera
35 Egravele egraveegravena ka Yesus kako palegravemekota-kota degravenge rae-rae segravena ka ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara egravemu sabajꞌa segraveraNa ajꞌa dhegraveu negraveti Lii Holo-Nori AmaLamatua aa jꞌara tasamia regravengu bisajꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatua Napuri-paꞌegravele kahegravei dhegraveu negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 36Ropa Yesus ladhe negravedhidhegraveu ae se hegraveia Na taha nare boedꞌara lula dhegraveu se reꞌa heka tao segravemi
ngaa sa Te regravengu nuka segravemi kahibꞌi-kalegravebho dhu degravenge boe dhegraveu mad-henga 37 Egravele ka Yesus padhai liidegravenge ana madhutu Na aku Negravenguna ldquoDhegraveu ae se nuka segravemi ngangaꞌaae-ae egravetu dꞌara oka-tedhe Masi kangangaꞌa ae titu kegravena te ngaa dhegraveusabꞌa dꞌai boe ho puu-gꞌegravetu segravena kategraveke asa dꞌara gudꞌa 38 Negraveti egraveegravenaka miu hudꞌi manegravengi kumi Lamatuaoka segravena ka Na tabha hari dhegraveu sabꞌaho lasi puu-gꞌegravetu isi oka serdquo
10Lamatua Yesus hagꞌe nare ana mad-
hutu Na canguru dua dhegraveu(Markus 313-19 Lukas 612-16)
1 Egravele ka Yesus paroa ana madhutuNa segravena ka mai pakaboko Hegraveia Nahia si koasa ho babegravege eele nidhu aapuri-paꞌegravele dhegraveu negraveti papegravedꞌa-taregravegura 2 Ana madhutu Na dhu Na puasegravera dhegraveu canguru dua nuka
Partama ngara na Simon (dhudhegraveu tema paroa ne lsquoPetrusrsquo)
degravenge ari na AnderiasYakobisdegravenge ari na Yohanis (dua ra ana
Sabadeus)3 PelipusBertolomeosTomasMateos (dhegraveu roro doi bea)Yakobis dhu leo (nuka ana
Alpius)Tadius4 Simon (negraveti partei politik
Selot)degravenge Yudas Iskariot (dhu egraveegravena
na pahie Yesus)Lamatua Yesus pua ana madhutu
Na lasi pakako sasabꞌa-laꞌa Na(Markus 67-13 Lukas 91-6)
5-6 Egravele egraveegravena ka Yesus pua ana mad-hutu Na canguru dua dhegraveu segravera aaparedha si peka na ldquoJaꞌa pua miulami asa dhegraveu egravedhi dhegraveu Yahudi segravera
934 Mateos 1025 1224 Markus 322 Lukas 1115 935 Mateos 423 Markus 139 Lukas444 936 Sensus 2717 1 Dhegraveu Aae segravera 2217 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 1816 Yeskial345 Sakaria 102 Markus 634 937 Lukas 102 104 Partei Selot ne tenge jꞌara ho neomardeka negraveti paredha Roma Ra pangare partei ne lsquoPatriotrsquo kahegravei
Mateos 107 18 Mateos 1022lula ae negraveti regravengu dhu madhutu boejꞌara mamuri Ama Lamatua degravengemola Regravengu cakaraa kahibꞌi-kalegravebhodhu sala jꞌara Negraveti egraveegravena ka baku lamiasa dhegraveu Yahudi boe nuka segravemi dhegraveuSamaria 7 Lami peka degravenge dhegraveu Is-raꞌel egravedhi segravera na lsquoNeꞌe ne dꞌai lodꞌokegravena segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra bisajꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatuarsquo 8 Aalami puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa pama-muri hari dhegraveu madhe paꞌegravele dhegraveukusta aa babegravege eele nidhu AmaLamatua hia le miu ae-ae te ngaa Namanegravengi hari boe ca ana maa sa Delami ka ho pala paꞌae-ae mi dhegraveu leote ngaa mage mi manegravengi hari ngaa-ngaa kahegravei 9 Pakegravedꞌi degravenge ai huaBakumegraveti doi 10gee jꞌara megravedha silusalapa do tatea Te dhegraveu hudꞌi hiaku dhegraveu sabꞌa ngaa dhu pantas ho rabisa mamuri
11 Ladhemiumaso asa dꞌara kota dorae egraveci na miu hudꞌi tenge ku dhegraveudhu neo segravemi rare miu Hegraveia miupea egravetu egravemu egraveegravena toke miu pakegravedꞌitegraveke eele era egraveegravena 12 Ladhe miu masoasa dꞌara egravemu dhegraveu peka la degravengeregravengu lsquoSaloom Lamatua hia miumegravengi-nalersquo 13 Ladhe dhegraveu egravetu dꞌaraegravemu ne segravemi rare miu degravenge beꞌana miumanegravengi segravena ka Lamatua hiasi berkat Te ngaa ladhe ra roꞌo boesegravemi rare miu na Lamatua hia boeregravengu berkat 14 Ladhe dhegraveu roꞌo boenanene lii padhai miu mi kalua negravetiegravemu egraveegravena do kota egraveegravena hegraveia miucaro eele ahu negraveti haga miu segravena kajꞌajꞌi mi tadha peka na ladhe roꞌo boenanene pe regravengu dꞌui rare pala ra15 Begraveli-camegravedꞌa lodꞌo Ama Lamatuahuku dhegraveu egravetu rai-haha neꞌe tatu Napabia mi dhegraveu Sodom degravenge Gomoradhu uru egraveegravena bhelu titu kegravena Te ngaasanegravedꞌe Egraveegravena na Negravengu huku bia risihari mi dhegraveu dhu roꞌo boe segravemi raremiurdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe ana mad-hutu Na egraveegravena na regravengu dui jꞌajꞌegravera
(Markus 139-13 Lukas 2112-17)16 ldquoSanegravedꞌe paie Te Jaꞌa pua miu
ne egraveci egraveegravena ka Jaꞌa patabuli kahibꞌi-kalegravebho asa talora aae busa hui Negravetiegraveegravena ka ngangee miu hudꞌi segravemimege dhu dꞌegravelu-megraveu Aa dꞌara mihudꞌi mola ku nuka segravemi koro jꞌahadhu neꞌa boe tenge lii langu 17 Tengaa baku pamudꞌe Te begraveli-camegravedꞌadhegraveu pajꞌegravera miu sama segravemi busahui kadhi pamadhe kahibꞌi-kalegravebhoEgraveegravena na regravengu nuni regraveti miu asaera parisa lii langu agama Aa dhegraveuhake paparu miu egravetu dꞌara egravemu saba-jꞌa 18 Pe regravengu egravere regraveti miu asamadha gubernur degravenge dhegraveu aae lulamiu madhutu Jaꞌa Te ngaa miuhudꞌi pake lodꞌo segravera ho peka-padhaidegravenge ra Lii Lolo Beꞌa negraveti Jaꞌa Degravengejꞌara neꞌe dhegraveu dhu tadhe boe AmaLamatua tadegravengi kahegravei kolongara Jaꞌane 19 Te ngaa ladhe regravengu nuni regravetimiu segravemi egraveegravena mage miu madhaꞌupeka na lsquoEgraveegravena na jaꞌa peka tasamiarsquoDo lsquoJaꞌa neo dhaa peka segravemi ngaarsquoBaku jꞌajꞌi mi ngangee te ladhe dꞌailodꞌo na Ama mi egravetu sorga ka dhupeka degravenge miu negraveti jꞌara mia ka dhumiu hudꞌi peka-padhai 20 Lodꞌo egraveegravenangaa dhu miu padhai mai boe negravetidꞌaramiuunumi te RohLamatuadhuMola-Megraveci egraveegravena ka dhu ajꞌa-nori egravetudꞌara miu segravena ka miu padhai segravemingaa sa
21 Sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌa egravetudꞌara egravemu cue ladhe abhu ca dhegraveuparcaya Jaꞌa egraveegravena na aꞌari negravengumesa na ka dhu tenge jꞌara ho pa-madhe ne Aa ladhe ana ka dhuparcaya egraveegravena na ama na ka dhu pa-madhe ne Ladhe ina-ama ka dhuparcaya begraveli-camegravedꞌa ana-ana ra kadhu pamadhe si 22 Sanegravedꞌe Tebegraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tegraveka dꞌaradegravenge miu lula miu parcaya Jaꞌa ne
1010 1 Korintus 914 1 Timotius 518 1014 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 1015Lukas 104-12 Mateos 1124 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1924-28 1016 Lukas 103 1020 Markus139-11 Lukas 1211-12 2112-15 1021 Markus 1312 Lukas 2116 1022 Mateos 249 13Markus 1313 Lukas 2117
Mateos 1023 19 Mateos 1039
Te ngaa dhegraveu dhu taha taruu egraveegravenana Ama Lamatua hia ne mamuri23 Ladhe dhegraveu pajꞌegravera miu egravetu dꞌarakota cue rai lami asa kota leo Legravekekegravena Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa ropa miu palegravemeaaꞌi megraveka kota-kota egravetu Israꞌel tengaa Jaꞌa dhu legravepa hari mai le egraveegravena
24 Biasa dhegraveu pakabꞌua ca dhegraveumese risi negraveti ana sakola na segraveraAa dhegraveu pakabꞌua ca dhegraveu lamatuarisi negraveti egravenu na segravera 25 Ladheana sakola megraveu sama segravemi mese nanegravengu pangee na dꞌai le Aa ladheegravenu dꞌegravelu-megraveu sama segravemi lamatua nanegravengu ngee na dꞌai le
De sanegravedꞌe paie Ladhe dhegraveu paroalamatua egravemu peka na lsquoEgraveu ne Baalse-bul dhegraveu aae nidhursquo tatu isi egravemuna abhu kolongara dhu karehe risiharirdquo
Baku madhaꞌu degravenge dhegraveu rai-hahate Ama Lamatua ka dhu sanoro miu
(Lukas 122-7)26 ldquoDe miu baku madhaꞌu degravenge
dhegraveu dhu labꞌa miu Te ngaa dhudhegraveu tao pahuni begraveli-camegravedꞌa dhegraveuaaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi 27 Ngaa dhuJaꞌa ajꞌa-nori le miu mesa mi miuhudꞌi lami lole ku mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌiAa ngaa dhu Jaꞌa paholo le degravengemiumiu se hudꞌi lami peka ku palegravemeera 28 Baku madhaꞌu degravenge dhegraveurai-haha te regravengu bisa dhoka pa-madhe ngiꞌu aae dhegraveu di te ngaabisa boe paꞌele iie samanga Negravetiegraveegravena ka miu hudꞌi madhaꞌu ku degravengeAma Lamatua te dhoka Negravengu didhu degravenge koasa ho pamaso ngiꞌuaae dhegraveu degravenge samanga kateme asadꞌara dhasi ai dhu heo na loe boe cikisa 29De paꞌegravera dꞌara miu Dhegraveu pahieana mangungu egravetu dꞌara pasa degravengekabꞌua ciki ooꞌe di Te ngaa ciꞌu sa bisaboe madhe ladhe Ama mi egravetu sorganoꞌo megraveka 30Ama miu egravetu sorga dhu
loe boe ladhe-leru miu toke jꞌara-jꞌara dhu ana iiki-iiki Dꞌai regraveu kegravetuegravetu kabꞌa kegravetu miu Na ige nare aaꞌihegravei 31 De baku madhaꞌu Lula AmaLamatua pakabꞌua miu risi negraveti anamangungu aaꞌi-aaꞌi rardquo
Baku makae mangaku LamatuaYesus
(Lukas 128-9)32 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai
Na peka na ldquoDhegraveu dhu bani man-gaku Jaꞌa egravetu madha dhegraveu ae egraveturai-haha ne pe Jaꞌa kahegravei mangakunegravengu egravetu katanga madha Ama Kuegravetu sorga peka na lsquoNegravengu ne dhegraveuJaꞌarsquo 33 Te ngaa dhegraveu dhu pasili Jaꞌaegravetu madha dhegraveu ae peka na negravengutadhe boe Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa pekadegravenge Ama Ku egravetu sorga kahegravei nalsquoJaꞌa tadhe boe dhegraveu neꞌersquo rdquo
Lamatua Yesus mai negraveti boe dame tengaa patao-palaha
(Lukas 1251-53 1426-27)34 ldquoMage mi pangee na Jaꞌa ne mai
kegraveti dame asa rai-haha ne Te mamaiJaꞌa ne segravena ka dhegraveu rai-haha ne egravecilabꞌa egraveci 35 Jaꞌa mai asa rai-hahane madhutu ngaa dhu dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua peka tegraveke egraveegravenalsquoEgraveegravena na ana mone labꞌa ama na
ana bhegraveni labꞌa ina naaa bhegraveni dhegraveu egravemu ana na
labꞌa ina negraveti dhegraveu egravemuna
36 te isi egravemu mae-manyegravela lula egravecilabꞌa egravecirsquo
37 De dhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌatareꞌa-reꞌa negravengu hudꞌi sue ku Jaꞌarisi negraveti aaꞌi-aaꞌi risi negraveti ina-ama naaa risi negraveti ana niki na Ladhe aadꞌona negravengu nia boe jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa38 Te dhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌa tengaa dꞌegravei boe pasae jꞌajꞌegravera negravengu niaboe jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa 39 Dhegraveudhu sadia madhe lula na madhutuJaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravengu abhu ma-muri taruu degravenge Ama Lamatua Tengaa dhegraveu dhu dhoka neomamuri hia
1024 Lukas 640 Yohanis 1316 1520 1025 Mateos 934 1224 Markus 322 Lukas 1115 1026 Markus 422 Lukas 817 1033 2 Timotius 212 1036 Mika 76 1038Mateos 1624 Markus 834 Lukas 923 1039 Mateos 1625 Markus 835 Lukas 924 1733 Yohanis1225
Mateos 1040 20 Mateos 1112ngiꞌu negravengu unu na egraveegravena na mamurina ele iia dꞌarardquo
Begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua bꞌalangaa dhu dhegraveu tao
(Markus 941)40 ldquoDhegraveu dhu segravemi nare miu degravenge
beꞌa negravengu segravemi nare Jaꞌa kahegravei Aadhegraveu dhu segravemi nare Jaꞌa negravengu kahegraveisegravemi nare Ama Lamatua dhu pua Jaꞌamai 41 Dhegraveu dhu segravemi nare dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua lulana padhue-padhai Lii Holo-Nori AmaLamatua pe Lamatua bꞌala negravengusama segravemi Na bꞌala mi ca dhegraveu negravetilii padhai Negravengu Aa dhegraveu dhu segraveminare ca dhegraveu dꞌara mola lula dhegraveuegraveegravena madhutu tareꞌa-reꞌa dadꞌegravei AmaLamatua pe Lamatua bꞌala negravengusama segravemi Na bꞌala mi ca dhegraveu dꞌaramola 42 Dhegraveu dhu segravemi nare ca dhegraveudhu haha dꞌai seli lula negravengu mad-hutu Jaꞌa tatu Ama Lamatua bꞌala neMasi ka dhegraveu hia egravei hua ca galaa ditatu Ama Lamatua bhegravelu boe nerdquo
11Yohanis tuka sarani pua ana mad-
hutu na lasi asa Lamatua Yesus(Lukas 718-35)
1 Ropa Yesus hia nare lii moa micanguru dua ana madhutu Na hegraveiaNa laꞌe kako palegraveme rae-rae egravetu raiegraveegravena segravena ka ajꞌa dhegraveu egravetu segravera AaNa peka-padhai Lii Lolo Beꞌa AmaLamatua
2 Lodꞌo egraveegravena Yohanis egravetu dꞌarabegravedho Ropa na tadegravengi jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu Yesus tao hegraveia na pua anamadhutu na ho lasi karegravei Yesus pekana 3 ldquoAma Lamatua dhu pajaji tegraveke lekaregravei negraveti uru ka na Negravengu neo puaKristus mai segravena ka pala mamuri miegravedhi dhegraveu Yahudi Ama ne Kristusdo Do egravedhi hudꞌi mate hari ku dhegraveuleordquo Ka lasi karegravei Yesus
4 Ropa tadegravengi nare hegraveia Yesusdhaa aku Negravengu na ldquoMiu se tadegravengile aa megravedhi unu mi degravenge madhaDe legravepa ho lami peka degravenge Yohanisaaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi nuka segravemi ngaa dhu
dhegraveu negraveti lii padhai Ama LamatuaYesaya suri tegraveke le peka na
5 Dhegraveu begravedhu ladhe regravedhiDhegraveu karuku kegravedꞌi kakoDhegraveu pegravedꞌa kusta kaꞌuri ra milu
hariDhegraveu katele-katipa bisa tadegravengiDhegraveu madhe mamuri hariDhegraveu unu aadꞌo nanene Lii Lolo
Beꞌa6 De segravemi neꞌe lami peka degravenge
Yohanis begraveli-camegravedꞌa negravengu abhuaꞌoto ladhe na parcaya Jaꞌa taruuNegraveti egraveegravena ka Ama Lamatua hiamegravengi-nale mi dhegraveu dhu parcaya Jaꞌapaꞌegravera-egraverardquo
7 Ropa ana madhutu Yohanis selegravepa hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu aese lula-negraveti Yohanis ne aku Negravenguna ldquoLodꞌo miu neo paraga degravengeYohanis egravetu dꞌara padꞌa sodꞌa miupangee na neo paraga degravenge dhegraveudhu segravemi ngaa sa Tatu boe miuparaga degravenge dhegraveu dhu roe aala-aalanuka segravemi kalai egraveegraveu dhu bhabheumadhutu ngegravelu di 8 Aa tatu boe miumegravedhi dhegraveu dhu pake megravedha-papakedhu kabꞌua aae te dhegraveu segravemi egraveegravenaera pea na dhodhoka egravetu dꞌara egravemudhegraveu aae di 9 De lami ladhe dhegraveusegravemi ngaa sa egravetu negravei Mi pangee namiu lami tenge dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua Tareꞌa Te negravengu neca dhegraveu negraveti lii padhai Lamatua dhukapai risi 10 Te egravetu dꞌara sasuri AmaLamatua dhu Mola-Megraveci egraveegravena dhusuri tegraveke le lula-negraveti Yohanis ne pekanalsquoNanene Jaꞌa pua dhegraveu Jaꞌa
segravena ka bhoke jꞌara hia Egraveursquo11 Nanene paie Egravetu rai-haha
ne abhu boe ca dhegraveu sa dhu ka-pai risi negraveti Yohanis ne Te ngaanegraveti dhegraveu rai-haha aaꞌi-aaꞌi dhu man-gaku Ama Lamatua sama segravemi DhegraveuAae dhegraveu dhu haha dꞌai seli egraveegravenaka negravengu dhu kapai risi negraveti Yoha-nis 12 Karegravei negraveti Yohanis pakakosasabꞌa na dꞌai sange neꞌe ne abhudhegraveu ae-ae dhu jꞌajꞌi le dhegraveu unu AmaLamatua Te ngaa abhu dhegraveu leo
1040 Markus 937 Lukas 948 1016 Yohanis 1320 115 Yesaya 355-6 611 1110Meliaki 31
Mateos 1113 21 Mateos 1125dhu pangee sala peka na regravengu hudꞌipamusu ku segravena ka laka-seti dhegraveu hojꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatua 13 Tokedꞌai lodꞌo mamai Yohanis tuka saraniegravedhi dhegraveu Yahudi dhu tema madhutuatora Musa degravenge atora dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua leo segravera14 De parcaya la Jaꞌa Yohanis nenuka Elia dhu dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua pekamema le lula-negravetimamai na 15De dhu neo meꞌa megraveuhudꞌi nanene ku paie-iie
16 Jaꞌa neo hia lii pakasame segravena kamiu meꞌa rupa segravemi mia ka dhegraveu taalimuri ne Te regravengu se cakaraa degravengeana-ana dhu madhegravedi egravetu dꞌara pasaRegravengu dhu paꞌoo-parodha degravenge an-galai ra peka na17 lsquoJiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi tiu sakino degravenge
karejꞌe-karaete ngaa miu roge-ledho boe
Hegraveia jiꞌi sodꞌa lii beke dhegraveu madhete ngaa miu tangi boersquo
18 Miu se sama segravemi ana iiki dhureꞌa boe roca Lodꞌo Yohanis mainegravengu dꞌegravei puasa aa ninu boe egraveianggor Te ngaa dhegraveu peka nalsquoNegravengu nidhu taorsquo 19 Te ngaa JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne mai leJaꞌa puasa boe aa kinu egravei anggorTe ngaa dhegraveu peka na lsquoNegravengu egraveegravenadhegraveu gagoo-gagehu Dhegraveu temamahu bia Laꞌe paꞌangalai degravenge dhegraveuroro bea Paꞌegraveci degravenge dhegraveu dhu laku-laku boe Negravengu dhu neꞌa boemakaersquoTe ngaa mi patadhe lii padhai Jaꞌa neMamegraveu Ama Lamatua egraveegravena cegraveu egravetudꞌara mamuri dhegraveu unu Nardquo
Dhegraveu dhu dꞌegravei boe segravemi rare LamatuaYesus
(Lukas 1013-15)20 Egravele egraveegravena ka Lamatua Yesus
pasanegravedꞌe dhegraveu-dhegraveu dhu pea egravetupegraveri-pegraveri rae Na tao le tadha-tadhamalaa ae risi egravetu negravei te ngaa roꞌo boeae eele negraveti sasala ra ho madhutujꞌaramamuri Ama Lamatua dhumola21 Yesus jegraveke si peka na ldquoHeh Miu
dhegraveu Korasin aa miu dhegraveu BetsaidaMate unu miu Begraveli-camegravedꞌa pasaemere mamadhe-mamopo Jaꞌa tao lerupa-rupa tadha malaa egravetu katangamadha miu te ngaa miu moꞌo boeparcaya Ama Lamatua Masi ka miudhegraveu Yahudi dhu peka na miu tadheLamatua te ngaa ladhe segravemi tadhamalaa dhu Jaꞌa tao seꞌe egravetu kota Tirusdegravenge kota Sidon tatu negravebhu naresange neꞌe dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera egravele lehoꞌa aa tegraveke eele le sasala-sasigo raho madhutu Ama Lamatua Aa tatura pake le begravela megravedhi degravenge tao ahumi kegravetu ho jꞌajꞌi mi tadha na regravengumanyasa negraveti sasala ra Masi ka dhegraveuTirus degravenge dhegraveu Sidon segravera dhegraveuYahudi boe dhu mangaku na tadheLamatua 22 Jaꞌa monya boe Begraveli-camegravedꞌamegravedhi unumi Dꞌai lodꞌo dhuAma Lamatua pamaꞌegravete lii langu dhegraveuaaꞌi-aaꞌi ra hahuku dhegraveu Tirus degravengedhegraveu Sidon samaa risi negraveti hahukumiu
23 Miu dhegraveu Kapernaum Mage-mage ee Mage mi pangee na AmaLamatua pacaꞌe miu lami asa sorgaAadꞌo Egraveegravena na Lamatua pegraveci miasa dꞌara naraka Ladhe segravemi tadha-tadha malaa dhu Jaꞌa tao egravetu rae miudhu jꞌajꞌi uuru le egravetu kota Sodomtatu Ama Lamatua parluu boe labhupakegravepu kota egraveegravena Te ladhe dhegraveuSodom regravedhi tadha malaa se tatu rarai eele le negraveti bhabhelu-katubꞌa ra24 Tareꞌa Pe megravedhi unu mi Ladhedꞌai ka lodꞌo Ama Lamatua pamaꞌegravetelii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hahuku dhegraveuSodom samaa risi negraveti hahuku miuserdquo
Lamatua Yesus gale dhegraveu segravena kamadhutu Ne ho Na paꞌegravera hari si
(Lukas 1021-22)25 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesus
sabajꞌa peka na ldquoAma Ama dhujꞌajꞌi Lamatua egravetu dedha-liru degravengerai-haha Jaꞌa manegravengi makasi ae-ae
1113 Lukas 1616 1114 Meliaki 45 Mateos 1710-13 Markus 911-13 1121 Yesaya231-18 Yeskial 261mdash2826 Yoel 34-8 Amos 19-10 Sakaria 92-4 1123 Yesaya 1413-15 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 1924-28 1124 Mateos 1015 Lukas 1012
Mateos 1126 22 Mateos 1210lula Ama pahuni pamegraveno-megraveno jꞌara-jꞌara dhu Ama hia hukumi dhegraveu-dhegraveudhu pangee na regravengu dꞌegravelu-megraveu aadhu padedha iisi ra Te ngaa Amabhoke patalele jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌi midhegraveu haha degravenge dhu pahaha iisi ra26 Tareꞌa Ama Te segravemi egraveegravena ka dhupakarejꞌe dꞌara Amardquo
27 Ropa sabajꞌa nare hegraveia Yesuspeka degravenge dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera naldquoNanene paie-iie Ama Ku egravetu sorgapangegravedꞌu le koasa aaꞌi-aaꞌi mi Jaꞌa neDhu tadhemegraveu Jaꞌa dhoka Ama ku diAa dhu tadhe megraveu Ama dhoka AnaNa nuka Jaꞌa ne Aa Jaꞌa hagꞌe koredhegraveu leo segravena ka peka degravenge ra horegravengu tadhe megraveu Ne kahegravei
28Miu aaꞌi-aaꞌimi dhu roe lula sabꞌabia mai madhutu Jaꞌa Aa miu aaꞌi-aaꞌi mi dhu pasae bia mai la asa Jaꞌa29 Ladhe miu segravemi mere aꞌajꞌa Jaꞌa hokako palere-lere degravenge Jaꞌa na egravedhica ropa degravenge sapi dua ngiꞌu dhu nunikataka pare rai egraveci Te Jaꞌa ne dꞌarahua iia aa lii mako Ladhe miu mad-hutu Jaꞌa miu jꞌajꞌi egravera hari 30 Lulaaꞌajꞌa Jaꞌa carui boe Aa paredha Jaꞌabia boe kahegraveirdquo
12Dhegraveu pasisu degravenge Lamatua Yesus
lula-negraveti lodꞌo ae sasabꞌa(Markus 223-28 Lukas 61-5)
1 Ca lodꞌo legraveke degravenge ae sasabꞌadhegraveu Yahudi Yesus degravenge ana-anamadhutu Na dhu kako re karasa okadhegraveu Ana madhutu Na mangangahegraveia ra gꞌegravetu are-gandum ka raꞌa noo-noo 2 Egravetu egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveunegraveti partei agamaParisi dhumadhutupaꞌegravera adꞌa dhegraveu Yahudi ra Ropaladhe regravedhi anamadhutu Yesus se taosegravemi egraveegravena hegraveia ra kai Ne peka naldquoAnamadhutuMu gꞌegravetu gandum legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa Regravengubaku tao segravemi neꞌe Te tatao ne sisuatora egravedhirdquo
3-4 Te ngaa Yesus bꞌala aku Negravenguna ldquoTasamia ee Miu teko bhegravelu
lii lolo Daud si Daud degravenge ana-ana madhutu na dhu manganga titukegravena Hegraveia na maso asa dꞌara PaleoManegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua kanare roti dhu ama agama hia le miLamatua ka regravengu raꞌa Te ngaa dhubisa raꞌe roti se dhodhoka ama agamasegravera Dhegraveu leo bisa boe Egravele ka Daudsi raꞌa te ngaa ca dhegraveu sa pasalaboe si Miu nuka segravemi dhegraveu dhubaca megravedhi boe sasuri Lii Holo-NoriAma Lamatua 5 Te egravetu dꞌara sasuriegraveegravena suri kahegravei negraveti sasabꞌa amaagama Yahudi segravera egravetu dꞌara egravemusabajꞌa legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌaTe ngaa regravengu sala boe ngaa-ngaa6 Nanene Uru egraveegravena egravemu sabajꞌaka dhu kabꞌua te ngaa limuri neabhu dhu kabꞌua risi nuka Jaꞌa neDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa 7Egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Napeka na lsquoDadꞌegravei Jaꞌa segravemi neꞌe dhegraveuJaꞌa segravera hudꞌi padꞌelo ku rasa kasiaegraveci degravenge egraveci Ladhe ra tao boe mad-hutu jꞌara ne na badha korban dhuregravengu regraveti hia Jaꞌa degravenge boe kabꞌuarsquoDe ladhe miu meꞌa megraveu sasoa negraveti liipadhai Lamatua ne tatu miu pasalaboe ana madhutu Jaꞌa se Te ra taoboe sala ngaa-ngaa 8 Te Jaꞌa neDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa kadhu degravenge hak ho pamaꞌegravete peka nadhegraveu bisa sabꞌa ngaa legraveke degravenge lodꞌoae sasabꞌardquo
Lamatua puri-paꞌegravele dhegraveu legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa
(Markus 31-6 Lukas 66-11)9 Egravele ka Yesus tegraveke eele era egraveegravena
laꞌe asa dꞌara egravemu sabajꞌa ra 10 Egravetuneꞌe abhu mone ca dhegraveu dhu kacui-aai madhe cabegraveka Dhegraveu Parisisegravera dhu tenge-tenge jꞌara ho pasalaYesus ladhe segravemiNa puri-paꞌegravele dhegraveudhu kacui-aai madhe cabegraveka ne legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa Hegraveia ra karegraveiNe peka na ldquoMadhutu atora agamaegravedhi dhegraveu bisa puri-paꞌegravele dhegraveu legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa do aadꞌordquo
1127 Yohanis 335 118 1015 1129 Yermia 616 122 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri2325 123-4 1 Samuel 211-6 Atora negraveti Ama-amaAgama249 125 Sensus 289-10 127Mateos 913 Hosea 66
Mateos 1211 23 Mateos 122811 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na
ldquoLadhe kahibꞌi-kalegravebho ciꞌu manahuasa dꞌara roꞌa legraveke degravenge lodꞌo aesasabꞌa dhegraveu unu na mai name naresina ma 12 De Ama Lamatua suedhegraveu rai-haha risi negraveti dhegraveu unukahibꞌi-kalegravebho deo na Negraveti egraveegravenaka dhegraveu bisa tao jꞌara dhu beꞌa legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌardquo
13 Ka Na lii degravenge dhegraveu dhu aimadhe cabegraveka na ldquoJꞌole kacui-aai egraveumairdquo Hegraveia na jꞌole kacui-aai dhumadhe egraveegravena kacaꞌa la egravele degravenge kasama degravenge kacui-aai dhu iia egraveegravena
14 Ropa dhegraveu Parisi se regravedhi segravemiegraveegravena hegraveia ra nasa titu kegravena Egravele kara kalua tegraveke eele egravemu sabajꞌa ne hegraveialasi pareꞌa aku regravengu na ldquoEgravedhi hudꞌitenge ku jꞌara segravena ka pamadhe Nerdquo
Ama Lamatua dhu pili nare Yesussegravena ka sabꞌa hia Ne
15 Te ngaa Yesus dhu neꞌa ngangeeregravengu dhu karehe ne negraveti egraveegravena ka laꞌeasa era leo Dhegraveu aemadhutuNe hegraveiaNa puri-paꞌegravele dhegraveu dhu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi 16 Te ngaa Na kai si peka naldquoMage lami palolo kahegravei degravenge dhegraveuleo lula-negraveti Jaꞌardquo 17 Negravengu tao segravemiegraveegravena madhutu segravemi lii padhai AmaLamatua dhu peka le mi dhegraveu negraveti liipadhai Na ngara na Yesaya dhu suritegraveke na18 ldquoLadhe ku laa Negravengu ne Dhegraveu
pajuu-paleha Jaꞌa dhu Jaꞌahagꞌe kore le
Jaꞌa sue Neaa dꞌara Jaꞌa karejꞌe taruu
degravenge NeEgraveegravena na Jaꞌa pangegravedꞌu Ne Roh Jaꞌa
ho laꞌe ajꞌa-nori dhegraveu negraveti sukuaaꞌi-aaꞌi
lula-negraveti jꞌara mamuri Jaꞌadhu mola
19 Negravengu ne neꞌa boe tegravebꞌa kakaraNegravengu ne neꞌa boe padedha iisi20 Dꞌara Na hua iia
Dhu neꞌa boe pajꞌegravera dhegraveuAjꞌu dhu oe padhe Na legraveku eele boe
Labhu dhu saruru Na tiu pa-madhe boe
Na loe boe ajꞌa-nori dhegraveu toke dhegraveuaaꞌi-aaꞌi tao madhutu jꞌaramamuri dhu mola negraveti AmaLamatua
21 Dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi egraveegravenana parcaya Ne lula reꞌa naNegravengu ne ceerdquo
Mese agama segravera peka na dhegraveu aaenidhu ka dhu hia Yesus koasa
(Markus 320-30 Lukas 1114-23)22 Ca tegraveka regraveti asa Yesus ca dhegraveu
dhu nidhu tao toke begravedhu aa ele liiHegraveia Yesus paꞌegravele ne degravenge babegravegeeele nidhu negraveti dhegraveu neꞌe Ka dhegraveu nebisa negravedhi aa bisa padhai lii 23 Dhegraveuae se ropa regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia ramalaa-maloha Ra papeka na ldquoNegravenguneꞌe ele boe ana-egravepu Daud dhu dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua suri tegravekekaregravei negraveti uru ka Negravengu neꞌe tatuDhegraveu dhu egravedhi mate tae-tae egraveegravenardquo
24 Te ngaa ropa dhegraveu Parisi tadegravengirare hegraveia ra roꞌo boe parcaya Kara papeka na ldquoWee Dhegraveu nebisa babegravege nidhu lula dhegraveu aaenidhu Baalsebul ka dhu pangegravedꞌu Nakoasardquo
25 Te ngaa Yesus neꞌa lii padhaidhegraveu Parisi se Hegraveia Na peka degravengedhegraveu seꞌe aku Negravengu na ldquoLii pad-hai miu ne legraveke boe Ladhe egravetudꞌara rai cue ana kabarai na patao-palaha tasa mera mia ho rai ne bisataha Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe dhegraveuegravetu dꞌara kota egraveci do dꞌara egravemu cueegraveci patao degravenge egraveci tatu ra mae-manyegravela toke lahomae-mae si 26Deladhe nidhu pamusu degravenge nidhu aapalabꞌa egraveci degravenge egraveci tatu dhegraveu aae ranegravedꞌu paredha negravebhu boe 27 Sanegravedꞌepaie Dhegraveu miu reꞌa kahegravei babegravegeeele nidhu Ra pake koasa negraveti nidhudo Aadꞌo De miu baku padhailii ore dhu peka na Jaꞌa pake koasanidhu ho babegravege eele nidhu Pe dhegraveumiu unu mi ka dhu pamaꞌegravete pekana ngaa dhu miu galaa ne legraveke boejꞌara 28 Te ngaa ladhe Jaꞌa tareꞌa-reꞌababegravege eele nidhu pake koasa negravetiRoh Ama Lamatua egraveegravena padꞌelo na
1211 Lukas 145 1221 Yesaya 421-4 1224 Mateos 934 1025
Mateos 1229 24 Mateos 1242Lamatua egraveegravena tareꞌa-reꞌa Dhegraveu Aaedhu egravetu le katanga madha miu
29 Ladhe dhegraveu neo lasi manaꞌu egravemudhegraveu egraveci dhu egravera negravengu hudꞌi egraveki-karadhe uuru ku dhegraveu lamatua egravemune Heka na manaꞌu negraveti megravedha-panyau na segravera
30 Sanegravedꞌe ee Te dhegraveu dhu paꞌegraveciboe degravenge Jaꞌa negravengu pamusu degravengeJaꞌa Aa dhegraveu dhu soru-bara boe Jaꞌaegravetu dꞌara sabꞌa-laꞌa negravengu neꞌa dhokapaꞌiu dhegraveu di 31 De nanene paie-iielii padhai Jaꞌa ne Ama Lamatua dhusadia saku eele sasala-sasigo dhegraveuLadhe dhegraveu padhai lii pakarehe ko-longara dhegraveu leo Ama Lamatua sa-dia abho ne era Te ngaa ladheabhu dhegraveu dhu bani padhai pakareheRoh Ama Lamatua dhu Mola-MegraveciAma Lamatua saku eele boe sasala naegraveegravena 32 Ladhe dhegraveu pakarehe JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne AmaLamatua sadia saku eele sasala naTe ngaa cee ka dhu bani padhai liipahahe Roh Ama Lamatua te ngaaAma Lamatua saku eele boe sasala namasi ka toke dai mia-mia laꞌerdquo
Ajꞌu degravenge hua na(Lukas 643-45)
33Hegraveia Yesus padhai lii taruu degravengedhegraveu Parisi se peka na ldquoNgee paie-iie Ajꞌu dhu beꞌa hia hua dhu beꞌaTe ngaa ajꞌu dhu karehe hia hua dhukarehe Negraveti hua na dhegraveu bisa tadheajꞌu ne beꞌa do karehe 34 Te ngaamiu se ca ropa degravenge mege dhu neꞌadhoka kapodꞌe-kabegraveli di Miu meꞌaboe padhai lii dhu beꞌa Lula ngaadhu tegraveke egravetu dꞌara egraveegravena ka dhu kaluamai negraveti dꞌara hegravebꞌa na 35 Dhegraveubeꞌa tatu lii padhai na beꞌa lula egravetudꞌara na abhu jꞌara dhu beꞌa Te ngaadhegraveu bhelu tatu lii padhai na karehelula egravetu dꞌara na dhu pegravenu degravengebhabhelu-katubꞌa
36 Legraveka la lii Jaꞌa ne Te begraveli-camegravedꞌa lodꞌo egravele rai-haha Ama
Lamatua parisa lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egraveci-egraveci ka hudꞌidhaa lii-lii negravengu dhu degravenge boe kolo-kapua 37 De mage-mage Te begraveli-camegravedꞌa egraveegravena Ama Lamatua dadoolii-lii miu segravera aa pamaꞌegravete peka namiu legraveke huku do aadꞌordquo
Dhegraveu manegravengi segravena ka LamatuaYesus padꞌelo tadha malaa
(Markus 811-12 Lukas 1129-32)38 Ropa tadegravengi lii padhai Yesus
segravemi egraveegravena hegraveia pegraveri-pegraveri mese agamadegravenge dhegraveu Parisi peka degravenge Yesusaku regravengu na ldquoAma Mese Jiꞌi neongegravedhi tadha malaa egraveci segravena ka jꞌajꞌimi tadha peka na koasa Ama tareꞌanegraveti Ama Lamatuardquo
39 Te ngaa Yesus jegraveke si pekana ldquoWeh Miu dhegraveu taa limuri nemoꞌo boe madhutu Ama LamatuaMiu semeꞌa dhodhoka adꞌu-ue bhelu-katubꞌa di Masi ka miu manegravengitadhamalaa te ngaa Jaꞌa tao boe Lulauru egraveegravena Lamatua hia le tadha malaare Yunus dhegraveu negraveti lii padhai NaEgraveegravena dꞌai le 40Yunus pea tegravelu megraveu-tegravelumegraveda egravetudꞌara kabake iꞌa aae ciꞌuSegravemi egraveegravena kahegravei degravenge Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Begraveli-camegravedꞌa Jaꞌakahegravei egravetu dꞌara roꞌa dhegraveu madhe tegravelumegraveu-tegravelu megraveda 41 Ladhe dꞌai lodꞌoegravele rai-haha ne Lamatua jꞌajꞌi hakimAa dhegraveu Niniwe se titu jꞌajꞌi sakasiiho galaa miu peka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌise goarsquo Uru egraveegravena ropa dhegraveu Niniwesegravera tadegravengi lii padhai Yunus dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua hegraveiara tegraveke eele sasala ra Te ngaa miusegravemi boe egraveegravena Masi ka limuri neabhu le Dhegraveu egravetu talora aae miu dhukapai risi negraveti Yunus nuka Jaꞌa neTe ngaa miu se pusi-pahae boe Jaꞌaciki sa hegravei 42 Pe egravetu dꞌara lodꞌoegravele rai-haha ne ladhe Lamatua jꞌajꞌihakim bhegraveni aae Syeba negraveti balegraveujꞌajꞌi sakasii kahegravei Na pajꞌujꞌu ai namimiu ho na galaamiu aaꞌi-aaꞌi dhu ana
1229 Degravenge segravemi egraveegravena Yesus peka na Negravengu egravera risi negraveti dhegraveu aae nidhu dhu ra paroa na lsquoBaalsebulrsquo 1230 Markus 940 1232 Lukas 1210 1233 Mateos 720 Lukas 644 1234 Mateos37 2333 1518 Lukas 37 645 1238 Mateos 161 Markus 811 Lukas 1116 1239 Mateos164 Markus 812 1240 Yunus 117 1241 Yunus 35
Mateos 1243 25 Mateos 1312loo-limuri ne peka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌimi goarsquo Uru egraveegravena bhegraveni aae ne mainegraveti rai kajꞌegraveu ho neo negravedhi unu namamegraveu dhegraveu aae Soleman Te ngaalimuri ne abhu ca Dhegraveu egravetu taloraaae miu dhu kapai risi negraveti dhegraveu aaeSoleman nuka Jaꞌa ne Te ngaa miupusi-pahae boe Jaꞌa ciki sa hegraveirdquo
Nidhu legravepa hari asa dhegraveu dhu na peanegravedhi uru egraveegravena
(Lukas 1124-26)43 ldquoLadhe babegravege eele nidhu negraveti ca
dhegraveu nidhu ne laꞌe pea asa era dhukaliu ho jꞌajꞌi mi era ae iisi na Tengaa abhu boe era dhu megraveci ho napea kalili 44 Hegraveia na pangee pekana lsquoAbhu boe era dhu beꞌa segravemi negraveihua iia jaꞌa legravepa hari asa dhegraveu dhuuru egraveegravena jaꞌa pearsquo Ka laꞌe hari asaera negravengu uru egraveegravena Na ladhe na erane megraveu bia aa dhu lalau rare pabeꞌa-beꞌa 45Hegraveia nidhu ne laꞌe paroa nareangalai na dhegraveu pidhu dhu bhabhelura risi negraveti negravengu Ka lasi pea egravetu dꞌaradhegraveu ne hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra kakeho neDe limuri ne mamuri dhegraveu ne asa eleiie-iie Segravemi egraveegravena kahegravei legraveke mi dhegraveubhelu-katubꞌa taa limuri nerdquo
Dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi aꞌari LamatuaYesus
(Markus 331-35 Lukas 819-21)46 Lodꞌo egraveegravena Yesus padhai lii era
degravenge dhegraveu ae Hegraveia ina degravenge ari Nasegraveramai neoparagadegravengeNe Regravengutitu egravetu liꞌu ka ra pua dhegraveu lasi paroaNe 47 Hegraveia dhegraveu mai peka degravenge Neaku regravengu na ldquoAma Ina degravenge ariAma egravetu liꞌu negravei Regravengu neo paragadegravenge Amardquodagger
48 Ka Yesus peka degravenge ra ldquoCeeka ina Ku aa cee ka aꞌari Jaꞌa dhutareꞌa-reꞌardquo 49 Hegraveia Na pajꞌujꞌu asadhegraveu-dhegraveu dhu madhutu Ne ka Nalii aku Negravengu na ldquoRegravengu seꞌe se kaina degravenge aꞌari Jaꞌa 50 Te dhegraveu dhutaomadhutu dadꞌegravei AmaKu egravetu sorgaregravengu ka ina Ku aa aꞌari Jaꞌa dhutareꞌa-reꞌardquo
13Lamatua Yesus hia lii pakasame negraveti
dhegraveu segravele hini egravetu rupa-rupa rai(Markus 41-9 Lukas 84-8)
1 Lodꞌo egraveegravena kahegravei Yesus kalua negravetiegravemu egraveegravena laꞌe madhegravedi asa sebhedano Galilea 2 Hegraveia dhegraveu ae-ae mailingu rare Ne Ka laꞌe madhegravedi asadedha koha cue dhu panahu egravetu eraegraveegravena ho ajꞌa dhegraveu segravera Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu dae segravera nanene Ne 3 HegraveiaNa ajꞌa madha jꞌara ae-ae mi regravengupake lii pakasame Na lole peka naldquoAbhu ca dhegraveu sabꞌa oka-tedhe dhucebꞌe hini egravetu dꞌara oka na 4 Ropa nacebꞌe hini se abhu dhu legraveke egravetu jꞌaraHegraveia manu-bhui mai ka tutu raꞌe aaꞌihini se
5 Te ngaa hini cahagꞌe legraveke egravetu raidhu degravenge hadhu Hini semuri malailula abhu rai ciki di 6 Te ngaa ropalodꞌo rea hegraveia ana aajꞌu se kamale kamango eele si Te amo ramaregravema boeegravetu dꞌara rai
7 Abhu hini cahagꞌe dhu legraveke egravetuera jꞌuꞌu padhudhu Hegraveia jꞌuꞌu pad-hudhu se hegravelu pamadhe aaꞌi si
8 Tengaa abhuhini cahagꞌe legraveke egraveturai isi Hini se muri ka ra kapai tokehua-hela Abhu dhu tegravelu nguru hariabhu dhu egravenanguruhari aa abhudhudꞌai cangasu hari
9 Cee dhu degravenge roꞌa dhilu nananene paie-iierdquo
Nga tao ka Lamatua Yesus dꞌegravei ajꞌapake lii pakasame
(Markus 410-12 Lukas 89-10)10 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus
mai karegravei Ne aku regravengu na ldquoNgatao ka Ama ajꞌa dhegraveu ae pake liipakasamerdquo
11 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoLula miu se neo meꞌa tareꞌa-reꞌa paredha Ama Lamatua negraveti egraveegravenaka Jaꞌa peka mema sasoa negraveti liipakasame ne Te ngaa mi dhegraveu leoJaꞌa ajꞌa pake lii pakasame 12 Te dhegraveudhu tareꞌa-reꞌa neo reꞌa dadꞌegravei AmaLamatua pe Lamatua hia ne asa neꞌa
1242 1 Dhegraveu Aae segravera 101-10 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 91-12 dagger 1247 Abhu sasuri liiYunani cahagꞌe dhu suri boe ayat 47 ne 138 Lukas 51-3
Mateos 1313 26 Mateos 1328ae Te ngaa dhegraveu dhu pusi-pahae boedadꞌegravei Lamatua pe Lamatua tao neasa tabha goa 13 Jaꞌa ajꞌa-nori sipake dhoka lii pakasame di lulalsquoRegravengu regravedhi le
te ngaa roꞌo boe reꞌaRegravengu tadegravengi le
te ngaa ra pusi-pahae boersquo14 Regravengu se cakaraa degravenge dhegraveu
dhu Yesaya suri mema le Yesayaegraveegravena nuka dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua dhu suri nalsquoMiu egraveegravena na tadegravengi
te ngaa miu pakatele dhiluMiu egraveegravena na ladhe megravedhi
te ngaa moꞌo boe pameꞌa ngaadhu jꞌajꞌi le
15 Lula dꞌara dhegraveu seꞌe adhu segravemihadhu
ra pakatele dhilu raaa ra pabegravedhu musi madha
raDe hudꞌi regravengu segravene segravena ka roꞌa
dhilu ra katele-katipaaa soro tegraveke si segravena ka musi
madha ra begravedhu segravemi egraveegravenaHudꞌi laa ho Jaꞌa puri-
paꞌegravele ia ka silula regravengu pusi-pahae boe Jaꞌarsquo
16 Te ngaa miu se oto Lula miuladhe megravedhi degravenge musi madha aatadegravengi degravenge roꞌa dhilu miu unu mi17 Parcaya la Jaꞌa Uru egraveegravena dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua degravengedhegraveu dhu dꞌara mola dꞌara ra neoregravedhi ngaa dhu limuri ne miu ladhemegravedhi te ngaa bisa boe Dꞌara ra neokahegravei tadegravengi ngaa dhu limuri ne miutadegravengi le te ngaa bisa boerdquo
Lamatua Yesus peka sasoa liipakasame negraveti hini
(Markus 413-20 Lukas 811-15)18 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesus
peka degravenge ra ldquoDe mi nanene kasasoa negraveti lii pakasame deo na19 Hini dhu legraveke egravetu jꞌara nuka dhegraveudhu nanene Lii Holo-Nori negraveti AmaLamatua negravedꞌu paredha te ngaanegravengu neꞌa iia boe Hegraveia dhegraveu aae
nidhu mai parame nare Lii Holo-Norinegraveti dꞌara dhegraveu ne
20 Hini dhu cebꞌe legraveke egravetu rai dhupegravenu degravenge hadhu nuka dhegraveu dhunanene Lii Holo-Nori Ama Lamatuahegraveia na segravemi nare degravenge dꞌara karejꞌe21 Te ngaa Lii Holo-Nori ne amo namaregravema boe Negraveti egraveegravena ka nare boenegravebhu egravetu dꞌara dhegraveu ne Ropa dhegraveuleo pajꞌegravera ne lula na segravemi nare LiiHolo-Nori ne ka dhegraveu ne kegravepe paꞌegraveraheka aꞌajꞌa segravera
22 Aa hini dhu legraveke egravetu taloraaae jꞌuꞌu padhudhu nuka dhegraveu dhunanene Lii Holo-Nori Te ngaa negravengubhute degravenge rupa-rupa jꞌara hopakarejꞌe mamuri na Hegraveia bhabhuteseꞌe ka seti eele Lii Holo-Nori ne negravetidꞌara negravengu toke degravenge heka kabꞌua
23 Te ngaa hini dhu legraveke egravetu rai isinuka dhegraveu dhu pasa paie dhilu nasegravena ka segraveminare Lii Holo-Nori aa taomadhutu dadꞌegravei Lamatua Hegraveia na taojꞌara-jꞌara dhu beꞌa sama segravemi hinidhu muri toke kapai ka na hua ae-ae Abhu dhu tegravelu nguru hari abhukahegravei egravena nguru hari aa abhu dhudꞌai cangasu harirdquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame negravetijꞌuꞌu egravetu talora aae oka
24 Yesus lolo hari lii pakasameegraveci aku Negravengu na ldquoParedha AmaLamatua ne nuka segravemi abhu ca dhegraveulaꞌe cebꞌe hini dhu beꞌa egravetu dꞌara okana 25 Dꞌara megraveda egraveegravena ropa dhegraveuaaꞌi-aaꞌi bhegravejꞌi luu hegraveia dhegraveu bhelumai ka na cebꞌe lamusi jꞌuꞌu egravetu dꞌaraoka ne 26 Ropa hini egravetu dꞌara okane dꞌai hua-hela hegraveia dhegraveu sabꞌa seladhe regravedhi jꞌuꞌu dhumuri palere-leredegravenge hini se 27 Ka lasi peka degravengelamatua oka ne aku regravengu na lsquoAmaCa hari ni jiꞌi segravele hini dhu beꞌa egravetudꞌara oka ama si Nga tao ka murimai pabꞌali degravenge jꞌuꞌu ae-aersquo
28 Lamatua oka ne dhaa peka nalsquoEgraveegravena tatao negraveti dhegraveu bhelursquo
Hegraveia dhegraveu sabꞌa se peka aku regravenguna lsquoAma jiꞌi laꞌa koꞌo eele jꞌuꞌu segraveidorsquo
1312 Mateos 2529 Markus 425 Lukas 818 1926 1315 Yesaya 69-10 1317 Lukas1023-24
Mateos 1329 27 Mateos 134429 Te ngaa na bꞌala peka na lsquoHudꞌi
laa te ladhe miu koꞌo eele jꞌuꞌu seana ngangaꞌa egravedhi se legraveke bete kahegravei30 Hudꞌi regravengu segravene ra muri palere-lere toke hegraveru puu-gꞌegravetu Pe dꞌai lodꞌona jaꞌa peka degravenge dhegraveu sabꞌa se naldquoMiu pakaboko uru ku jꞌuꞌu segravera Hegraveiaegraveki si ca egraveki-ca egraveki ho tunu eele siEgravele ku heka ta pakaboko isi oka kegravenasegravena ka pamaso asa dꞌara babesirdquo rsquo rdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasamenegraveti lamusi dhu ana iiki
(Markus 430-32 Lukas 1318-19)31 Egravele ka Yesus peka hari na ldquoJaꞌa
pake hari lii pakasame egraveci segravena kamiu meꞌa tasamia Ama Lamatua jꞌajꞌiDhegraveu Aae mi dhegraveu ae-ae Dhegraveu unuNa segravera mulai nuka segravemi lamusi dhuana iiki titu kegravena dhu dhegraveu segravele egravetudꞌara oka na 32Masi ka lamusi ne anaiiki dꞌai seli te ngaa ladhe na murimai jꞌajꞌi ajꞌu dhu kapai aae egravetu dꞌaraoka ne Toke manu-bhui tao regravedꞌa egravetudadana-dadana nardquo
Lamatua Yesus pake lii pakasamenegraveti ragi
(Lukas 1320-21)33 Yesus peka hari lii pakasame egraveci
aku Negravengu na ldquoDhegraveu-dhegraveu unu AmaLamatua egraveci egraveegravena ka degravenge ragi dhubhegraveni egraveci nare pabꞌali degravenge tarigu casak Hegraveia roti ne caꞌe toke kapai lularagi dhu ciki ooꞌe deo nardquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame hoajꞌa dhegraveu negraveti jꞌara-jꞌara hiu dhu dhegraveureꞌa megraveka
(Markus 433-34)34 Yesus ajꞌa dhegraveu ae degravenge lii lolo
rupa-rupa Lii padhai Na aaꞌi-aaꞌise dhodhoka pake lii pakasame di35Na ajꞌa segravemi egraveegravena segravena ka madhutusegravemi lii negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu suri tegraveke peka naldquoPe Jaꞌa ajꞌa-nori pake lii pakasame
Pe Jaꞌa lole jꞌara-jꞌara dhu dhegraveutadegravengi regravedhi megraveka
karegravei negraveti Lamatua pajꞌajꞌirai-haha toke dꞌai sangeneꞌerdquo
Lamatua Yesus peka sasoa negraveti jꞌuꞌudhu muri egravetu talora aae oka
36 Egravele ka Yesus legravepa egravemu tegraveke eeledhegraveu ae segravera Hegraveia ana madhutu Nasegravera mai manegravengi na ldquoAma Peka kudegravenge jiꞌi sasoa negraveti lii pakasame jꞌuꞌudeo sardquo
37 Ka Yesus dhaa na ldquoDhegraveu dhucebꞌe hini dhu beꞌa egraveegravena nuka JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne 38 Aaoka egraveegravena nuka rai-haha ne Hinidhu beꞌa egraveegravena nuka dhegraveu-dhegraveu dhujꞌajꞌi le ana-egravepu Ama Lamatua Aajꞌuꞌu segravera nuka ana pajuu negraveti dhegraveuaae nidhu 39 Aa dhegraveu bhelu dhumai cebꞌe lamusi jꞌuꞌu nuka dhegraveu aaenidhu Aa lodꞌo puu-gꞌegravetu egraveegravena nukadꞌai egravele rai-haha ne Dhegraveu sabꞌa dhupakaboko isi oka se nuka ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga 40 Ropadꞌai egravele rai-haha ne ra oru rare jꞌuꞌuse ho tunu pakegravepu si 41 Te JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne begraveli-camegravedꞌa pua ana pajuu negraveti sorgamai Regravengu egraveegravena na pakaboko dhegraveu-dhegraveu dhu pusi-pahae boe madhutuparedha Ama Lamatua Aa regravengu orurare kahegravei dhegraveu-dhegraveu dhu dadugu-rariu dhegraveu leo segravena ka baku mad-hutu paredha Lamatua 42 Egraveegravena na racore dhegraveu bhelu-katubꞌa aaꞌi-aaꞌi seasa dꞌara ai naraka nuka segravemi jꞌuꞌudhu ai naꞌe pakegravepu si Egravetu negravei dhegraveuse rasa jꞌegravera titu kegravena aa tangi dꞌaramaꞌegravete mae-mae loe boe ciki sa 43 Tengaa dhegraveu dhu mamuri mola mad-hutu dadꞌegravei Ama Lamatua regravengu peataruu degravenge Ama Dhegraveu Aae ra egravetusorga Egravetu negravei dhegraveu se haꞌa-haꞌahegraveti-hegraveti nuka segravemi madha lodꞌo Dedhegraveu dhu neo tadhe megraveu Jaꞌa pasadhilu paie-iierdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasamenegraveti megravedha dhu kabꞌua aae
44Yesus tabhahari lii pakasame egraveciaku Negravengu na ldquoDhegraveu dhu neo tadhemegraveu Ama Lamatua negravedꞌu paredharegravengu nuka segravemi dhegraveu dhu neo abhumegravedha kabꞌua aae dhu dhegraveu hunitegraveke egravetu dꞌara rai cakasibꞌi Ka dhegraveu
1333 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquotarigu tegravelu σάτα (sata)rdquo Sata egraveci pe dꞌai 12 liter Tegravelu sata pedꞌai 36 liter nuka tarigu ca sak 1335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 782
Mateos 1345 28 Mateos 142ne laꞌe kegravei hegraveia na abhu megravedha nenegraveti egraveegravena ka na karejꞌe-karae Egraveleegraveegravena ka na dhegravenu hari megravedha deo naHegraveia na legravepa hari lai-lai laꞌe pahia aaꞌimegravedha-panyau na Ka laꞌe hegraveli narerai ne segravena ka na unu megravedha dhukabꞌua aae deo nardquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame negravetimutiara dhu kabꞌua aae
45 Yesus tuhu hari lii pakasamepeka na ldquoDhegraveu dhu neo tadhe megraveuAma Lamatua negravedꞌu paredha egraveci egraveegravenakahegravei degravenge dhegraveu dꞌaga ca dhegraveu dhudꞌara na neo abhumutiara dhu kabꞌuaaae titu kegravena Egravele ka na patangi-tenge mutiara ho neo hegraveli 46Ropa narage mutiara cue dhu beꞌa titu kegravenahegraveia na legravepa lai-lai segravena ka pahiaaaꞌi megravedha-panyau na Hegraveia laꞌe tihemutiara ne segravena ka jꞌajꞌi mi unu nardquo
Lamatua Yesus pake lii upama negravetidhegraveu puu iꞌa negraveti pegraveku
47 Yesus peka hari na ldquoParedhaAma Lamatua nuka segravemi pegraveku egravecidhu dhegraveu sabꞌa dhasi lasi lolo egravetudꞌara dano Ka pegraveku ne legraveke rupa-rupa iꞌa 48 Ropa pegraveku ne pegravenu degravengeiꞌa dhegraveu pegraveku se dedꞌe regraveti asa dedhanebhe Hegraveia ra madhegravedi kabhili iꞌanegraveti pegraveku ne Iꞌa dhu beꞌa ra tao asadꞌara kalera Te ngaa iꞌa dhu karehera core eele
49 Egraveci egraveegravena ka ladhe dꞌai lodꞌoegravele rai-haha ne Egraveegravena na ana pajuuLamatuamai negraveti sorga segravena ka hagꞌeeele dhegraveu dhu dꞌara mola negraveti dhegraveubhelu-katubꞌa 50 Dhegraveu dhu bhelu-katubꞌa aaꞌi-aaꞌi ra core si asa dꞌaraai naraka Egravetu negravei regravengu heka reꞌajꞌajꞌegravera aa loe boe tangi roma iisirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti aꞌajꞌadhu dhui degravenge aꞌajꞌa dhu hiu
51 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesuskaregravei ra akuNegravengu na ldquoMiumeꞌa aaꞌingaa dhu Jaꞌa peka-padhai se dordquo
Ra dhaa peka na ldquoNgeꞌa Amardquo52 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoBeꞌa
Te mese agama aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌatareꞌa-reꞌa Lii Holo-Nori Lamatua dhusuri tegraveke karegravei negraveti uru egraveegravena ka rakegravepe paꞌegravera aꞌajꞌa Jaꞌa na regravengu ca
ropa degravenge lamatua egravemu dhu dꞌegraveibhoke gudꞌa na ho padꞌelo megravedha-panyau na dhu dhui degravenge megravedha-panyau na dhu hiurdquo
Dhegraveu Nasaret roꞌo boe segravemi rareLamatua Yesus
(Markus 61-6 Lukas 416-30)53 Ropa Yesus ajꞌa nare dhegraveu ae
segravera pake lii pakasame hegraveia laꞌetegraveke eele era egraveegravena 54 ho legravepa asa raeNa Dꞌai negravei maso laꞌe asa dꞌara egravemusabajꞌa ho ajꞌa-nori dhegraveu Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tadegravengi lii padhai Na malaa-maloha Ka ra papeka aku regravenguna ldquoIra ii Dhegraveu ne dꞌegravelu-megraveu titukegravena nga Na sakola egravetu mia neTasamia ka Na bisa tao tadha malaaseꞌe 55 Negravengu ne dhoka Ana negraveti cadhegraveu tuka ajꞌu di Egravedhi patadha beꞌadegravenge ina Na Maria aa degravenge ari Naaaꞌi-aaꞌi nuka Yakobis Yusuf Yudasdegravenge Simon 56 Egravedhi tadhe ana hegraveniNa kahegravei te egravedhi pea egravetu dꞌara raecue De Na abhu mamegraveu Na negraveti miaAa Na abhu koasa kapai ne negraveti ceeharirdquo 57Negraveti egraveegravena ka dhegraveu se kacegravekitoke ra roꞌo heka nanene lii padhaiNa
Te ngaa Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoMema tareꞌa Dhegraveu dꞌegraveirisi pakabꞌua dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua dhumai negraveti era leo te ngaara pakabꞌua boe dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua dhu mai negraveti rae regravenguunu rardquo 58 Lula dꞌara ra adhu tokera parcaya boe Yesus negraveti egraveegravena ka Natao tadha malaa ae boe egravetu dꞌara raeNa
14Ra pare pamadhe Yohanis tuka
sarani(Markus 614-29 Lukas 97-9)
1 Tegraveu egraveegravena dhegraveu aaeHerodes negravedꞌuparedha egravetu propensi Galilea Negravengune dhu tadegravengi le kahegravei rupa-rupajꞌara lula-negraveti Yesus 2Na peka degravengedhegraveu sabꞌa na segravera aku negravengu naldquoEle boe Yesus ne nuka Yohanis tukasarani dhu ca hari ni jaꞌa pua dhegraveuporo rare kegravetu na Limuri ne na
1357 Yohanis 444
Mateos 143 29 Mateos 1420mamuri hari le Negraveti egraveegravena ka na abhukoasa tao tadha-tadha malaa segraverardquo
3Dhegraveu aaeHerodes peka segravemi egraveegravenalula uru egraveegravena negravengu dhu tao lii langudegravenge Yohanis toke na kegravepe Yohanisaa pamaso asa dꞌara begravedho Jꞌajꞌa-jꞌi lii langu ne segravemi neꞌe ka dhegraveuaae Herodes leo nare dhegraveu egravemu arina Pelipus ngara na Herodias Aate ngaa Pelipus degravenge Herodias dhaepaꞌia-paꞌela megraveka 4 Negraveti egraveegravena kaYohanis kai ne pahari-pahari pekana ldquoAma dhegraveu aae baku paleo egravemudegravenge dhegraveu egravemu ari mu Te jꞌarane pamegraveci boe degravenge adꞌa egravedhi dhegraveuYahudirdquo
5 Te ngaa Herodes dale boe lii kaina hegraveia leo nare Herodias Mad-hutu iia-iia na Herodes neo pamadheYohanis tuka sarani Te ngaa namadhaꞌu degravenge dhegraveu ae segravera lula raparcaya na Yohanis ne ca dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua Negraveti egraveegravena kana pua dhegraveu sabꞌa na pamaso Yohanisasa dꞌara begravedho
6 Te ngaa negravebhu-negravebhu hegraveiaHerodes tao pesta hari jadi na Lodꞌoegraveegravena ana bhegraveni negraveti bhegraveni aaeHerodias laꞌe roge egravetu madha tamuse Na roge beꞌa titu kegravena toke dꞌaraHerodes karejꞌe bia 7 Na roge narehegraveia Herodes paroa ne ka na pekaldquoEgraveu neomanegravengi hadia ngaa negraveti jaꞌana peka la Te egraveegravena na jaꞌa hia egraveu Jaꞌaleko boe-monya boe Aa jaꞌa subhadegravenge kolongara Ama Lamatuardquo
8 Ropa na tadegravengi dhegraveu aae pekasegravemi egraveegravena hegraveia ina na kakegravejꞌi ne Negravetiegraveegravena ka ana ne laꞌe peka na ldquoAmaJaꞌa manegravengi kegravetu negraveti Yohanis tukasarani Tegraveke ne mi dꞌara dula ho regravetimai asa neꞌe hia jaꞌardquo
9 Ropa tadegravengi lii manegravengi anabhegraveni ne hegraveia dꞌara Herodes roedegravenge Te ngaa negravengu bisa boe egraverenare hari lii subha na te tamu aaꞌi-aaꞌi dhu tadegravengi le Negraveti egraveegravena ka namadhutu dhoka dadꞌegravei ana bhegraveni nedi 10 Ka na paredha dhegraveu lasi pororare kegravetu Yohanis egravetu dꞌara begravedho11 Ropa ra poro rare hegraveia ra tegraveke mi
dꞌara dula ho regraveti lasi hiami ana bhegravenine Ropa ana bhegraveni ne segravemi nare dulahegraveia negraveti asa ina na
12 Lodꞌo ana madhutu Yohanis setadegravengi ka mai rare ngiꞌu aae na holasi padhane Egravele ka lasi peka degravengeYesus jꞌara dhu jꞌajꞌi ne
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi riho risidhegraveu
(Markus 630-44 Lukas 910-17 Yoha-nis 61-14)
13 Lodꞌo Yesus tadegravengi ngaa dhujꞌajꞌi mi Yohanis hegraveia Negravengu degravengeana-ana madhutu Na tegraveke eele eraegraveegravena Hegraveia ra caꞌe koha ho lasi asaera dhu dhegraveu pea boe segravena ka raae rare ciki Te ngaa dhegraveu ae ladheregravedhi koha Yesus si dhu oro-oro resebhe dano Ka dhegraveu se mai negraveti rae-rae kako karohe-karohe re dedha raiNegraveti egraveegravena ka dhegraveu se dꞌai uuru negravetiYesus si 14 Ropa Na puru negraveti dedhakoha hegraveia negravedhi dhegraveu ae-ae dhumatele Negravengu Ka Na rasa kasia mi regravenguHegraveia Na puri-paꞌegravele papegravedꞌa-taregravegura
15 Dꞌai lodꞌo nihia hegraveia ana mad-hutu Na peka degravenge Ne ldquoAma Huaiia Ama pua dhegraveu se segravena ka lasihegraveli ngangaꞌa egravetu rae-rae dhu padegravetuegravetu seꞌe Te lodꞌo nihia le Egravetu neꞌengangaꞌa aadꞌordquo
16 Te ngaa Yesus bꞌala si peka naldquoBaku Miu ka dhu pangaꞌa sirdquo
17 Te ngaa ra dhaa aku regravengu naldquoIra ee Ama Jiꞌi se degravenge boe ngaa-ngaa ho pangaꞌa dhegraveu ae-ae segravemineꞌe ne Jiꞌi tao tasamia Te abhudhoka roti legravemi bua di aa iꞌa dua ngiꞌudirdquo
18 Te ngaa Yesus lii peka na ldquoOoBeꞌa kegravena Megraveti ku mairdquo 19Ka Na puadhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra madhegravedi kabokoegravetu dedha jꞌuꞌu Egravele egraveegravena ka Yesusnare roti legravemi bua degravenge iꞌa dua ngiꞌusegravera Hegraveia Na ladhe asa dedha homanegravengi makasi mi Ama LamatuaEgravele ka Na pamae roti se hegraveia jꞌole asaana madhutu Na segravena ka ra papalami dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra 20 Ka dhegraveu seraꞌa toke begravecu Raꞌa rara hegraveia ana
144 Lukas 319-20 Atora negraveti Ama-ama Agama 1816 2021
Mateos 1421 30 Mateos 155-6madhutu se pakaboko rare dhu atapegravenu canguru dua soe 21 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu raꞌa se dhegraveu mone pe dꞌailegravemi riho sa iga megraveka dhegraveu bhegravenidegravenge ana iiki
Lamatua Yesus kako re dedha egravei(Markus 645-52 Yohanis 616-21)
22 Ropa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se raꞌa rarehegraveia Yesus pua ana madhutu Na caꞌekoha segravena ka lasi uru asa cabegravekadano Te ngaa Negravengu egravetu egraveegravena erasena ka pua dhegraveu se legravepa 23 Roparegravengu legravepa aaꞌi megraveu-megraveu hegraveia Yesuscaꞌe laꞌe asa ledhe egraveci ho sabajꞌaToke megraveda Negravengu mesa Na egravetu egraveegravenaera 24 Lodꞌo egraveegravena koha ana madhutuNa dꞌai le talora aae dano Te ngaaregravengu tuku dꞌai madhe lula ngegravelunegraveti madha aa naha kapai tategravebꞌekoha ra 25 Oe dꞌai megraveu hegraveia Yesuslaꞌe madhutu si Te ngaa Negravengu dhukako re dedha egravei 26Ropa ladhe regravedhiana madhutu se cagꞌagꞌa hegraveia ra pad-hai degravenge lii madhaꞌu aku regravengu naldquoHeeh Nidhu kegravenardquo
27 Te ngaa Yesus lii degravenge ra pekana ldquoMiu baku madhaꞌu Te Jaꞌa neYesus Mau-mau lardquo
28 Ropa ra tadegravengi lii neꞌe hegraveiaPetrus peka na ldquoLadhe Ama kegravenapua la jaꞌa kako re dedha egravei ne dhiuasa Amardquo
29 Ka Yesus dhaa peka na ldquoMai kardquoHegraveia Petrus purunegraveti dedha koha laꞌere dedha egravei asa Yesus 30 Te ngaaropa Petrus rasa na ngegravelu aae hegraveia namadhaꞌu bia Ka na mulai cegravene hegraveiana paꞌoo aku negravengu na ldquoIra oo Amaee Soru ku jaꞌa lardquo
31 Yesus jꞌole degravenge ka kacui-aaiNa ka kegravepe nare Petrus Hegraveia Yesuspadhai lii aku Negravengu na ldquoPetrus eeNga tao ka dꞌara egraveu kajari Egraveu parcayaegravera boe mi Jaꞌa dordquo
32 Ka dua ra caꞌe lasi asa dedhakoha hegraveia ngegravelu mau degravenge 33 Roparegravedhi segravemi egraveegravena ana madhutu Nakoa-kio padedha-dedha Ne peka naldquoIra ii Ama ne mema tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatuardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa egravetu Genesaret
(Markus 653-56)34 Ropa regravengu dꞌai cabegraveka dano
hegraveia ra puru lasi asa dedha nebhe negravetirae Genesaret 35 Lodꞌo ra puru egraveegravenadhegraveu ae dhu tadhe le Hegraveia dhegraveupaꞌoo peka na ldquoWee Yesus mai lerdquoRa rai lasi peka palegraveme hegraveia dhegraveu regravetidhegraveu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi 36 Ra manegravengisegravena ka ra goi legraveke kodho Yesus Te rapangee na ldquoSadꞌi dhegraveu pegravedꞌa goi legravekesuu kodho Na tatu dhegraveu se egravele degravengenegraveti papegravedꞌa rardquo Ka dhegraveu dhu pegravedꞌaaaꞌi-aaꞌi se goi kodho Yesus ka ra egraveledegravenge negraveti papegravedꞌa
15Dhegraveu rai-haha tao atora ho gati eele
paredha Ama Lamatua(Markus 71-13)
1 Ca tegraveka dhegraveu Parisi degravenge meseagama ca nau mai negraveti Yerusalem hoparaga degravenge Yesus 2 Dhegraveu Parisikegravepe paꞌegravera adꞌa Yahudi regravengu Lodꞌoregravengu tadegravengi na ladhe ana mad-hutu Yesus raꞌa-rinu dhu jꞌamo boekacui-aai madhutu adꞌa ra hegraveia ranasa Ka regravengu mai ho pasala Yesuspeka na ldquoNga tao ka ana madhutu Egraveuse raꞌa-rinu jꞌamo uuru boe ai Egraveegravenana sisu le adꞌa begravei-baki egravedhirdquo
3 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoMiu se dhegraveu dhu padhai lii leotao leo Miu dꞌegravelu-megraveu labꞌa paredhaAma Lamatua segravena ka madhutu adꞌatatao negraveti begravei-baki miu di 4 Te AmaLamatua paredha peka na lsquoPakabꞌuaina-ama miursquo Aa peka hari nalsquoLadhe ca dhegraveu padhegravedꞌa aapa ina doama na hudꞌi huku pamadhe nersquo5-6 Ama Lamatua ajꞌa segravemi egraveegravena kate ngaa miu ajꞌa leo Miu peka nalsquoCa dhegraveu parluu boe pake megravedha-panyau na segravena ka soru-bara ina-amana masi ka regravengu egravetu dꞌara jꞌajꞌegraveraladhe na pamoa le neo hia megravedhane asa Lamatuarsquo Te ngaa degravenge ajꞌasegravemi egraveegravena miu core eele le paredhaAma Lamatua ho gati degravenge atora
154 Kalua negraveti Masir 2012 2117 Atora negraveti Ama-ama Agama 209 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 516
Mateos 157 31 Mateos 1527unu miu 7 Negraveti egraveegravena ka deo naJaꞌa dhu peka le miu se dhegraveu dhupadhai lii leo tao leo Egraveegravena na nukasegravemi Yesaya dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua dhu suri tegraveke peka na8 lsquoAbhu dhegraveu dhu koa-kio Jaꞌa
dhoka degravenge hegravebꞌa di te ngaadegravenge boe dꞌara
9Masi ka regravengu tao segravemi egraveegravena te ngaaparcuma
Ra pusi-pahae boe Jaꞌate regravengu segravera pahae dhoka atora
dhegraveu rai-haha dirsquo rdquoJꞌara-jꞌara karehemai negraveti dꞌara dhegraveu(Markus 714-23)
10 Egravele egraveegravena ka Yesus paroa dhegraveuleo egravetu egraveegravena ka Na ajꞌa si peka naldquoPasa dhilu pabeꞌa-beꞌa segravena ka miubisa meꞌa megraveu 11Ngaa dhu maso asadꞌara hegravebꞌa pakajꞌalu boe dhegraveu Tengaa dhumai negraveti dꞌara hegravebꞌa egraveegravena kadhu pakajꞌalu dhegraveurdquo
12 Egravele ka ana madhutu Na maikaregravei Ne aku regravengu na ldquoAma meꞌado Dhegraveu Parisi se dꞌara pegravedꞌa ropatadegravengi lii padhai Amardquo
13 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoAma Ku egravetu sorga egraveegravena na core eeledhegraveu dhu ajꞌa madhutu boe dadꞌegravei NaEgraveegravena nuka segravemi dhegraveu koꞌo eele jꞌuꞌudhunadꞌegravei boe 14Debakupusi-pahaedegravenge dhegraveu Parisi segravei Te regravengu caropa degravenge dhegraveu begravedhu dhu pakakodhegraveu begravedhu Egraveegravena na ra manahupalere-lere asa dꞌara roꞌa lasirdquo
15 Ka Petrus lii peka na ldquoAmalole ku degravenge jiꞌi la sasoa negraveti liipakasame deo nardquo
16 Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoMiumeꞌa megraveka kahegravei 17 Sasoa na segravemineꞌe ngaa dhu egravedhi taꞌa maso asadꞌara hegravebꞌa laꞌe taruu asa kabake egraveleegraveegravena kalua hari laꞌe asa dꞌara kakus18 Te ngaa dhu mai negraveti dꞌara hegravebꞌaegraveegravena ka dhu pakajꞌalu dhegraveu toke AmaLamatua madenge degravenge ne aa dꞌegraveiboe paꞌegraveci degravenge ne 19Te jꞌara-jꞌarakarehe ae ka dhumai negraveti dꞌara dhegraveuNuka segravemi ngangee dhu bhelu pa-madhe dhegraveu bersina tao jꞌara makae
degravengedhegraveudhudhegraveu egravemunegravenguboemanaꞌu sakasii kapodꞌe-kabegraveli degravengepakarehe kolongara dhegraveu 20 Jꞌara-jꞌara seꞌe ka dhu pakajꞌalu dhegraveu Tengaa ladhe dhegraveu dhoka raꞌa jꞌamo boeai madhutu adꞌa egraveegravena sala boe ngaa-ngaardquo
Lamatua Yesus soru-bara ca dhegraveuina dhu Yahudi boe
(Markus 724-30)21 Egravele egraveegravena ka Yesus tegraveke eele era
neꞌe kako laꞌe asa kota Tirus degravengekota Sidon 22 Egravetu negravei abhu ina cadhegraveu dhu jꞌajꞌajꞌi na negraveti rai neꞌeNegravengu dhegraveu Yahudi boe Ropa natadegravengi nare Yesus mai le asa neꞌehegraveia laꞌe manegravengi peka na ldquoAna-egravepudhegraveu aae Daud Sue ku jaꞌa la Te anabhegraveni jaꞌa legraveke nidhu tao Kasia ku jiꞌila Te na jꞌegravera dꞌai selirdquo
23 Te ngaa Yesus mau-mau aa dhaaboe ngaa-ngaa ciki sa Hegraveia ana mad-hutu Na mai peka degravenge Ne ldquoAmaina ne paꞌoo-parodha loe boe Beꞌarisi Ama babegravege eele ne negraveti neꞌerdquo
24 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoAmaLamatua pua Jaꞌa mai ho soru-baradhegraveu egravedhi dhegraveu Yahudi lula regravengukako sala jꞌara nuka segravemi kahibꞌi-kalegravebho dhu reꞌa heka jꞌara TeNa puaboe Jaꞌa segravena ka soru-bara dhegraveu leordquo
25 Te ngaa ina ne mai padegravetu-degravetuasa Yesus Ka na patitu kegravetu urutuudegravenge lii manegravengi ldquoAma Sue ku jaꞌalardquo
26 Te ngaa Yesus core lii padhai Naaku Negravengu na ldquoPantas boe tare ngan-gaꞌa negraveti ana-ana ka hia mi busardquo[Degravenge lii dhu pacele sasoa na Yesushudꞌi soru-bara uuru ku dhegraveu YahudiNegravengu unu Na heka bisa ladhe-lerudhegraveu leo kegravena]
27 Te ngaa ina ne bꞌala aku negravenguna ldquoTareꞌa Ama Te ngaa busa dhumate mema egravetu roꞌa mei Regravengu raꞌakahegravei ngangaꞌa dhu begravebhe eele negravetidꞌara pega ana segraverardquo [Sasoa na ropaana-ana raꞌa busa kahegravei abhu raꞌaMasi ka Yesus soru-bara dhegraveu unuNa
159 Yesaya 2913 1514 Lukas 639 1518 Mateos 1234
Mateos 1528 32 Mateos 164te ngaa Negravengu hudꞌi ladhe-leru dhegraveuYahudi boe kahegravei]
28 Ropa tadegravengi nare ka Yesus pekana ldquoIra ii Ina parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌaDe legravepa ka lula ngaa dhu inamanegravengiegraveegravena jꞌajꞌi lerdquo Egravele egraveegravena ka na legravepa kana ladhe negravedhi ana na dhu egravele le negravetipapegravedꞌa na
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu aenegraveti papegravedꞌa ra
29 Egravele ka Yesus degravenge ana-anamad-hutu Na tegraveke eele era neꞌe hegraveia rakako madhutu re sebhe dano GalileaKa ra caꞌe asa ledhe cue hegraveia Yesusmadhegravedi ho ajꞌa-nori si 30 Egravele egraveegravenaka dhegraveu ae-ae mai asa Yesus Ra regravetidegravenge dhegraveu haga roe cabegraveka dhegraveubegravedhu dhegraveu karuku dhegraveu lii aadꞌodegravengedhegraveu-dhegraveudhupegravedꞌa leo kahegraveiRa pamadhegravedi dhegraveu pegravedꞌa se padegravetu-degravetu degravenge haga Yesus Ka Na puri-paꞌegravele si 31 Ropa ladhe regravedhi hegraveiadhegraveu ae se malaa Ra papeka na ldquoIraii Malaa titu kegravena nga Dhegraveu hagaroe cabegraveka bisa kako egravera hari Dhegraveubegravedhu bisa regravedhi Dhegraveu karuku bisakako Aa dhegraveu lii aadꞌo bisa padhailii Seꞌe se tatu tatao Ama LamatuaAa Lamatua egraveegravena ka dhu uru-uru segraverabegravei-baki egravedhi pahaha iisi mi Negravengurdquo
Lamatua Yesus pangaꞌa egravepa rihodhegraveu
(Markus 81-10)32 Lalu eele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveia
Yesus paroa ana madhutu Na ka Napeka aku Negravengu na ldquoJaꞌa rasa kasiadegravenge dhegraveu ae-ae se Abhu dhu mainegraveti era kajꞌegraveu ra pakaboko egravetu neꞌetegravelu lodꞌo kegravena toke gee ra egravele aaꞌi leBeꞌa risi baku hia si legravepa degravenge kabakemanganga Mage dhoka ra begravebha egravetutalora jꞌarardquo
33 Te ngaa ana madhutu Yesusdhaa aku regravengu na ldquoAma Era neꞌekajꞌegraveu negraveti rae Tatu egravedhi bisa boepangaꞌa tare dhegraveu ae-ae segravemi seꞌerdquo
34 Te ngaaYesus karegravei si akuNegravenguna ldquoRoti miu pegraveri buardquo
Ra dhaa aku regravengu na ldquoDhokapidhu di degravenge iꞌa pegraveri ngiꞌu dirdquo
35 Ka Yesus pua dhegraveu seꞌe madhegravediegravetu rai 36 Hegraveia nare roti pidhu buadegravenge iꞌa segravera ka Na manegravengi makasimi Ama Lamatua Ka Na pamae rotise hegraveia Na jꞌole asa ana madhutu Nasegravena ka ra papala mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌisegravera 37 Hegraveia aaꞌi-aaꞌi raꞌa toke begravecuKa ra kaboko rare ngangaꞌa dhu atapegravenu pidhu soe hahake 38 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu raꞌa se dhegraveu mone ele boedꞌai egravepa riho dhegraveu sa Dhae ige megravekabhegraveni degravenge ana iiki segravera 39 Egravele kaYesus pua dhegraveu ae-ae segravera legravepa HegraveiaNa caꞌe asa dedha koha ho lasi asa raiMagadan
16Dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu Saduki neo
pamanahu Lamatua Yesus(Markus 811-13 Lukas 1254-56)
1 Ca tegraveka pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisidegravenge dhegraveu Saduki mai paraga degravengeYesus Regravengu neo pakaregravei degravenge Nesegravena ka tenge jꞌara neo pamanahuYesus Negraveti egraveegravena ka ra manegravengi segravemineꞌe ka ldquoAma Tao ku tadha malaasegravena ka jꞌajꞌi tadha dhu peka na Amaabhu koasa negraveti Ama Lamatuardquo
2 Te ngaa Yesus bꞌala peka naldquoLadhe egravedhi tegravedhi liru mea ropa lodꞌocegravena egravedhi teꞌa na lsquoBegraveli egravejꞌi mai boersquo3Aa ladhe lodꞌo rea aa liru megravedhi naegravedhi teꞌa na lsquoDoe neꞌe oe egravejꞌirsquo Deladhe miu bisa patadhe mere tadhaegravetu liru segravemi segravera nga tao ka miu bisaboe patadhe mere sasoa negraveti tadha-tadha jaman 4Miu dhegraveu lodꞌo limurine meꞌa dhodhoka adꞌu-ue bhabheludi Miu pusi-pahae boeAmaLamatuaMasi ka miu manegravengi tadha malaa tengaa Jaꞌa dale boe tao Lula uru egraveegravenaLamatua dhu tao le tadha malaa reYunus ca dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua De egraveegravena dꞌai lerdquo Ropapadhai lii nare hegraveia Yesus tegraveke eelesi
1539 Rai ne dhegraveu reꞌa boe egravetu mia Abhu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu leo dhu suri peka nalsquoMagdalarsquo Abhu cahagꞌe hari dhu suri peka na lsquoMagdalanrsquo 161 Mateos 1238 Lukas 1116 164 Mateos 1239 Lukas 1129
Mateos 165 33 Mateos 1621
Lamatua Yesus ajꞌa na baku pa-mudꞌe degravenge tatao dhegraveu Parisi degravengedhegraveu Saduki
(Markus 814-21)5 Ropa Yesus si lasi asa ca begraveka
dano hegraveia ana madhutu Na hekasanegravedꞌe na regravengu regraveti boe roti taogee jꞌara 6 Tadegravengi regravengu padhai liisegravemi egraveegravena hegraveia Na peka na ldquoMiubaku pamudꞌe degravenge ragi dhegraveu Parisidegravenge dhegraveu Sadukirdquo
7 Ropa tadegravengi rare hegraveia ana mad-hutu Na bingu ka ra peka ldquoNa pekangaa negravei Ele boe neꞌa na egravedhi tegravetiboe roti sina mardquo
8 Te ngaa Yesus neꞌa ngangeeregravengu Ka Na padhai lii aku Negravenguna ldquoWee miu seli-kolane nga Ngatao ka miu padhue dhoka roti di Miuparcaya boe Jaꞌa do 9Miu dhae meꞌaiia megraveka koasa Jaꞌa do Te lodꞌo Jaꞌapamae legravemi bua roti ho pangaꞌa legravemiriho dhegraveu segravera dhu sisa miu pak-aboko mere pegraveri soe 10 Aa tasamiahari degravenge roti pidhu bua dhu Jaꞌapangaꞌa egravepa riho dhegraveu segravera Abhupegraveri soe hahake dhu miu pakabokonegraveti dhu raꞌa risi segravera 11 Nga taoka miu moꞌo boe meꞌa degravenge lii pad-hai Jaꞌa deo na Jaꞌa padhue-padhaiboe lula roti Te Jaꞌa neo pasanegravedꞌemiu segravena kamiu bakupamudꞌe degravengetatao dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu SadukiTe lii ajꞌa-nori ra bisa egravere rare dhegraveuae nuka segravemi ragi dhu tao roti jꞌajꞌikapairdquo
12 Ropa Yesus padhai lii segravemi egraveegravenahegraveia heka regravengu reꞌa kegravena na Negravengupeka boe roti Te ngaa Na padhue-padhai negraveti aꞌajꞌa dhu sale negraveti dhegraveuParisi degravenge dhegraveu Saduki
Petrus mangaku peka na LamatuaYesus egraveegravena Kristus
(Markus 827-30 Lukas 918-21)13 Egravele hegraveia Yesus si lasi asa rai dhu
padegravetu degravenge kota Kaisarea Pilipi Egravetutalora jꞌara Na karegravei anamadhutuNa
aku Negravengu na ldquoMadhutu lii papekadhegraveu Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane ceerdquo
14 Ra dhaa peka na ldquoAbhu dhupeka na Ama ne Yohanis tuka saranidhu mamuri hari Cahagꞌe peka naele boe Ama ne Elia Cahagꞌe hariale na Yermia Ladhe aadꞌo na cadhegraveu leo negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua uru-uru segraverardquo
15 Ka Yesus karegravei hari si ldquoLadhemadhutu miu mesa mi Jaꞌa ne ceerdquo
16 Hegraveia Simon Petrus dhaa akunegravengu na ldquoAma ne Kristus nukaDhegraveu dhu uru egraveegravena Ama Lamatua pa-jaji tegraveke ho neo hia mai Aa Ama neAna Ama Lamatua dhu mamuri tokedꞌai mia-miardquo
17 Egravele egraveegravena ka Yesus lii peka naldquoSimon ana Yunus Egraveu ne oto ka-pai Te negraveti boe dhegraveu rai-haha dhupeka lii neꞌe degravenge egraveu Te ngaaAma Ku egravetu sorga ka peka degravenge egraveu18 Nanene ee Karegravei negraveti deo neꞌene Jaꞌa pangare egraveu lsquoPetrusrsquo Dhusasoa na hadhu Lula parcaya egraveuegravera segravemi hadhu egraveegravena na egraveu jꞌajꞌi erapadhegravedi negraveti dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa dhu par-caya Masi ka regravengu abhu jꞌajꞌegraveratokemadhe te ngaa regravengu taha taruu19 Jaꞌa egraveegravena na hia egraveu hak segravena kaegraveu uri dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa nuka segravemi egraveumegravedꞌu gagoe sorga Te ngaa dhu egraveukai egravetu rai-haha egraveegravena na Lamatua kaiegravetu sorga kahegravei Degravenge ngaa dhu egraveuhia isin egravetu rai-haha ne Lamatua hiale isin egravetu sorga kahegraveirdquo
20 Padhai lii nare segravemi egraveegravena kaYesus kai si ho regravengu baku peka degravengedhegraveu na Negravengu ne Kristus
Lamatua Yesus peka jꞌara mamadhedegravenge mamuri hari Na
(Markus 831mdash91 Lukas 922-27)21 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena Yesus peka
degravenge ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoJaꞌa hudꞌi laku ku asaYerusalem Te ngaa egravetu negravei Jaꞌa
166 Lukas 121 169 Mateos 1417-21 1610 Mateos 1534-38 1614 Mateos141-2 Markus 614-15 Lukas 97-8 1616 Yohanis 668-69 1618 Yesus tao lii pacele egravetuneꞌe Te lii Yunani peka na Πέτρος (Petros nuka ngara dhegraveu) aa πέτρᾳ (petra nuka hadhu) 1619Mateos 1818 Yohanis 2023
Mateos 1622 34 Mateos 1710
abhu jꞌajꞌegravera ae-ae negraveti dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa kegravetu agama Yahudidegravenge mese agama segravera Egraveegravena na rapamadhe Jaꞌa te ngaa camegravedꞌa egraveegravenaJaꞌa mamuri harirdquo
22 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveiaPetrus egravere nare Yesus asa karasa kana kai aku negravengu na ldquoAma baku pad-hai lii segravemi egraveegravena Tatu Ama Lamatuasoro tegraveke boe jꞌara ne jꞌajꞌirdquo
23 Te ngaa lii padhai Petrus nemadhutu boe dadꞌegravei Lamatua Negravetiegraveegravena ka Yesus kabibꞌa ka jegraveke nepeka na ldquoHeh Pakajꞌegraveu negraveti neꞌeLii padhai egraveegravena negraveti dhegraveu aae nidhuEgraveu baku bhabhae Jaꞌa Egraveu ne dhod-hoka pangee madhutu dadꞌegravei dhegraveurai-haha di te ngaa madhutu boedadꞌegravei Ama Lamatuardquo
24 Egravele egraveegravena ka hegraveia Yesus ajꞌa anamadhutu Na segravera aku Negravengu naldquoDhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌa negravenguhudꞌi taha taruu ku begraveli-begraveli Negravenguhudꞌi paꞌuru ku dadꞌegravei Ama Lamatuaaa pabhegravelu eele dadꞌegravei negravengu unu naMasi ka dhegraveu neo pamadhe ne negravenguhudꞌi madhutu Jaꞌa taruu sama segravemidhegraveu pasae ajꞌu palolo-palegravebha nalaꞌe asa era mamadhe na 25 Tedhegraveu dhu sadia madhe lula na mad-hutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravengu abhumamuri taruu degravenge Ama LamatuaTe ngaa dhegraveu dhu dꞌegravei dhoka mamurihia ngiꞌu aae na di egraveegravena na mamurinegravengu ele iie dꞌara 26Nanene paie-iie Ladhe egraveu abhu aaꞌi isi rai-haha nete ngaa ladhe Lamatua core eele egraveuaꞌoto na egravetu mia Masi ka egraveu pasaemegraveti aaꞌi isi rai-haha ne egraveu bisa boepasilu degravenge samanga egraveu
27 Jaꞌa peka mema degravenge miu jꞌaraaaꞌi-aaꞌi ra lula Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa Jaꞌamai hari degravenge dadedha negraveti Ama Kupalere-lere degravenge ana pajuu Na negravetisorga Lodꞌo egraveegravena pe Jaꞌa bꞌala mica dhegraveu-ca dhegraveu madhutu tatao ra28 Sanegravedꞌe paie Negraveti miu aaꞌi-aaꞌi
se begraveli-camegravedꞌa abhu cahagꞌe dhumadhe boe toke ra regravedhi Jaꞌa nukaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne jꞌajꞌiDhegraveu Aae dhu kegravedꞌu paredhardquo
17Ama Lamatua padꞌelo dadedha
Lamatua Yesus(Markus 92-13 Lukas 928-36)
1 Egravele egravena lodꞌo ka Yesus paroaPetrus Yakobis degravenge ari na Yohanissegravena ka lasi asa ledhe dhu dedha egraveciho pea mesa ra egravetu negravei 2 Dꞌai negravei raladhe na rupa Yesus leko-leo RegravehuNa kahaꞌa nuka segravemi madha lodꞌo aamegravedha-papake Na jꞌajꞌi pudhi kaleꞌe3 Kacaꞌa la regravengu ladhe regravedhi Yesusdhu padhai lii degravengeMusa degravenge Elia4 Hegraveia Petrus bingu ka na padhai liileli aku negravengu na ldquoAma Jiꞌi karejꞌetitu kegravena egravetu era neꞌe ne De beꞌa risijiꞌi patitu paleo tegravelu bua Cue hia Amacue hia Musa aa cue hari hia Eliardquo
5 Lodꞌo Petrus padhai lii segravemi egraveegravenaera cagꞌagꞌa laa raꞌi-liru puru maisarimu nare regravengu Hegraveia regravengumalaa-maloha tadegravengi lii egraveci dhukalua negraveti dꞌara raꞌi-liru ne peka naldquoNanene Yesus ne Ana pasue JaꞌaNegravengu neꞌe ka dhu pakarejꞌe taruudꞌara Jaꞌa Nanene Ne paie-iierdquo
6 Ropa tadegravengi lii ne hegraveia anamad-hutu Na madhaꞌu titu kegravena ka rabegravebha sagegravebꞌa egravetu rai 7Te ngaa Yesusmai gai si ka Na peka na ldquoMi kegravedꞌika bakumadhaꞌurdquo 8Ka anamadhutuse boti kegravetu ra te ngaa ra ladhe regravedhiheka dhegraveu egraveci sa egravetu era egraveegravena dhokaYesus di
9 Egravele ka ra puru negraveti ledhe ne HegraveiaYesus kai si aku Negravengu na ldquoNgaa dhuheka ladhe megravedhi deo na mage pekadegravenge dhegraveu egraveci sa kahegravei Te Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madheuuru ku Egravele egraveegravena ladhe Jaꞌa mamurihari heka miu lole degravenge dhegraveu kegravenardquo
10 Hegraveia ra karegravei Ne aku regravengu naldquoAma ne mema Kristus te ngaa Elia
1624 Mateos 1038 Lukas 1427 1625 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225 1627Mateos 2531 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6212 Roma 26 175 2 Petrus 117-18 Lii Lolo dhuUru Tegraveka 222 LiiSodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya 421 Mateos 317 1218 Markus 111 Lukas 322 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri1815
Mateos 1711 35 Mateos 1727egravetu mia Te mese agama se ajꞌapeka na Elia hudꞌi mai uuru ku egraveleegraveegravena heka Kristus mai kegravena Te ngaamadhutu Ama tasamiardquo
11 Ka Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMema legraveke Elia hudꞌi mai uuru kuho bhoke jꞌara hia Kristus 12Nanenepaie Elia mai le te ngaa dhegraveu tadheboe ne Regravengu pajꞌegravera ne madhutudadꞌegravei ra Segravemi egraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa regravengu pajꞌegravera Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nerdquo
13 Ropa ra tadegravengi rare ana mad-hutu Na heka reꞌa na Elia dhu Yesuspeka ne nuka Yohanis tuka sarani
Lamatua Yesus paꞌegravele ana egraveci dhunidhu tao
(Markus 914-29 Lukas 937-43)14 Egravele ka ropa regravengu legravepa paraga
degravenge dhegraveu ae dhu mate le Hegraveia amaca dhegraveumai patitu kegravetu urutuu ka namanegravengi Yesus 15na peka ldquoAma Sueku ana jaꞌa la Te negravengu dhu hujꞌukahibꞌi aa na jꞌegravera titu kegravena Ladhe egraveipapegravedꞌa ne cegraveu na begravebhe sa dꞌara egraveido dꞌara ai Ama sue ku la 16 Ana nejaꞌa kegraveti le asa ana-ana madhutu Amaku te ngaa ra tao rare boe nerdquo
17 Ropa Na tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveiaYesus jegraveke ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoHeh Miu se seli-kolaneJaꞌa ajꞌa le miu pahari-pahari te ngaamiu meꞌa megraveu boe Aa miu parcayaboe Jaꞌa degravenge dꞌara kateme Jaꞌahudꞌi mate hari ku miu dꞌai pegraverilodꞌo Megraveti ana egraveegravena mairdquo
18Hegraveia regraveti anane kaYesus babegravegeeele nidhu negraveti ana neꞌe Ka nidhu raitegraveke eele ne hegraveia ana ne egravele degravenge ka
19 Egravele egraveegravena ka ropa Yesus mesa Nadegravenge ana madhutu segravera ka ra karegraveiNe peka na ldquoAma Nga tao ka jiꞌi bisaboe babegravege ngare nidhu deo nardquo
20 Ka Yesus dhaa na ldquoMiu babegravegemere boe lulamiu parcaya boe degravengedꞌara kateme Sanegravedꞌe Ladhe miu
parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa masi ka cikiooꞌe egraveegravena ka sama segravemi lamusi anaiiki-iiki egraveci miu bisa paredha ledheegraveci peka na lsquoHee ledhe hari sa negraveilamursquo Tatu na hari kahegravei Demiu bisatao ngaa egraveegravena ka sadꞌi parcaya degravengedꞌara kateme 21 [Te ngaa sanegravedꞌeNidhu segravemi seꞌe se mema bhelu titukegravena Ladhe miu sabajꞌa boe aa puasaboe ho manegravengi mi Ama Lamatuana miu babegravege mere boe nidhu segravemisegraverardquo]dagger
Lamatua Yesus peka dua hari kegravenalula-negraveti mamadhe Na
(Markus 930-32 Lukas 943-45)22 Ca lodꞌo Yesus degravenge ana mad-
hutu Na dhu pakaboko egravetu propensiGalilea Na peka degravenge regravengu naldquoNegravebhu heka te ra neo pahie Jaꞌa asadhegraveu leo rai kara 23Hegraveia ra pamadheJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neMema tareꞌa Jaꞌa madhe te ngaa asacamegravedꞌa Jaꞌa mamuri harirdquo
Ropa ana madhutu Na segravera tadegravengilii deo na hegraveia dꞌara ra susa titu kegravena
Lamatua Yesus peka-padhai lula-negraveti bꞌae bea egravemu sabajꞌa
24 Lodꞌo Yesus degravenge ana madhutuNa lasi asa rae Kapernaum hegraveia dhegraveuroro bea mai paraga degravenge Petruska ra karegravei ne na ldquoMese miu bꞌaebea EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi doaadꞌordquo
25 Hegraveia Petrus dhaa ldquoNa bꞌaerdquoRopa Petrus lepa ka Yesus karegravei
degravenge ka aku Negravengu na ldquoSimon egraveupangee ku la Dhegraveu aae-dhegraveu aae egraveturai-haha ne abhu bea negraveti cee Negravetiana matana ra do negraveti dhegraveu leordquo
26 Petrus dhaa na ldquoNegraveti dhegraveu leordquoKa Yesus tuhu lii padhai Na peka
na ldquoLadhe segravemi egraveegravena ana dhegraveu aaedi dhu bꞌae boe si 27 Segravemi egraveegravenakahegravei degravengebea EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Te ngaa hudꞌi laa segravena kadhegraveu roro bea se baku nasa degravenge
1710 Meliaki 45 1712 Mateos 1114 1720 Lamatua Yesus pakasame parcaya dhegraveudegravenge lamusi dhu ana iiki-iiki egraveci Egravetu ayat neꞌe kapai lamusi dhu panting te ngaa jenis lamusi pantingboe Alkitab lii Idhonesia egravetu neꞌe peka na lsquobiji sesawirsquo te ngaa abhu masala ae degravenge tafsiran egraveegravena 1720 Mateos 2121 Markus 1123 1 Korintus 132 dagger 1721 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi aa dhuuru tegraveka suri boe ayat 21 ne 1724 Kalua negraveti Masir 3013 3826
Mateos 181 36 Mateos 1814egravedhi De beꞌa risi lamu madulu iꞌaasa dꞌara dano Iꞌa dhu egraveu abhu uuruegraveegravena egraveu bhoke hegravebꞌa na Pe egraveu abhudoi iia cue More ho bꞌae bea egravedhi duati Te doi ne dꞌai le bea egravedhi dua tirdquoDagger
18Ana-ana madhutu Lamatua Yesus
pakaregravei na cee ka dhu kapai risi(Markus 933-37 Lukas 946-48)
1 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesuslasi karegravei Ne peka na ldquoAma Negravetidhegraveu-dhegraveu unu Ama Lamatua cee kadhu kapai risirdquo
2 Hegraveia Yesus paroa nare ana iikiegraveci mai patitu asa talora aae regravengu3 Ka Na peka degravenge ra ldquoNanene paie-iie Dhegraveu dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua regravengu hudꞌi ubꞌa ngangeera ho jꞌajꞌi sama segravemi ana iiki dhuneꞌaboe padedha iisi 4 Lula dhegraveu dhuneꞌa pahaha iisi sama segravemi ana iikine negravengu egraveegravena ka dhu kapai risi egravetumadha Ama Lamatua 5 Aa dhegraveu dhusegravemi nare dhegraveu haha nuka segravemi anaiiki ne lula na parcaya Jaꞌa na negravengusegravemi nare le Jaꞌa nerdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe lula-negravetidhegraveu dhu tao dhegraveu leo segravena ka ra adꞌu-uesasala
(Markus 942-48 Lukas 171-2)6 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii hari
peka na ldquoLadhe abhu dhegraveu dhu taoana iiki segravena ka madhutu jꞌara dhusale toke ana ne parcaya heka Jaꞌana mata unu na Beꞌa risi dhegraveu egravekihadhu aae cue mi ladha goro na hopacegravene ne asa dꞌara dhasi maregravema7 Rai-haha ne mema era dhu pegravenudegravenge dhudhu-sete lula abhu jꞌara aedhu pamanahu dhegraveu asa dꞌara sasala-sasigo Te ngaa dhegraveu dhu dui babia
risi nuka dhegraveu dhu tenge-tenge jꞌaraho soro dhegraveu asa dꞌara sasala
8 Ladhe egraveu tao sala pake kacui-aai egraveu do haga egraveu na poro eele neTe beꞌa risi egraveu maso asa dꞌara sorgadegravenge ai cabegraveka do haga calaa Magedhoka ra core egraveu asa dꞌara ai narakadegravenge ai do haga dhu tesa 9 Ladheegraveu tao sala pake musi madha egraveu nacegraveru eele ne Te beꞌa risi egraveu masoasa dꞌara sorga degravenge musi madhacabegraveka Mage dhoka ra core egraveu asadꞌara ai naraka degravenge musi madhadhu tesardquo
LamatuaYesus hia lii pakasame lula-negraveti kahibꞌi-kalegravebho ciꞌu dhu ele
(Lukas 153-7)10 Ka Yesus tuhu hari lii Na aku
Negravengu na ldquoSanegravedꞌe ee Baku mi pa-haha ana iiki segravemi seꞌe se Te abhu anapajuu Ama Lamatua negraveti sorga dhumadhenga si Aa ana pajuu se dhulasi taruu peka degravenge Ama Lamatuangaa-ngaa dhu jꞌajꞌi mi ana se
11-13 Mi pangee paie-iie te Jaꞌa hialii pakasame egraveci segravemi neꞌe ka abhudhegraveu egraveci dhu kahibꞌi-kalegravebho na can-gasu ngiꞌu Ca lodꞌo ciꞌu negraveti kahibꞌi-kalegravebho se kako sala jꞌara Madhutungangee miu dhegraveu madhenga ne taotasamia Tatu na tegraveke eele ceo nguruceo ngiꞌu segravera egravetu ledhe ho laꞌe tengeciꞌu dhu ele ne
Ladhe na abhu hari tatu na kare-jꞌe ropa na ladhe negravedhi ciꞌu ne risinegraveti kahibꞌi-kalegravebho na ceo nguru ceongiꞌu dhu ele boe segravera [Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne mai ho hiamamuri mi dhegraveu dhu kako sale negravetijꞌara dhu mola]dagger 14 Te masi ka anaiiki ca dhegraveu di dhu kako sala jꞌara
Dagger 1727 Tegraveu mai-tegraveu mai dhegraveu mone Yahudi segravera dhu umur 20 tegraveu sa dedha hudꞌi bꞌae bea egraveci dhusoru-bara jꞌaga megravedha-panyau degravenge egravemu negraveti Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi (baca egravetu sasuri Kalua negravetiMasir 3012-16) Tegraveu Lamatua Yesus mamuri ra ige bea egraveegravena degravenge doididrakma Didrakma cue kabꞌua naegraveci egraveegravena ka degravenge dua dinari Ca dinari egraveegravena egraveci egraveegravena ka degravenge gaji ca dhegraveu tuka dꞌara ca lodꞌo Egravetu ayatneꞌe Yesus peka mi Petrus aku Negravengu na pe negravengu abhu ca doi stater egravetu dꞌara hegravebꞌa iꞌa egraveegravena Ca doistater kabꞌua na nuka dua didrakma do egravepa dinari mdash dꞌai bꞌae bea negraveti Yesus degravenge Petrus 181Lukas 2224 183 Markus 1015 Lukas 1817 186 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquohadhugilirdquo dhu ra pake ho mol are-gandum 188 Mateos 530 189 Mateos 529 1811-13Lukas 1910 dagger 1811-13 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi aa dhu uru tegraveka suri boe kalimat egravetu dꞌarakurung ne
Mateos 1815 37 Mateos 1829te ngaa Ama Ku egravetu sorga dꞌegravei boekahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara tasamia hoegravedhi pabeꞌa hari degravenge dhegraveu dhu tao salami egravedhi
15 Yesus lii hari aku Negravengu naldquoLadhe aꞌari egraveu dhegraveu parcaya tao salemi egraveu na egraveu mesa mu lamu paragadegravenge ne Ladhe miu dua mi mesami heka egraveu peka sasala negravengu kegravenaLadhe na segravemi nare lii padhai egraveu namiu dua mi pabeꞌa hari le kegravena16Te ngaa ladhe noꞌo boe segravemi nare liipadhai egraveu lamu paroa more angalaimu ca dhegraveu do dua dhegraveu ho lamiparaga degravenge ne segravena ka padhai liihari Te egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua dhu suri tegraveke peka nalsquoEgravetu dꞌara lii langu egraveci hudꞌi abhu kudua-tegravelu sakasii dhu lii egraveci heka segravemirare lii galaa rarsquo 17 Te ngaa ladhenoꞌo boe nanene lii miu lami loledegravenge jumaꞌat Aa ladhe na dꞌegravei boenanene lii jumaꞌat kahegravei tao ne nukasegravemi ca dhegraveu dhu tadhe boe LamatuaLadhe aadꞌo na cap ne nuka segravemidhegraveu bhelu conto segravemi dhegraveu roro beasegravera
18 Sanegravedꞌe paie-iie lii padhai Jaꞌa neNgaa dhu miu oro egravetu rai-haha neegraveegravena ka dhu Lamatua oro le egravetu sorgaAa ngaa dhu miu hia isin egravetu rai-hahane egraveegravena ka Lamatua hia le isin egravetusorga kahegravei
19 Aa Jaꞌa peka hari na ladhe abhudhegraveu dua dhu sabajꞌa degravenge dꞌara egravecipe Ama Ku egravetu sorga hia ngaa dhura manegravengi 20 Te ladhe abhu duado tegravelu dhegraveu pakaboko sabajꞌa sama-sama lula regravengudhegraveu Jaꞌa na Jaꞌa egravetutalora aae regravengu kahegraveirdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasamenegraveti pegawi dhu hia boe abho mi angalaina
21 Egravele egraveegravena ka Petrus karegravei Yesusaku negravengu na ldquoAma jaꞌa neo karegraveiciki Ladhe aꞌari jaꞌa tao sale pahari-pahari mi jaꞌa egraveegravena na dꞌai pegraveri harijaꞌa hudꞌi hia ne abho Dꞌai pidhuhari dordquo
22 Hegraveia Yesus dhaa peka naldquoAadꞌo Egraveu hudꞌi abho ne pidhu kalipidhu nguru hariDagger toke egraveu ige moreheka 23Miu hudꞌi tao ku segravemi egraveegravenalula Ama Lamatua nuka segravemi dhegraveuaae dhu ige kegravelu na egravetu pegawi na24 Ropa na ige nare hegraveia na pua dhegraveulasi paroa pegawi dhu pakegravelu tokeriho kehisect 25 Te ngaa pegawi nebꞌae nare boe kegravelu na Ka dhegraveu aaeparedha peka na lsquoLami pahie eeledhegraveu ne degravenge bhegraveni-ana niki na aaꞌi-aaꞌi segravena ka ra jꞌajꞌi egravenu Aa megravedha-panyau na pahie aaꞌi kahegravei ho bꞌaekegravelu-gꞌegravetu narsquo
26 Ropa pegawi ne tadegravengi narehegraveia na pabegravebha iisi ho patitu kegravetuurutuu egravetu madha dhegraveu aae ka pa-mako aku negravengu na lsquoIra ee Amadhegraveu aae hia jaꞌa tebho dꞌai ciki saSegravena ka jaꞌa bꞌae kegravelu jaꞌa aaꞌi-aaꞌi rarsquo27 Ropa tadegravengi hegraveia dhegraveu aae rasakasia degravenge ne Ka dhegraveu aae pabhegravelueele aaꞌi megraveu-megraveu kegravelu na ka pua nalegravepa
28 Te ngaa ropa na dꞌai liꞌu hegraveiapegawi ne paraga degravenge angalai nadhu pakegravelu negravengu doi ciki di Kana kegravepe angalai ne hegraveia pacegraveli ladhagoro na aa na jegraveke ne aku negravengu nalsquoWeh Bꞌae ka dꞌara lai-lai ne kegravelu egraveusegraverarsquo
29 Ropa angalai na tadegravengi hegraveiana patitu kegravetu urutuu ka pamako nepeka na lsquoIra ee Angalai ee Hia kujaꞌa tebho dꞌai ciki sa Pe jaꞌa bꞌae kegravelujaꞌa segraverarsquo
1815 Lukas 173 1816 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1915 1818 Mateos 1619 Yohanis2023 Dagger 1822 Lii Yunani egravetu neꞌe sasoa na bisa ldquo7 kali 70 harirdquo Bisa kahegravei ldquo77 harirdquo 1822Lukas 173-4 sect 1824 Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na ldquo10000 τάλαντον (talanton)rdquo Talantonegraveci kabꞌua na sama degravenge gaji dhegraveu sabꞌa 15-20 tegraveu Alkitab lii Idhonesia suri peka na lsquotalentarsquo egravetu neꞌe 1828 Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na ldquo100 δηνάριον (deinarion)rdquo Kabꞌua negraveti deinarion egravecinuka segravemi gaji dhegraveu sabꞌa egravetu dꞌara ca lodꞌo De ladhe egravedhi pasoro degravenge 10000 τάλαντον (talanton) egravetuayat 24 na kegravelu ne degravenge boe kabꞌua ngaa-ngaa
Mateos 1830 38 Mateos 191230 Te ngaa pegawi ne peka na lsquoBisa
boe Jaꞌa mate heka panegravebhu Egraveubꞌae degravenge ka lodꞌo doe neꞌe kahegraveirsquoEgravele ka laꞌe pamaso angalai na asadꞌara begravedho toke na bꞌae aaꞌi kegravelu na31 Ropa pegawi dhu leo ladhe regravedhingaa dhu jꞌajꞌi ne hegraveia dꞌara ra susaKa lasi lolo degravenge dhegraveu aae
32 Ropa tadegravengi nare hegraveia dhegraveuaae ne paroa pegawi dhu neꞌa boemanegravengi makasi ne Dhegraveu aae jegravekene aku negravengu na lsquoHeh dhegraveu bhelu-katubꞌa Lula egraveu ne manegravengi segravena kajaꞌa sue egraveu negraveti egraveegravena ka jaꞌa pabhegravelueele le kegravelu egraveu segravera 33 Te ngaa ngatao ka egraveu kasia boe angalai egraveu sa hegraveisama segravemi jaꞌa kasia egraveu nersquo 34 Kadhegraveu aae nasa bia degravenge ne hegraveia napua pamaso dhegraveu ne asa dꞌara begravedhosegravena ka ra pajꞌegravera ne toke na bꞌae aaꞌikegravelu na segraverardquo
35 Hegraveia Yesus paꞌegravele lii pakasameNa peka na ldquoAma Ku egravetu sorga paꞌigasegravemi egraveegravena kahegravei mi dedha miu Pe Nahuku miu ladhe miu moꞌo boe pab-hegravelu eele sasala negraveti aꞌari miu dhegraveuparcaya segraverardquo
19Dhegraveu Parisi tenge jꞌara ho pamanahu
LamatuaYesus lula-negraveti jꞌara paꞌia-paꞌela(Markus 101-12)
1 Ropa Yesus ajꞌa nare aaꞌi jꞌarasegravera hegraveia laꞌe tegraveke eele Galilea asapropensi Yudea egravetu cabegraveka lokoYarden 2 Dhegraveu ae ka dhu mad-hutu Ne ka Na puri-paꞌegravele dhegraveu-dhegraveupegravedꞌa egravetu negravei
3 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi dhumadhutu kahegravei dhu neo pamanahuNe Ka ra karegravei Yesus peka naldquoAma Madhutu atora agama egravedhiladhe dhegraveu mone leo le egravemu bisa iaeele dhegraveu egravemu na sadꞌi na abhu jꞌaradhu laꞌe asa paꞌie-paꞌela Segravemi egraveegravenadordquo
4 Te ngaa Yesus bꞌala si na ldquoMiuse dhu meꞌa megraveu agama Te ngaatasamia ka miu meꞌa boe isi SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua Te egravetu
dꞌara sasuri negraveti lii lolo uru tegraveka dhusuri peka na lsquoAma Lamatua pajꞌa-jꞌi dhegraveu rai-haha dhegraveu mone degravengedhegraveu bhegravenirsquo 5 Aa dhu suri kahegraveipeka nalsquoNegraveti egraveegravena ka dhegraveu mone hudꞌi tegraveke
eele ina-ama nasegravena ka laꞌe mamuri dꞌara egraveci
degravenge dhegraveu egravemu-kamali nate dua ra dhu jꞌajꞌi le egravecirsquo
6 Negraveti egraveegravena ka ladhe Ama Lamatuaunu Na dhu hia dua ra jꞌajꞌi le egraveci nadhegraveu rai-haha baku pacegraveri si harirdquo
7 Ropa tadegravengi rare Yesus pekasegravemi egraveegravena dhegraveu Parisi se karegravei hariNe peka na ldquoLadhe segravemi egraveegravena ngatao ka Musa peka na dhegraveu bisa paꞌia-paꞌela sadꞌi negravengu tao uuru ku sasuripaꞌia hia dhegraveu egravemu nardquo
8 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMusa soro tegraveke begravei-baki miu paꞌia-paꞌela degravenge dhegraveu egravemu-kamali ralula regravengu segravera kegravetu hadhu egraveci egraveegravenaka degravenge miu Te ngaa lodꞌo AmaLamatua pajꞌajꞌi rai-haha ne dadꞌegraveiNa segravemi boe egraveegravena 9 Negraveti egraveegravena kaJaꞌa pasanegravedꞌe mema miu ee Ladhebhegraveni adꞌu uuru madha jꞌara makaedhegraveu egravemu na bisa ia eele ne Te ngaaladhe ia eele bhegraveni ne dhu adꞌu boejꞌara makae hegraveia dhegraveu mone na leohari degravenge bhegraveni leo negravengu ne tao lejꞌara makaerdquo
10 Ropa tadegravengi lii neꞌe hegraveia anamadhutu Na segravera peka na ldquoLadhesegravemi egraveegravena beꞌa risi baku leo-egravemurdquo
11 Hegraveia Yesus bꞌala si aku Negravenguna ldquoDhegraveu ae ka dhu roꞌo boe segravemirare lii padhai lii Jaꞌa ne Dhodhokadhegraveu dhu Ama Lamatua hagꞌe naresi 12 Te abhu dhegraveu dhu leo boe egravemulula karegravei negraveti rara iisi ne negravengu segravemiegraveegravena ka Abhu kahegravei dhu leo boe egravemulula dhegraveu tao ne segravemi egraveegravena Aa abhukahegravei dhu noꞌo boe leo-egravemu lula naneo pakako sasabꞌa Ama Lamatua diDhegraveu dhu reꞌa megraveu aꞌajꞌa ne hudꞌi laanegravengu segravemi degravenge beꞌardquo
194 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 127 52 195 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 224 197 Lole HariJꞌara-jꞌara Mamuri 241-4 Mateos 531 199 Mateos 532 1 Korintus 710-11
Mateos 1913 39 Mateos 1930Lamatua Yesus hia lii megravengi-nale mi
ana iiki segravera(Markus 1013-16 Lukas 1815-17)
13 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu saꞌu regraveti ana-ana ra asa Yesus segravena ka Yesus taokacui-aai Na mi regravengu aa degravenge hialii megravengi-nale Te ngaa ana madhutuNa kai dhegraveu se 14 Hegraveia Yesus nasadegravenge ana madhutu Na ka Na lii akuNegravengu na ldquoHudꞌi laa ana se mai asaJaꞌa Baku bhabhae si Te dhegraveu dhusegravemi regravengu seꞌe ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatuardquo
15 Egravele egraveegravena ka Yesus tao kacui-aaiNa mi ana se aa Na manegravengi ho AmaLamatua hia si megravengi-nale Egravele hegraveiaYesus pakegravedꞌi laꞌe tegraveke eele era egraveegravena
Dhegraveu kaja tenge jꞌara segravena ka ma-muri taruu degravenge Ama Lamatua
(Markus 1017-31 Lukas 1818-30)16 Ca tegraveke dhegraveu egravecimai karegravei Yesus
peka na ldquoAma Mese Jaꞌa hudꞌi taoku jꞌara dhu hua iia tasamia segravena kakeꞌa tareꞌa na jaꞌa bisa maso sorgaTe jaꞌa neo mamuri taruu sama-samadegravenge Ama Lamatuardquo
17 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoNgatao ka egraveu karegravei Jaꞌa lula-negraveti ngaadhu hua iia Dhodhoka Ama Lamatuadi dhu hua iia Te ladhe egraveu neomamuri taruu degravenge Ne na mamurila madhutu paredha Nardquo
18 Ka dhegraveu ne karegravei hari aku negravenguna ldquoParedha dhu mia egraveegravenardquo
Hegraveia Yesus bꞌala ne peka naldquoBaku pamadhe dhegraveubaku tao jꞌaramakae degravenge dhegraveu
dhu dhegraveu egravemu boe egraveubaku manaꞌubaku jꞌajꞌi sakasii dhu kapodꞌe-
kabegraveli19 pakabꞌua ina-ama muaa sue ku dhegraveu egraveu sama segravemi egraveu
sue ngiꞌu egraveu mesa murdquo20 Dhegraveu ne dhaa na ldquoParedha aaꞌi-
aaꞌi segravera jaꞌa taomadhutu le De ngaahari dhu kurardquo
21 Ropa tadegravengi lii dhegraveu ne hegraveiaYesus peka na ldquoLadhe egraveu neo mad-hutu aaꞌi dadꞌegravei Ama Lamatua legravepa ho
pahia aaꞌi megravedha-panyau egraveu segravena kapapala hia dhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa segravera Egravele egraveegravena mai ho mad-hutu Jaꞌa Te egraveegravena na Ama Lamatuapala hia egraveu megravedha-panyau ae-ae egravetusorgardquo
22 Ropa na tadegravengi nare lii Yesushegraveia dhegraveu ne legravepa degravenge dꞌara pegravedꞌalaho mae-mae lula negravengu kaja titukegravena
23 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai liidegravenge ana madhutu Na aku Negravenguna ldquoLegraveka la Jaꞌa te dhegraveu kaja caruititu kegravena maso sorga 24 Carui egraveegravenanuka segravemi badha onta dhu kapaimaso laꞌe asa dꞌara oka na re roꞌajꞌajꞌaurdquo
25 Ropa ana madhutu se tadegravengirare regravengu malaa hegraveia ra dhaa pekana ldquoLadhe segravemi egraveegravena cee ka dhu bisamaso sorgardquo
26 Hegraveia Yesus ladhe patae si ka Nalii pekana ldquoLadhedhegraveu rai-hahadhutao mema bisa boe Te ngaa ladheAmaLamatua kadhu tao aaꞌi-aaꞌi bisajꞌajꞌirdquo
27 Hegraveia Petrus pasanegravedꞌe akunegravengu na ldquoAma Jiꞌi se tegraveke eelele megravedha-panyau jiꞌi aaꞌi-aaꞌi homadhutu Ama De jiꞌi abhu ngaardquo
28 Na dhaa peka na ldquoParcaya laJaꞌa ne Pe dꞌai lodꞌo Ama Lamatuatao pahiu aaꞌi megraveu-megraveu Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne madhegravediegravetu dedha kadera paredha aae egraveegravenaLodꞌo egraveegravena kahegravei miu dhu madhutuJaꞌa madhegravedi kahegravei egravetu dedha kaderaparedha canguru dua segravera segravena kajꞌajꞌi hakimmi canguru dua suku egravedhidhegraveu Israꞌel 29 Dhegraveu dhu tegraveke eeleegravemu na aꞌari na ina-ama na ana nikina aa oka-tedhe na ho madhutuJaꞌa begraveli-camegravedꞌa egraveegravena abhu haricangasu kali Aa dꞌai ka lodꞌo egravele rai-haha ne negravengu kahegravei abhu mamuritaruu degravenge Ama Lamatua 30 Desanegravedꞌe paie Madhutu ngangee AmaLamatua dhegraveu ae dhupadedha iisi naregravengu segravera ka dhu jꞌajꞌi mi ana iiki Te
1918 Kalua negraveti Masir 2013-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 517-20 1919 Kalua negraveti Masir2012 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516 Atora negraveti Ama-ama Agama 1918 1928 Mateos 2531Lukas 2230
Mateos 201 40 Mateos 2018ngaa dhegraveu dhu peka na negravengu dhegraveuhaha aa te ngaa madhutu aꞌabhuLamatua negravengu ka dhu kapairdquo
20Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu dhu
sabꞌa oka anggor1 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa peka na
ldquoParedha Ama Lamatua egraveci egraveegravena kadegravenge lii pakasame ne abhu ca dhegraveulamatua oka anggor dhu kegravedꞌimadꞌaeaae dꞌara hake egravena sa Na laꞌe tengedhegraveu segravena ka sabꞌa egravetu dꞌara oka na2 Na abhu dhegraveu sabꞌa hegraveia rare liiegraveci ho sabꞌe dꞌara ca lodꞌo babꞌaena ca doi iia Dhegraveu se dꞌegravei kahegraveika lamatua oka ne pua lasi sabꞌa3 Pe dꞌara hake ceo sa laꞌe asa dꞌarapasa Egravetu era negravei negravengu paraga degravengedhegraveu pegraveri-pegraveri dhu madhegravedi iia dꞌara4 Hegraveia na lii degravenge ra lsquoMiu se neosabꞌa egravetu dꞌara oka jaꞌa do Pe jaꞌabꞌae miu madhutu kabꞌua dhu legravekersquoRopa tadegravengi rare roꞌo kahegravei hegraveialasi degravenge ka sabꞌa 5 Dꞌai lodꞌo titumera sa degravenge hake tegravelu lodꞌo nihialamatua oka ne laꞌe tenge hari dhegraveusabꞌa 6Dꞌara hake legravemi lodꞌo nihia salaꞌe hari Na laladhe na abhu dhegraveudhu titu iia dꞌara era Ka na lii degravengera aku negravengu na lsquoNga tao ka karegraveinegraveti madꞌae toke sange neꞌe ne miuse titu iia dꞌara sabꞌa boe ngaa-ngaarsquo
7 Ka dhegraveu se dhaa peka na lsquoAmaee Abhu boe ca dhegraveu sa dhu hia jiꞌisasabꞌarsquo
Ka lamatua oka ne peka lsquoLadhesegravemi egraveegravena lami sabꞌa asa dꞌara okajaꞌarsquo
8 Toke dꞌai egravele jam sabꞌa hegraveialamatua oka ne pua madho na pekana lsquoParoa dhegraveu sabꞌa se segravena ka bꞌaerui sasabꞌa ra egraveci-egraveci Mulai negraveti dhegraveusabꞌa limuri tegraveka toke dhegraveu sabꞌauurursquo
9 Ka madho ne paroa uuru dhegraveudhu sabꞌa hake legravemi nihia Na bꞌaesi ca dhegraveu ca doi iia 10 Egravele ka na
paroa dhegraveu sabꞌa dhu leo segravera tokedhegraveu dhu sabꞌa mulai negraveti hake egravenamadꞌae deo na Dhegraveu se pangee naele boe regravengu abhu risi negraveti dhegraveu dhusabꞌa hake legravemi nihia Reꞌa boe naregravengu abhu kahegravei ca dhegraveu ca doi iia11 Ropa ra segravemi rare hegraveia ra kaꞌugudegravenge lamatua oka egraveegravena aku regravenguna 12 lsquoIra iii Bisa boe segravemi neꞌe amaRegravengu dhu mai limuri tegraveka dhokasabꞌa ca jam di Te ngaa jiꞌi dhu karegraveimadꞌae aae ka sabꞌa toke egravei kabhegravesuhae Te ngaa tasamia ka ama bꞌae jiꞌiegraveci egraveegravena ka degravenge regravengu sersquo
13 Hegraveia lamatua oka ne dhaa nalsquoAngalai Jaꞌa tipu boe egraveu Lula egraveumesamumoꞌo kahegravei sabꞌa egravetu dꞌara calodꞌo dhu babꞌae na ca doi iia Tareꞌasi De jaꞌa bꞌae madhutu segravemi liipamaꞌegravete egravedhi dua ti si 14 De beꞌarisi more doi jꞌajꞌegravera egraveu ho legravepa kaLadhe jaꞌa neo bꞌae mi dhegraveu dhu sabꞌalimuri tegraveka negraveti egraveu egraveci egraveegravena ka degravengejaꞌa neo bꞌae egraveu egraveegravena na madhutudadꞌegravei jaꞌa 15 Lula doi-dhari jaꞌa jaꞌabisa pake madhutu dadꞌegravei dꞌara jaꞌaTasamia ka angalai nasa lula babeꞌadꞌara jaꞌarsquo
16 Segravemi egraveegravena kahegravei lodꞌo AmaLamatua jꞌajꞌi Dhegraveu Aae mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Na pala-bagi hia dhegraveu-dhegraveu unuNa madhutu dadꞌegravei dꞌara Na De dhegraveudhu mai limuri tegraveka egraveegravena na abhupala sama segravemi dhegraveu dhu mai uuruAa dhegraveu dhu mai uuru pe na abhupala nuka segravemi dhegraveu dhu mai limuritegravekardquo
Lamatua Yesus peka mema jꞌara ma-madhe Na dꞌai ka tegravelu hari kegravena
(Markus 1032-34 Lukas 1831-34)17 Egravele ka Yesus si mulai lasi asa
Yerusalem Egravetu talora jꞌara Na paroaana madhutu Na segravena ka regravengu mesara di Ka Na lii hari peka na 18 ldquoMinanene paie Neꞌe ne egravedhi lati asaYerusalem Te ngaa egravetu negravei dhegraveupahie Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane asa kegravetu agama Yahudi degravenge
1930 Mateos 2016 Lukas 1330 202 Sasuri Mola-Megraveci egravetu dꞌara lii Yunani egravetu ne suri pekana ldquoca doi dinarirdquo Kabꞌua na gaji ca dhegraveu tuka dꞌara ca lodꞌo 208 Atora negraveti Ama-ama Agama1913 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2415 2016 Mateos 1930 Markus 1031 Lukas 1330
Mateos 2019 41 Mateos 2034mese agama segravera Egravele egraveegravena ra hukupamadhe Jaꞌa 19Hegraveia ra soro Jaꞌa asadhegraveu leo rai kara dhu tadhe boe AmaLamatua Ka ra padhai lii pamakaeJaꞌa aa ra hake paru isi Jaꞌa Egraveleegraveegravena heka ra paku pamadhe Jaꞌa egravetuajꞌu palolo-palegravebha Jaꞌa tareꞌa-reꞌamadhe te ngaa asa camegravedꞌa egraveegravena Jaꞌamamuri harirdquo
Ina Yakobis degravenge Yohanis manegravengisegravena ka dedꞌe ana-ana na jꞌajꞌi dhegraveu kapai
(Markus 1035-45)20 Hegraveia dhegraveu egravemu Sabadeus palere-
lere degravenge ana na Yohanis degravengeYakobis lasi paraga degravenge Yesus Kana patitu kegravetu urutuu ho neo pamakoYesus
21 Ka Yesus karegravei ne ldquoMama neongaardquo
Hegraveia na dhaa ldquoSegravemi neꞌe AmaLodꞌo Ama megravedꞌu paredha jaꞌamanegravengi segravena ka Ama dedꞌe ana jaꞌadhegraveu dua se regravedꞌu paredha sama-sama degravenge Ama Jaꞌa manegravengi hoAma hia ca dhegraveu madhegravedi re baboagꞌana aa ca dhegraveu re baboa kariuAmardquo
22 Ropa tadegravengi lii manegravengi nehegraveia Yesus peka Yakobis degravenge Yoha-nis na ldquoMiu se meꞌa boe ngaa dhumiu manegravengi Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌaabhu jꞌajꞌegravera ae-ae De tasamia Miupangee na miu bisa pasae kahegravei jꞌa-jꞌegravera se sama-sama degravenge Jaꞌa dordquo
Dua ra dhaa dhu degravenge boe pakengangee aku regravengu na ldquoOo bisaAmardquo
23 Ka Yesus lii degravenge ra ldquoMemaegraveegravena na miu pasae jꞌajꞌegravera kahegravei segravemiJaꞌa Te ngaa begraveli-camegravedꞌa cee ka dhumadhegravedi egravetu baboa gꞌana do kariuJaꞌa Jaꞌa degravenge boe hak ho pamaꞌegraveteEgraveegravena hak Ama Lamatua Na pamaꞌegravetenare le cee-cee ka dhu madhegravedi egravetuera segraverardquo
24Ropa anamadhutu dhegraveu cangurusegravera tadegravengi lii manegravengi dua ra hegraveiara nasa 25 Te ngaa Yesus paroa naresi aaꞌi-aaꞌi ra hegraveia Na peka ldquoSegravemineꞌe Miu dhu meꞌa le si Dhegraveu aae-dhegraveu kapai dhu regravedꞌu paredha egravenyi
kabarai ra toke ra bisa boe kalau sakahegravei Aa dhegraveu kapai kabarai egravetu rai-hahane dhu tadheboeAmaLamatuahia paredha risi eele toke kabarai raabhu boe dꞌoa kegravetu ciki sa 26 Te ngaabaku miu tao segravemi egraveegravena De negraveti miuse cee ka dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu aae-dhegraveukapai negravengu hudꞌi jꞌajꞌi ku nuka segravemiegravenu segravena ka lalau dhegraveu leo 27Aa ceedhuneo jꞌajꞌi kegravetu negravenguhudꞌi tao iisina nuka segravemi egravenu 28 Nanene Jaꞌasegravemi egraveegravena kahegravei Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne mai segravena ka ladhe-lerudhegraveu Jaꞌa mai boe segravena ka dhegraveulalau-laloꞌo Jaꞌa Te mamai Jaꞌa nesegravena ka soro ngiꞌu Jaꞌa kateme iisi hosui dhegraveu ae negraveti sasala-sasigo rardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveubegravedhu
(Markus 1046-52 Lukas 1835-43)29 Ka Yesus si kako taruu Ropa
regravengu kalua negraveti kota Jeriko dhegraveuae dhu madhutu regravengu 30 Egravetu egraveegravenaabhu dhegraveu begravedhu dhegraveu dua dhu mad-hegravedi egravetu sebhe jꞌara Ropa dua ratadegravengi na Dhegraveu dhu kako re egraveegravenanuka Yesus negraveti Nasaret hegraveia ra par-odha peka na ldquoAma Ana-egravepu DaudJiꞌi se dhu tatae Ama karegravei negravebhu kaSue ku jiꞌi lardquo
31 Ropa dhegraveu tadegravengi ra parodhasegravemi egraveegravena ka ra kai si aku regravengu naldquoHee Miu dua mi baku marururdquo
Te ngaa dua ra asa hino peka naldquoAma Ana-egravepu Daud Sue ku jiꞌi lardquo
32 Ropa Yesus tadegravengi lii paroa nehegraveia Na titu ka karegravei si peka na ldquoMiuse neo segravena ka Jaꞌa tao ngaa hia miurdquo
33 Ka dua ra dhaa na ldquoAma Hia lajiꞌi se bisa ngegravedhirdquo
34 Tadegravengi lii dhaa dua ra hegraveiaYesus rasa kasia Ka Na gꞌagꞌe musimadha ra hegraveia dua ra regravedhi degravengeka Egravele ka dua ra lasi degravenge madhutuYesus
2026 Lukas 2225-26 2027 Mateos 2311 Markus 935 Lukas 2226
Mateos 211 42 Mateos 2113
21Lamatua Yesus maso asa dꞌara kota
Yerusalem nuka segravemi Dhegraveu Aae(Markus 111-11 Lukas 1928-40
Yohanis 1212-19)1 Ka Yesus si lasi taruu dꞌai rae
Betfage egravetu sebhe ledhe Saitun Raene dhu degravetu le degravenge kota YerusalemEgravetu era neꞌe regravengu ae taha Hegraveia Napua ana madhutu Na dhegraveu dua lasiuuru 2 Na paredha si peka na ldquoDuami lami asa rae negravei Ladhe miu dꞌainegravei miu ladhe megravedhi keledꞌei renaciꞌu degravenge ana na dhu ra egraveki egravetu eraegraveegravena Lami legravecu mere ne ho megraveti maihia Jaꞌa 3 Te ngaa ladhe dhegraveu karegraveimiu peka na lsquoNga tao ka miu egraveremegraveti keledꞌei dhegraveursquo Mi dhaa pekana lsquoLamatua neo pake ne Ladhe pakenare pe Na hia hari mairsquo
4 Aaꞌi-aaꞌi se hudꞌi jꞌajꞌi ku samasegravemi lii padhai negraveti dhegraveu regraveti lii pad-hai Ama Lamatua dhu suri tegraveke pekana5 lsquoMiu dhegraveu Yerusalem segraveradagger
Mai laladhe ku laTe Dhegraveu Aae miu mai
Na mai degravenge pahaha iisiNa mai dhu manyaꞌe
keledꞌei ngegraverursquo rdquo6 Ka ana madhutu Na lasi ka aa
ra tao madhutu aaꞌi dhu Yesus moale degravenge ra 7 Egravere regraveti keledꞌei renadegravenge ana na asa Yesus Egravele ka rahegravele sigꞌi-kalolo hegraveia Yesus manyaꞌelasi asa dꞌara kota 8 Ropa regravengu oedꞌai dꞌara kota hegraveia dhegraveu ae ka dhuhegravele sigꞌi-kalolo degravenge salalu ra mijꞌara Abhu kahegravei cahagꞌe lasi pareregraveu palamDagger ho ra tao egravetu talora jꞌaraDegravenge jꞌara neꞌe regravengu tao tadha dhupeka na regravengu soru Yesus sama segravemi
dhegraveu kapai 9 Abhu kahegravei dhegraveu ca-hagꞌe dhu kako uuru negraveti Yesus aa ca-hagꞌe kako re limuri Dhegraveu se paꞌoo-parodha palere-lere peka naldquoHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatuasect
Lula ana-egravepu Daud mai leHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua
Lula Ama Lamatua ka dhu puaDhegraveu neꞌe mai
Hosana Jiꞌi koa-kio Ama LamatuaLula Ama Lamatua dhu negravedꞌu
mema paredha egravetu dedha-lirudhu dedha risirdquo
10 Ropa Yesus maso asa Yerusalemdegravenge dhegraveu dhu pakelu oobꞌa hegraveia isikabarai aaꞌi-aaꞌi egravetu dꞌara kota kaluamai ka ra pakaregravei peka na ldquoIra iiCee ka dhu mai nerdquo
11 Dhegraveu ae se dhaa aku regravenguna ldquoNegravengu ne Dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua Ngara Na Yesus dhegraveuNasaret negraveti propensi Galileardquo
Lamatua Yesus babegravege eele dhegraveudhu pahia-pahegraveli egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
(Markus 1115-19 Lukas 1945-48Yohanis 213-22)
12 Ka Yesus si lasi taruu asa dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi AmaLamatua Egravetu madha Egravemu Manegravengi-Mangajꞌi ne dhegraveu tao nuka segravemi pasaho pahia-pahegraveli koro jꞌaha dhu dhegraveutema pake jꞌajꞌi megravedha korban lodꞌosabajꞌa Ropa ladhe negravedhi segravemi egraveegravenahegraveia Yesus babegravega eele si negraveti eraegraveegravena Na lege eele mei-mei dhu rapake pasilu doi aa Na paguri eelebagu-bagu dhu ra pake pahia manu-bhui 13 Hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveuseꞌe aku Negravengu na ldquoDhegraveu regraveti liipadhai Lamatua dhu suri tegraveke le pekanalsquoJaꞌa patitu Egravemu ne
211 Ra pangare ledhe ne lsquoSaitunrsquo lula egravetu negravei abhu oka ae dhu degravenge ajꞌu saitun Regravengu biasagili hua saitun segravena ka abhu egravei megravenyi na Ledhe Saitun ne kajꞌegraveu negraveti kota Yerusalem pe dꞌai ca kilosa dagger 215 Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na ldquoana bhegraveni negraveti Sionrdquo Sion ne ngara leo negravetiYerusalem De egravetu ayat ne Sakaria pake lii hini ho pajꞌujꞌu ana kabarai kota Yerusalem 215Sakaria 99 Dagger 218 Dꞌara sasuri Mateos lsquodadana segraverarsquo Te ngaa egravedhi teꞌa le negraveti Yohanis 1213 pekana regraveu-regraveu palam sect 219 Dꞌara lii Aram peka lsquoHosanarsquo Uru egraveegravena sasoa na lsquohia mamuri mi dhegraveursquoLodꞌo Lamatua Yesus mamuri era egravetu rai-haha ne lii ne dhegraveu pake ho koa-kio Ama Lamatua 219Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826
Mateos 2114 43 Mateos 2125segravena ka dhegraveu mai manegravengi-
mangajꞌi egravetu neꞌersquoDadꞌegravei Lamatua segravemi egraveegravena ka te
ngaa miu tao Egravemu ne nuka segravemi erakaboko dhegraveu parapordquo
14 Egravele ka dhegraveu begravedhu degravenge dhegraveukaruku mai sa Yesus egravetu Egravemu SabajꞌaAma Lamatua Ka Na puri-paꞌegravele aaꞌisi 15 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei kegravetuagama Yahudi degravenge mese agamasegravera Ropa regravedhi Yesus tao tadhamalaa hegraveia ra kaꞌuu-kamuki Risi-risi hari ropa ra tadegravengi ana-anapaꞌoo palere-lere egravetu dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ne dhu pekana
ldquoHosana Jiꞌi koa-kio AmaLamatua
Lula ana-egravepu dhegraveu aae Daud mailerdquo
16 Ka kegravetu kapai se lii degravenge Yesusaku regravengu na ldquoEeh Egraveu tadegravengi liipadhai lii ana-ana se Egraveegravena legraveke boerdquo
Te ngaa Yesus bꞌala si na ldquoOo Jaꞌatadegravengi Te nga tao Miu baca megravedhimegraveka egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci AmaLamatua lula-negraveti ana-ana dhu koa-kio Ama Lamatua do Te egravetu dꞌarasasuri egraveegravena dhu suri nalsquoAma Lamatua dhu sadia nare le ana
rara iisi hiu degravenge ana-anaiiki
ho koa-kio Nersquo rdquo17 Hegraveia Yesus si tegraveke eele kota ne
lasi jꞌunu asa rae BetaniaLamatuaYesus dhoo ajꞌu ca kapuaho
hua ia ka(Markus 1112-1420-24)
18 Asa begraveli madꞌae aae na Yesus silegravepa hari asa kota Yerusalem Te ngaaegravetu talora jꞌara Negravengu manganga le19 Na ladhe negravedhi ajꞌu ca kapua bulisebhe jꞌara dhu dhegraveu tema raꞌa huana De laꞌe ka padegravetu-degravetu degravenge ajꞌuneꞌe ho neo ladhe segraveku dhu hua le dodhae Te ngaa ropa dꞌai kapua aajꞌune Na negravedhi boe hua cue sa lula regraveu
heka subꞌu mai kegravena Hegraveia Na pekami ajꞌu ne aku Negravengu na ldquoLula egraveu hiaboe Jaꞌa hua cue sa de egraveegravena na egraveu huahekardquo Ropa Na lii nare segravemi egraveegravenahegraveia ajꞌu ne mango degravenge ka
20 Ropa ana madhutu Na ladheregravedhi jꞌara ne hegraveia ra malaa Ka rakaregravei peka na ldquoTasamia ka ajꞌu nemangordquo
21 Hegraveia Yesus dhaa na ldquoNanenepaie-iie Ladhe miu legraveka tareꞌa-reꞌaLamatua aa degravenge boe dꞌara kajarimiu kahegravei bisa tao sama segravemi dhuJaꞌa tao ne Miu bisa tao risi harinegraveti neꞌe Segravemi miu bisa paredhaledhe pidha asa dꞌara dhasi laꞌe TatuAma Lamatua pidha eele kahegravei ledhene negraveti era na sadꞌi miu parcayaNegravengu tareꞌa-reꞌa 22Te aaꞌi-aaꞌi dhumiumanegravengi negraveti Ama Lamatua egraveegravenana miu abhu sadꞌi miu parcaya Netareꞌa-reꞌardquo
Kegravetu agama segravera karegravei LamatuaYesus abhu hak negraveti mia
(Markus 1127-33 Lukas 201-8)23 Dꞌai Yerusalem Yesus si maso
hari asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa Negravengu ajꞌa dhegraveumadha jꞌara Ama Lamatua hegraveia kegravetuagama Yahudi mese agama segraveradegravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa maikaregravei Yesus na ldquoMedꞌa na cee ka dhupua Egraveu tao maruru egravetu era neꞌe neCee ka dhu hia Egraveu hakrdquo
24 Te ngaa Yesus dhu neꞌa na dhegraveuse dhu neo pamanahu Ne Hegraveia Nabꞌala aku Negravengu na ldquoJaꞌa neo karegraveimiu kahegravei Miu dhaa uuru ku hekaJaꞌa dhaa miu kegravena 25 Lii karegravei Jaꞌasegravemi neꞌe ka miu aaꞌi-aaꞌi mi tadheYohanis tuka sarani si Cee ka dhuhia ne hak ho sarani dhegraveu AmaLamatua do dhegraveu rai-hahardquo
Ka ra papeka isi-aanga ra akuregravengu na ldquoWaa Nara le egravedhi ngaLadhe egravedhi dhaa peka na lsquoAmaLamatua ka dhu hia hakrsquo pe Na bꞌalaegravedhi peka na lsquoLadhe segravemi egraveegravena nga
2113 Yesaya 567 Yermia 711 2116 Lii Sodꞌa Koa-Kio 83 2119 Lii Idhonesia peka nalsquopohon ararsquo negraveti Yunani συκῆ (sukei) Te ngaa egravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pajꞌujꞌu ajꞌu dhu dhegraveu biasasegravele degravenge raꞌa hua na Egravetu Idhonesia re begraveka dhimu dhegraveu raꞌa boe hua lsquoajꞌu ararsquo De lsquoajꞌu ararsquo egravetu SasuriAma Lamatua sama boe degravenge ajꞌu ara egravedhi 2121 Mateos 1720 1 Korintus 132
Mateos 2126 44 Mateos 2140
tao kamiu parcaya boe Yohanisrsquo 26Tengaa ladhe egravedhi dhaa na lsquoDhegraveu rai-haha ka dhu hia hakrsquo mage dhokadhegraveu aaꞌi-aaꞌi patao degravenge egravedhi Lularegravengu parcaya na Yohanis ne dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatuardquo 27Negravetiegraveegravena ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi ngeꞌaboerdquo
Hegraveia Yesus bꞌala si aku Negravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena Jaꞌa parluu boepeka na cee ka dhu hia Jaꞌa hakrdquo
Lii pakasame lula-negraveti ama degravengeana mone dhegraveu dua
28 Yesus padhai lii taruu degravengekegravetu kapai segravera aku Negravengu na ldquoMiupangee segraveku degravenge lii lolo ne Abhu cadhegraveu ama degravenge ana mone na dhegraveudua Na peka degravenge ana uuru egraveegravenalsquoAna deo neꞌe egraveu lamu sabꞌa asa dꞌaraokarsquo
29 Te ngaa ana ne dhaa aku negravenguna lsquoEeh Jaꞌa laku boersquo Te ngaa negravebhuboe ka na manyasa ka laꞌedagger
30 Ka ama ra pua ana limuri pekana lsquoDeo neꞌe egraveu lamu sabꞌa asa dꞌaraokarsquo
Ka ana ne dhaa aku negravengu nalsquoBeꞌa ama Pe jaꞌa lakursquo Te ngaa teꞌaboe na negravengu dhu laꞌe boerdquo
31 Ropa lole nare hegraveia Yesus karegraveidhegraveu seꞌe peka na ldquoJaꞌa neo karegraveisegravemi neꞌe negraveti ana dhegraveu dua se miaka dhu tao madhutu lii paredha amarardquo
Hegraveia ra dhaa aku regravengu na ldquoAnauururdquo
Ka Na peka aku Negravengu na ldquoOo Tengaa nanene paie te Jaꞌa peka dhulegraveke kegravena Te dhegraveu dhu miu cap nadhegraveu dhu laku-laku boe sama segravemidhegraveu roro bea degravenge bhegraveni kajeobegraveli-camegravedꞌa regravengu seꞌe ka dhu jꞌajꞌiuuru dhegraveu unu Ama Lamatua negravetimiu Te miu dhoka sadꞌi dhaa di pekana ꞌooꞌ mi Ama Lamatua te ngaa taoboe madhutu dadꞌegravei Na 32 Uru egraveegravenaYohanis tuka sarani ajꞌa le miu jꞌaratasamia segravena ka miu bisa mamurimola Te ngaa miu parcaya boe neAa te ngaa ropa dhegraveu laku-laku boe
segravera nanene lii aꞌajꞌa negraveti Yohanisregravengu tegraveke eele sasala ra segravena ka taomadhutu aꞌajꞌa egraveegravena Miu dhu meꞌale Te ngaa miu loe boe negraveti adꞌu-ue sasala-sasigo ho madhutu dadꞌegraveiAma Lamatuardquo
Lamatua Yesus tao lii pakasame lula-negraveti dhegraveu bhelu dhu sebꞌa oka anggor
(Markus 121-12 Lukas 209-19)33 Yesus lole nare ka Na lolo hari
lii pakasame egraveci akuNegravengu na ldquoAbhuca dhegraveu lamatua rai dhu laꞌe tao okaho segravele anggor egravetu dedha rai na cakasibꞌi Ka na tao tedhe rai reo Aana tao bak cue era pacegraveli egravei anggorDhegraveu ne patitu kahegravei era madhengedhu dedha aae egraveci Egravele ka na hia okane mi dhegraveu sebꞌa segravena ka dꞌai hegraverupuu-gꞌegravetu ra pabagi egravei anggor Hegraveialaꞌe ka asa rai kajꞌegraveu
34 Ropa dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetulamatua oka ne pua dhegraveu sabꞌa nalasi asa dhegraveu sebꞌa se segravena ka rarepala negravengu 35 Te ngaa dhegraveu sebꞌaoka seꞌe pusi-pahae boe degravenge dhegraveu-dhegraveu sabꞌa negraveti lamatua oka ne Abhudhu legraveke game abhu dhu ra pamadheaa abhu dhu legraveke pegraveci degravenge hadhu36 Ka lamatua oka ne pua hari dhegraveusabꞌa na canau ae risi negraveti dhegraveu sabꞌadhu lasi uuru segravera Te ngaa dhegraveu sebꞌaoka se tao hari bhabhelu segravemi egraveegravenakahegravei mi dhegraveu sabꞌa se aaꞌi-aaꞌi ra
37Negravebhu-negravebhu ka lamatua oka nepua ana dꞌegravelu na laꞌe Na pangee nalsquoLadhe jaꞌa pua ana dꞌegravelu jaꞌa laꞌe tatura segravemi na degravenge beꞌa aa ra pakabꞌuane kahegraveirsquo
38 Te ngaa ropa dhegraveu sebꞌa se ladheregravedhi ana ne hegraveia ra papeka lsquoWee milaladhe ku laa Te mone heka negravei hiaana dꞌegravelu na mai Negravengu neꞌe ka dhubegraveli-camegravedꞌa unu aaꞌi megravedha-panyaumone heka ne De ta pamadhe nesegravena ka egravedhi unu oka nersquo 39Hegraveia kegraveperare ana ne ka ra nuni asa liꞌu okahegraveia ra pamadhe nerdquo
40 Ka Yesus paꞌegravele lii lolo Na kaNa karegravei dhegraveu seꞌe aku Negravengu na
dagger 2129 Alkitab lii Idhonesia TB1 madhutu boe sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka aa dhu beꞌa risi egravetu neꞌe 2132 Lukas 312 729-30 2133 Yesaya 51-2
Mateos 2141 45 Mateos 2210ldquoJaꞌa neo karegravei miu segravemi neꞌe ladhelamatua oka ne legravepa mai madhutungangeemiu na tao dhegraveu sebꞌa oka setasa mera miardquo
41 Hegraveia kegravetu kapai Yahudi segraveradhaa peka na ldquoTatu na pamadhedhegraveu bhelu se aaꞌi-aaꞌi Egravele na hiahari dhegraveu leo sebꞌa oka ne dhu egraveegravenana pabagi degravenge beꞌa ropa dꞌai hegraverupuu-gꞌegraveturdquo
42 Ka Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoEle boemiu se bacamegravedhiboe ngaa dhu suri tegraveke egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua dhupeka nalsquoAbhu hadhu cue dhu tuka hadhu core
eelete ngaa limuri ne jꞌajꞌi le hadhu
era padhegravedi egravemuAma Lamatua mesa Na ka dhu kabhili
nare aa Na pamadhegravedi hadhune
Negraveti egraveegravena ka egravedhi ladhe na beꞌatitu kegravenarsquo rdquo
43 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari liipadhai Na peka na ldquoDe miu sanegravedꞌepaie-iie Uru egraveegravena Ama Lamatuahagꞌe nare egravedhi dhegraveu Yahudi se hojꞌajꞌi dhegraveu unu Na Te ngaa lula miupusi-pahae boe Jaꞌa egraveegravena na Lamatuapili nare dhegraveu leo rai kara Te dhegraveudhu mamuri madhutu dadꞌegravei Na dhunia jꞌajꞌi dhegraveu unu Na 44 [Jaꞌa pekapaledꞌa-ledꞌa degravenge miu Jaꞌa kahadhupadhegravedi egraveegravena Dhegraveudhubegravebhelegraveke hadhu ne egraveegravena na negravengu lahokao-kao Aa ladhe hadhu ne begravebhelegraveke dhegraveu egraveegravena na dhegraveu ne laho kao-kao]rdquoDagger
45 Ropa kegravetu kapai Yahudi degravengedhegraveu Parisi tadegravengi lii padhai Yesushegraveia reꞌa na lii ne padhegraveto degravengeregravengu Regravengu se ca ropa degravenge dhegraveusebꞌa oka anggor aa degravenge tuka dhucore eele hadhu era padhegravedi egravemu46 De ra nasa titu kegravena Ka regravengumulai tenge jꞌara ho kegravepe Ne Tengaa regravengu madhaꞌu degravenge dhegraveu aedhu peka na Yesus ne Dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua Negraveti egraveegravena
ka regravengu bani boe tao ngaa-ngaa midedha Negravengu
22Lamatua Yesus hia lii upama lula-
negraveti dhegraveu dhu roꞌo boe lasi pesta kabꞌi(Lukas 1415-24)
1 Ka Yesus padhai lii hari degravengeregravengu pake lii upama aku Negravengu na2 ldquoParedha Ama Lamatua egraveegravena nukasegravemi dhegraveu aae ca dhegraveu dhu tao pestakabꞌi ana mone na 3 Ropa dhegraveupananasu rare hegraveia na pua dhegraveu sabꞌana segravena ka lasi peka dhegraveu-dhegraveu dhuabhu negraveru ra peka na lsquoMai ka te dꞌaitadha taꞌa-tinu kegravenarsquo Te ngaa dhegraveudhu abhu negraveru se roꞌo boe mai
4 Hegraveia dhegraveu sabꞌa se legravepa lasi pekadegravenge dhegraveu aae Ropa na tadegravengihegraveia dhegraveu aae pua dhegraveu sabꞌa na dhuleo hari aku negravengu na lsquoLami pekahari degravenge dhegraveu segravera ho mai ka tepesta neo mulai kegravena Jaꞌa para sapika pananasu kore le dhu beꞌa titukegravena Peka si mai ka raꞌa-rinu teaaꞌi-aaꞌi tesa lersquo 5 Dhegraveu sabꞌa se lasipeka segravemi dhu dhegraveu aae moa egraveegravenaTe ngaa dhegraveu dhu legraveke negraveru se pusi-pahae boe Abhu dhu lasi ladhe okara abhu dhu lasi era sasabꞌa ra 6 aacahagꞌe hari ra kegravepe rare dhegraveu sabꞌase negraveti dhegraveu aae ne ho ra game tokemadhe
7 Ropa na tadegravengi hegraveia dhegraveu aaenasa bia Ka na paredha sordadꞌu nalasi pamadhe aaꞌi dhegraveu-dhegraveu dhu pa-madhe dhegraveu sabꞌa na segravera Hegraveia sor-dadꞌu se tunupakegravepu-ladhu ai kota netoke mera degravenge rai
8 Egravele ka dhegraveu aae paroa nare dhegraveusabꞌa dhu leo segravera ka na peka lsquoPestakabꞌi ne tesa aaꞌi le te ngaa dhegraveu-dhegraveu dhu jaꞌa negraveru nia boe madhegravediegravetu dꞌara pesta jaꞌa 9 De lami ka asajꞌara oka-hoo segravena ka negraveru cee dhusadꞌi miu paragarsquo 10 Ka dhegraveu sabꞌa selasi asa jꞌara oka-hoo Hegraveia regraveti maidhegraveu ae-ae dhu ra paraga egravetu jꞌarasegravena ka raꞌa-rinu egravetu pesta kabꞌi neDhegraveu seꞌe nuka dhegraveu dhu beꞌa degravenge
2142 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822-23 Dagger 2144 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe ayat 44 neꞌe
Mateos 2211 46 Mateos 2227dhegraveu dhu bhelu-katubꞌa mai papegravenuegravetu era kakabꞌi ne
11 Ka dhegraveu aae laꞌe asa era pestane ladhe palegraveme tamu segravera Hegraveialadhe negravedhi tamu ca dhegraveu dhu pakeboe megravedha-papake pesta 12Ka dhegraveuaae karegravei ne peka na lsquoHee angalaiEgraveu nga tao ka mai asa neꞌe pakeboe megravedha-papake pestarsquo Te ngaadhegraveu ne loo-loo segravene 13 Hegraveia dhegraveuaae paredha dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na akunegravengu na lsquoUjꞌu haga degravenge ai dhegraveuneꞌe ne ho core ne asa liꞌu laꞌe Hudꞌilaa na tangi degravenge abhu jꞌegravera egravetu eradhu maroga kiu-kiu negraveirsquo
14 Segravemi egraveegravena kahegravei Ama Lamatuaparoa dhegraveu ae te ngaa dhodhoka dhuciki di dhu kabhili nare jꞌajꞌi dhegraveu unuNardquo
Lamatua Yesus padhai lii lula-negravetijꞌara bꞌae bea mi dhegraveu paredha
(Markus 1213-17 Lukas 2020-26)15 Ropa tadegravengi rare lii padhai
Yesus hegraveia dhegraveu-dhegraveu Parisi rare liiegraveci ho neo pamanahu aa galaa Ne16 Ka dhegraveu se pua dhegraveu regravengu palere-lere degravenge dhegraveu-dhegraveu negraveti parteipolitik Herodes segravena ka lasi pakaregraveidegravenge Yesus Dhegraveu se koa-kadꞌiriYesus peka na ldquoAma Mese Jiꞌi ngeꞌadꞌara Ama mola Ama dhu meꞌa boekapodꞌe-kabegraveli aa dhu ladhe boe regravehudhegraveu Ama dhu tema ajꞌa-nori LiiHolo-Nori Ama Lamatua degravenge boekoe-kapengo 17 Mamai jiꞌi ne neokaregravei jꞌara egraveci Madhutu atora agamaYahudi egravedhi bisa bꞌae beami dhegraveu aaekapai Roma do aadꞌordquo
18 Te ngaa Yesus neꞌa mema naregravengu neo madulu dꞌara Na segravena kaNegravengu padhai lii labꞌa dhegraveu paredhaRoma Hegraveia Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoMiu mema dhegraveu hoꞌa temaTasamia ka miu neo pamanahu Jaꞌadegravenge jꞌara neꞌe 19 Padꞌelo segraveku Jaꞌadoi iia cue dhu dhegraveu pake ho bꞌae
beardquo Hegraveia ra padꞌelo doi iia ne miYesus
20 Ka Na karegravei si ldquoNeꞌe ne regravehucee Aa neꞌe ne ngara ceerdquo
21 Ra dhaa aku regravengu na ldquoEgraveegravenakeser dhegraveu aae kapai paredha Romardquo
Hegraveia Yesus peka degravenge ra naldquoLadhe segravemi egraveegravena hia la mi dhegraveuparedha ngaa dhu jꞌajꞌi hak dhegraveuparedha Aa hia la mi Ama Lamatuangaa dhu jꞌajꞌi hak Ama Lamatuardquo
22 Ropa ra tadegravengi hegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi malaa lula ngaa dhu Na peka segraveralegraveke tareꞌa-reꞌa Negraveti egraveegravena ka regravengubisa boe abhu jꞌara ho pamanahuYesus Hegraveia lasi ka tegraveke eele Yesus
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveumadhe mamuri hari aa dhegraveu paleo egravemuegravetu sorga do aadꞌo
(Markus 1218-27 Lukas 2027-40)23 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu
negraveti partei Saduki Dhegraveu seꞌe kadhu ajꞌa peka na dhegraveu madhe bisaheka mamuri Lodꞌo egraveegravena dhegraveu seꞌekahegravei dhu tenge jꞌara ho pamanahuYesus Negraveti egraveegravena ka regravengu maipakaregravei degravenge Ne peka na 24 ldquoAmaMese Musa dhu suri tegraveke le atora hiajiꞌi dhu peka na ladhe dhegraveu mone cadhegraveu madhe tegraveke eele dhegraveu egravemu nadhu degravenge boe ana na ari negraveti dhegraveumone ne hudꞌi leo nare hari bhegravenibalu ne segravena ka abhu kolo gati madhaaꞌa na 25 Mema uru egraveegravena Musaajꞌa segravemi egraveegravena ka Te ngaa jiꞌi neokaregravei segravemi neꞌe abhu ana mone dhegraveupidhu dhu paꞌaꞌari Ana partama leo-egravemu te ngaa madhe degravenge boe koloHegraveia ari na leo nare bhegraveni balu ne26Negravebhu boe ka namadhe degravenge boeana kahegravei Segravemi egraveegravena kahegravei degravengeari ka tegravelu na negravengu madhegravedi kahegraveidegravenge bhegraveni balu ne te ngaa madhekahegravei degravenge boe ana Segravemi egraveegravena katoke ari na dhu limuri tegraveka madhekahegravei 27Ka bhegraveni balu ne madhe
2211 Dhegraveu dꞌegravelu-megraveu cahagꞌe peka na dhegraveu aae ne sadiamegravedha-papake pesta hia dhegraveu segravera dhumainegraveti mia-mia Te ngaa dhegraveu egraveci neꞌe noꞌo boe pake megravedha-papake egraveegravena Degravenge jꞌara segravemi neꞌe negravengupahahe dhegraveu aae degravenge ana na 2213 Mateos 812 2530 Lukas 1328 2223 Lii Lolo negravetiDhegraveu Pajuu-paleha 238 2224 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 255
Mateos 2228 47 Mateos 224228 De dhu jiꞌi neo karegravei segravemi neꞌe
ne bhegraveni balu ne dhu leo negravedhidegravenge mone dhegraveu pidhu se Begraveli-camegravedꞌa lodꞌo egravele rai-haha ne ropaAma Lamatua pamamuri hari dhegraveumadhe segravera na bhegraveni ne jꞌajꞌi midhegraveu egravemu ceerdquo
29 Egravele egraveegravena ka Yesus bꞌala si pekana ldquoLadhe lii pakaregravei miu segravemi egraveegravenamiu se sala kapai le Te miu se meꞌamere boe isi sasuri Ama Lamatua Aameꞌa boe kahegravei koasa Na dhu kapaiaae egraveegravena 30 Dhu legraveke ka segravemi neꞌePe Ama Lamatua pamamuri hari dhegraveunegravetimamadhe ra regravengu se paleo hekaegravemu sama segravemi ana pajuu Na egravetusorga dhu leo boe egravemu
31 Aa Jaꞌa neo peka kahegravei lula-negravetidhegraveu madhe bisa mamuri hari doaadꞌo Egravetu dꞌara sasuri Musa dhulole na ajꞌu iiki ca kapua dhu ai naꞌete ngaa kegravepu boe Negraveti lii lolo neegravedhi bisa teꞌa na dhegraveu madhe bisamamuri hari Te egravetu dꞌara sasuri egraveegravenaAma Lamatua peka degravenge Musa na32 lsquoJaꞌa ne Ama Lamatua negraveti begravei-baki
egraveuNuka Abraham Isak degravenge
YakobRegravengu aaꞌi-aaꞌi ra pahaha
iisi era mi Jaꞌa toke dꞌaisange neꞌe nersquo
De egravedhi teꞌa na lodꞌo AmaLamatua peka segravemi egraveegravena baki egravedhise dhu madhe negravebhu le Te ngaaAma Lamatua peka na Negravengu jꞌajꞌiLamatua regravengu era Negraveti egraveegravena kaegravedhi dhu teꞌa na samanga regravengudhu mamuri era masi ka regravengu dhumadhe negravebhu le De masi ka madhete ngaa ra mamuri hari Te dhodhokadhegraveu mamuri di dhu pahaha iisimi Ama Lamatua dhegraveu dhu madheaadꞌo sirdquo
33 Ropa ra tadegravengi rare lii padhaiYesus ne hegraveia dhegraveu Saduki se reꞌaheka bꞌala Te ngaa dhegraveu ae se malaa-maloha ka ra papeka na ldquoIra ii Liipadhai Dhegraveu neꞌe ne beꞌa seli eelengardquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negravetiparedha dhu kapai risi
(Markus 1228-34 Lukas 1025-28)34 Ropa dhegraveu Parisi tadegravengi na
Yesus segi le dhegraveu Saduki hegraveia rapakaboko ho lasi pakaregravei degravenge Ne35 Negraveti regravengu se abhu ca dhegraveu dhudꞌegravelu-megraveu jꞌara-jꞌara agama laꞌepakaregravei degravenge Yesus aku negravengu na36ldquoAmaMese Jaꞌa neo karegravei segravemi neꞌeka atora negraveti adꞌa degravenge agama egravedhiae dꞌai seli Paredha aaꞌi-aaꞌi dhu negravetiMusa mia ka dhu dedha risirdquo
37 Hegraveia Yesus dhaa peka naldquoParedha dhu dedha risi egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua suripeka nalsquoAma Lamatua egraveegravena tareꞌa Lamatua
miuDe miu se hudꞌi sue risi Ne negraveti
ngaa aaꞌi-aaꞌiNegraveti egraveegravena ka miu hudꞌi
sanao-maena taruu miNegravengu
tadhe paie Nedegravenge sabꞌa paꞌegravera ho mad-
hutu dadꞌegravei Narsquo38 Neꞌe ne ka paredha dhu dedha
degravenge kapai risi 39 Aa abhu paredhaka dua dhu peka nalsquoEgraveu hudꞌi sue ku dhegraveu leo nuka segravemi
egraveu sue ngiꞌu egraveu mesa mursquo40 Dua paredha se nuka kapua negraveti
atora Musa degravenge lii ajꞌa-nori aaꞌi-aaꞌi ra negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua Dhegraveu tatu boe madhutuparedha leo ladhe negravengu madhutuuuru boe dua paredha dhu dedha risiserdquo
Kristus mema tareꞌa ana-egravepu dhegraveuaae Daud te ngaa Negravengu Lamatua negravetidhegraveu aae Daud kahegravei
(Markus 1235-37 Lukas 2041-44)41 Ropa dhegraveu Parisi dhu pakaboko
era egravetu egraveegravena ka Yesus karegravei sipeka na 42 ldquoKaregravei negraveti uru ka AmaLamatua dhu padhadha tegraveke le hopua Kristus mai segravena ka hia mamurimi dhegraveu unu Na De madhutu aꞌabhumiu na Kristus egraveegravena ana-egravepu ceerdquo
2232 Kalua negraveti Masir 36 2237 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 65 2239 Atora negravetiAma-ama Agama 1918 2240 Lukas 1025-28
Mateos 2243 48 Mateos 2313Hegraveia ra dhaa peka na ldquoNegravengu egraveegravena
ana-egravepu negraveti dhegraveu aae Daudrdquo43 Yesus lii hari aku Negravengu na
ldquoLadhe segravemi egraveegravena nga tao ka RohMola-Megraveci egraveegravena peka degravenge dhegraveuaae Daud na negravengu paroa KristuslsquoLamatuarsquo Te Daud suri tegraveke na44 lsquoAma Lamatua peka mema le degravenge
lamatua jaꞌa naldquoMai ho madhegravedi egravetu era hua iia
ne egravetu baboa gꞌana JaꞌaTe begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tao
musu-musu egraveu segraverapahaha iisi mi egraveursquo rdquo
45 De negraveti lii neꞌe ne egravedhi teꞌa nadhegraveu aae Daud mesa na paroa Kristusne lsquoLamatuarsquo De ladhe dhegraveu peka naKristus dhoka ana-egravepu Daud di egraveegravenadhae dꞌai megraveka Lula Negravengu Lamatuanegraveti dhegraveu aae Daud kahegraveirdquo
46 Ropa ra tadegravengi lii padhai Yesusdhegraveu Parisi se nuka segravemi dhegraveu goa sate ca dhegraveu sa bisa boe dhaa lii YesusNegraveti egraveegravena ka negraveti lodꞌo egraveegravena regravengubani heka tenge jꞌara ho pakaregravei Ne
23Lamatua Yesus pasanegravedꞌe segravena ka
baku pamudꞌe degravenge mese agama aadhegraveu Parisi segravera
(Markus 1238-39 Lukas 1143462045-46)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa ana mad-hutu Na degravenge dhegraveu ae leo dhu paleredegravenge regravengu 2 Na peka degravenge raaku Negravengu na ldquoMese agama degravengedhegraveu Parisi segravera abhu hak ho ajꞌa-noriatora Musa mi dhegraveu 3 Negraveti egraveegravena kamiu hudꞌi nanene si aa tao madhutulii aꞌajꞌa ra Te ngaa mage mi mad-hutu ngaa dhu ra adꞌu-ue lula regravengumesa ra madhutu boe lii aꞌajꞌa regravengusegravera 4 Regravengu laka-seti dhegraveu segravena kamadhutu atora agama ra dhu pabiadhegraveu Te ngaa regravengu mesa ra roꞌoboe soru-bara dhegraveu segravena kamadhutuatora segravera 5 Aaꞌi-aaꞌi dhu ra adꞌu-ue segravera segravena ka dhegraveu koa-kadꞌiri siNuka segravemi egravetu katanga regravei ra dhu
egraveki degravengemegravedha egraveci dhu suri Lii Holo-Nori Ama Lamatua aa egravetu lele aai rakahegravei Te ngaa regravengu tao parisi harisegravena ka dhegraveu padedha si peka na lsquoIraii Dhegraveu se dhegraveu molarsquo
6 Ladhe regravengu maso asa dꞌara egravemugareja do dꞌara pesta regravengu dꞌegraveitenge era dhu beꞌa risi segravena ka dhegraveuae ladhe regravedhi si 7 Ladhe lasi asadꞌara pasa regravengu dꞌegravei dhegraveu pakabꞌuasi Ra tenge jꞌara segravena ka dhegraveu pa-haha iisi mi regravengu aa dꞌegravei dhegraveu paroara lsquoAma mese dhu hua iiarsquo 8 Tengaa miu baku madhutu jꞌara regravenguseꞌe Dhegraveu baku paroa miu lsquoamamesersquo lula Mese miu dhoka ca dhegraveudi Aa miu aaꞌi-aaꞌi mi seꞌe paꞌaꞌari9 Mage jꞌoka padedha dhegraveu egravetu rai-haha ne peka na lsquoamarsquo lula Amamiu egravetu sorga dhoka egraveci di 10 Dhegraveubaku paroa miu kahegravei lsquolamatuarsquo lulaAma Lamatua miu dhodhoka egraveci dinuka Jaꞌa ne dhu Ama Lamatua pajajimema karegravei negraveti uru ka 11 Negraveti egraveegravenaka Jaꞌa pasanegravedꞌe mema miu magepadedha iisi mi nuka segravemi dhegraveu dhudꞌegravei dhoka dhegraveupakabꞌua ra Negravetimiuse cee ka dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu kapainegravengu hudꞌi jꞌajꞌi ku nuka segravemi egravenusegravena ka lalau-laloꞌo dhegraveu leo 12 Tedhegraveu dhu pamone-pabhegraveni egraveegravena naLamatua pamanahu ne Te ngaa dhegraveudhu pahaha iisi nuka segravemi ana iikibegraveli-camegravedꞌa Lamatua dedꞌe padedhanerdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe kegravetuagama segravera lula regravengu padhai lii leo taoleo
(Markus 1240 Lukas 1139-424447-52 2047)
13 Ka Yesus tuhu hari lii padhaiNa aku Negravengu na ldquoHee miu meseagama degravenge dhegraveu Parisi se Miumema dhegraveu dhu padhai lii leo taoleo Begraveli-camegravedꞌa miu dui mere palamiu lula miu moꞌo boe parcaya Jaꞌanuka Dhegraveu dhu Ama Lamatua pamoategraveke pua mai Aa dhu bhelu risi harimiu bhabhae dhegraveu neo mai asa dꞌara
2244 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101 235 Mateos 61 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 68 Sensus 1538 2311 Mateos 2026-27 Markus 935 1043-44 Lukas 2226 2312 Lukas 1411 1814
Mateos 2314 49 Mateos 2325rai paredha Ama Lamatua segravena ka rabaku parcaya Jaꞌa
14 [Hee miu mese-mese agamadegravenge dhegraveu-dhegraveu Parisi Mema miudhegraveu dhu padhai lii leo tao leo Begraveli-camegravedꞌa miu pasae mere mamadhe-mamopo lulamiu dꞌegravei kapodꞌe-kabegravelibhegraveni balu segravena ka paramemere egravemura Te ngaa egravetu madha dhegraveu ae miupaꞌabhe bhabhelu miu degravenge jꞌarasabajꞌa panegravebhu-negravebhu hodhegraveupekana miu dhegraveu dꞌara mola Te ngaaegraveegravena na Ama Lamatua hia huku dhubia risi mi miu]
15 Hee miu mese agama degravengedhegraveu Parisi segravera Memamiu dhegraveu dhupadhai leo tao leo Begraveli-camegravedꞌa miupasae mere mamadhe-mamopo lulamiu lami asa mia egraveegravena ka palegraveme legraveudo caꞌe-puru ledhe neo tenge dhokaca dhegraveu di segravena kamaso partei agamamiu Te ngaa ropa na maso miu adꞌu-ue mamuri na asa bhelu risi toke naabhu hahuku dhu babia na dua haririsi negraveti miu egravetu dꞌara naraka
16 Wee Dꞌara miu dhu begravedhule Nga tao ka limuri ne miu neopadꞌelo jꞌara hia dhegraveu leo Pe miuabhu mamadhe-mamopo lula miuajꞌa leli peka na lsquoLadhe dhegraveu pa-jaji pake soo-subha dhu ale Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi na dhegraveu nepaꞌegraveki boe degravenge lii pajaji na egraveegravenaTe ngaa ladhe na pajaji pake subhadegravenge ale megravedha hualaa egravetu dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi nanegravengu heka paꞌegraveki degravenge lii pajaji narsquo17 Miu goa kabao Miu pangee naAma Lamatua pakabꞌua risi megravedhahualaa segravera negraveti EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Na do Aadꞌo Te Egravemu neꞌeka dhu tao megravedha segravera jꞌajꞌi mola-megraveci
18 Miu se ajꞌa ore-leli kahegravei pekana lsquoLadhe dhegraveu pajaji pake subha alemei korban dhu egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi dhegraveu ne paꞌegravekiboe degravenge lii pajaji na Te ngaa ladhena pajaji pake subha aa ale megravedha egravetu
dedha mei korban na dhegraveu ne hekapaꞌegraveki degravenge lii pajaji na kegravenarsquo 19Miumema begravedhu tareꞌa-reꞌa Tatu meikorban ne kabꞌua risi negraveti megravedha egravetudedha mei egraveegravena Te mei egraveegravena ka dhutao megravedha korban regravengu jꞌajꞌi mola-megraveci mi Ama Lamatua 20 Negraveti egraveegravenaka ladhe dhegraveu subha ale mei korbanne na beꞌa risi ale mei degravenge aaꞌi-aaꞌidhu egravetu dedha mei egraveegravena 21 Aa ladhedhegraveu subha ale Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi na beꞌa risi ale kahegravei EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi degravenge ko-longara Ama Lamatua Te Negravengu kadhu pea egravetu talora aae na 22 Aaladhe dhegraveu subha ale sorga na egraveegravenaegraveci egraveegravena ka degravenge negravengu ale kaderaparedha Ama Lamatua palere-leredegravenge kolongara Na te Negravengu ka dhumadhegravedi negravedꞌu paredha egravetu egraveegravena
23 Hee miu mese agama degravengedhegraveu Parisi segravera Mema miu dhegraveudhu padhai leo tao leo Pe miu abhumamadhe-mamopo lula miu dꞌegravelu-megraveu titu kegravena paꞌiga capala negraveti can-guru pala dhu miu hia Lamatua Miupaꞌiga aaꞌi megraveu-megraveu toke bubhu negravetidꞌara oka egraveci sa tegraveke eele boe Miu igetoke lutu-sela nuka segravemi regraveu dꞌarekaꞌunyi degravenge lasona Te ngaa miupabhegravelu eele atora dhu kabꞌua risinegraveti Ama Lamatua Te mamuri miumola boe Miu sue boe dhegraveu dhuunu aadꞌo Aa mamuri miu madhutuboe dadꞌegravei Lamatua Beꞌa risi miutao madhutu aaꞌi dhu pakarejꞌe dꞌaraLamatua heka mi paꞌige kegravena bubhu-bubhu dhu lutu segravera dhumiu neo hiami Lamatua 24 Dꞌara miu begravedhute ngaa tasamia ka neo era pajꞌujꞌujꞌara hia dhegraveu leo Miu tao atoratoke lutu ho pua dhegraveu madhutu tengaa atora dhu kabꞌua risi negraveti AmaLamatua miu mesa mi pusi-pahaeboe Nuka segravemi miu sule eele kikiduidhu ana iiki-iiki negraveti egravei dhumiuminute ngaa badha aae segravemi kabao miudhegravele kateme
25 Hee miu mese agama degravengedhegraveu Parisi segravera Mema miu dhegraveu
2314 Ayat 14 ne aadꞌo egravetu dꞌara sasuri lii Yunani uru-uru segravera 2322 Yesaya 661 Mateos 534 2323 Atora negraveti Ama-ama Agama 2730
Mateos 2326 50 Mateos 241dhu padhai leo tao leo Pe miuabhu mamadhe-mamopo lula miurase pega-mago toke megraveu kaleꞌe tengaa dhoka re liꞌu di Masi ka re dꞌarana dhu kajꞌalu titu kegravena negraveti manaꞌumiu degravenge degraveu ngara miu Mamurimiu segravemi egraveegravena kahegravei
26 Wee dhegraveu Parisi dhu begravedhu eeRase uuru ku re dꞌara pega-mago miusegravera Degravenge segravemi egraveegravena re liꞌu na jꞌajꞌimegraveu kahegravei
27 Wee miu mese agama degravengedhegraveu Parisi segravera Mema miu dhegraveudhu padhai leo tao leo Pe miu abhumamadhe-mamopo lula miu ca ropadegravenge roꞌa dhegraveu madhe dhu lamedegravenge egravei dama pudhi Dhegraveu ladhe reliꞌu na beꞌa titu kegravena Te ngaa egravetudꞌara pegravenu degravenge rui dhegraveu madheaa dhu hegraveu oone-oone 28 Miu egraveciegraveegravena ka Miu dꞌegravei tao iisimi segravemi dhegraveudhu mola-megraveci Negraveti liꞌu dhegraveu regravedhina miu nuka segravemi dhegraveu dꞌara molaTe ngaa egravetu dꞌara miu cakaraa dhegraveubhelu-katubꞌa Te miu padhai lii leotao leo aa pabhegravelu eele paredha AmaLamatua segravera
29 Hee miu mese agama degravengedhegraveu Parisi segravera Mema miu dhegraveudhu padhai leo tao leo Pe miuabhu mamadhe-mamopo Miu paka-pai roꞌa negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua aa dule pabeꞌa-beꞌa roꞌadhegraveu dꞌara beꞌa 30 Te ngaa miu pekana lsquoSegravemi jiꞌi se mamuri tegraveu egraveci egraveegravenaka degravenge begravei-baki jiꞌi tatu jiꞌi mad-hutu boe pamadhe dhegraveu dhu regraveti liipadhai Ama Lamatua segraverarsquo 31 Degravengejꞌara neꞌe miu unu mi bhoke rahasiamiu na miu bhelu egraveci egraveegravena ka degravengebegravei-baki miu 32 De laꞌa sina ma Miutao taruu la bhabhelu toke dꞌai egravelemadhutu tatao begravei-baki mi
33 Miu tareꞌa-reꞌa bhelu-katubꞌaegraveci egraveegravena ka degravenge mege dhu degravengeraco Miu pangee na Ama Lamatuahuku boe miu Aadꞌo Tatu Na pegravecimiu asa dꞌara ai naraka 34 Sanegravedꞌepaie Pe Jaꞌa pua ana madhutu Jaꞌamai ho ra ajꞌa-nori degravenge padꞌelomiujꞌara mamuri Lamatua dhu legraveke Tengaa egraveegravena na miu pamadhe cahagꞌe
aa cahagꞌe hari miu paku pamadhe siegravetu ajꞌu palolo-palegravebha Abhu kahegraveidhu miu hake-paru si egravetu dꞌara egravemu-egravemu sabajꞌa aa abhu cahagꞌe kahegraveimiu pajꞌegravera si toke ra rai negraveti kotaegraveci asa kota leo 35 Lodꞌo uru segraverabegravei-baki miu pamadhe Habel Masika negravengu ne dꞌara dhu mola Begravei-baki miu dhu loe boe pamadhe dhegraveudhu dꞌara mola negraveti lai ana-lai egravepuToke dꞌai Sakaria ana negraveti Barakia Rapamadhe ne egravetu madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi padegravetu degravenge meikorban Lula miu madhutu bhabhelubegravei-baki mi negraveti egraveegravena ka miu hudꞌitago mere raa negraveti dhegraveu dhu dꞌaramola seꞌe 36 Mema legraveke tareꞌa Temiu ana lodꞌo limuri ne begraveli-camegravedꞌaabhu huku lula jꞌara-jꞌara bhabheludhu begravei-baki miu adꞌu-ue karegravei negravetiuru ka mairdquo
Dꞌara Yesus susa lula tatao dhegraveuYerusalem
(Lukas 1334-35)37 ldquoHee miu dhegraveu Yerusalem Miu
dhu loe boe pamadhe dhegraveu-dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua aa pegraveci pa-madhe dhegraveu pajuu-paleha Na dhumai soru-bara miu Jaꞌa keꞌa boeroca pamako miu segravena ka legravepa maiasa Jaꞌa ne nuka segravemi manu renadhu bhiri-sarobho ana na egravetu dꞌaraegravela na Te ngaa miu pusi-pahae boeJaꞌa 38 Negraveti egraveegravena ka Lamatua pusi-pahae heka degravenge egravemu miu Ka begraveli-camegravedꞌa egravemu egraveegravena dhegraveu pea heka egravetudꞌara 39 Nanene paie-iie Te begraveli-camegravedꞌamiumegravedhi heka Jaꞌa toke dꞌailodꞌo na miumangaku peka na lsquoEgravedhimanegravengi segravena ka Ama Lamatua pala-bagimamegravengi-nalemi Dhegraveu neꞌe lulaLamatua ka dhu pua Na mairsquo Miumangaku segravemi egraveegravena heka megravedhi hariJaꞌa kegravenardquo
24LamatuaYesus peka tegraveke gaguri Egravemu
Kapua Manegravengi-Mangajꞌi(Markus 131-2 Lukas 215-6)
1 Ka Yesus neo tegraveke eele EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa Na
2327 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 233
Mateos 242 51 Mateos 2421kalua ana madhutu Na mai pajꞌujꞌubabeꞌa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌine 2 Te ngaa Yesus peka degravenge rana ldquoEgravemu ne mema saraga Te ngaananene ee Negravebhu heka dhegraveu maipaguri eele aaꞌi hadhu serdquo
Lamatua Yesus peka tegraveke na begraveli-camegravedꞌa ana madhutu Na paraga degravengejꞌajꞌegravera
(Markus 133-13 Lukas 217-19)3 Hegraveia Yesus laꞌe madhegravedi asa ledhe
Saitun Ka ana madhutu Na mai pad-hai lii mesa ra degravenge Ne peka naldquoAma Peka hari ku laa lii padhaiAma deo na Jꞌajꞌajꞌi na pegraveri lodꞌoMamai hari Ama na lodꞌo mia Aatadha-tadha na tasamia Tasamiakahegravei degravenge lodꞌo egravele rai-hahardquo
4 Ka Yesus dhaa peka na ldquoJꞌagapaie mamuri miu segravena ka dhegraveu bakukapodꞌe-kabegraveli miu 5Te begraveli-camegravedꞌadhegraveu ae mai tegravebꞌa kakara peka nalsquoJaꞌa ne Kristus Dhegraveu dhu AmaLamatua padhadha karegravei negraveti uru karsquoDegravenge jꞌara ne regravengu monya dhegraveuae 6 Ladhe miu megravedhi ka dhegraveupamusu do tadegravengi lii palolo dhegraveupapara-pakegravejꞌi egravetu mia-mia na miubaku madhaꞌu kahegravei Te jꞌara seꞌe sehudꞌi jꞌajꞌi uuru ku te ngaa lodꞌo egravelerai-haha ne dhae dꞌai megraveka 7 Dhegraveunegraveti ca suku egraveegravena na pamusu degravengesuku leo Negara egraveci pamusu labꞌanegara leo Egravetumia-mia abhu rai opoaa manganga-madꞌegraveu dhu kapai titukegravena 8 Te ngaa segravera sa heka tadhapartama kegravena dhu peka na lodꞌo egravelerai-haha degravetu ae le Egraveegravena nuka segravemibhegraveni dhu mulai kabake pegravedꞌa neonara iisi
9 De miu hudꞌi jꞌaga paie ku ngiꞌumiu Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu mai pa-jꞌegravera degravenge pamadhe miu Aa dhegraveunegraveti suku aaꞌi-aaꞌi egraveegravena na dꞌegravei boemiu lula miu madhutu Jaꞌa 10 Taaegraveegravena dhegraveu ae ka dhu soro kabodhodegravenge roꞌo heka madhutu Jaꞌa Regravengupanasa egraveci degravenge egraveci aa egraveci pahie egraveci11 Egraveegravena na abhu dhegraveu dhu tema leko-monya se peka na regravengu dhegraveu regraveti
lii padhai Lamatua Ka dhegraveu ae kadhu legraveka si 12 Begraveli-camegravedꞌa bhabheludhegraveu asa tabha toke dhegraveu reꞌa hekapasue egraveci degravenge egraveci 13 Te ngaa dhegraveudhu taha taruu toke madhe tatu AmaLamatua pala hia ne mamuri 14 Tedhegraveu hudꞌi palolo pale-legraveme ku LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua toke suu-suurai dꞌai roꞌa kakilu egravetu rai-haha nesegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa megraveu jꞌaramamuri Lamatua Egravele egraveegravena ku rai-haha ne heka egravele kegravenardquo
Lamatua Yesus peka mema begraveli-camegravedꞌa dhegraveu bhelu-katubꞌa egraveci maipaꞌele iie dhegraveu parcaya
(Markus 1314-23 Lukas 2120-24)15 Yesus padhai lii hari aku Negravengu
na ldquoDaniel ca dhegraveu negraveti dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua dhu suritegraveke le peka na begraveli-camegravedꞌa dhegraveuegraveci dhu bhelu-katubꞌa risi eele maiEgraveegravena na maso titu egravetu era laluri egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiAma Lamatua Degravenge jꞌara ne negravengupahera eele era neꞌe Negraveti egraveegravena kaAma Lamatua soro kabodho tegraveke eeleera neꞌe De ropa miu megravedhi kasegravemi egraveegravena na mi pajiko paie-iie ka(Dhegraveu cee dhu baca sasuri neꞌe hudꞌipajiko paie-iie ku) 16 Te neꞌe nejꞌajꞌi tadha dhu peka na lodꞌo-lodꞌojꞌajꞌegravera degravetu ae le Ropa megravedhi kasegravemi egraveegravena dhegraveu egravetu propensi Yudearai ka asa ledhe 17 Ladhe abhudhegraveu dhu kalua negraveti dꞌara egravemu le namaso ia ka mere megravedha-panyau Tengaa rai degravenge ka segravena ka baku legravekemamadhe-mamopo 18Dhegraveu egravetu dꞌaraoka legravepa ia ka mere megravedha-papakemi Te ngaa rai degravenge ka 19 Dhujꞌegravera risi ka ina dhu degravenge babia aaina-ina dhu pasusu ana dhu heka raraiisi hiu segravera Te regravengu se bisa boerai pamegraveri 20 De hua iia miu sabajꞌamanegravengi segravena ka lodꞌo jꞌajꞌegravera egraveegravenamage legraveke degravenge hegraveru egravejꞌi lai do lodꞌoae sasabꞌa 21 Te lodꞌo egraveegravena jꞌegravera titukegravena Karegravei negraveti Ama Lamatua pajꞌajꞌirai-haha ne toke dꞌai sange neꞌe nedhegraveu dhae ladhe regravedhi megraveka jꞌajꞌegravera
249 Mateos 1022 2413 Mateos 1022 2415 Daniel 927 1131 1211 2418Lukas 1731
Mateos 2422 52 Mateos 2437dhu kapai segravemi egraveegravena na Aa egraveegravena nadhegraveu paraga heka degravenge jꞌajꞌegravera dhusegravemi egraveegravena 22Te ngaa miu oto kapaite Ama Lamatua pabꞌabꞌe lodꞌo egraveegravenaLadhe aadꞌo na abhu boe ca dhegraveusa dhu bisa taha mamuri Te ngaalula Ama Lamatua sue dhegraveu unu Nadhu hagꞌe nare segravera negraveti egraveegravena ka Napabꞌabꞌe lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera
23 Ladhe lodꞌo egraveegravena dꞌai ka miutadegravengi dhegraveu peka na lsquoLadhe ku laKristus ka neꞌersquo Aa dhegraveu leo pekana lsquoKristus ka negraveirsquo Te ngaa bakumiu parcaya 24 Te egraveegravena na abhudhegraveu mai tegravebꞌa kakara peka na lsquoJaꞌane Kristusrsquo Aa dhegraveu leo peka nalsquoJaꞌa ne dhegraveu kegraveti lii padhai AmaLamatuarsquo Egraveegravena na regravengu tao tadhamalaa rupa-rupa pake koasa nidhusegravena ka kapodꞌe-kabegraveli dhegraveu Dhegraveu setenge jꞌara ho dhegraveu unuAma Lamatuasegravera legraveke tipu kahegravei 25 De miu hudꞌijꞌaga paie-iie mamuri miu Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera se dhae dꞌai megraveka tengaa Jaꞌa pasanegravedꞌe mema le miu
26 Ladhe dhegraveu peka degravenge miu nalsquoKristus egravetu le dꞌara tana lapa negraveirsquo nabaku lami kahegravei Aa ladhe abhu dhupekana lsquoKristus nuka egravetu dꞌara egravemursquona baku miu parcaya kahegravei 27 Te Jaꞌane Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa ladhe Jaꞌa mai hari asa rai-haha ne dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhiJaꞌa nuka segravemi dhegraveu ladhe regravedhi belakahaꞌa negraveti dhimu asa haa
28 Ladhe Jaꞌa legravepa hari mai pe miumeꞌa Jaꞌa egravetu eramia Nuka segravemi dhegraveureꞌa na ladhe dhegraveu regravedhi manu-bhuidhu tema raꞌa sisi badha madhe ralela paꞌoru egravetu mia na ra reꞌa egraveegravenajꞌajꞌi mi tadha na tatu abhu sisi hegraveuegravetu era egraveegravenardquo
Lamatua Yesus peka mamai hari Na(Markus 1324-27 Lukas 2125-28)
29 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari liipadhai Na ho peka degravenge ana mad-hutu Na segravera aku Negravengu na ldquoLadheoe egravele ka lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera
lsquoEgraveegravena na madha lodꞌo maroga kiu-kiu
hegraveru heo hekaHua hegravetu-hua hegravetu kabhui
negraveti dedha-liruaa koasa-koasa egravetu dedha-liru
patogo egraveci degravenge egravecirsquo30 Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi
kahegravei tadha egravetu dedha-liru dhupadꞌelo peka na Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa neo mai hari kegravena Roparegravedhi segravemi egraveegravena hegraveia suku aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne jꞌajꞌi madhaꞌutoke ra tangi Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌapuru mai degravenge raꞌi-liru heka regravenguladhe regravedhi koasa degravenge dadedhaJaꞌa kegravena 31 Ka Jaꞌa pake lii tegravebhedhu megravedhu ho pua ana-ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga segravena kapakaboko rare dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌakabhili kore le negraveti suu-suu rai-hahanegraveti haa toke dhimu negraveti badae tokebalegraveurdquo
Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera jꞌajꞌimi tadhama-mai Lamatua Yesus
(Markus 1328-31 Lukas 2129-33)32 ldquoJaꞌa pakasame segravemi ajꞌu ca ka-
pua Ladhe regraveu na mulai kararatadha na oe degravetu hegraveru hadhu kegravena33 Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe miu megravedhika dꞌai lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera nuka segravemidhu Jaꞌa peka-padhai deo na egraveegravenatadha na mamai Jaꞌa dhu degravetu iiki le34Nanene paie-iie Negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu mamuri loo-limuri ne egraveegravena naabhu cahagꞌe dhu dhae madhe megravekate lodꞌo jꞌajꞌegravera se dhu jꞌajꞌi le 35Masika liru degravenge rai-haha ne ele te ngaalii padhai Jaꞌa ne ca lamusi sa bisa boeelerdquo
Lamatua Yesus peka na ca dhegraveu sareꞌa boe lodꞌo mamai Negravengu
(Markus 1332-37 Lukas 1726-3034-36)
36 ldquoCa dhegraveu sa reꞌa boe pegraveri lodꞌoJaꞌa mai hari Ana pajuu AmaLamatua egravetu sorga reꞌa boe kahegravei Jaꞌamesa ku keꞌa boe kahegravei DhodhokaAma Ku mesa Na dhu neꞌa 37 Te
2421 Daniel 121 Rai-haha Rupa Hiu 714 2427 Lukas 1723-24 2428 Lukas 1737 2429 Yesaya 1310 344 Yeskial 327 Yoel 21031 315 Rai-haha Rupa Hiu 612-13 2430Daniel 713 Sakaria 1210-14 Rai-haha Rupa Hiu 17
Mateos 2438 53 Mateos 2510Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌaBegraveli-camegravedꞌa ropa Jaꞌa mai hari nukasegravemi taa uru segravera lodꞌo Noh mamuriera 38 Egravei aae dhae jꞌajꞌi megraveka lalate ngaa dhegraveu-dhegraveu dhu raꞌa-rinu aapaleo egravemu segravemi biasa Dhegraveu segravera taotaruu segravemi egraveegravena toke Noh maso asadꞌara kapa aae egraveegravena 39 Te ngaa ropaegravei aae lala hae negraveti aaꞌi si regravengu hekakabegravedhi kegravena lula ngaa dhu jꞌajꞌi segraveraEgraveci egraveegravena ka degravenge mamai Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa 40 Lodꞌo egraveegravena ladhe abhudhegraveu dua egravetu dꞌara oka cagꞌagꞌa laaAma Lamatua dedꞌe negraveti ca dhegraveu aaca dhegraveu hari tegraveke eele 41 Ladhe dhegraveubhegraveni dhegraveu dua dhu majꞌu are kacaꞌala Ama Lamatua dedꞌe negraveti ca dhegraveu aaca dhegraveu hari tegraveke eele
42 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi boripaꞌegravera mema kahegravei te miu meꞌa boepegraveri lodꞌo Lamatua miu legravepa hari mai43 Pangee paie-iie Ladhe lamatuaegravemu dhu neꞌa mema na megraveda nonedhegraveu manaꞌu mai tatu na pasaruruboe musi madha na segravena ka dhegraveumanaꞌu baku maso asa dꞌara egravemu44 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi paꞌegraveramema kahegravei Temamai hari Jaꞌa egraveegravenadegravenge sahegravekardquo
Lamatua Yesus ajꞌa peka na dhegraveusabꞌa hudꞌi madhutu taruu ku dadꞌegraveilamatua na
(Lukas 1241-48)45 Ka Yesus tuhu hari lii padhai
Na peka na ldquoMiu hudꞌi jꞌajꞌi ku nukasegravemi dhegraveu sabꞌa dhu madhutu dhod-hoka dadꞌegravei lamatua na Te ladhelamatua na neo laꞌe rai kajꞌegraveu nadedꞌe dhegraveu sabꞌa dhu segravemi egraveegravena kuho uri ngangaꞌa-nganginu hia isi egravemuna 46 Ladhe lamatua na legravepa ladhenegravedhi dhegraveu sabꞌa na dhu sabꞌe degravengebeꞌa tatu na karejꞌe 47 Parcaya laJaꞌa te begraveli-camegravedꞌa lamatua egravemu hiadhegraveu sabꞌa ne koasa segravena ka ladhe-leru megravedha-panyau na aaꞌi-aaꞌi
48 Te ngaa ladhe dhegraveu sabꞌa nedhegraveu bhelu tatu na ngee egravetu dꞌara na49 lsquoBeꞌa kegravena Lamatua jaꞌa laꞌe le decee neꞌa na pegraveri lodꞌo legravepa hari mairsquo
Negraveti ngangee segravemi neꞌe ne hegraveia nakalabhe dhegraveu sabꞌa leo segravera Aa negravengumadhegravedi naꞌa-ninu mau-mau bera-bera degravenge dhegraveu mahu segravera 50 Tengaa dhu neꞌa nare boe na cagꞌagꞌalaa lamatua na legravepa hari mai 51 Hegraveialamatua na capa pajꞌegravera ne ka corene asa liꞌu segravena ka na paꞌegraveci degravengedhegraveu padhai lii leo tao leo segravera Egravetuera neꞌe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra tangi dꞌarapegravedꞌa lula ra jꞌegravera dꞌai selirdquo
25LamatuaYesus hia lii pakasame lula-
negraveti dhegraveu bhegraveni dhu tatae mamai dhegraveumone dhu neo kabꞌi
1 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus tuhu harilii lula-negraveti Ama Lamatua negravedꞌuparedha aku Negravengu na ldquoMiu hudꞌiborimema-memaho sorumamai Jaꞌanuka segravemi lii pakasame ne Segravemi neꞌeca tegraveka dhegraveu bhegraveni dhegraveu canguru dhukalua re megraveda lasi soru broit dhegraveumone regraveti degravenge labhu egravei megravenyi asaegravemu angalai ra 2Te ngaa negraveti regravengucanguru dhegraveu se abhu legravemi dhu goaaa legravemi dhu dꞌegravelu-megraveu 3 Legravemi dhugoa se regraveti boe egravei megravenyi dhu risi4 Te ngaa legravemi dhu dꞌegravelu-megraveu se regravetiparisi
5 Dꞌai egravemu broit dhegraveu mone dhaemai megraveka Negravebhu-negravebhu ka dhegraveubhegraveni se musi madha ra sakaa hegraveia rabhegravejꞌi luu titu kegravena
6 Reꞌa rare boe te dꞌai talora megravedasa hegraveia tadegravengi lii paꞌoo peka nalsquoWee Broit mai le Mai lati soru nersquo7 Ropa ra tadegravengi hegraveia dhegraveu bhegraveni sekegravedꞌi ka Ka ra kegravepe ka labhu ra egraveci-egraveci 8 Te ngaa dhegraveu bhegraveni dhu goase peka degravenge bhegraveni aanga ra akuregravengu na lsquoAngalai ee Bagi hia jiꞌiegravei megravenyi miu ciki la te labhu jiꞌi diruru-ruru kegravenarsquo 9Tengaa dhegraveu bhegravenidhu dꞌegravelu-megraveu se dhaa aku regravengu nalsquoIrii Baku nasa te bisa boe Te egraveimegravenyi jiꞌi dꞌai boe egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti Debeꞌa risi lami hegraveli egravetu era dhu pahia egraveimegravenyirsquo 10 Hegraveia lasi ka hegraveli egravei megravenyiTe ngaa ropa regravengu lasi broit dhu
2437 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 65-8 2439 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 76-24 2444 Lukas1239-40 251 Lukas 1235
Mateos 2511 54 Mateos 2529dꞌai le Ka dhegraveu bhegraveni dhu dꞌegravelu-megraveuse lasi ka asa dꞌara pesta palere-leredegravenge broit degravenge tamu aaꞌi-aaꞌi raRopa regravengu aaꞌi-aaꞌi dꞌai dꞌara ka rabegravedho egravemu
11 Hegraveia dhegraveu bhegraveni dhegraveu legravemi dhugoa se legravepa mai Ka ra paroa peka nalsquoAma Ama Conge ku egravemu hia jiꞌi larsquo12 Te ngaa ama ne dhaa aku negravenguna lsquoWee bisa boe te miu se cee jaꞌatadhe boersquo
13 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi paꞌegraverataruu te miumeꞌa boe kahegravei lodꞌo dohake pegraveri Jaꞌa legravepa hari mairdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasamelula-negraveti dhegraveu sabꞌa dhu uri doi-dharilamatua na
(Lukas 1911-27)14 Ka Yesus peka hari lii pakasame
egraveci aku Negravengu na ldquoRopa Jaꞌa tegravekeeele miu na miu hudꞌi sabꞌa paie-iiehia Jaꞌa nuka segravemi lii pakasame neabhu lamatua ca dhegraveuneo pakegravedꞌi laꞌeasa rai kajꞌegraveu Ropa na paꞌegravera neo laꞌehegraveia na paroa nare dhegraveu-dhegraveu sabꞌana ka na paredha si aku negravengu nalsquoMiu pake doi ne tao mi poko Ladhejaꞌa legravepa mai miu padꞌelo degravenge jaꞌamiu abhu leto ca ngaarsquo 15Kanapabagidoi hualaa mi dhegraveu sabꞌa ka egraveci legravemisaku segravena ka pabꞌunge ne Dhegraveusabꞌa ka dua abhu doi dua saku aaka tegravelu abhu doi ca saku madhutuaꞌegravera regravengu egraveci-egraveci ra Ka lamatua nepakegravedꞌi laꞌe ka
16 Ropa segravemi rare doi ne hegraveia dhegraveusabꞌa ka egraveci laꞌe degravenge dꞌaga Negravebhuboe na abhu leto doi legravemi saku hari17 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveu sabꞌaka dua Na abhu leto doi dua sakuhari 18 Te ngaa dhegraveu sabꞌa ka tegraveludhu abhu doi ca saku deo na laꞌe kegraveiroꞌa ka na padhegravenu doi lamatua na asadꞌara
19Negravebhuae ku heka lamatua regravengulegravepa Hegraveia na paroa dhegraveu sabꞌa nasegravera ho parisa doi na dhu na hia siuri 20Dhegraveu sabꞌa ka egraveci laꞌe ka sarakadoi canguru saku ka na peka lsquoAmaDoi ama ka neꞌe Ca hari ni ama hia
jaꞌa doi legravemi saku Te ngaa limuri nejaꞌa abhu leto legravemi saku kahegraveirsquo
21 Ropa lamatua na tadegravengi hegraveia nakarejꞌe Ka na peka na lsquoBeꞌa Egraveu nedhegraveu sabꞌa dhu beꞌa Egraveu ne majꞌegraveniaa dꞌegraveimadhutu taruu lii paredha jaꞌamasi ka jaꞌa aadꞌo Lula egraveu ne bisauri dhu ciki segravemi neꞌe de egraveegravena na jaꞌadedꞌe egraveu segravena ka uri jꞌara dhu kapaiaae hari Pe jaꞌa tao pesta segravena kataꞌa-tinu sama-samarsquo
22 Egravele ka dhegraveu sabꞌa ka dua laꞌesarakami lamatua na doi egravepa saku kana peka na lsquoAma Ca hari ni ama hiajaꞌa doi dua saku Te ngaa ladhe ku lajaꞌa abhu leto dua saku kahegraveirsquo
23 Ka lamatua ne karejꞌe kahegravei kana peka na lsquoBeꞌa Egraveu ne dhegraveu sabꞌadhu beꞌa kahegravei Egraveu ca dhegraveu dhu ma-jꞌegraveni aa madhutu taruu lii paredhajaꞌa masi ka jaꞌa aadꞌo Lula egraveu bisauri dhu ciki segravemi neꞌe ne de egraveegravena najaꞌa dedꞌe egraveu ho uri dhu kapai hari Pejaꞌa tao pesta segravena ka taꞌa-tinu sama-samarsquo
24 Egravele egraveegravena ka dhegraveu sabꞌa ka tegravelulaꞌe peka degravenge lamatua na akunegravengu na lsquoAma Jaꞌa keꞌa na ama cadhegraveu dhu dꞌara adhu Te ama morengaa dhu dhegraveu leo tao aa puu morengaa dhu dhegraveu leo segravele 25 Ka jaꞌamadhaꞌu mage doi se ele hegraveia amahuku jaꞌa Negraveti egraveegravena ka jaꞌa huni paie-iie ne Ka seꞌe ama De more hari kate doi ama se kura boe ca ana ma sarsquo
26 Ropa lamatua ne tadegravengi narehegraveia na jegraveke dhegraveu sabꞌa ne aku negravenguna lsquoWee egraveu ne dhegraveu sabꞌa dhu bheluaa bai-eedꞌa Egraveu dhu meꞌa na jaꞌakore ngaa dhu dhegraveu leo tao aa puukore ngaa dhudhegraveu leo segravele 27nga taoka egraveu lamu boe tegraveke doi ne mi bankSegravena ka ropa jaꞌa legravepa jaꞌa kore bungana masi ka ciki ooꞌe ngaa-ngaa taoboersquo
28 Ka lamatua ne pua dhegraveu sabꞌadhu leo segravera aku negravengu na lsquoMere doinegraveti negravengu ne ho hia mi dhegraveu sabꞌadhu abhu leto legravemi saku egraveegravena 29 Te
2512 Lukas 1325 2515 Lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na legravemi τάλαντον (talanton) Talantonegraveci na nuka segravemi gaji ca dhegraveu tuka dꞌara 15 tegraveu De legravemi talanton egraveegravena gaji 75 tegraveu
Mateos 2530 55 Mateos 2544dhegraveu dhu uri paie-iie ngaa dhu egravetuadhe-aai na egraveegravena na na abhu ae hariTe ngaa dhegraveu dhu roꞌo boe uri ngaadhu egravetu dꞌara adhe-aai na egraveegravena narare aaꞌi negraveti negravengu
30 Kegravepe mere dhegraveu sabꞌa dhu gunaboe ne Nuni paꞌoro ne pegraveci asa liꞌunegravei Soro tegraveke ne segravena ka na tangi aadui nare jꞌajꞌegravera egravetu era maroga aatu-aatu negraveirsquo rdquo
Lamatua Yesus lole aꞌegravele rai-hahadegravenge lodꞌo Negravengu neo jꞌue lii langu dhegraveuaaꞌi-aaꞌi
31 Ka Yesus tuhu hari lii pad-hai Na aku Negravengu na ldquoJaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne begraveli-camegravedꞌapuru mai degravenge dadedha negraveti AmaKu palere-lere degravenge ana pajuu Nanegraveti sorga Egravele na Jaꞌa madhegravediegravetu kadera paredha dhu dedha risisegravena ka parisa mamuri dhegraveu aaꞌi-aaꞌi 32 Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri regravedhi egravetu rai-hahamai asa madha Jaꞌa Pe Jaꞌa hagꞌesi nuka segravemi dhegraveu madhenga badhapacegraveri kahibꞌi-kalegravebho negraveti kahibꞌi-kaꞌia segravena ka jꞌajꞌi mi dua kaboko33 Dhegraveu-dhegraveu dhu mamuri madhutudadꞌegravei Ama Lamatua Jaꞌa hia si regꞌana Jaꞌa Te ngaa dhu leo segravera Jaꞌahia si re kariu Jaꞌa 34 Lodꞌo egraveegravenaJaꞌa kegravedꞌu paredha nuka segravemi DhegraveuAae Egraveegravena na dhegraveu-dhegraveu egravetu gꞌanaJaꞌa Jaꞌa peka degravenge regravengu na lsquoMiuseꞌe se ka dhu abhu megravengi-nale negravetiAma Ku Mai lati asa dꞌara egravemu Nadhu Na tao tegraveke hia miu karegravei negravetiuru ka 35 Jaꞌa negraveru miu lula uruegraveegravena lodꞌo Jaꞌa manganga miu ka dhupangaꞌa Jaꞌa Aa lodꞌo Jaꞌa koko ka-mango miu ka hia Jaꞌa kinu Jaꞌa mainuka segravemi dhegraveu leo kara te ngaa miuhia Jaꞌa manubha egravetu dꞌara egravemu miu36 Jaꞌa degravenge boe megravedha-papake tengaa miu ka dhu papake Jaꞌa Jaꞌa egravetudꞌara papegravedꞌa-taregravegu te ngaa miu kadhu lalau-laloꞌo Jaꞌa Jaꞌa egravetu dꞌarabegravedho aa miu ka dhu mai paꞌasu-pareo degravenge Jaꞌarsquo
37 Ropa dhegraveu-dhegraveu egravetu sebhe gꞌanaJaꞌa se tadegravengi lii Jaꞌa ne ra dhaapeka na lsquoLamatua neꞌe ne tasamiakegravena Lamatua peka na Lamatuamanganga ka jiꞌi pangaꞌa Lamatuakoko kamango ka jiꞌi hia minu38 Lamatua segravemi dhegraveu leo kara kajiꞌi hia manubha egravetu dꞌara egravemu jiꞌiLamatua degravenge boe megravedha-papakeka jiꞌi papake Lamatua 39 Lamatuapegravedꞌa ka jiꞌi lalau-laloꞌo LamatuaLamatua egravetu dꞌara begravedho ka jiꞌi dhiupaꞌasu-pareo Te ngaa jꞌara seꞌe selodꞌo mia ka dhu jiꞌi tao mi Lamatuarsquo
40 Pe Jaꞌa dhaa si peka na lsquoParcayala Jaꞌa Te lodꞌo miu tao jꞌara seꞌe semi dhegraveu unu Jaꞌa masi ka taomi dhegraveudhu haha dꞌai seli egraveegravena ka segravera samiutao le mi dedha Jaꞌa kahegraveirsquo
41 Egravele egraveegravena dhegraveu-dhegraveu dhu egravetusebhe kariu Jaꞌa Jaꞌa peka degravengeregravengu na lsquoHee dhegraveu bhelu-katubꞌaAma Lamatua dhu dhoo le miu Paka-jꞌegraveu negraveti neꞌe ne Pe Jaꞌa paredha dhegraveumai kegravepemiu segravena ka pegraveci asa dꞌara ainaraka dhu heo robhe-robhe Te AmaLamatua dhu sadia nare le era jꞌajꞌegraverane hia mi nidhu degravenge dhegraveu aae ra42 Jaꞌa babegravege eele miu lula lodꞌo Jaꞌamanganga miu hia boe Jaꞌa kuꞌa Aalodꞌo Jaꞌa koko kamango miu hia boeJaꞌa kinu 43 Jaꞌa mai nuka segravemi dhegraveuleo kara te ngaa miu soru boe Jaꞌaasa dꞌara egravemu mi Jaꞌa degravenge boemegravedha-papake te ngaa miu papakeboe Jaꞌa Lodꞌo Jaꞌa pegravedꞌa-taregravegu miulalau-laloꞌo boe Jaꞌa Jaꞌa egravetu dꞌarabegravedho te ngaa miu paꞌasu-pareo boeJaꞌa sa kahegraveirsquo
44 Ropa dhegraveu bhelu-katubꞌa setadegravengi lii Jaꞌa segravemi egraveegravena hegraveia rabꞌala peka na lsquoLamatua ne tasamiakegravena Lamatua peka na Lamatuamanganga te ngaa jiꞌi hia boe muꞌaLamatua koko kamango te ngaa jiꞌihia boe minu Lamatua nuka segravemidhegraveu leo kara te ngaa jiꞌi ngoꞌoboe hia manubha egravetu dꞌara egravemu jiꞌiLamatua degravenge boe megravedha-papakete ngaa jiꞌi papake boe Lamatua
2529 Mateos 1312 Markus 425 Lukas 818 2530 Lukas 1911-27 Mateos 812 2213 Lukas1328 2531 Mateos 1627 1928
Mateos 2545 56 Mateos 2615egravetu dꞌara papegravedꞌa-taregravegu te ngaa jiꞌilalau-laloꞌo boe Lamatua egravetu dꞌarabegravedho te ngaa jiꞌi paꞌasu-pareo boeTe ngaa jꞌara seꞌe se jiꞌi tao miLamatua lodꞌo miarsquo
45 Pe Jaꞌa dhaa mi regravengu peka nalsquoParcaya la Jaꞌa Te lodꞌo miu soru-bara boe dhegraveu-dhegraveu dhu haha ae dꞌaiseli egraveci egraveegravena ka degravenge miu soru-baraboe Jaꞌarsquo 46 Ka dhegraveu bhelu-katubꞌaabhu jꞌajꞌegravera toke dꞌai mia-mia Tengaa dhegraveu-dhegraveu dhudꞌaramola abhumamuri taa-taa toke dꞌai mia-miadegravenge Ama Lamatuardquo
26Kegravetu agama Yahudi segravera tenge jꞌara
ho pamadhe Lamatua Yesus(Markus 141-2 Lukas 221-2 Yohanis
1145-53)1 Ropa Yesus ajꞌa nare jꞌara se aaꞌi-
aaꞌi ra hegraveia Na lii degravenge anamadhutuNa aku Negravengu na 2 ldquoMiu meꞌa le nadi dua lodꞌo ka dꞌai lodꞌo babeꞌa egravedhinuka Pesta Paska Lodꞌo egraveegravena abhudhegraveu dhu pahie Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne Egravele egraveegravena ra paku pa-madhe Jaꞌa egravetu ajꞌu palolo-palegravebhardquo
3 Lodꞌo egraveegravena kegravetu agama Yahudidegravenge dhegraveu heka adꞌa segravera dhupakaboko egravetu dꞌara egravemu KayafasKayafas ne nuka kegravetu kapai risiagama Yahudi 4 Regravengu se tenge jꞌaraho neo kegravepe Yesus pahuni-pahunisegravena ka pamadhe Ne 5Te ngaa regravengurare lii egraveci peka na ldquoMata ku Mageegravedhi kegravepe Ne egravetu dꞌara lai-lai ne lulalodꞌo-lodꞌo beꞌa degravetu le Mage dhokadhegraveu ae dhu dꞌegravei Negravengu tao marururdquo
Bhegraveni ca dhegraveu pahae egravei hegraveu megravengidhu kabꞌua mi Lamatua Yesus
(Markus 143-9 Yohanis 121-8)6 Egravetu rae Betania abhu ca dhegraveu
ngara na Simon Uru egraveegravena dhegraveumadenge degravenge ne lula negravengu dhulegraveke egravei papegravedꞌa kusta Te ngaa limurine egravele le negraveti papegravedꞌa na Lodꞌo dhu
dꞌai megraveka lodꞌo babeꞌa dhegraveu YahudiYesus si raꞌa egravetu dꞌara egravemu Simon7 Ropa regravengu raꞌa era bhegraveni ca dhegraveumai paraga degravengeYesus Negravengunegravedꞌuboto cue dhu tao negraveti hadhu dhukabꞌua Boto ne dhu isi na egravei hegraveumegravengi dhu kabꞌua titu kegravena Ka bhegravenine hake pamae katanga boto ne Hegraveiana pahae mau-mau egravei hegraveu megravengi nemi kegravetu Yesus segravena ka jꞌajꞌi tadhanegravengu pakabꞌua Yesus
8 Te ngaa ropa ana madhutu Naladhe regravedhi tatao bhegraveni ne hegraveia ranasa Ka ra pakaꞌuu aku regravengu naldquoHeh Bhegraveni ne bhori eele iia dꞌara egraveihegraveu megravengi dhu kabꞌua aae ne Bakuna tao segravemi egraveegravena 9 Beꞌa risi negravengupahie Segravena ka kabꞌua na bagi midhegraveu-dhegraveu dhu unu boe ngaa-ngaardquo
10 Te ngaa Yesus neꞌa ngangeeregravengu hegraveia Na lii peka na ldquoMiu sebaku pasusa bhegraveni ne Hudꞌi laaJaꞌa karejꞌe lula na pahae le egravei hegraveumegravengi ne mi ngiꞌu Jaꞌa 11 Te dhegraveudhu unu boe ngaa-ngaa paꞌegraveci taruudegravenge miu Te ngaa Jaꞌa ne mamurinegravebhu heka degravenge miu 12 Aa bhegravenidhu pahae egravei hegraveu megravengi mi ngiꞌu Jaꞌane segravemi ngaa te negravengu pahegraveu megravengimema le ngiꞌu aae Jaꞌa Te mamuriJaꞌa negravebhu heka 13 Ngee paie-iieSadꞌi egravetu mia egraveegravena ka ladhe dhegraveupalolo Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatuapalegraveme rai-haha ne tatu regravengu pa-peka kahegravei babeꞌa bhegraveni ne segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi sanegravedꞌe nerdquo
Yudas paneꞌa lii degravenge kegravetu agamaYahudi segravera ho pahie Lamatua Yesus miregravengu
(Markus 1410-11 Lukas 223-6)14 Ca dhegraveu negraveti canguru dua ana
madhutu Yesus se dhu ngara na Yu-das Iskariot Lodꞌo egraveegravena kahegravei kalualaꞌe tenge kegravetu agama Yahudi segraverasegravena ka neo pahie Yesus mi regravengu15 Ropa Yudas dꞌai dhegraveu seꞌe hegraveia nakaregravei peka na ldquoAma-ama Ladhe jaꞌa
2546 Daniel 122 262 Kalua negraveti Masir 121-27 267 Boto ne ra tao negraveti hadhu kabꞌuadhu dhegraveu bisa pae Alkitab lii Yunani peka na boto ne ra tao negraveti hadhu dhu ngara na ἀλάβαστρος(lsquoalabastrosrsquo) Ladhe kahegravei egravetu Lukas 737-38 2611 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1511
Mateos 2616 57 Mateos 2630bhoke jꞌara ho miu bisa kegravepe Yesusmiu hia jaꞌa ngaardquo
Hegraveia dhegraveu se dhaa peka na ldquoLadheegraveu neo pahie Ne degravenge jiꞌi na jiꞌibꞌaerdquo Ka ra ige rare 30 (tegravelu nguru)doi iia aa ra jꞌole asa Yudas 16 Egraveleka Yudas liꞌu ka laꞌe hegraveia na tengejꞌara ho saraka Yesus asa dꞌara adhe-aai regravengu
Lamatua Yesus naꞌa kalela Paskadegravenge ana-ana madhutu Na
(Markus 1412-21 Lukas 227-1421-23 Yohanis 1321-30)
17Dꞌara tegraveumai-tegraveumai abhu lodꞌobabeꞌa dhegraveu Yahudi dhu nanegravebhu napidhu lodꞌo Ra pangare lodꞌo babeꞌase na lsquoPesta Roti dhuPake boeRagirsquodaggerRopa pesta egraveegravena neo mulai ana mad-hutu Yesus semai karegravei Ne aku regravenguna ldquoAma Megraveda neꞌe egravedhi bhokelodꞌo babeꞌa egravedhi De Amaneo segravena kajiꞌi laꞌa roro kahibꞌi-kalegravebho aa lalauera pesta Paska egravetu miardquo
18 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoLamiasa dꞌara kota pe mi paraga degravengeama ca dhegraveu Miu peka degravenge nesegravemi neꞌe lsquoAma Ama Mese rasa lodꞌomamadhe Na negravebhu heka Hegraveia Namanegravengi era egraveci egravetu dꞌara egravemu amasegravena ka Na tao kalela Paska degravengeana-ana madhutu Narsquo rdquo
19 Ropa ra tadegravengi rare hegraveia ana-ana madhutu Na tao segravemi dhu Napeka Ka ra lalau ngangaꞌa kalelaPaska egravetu era egraveegravena
20Ropa dꞌaimegraveda hegraveia Yesus degravengeana-ana madhutu Na dhegraveu cangurudua segravera madhegravedi raꞌa-rinu 21 Ropadhu raꞌa era hegraveia Na lii peka na ldquoMinanene Ca dhegraveu negraveti miu se egraveegravena napahie Jaꞌa asa adhe-aai dhegraveu leo karardquo
22 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena dꞌararegravengu roe-bhilu Ka regravengu egraveci-egravecikaregravei Yesus peka na ldquoDhegraveu dhu Amapeka deo na jaꞌa aadꞌo sina mardquo
23 Hegraveia Na peka na ldquoDhegraveu dhucegravebꞌu roti na palere-lere degravenge Jaꞌaasa dꞌara mago ne negravengu ka dhu
pahie Jaꞌa 24 Sanegravedꞌe ee Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madheku nuka segravemi dhu suri tegraveke egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Tengaa mate unu na Dhegraveu dhu neopahie Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa pasae narepala na Hua iia risi ina na baku naraiisi nerdquo
25 Egravele egraveegravena ka Yudas karegravei kahegraveipeka na ldquoTatu dhegraveu dhu Ama pekadeo na jaꞌa aadꞌo sina mardquo
Hegraveia Yesus bꞌala ne ldquoMema tareꞌaegraveu unu mu ka dhu peka lii egraveegravena Decee harirdquo
Lamatua Yesus peka na roti degravenge egraveianggor jꞌajꞌi mi tadha ho sanegravedꞌe Negravengu
(Markus 1422-26 Lukas 2214-20 1Korintus 1123-25)
26 Regravengu dhu raꞌa era hegraveia Yesusdedꞌe nare roti cue aa Na manegravengimakasi mi Ama Lamatua Ka Na pa-mae roti ne hegraveia jꞌole asa ana-anamadhutu Na aa Na peka ldquoRoti neꞌene ngiꞌu Jaꞌa Mere ho miꞌe kardquo
27 Egravele ka Yesus nare galaa dhupegravenu degravenge egravei anggor ka Na manegravengimakasi mi Ama Lamatua Hegraveia Najꞌole asa ana-ana madhutu Na aa Nalii peka na ldquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi mere hominu 28 Te egravei anggor neꞌe ne raa Jaꞌakegravena Egraveegravena na Jaꞌa madhe te ngaa raaJaꞌa suti segravena ka sui kore dhegraveu ae negravetikoasa sasala-sasigo ra Raa neꞌe jꞌajꞌimi tadha ho pasanegravedꞌe dhegraveu peka nangaa dhu Ama Lamatua pajaji egraveegravenamema limuri ne jꞌajꞌi le De mere hominu ka 29 Te ngaa nanene paie-iie Mulai negraveti megraveda ne Jaꞌa kinuheka egravei anggor Pe Jaꞌa degravenge Ama Kumadhegravedi ngegravedꞌu paredha sama-samaegravetu sorga heka Jaꞌa kinu hari kegravenadegravenge miurdquo
30 Egravele egraveegravena hegraveia regravengu sodꞌa liisodꞌa egraveci ho koa-kio Ama LamatuaKa megraveda egraveegravena kahegravei regravengu lasi degravengeka asa ledhe Saitun
2615 Sakaria 1112 dagger 2617 Kalela egraveegravena pasanegravedꞌe lodꞌo begravei-baki dhegraveu Yahudi kalua negraveti raiMasir Lodꞌo egraveegravena regravengu pakegravedꞌi degravenge lai-lai Negraveti egraveegravena ka abhu boe tebho dhu negravebhu ho tao reis rotipake ragi Baca egravetu Kalua negraveti Masir 12615 2623 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 2628 Kalua negravetiMasir 248 Yermia 3131-34
Mateos 2631 58 Mateos 2647Lamatua Yesus peka mema na begraveli-
camegravedꞌa Petrus pasili Negravengu(Markus 1427-31 Lukas 2231-34
Yohanis 1336-38)31 Ropa egravetu dꞌara kakako regravengu
Yesus peka degravenge ana madhutu Naaku Negravengu na ldquoCiki hari egravetu dꞌaramegraveda neꞌe kahegravei miu aaꞌi-aaꞌi mi raitegraveke eele Jaꞌa mesa-mesa Ku Te dhusuri tegraveke le egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua peka nalsquoEgraveegravena na Ama Lamatua pamadhe ana
madhenga badhaka kahibꞌi-kalegravebho na rai pa-
jꞌalarsquo32 Jaꞌa madhe tareꞌa te ngaa ladhe
Jaꞌa mamuri hari laku mate miu egravetupropensi Galileardquo
33 Tengaa Petrus dꞌegravei boe nanene liiNa ka na peka ldquoAma Masi ka dhegraveuleo rai tegraveke eele Ama te ngaa jaꞌa raiboerdquo
34 Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoPetrus Segravemi egraveegravena do Legraveka la liiJaꞌa ne Egravetu dꞌara megraveda neꞌe ne kahegraveimanu dhae kokotoo megraveka te egraveu dhupasili le tegravelu hari peka na egraveu tadheboe Jaꞌardquo
35 Te ngaa Petrus noꞌo boe segravemi Kana peka ldquoAadꞌo Ama Ladhe Amamadhe jaꞌa madhe kahegravei Te jaꞌa raiboe tegraveke eele Amardquo Angalai Petrusse peka segravemi egraveegravena kahegravei
Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌiegravetu dꞌara oka Getsemani
(Markus 1432-42 Lukas 2239-46)36 Ka Yesus si kako taruu asa ledhe
Saitun dꞌai dꞌara oka cue ngara naGetsemaniDagger Egravetu era neꞌe Yesus pekadegravenge ana madhutu Na ldquoMiu mad-hegravedi uuru ku mi neꞌe te Jaꞌa neo lakumanegravengi-mangajꞌi asa negraveirdquo 37Te ngaaNa paroa nare Petrus Yakobis degravengeYohanis ho lasi palere-lere degravenge NeMulai negraveti egraveegravena ka dꞌara Na maꞌegravetelaho mae-mae aa roe-bhilu 38Regravengukako kajꞌegraveu megraveka te Na peka degravengeregravengu aku Negravengu na ldquoDꞌara Jaꞌa susatitu kegravena Jaꞌa nuka segravemi oemadhe saMiu madhegravedi mate Jaꞌa mi neꞌerdquo
39 Ka laꞌe ako kajꞌegraveu ciki hegraveia Napatitu kegravetu urutuu ho sabajꞌa akuNegravengu na ldquoAma pasue Ladhe Amadꞌegravei na Jaꞌa baku pasae jꞌajꞌegravera neꞌeTe ngaa baku madhutu dadꞌegravei Jaꞌahudꞌi laa madhutu dadꞌegravei Ama dirdquo
40 Sabajꞌa nare hegraveia legravepa laꞌe asaera ana madhutu Na dhegraveu tegravelu segraveraTe ngaa regravengu dhu bhegravejꞌi luu KaYesus paregravei si hegraveia Na lii degravengePetrus peka na ldquoHee Petrus Ngatao ka miu se bhegravejꞌi Jaꞌa egravetu negraveinegravebhu boe te ngaamiu lakemere boebeke ciki sa mate Jaꞌa 41Ruri pamakomusimadhamiu Kegravedꞌi ho beke degravengeJaꞌa Te dꞌara miu mema dꞌegravei tao dhubeꞌa te ngaa ngiꞌu miu egravera boe Dehua iia miu sabajꞌa segravena ka ladhe legravekedadugu-rariu miu bisa tahardquo
42 Ka Yesus laꞌe hari sabajꞌa pekana ldquoAma Ladhe Jaꞌa hudꞌi pasae kujꞌajꞌegravera neꞌe hudꞌi laa madhutu dadꞌegraveiAma dirdquo 43 Sabajꞌa nare hegraveia na maihari asa era ana madhutu Na dhegraveutegravelu se Te ngaa dhu ra bhegravejꞌi hari lulamusi madha ra sakaa titu kegravena
44 Ka Na tegraveke eele si laꞌe harimanegravengi-mangajꞌi categraveka Namanegravengi-mangajꞌi hari mi Ama segravenaka baku soro tegravekeNegravengu pasae jꞌajꞌegraveraegraveegravena te ngaa hudꞌi laa madhutudhoka dadꞌegravei Ama di 45 Sabajꞌanare ka Na legravepa hari laꞌe paregravei anamadhutu Na peka na ldquoMiu se bhegravejꞌitaruu do Kegravedꞌi ka Te dhegraveu dhuneo pahie Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne degravetu le Dhegraveu se mai hokegravepe Jaꞌa kegravena ho saraka asa adhe-aai dhegraveu bhelu-katubꞌa 46 Wee kegravedꞌika Bhoke musi madha miu ladhe kuasa negravei Te dhegraveu dhu pahie Jaꞌa nukamai negraveirdquo
Dhegraveu kapai-dhegraveu kapai pua dhegraveu lasikegravepe Lamatua Yesus
(Markus 1443-50 Lukas 2247-53Yohanis 183-12)
47 Ropa Yesus padhai lii era Yudasdhu nare le era egraveegravena degravenge dhegraveu ae-ae Dhegraveu se mai regraveti hela degravenge ajꞌucegraveki ho neo kegravepe Ne Regravengu tao segravemi
2631 Sakaria 137 2632 Mateos 2816 Dagger 2636 Egravetu dꞌara lii Ibrani lsquoGetsemanirsquo sasoa nalsquogagili dhu gili egravei megravenyi negraveti hua saitunrsquo
Mateos 2648 59 Mateos 2664neꞌe lula madhutu paredha negraveti kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu heka adꞌasegravera 48 Yudas dhu peka mema le midhegraveu seꞌe na ldquoMiu ladhe paie-iieDhegraveu dhu jaꞌa uu Negravengu ka dhu miukegravepe Te Negravengu ka dhu miu tengerdquo
49 Ropa regravengu dꞌai madha Yesushegraveia Yudas lii degravenge ka ldquoSaloom AmaMeserdquo Hegraveia Yudas uu Yesus
50 Egravele ka Yesus peka degravenge neldquoHee Yudas Tao ka laa madhutudadꞌegravei egraveurdquo Ka dhegraveu ae segravera ara lasineo kegravepe Ne
51 Te ngaa dhu reꞌa boe na dhegraveuunu Yesus ca dhegraveu dhu bete hela naka seru pamaꞌegravete regraveu dhilu dhegraveu egraveci(Dhegraveu dhu nuꞌa ne nuka ca dhegraveu egravenunegraveti kegravetu kapai risi agama Yahudi)52 Ropa ladhe negravedhi segravemi egraveegravena hegraveiaYesus lii degravenge ne aku Negravengu naldquoPasaluu hela egraveu egraveegravena asa dꞌara sopena Te dhegraveu dhu pake regraveka ho neouri pamere lii langu egraveegravena na negravengumadhe degravenge regraveka kahegravei 53 Egraveu meꞌaboe do Jaꞌa bisa manegravengi Ama Kuho Na hia ana pajuu Na dꞌai ngururihosect mai negraveti sorga segravena ka soru-bara Jaꞌa 54Te ngaa hudꞌi laa ra kegravepeJaꞌa Te aaꞌi-aaꞌi dhu suri tegraveke le egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatualula-negraveti Jaꞌa ne hudꞌi jꞌajꞌi kurdquo
55 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravengedhegraveu-dhegraveu dhu mai kegravepe Ne akuNegravengu na ldquoMadhutu miu Jaꞌa nedhegraveu bhelu do Nga tao ka miu maikegravepe Jaꞌa ne megraveti degravenge hela degravengeajꞌu cegraveki Begraveli-begraveli Jaꞌa ajꞌa miu egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiAma Lamatua te ngaa dhegraveu egraveci sa taoboe ngaa-ngaa mi Jaꞌa 56 Te ngaahudꞌi laa Mai ka kegravepe Jaꞌa Te jꞌaraneꞌe ne dhu suri tegraveke le karegravei negraveti uruka egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatuardquo
Ropa ana madhutu Yesus regravedhisegravemi egraveegravena ramadhaꞌu titu kegravena Hegraveiara rai tegraveke eele Ne mesa-mesa
Regraveti Lamatua Yesus asa madha dhegraveupamaꞌegravete lii langu agama
(Markus 1453-65 Lukas 2254-5563-71 Yohanis 1813-1419-24)
57 Egravele egraveegravena hegraveia dhegraveu dhu kegravepeYesus regraveti Ne asa egravemu kegravetu kapai risiagama Yahudi dhu ngara na Kayafaslula dhegraveu kapai segravera dhu pakabokole egravetu era egraveegravena Dhegraveu se nuka kegravetuagama Yahudi mese agama aa dhegraveuheka adꞌa segravera 58 Ropa ra regraveti YesusPetrus madhutu negraveti limuri toke dꞌaiegravemu kegravetu kapai risi agama Yahudiegraveegravena Petrus laꞌe kahegravei asa madhaegravemu ho madhegravedi degravenge dhegraveu-dhegraveudhu egravetu segravera Te neo neꞌa ngaaka dhu jꞌajꞌi 59 Egravetu dꞌara egravemu nekegravetu agama Yahudi segravera dhu padhue-padhai degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu mad-hegravedi uri lii langu agama Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra tenge jꞌara segravena ka pamanahuYesus lula ra neo huku pamadhe Ne60Masi ka regravengu hia sakasii monya aekahegravei te ngaa regravengu abhu boe sasalaegraveci sa dhu regravengu bisa pake Negravebhuboe ka regravengu abhu sakasii dhegraveu dua61Dhegraveudua se peka na ldquoJiꞌi tadegravengi lekahegravei Dhegraveu ne peka na lsquoBegraveli-camegravedꞌaJaꞌa paguri eele Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Te ngaa egravetu dꞌara tegravelu lodꞌoJaꞌa patitu kore harirsquo rdquo
62 Ka kegravetu kapai risi agama Yahudikegravedꞌi titu egravetu madha dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu madhegravedi egravetu era egraveegravena Hegraveia nakaregravei Yesus peka na ldquoEgraveu tadegravengi lelii galaa dhegraveu seꞌe dhu ra galaa EgraveuNga tao ka Egraveu bꞌala boe ca hegravebꞌa sardquo63 Te ngaa Yesus dhaa boe ngaa-ngaaHegraveia kegravetu kapai ne karegravei hari na ldquoJaꞌaneo karegravei Te ngaa Egraveu hudꞌi dhaatareꞌa-reꞌa ku nuka segravemi Egraveu dhaa miAma Lamatua dhu mamuri egravetu sorgaAbhu dhegraveu dhu peka na Egraveu ne Kris-tus Ana Ama Lamatua dhu Na moategraveke karegravei negraveti uru ka Tareꞌa segravemiegraveegravena dordquo
64 Hegraveia Yesus bꞌala peka naldquoTareꞌa nuka segravemi lii ama egraveegravena Tengaa sanegravedꞌe Te begraveli-camegravedꞌa miu
sect 2653 Alkitab lii Yunani suri peka na 12 legion Ca legion tentara Roma ele boe dꞌai egravena riho (6000)dhegraveu 2655 Lukas 1947 2137 2661 Yohanis 219
Mateos 2665 60 Mateos 274megravedhi Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Pe Jaꞌa madhegravedi egravetu baboagꞌana Ama Lamatua egravetu sorga segravenaka kegravedꞌu paredha sama-sama degravengeNe dhu koasa Na kapai risi eele egraveegravenaEgravele na Jaꞌa puru mai hari egravetu dedharaꞌi-lirurdquo
65 Ropa na tadegravengi nare Yesus pekasegravemi egraveegravena hegraveia kegravetu kapai ne nasabia toke na ciu pamae kodho mad-hera na Hegraveia na paꞌoo mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu madhegravedi egravetu segravera aku negravenguna ldquoEgravedhi parluu sakasii tao ngaa hariera Miu unumi tadegravengi le degravenge roꞌadhilu miu lii padhai Na Negravengu taoiisi Na jꞌajꞌi Ana Ama Lamatua Neꞌene pahaha Ama Lamatua Miu aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa le na madhutu atoraagama egravedhi ladhe abhu dhegraveu dhu taoiisi na nuka segravemi Ama Lamatua nadhegraveu ne hudꞌi madhe ku 66 De miuneo pamaꞌegravete segravemi mia harirdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra parodha peka naldquoDhegraveu neꞌe ne mema sala tareꞌa Dehudꞌi huku pamadhe Nerdquo
67 Ka dhegraveu pegraveri-pegraveri lasi sabhuu ilumi Yesus Hegraveia ra hake-paru aa tegravebꞌepaꞌoke Ne 68 Egravele ka ra lalangu Nepeka na ldquoWee Egraveu neꞌe ka Kristus siEgraveu peka segraveku Dhegraveu cee ka dhu jꞌubhuEgraveurdquo
Petrus pasili tegravelu hari peka na tadheboe Lamatua Yesus
(Markus 1466-72 Lukas 2256-62Yohanis 1815-1825-27)
69 Lodꞌo egraveegravena Petrus madhegravedi eraegravetumadha egravemu Ka egravenubhegraveni ca dhegraveumai lii degravenge ne peka na ldquoDeo na egraveukahegravei palere-lere degravenge Yesus dhegraveuNasaret egraveegravena sirdquo
70 Te ngaa na pasili egravetumadha dhegraveuae segravera peka na ldquoAadꞌo Nga tao kaegraveu karegravei segravemi egraveegravena Jaꞌa tadhe boeNerdquo 71 Ka Petrus kalua laꞌe titu egravetuhegravebꞌa oka
Hegraveia bhegraveni leo hari egraveci ladhe negravedhine egravetu egraveegravena Ka bhegraveni ne peka degravengedhegraveu egravetu segravera aku negravengu na ldquoDeo
na jaꞌa kegravedhi dhegraveu neꞌe ne palere-leredegravenge Yesus dhegraveu Nasaret egraveegravenardquo
72 Hegraveia Petrus jegraveke ne peka na ldquoEgraveune tao-tao hujꞌu Jaꞌa bani subha Jaꞌatadhe boe Dhegraveu negraveirdquo
73 Negravebhu boe ka dhegraveu leo egravetu segraverasa peka degravenge ne ldquoHee Egraveu ne bakukapodꞌe-kabegraveli dꞌara lii dhu peka naegraveu kako palere boe degravenge Dhegraveu ne Tenegraveti lii padhai egraveu egraveci egraveegravena ka degravengelaloe lii dhegraveu Galileardquo
74 Te ngaa na padhegravedꞌa ka bꞌalaaku negravenguna ldquoWee Jaꞌa subha degravengekolongara Ama Lamatua Jaꞌa tadheboe Dhegraveu neꞌe nerdquo Ropa na peka naresegravemi egraveegravena hegraveia manu kokotoo degravenge
75 Ropa na tadegravengi lii kokotoomanu hegraveia Petrus ngee negravedhi liiYesus dhu peka na ldquoManu dhaekokotoo megraveka te egraveu dhu pasili letegravelu hari peka na egraveu tadhe boe JaꞌardquoSanegravedꞌe nare lii neꞌe hegraveia laꞌe asa liꞌuka tangi dꞌara pegravedꞌa
27Ama-ama dhegraveu Yahudi regraveti Lamatua
Yesus asa gubernur Pilatus(Markus 151 Lukas 231-2 Yohanis
1828-32)1 Madꞌae aae era dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu
uri lii langu agama segravera rare lii egravecisegravena ka neo pamadhe Yesus 2 Negravetiegraveegravena ka ra egraveki Ne regraveti asa madhagubernur Pilatus Te regravengu dꞌegravei segravenaka gubernur huku pamadhe Ne
Yudas kadhoe iisi na ka na madheaapa
(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 118-19)
3 Ropa Yudas tadegravengi na Yesusabhu hahuku madhe hegraveia namanyasa lula negravengu ka dhu pahieYesus Ka laꞌe hari asa kegravetu agamaYahudi degravenge dhegraveu heka adꞌa segraveraho neo hia hari laꞌa doi iia 30 (tegravelunguru) bua segravera 4 Na peka na ldquoJaꞌatao le sasala-sasigo lula jaꞌa pahie leDhegraveu dhu degravenge boe sasalardquo
2664 Daniel 713 2666 Atora negraveti Ama-ama Agama 2416 2667 Yesaya 506 272Lodꞌo egraveegravena dhegraveu Yahudi dhu degravenge boe koasa ho pamadhe dhegraveu Negraveti egraveegravena ka regravengu regraveti Lamatua Yesusasa dhegraveu paredha Roma
Mateos 275 61 Mateos 2722Te ngaa dhegraveu se bꞌala aku regravengu
na ldquoWee Jiꞌi se pusi-pahae heka egraveune Egraveu mesa mu ka dhu dꞌui moresasala egraveegravenardquo 5Ka Yudas cebꞌe eele doisegravera asa dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Hegraveia laꞌe kadhoe iisi natoke na madhe aapa
6 Hegraveia kegravetu agama Yahudi segraverakaboko rare doi dhu na cebꞌe eelesegravera Ra padhue aku regravengu na ldquoDoiseꞌe mage egravedhi tao asa dꞌara boarakadoi lula doi se doi kajꞌalu 7 De beꞌarisi egravedhi hegraveli tare rai ca kasibꞌi negravetidhegraveu tao egraveru rai segravei Ladhe dhegraveu mainegraveti rai leo do dhegraveu dhu egravedhi tadheboe madhe egravedhi padhane si egravetu eraneꞌe nerdquo 8Ka ra hegraveli rai ne kabꞌua nanegraveti doi deo sa Negraveti egraveegravena ka rai netoke dꞌai sange neꞌe dhegraveu pangare nalsquoRai Raarsquo
9 Degravenge jꞌara neꞌe regravengu madhutulii negraveti ca dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua ngara na Yermia dhu suritegraveke naldquoRegravengu pake doi iia 30 (tegravelu nguru)
bua ho hegraveli raiRegravengu pake doi se lula doi se
kabꞌua negraveti hegraveli dhegraveumadhutu segravemi dhu dhegraveu Is-
raꞌel pamaꞌegravete rare le10 Rai ne regravengu hegraveli negraveti dhegraveu tao egraveru
raimadhutu lii paredha dhu Ama
Lamatua hia mi jaꞌardquo
Lamatua Yesus egravetu madha gubernurPilatus
(Markus 152-5 Lukas 233-5 Yohanis1833-38)
11 Ropa dhegraveu se regraveti Yesus dꞌaigubernur hegraveia na karegravei YesusldquoTasamia Egraveu ne tareꞌa-reꞌa DhegraveuAae dhegraveu Yahudi dordquo
Na dhaa peka na ldquoTareꞌa Amapeka legraveke kegravenardquo
12 Te ngaa ropa kegravetu agama Yahudidegravenge dhegraveu heka adꞌa segravera galaa Nedegravenge lii langu ae-ae Na dhaa boe cahegravebꞌa sa hegravei
13 Ka gubernur karegravei hari Ne pekana ldquoEgraveu tadegravengi boe lii padhai liiregravengu do Dhegraveu se hia sasala ae-aemi dedha Egraveu Te ngaa tasamia ka Egraveubꞌala boe si hegraveirdquo
14 Te ngaa Na dhaa boe ca hegravebꞌa sahegravei toke gubernur malaa
Gubernur Pilatus pamaꞌegravete segravena kahuku pamadhe Yesus
(Markus 156-15 Lukas 2313-25Yohanis 1839mdash1916)
15 Tegraveu mai-tegraveu mai dhu tema leladhe dꞌai ka lodꞌo kalela Paska dhegraveuYahudi hagꞌe rare ana begravedho ca dhegraveusegravena ka gubernur patabuli ne 16 Tegraveuegraveegravena dhegraveu begravedho ca dhegraveu ngara naBarabasdagger Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tadhe lenegravengu ne lula negravengu ca dhegraveu bhelu-katubꞌa titu kegravena 17Lodꞌo egraveegravena kahegraveidhegraveu ae lasi asa gubernur Pilatusho manegravengi segravena ka patabuli dhegraveubegravedho egraveci segravemi biasa Hegraveia Pilatuskaregravei si aku negravengu na ldquoBeꞌa De jaꞌapatabuli cee Egravetu neꞌe Barabas aaabhu kahegravei Yesus dhu dhegraveu paroa NeKristus Mia ka dhu jaꞌa patabuliMiu ka dhu pamaꞌegraveterdquo 18 (Gubernurpeka segravemi egraveegravena te neꞌa na kegravetu agamaYahudi regraveti Yesus asa negravengu lularegravengu se tegraveka dꞌara degravenge Yesus)
19 Gubernur egravetu dꞌara uri lii langune era dhegraveu egravemu na moa lii pekana ldquoAma Mage-mage oo TeYesus ne dhu degravenge boe sasala LulaNegravengu neꞌe ka megraveda deo na jaꞌa niiaapa Toke dꞌai sange neꞌe dꞌara jaꞌadhae tegraveka megravekardquo 20 Te ngaa kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu heka adꞌasegravera dadugu dhegraveu ae egravetu egraveegravena ho ramanegravengi gubernur patabuli Barabasaa huku pamadhe Yesus 21 Ka nakaregravei hari si aku negravengu na ldquoNegravetidhegraveu dua se mia ka dhu jaꞌa patab-ulirdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra dhaa peka naldquoBarabas Patabuli Barabas dirdquo
22 Egravele ka na karegravei si aku negravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena jaꞌa tao tasa mera
278 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 118-19 2710 Sakaria 1112-13 Yermia 182-4 191-11326-15 dagger 2716 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri peka na lsquoYesus Barabasrsquo aa cahagꞌe hari suri pekana lsquoBarabasrsquo di
Mateos 2723 62 Mateos 2739mia mi Yesus dhu ra peka na Kristusnerdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodhapeka na ldquoPaku pamadhe Ne asa ajꞌupalolo-palegravebhardquo
23 Egravele egraveegravena ka gubernur karegravei haripeka na ldquoTe sala Na ngaa Jaꞌa parisale te ngaa abhu boe sasala Na egraveci sardquo
Te ngaa ra asa paꞌoo-parodha akuregravengu na ldquoPamadhe Ne Paku Ne asaajꞌu palolo-palegravebhardquo
24 Negravebhu boe na neꞌa heka taotasamia hari lula dhegraveu seꞌe asa ka rahino neo patao Negraveti egraveegravena ka nareegravei ho jꞌamo ai egravetu madha dhegraveu ae-ae segravera aa na peka degravenge ra akunegravengu na ldquoJaꞌa tago boe mamadheDhegraveu neꞌe ne Miu aaꞌi-aaꞌi mi ka dhuhudꞌi pasae mere mamadhe Nardquo
25 Hegraveia dhegraveu seꞌe dhaa degravenge liipaꞌoo-parodha peka na ldquoOo hudꞌilaa Hudꞌi laa jiꞌi degravenge ana-egravepu jiꞌitago ngare raa Nardquo
26 Ropa tadegravengi nare hegraveia na pekaldquoLaꞌa sina mardquo Hegraveia na patabuliBarabas madhutu dadꞌegravei ra Egravele egraveegravenaka na pua dhegraveu jꞌaga lasi kalabheYesus pake gui Game rare ka sor-dadꞌu regraveti Yesus segravena ka neo pakupamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
Sordadꞌu segravera pamakae LamatuaYesus
(Markus 1516-20 Yohanis 192-3)27 Egravele egraveegravena ka sordadꞌu egravere regraveti
Yesus asa tana lapa egravetu dꞌara bentengregravengu Dꞌai negravei regravengu paroa rare an-galai ra ca batalionDagger 28Hegraveia ra papakeNe kodho madhera egraveci dhu mea aaesect29Ka rare loro ajꞌu padhudhu ra egravenyutao segravemi solo Hegraveia ra egravenyi solo ne mikegravetu Yesus ho ra sasei Ne tao nukasegravemi regravengu dedꞌe dhegraveu aae hiu dhupake solo dhegraveu aae Egravele egraveegravena ka rajꞌole hia Ne ajꞌu caꞌegraveta asa ai gꞌanaNa nuka segravemi tatea paredha Hegraveia
ra patitu kegravetu urutuu ra patangaradegravenge Yesus aa ra pamakae Ne pekana ldquoPakabꞌua dhegraveu aae dhegraveu Yahudirdquo30 Hegraveia ra sabhuu Ne ilu aa rare ajꞌucaꞌegraveta dhu Na kegravepe deo na ka ra dꞌeukegravetu Na 31 Ropa ra sasei rare Nehegraveia ra bhoke eele kodho madheraEgravele egraveegravena ka ra papake hari megravedha-papake Na Ka regraveti Ne asa liꞌu kotaYerusalem ho neo paku Ne mi ajꞌupalolo-palegravebha
Regravengu paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
(Markus 1521-32 Lukas 2326-43Yohanis 1917-27)
32 Ropa ra egravere regraveti Yesus dꞌai talorajꞌara paraga degravenge dhegraveu kota Kireneegraveci dhu neo laꞌe asa dꞌara kota Ngarana Simon Dhegraveu se laka-seti nesegravena ka pasae ajꞌu palolo-palegravebha gatiYesus 33 Ka ra dꞌai era egraveci ngara naGolgota (Egravetu dꞌara lii Aram sasoana ldquoEra rui kegraveturdquo) 34 Egravetu era neꞌedhegraveu seꞌe hia Yesus ninu egravei anggordhu pabꞌali rare le degravenge egravei naꞌi dhupegravedꞌu segravena ka bisa taha rarii KaYesus camuci hegraveia juku eele
35 Egravele egraveegravena ka dhegraveu seꞌe paku Yesusasa ajꞌu palolo-palegravebha Hegraveia sor-dadꞌu se egravere lot segravena ka negraveti regravengucee ka dhu abhu megravedha-papake Na36Ka ramadhegravedi madhenge Yesus egravetuera neꞌe 37Ra suri kahegravei egravetu papa egravecipeka naldquoNEꞌE NE YESUS DHEgraveU AAE DHEgraveU
YAHUDIrdquoKa ra paku papa ne re dedha kegravetu
Yesus segravena ka dhegraveu reꞌa nga tao karegravengu huku Ne
38 Egravetu era neꞌe ra paku pamadheparapo dhegraveu dua kahegravei Ca dhegraveu rebegraveka gꞌana Yesus aa egraveci hari re begravekakariu Na
39 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kako re segraveralaladhe Ne Hegraveia ra pakapengo hegravebꞌa
2724 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 216-9 Dagger 2727 Era sordadꞌu se ra pangare madhutu lii Latinpeka na praetorium Era ne egravetu dꞌara kompleks egravemu jabatan Alkitab lii Yunani peka ra paroa angalai ra caspeira Ca speira na nuka egravena ngasu (600) sordadꞌu sect 2728 Mateos suri peka na kodhomadhera Nalsquomea aaersquo Markus suri peka na lsquomea sanamamangegraverursquo 2734 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2735Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 2739 Dhegraveu Yahudi dhu tema kareko kegravetu ho tadha na regravengu pamakaedhegraveu 2739 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 10925
Mateos 2740 63 Mateos 2757ra ho lalangu Ne 40 Dhegraveu seꞌerodhe Ne peka na ldquoEeh Egraveu pekana Egraveu bisa paguri eele Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua hoegraveegravena na patitu hari egravetu dꞌara tegravelulodꞌo si Ladhe Egraveu tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatua na papuru ngiꞌu Munegraveti ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravenardquo
41 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge kegravetuagama Yahudi mese agama degravengedhegraveuheka adꞌa segravera RapahaheYesusaku regravengu na 42ldquoNegravengu ne pamamurile dhegraveu leo te ngaaNa bisa boe patab-uli eele ngiꞌu Negravengu unu Na Negravengumesa Na peka na Negravengu dhegraveu aaeIsraꞌel Ladhe segravemi egraveegravena beꞌa risiNa puru ka negraveti ajꞌu palolo-palegravebhaegraveegravena Ladhe jiꞌi ngegravedhi ka jꞌajꞌi segravemiegraveegravena jiꞌi heka parcaya Negravengu kegravena43 Ladhe Negravengu ne tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatua hudꞌi laalsquoNa maena mi Ama Lamatua
De ladhe Lamatua dꞌegravei Nehudꞌi laa Lamatua ka dhu
pamamuri Nersquo rdquo44 Dhegraveu parapo dhegraveu dua se pa-
hahe Ne segravemi egraveegravena kahegraveiMamadhe Lamatua Yesus(Markus 1533-41 Lukas 2344-49
Yohanis 1928-30)45 Egravele egraveegravena ka maroga kiu-kiu
saguru nare era neꞌe karegravei negraveti lodꞌotitu mera toke dꞌai hake tegravelu nihia46 Dꞌai hake tegravelu hegraveia Yesus paꞌoopake lii Aram na ldquoEli Eli Lemasabaktanirdquo (Sasoa na ldquoAma LamatuaJaꞌa Lamatua Jaꞌa Nga tao ka Amasoro kabodho ho tegraveke eele Jaꞌa mesa-mesa Ku segravemi neꞌe nerdquo)
47 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu degravetuegravetu segravera tadegravengi lii Na segravemi egraveegravena hegraveiara papeka ldquoMi nanene ku laa Naparoa Elia ca dhegraveunegraveti lii padhai AmaLamatua dhu uru segraverardquo 48Ka ca dhegraveurai laꞌe nare ula cegravebꞌu asa dꞌara egraveianggor manyilu Hegraveia na egraveki mi suutatea egraveci ka jꞌole asa hegravebꞌa Yesus segravenaka Na camuci
49 Te ngaa cahagꞌe hari peka naldquoEgravedhi ladhe segraveku teko-teko Elia maipamamuri Ne do aadꞌordquo
50 Ka Yesus paꞌoo hari degravenge liimegravedhu hegraveia Na madhe
51 Egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi abhu begravela dhu bhegravela aaekadhoe paꞌabhe Kama LuriMola-MegraveciAma Lamatua Legraveke degravenge Yesusmaꞌegravete aꞌae egraveegravena begravela dhu bhegravela aaene mae cegraveri mi dua negraveti dedha tokehaha Hegraveia rai opo toke hadhuaae-hadhu aae mae segravegꞌi bagi midua 52Roꞌa-roꞌa dhegraveumadhe bhokekahegravei Aa dhegraveuunuAmaLamatua dhumadhe le abhu dhu Na pamamurihari 53 Ropa Yesus mamuri hari lenegraveti mamadhe Na hegraveia dhegraveu madhesegravera bhodho mai negraveti dꞌara roꞌa kalasi asa Yerusalem Egravetu era neꞌe dhegraveuae regravedhi si
54 Egravetu Golgota abhu komedhaadegravenge sordadꞌu na dhu jꞌaga egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Yesus egraveegravena Ropaladhe regravedhi rai opo degravenge aaꞌi-aaꞌidhu jꞌajꞌi seꞌe regravengu madhaꞌu titukegravena Ka ra papeka na ldquoIra ii Dhegraveuneꞌe ne tareꞌa-reꞌa Ana Lamatuardquo
55 Egravetu era neꞌe abhu bhegraveni pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu laladhe mamadheYesus negraveti kajꞌegraveu Regravengu seꞌe ka dhumadhutu Ne negraveti Galilea te regravenguka dhu lalau-laloꞌo Ne karegravei negraveti uru56 Dhegraveu bhegraveni seꞌe nuka Maria negravetirae Magdala Maria egraveci hari (nuka inaYakobis degravenge Yusuf) aa degravenge dhegraveuegravemu Sabadeus (nuka ina negraveti Yakobisdegravenge Yohanis)
Ra padhane Lamatua Yesus(Markus 1542-47 Lukas 2350-56
Yohanis 1938-42)57 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu kaja egraveci
negraveti rae Arimatea ngara na YusufNegravengu ne dhu negravebhu le madhutu aꞌa-jꞌa Yesus Lodꞌo mamadhe Yesus legravekehari Jumat Asa begraveli egraveegravena legraveke degravengelodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi Negraveti egraveegravenaka ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia Yusuftenge jꞌara ho neo papuru ngiꞌu aae
2740 Mateos 2661 Yohanis 219 2743 Lii Sodꞌa Koa-Kio 229 2746 Lii Sodꞌa Koa-Kio222 2748 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2751 Kalua negraveti Masir 2631-33 2756 Lukas 82-3
Mateos 2758 64 Mateos 289Yesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebha 58Hegraveialaꞌe asa gubernur Pilatus segravena kamanegravengi papuru ngiꞌu aae Yesus Kagubernur paredha segravena ka ngiꞌu aaeYesus saraka mi Yusuf 59 Ka Yusuflaꞌe asa Golgota hegraveia na papuru ngiꞌuaae Yesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebhaHegraveia na hutu pabeꞌa-beꞌa ngiꞌu aae nedegravenge begravela hiu dhu kabꞌua 60 Tegraveuegraveegravena dhegraveu heka pae rare roꞌa egraveci egravetuledhe hadhu segravena ka tao tegraveke roꞌa hiaYusuf degravenge aꞌari na ladhe dꞌai lodꞌoregravengu madhe De Yusuf si nedhe regravetingiꞌu aae Yesus ne lasi pajꞌunu asaroꞌa deo na Ka egravetu hegravebꞌa roꞌa ne rasaguru degravenge hadhu kabela aae cueho ra begravedho pabeꞌa-beꞌa hegravebꞌa roꞌa neEgravele egraveegravena ka Yusuf si legravepa
61 Lodꞌo egraveegravena Maria negraveti MagdaladegravengeMaria dhu leo egraveci madhutu dꞌaiera egraveegravena kahegravei Ra madhegravedi patan-gara degravenge roꞌa ne
Gubernur paredha ho dhegraveu mad-henge roꞌa Yesus
62 Asa begraveli egraveegravena legraveke degravenge lodꞌoae sasabꞌa dhegraveu Yahudi Hegraveia kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu Parisi lasiparaga degravenge gubernur 63 Ra pekaldquoAma Jiꞌi sanegravedꞌe era lodꞌo dhegraveukapodꞌe-kabegraveli egraveegravena mamuri era Napeka na lsquoJaꞌa madhe tareꞌa te ngaaegravele tegravelu lodꞌo Jaꞌa mamuri harirsquo64 Negraveti egraveegravena ka ama paredha ku sor-dadꞌu segravera ho ra jꞌaga paie-iie roꞌaegraveegravena dꞌai tegravelu lodꞌo Degravenge jꞌara neꞌeanamadhutu Na bani boemanaꞌu regravetingiꞌu aae Na segravena ka ra monya pekana Negravengu mamuri hari Te ladheregravengu kapodꞌe-kabegraveli segravemi egraveegravena risieele negraveti mamonya regravengu uru segraveralodꞌo dhu ra peka na Negravengu ne nukaKristusrdquo
65 Ropa tadegravengi nare hegraveia guber-nur dhaa aku negravengu na ldquoBeꞌa kahegraveiTe ngaa miu degravenge dhegraveu madhengakahegravei Beꞌa risimiupua si ho lasi jꞌagapaie-iie roꞌa negraveirdquo
66 Egravele ka lasi asa era egraveegravena regravetidegravenge dhegraveu madhenga ra Dꞌai eraneꞌe ra segel madhe babegravedho roꞌanedagger Hegraveia ra pua dhegraveu segravera mad-henga segravena ka dhegraveu leo bakumai rarengiꞌu aae Yesus
28Lamatua Yesus mamuri hari(Markus 161-10 Lukas 241-12 Yoha-
nis 201-10)1 Ka egravetu dꞌara hari Migu madꞌae
aae era Maria negraveti Magdala degravengeMaria dhu leo egraveci lasi asa roꞌa Yesus2 Kacaꞌa la rai opo kapai titu kegravenaAna pajuuAma Lamatua ca dhegraveu purumai negraveti sorga hegraveia na loli eele hadhuaae dhu saguru roꞌa Ka na madhegravediegravetu dedha hadhu ne 3 Regravehu anapajuu ne kaleꞌe segravemi kahaꞌa bela aamegravedha-papake na pudhi megraveu 4Dhegraveumadhenga se madhaꞌu bia toke rakaregravebha ka regravengu bisa boe kalau-karegraveto nuka segravemi dhegraveu madhe sa
5 Hegraveia ana pajuu negraveti sorga ne liidegravenge dhegraveu bhegraveni seꞌe aku negravenguna ldquoMiu baku madhaꞌu Jaꞌa keꞌamiu se mai tenge Yesus Dhegraveu dhura paku pamadhe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravena 6 Te ngaa Negravengu aadꞌoheka egravetu era neꞌe Te Na mamuri harile sama segravemi dhuNapeka le uru egraveegravenaMaso mai segravena ka megravedhi unu mi eradhu ra pajꞌunu ngiꞌu aae Na Era nengaa-ngaa aadꞌo heka 7 De pamegraverilegravepa ka Lami lolo degravenge anamadhutuNa peka na Yesus mamuri hari leLaꞌe uuru le asa Galilea Regravengu hudꞌilasi paraga uuru ku degravenge Ne egravetu negraveisegravemi dhu uru egraveegravena Na moa mema miregravengu Parcaya la Legravepa ka lami lolengaa dhu jaꞌa peka nerdquo
8 Hegraveia bhegraveni se rai liꞌu lasi tegravekeeele era neꞌe Ra madhaꞌu te ngaara karejꞌe-karae kahegravei Ka ra pamegraveri-megraveri legravepa lasi peka jꞌara se aaꞌi-aaꞌi rami ana madhutu Yesus
9 Te ngaa ropa dꞌai talora jꞌarakabegravedhi la Yesusmai paraga degravenge ra
2763 Mateos 1621 1723 2019 Markus 831 931 1033-34 Lukas 922 1831-33 dagger 2766 Dhegraveudꞌegravelu-megraveu segravera peka na ra segel degravenge jꞌara ra tao loa hegravengu caloa egravetu hadhu degravenge kadidhi roꞌa egraveegravenapake lak reo rare hadhu
Mateos 2810 65 Mateos 2820Ka Na lii aku Negravengu na ldquoSaloomrdquoRopa ladhe regravedhi hegraveia lasi padegravetu-degravetu liku rare haga Na degravenge pahahaiisi ra mi Yesus 10Hegraveia Na padhai liipeka na ldquoBaku madhaꞌu Lami pekadegravenge ana madhutu Jaꞌa segravena ka ralasi mate jaꞌa egravetu Galilea negraveirdquo
Dhegraveu madhenga lasi lolo ngaa dhujꞌajꞌi egravetu era padhane Lamatua Yesus
11 Lodꞌo dhegraveu bhegraveni se egravetu talorajꞌara era dhegraveu madhenga se legravepa leasa kota Regravengu lasi lole ngaa dhujꞌajꞌi se mi kegravetu agama Yahudi segravera12Hegraveia kegravetu agama Yahudi rare lii egravecidegravenge dhegraveu heka adꞌa segravera segravena kabꞌae doi ae-ae mi dhegraveu jꞌaga ho rahutu hegravebꞌa 13 Kegravetu agama Yahudisegravera peka na ldquoLadhe dhegraveu karegravei miudhaa segravemi neꞌe dꞌara megraveda ropa jiꞌibhegravejꞌi luu ngeꞌa boe na anamadhutuNamaimanaꞌu regraveti ngiꞌu aae Na 14Aaladhe gubernur tadegravengi mage miumadhaꞌu te jiꞌi ka dhu ator degravenge nerdquo
15 Hegraveia dhegraveu madhenga se rare doiAa ra tao madhutu dadꞌegravei kegravetu agamaseꞌe Negraveti egraveegravena ka toke dꞌai sange neꞌedhegraveu-dhegraveu Yahudi parcaya era lii lolokapodꞌe-kabegraveli ne
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu Na miana madhutu Na
(Markus 1614-18 Lukas 2436-49Yohanis 2019-23 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 16-8)
16 Ropa tadegravengi rare lii lolo negravetidhegraveu bhegraveni seꞌe hegraveia ana madhutuYesus dhegraveu canguru egraveci lasi paragadegravenge Yesus asa propensi Galilea egravetuledhe egraveci madhutu lii moa Na17 Ropa ra ladhe regravedhi Ne ka ra pa-haha iisi mi Negravengu Masi ka segravemiegraveegravena te ngaa abhu kahegravei dhu dꞌara rakajari era
18 Hegraveia Na ara mai padegravetu-degravetudegravenge ra ka Na lii ldquoAma Lamatuapangegravedꞌu le koasa mi Jaꞌa segravena ka Jaꞌaparedha aaꞌi-aaꞌi egravetu sorga aa degravengeaaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne 19 De miu
lami asa mia-mia miu hudꞌi peka-padhai ku degravenge dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi ra Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa ne Aa miuhudꞌi ajꞌa si paie-iie ho segravena ka regravengujꞌajꞌi ana madhutu Jaꞌa Aa miu hudꞌisarani si ho jꞌajꞌi mi tadha peka naregravengudhupaꞌegraveki le degravengeAma degravengeAna aa degravenge Roh Na dhu Mola-Megraveci 20 Aa nori si segravena ka ra taomadhutu paredha aaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌapeka tegraveke le degravenge miu Sanegravedꞌe eeJaꞌa bera-bera degravenge miu toke egravele rai-haha nerdquo
2816 Mateos 2632 Markus 1428 2819 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 18
Markus 11 66 Markus 114
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriMarkus
Yohanis tuka sarani dhegraveu bhokejꞌara hia Lamatua Yesus
(Mateos 31-12 Lukas 31-18 Yohanis119-28)
1Neꞌe ne Lii Lolo Beꞌa lula-negraveti AnaAma Lamatua Ngara na Yesus Kris-tus dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu karegraveinegraveti uru kamai Lii lolo Namulai segravemineꞌe 2Lodꞌo Yesus sabꞌa megraveka sasabꞌaNa Ama Lamatua pua uru dhegraveu egravecingara na Yohanis laꞌe tao tegraveke jꞌarahia Yesus dhu mai begraveli-camegravedꞌa Lulauru egraveegravena Ama Lamatua peka le degravengedhegraveu negraveti lii padhai Na ngara naYesaya Na suri tegraveke peka naldquoNanene Jaꞌa pua le dhegraveu egraveci ho
bhoke jꞌara hia Egraveu3 Dhegraveu egraveegravena laꞌe asa dꞌara mamoo ho
na rodhe peka nalsquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi tao pabeꞌa ku
jꞌara segravena ka segravemi mere ma-mai Lamatua
Pamera jꞌara ho soru mamaiNarsquo rdquo
4-6 Ra pangare dhegraveu neꞌe Yohanistuka sarani dhegraveu Era pea negravengu egravetudꞌara mamoo Kodho na tao negraveti regraveubadha onta dhara hake na tao negravetikaꞌuri badha Ngangaꞌa negravengu kabaradegravenge dhua nasu oni
Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae negraveti kotaYerusalem degravenge propensi Yudeamai paraga degravenge Yohanis egravetu era peana Dhegraveu se mai neo regravedhi Yoha-nis aa nanene lii holo-nori na Napeka ldquoHua iia miu ele-hoꞌa negraveti tataokarehe segravena ka Ama Lamatua sakueele sasala-sasigo miu Egravele egraveegravena miu
sarani uuru ku jꞌajꞌi mi tadha na miubeꞌa le degravenge Lamatuardquo
Negraveti egraveegravena ka dhegraveu seꞌe bhokasasala regravengu ka Yohanis sarani si egravetuloko Yarden
7 Ka na peka hari ldquoBegraveli-camegravedꞌadhegraveu egraveci mai dhu kapai risi negraveti jaꞌaLula jaꞌa ne haha dꞌai seli neo jꞌajꞌiana pua-paleha egraveegravena ka legraveke boe sahegraveidagger 8 Jaꞌa ne dhodhoka sarani miudegravenge egravei di te ngaa Negravengu tao risieele negraveti jaꞌa Te Na papegravenu dꞌara miudegravenge Roh Ama Lamatua dhu Mola-Megravecirdquo
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Mateos 313-17 Lukas 321-22)
9 Ca lodꞌo hari Yesus laꞌe negravetirae Nasaret egravetu rai Galilea ka Naparaga degravenge Yohanis Egravele egraveegravena kaYohanis sarani Ne egravetu loko Yarden10 Ropa Yesus bhodho negraveti dꞌara egraveimai Na ladhe na liru bhoke eeleka Roh Ama Lamatua puru mai samasegravemi koro jꞌaha ciꞌu puru mai asaYesus 11 Kacaꞌa la ra tadegravengi lii AmaLamatua negraveti dedha-liru peka naldquoEgraveu ne Ana pasue Jaꞌa
Egraveu pakarejꞌe taruu dꞌara JaꞌardquoDhegraveu aae nidhu dadugu neo pa-
manahu Yesus(Mateos 41-11 Lukas 41-13)
12 Negravebhu boe ka Roh Ama Lamatuajajuku Yesus asa dꞌara mamoo laꞌe13 Na pea degravenge badha hui egravetu egraveegravenaegravepa nguru lodꞌo Ka dhegraveu aae nidhumai dadugu tenge jꞌara segravena ka Yesusmadhutu negravengu te ngaa tao nareboe Egravele egraveegravena ka ana pajuu negraveti AmaLamatua puru mai lalau-laloꞌo Ne
Lamatua Yesus laꞌe Galilea ho lole LiiHolo-Nori Ama Lamatua
(Mateos 412-22 Lukas 414-15 51-11)
14 Lodꞌo dhu kegravepe rareYohanis tukasarani pamaso asa dꞌara begravedho negravebhuboe ka Yesus pakegravedꞌi laꞌe propensi
11 Lii padhai lsquoAna Ama Lamatuarsquo abhu boe egravetu dꞌara sasuri uuru segravera 12 Meliaki 31 13Yesaya 403 14-6 2 Dhegraveu Aae segravera 18 dagger 17 Sasuri lii Yunani asli suri peka na ldquopacudꞌu holegravecu dhari salapa Na hegravei jaꞌa nia boerdquo Sasoa na Yohanis ne dhegraveu haha seli de masi ka jꞌajꞌi dhegraveu pajuunegraveti Lamatua Yesus nia boe sa hegravei 111 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya421 Mateos 317 1218 Markus 97 Lukas 322
Markus 115 67 Markus 134Galilea Laꞌe lole Lii Lolo Beꞌa negravetiAma Lamatua egravetu negravei 15Ka Na pekaldquoMi nanene Lodꞌo Ama Lamatua dꞌai
kegravenaLimuri ne dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa
na Ama Lamatua negravedꞌu leparedha karegravei negraveti uru ka
Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi tegraveke eeleka tatao karehe segravera
ho legravepa madhutu AmaLamatua
Hegraveia parcaya ka Lii Holo-Nori Negravengu kahegraveirdquo
Lamatua Yesus hagꞌe nare ana mad-hutu Na
16 Ca lodꞌo hari Yesus kako resebhe dano Galilea ka negravedhi dhegraveudua ngara ra Simon degravenge ari na An-derias Sasabꞌa regravengu begraveli-begraveli egraveegravenajꞌala iꞌa 17 Ka Yesus paroa nare duara peka na ldquoWe Mai madhutu JaꞌaMiu tema tenge iꞌa te ngaa Jaꞌa neoajꞌa miu segravena ka jꞌajꞌi dhegraveu tengesamangardquo 18 Ropa ra nanene rarehegraveia ra tegraveke eele jꞌala regravengu ka lasidegravenge madhutu Ne
19 Egravele egraveegravena ka Yesus kako hari cikika negravedhi ana-ana Sabadeus aꞌa ngarana Yakobis aa ari ngara na YohanisDua ra lalau paie pegraveku egravetu dedhakoha 20 Ka Yesus paroa dua ra pekana ldquoMai we Madhutu Jaꞌardquo Ropa ratadegravengi rare lii Yesus ka dua ra tegravekeeele ama ra degravenge dhegraveu sabꞌa sa egravetudedha koha lasi degravenge ka madhutuYesus
Lamatua Yesus lalegraveta eele nidhu negravetidhegraveu egraveci dhu pea egravetu kota Kapernaum
(Lukas 431-37)21 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana
madhutu Na dhegraveu egravepa segravera lasi dꞌaikota Kapernaum Lodꞌo egraveegravena lodꞌomanegravengi-mangajꞌi dhegraveu YahudiDagger KaYesus laꞌe asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi ka Na lole Lii Holo-NoriAma Lamatua egravetu egraveegravena 22 Dhegraveu aesegravera malaa nanene lii padhai Na lulaNegravengu neꞌa megraveu lii dhu Negravengu lolerisi negraveti mese-mese agama Yahudi
23 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu egraveci dhunidhu tao Dhegraveu neꞌe laꞌe asa dꞌaraegravemu manegravengi-mangajꞌi kahegravei Kacaꞌalaa na pakegravece peka na 24 ldquoWe Yesusdhegraveu Nasaret Ngaa unu Egraveu degravenge jiꞌiEgraveu mai ho paꞌele iie jiꞌi do Jiꞌi tadheEgraveu Egraveu neꞌe ka dhu mai negraveti AmaLamatua Egraveu neꞌe Dhegraveu dhu degravengeboe sasala-sasigordquo
25 Ka Yesus jegraveke ne ldquoHutu hegravebꞌa egraveuna Rai eele negraveti dhegraveu neꞌerdquo
26 Kacaꞌa laa nidhu tegraveku ngiꞌu dhegraveuneꞌe sama segravemi dhegraveu dhu pegravedꞌaregravedha Ka na rai eele negraveti dhegraveuneꞌe degravenge lii pakegravece 27 Hegraveia dhegraveuegravetu dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi segraveramalaa-maloha Ka ra padhue egravecidegravenge egraveci ldquoEea Ngaa ka neꞌe Neꞌene lii holo-nori dhu hiu do Liipadhai lii Mone heka ne ele madhanga Na paredha nidhu se ka ra kaluakahegravei madhutu dadꞌegravei Nardquo
28 Hegraveia dhegraveu palolo legraveme era egravetudꞌara rae-rae propensi Galilea
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌaina dhegraveu egravemu Petrus degravenge papegravedꞌadhegraveu-dhegraveu leo
(Mateos 814-17 Lukas 438-41)29 Lodꞌo regravengu legravepa negraveti dꞌara egravemu
manegravengi-mangajꞌi hegraveia Yesus degravengeana madhutu Na lasi asa egravemu Simondegravenge Anderias 30 Ina dhegraveu egravemuSimon pegravedꞌa maringi-sagoro ka dhujꞌunu Ropa Yesus degravenge ana mad-hutu Na dꞌai dꞌara egravemu egraveegravena dhegraveumai peka degravenge Ne ldquoBhegraveni heka nepegravedꞌardquo
31 Negraveti egraveegravena ka Yesus laꞌe ladhebhegraveni heka ne Hegraveia Na kegravepe kacui-aai na ho pamadhegravedi ne Kacaꞌalaa papegravedꞌa maringi-sagoro egraveegravena egraveledegravenge Hegraveia bhegraveni heka ne kegravedꞌi laꞌelalau ngangaꞌa-nganginu hia si
32 Ropa lodꞌo cegravena dhegraveu pakakoregraveti asa Yesus aꞌari regravengu dhu pegravedꞌadegravenge dhegraveu-dhegraveu dhu nidhu tao segravenakaNapuri-paꞌegravele si 33Negraveti egraveegravena ka cakabarai mai pakaboko pegravenu tao cegraveciegravetu madha egravemu egraveegravena 34 Egravei papegravedꞌa rarupa-rupa te ngaa Yesus puri-paꞌegravele
115 Mateos 32 Dagger 121 Lodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi ra pangare na lsquoHari Sabatrsquo Lodꞌo egraveegravena dhegraveusabꞌa boe 122 Mateos 728-29
Markus 135 68 Markus 27aaꞌi megraveu-megraveu si Hegraveia Na lalegraveta eelenidhu ae negraveti dhegraveu segravera Yesus hiaboe tebho nidhu seꞌe padhai lii lula ratadhe Ne
Yesus kako palegraveme rae ho lole LiiHolo-Nori Ama Lamatua
(Lukas 442-44)35 Begraveli egraveegravena madꞌae aae era ako
maroga Yesus kegravedꞌi ka laꞌe asa eraegraveci dhu nee-nee ka Na manegravengi-mangajꞌi mi Ama Lamatua 36 RopaSimon si kegravedꞌi regravedhi heka Yesus kalasi tenge Ne 37 Ra paraga degravengeYesus ka ra peka ldquoAma dhegraveu canaumai tenge Ama kurdquo
38 Te ngaa Yesus dhaa lii regravengu akuNegravengu na ldquoEgraveegravena beꞌa kahegravei Te ngaabeꞌa risi lati uru asa rae-rae leo hoJaꞌa ajꞌa Lii Holo-Nori Ama LamatuaTe egraveegravena sasabꞌa-laꞌa Jaꞌa nardquo
39 Egravele egraveegravena ka regravengu kako palegravemeera egravetu propensi Galilea ho lole LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua Egravetu dꞌaraegravemu manegravengi-mangajꞌi Na babegravege-lalegraveta eele nidhu negraveti dhegraveu segravera
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu egravecidhu pegravedꞌa kusta
(Mateos 81-4 Lukas 512-16)40 Dhegraveu egraveci dhu legraveke papegravedꞌa kusta
mai paraga degravenge Yesus ka na patitukegravetu urutuu egravetu madha Yesus Namanegravengi aku negravengu na ldquoAma eeSue ku jaꞌa laa Tao paꞌegravele ku pa-pegravedꞌa jaꞌa ne Jaꞌa keꞌa na Ama bisapaꞌegravele papegravedꞌa jaꞌa ne segravena ka dhegraveumadenge heka degravenge jaꞌardquo
41 Negraveti lii roma iisi na ka dꞌaraYesus roe ka Na jꞌole kacui-aai hokegravepe ne Hegraveia Na peka ldquoTareꞌa Jaꞌabisa Egraveu egravele kegravenardquo 42 Kacaꞌa laapapegravedꞌa egraveegravena ele degravenge Ka dhegraveu egraveegravenapegravedꞌa heka 43 Egravele egraveegravena ka Yesus puadhegraveu egraveegravena legravepa degravenge pasanegravedꞌe nepeka na 44 ldquoMu nanene Egraveu egravele lete ngaa baku lole degravenge cee-cee Egraveuhudꞌi madhutu ku lii paredha Musauru egraveegravena De lamu uru ku asa amaagama honaparisa ngiꞌumu Segravena kaneꞌa egravei papegravedꞌa egraveu na ele le do dhae
Egravele egraveegravena ka heka egraveu hia megravedha egravecisegravemi tadha makasi segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa egraveu egravele le tareꞌa-reꞌardquo
45 Masi ka Yesus kai baku pekadegravenge cee-cee te ngaa ropa laꞌe dꞌailiꞌu ka na lolo legraveme degravenge dhegraveu Egraveleegraveegravena ka dhegraveu ae neo paraga degravengeYesus Te ngaa lula lii dhegraveu egraveegravena kaYesus bisa boe padꞌelo iisi Na asa dꞌarakota Negraveti egraveegravena ka Yesus pea dhokaegravetu era mau egraveci egravetu liꞌu kota Te ngaadhegraveu mai paraga degravenge Ne negraveti mia-mia
2Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
karuku(Mateos 91-8 Lukas 517-26)
1 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveiaYesus legravepahari asa Kapernaum Ka ra papekadꞌai mia-mia peka na Yesus dꞌai leegravemu 2 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu mai negravetimia-mia Lula dhegraveu ae seli ka egravetudꞌara egravemu pegravenu risi toke dꞌai hegravebꞌaegravemu Egravele egraveegravena ka Yesus lole degravenge radadꞌegravei Ama Lamatua
3 Egravetu talora Na padhai lii era dhegraveuegravepa jegraveru dhegraveu karuku egraveci neo asamadha Yesus 4 Te ngaa lula dhegraveu aedꞌai seli ka regravengu abhu boe sasangaho regraveti dhegraveu egraveegravena asa madha YesusHegraveia caꞌe lasi asa kolo egravemu bhoke eeleregraveu egravemu re dedha kegravetu Yesus Ropa rabhoke rare regraveu egravemu hegraveia ra papurudhegraveu karuku egraveena degravenge dhegravepi na5 Ropa Yesus ladhe negravedhi si Negravenguneꞌa le dhegraveu seꞌe parcaya tareꞌa-reꞌaNegravengu Ka na padhai lii degravenge dhegraveukaruku ne aku Negravengu na ldquoAna eeJaꞌa saku eele le sasala egraveurdquo
6 Egravetu egraveegravena kahegravei abhu pegraveri-pegraverimese agama Yahudi Ropa ra tadegravengirare lii padhai lii Yesus ka dꞌarangangee regravengu beꞌa boe 7Hegraveia ra pa-peka ldquoBoo Dhegraveu neꞌe bani titu kegravenapadhai lii segravemi negravei Dhodhoka AmaLamatua di dhu degravenge hak ho sakueele sasala dhegraveu Te ngaa dhegraveu neꞌetao ngiꞌu na egraveci egraveegravena ka degravenge Ama
139 Mateos 423 935 144 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32 24 Ra tao Dhegravepi egraveegravenanegraveti megravedha dhu megraveke
Markus 28 69 Markus 222Lamatua Negravengu pakarehe kolongaraAma Lamatuardquo
8 Te ngaa Yesus neꞌa le ngangeeregravengu Hegraveia Na peka ldquoHeh Miu bakupangee segravemi egraveegravena 9-10 Mia dhu beꞌarisi Ladhe Jaꞌa peka mi dhegraveu karukune lsquoSasala egraveu saku eele lersquo miu meꞌaboe na jꞌajꞌi do aadꞌo Te ngaa ladheJaꞌa peka lsquoKegravedꞌi ka Nedhe dhegravepi egraveuho legravepa karsquo Ladhe na kegravedꞌi ho miuladhe megravedhi kahegravei heka miu meꞌakegravena Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌa degravenge koasa kahegravei hosaku eele sasala-sasigo dhegraveurdquo
Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii degravengedhegraveu karuku egraveegravena peka na 11 ldquoEgraveunanene ee Egraveu egravele le ne Kegravedꞌi kanedhe dhegravepi egraveu ho lamu kardquo
12 Ropa tadegravengi nare cagꞌagꞌa laadhegraveu ne kegravedꞌi titu Na nedhe dhegravepina hegraveia laꞌe ka asa liꞌu Dhegraveu-dhegraveuegravetu segravera regravedhi degravenge musi madha raRegravengu aaꞌi-aaꞌi ra malaa-maloha kara peka ldquoIra ii Egravedhi heka tegravedhi kaAma Lamatua tareꞌa-reꞌa kapai dꞌaiselirdquo
Yesus paroa nare Lewi ho madhutuNe
(Mateos 99-13 Lukas 527-32)13 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe hari asa
sebhe dano Galilea Ka dhegraveu ae titukegravena mai paraga degravenge Ne hegraveia Nalole dadꞌegravei Ama Lamatua mi regravengu
14 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu egraveci ngara naLewi ana negraveti Alpius Sasabꞌa na rorodoi bea Lodꞌo Yesus kako re egraveegravena kaladhe negravedhi Lewi Ka Na peka degravengene ldquoWee Mai madhutu Jaꞌardquo
Ropa tadegravengi lii Yesus ne Lewikegravedꞌi degravenge ka laꞌe madhutu Ne
15 Egravele egraveegravena ka Yesus si raꞌa egravetudꞌara egravemu Lewi paꞌegraveci degravenge angalaiLewi dhegraveu roro doi bea segravera Abhukahegravei dhegraveu-dhegraveu leo madhegravedi raꞌadegravenge regravengu Madhutu ngangee dhegraveuYahudi dhegraveu seꞌe dhegraveu karehe Negravetidhegraveu-dhegraveu dhu madhegravedi raꞌa se abhudhegraveu ae kahegravei dhu dꞌegravei nanene liipadhai lii Yesus
16 Lodꞌo egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri meseagama negraveti partei Parisi dhu regravedhi
Yesus madhegravedi naꞌa-ninu degravenge tukaroro doi bea degravenge dhegraveu karehe segraveraKa ra karegravei ana madhutu Yesus pekana ldquoNga tao ka mese miu madhegravedinaꞌa-ninu degravenge dhegraveu roro doi beadegravenge dhegraveu dhu laku-laku boe segraverardquo
17 Yesus tadegravengi lii karegravei regravenguegraveegravena ka Na dhaa peka na ldquoDhegraveupegravedꞌa mema parluu dote te ngaadhegraveu dhu pegravedꞌa boe parluu boe doteMamai Jaꞌa ne segravena ka lalau dhegraveu dhulaku-laku boe Te Jaꞌa mai boe ho uridhegraveu dhu rasa ngiꞌu na molardquo
Aꞌajꞌa hiu Lamatua Yesus leko-leonegraveti aꞌajꞌa dhegraveu Parisi
(Mateos 914-17 Lukas 533-39)18 Ca tegraveka dhegraveu negraveti partei
agama Parisi puasa Regravengu regravedhiana madhutu Yohanis tuka saranipuasa kahegravei Te ngaa regravedhi boe anamadhutu Yesus puasa segravemi regravenguHegraveia dhegraveu regravengu mai paraga degravengeYesus ka ra karegravei aku regravengu naldquoAma Jiꞌi puasa sama segravemi anamadhutu Yohanis kahegravei Te nga taoka ana madhutu Ama puasa boerdquo
19Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoMemamiu meꞌa le ladhe abhu pesta kabꞌidhegraveu dhu abhu negraveru segravera puasa boeka raꞌa toke begravecu Ladhe mone dhukabꞌi egraveegravena era dhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi raꞌa-rinu 20 Te ladhe dꞌai lodꞌo ho rakegravepe regraveti dhegraveu mone dhu kabꞌi egraveegravenaka mone aanga-angalai na segravera dꞌarasusa heka ra puasa kegravena
21 Segravemi egraveegravena kahegravei begravela hiu bakukalape mi kodho dhui Te ladhe basena begravela hiu egraveegravena karuku hegraveia kodhoegraveegravena asa ka mae aae 22 Segravemi egraveegravenakahegravei miu baku edhe dhua pegravedꞌu egravetudꞌara sabha dhui Te aadꞌo na sabhaegraveegravenamae aa dhua pegravedꞌu na bhori eeleasa rairdquodagger [Negraveti egraveegravena ka Yesus pekadegravenge si baku pakihu-kee lii holo-nori Negravengu dhu hiu degravenge lii holo-nori dhegraveu Parisi dhu dhui]
Ana madhutu Yesus gꞌegravetu are legravekelodꞌo aꞌoro sasabꞌa
(Mateos 121-8 Lukas 61-5)dagger 222 Alkitab lii Yunani suri peka na ldquoBaku soli egravei anggor dhu hiu mi dꞌara tas kaꞌuri dhui segravena kabaku maerdquo
Markus 223 70 Markus 31123 Ca tegraveka legraveke lodꞌo manegravengi-
mangajꞌi dhegraveu Yahudi Yesus si kakore jꞌara egravetu dꞌara oka Ka anamadhutuNa gꞌegravetu regraveti are gandum 24 Ropadhegraveu Parisi ladhe regravedhi ka ra karegraveiYesus ldquoTasamia ka ana madhutu Egraveumadhutu boe jꞌara-jꞌara agama egravedhiRegravengu se gꞌegravetu are gandum legraveke lodꞌoaꞌoro sasabꞌa Miu baku tao segravemiegraveegravenardquo
25-26 Hegraveia Yesus dhaa ldquoSamia eeMiu sanegravedꞌe heka lii lolo Daud Tegraveuegraveegravena Abyatar jꞌajꞌi kegravetu kapai risiagama Yahudi Lodꞌo egraveegravena Dauddegravenge dhegraveu madhutu na aaꞌi-aaꞌi ramanganga bia Ka ra maso asa dꞌaraPaleo Ama Lamatua hegraveia raꞌa rotidhu ama agama hia le mi LamatuaMadhutu atora agama egravedhi dhegraveu dhubisa raꞌa roti egraveegravena dhoka ama-amaagama di dhegraveu leo bisa boe Dauddegravenge ana madhutu na segravera raꞌe rareroti egraveegravena te ngaa dhegraveu egraveci sa pekaboe na Daud si salardquo
27 Egravele egraveegravena ka Yesus lole hari degravengeregravengu ldquoMiu baku bhegravelu Lamatua hialodꞌo aꞌoro sasabꞌa hia egravedhi dhegraveu rai-haha Lamatua pajꞌajꞌi boe egravedhi dhegraveurai-haha ho madhutu dhoka atoralodꞌo aꞌoro sasabꞌa di 28 Jaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa ne ka dhupeka ho dhegraveu sabꞌa do aadꞌo legravekedegravenge lodꞌo aꞌoro sasabꞌardquo
3Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
pegravedꞌa legraveke lodꞌo aꞌoro sasabꞌa(Mateos 129-14 Lukas 66-11)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus legravepa hari laꞌeasa egravemu manegravengi-mangajꞌi Dꞌai negraveika Yesus paraga degravenge dhegraveu egraveci dhu aina roe cabegraveka 2 Egravetu egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu patangi-tenge sasalaYesus Ra maꞌu Yesus neo reꞌaNa puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa legraveke lodꞌoaꞌoro sasabꞌa do aadꞌo
3 Hegraveia Yesus paroa dhegraveu dhu ai roecabegraveka egraveegravena aku Negravengu na ldquoMai kuTitu ku mi madha Jaꞌa nerdquo
4 Ka Na karegravei dhegraveu ae egravetu segravera saakuNegravenguna ldquoMadhutu atora agamaegravedhi egravedhi bisa tao ngaa lodꞌo aꞌorosasabꞌa Tao madha jꞌara dhu beꞌado karehe Tao pabeꞌa dhegraveu do pa-madhe dhegraveurdquo Te ngaa dhegraveu segravera egravecisa bani boe bhoke hegravebꞌa
5 Negraveti egraveegravena ka Yesus dꞌara pegravedꞌalula regravengu madhutu dhoka adꞌa ditao boe madha-dhilu mi dhegraveu ai roecabegraveka ne Yesus nasa ka Na ladhelegraveme dhegraveu segravera Hegraveia Na peka midhegraveu ai roe cabegraveka aku Negravengu naldquoJꞌole kacui-aai egraveu mai sa neꞌerdquo Kadhegraveu egraveegravena soro kacui-aai asa Yesuslaꞌe Kabegravedhi laa egravele degravenge papegravedꞌana 6 Ropa dhegraveu Parisi ladhe regravedhiYesus paꞌegravele kacui-aai dhegraveu egraveegravena legravekelodꞌo aꞌoro sasabꞌa aaꞌi-aaꞌi ra kaluanegraveti dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi Kalasi padhue degravenge dhegraveu partei politikHerodes ho tenge jꞌara neo pamadheYesus
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌadhegraveu ae egravetu sebhe dano
7-8 Ca lodꞌo Yesus degravenge ana mad-hutu Na lasi asa sebhe dano GalileaTe ngaa lula dhegraveu ae segravera reꞌa le ngaadhu Negravengu tao ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi mainegraveti rae-rae ho madhutu Ne Regravengumai negraveti propensi Galilea propensiYudea aa propensi Idumea Abhukahegravei dhu mai negraveti kota Yerusalemkota Sidon degravenge kota Tirus Abhukahegravei cahagꞌe dhu mai negraveti cabegravekadhimu loko Yarden Aaꞌi-aaꞌi segravera neomai paraga degravenge Ne 9 Taga dhegraveudhu mai segravera ae seli ka Yesus puaana madhutu Na lasi tenge koha cuehia Negravengu Na neo padhai lii degravengedhegraveu ae segravera negraveti dedha koha segravenaka regravengu aaꞌi-aaꞌi ra bisa ladhe regravedhiregravehu Na aa tadegravengi lii padhai lii Nahegravei
10 Ca hari ni Na puri-paꞌegravele dhegraveupegravedꞌa ae titu kegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveuaemai paseti egraveci degravenge egraveci neo gꞌagꞌeYesus 11 Ropa dhegraveu dhu nidhu taosa ladhe regravedhi Yesus ka ra begravebha dꞌairai egravetu madha Yesus Hegraveia ra taraa
223 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2325 225-26 1 Samuel 211-6 Atora negraveti Ama-ama Agama249 310 Markus 41 Lukas 51-3
Markus 312 71 Markus 328aku regravenguna ldquoEgraveunemema tareꞌa AnaAma Lamatuardquo
12 Te ngaa Yesus kai regravengu akuNegravengu na ldquoMiu baku ale degravenge dhegraveuegraveci sa hegravei Jaꞌa ne ceerdquo
Yesus hagꞌe nare dhegraveu canguru duajꞌajꞌi ana madhutu Na
(Mateos 101-4 Lukas 612-16)13 Egravele egraveegravena ka Yesus kako laꞌe asa
kolo ledhe egraveci Na paroa pegraveri-pegraveridhegraveu dhu Negravengu dꞌegravei Ka dhegraveu se maimadhutu Ne 14 Egravele egraveegravena ka Na hagꞌenare dhegraveu canguru dua Ka Na pekaldquoJaꞌa pili miu ho madhutu taruu Jaꞌajꞌajꞌi dhegraveu pajuu-paleha Jaꞌa Jaꞌa neopua miu lami lole Lii Lolo Beꞌa AmaLamatua mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo 15 Segravemiegraveegravena kahegravei Jaꞌa neo hia miu koasasegravena ka miu bisa babegravege-lalegraveta nidhunegraveti dꞌara dhegraveurdquo
16-19 Ngara dhegraveu canguru dua sanuka
Simon (dhu Yesus pangare naPetrus)
YakobisYohanis (Yakobis degravenge ari
na Yohanis ne dua ra anaSabadeus Yesus pangareregravengu dua ra ngara nalsquoBoanergesrsquo dhu sasoa nalsquosama segravemi dꞌororsquo)
AnderiasPelipusBertolomeosMateosTomasYakobis (ana Alpius)TadiusSimon (dhu madhutu partei
politik Selot)daggerdegravenge Yudas Iskariot (dhu egraveegravena
na pahie eele Yesus)
Mese agama segravera peka Yesus abhukoasa negraveti dhegraveu aae nidhu
(Mateos 1222-32 Lukas 1114-231210)
20 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na segravera puru hari negraveti kololedhe deo na Ka lasi asa dꞌara egravemuegraveci Dhegraveu ae titu kegravena mai oke rareNe ka Na bisa boe naꞌa-ninu 21Regravedhisegravemi egraveegravena hegraveia ra papeka aku regravenguna ldquoMiu ladhe ku Yesus Neꞌa hekalalau iisi Nardquo Ropa aꞌari Na tadegravengi liipalolo dhegraveu ka ra mai neo rare Ne
22 Lodꞌo egraveegravena mese-mese agamanegraveti Yerusalem mai peka degravenge dhegraveuegravetu segravera aku regravengu na ldquoHeh Pasadhilu miu Baku madhutu Yesus Tedhegraveu aae nidhu dhu ra paroa ngarana Baalsebul maso asa dꞌara Yesus kahia Ne koasa ho bata-magegravela nidhunegraveti dꞌara dhegraveurdquo
23 Ropa Yesus tadegravengi nare liipadhue regravengu egraveegravena heia Na paroanare regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ka Na pekaldquoLegraveke boe degravenge ngangee dhegraveuTasamia ka dhegraveu aae nidhu bisababegravege ngiꞌu mesa na 24 Ladheegravetu dꞌara paredha dhegraveu aae egraveci anakabarai segravera egraveci patao-palaha degravengeegraveci paredha dhegraveu aae egraveegravena tahanegravebhu boe 25 Segravemi egraveegravena kahegravei egravetudꞌara egravemu ladhe isi egravemu egraveci pataodegravenge egraveci isi egravemu egraveegravenamae-manyegravela26 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge nidhuLadhe egraveci pamusu degravenge egraveci regravengumae-manyegravela kahegravei Segravemi egraveegravena naheka regravengu laho kao-kao
27 Ladhe dhegraveu parapo neo maiparapo egravemu dhegraveu egravera egraveci na hudꞌiegraveki-karadhe uuru ku lamatua egravemu naheka bau negraveti megravedha-panyau kegravenaDagger
28 Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka memadegravenge miu Ama Lamatua sadia sakueele sasala dhegraveu Ladhe dhegraveu pad-hai lii karehe mi dedha dhegraveu leoAma Lamatua bisa saku eele sasala
316-19 a Sasuri lii Yunani suri peka na lsquoana dꞌororsquo degravenge sasoa lsquotatao nuka segravemi dꞌororsquo Abhudhegraveu dꞌegravelu-megraveu cahagꞌe dhu peka na ele boe lii Yakobis degravenge Yohanis megravedhu nuka segravemi lii dꞌoro doregravengu dꞌegravei pajegraveka sama segravemi dꞌoro dagger 316-19 b Partei Selot ne tenge jꞌara segravena ka regravengu mardekanegraveti dhegraveu paredha Roma Negraveti egraveegravena ka dhegraveu pangare partei lsquoPatriotrsquo kahegravei Patriot sasoa na lsquodhegraveu sariikabarairsquo 322 Mateos 934 1025 Dagger 327 Degravenge jꞌara egraveegravena Yesus peka na Negravengu egravera risi negravetidhegraveu aae nidhu dhu tema ra pangare na lsquoBaalsebulrsquo 329 Lukas 1210
Markus 329 72 Markus 414na era 29 Te ngaa lii padhai liikarehe mi dedha Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci Ama Lamatua sakueele boe sasala negravengu toke dꞌai mia-mia laꞌerdquo
30 Yesus peka segravemi egraveegravena lula dhegraveusegravera peka na ldquoDhegraveu egraveegravena nidhu taordquo
Dhegraveu dhu madhutu dadꞌegravei AmaLamatua tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi aꞌari LamatuaYesus
(Mateos 1246-50 Lukas 819-21)31 Egravele egraveegravena ka ina degravenge ari Yesus
segravera mai tenge Ne Dꞌai egravemu dhuYesus madhegravedi egravetu dꞌara na regravengulasi boe asa dꞌara te ngaa ra titu egravetuliꞌu ka ra hia dhegraveu lasi paroa Yesus32 Lasi na Yesus madhegravedi padhai liidegravenge dhegraveu ae Ka dhegraveu segravera pekadegravenge Ne ldquoAma ee Ina Mu degravengeaꞌari Mu nuka egravetu liꞌu si Ra neoparaga degravenge Amardquo
33 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoCee ka dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi ina degravengeaꞌari Jaꞌardquo
34 Hegraveia Na ladhe palegraveme asa dhegraveudhu madhegravedi egravetu segravera ka Na pekaldquoMiu seꞌe se ka dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌiina degravenge aꞌari Jaꞌa 35 Te cee ka dhumadhutu dadꞌegravei Ama Lamatua regravengusegravera ka dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi ina degravengeaꞌari Jaꞌardquo
4Lamatua Yesus peka lii pakasame
lula-negraveti hini dhu legraveke egravetu dedha rupa-rupa rai
(Mateos 131-9 Lukas 84-8)1 Ca lodꞌo Yesus laꞌe hari asa dano
Galilea Dꞌai negravei dhegraveu ae mai oke rareNe Ka Yesus caꞌe laꞌe madhegravedi asadedha koha cue dhu panahu Na ajꞌadhegraveu segravera degravenge lii pakasame Dhegraveudhu titu egravetu dedha salae segravera aaꞌi-aaꞌinanene Yesus ajꞌa Lii Holo-Nori AmaLamatua 2 Na ajꞌa si lii holo-norirupa-rupa pake lii pakasame AkuNegravengu segravemi neꞌe ka
3 ldquoNanene paie-iie Dhegraveu egraveci laꞌecebꞌe hini egravetu dꞌara oka na 4 Ropa nacebꞌe hini segravera cahagꞌe legraveke egravetu sebhejꞌara Kabegravedhi laa manu-bhui mai ka
raꞌa aaꞌi 5 Cahagꞌe hari legraveke egravetu erarai dhu pegravenu degravenge hadhu Hini segraveramuri te ngaa rai isi dhoka ciki ooꞌedi 6Ropa lodꞌo rea mai ana ngangaꞌasegravera kamale eele hegraveia madhe aaꞌi silula amo dꞌai boe dꞌara rai
7 Hini cahagꞌe legraveke egravetu dedharai dhu pegravenu degravenge jꞌuꞌu padhudhuRopa jꞌuꞌu segravera muri hegravelu rare anangangaꞌa segravera ka jꞌajꞌi boe hua-hela8 Te ngaa hini cahagꞌe legraveke egravetu dedharai hegraveu megravengi Hini segravera muri degravengesega Hua ae titu kegravena Cahagꞌe dhuabhu dꞌai tegravelu nguru hari cahagꞌe egravenanguru hari aa cahagꞌe dꞌai cangasuhari
9 De ladhe cee degravenge roꞌa dhilu nananene paierdquo
Nga tao ka Lamatua Yesus holo-noridhegraveu pake lii pakasame
(Mateos 1310-17 Lukas 89-10)10 Ca tegraveka Yesus mesa Na Hegraveia
ana madhutu Na dhegraveu canguru duadegravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu tadegravengi lelii holo-nori Na mai paraga degravengeNeKa ra karegravei sasoa negraveti lii pakasameegraveegravena 11 Hegraveia Yesus dhaa ldquoLula miutareꞌa-reꞌa neo meꞌa Lii Holo-NoriAma Lamatua Jaꞌa neo peka degravengemiu Te ngaa mi dhegraveu leo Jaꞌa pakelii pakasame 12 Tatao dhegraveu leo segraverasama segravemi dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua suri tegraveke peka nalsquoRegravengu regravedhi le te ngaa roꞌo boe reꞌa
Regravengu tadegravengi le te ngaa roꞌoboe tegraveke egravetu dꞌara
Ladhe segravemi egraveegravena hudꞌi regravengu segraveneRa parcaya ia ka Lamatua
segravena ka Lamatua saku eele ia kasasala rarsquo rdquo
Lamatua Yesus peka sasoa liipakasame hini segravera
(Mateos 1318-23 Lukas 811-15)13 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravenge
dhegraveu segravera sasoa lii pakasame hiniegraveegravena aku Negravengu na ldquoLadhe miumeꞌa boe sasoa negraveti lii upama deona carui risi hari miu meꞌa sasoalii pakasame dhu leo 14 De sasoana segravemi neꞌe ka dhegraveu dhu cebꞌe
42 Lukas 51-3 412 Yesaya 69-10
Markus 415 73 Markus 434hini egraveegravena nuka dhegraveu dhu lole LiiHolo-Nori Ama Lamatua 15 Hini dhulegraveke egravetu sebhe jꞌara ka manu-bhuimai raꞌa aaꞌi nuka segravemi dhegraveu dhunanene Lii Holo-Nori Ama LamatuaTe ngaa negravebhu boe dhegraveu aae nidhumai parame rare Lii Holo-Nori negravetidꞌara dhegraveu egraveegravena 16 Aa hini dhu legravekeegravetu dedha hadhu nuka segravemi dhegraveudhu nanene ka na segravemi nare Lii Holo-Nori egraveegravena degravenge dꞌara karejꞌe 17 Tengaa Lii Holo-Nori ne taha negravebhu boeegravetu dꞌara dhegraveu egraveegravena Ropa negravenguparaga jꞌajꞌegravera lula na segravemi nare liineꞌe na tegraveke eele 18Aa hini dhu legravekeegravetu talora jꞌuꞌu dhu padudhu egraveci egraveegravenaka degravenge Lii Holo-Nori Ama Lamatuadhu dhegraveu nanene 19 Te ngaa dhegraveuegraveegravena bhute dhoka degravenge rupa-rupamadha jꞌara rai-haha dhu pakarejꞌengiꞌu na Negraveti egraveegravena ka jꞌara seꞌe setieele Lii Holo-Nori Ama Lamatua negravetidꞌara negravengu ka jꞌajꞌi heka ngaa-ngaa20Te ngaa hini dhu legraveke egravetu dedha raihegraveu megravengi nuka segravemi dhegraveu dhu pasadhilu ho nanene Lii Holo-Nori AmaLamatua degravenge karejꞌe-karae Tataonegravengu madhutu dadꞌegravei Ama Lamatuadegravenge dꞌara kateme Dhegraveu neꞌe taojꞌara-jꞌara dhu pakarejꞌe dꞌara AmaLamatua sama segravemi hini dhu negravetihua-hela Abhu kahegravei dꞌai tegravelu nguruhari cahagꞌe dꞌai egravena nguru hari aaabhu kahegravei dhu dꞌai cangasu harirdquo
Baku paheo mere labhu ho saguruhari degravenge soe
(Lukas 816-18)21 Negraveti dedha koha Yesus tuhu hari
lii padhai Na Na peka hari lii upamaegraveci aku Negravengu na ldquoTasamia ee Miumegravedhi le do dhae Dhegraveu suru rarelabhu ka saguru eele hari degravenge soeKa ra tegraveke asa roꞌa koi laꞌe Aadꞌo sinama Te ladhe segravemi egraveegravena tegravedhi boesaraa negravengu Dhegraveu hudꞌi tao labhuegravetu era dhu dedha segravena ka dhegraveu regravedhisaraa negravengu 22 Ngaa dhu dhegraveupahuni deo neꞌe begraveli-camegravedꞌa dhegraveuregravedhi aaꞌi Te ngaa dhu dhegraveu reꞌa boe
lodꞌo deo neꞌe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu reꞌaaaꞌi 23 De ladhe cee dhu degravenge roꞌadhilu na nanene paie
24 Nanene paie-iie Ladhe miutenge sasala dhegraveu na dhegraveu leo tengesasala miu kahegravei Segravemi egraveegravena kahegraveiAma Lamatua tenge sasala miu Tengaa Na tao bia risi hari negraveti egraveegravena
25 Ladhe dhegraveu egraveci neo tenge tareꞌa-reꞌa dadꞌegravei Lamatua negravengu asa dꞌegravelu-megraveu Te ngaa ladhe dhegraveu pusi-pahaeboe dadꞌegravei Lamatua negravengu jꞌajꞌi asagoardquo
LamatuaYesus hia lii pakasame lula-negraveti hini dhu muri unu na
26 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari liipadhai Na aku Negravengu na ldquoParedhaAma Lamatua asa tabha kapai samasegravemi hini dhu dhegraveu cebꞌe egravetu dꞌaraoka na 27 Negravengu cebꞌe nare ka laꞌebhegravejꞌi Tao heka ai hegravebꞌa mi hinisegravera Te ngaa hini segravera muri ka asakapai 28 Hini se muri unu ra Mulaiti regraveu hela toke dꞌai huri 29 Ropakasere nare ngangaꞌa dhu egravetu dꞌaraoka mami dhegraveu unu oka heka laꞌepuu-gꞌegravetu kegravena Segravemi egraveegravena kahegraveiparedha Ama Lamatua Lamatua kadhu adꞌu-ue aaꞌi-aaꞌi segraverardquo
Lii pakasame lamusi dhu ana iiki(Mateos 1331-3234 Lukas 1318-19)
30 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii harildquoJaꞌa peka hari lii upama egraveci segravemineꞌe ka miu ladhe segraveku dhegraveu dhujꞌajꞌi unu Lamatua segravera Uru egraveegravenaciki di negravebhu-negravebhu jꞌajꞌi ae 31 Egraveegravenasama segravemi lamusi ajꞌu dhu ana iiki-iiki 32 Ladhe egravedhi segravela lamusi egraveegravenana muri mai jꞌajꞌi ajꞌu dhu kapaiaae Manu-bhui negraveti mia-mia maitegraveka tenge mamaho degravenge tao regravedꞌaegravetu kolo ajꞌu egraveegravenardquo
33 Jꞌara-jꞌara aꞌajꞌa Yesus madhuturareꞌa dhegraveu 34Ladhe Na ajꞌa dhegraveu leoNa pake lii pakasame Te ngaa ladheNa ajꞌa ana madhutu Na Negravengu pekaaaꞌi-aaꞌi sasoa lii pakasame segravera
421 Mateos 515 Lukas 1133 422 Mateos 1026 Lukas 122 424 Mateos 72 Lukas638 425 Mateos 1312 2529 Lukas 1926 429 Yoel 313
Markus 435 74 Markus 515Lamatua Yesus pamau eele ngegravelu aae(Mateos 823-27 Lukas 822-25)
35 Dꞌai lodꞌo nihia na Yesus ajꞌadhegraveu negraveti dedha koha era HegraveiaNa pua ana madhutu Na segravera pekana ldquoMai egravedhi pakegravedꞌi lati asa cabegravekadanordquo
36 Ka ra caꞌe koha egraveci degravenge YesusRa pakegravedꞌi tegraveke eele dhegraveu ae segravera egravetuegraveegravena Te ngaa dhegraveu cahagꞌe caꞌe kohaleo madhutu Yesus si 37-38 Lodꞌoegraveegravena Yesus pasaluu kegravetu Na minanegravelu ka bhegravejꞌi luu egravetu hui kohaNegravebhu boe ka ngegravelu aae mai Nahakapai ka egravei tao sabhori oe pegravenu kohaYesus si Negraveti egraveegravena ka ana madhutuYesus segravera madhaꞌu bia Hegraveia ra paregraveiNe ldquoAma Kegravedꞌi ku laa Egravedhi oe molokegravena Te ngaa Ama pusi-pahae boerdquo
39 Ropa Yesus tadegravengi lii paregravei raka Na kegravedꞌi hegraveia Na kai ngegravelu pekana ldquoMau kardquo Ka Na paredha nahaaku Negravengu na ldquoMera kardquo Hegraveia ngegravelumau aa naha mera degravenge ka 40 Egraveleegraveegravena ka Yesus jegraveke ana madhutu Napeka na ldquoNga tao ka miu madhaꞌusegravemi egraveegravena Miu parcaya Jaꞌa doaadꞌordquo
41 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ramadhaꞌu degravengemalaa ka egraveci peka degravenge egraveci ldquoTe dhegraveungaa ne Ka bisa ngegravelu degravenge nahamadhutu lii paredha Negravengurdquo
5Lamatua Yesus babegravege ele nidhu ae
negraveti dhegraveu egraveci(Mateos 828-34 Lukas 826-39)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamad-hutu Na segravera dꞌai cabegraveka dano GalileaEra egraveegravena ngara na Garasa 2-6 Egravetuegraveegravena abhu dhegraveu mone egraveci dhu nidhutao ka na hujꞌu Dhegraveu hujꞌu ne peaegravetu era padhane dhegraveu madhe Megraveu-megraveda na kako caꞌe-puru ledhe egravetuegraveegravena degravenge pake boe megravedha-papakeNa paꞌoo-parodha maꞌegravete boe aa nanare hadhu ho tuku iisi na toke dꞌainuꞌa Na egravera titu kegravena Negraveti egraveegravena kadhegraveu egraveci sa bisa boe egraveki ne Masi ka raegraveki degravenge rate begravesi egraveegravena ka bisa boekahegravei Pegraveri-pegraveri hari dhegraveu ujꞌu haga-ai na kahegravei pake rate degravenge kanau
begravesi te ngaa na pamaꞌegravete aaꞌi si Dhegraveune egravera bia negraveti egraveegravena ka egraveci sa taha boene
Ropa Yesus degravenge ana madhutu Napuru negraveti dedha koha dhegraveu hujꞌuegraveegravena ladhe negravedhi regravengu negraveti kajꞌegraveuHegraveia na kalua negraveti era padhane dhegraveumadhe ka na mai patitu kegravetu uru-tuu egravetu madha Yesus 7-8 Ropa ladhenegravedhi regravehu dhegraveu neꞌe hegraveia Yesuspeka na ldquoHee nidhu bhelu Kaluapakajꞌegraveu negraveti dhegraveu neꞌerdquo
Egravele egraveegravena ka dhegraveu egraveegravena pajegraveka akunegravengu na ldquoWeh Egraveu neo tao ngaa mijaꞌa Jaꞌa keꞌa Egraveu ne Yesus Ana negravetiAma Lamatua dhu Koasa Risi EeleJaꞌa manegravengi Egraveu baku pajꞌegravera jaꞌardquo
9 Hegraveia Yesus karegravei ne ldquoNgara egraveuceerdquo
Na dhaa aku negravengu na ldquoNgara jaꞌaLegion lula jiꞌi ae titu kegravena sama segravemica kaboko sordadꞌurdquo
10 Egravele egraveegravena ka nidhu segravera peka redhegraveu hujꞌu egraveegravena ho manegravengi Yesussegravena ka baku pua regravengu kalua negravetidꞌara rae ne
11 Kajꞌegraveu boe negraveti egraveegravena abhu hahica oka dhu dhegraveu madhenge Ele boehahi segravera dua riho ngiꞌu Dhu tengengangaꞌa egravetu sebhe ledhe 12Ka nidhusegravera manegravengi Yesus aku regravengu naldquoHia jiꞌi maso asa dꞌara hahi segraverardquo
13 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveiaYesus dꞌegravei kahegravei Ka nidhu segravera kaluanegraveti dꞌara dhegraveu egraveegravena ka lasi asa dꞌarahahi segravera Hegraveia hahi segravera rai pajꞌalaka lasi asa sebhe tegravebhi ka ra manahuasa dꞌara dano hegraveia madhe aaꞌi si
14 Ropa dhegraveu jꞌaga hahi segravera ladheregravedhi madha jꞌara dhu jꞌajꞌi egraveegravena ramadhaꞌu titu kegravena Ka rai lasi pekapalegraveme degravenge dhegraveu egravetu dꞌara rae-rae dhu degravetu egravetu era egraveegravena Negravebhuboe dhegraveu canau-kateme mai neo reꞌa15Dhegraveu segravera mai paraga degravenge Yesuska ra ladhe laꞌa na dhegraveu dhu nidhutao egraveegravena madhegravedi egravetu egraveegravena kahegraveiDhegraveu egraveegravena pake le megravedha-papakeKahadhu na maseꞌa le Regravedhi segravemiegraveegravena hegraveia dhegraveu segravera madhaꞌu Lularegravengu reꞌa le ladhe dhegraveu cee dhu bisababegravege eele nidhu negraveti dꞌara dhegraveu hu-jꞌu egraveegravena negravengu tareꞌa-reꞌa dhegraveu egravera
Markus 516 75 Markus 537risi 16 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segraveralasi peka palegraveme egravetu mia-mia akuregravenguna ldquoJiꞌi ngegravedhi le degravengemadhadhegraveu hujꞌu ne egravele le Segravemi egraveegravena kahegraveihahi dhumadhe egravetu dꞌara danordquo 17Kadhegraveu kabarai egraveegravena mai manegravengi hoYesus tegraveke eele ka rai regravengu
18 Ropa Yesus neo caꞌe hari asadedha koha ka dhegraveu dhu egravele negravetihujꞌu dhu nidhu tao egraveegravena manegravengiYesus segravena ka negravengu madhutu Nekahegravei
19 Te ngaa Yesus kai Ka Na pekadegravenge dhegraveu egraveegravena akuNegravenguna ldquoBeꞌarisi egraveu legravepa ka asa egravemu ho peka degravengeaꞌari egraveu ngaa dhu Ama Lamatua taole mi dedha egraveu Peka degravenge si memaAma Lamatua sue egraveu titu kegravenardquo
20 Egravele egraveegravena hegraveia dhegraveu egraveegravena pakegravedꞌilaꞌe palegraveme rae-rae negraveti canguru kotadhungarana lsquoDekapolisrsquo Na lole ngaadhu Yesus tao le mi dedha negravenguDhegraveu-dhegraveu dhu tadegravengi lii lolo namalaa aaꞌi megraveu-megraveu aku regravengu naldquoMema legraveke tareꞌardquo
Lamatua Yesus pamamuri hari anaYairus Aa puri-paꞌegravele dhegraveu bhegraveni egraveci negravetipapegravedꞌa bhegraveni
(Mateos 918-26 Lukas 840-56)21 Egravele ka Yesus si pakegravedꞌi hari
degravenge koha asa cabegraveka dano Ropara puru negraveti dedha koha dhegraveu aemai lingu rare Yesus 22 Dhegraveu egravecimai ngara na Yairus Negravengu ne kegravetuegravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudiegravetu kota egraveegravena Ropa negravengu negravedhiYesus ka mai patitu kegravetu urutuu egravetumadha Yesus 23 Ka na pamako pekana ldquoAma ee Ana bhegraveni jaꞌa hekacanguru dua tegraveu pegravedꞌa oe madheMai lati ku asa egravemu jaꞌa segravena ka puri-paꞌegravele ne negraveti papegravedꞌa nardquo
24 Hegraveia Yesus laꞌe degravenge ka mad-hutu Yairus asa egravemu na
Te ngaa egravetu dꞌara kakako regravengudhegraveu ae titu kegravena ka ra seti Ne negravetihaa negraveti dhimu
25 Egravetu talora dhegraveu ae segravera abhudhegraveu bhegraveni egraveci dhu pegravedꞌa dhegraveu bhegraveni
Papegravedꞌa ne loe boe canguru dua tegraveukegravena 26 Megravedha-panyau degravenge doi-dhari dhegraveu bhegraveni neꞌe egravele aaꞌi megraveu-megraveu ho bꞌae dote Te ngaa papegravedꞌana egravele boe asa na hoe 27-29 Bhegraveni netadegravengi ae le dhegraveu palolo ngaa dhuYesus tao Negraveti egraveegravena ka namai pasukiasa talora dhegraveu ae segravera ho na padegravetudegravenge Yesus Na pangee na ldquoSadꞌijaꞌa gai legraveke sebhe kodho Na di tatupapegravedꞌa jaꞌa egravelerdquo
Ropa na gai legraveke sebhe kodhoYesus kabegravedhi laa raa bhegraveni ne tegravejaeele degravenge Hegraveia na rasa na beꞌa le
30 Lodꞌo egraveegravena kahegravei Yesus rasaaꞌegravera kalua negraveti dꞌara ngiꞌu Na KaNa kabibꞌa asa kabodho ho ladhe asadhegraveu ae segravera ka Na karegravei peka naldquoNegraveti miu se cee ka dhu gai legravekekodho Jaꞌardquo
31 Ka ana madhutu Na dhaa akuregravengu na ldquoAma ladhe ku laa Dhegraveuae paseti segravemi neꞌe Nga tao ka Amakaregravei peka na lsquoCee ka dhu gai kodhoJaꞌarsquo rdquo
32 Te ngaa Yesus ladhe pala-legravemeneo neꞌa cee ka dhu gai legraveke sebhekodho Na 33 Ropa Yesus karegravei segravemiegraveegravena hegraveia bhegraveni egraveegravena madhaꞌu biaEgravele egraveegravena ka namai patitu kegravetu urutuuegravetu madha Yesus ka na mangakuldquoAma Jaꞌa ka dhu gai legraveke sebhekodho Ama ku deo nardquo
34 Hegraveia Yesus pekami bhegraveni ne akuNegravenguna ldquoLula egraveu parcaya Jaꞌa degravengedꞌara kateme negraveti egraveegravena ka egraveu egravele leLamu ka egravemu degravenge dꞌara karejꞌe-karaerdquo
35 Ropa Yesus padhai lii era hegraveiadhegraveu egraveci mai negraveti egravemu Yairus akunegravengu na ldquoIra ii Ana mu madhele De baku pajꞌegravera ia ka Ama MeseNegravengu laꞌe ia ka sa negraveirdquo
36 Te ngaa Yesus pusi boe degravengelii padhai lii dhegraveu neꞌe Ka Napeka degravenge Yairus ldquoEgraveu baku mad-haꞌu ee Parcaya mi Ama Lamatuadirdquo 37 Hegraveia Yesus laꞌe degravenge ka tegravekeeele ana madhutu Na cahagꞌe Negraveti
523 Alkitab lii Yunani suri peka na ldquoAmamai ho bane ai mi negravengu segravena ka na beꞌa hari kamamurirdquoEgravetu negravei ldquomanegravengi dhegraveu bane airdquo sasoa na ldquomanegravengi paꞌegravele dhegraveurdquo Ana bhegraveni ne umur na sasuri liiYunani suri egravetu ayat 42
Markus 538 76 Markus 612dhoka Petrus Yakobis degravenge Yohanis38 Ropa dꞌai egravemu Yairus regravengu regravedhidhegraveu jau oobꞌa-jau oobꞌa aa tadegravengicahagꞌe tangi dꞌara pegravedꞌa 39 Yesusmaso asa dꞌara ka Na karegravei si akuNegravengu na ldquoNga tao ka miu marurudegravenge tangi segravemi neꞌe Ana neꞌemadhe boe Negravengu dhoka bhegravejꞌi dirdquo
40Dhegraveu egravetu segravera tadegravengi Yesus pekasegravemi egraveegravena ka ra mari pakapengohegravebꞌa degravenge Ne
Hegraveia Na pua dhegraveu segravera kalua aaꞌinegraveti dꞌara kama ana dhu madhe egraveegravenaKa Na paroa ina-ama ana bhegraveni nedegravenge ana madhutu Na dhegraveu tegravelusegravera maso asa dꞌara 41 Hegraveia Yesuskegravepe kacui-aai ana dhu madhe ne kaNa padhai lii pake lii regravengu lii AramakuNegravengu na ldquoTalita kumrdquo (Sasoa naldquoAna bhegraveni Kegravedꞌi kardquo)
42-43 Kabegravedhi laa ana dhu madheegraveegravena mamuri hari Hegraveia na kegravedꞌi tituka na kako Hegraveia Yesus peka degravenge inana aku Negravengu na ldquoHia ana neꞌe naꞌa-ninurdquo
Dhegraveu ae egravetu segravera dhu regravedhi jꞌaradhu jꞌajꞌi ne ra malaa titu kegravena HegraveiaYesus kai si peka na ldquoMage mi pekadegravenge dhegraveu egraveci sa Jaꞌa ka dhu pama-muri hari ana nerdquo
6Dhegraveu Nasaret roꞌo boe segravemi rare
Lamatua Yesus(Mateos 1353-58 Lukas 416-30)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na segravera aaꞌi-aaꞌi ra legravepahari asa rae Na Nasaret 2 Lodꞌoegraveegravena legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa dhegraveuYahudi Hegraveia Yesus laꞌe asa dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi ho Na ajꞌa Lii Holo-Nori Ama Lamatua egravetu egraveegravena Lodꞌoegraveegravena dhegraveu ae lasi manegravengi-mangajꞌiRopa ra tadegravengi Yesus ajꞌa Lii Holo-Nori Ama Lamatua hegraveia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera malaa aku regravengu na ldquoDhegraveune megraveu samia ne Na degravenge koasakahegravei Tasamia ka Na segravemi egraveegravena ee
3Negravengu neꞌe dhoka tuka ajꞌu di Egravedhitadhe ina Na Maria Segravemi egraveegravena kahegraveiari Na Yakobis Yoses Yudas degravengeSimon degravenge ari Na dhegraveu bhegraveni segraveraRegravengu degravenge egravedhi pea ca raerdquo Dhegraveuseꞌe ngee egravetu dꞌara regravengu na regravengumegraveu risi negraveti Yesus Negraveti egraveegravena ka radꞌegravei heka nanene Ne
4 Ka Yesus peka ldquoMema tareꞌaDhegraveu pakabꞌua risi dhegraveu negraveti lii pad-hai Ama Lamatua negraveti rae leo Te ngaara pakabꞌua boe dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua dhu negraveti rae negravengurdquo
5-6a Dꞌara dhegraveu segravera adhu segravemihadhu ka ra parcaya boe lii padhai liiYesus Negraveti egraveegravena ka Namalaa hegraveiaNapake boe koasa Na Ka Na puri-paꞌegraveledhoka dhegraveu pegraveri di egravetu egraveegravena
Lamatua Yesus pua anamadhutu Nadhegraveu canguru dua lasi lole Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua
(Mateos 105-15 Lukas 91-6)6b Egravele egraveegravena ka Yesus kako palegraveme
asa rae-rae dhu padegravetu egravetu segravera hoajꞌa dhegraveu jꞌara mamuri Ama Lamatua7Na paroa nare anamadhutu Na dhegraveucanguru dua segravera ka Na pua regravengulasi dua-dua ho lole Lii Lolo Beꞌa negravetiAma Lamatua Na hia si koasa kahegraveiho babegravege eele nidhu negraveti dꞌara dhegraveu8-9 Na peka degravenge si aku Negravengu naldquoMiu baku megraveti megravedha ae egravetu dꞌarakakako miu Baku megraveti ngangaꞌadoi degravenge tas Megraveti dhoka tateasalapa egravetu haga degravenge kodho egravetu uadi 10Ladhe cee dhu segravemi raremiu egravetuegravemu ra miu pea dhoka egravetu egraveegravena ditoke dꞌai pakegravedꞌi hari 11Tengaa ladhemiu lami asa era egraveci hegraveia dhegraveu egravetusegravera segravemi rare boe miu aa ra dꞌegravei boenanene lii padhai lii miu tegraveke eele eraegraveegravena Aa peka mi dhegraveu segravera na lsquoMiumoꞌo boe nanene si De begraveli-camegravedꞌasegravemi mere pala mirsquo rdquo
12 Egravele egraveegravena ka ra lasi lole Lii LoloBeꞌa Ra peka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌiele hoꞌa negraveti sasala-sasigo ra ka legravepaho mamuri madhutu dadꞌegravei Lamatua
64 Yohanis 444 611 Egravetu dꞌara Alkitab lii Yunani suri peka na ldquocaro eele ahu negraveti haga regravengurdquoTegraveu egraveegravena egravetu negravei dhegraveu biasa caro eele ahu negraveti haga regravengu ho jꞌajꞌi tadha peka na dhegraveu dhu roꞌo boenanene na pasae rare pala regravengu unu ra Ladhe kahegravei egravetu Lukas 104-11 Lii Lolo negraveti Ana Pajuu-paleha1351
Markus 613 77 Markus 62913 Ka ra babegravege eele nidhu negraveti dꞌaradhegraveu Ra pasuti egravei legravengi mi kegravetudhegraveu pegravedꞌa aa sabajꞌa ho paꞌegravele si negravetipapegravedꞌa Ka ra egravele degravenge
Ra pare pamadhe Yohanis tukasarani
(Mateos 141-12 Lukas 97-9)14 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egravetu mia-mia
tadhe aaꞌi le Yesus Dhegraveu aae Herodestadegravengi le lii lolo lula-negraveti koasa Yesuskahegravei Dhegraveu palolo egravetu mia-mia akuregravengu na ldquoYohanis tuka sarani egraveegravenamamuri hari le egravetu dꞌara ngiꞌu YesusNegraveti egraveegravena ka Na bisa tao tadha malaasegraverardquo
15 Te ngaa dhegraveu cahagꞌe hari pekaaku regravengu na ldquoAadꞌo Neꞌe ne Eliadhu mamuri hari dꞌara ngiꞌu Yesusrdquo
Aa dhegraveu cahagꞌe hari peka naldquoDhegraveu neꞌe ne dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua dhu leo hari negraveti urusegraverardquo
16 Ropa dhegraveu aae Herodes tadegravenginare lii lolo dhegraveu seꞌe lula-negraveti Yesuska na dhaa peka na ldquoEgraveegravena Yohanistuka sarani dhu ca hari ni jaꞌa hiadhegraveu pare pamadhe le te ngaa namamuri harirdquo
17-18 Dhegraveu aae Herodes pua segravemiegraveegravena lula negravengu lii langudegravengeYoha-nis Lii lolo na segravemi neꞌe ka dhegraveuaae Herodes leo nare dhegraveu egravemu arina Pelipus ngara na Herodias Aate ngaa Pelipus degravenge Herodias dhaepaꞌia megraveka Negraveti egraveegravena ka Yohanis kaipahari-pahari peka na ldquoAma dhegraveuaae baku leo degravenge dhegraveu egravemu ari muTe egraveegravena sisu adꞌa egravedhi dhegraveu YahudirdquoMasi ka segravemi egraveegravena te ngaa Herodesleo nare bhegraveni neꞌe kahegravei Hegraveia napua dhegraveu lasi kegravepe rare Yohanis hopamaso ne asa dꞌara begravedho
19 Lula Yohanis kai pegraveri hari lehegraveia bhegraveni ne tegraveka dꞌara degravenge neka na neo pamadhe ne Te ngaa lakenare megraveka te Herodes dhu pamaso leYohanis asa dꞌara begravedho laꞌe 20Ka napua sordadꞌu segravera madhenge paie neegravetu dꞌara begravedho
Herodes madhaꞌu degravenge YohanisNa neꞌa tareꞌa Yohanis ne dhegraveu dhuAma Lamatua puamai Aa Yohanis nedhegraveu dꞌaramola Herodes dꞌegravei nanenelii padhai lii Yohanis kahegravei Te ngaastegraveka-stegraveka dꞌara na pegravedꞌa nanene liipadhai lii Yohanis
21 Ka ca tegraveka Herodias abhu lodꞌodhu beꞌa segravena ka na bꞌala dꞌara pegravedꞌana Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge hari jadiHerodes Ka ra negraveru dhegraveu aae-dhegraveukapai mai raꞌa-sisi hari jadꞌi Dhegraveudhu mai segravera ama-ama dhu paredhaama-ama sordadꞌu degravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa egravetu Galilea 22 Egravetudꞌara talora tatao egraveegravena ana bhegraveniHerodias laꞌe roge Na roge beꞌa risieele ka dꞌara Herodes degravenge dhegraveudhu negraveru segravera karejꞌe bia Negraveti egraveegravenaka Herodes paroa ne mai asa madhaka na karegravei aku negravengu na ldquoEgraveu neomanegravengi ngaa Egraveu peka ho jaꞌa hia23Egraveumanegravengi era paredha jaꞌa ne bagidua hia egraveu cabegraveka egraveegravena ka jaꞌa koꞌokahegravei Jaꞌa subha degravenge ngara AmaLamatuardquo
24 Ka ana bhegraveni egraveegravena laꞌe karegravei inana aku negravengu na ldquoIna ee Madhutungangee ina ku na jaꞌamanegravengi ngaadhu beꞌa risi negraveti ama kurdquo
Ka ina na dhaa aku negravengu naldquoLamu asa madha ama mu ho pekadegravenge ne jaꞌa manegravengi dhoka kegravetuYohanis dirdquo
25 Ka ana bhegraveni ne laꞌe asa madhaHerodes ka na peka aku negravengu naldquoAma Jaꞌa manegravengi kegravetu Yohanis taoegravetu dꞌara dula egraveci hia jaꞌa Deo neꞌe nekahegraveirdquo
26 Ropa Herodes tadegravengi nare liimanegravengi ana bhegraveni na ka dꞌara nacagꞌagꞌa Te ngaa negravengu bisa heka egraverehari lii subha negravengu deo na lula dhegraveuegravetu segravera tadegravengi aaꞌi le 27 Egravele egraveegravena kaHerodes paredha komedhaa sordadꞌulasi poro rare kegravetu Yohanis negraveti dꞌarabegravedho 28 Ropa ra poro rare ra taoasa dꞌara dula egraveci ka regraveti laꞌa asa anabhegraveni egraveegravena Na segravemi nare hegraveia negravetiasa ina na laꞌe 29 Ropa ana madhutuYohanis segravera tadegravengi ra poro regraveti le
613 Yakobis 514 615 Mateos 1614 Markus 828 Lukas 919 617-18 Lukas 319-20
Markus 630 78 Markus 647-50kegravetu Yohanis regravengu mai nedhe regravetingiꞌu negravengu lasi padhane
Dꞌai sange neꞌe ka lii lolomamadheYohanis
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi rihodhegraveu
(Mateos 1413-21 Lukas 910-17Yohanis 61-14)
30 Ca lodꞌo hari anamadhutu Yesusdhu Na pua lasi asa rae-rae ho ajꞌadhegraveu jꞌaramamuri AmaLamatua segraveralegravepa hari mai ka ra pakaboko haridegravenge Ne Ra lolo degravenge Yesus ngaadhu regravengu tao degravenge ajꞌa mi dhegraveu31 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai patangi-tenge Yesus Lula dhegraveu ae seli eeleka Yesus degravenge anamadhutu Na abhuboe tebho raꞌa-rinu hegravei Negraveti egraveegravena kaYesus ale degravenge ana madhutu segraverapeka na ldquoBeꞌa risi egravedhi pakegravedꞌi negravetiera neꞌe lati tenge era egraveci dhu mausegravena ka egravedhi ae tara cikirdquo
32 Ka ra caꞌe koha cue lasi asa eradhu mau kajꞌegraveu negraveti dꞌara rae
33Tengaadhegraveu ae egravetu segravera sa ladheregravedhi koha regravengu kako re sebhe danoHegraveia ra kalua negraveti rae ka kako pamegraverimadhutu re dedha rai Negraveti egraveegravena karegravengu dꞌai uuru Yesus si 34 RopaYesus puru negraveti dedha koha ladhelaa na dhegraveu ae dhu mate Ne Dhegraveuseꞌe reꞌa heka tao iisi ra tasamia Negravetiegraveegravena ka dꞌara Yesus sue si te regravengusama segravemi kahibꞌi-kalegravebho dhu degravengeboe ana madhenga Egravele egraveegravena ka Naajꞌa si jꞌara mamuri Ama Lamatua35-36 Na ajꞌa negraveti loo negravetu toke dꞌainihia laꞌe Hegraveia ana madhutu Na segraveramai padhue degravenge Ne aku regravengu naldquoAma Hua iia Ama ku pua si lasihegraveli ngangaꞌa egravetu rae dhu degravetu egravetu eraseꞌe Te oe megraveda kegravena aa egravetu era neꞌengangaꞌa aadꞌordquo
37 Te ngaa Yesus bꞌala lii regravengu akuNegravengu na ldquoBaku tao segravemi egraveegravena Hudꞌilaa pe miu pangaꞌa sirdquo
Hegraveia ra karegravei hari Ne ldquoIra eeLadhe egravedhi pangaꞌa dhegraveu ae segravemi
neꞌe egravedhi kalua doi ae bia nga Samasegravemi gaji tuka ca tegraveu kateme ngadagger Aaegravedhi tare doi segravera negravetimia hua kegravenardquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoMiu lamikaregravei segraveku dhegraveu segravera teko cee dhunegraveti ngangaꞌa megraverardquo
Hegraveia ra lasi karegravei ka mai pekadegravenge Ne ldquoAbhu dhoka roti legravemi buadegravenge iꞌa dua ngiꞌu dirdquo
39 Hegraveia Yesus pua dhegraveu aaꞌi-aaꞌisegravera ho madhegravedi cakaboko-cakabokoegravetu dedha jꞌuꞌu 40Dhegraveu seꞌe madhegravedisegravemi dhu Yesus pua Abhu kabokodhu dhegraveu cangasu-cangasu aa abhukaboko dhu dhegraveu legravemi nguru-legraveminguru
41 Hegraveia Yesus nare roti legravemi buadegravenge iꞌa dua ngiꞌu segravera ka na ladheasa dedha Na manegravengi makasi miAma Lamatua Egravele egraveegravena ka nare rotilegravemi bua ka Na kuꞌu pamae caꞌegraveta-ꞌegraveta Hegraveia Na hia mi ana madhutu Naho lasi papala hia dhegraveu dhu madhegravedisegravera Na pala-bagi iꞌa dua ngiꞌu segraverakahegravei 42 Ka dhegraveu segravera raꞌa toke begravecu43 Raꞌa egravele hegraveia ana madhutu Na segraveralasi pakaboko ngangaꞌa dhu risi eelesegravera pegravenu canguru dua soe
44 Dhegraveu dhu raꞌa segravera dhegraveu monedi legravemi riho dhegraveu ige megraveka bhegravenidegravenge ana iiki
Yesus kako egravetu dedha egravei(Mateos 1422-33 Yohanis 616-21)
45 Egravele ka Yesus pua ana madhutusegravera pakegravedꞌi uuru degravenge koha asa raeBetsaida egravetu cabegraveka dano Te Negravengudhae laꞌe megraveka ho Na pua dhegraveu aesegravera legravepa 46 Ropa dhegraveu segravera legravepaNa laꞌe asa ledhe egraveci egravetu egraveegravena ho Namanegravengi-mangajꞌi
47-50 Lodꞌo megraveda le ka Yesus purumai Na ladhe negravedhi ana madhutuNa segravera degravenge koha lasi dꞌai taloradano le Lula ngegravelu madha megravedhu aeka ra tuku koha dꞌai madhe Dꞌaraoe megraveu sa Yesus heka laꞌe madhutusi kegravena Te ngaa Na kako re dedhaegravei Ropa Na kako oe seli koha ra anamadhutu segravera ladhe regravedhi Ne ka ra
634 Sensus 2717 1 DhegraveuAae segravera 2217 2 Sejara negraveti Israꞌel degravengeYahuda 1816 Yeskial 345 Sakaria102 Mateos 936 dagger 637 Madhutu sasuri lii Yunani ldquodua ngasu doi dinari pudhirdquo Lodꞌo Yesusmamuriegraveegravena gaji tuka ca lodꞌo ca dinari
Markus 651 79 Markus 713madhaꞌu titu kegravena Hegraveia egraveci karegravei egraveciaku regravengu na ldquoIrii Ngaa negravei Nidhudordquo
Hegraveia Yesus lii degravenge si aku Negravenguna ldquoWe Miu baku madhaꞌu Te Jaꞌanerdquo
51 Ropa Yesus caꞌe laꞌe asa dedhakoha kabegravedhi laa ngegravelu mau degravengeAna madhutu Na segravera malaa bia52 Regravengu heka regravedhi kegravena Yesus pakekoasa Na lodꞌo pangaꞌa legravemi rihodhegraveu egraveegravena Te ngaa regravengu reꞌa iia boekoasa Yesus lula dꞌara regravengu adhusegravemi hadhu
Dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa egravetu Genesaret lasirame-rame asa Yesus
(Mateos 1434-36)53 Ropa regravengu dꞌai cabegraveka dano
ra panahu koha egravetu dae Genesaret54Ropa ra puru negraveti dedha koha dhegraveuae ladhe regravedhi si Ka ra rodhe legravemeaku regravengu na ldquoEe Yesus mai lerdquo55-56 Dhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi ra lasi pekapalegraveme rae negraveti egraveegravena ka dhegraveu mainegravetimia-mia jegraveru regraveti aꞌari regravengu dhupegravedꞌa asa Yesus
Sadꞌi ra tadegravengi Yesus egravetu era egravecina rame-rame nedhe regraveti dhegraveu pegravedꞌamai Ra pajꞌunu si egravetu dꞌara tana lapaegravetu egraveegravena Te ra pangee na ldquoSadꞌidhegraveu pegravedꞌa segravera goi legraveke sebhe kodhoYesus di egravele degravenge negraveti papegravedꞌa rardquoKa dhegraveu goi legraveke kodho Na hegraveia egravelenegraveti papegravedꞌa ra
7Atora dhegraveu rai-haha baku paꞌele
dadꞌegravei Ama Lamatua(Mateos 151-9)
1 Ca lodꞌo dhegraveu partei agamaParisi canau degravengemese-mese agamamai negraveti kota Yerusalem neo paragadegravenge Yesus 2-5 Dhegraveu Parisi kegravepepaꞌegravera adꞌa Yahudi Nuka segravemi dhegraveuneo raꞌa-rinu hudꞌi jꞌamo uuru kukacui-aai madhutu atora adꞌa Segravemiegraveegravena kahegravei ladhe legravepa negraveti dꞌara pasahudꞌi diu uuru ku egravei Toke megravedhadapu regravengu segravemi egraveru-pangala pegacuru galaa cere hudꞌi rase uuru ku
madhutu atora adꞌa heka bisa pakeraꞌa-rinu kegravena
Ladhe dhegraveu Yahudi cahagꞌe mad-hutu boe adꞌa regravengu segravemi egraveegravena dhegraveuParisi nasa
Negraveti egraveegravena ka ra nasa ropa regravedhi anamadhutu Yesus segravera raꞌa-rinu jꞌamoboe kacui-aai madhutu atora adꞌaregravengu Ka regravengu mai pasala Yesuspeka na ldquoNga tao ka ana madhutu egraveuse raꞌa-rinu jꞌamo uuru boe kacui-aaiSegravera sa pasala degravenge adꞌa negraveti begravei-baki egravedhirdquo
6-7 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoMiu se mema padhai lii leo taoleo Negraveti uru negraveka mai Yesaya suritegraveke le lii padhai lii Ama Lamatuasegravemi neꞌelsquoAbhu dhegraveu dhu koa-kio kolongara
Jaꞌadhoka degravenge hegravebꞌa di te ngaa
negraveti boe dꞌaraTatao regravengu segravemi egraveegravena na legraveke boe
Regravengu pusi-pahae boe dadꞌegraveiJaꞌa
te ngaa regravengu madhutudhoka atora dhegraveu rai-haha dirsquo
Miu egraveci egraveegravena kahegravei 8-9 Miu tegravekeeele le paredha Ama Lamatua homadhutu atora dhegraveu rai-haha Tataomiu ne dꞌegravelu-megraveu bia
10 Karegravei negraveti uuru egraveegravena Musa pekale lii paredha Ama Lamatua segravemi neꞌeka lsquoPakabꞌua ina-ama miursquo Aa tabhahari peka na lsquoLadhe ana egraveci padhegravedaama na do ina na hudꞌi ra hukupamadhe nersquo 11-12Ama Lamatua ajꞌasegravemi egraveegravena te ngaa miu ajꞌa leo Miupekana lsquoLadhe dhegraveu egraveci pamoa le neohia ngaa egraveci mi Ama Lamatua masika ina degravenge ama na jꞌegravera oe madheegraveegravena ka te ngaa pake boemegravedha egraveegravenaho soru-bara si lula negravengumoa le neohia mi Lamatuarsquo 13 Negraveti egraveegravena ka deona Jaꞌa peka le miu pake heka dadꞌegraveiAma Lamatua te ngaa miu gati eeledegravenge atora miu dhu hiu Atora ae ledhu miu gati eele segravemi egraveegravenardquo
76-7 Yesaya 2913 710 Kalua negraveti Masir 2012 2117 Atora negraveti Ama-ama Agama 209 LoleHari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516
Markus 714 80 Markus 735Jꞌara-jꞌara dhu kajꞌalu mai negraveti dꞌara
dhegraveu(Mateos 1510-20)
14 Hegraveia Yesus paroa hari dhegraveu leoegravetu segravera ka Na peka na ldquoPasa dhiluho nanene paie segravena ka miu meꞌa15 Ngaa dhu maso asa dꞌara dꞌegravelupakajꞌalu boe Te ngaa dhu kaluamai negraveti dꞌara egraveegravena ka dhu pakajꞌaludhegraveu 16 [Cee degravenge roꞌa dhilu nananenerdquo]
17 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na tegraveke eele dhegraveu segraveraka lasi asa dꞌara egravemu egraveci Ka anamadhutu segravera karegravei sasoa negraveti liipakasame deo na 18-19 Hegraveia Yesusdhaa peka na ldquoMiu meꞌa boe kahegraveiSasoa na segravemi neꞌe ka ngaa dhu dhegraveuraꞌa egraveegravena beꞌa Te ngaa dhu kaluamai karehe Egraveegravena beꞌa boe Ngaadhu egravedhi taꞌa maso asa dꞌara dꞌegraveluho egraveegravena na kalua hari asa liꞌu laꞌe(Lii Yesus egraveegravena neo peka mi egravedhingangaꞌa aaꞌi-aaꞌi egraveci sa dhu luri boe)
20 Ngaa dhu mai negraveti dꞌara egraveegravenaka dhu paꞌele iie dhegraveu negraveti egraveegravena kaAma Lamatua dꞌegravei boe paꞌegraveci degravengene 21Te jꞌara bhelu-katubꞌa ae ka dhukalua negraveti dꞌara dhegraveu Nuka segravemingangee karehe tao jꞌara makaedegravengedhegraveudhudhegraveu egravemuboenegravengumanaꞌu pamadhe dhegraveu 22 gagoo-gagehu bersina bhelu-katubꞌa leko-monya dhegraveu dhu taha nare boe dꞌaradꞌegravei boe dhegraveu risi negravengu padhai liipamanahu dhegraveu padedha iisi tataodhu legraveke boe degravenge kegravetu hadhu
23 Jꞌara karehe aaꞌi-aaꞌi segravera mainegraveti dꞌara dhegraveu Segravera ka dhu paꞌeleiie dhegraveu Ama Lamatua dꞌegravei boe degravengedhegraveu segravemi egraveegravenardquo
Yesus soru-bara bhegraveni egraveci dhu dhegraveuYahudi boe
(Mateos 1521-28)24 Egravele ka Yesus tegraveke eele era egraveegravena
ka laꞌe asa kota egraveci ngara na TirusDꞌai negravei lasi asa dꞌara egravemu egraveci lulaYesus dꞌegravei boe dhegraveu reꞌa Negravengu egravetuegraveegravena Te ngaa Negravengu bisa boe pahuningiꞌu
25-26 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu bhegravenidintiu egraveci dhu negraveti rai Finisia egravetupropensi Siria Ropa na tadegravengiYesus egravetu egraveegravena namaimanegravengi Yesusbabegravege eele nidhu negraveti ana bhegraveni na
27 Te ngaa Yesus core lii egraveci pekana ldquoAna-ana hudꞌi raꞌa uuru ku hosisa na ra core hia busa kegravenardquo [Degravengelii pacele egraveegravena Yesus hudꞌi soru-barauuru ku dhegraveu Yahudi Negravengu hekadhegraveu leo kegravena]
28 Te ngaa bhegraveni egraveegravena bꞌala akunegravenguna ldquoMema tareꞌa Ama Tengaabusa mate le egravetu roꞌa mei Negravenguabhu kahegravei ngangaꞌa dhu begravebhe negravetidꞌara pega ana iiki segraverardquo [Madhutubhegraveni egraveegravena lodꞌo ana raꞌa na busanaꞌa kahegravei Masi ka Yesus soru-baradhegraveu unu Na te ngaa Negravengu hudꞌisoru-bara dhegraveu leo kahegravei]
29RopaYesus tadegravengi lii dhaa bhegravenine hegraveia Na peka aku Negravengu naldquoTareꞌa Lii padhai lii egraveu egraveegravena mola-mola na kegravena Legravepa ka Te nidhu raile negraveti ana egraveurdquo
30 Hegraveia bhegraveni ne laꞌe ka Na dꞌaiegravemu ana na dhu bhegravejꞌi luu Nidhukalua le
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu egravecidhu lii aadꞌo aa katele-katipa
31 Egravele egraveegravena ka Yesus si pakegravedꞌi negravetikota Tirus kako lasi madhutu nebhedhasi re kota Sidon Negraveti era egraveegravenaregravengu lasi taruu dꞌai dano GalileaHegraveia ra lasi asa rai egraveci dhu degravenge can-guru kota dhu ra biasa pangare nalsquoDekapolisrsquo 32Egravetu egraveegravena abhudhegraveu egravecidhu lii aadꞌo aa katele-katipa Angalaina lere regraveti ne asa Yesus Ra manegravengisegravena ka Yesus tao ai mi kegravetu na segravenaka na egravele 33Hegraveia Yesus tegraveke eele dhegraveuae segravera ka laꞌe mesa Na degravenge dhegraveuegraveegravena Yesus pamaso kacui-aai Na asaroꞌa dhilu dhegraveu eegravena dua-dua Egraveleegraveegravena ka Na tao ilu egravetu kacui-aai Naka Na gꞌagꞌe heꞌo dhegraveu neꞌe 34 HegraveiaYesus ladhe asa dedha Na egravere aꞌaemadhera ka Na paredha aku Negravenguna ldquoEfatardquo (Sasoa na ldquoBhoke kardquo)
35 Na peka dhoka segravemi egraveegravena dikabegravedhi laa dhilu dhegraveu egraveegravena tadegravengi
716 Egravetu dꞌara sasuri lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne
Markus 736 81 Markus 817degravenge Segravemi egraveegravena kahegravei heꞌo dhusakaa egraveegravena mako ka na padhai liidegravenge
36 Egravele egraveegravena ka dua ra lasi asa eradhegraveu ae segravera Ka Yesus kai si akuNegravengu na ldquoNanene ee Baku lolodegravenge dhegraveu peka na Jaꞌa ka dhupaꞌegravele dhegraveuneꞌe nerdquo Masi kaNa kai site ngaa dhegraveu seꞌe lasi lolo palegraveme dꞌaimia-mia 37 Dhegraveu-dhegraveu dhu tadegravengilii lolo egraveegravena malaa bia Ra papeka isi-aanga ra aku regravengu na ldquoDhegraveu neꞌedhegraveu di nga Negravengu tao pabeꞌa aaꞌimegraveu-megraveu Dhegraveu katele bisa tadegravengiaa dhegraveu lii aadꞌo bisa padhai liirdquo
8Lamatua Yesus pangaꞌa egravepa riho
dhegraveu(Mateos 1532-39)
1-3 Ca lodꞌo hari dhegraveu ae mai ka-mue rare Yesus neo nanene lii holo-nori Na Dhegraveu segravera tegravelu lodꞌo kegravena egravetuera egraveegravena degravenge Yesus Negraveti egraveegravena kagee ra egravele aaꞌi le Hegraveia Yesus paroa anamadhutu Na ka Na peka ldquoJaꞌa rasakasia degravenge dhegraveu ae seꞌe Cahagꞌemainegraveti rae kajꞌegraveu egravetu era neꞌe dꞌai tegravelulodꞌo kegravena ka ngangaꞌa regravengu aadꞌoheka ciki sa Baku hia ra legravepa degravengekabake manganga Mage dhoka ramadꞌea ho begravebha egravetu jꞌarardquo
4 Ka ana madhutu Yesus segravera dhaapeka na ldquoAma Era ne kajꞌegraveu negraveti raeEgravedhi pangaꞌa tare boe dhegraveu ae segravemineꞌerdquo
5 Hegraveia Yesus karegravei si peka na ldquoRotimiu pegraveri bua erardquo
Ka ra dhaa peka na ldquoAma Roti jiꞌiate dhoka pidhu bua dirdquo
6 Ropa nanene nare hegraveia Na puadhegraveu ae segraveramadhegravedi egravetu rai Ka nareroti pidhu bua segravera hegraveia Na sabajꞌamanegravengi makasi mi Ama LamatuaSabajꞌa nare hegraveia Na pamae rotipidhu bua segravera Ka Na hia ana mad-hutu Na papala mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera7Regravengu degravenge iꞌa pegraveri ngiꞌu kahegravei KaYesus sabajꞌa hari manegravengi makasiEgravele egraveegravena ka Na hia ana madhutu Na
papala hari mi dhegraveu ae segravera 8-9 Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi segravera ele boe dꞌai egravepa riho saRa raꞌa toke begravecu Raꞌa rare hegraveiaana madhutu Yesus pakaboko ngan-gaꞌa sisa ka ra ige pidhu soe hahakeEgravele egraveegravena ka Yesus pua dhegraveu se legravepa10Ropa dhegraveu se legravepa Yesus degravenge anamadhutu Na caꞌe koha pakegravedꞌi asa raeegraveci ngara na Dalmanuta
Dhegraveu Parisi neo pamanahu Yesus kara manegravengi tadha
(Mateos 161-4)11 Lodꞌo Yesus si dꞌai Dalmanuta
dhegraveu partei Parisi pegraveri-pegraveri maiparaga degravenge Yesus Ra tenge jꞌaraneo pamanahu Ne Ra manegravengi pekana ldquoAma Padꞌelo tadha malaa segravenaka jꞌajꞌi tadha peka na Egraveu tareꞌa-reꞌaabhu koasa negraveti Ama Lamatuardquo
12 Hegraveia Yesus egravere aꞌae madheraka Na dhaa si peka na ldquoLadhe Jaꞌamadhutu lii padhai lii miu ne Jaꞌamanyasa Nga tao ka miu manegravengitadha malaa Baku segravemi egraveegravena Jaꞌabisa tao tadha malaa Te ngaa Jaꞌaparluu boe padꞌelo mi miurdquo
13 Hegraveia Yesus tegraveke eele dhegraveu Parisisegravera laꞌe hari asa dedha koha Ka Napakegravedꞌi degravenge ana madhutu Na segraveraasa cabegraveka dano
Yesus pasanegravedꞌe ho mage-magedegravenge tatao dhegraveu Parisi
(Mateos 165-12)14 Ropa Yesus si dꞌai talora dano
hegraveia ana madhutu Na segravera hekasanegravedꞌe kegravena na regravengu regraveti boengan-gaꞌa leo dhoka roti cue di 15 Tadegravengira ale roti hegraveia Yesus peka degravengesi aku Negravengu na ldquoMiu mage-mageku Baku legraveke pangaru karehe negravetidhegraveu aae Herodes degravenge dhegraveu ParisiPangaru regravengu sama segravemi ragi dhudhegraveu pakihu tao rotirdquo
16 Ra tadegravengi Na padhai lii segravemiegraveegravena ka ana madhutu segravera malaa Kara papeka isi-aanga si pekana ldquoMoneheka negravei peka ngaa ne Tao-tao egravedhitegraveti boe roti ka Na lii segravemi egraveegravenardquo
17 Te ngaa Yesus neꞌa lii padhairegravengu Ka Na peka aku Negravengu na
811 Mateos 1238 Lukas 1116 812 Mateos 1239 Lukas 1129 815 Lukas 121
Markus 818 82 Markus 832ldquoNga tao kamiu padhue dhoka roti diMiumeꞌamere boengaa dhu Jaꞌa pekana do Mema kahadhu miu kateme18Miumegravedhi degravengemadha le te ngaamoꞌo boemeꞌa Egraveci egraveegravena ka degravengemiumegravedhi megraveka Miu tadegravengi degravenge roꞌadhilu le te ngaamoꞌo boe nanene Egraveciegraveegravena ka degravengemiu tadegravengimegraveka Miubhegravelu le do 19 Roti legravemi bua dhuJaꞌa pamae kore ka hia dhegraveu legravemi rihosegravera raꞌa si Ca hari ni miu pakabokomere roti dhu risi segravera pegraveri soerdquo
Ka ra dhaa aku regravengu na ldquoCangurudua soe Amardquo
20 Ka na karegravei hari aku Negravengu naldquoMiu sanegravedꞌe era lodꞌo Jaꞌa pamaekore roti pegraveri bua segravera ka hia dhegraveuegravepa riho raꞌa sa do aadꞌo Miu pak-aboko mere sisa pegraveri soe hahakerdquo
Ka ra dhaa na ldquoPidhu Amardquo21 Hegraveia Na peka na ldquoMema tareꞌa
Miu megravedhi degravenge madha le Te ngaanga tao ka miu meꞌa megraveka koasa Jaꞌakapua negraveti miardquo
Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhu egravetu raeBetsaida
22 Ropa Yesus si dꞌai rae Betsaidadhegraveu regraveti dhegraveu begravedhu egraveci mai asaYesus Ra manegravengi segravena ka Yesuspaꞌegravele musi madha dhegraveu begravedhu ne23 Ka Yesus kadhegravei nare kacui-aaidhegraveu ne ka dua ra lasi asa liꞌu raeEgravele egraveegravena ka Yesus sabhuu ilu mi musimadha dhegraveu ne hegraveia Na gꞌagꞌe Ka Nakaregravei peka na ldquoSamia Egraveu megravedhi ledo dhaerdquo
24 Ka dhegraveu egraveegravena padoa kegravetu ka naladhe sa gꞌana-kariu hegraveia na dhaapeka na ldquoOo Jaꞌa kegravedhi dhegraveu kakorango-rango era nuka segravemi ana aajꞌudhu kakordquo
25Hegraveia Yesus caro hari kacui-aai Naca tegraveka mi musi madha dhegraveu neꞌe Kana ladhe patae hari ho neo neꞌa namusi madha na beꞌa le do dhae Neꞌene heka negravedhi degravenge megraveu kegravena 26Ka
Yesus pua na legravepa te ngaa pasanegravedꞌene aku Negravengu na ldquoEgraveu lamu ka tengaa madhutu jꞌara leo Re ia kaBetsaidardquo
Petrusmangakuna Yesus egraveegravena Kris-tus
(Mateos 1613-20 Lukas 918-21)27 Egravele egraveegravena ka Yesus si kako palegraveme
rae-rae egravetu Kaisarea Pilipi Egravetu talorajꞌara Yesus karegravei ana madhutu Napeka na ldquoMadhutu lii lolo dhegraveu naJaꞌa ne ceerdquo
28 Ka ra dhaa peka na ldquoDhegraveu ca-hagꞌe peka na Egraveu ne Yohanis tukasarani dhu madhe le te ngaa ma-muri hari Abhu cahagꞌe peka na Egraveune Elia ca dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua uru segravera Aa abhu cahagꞌehari peka na Ama ne dhegraveu negraveti liipadhai Ama Lamatua dhu leordquo
29 Ka Yesus karegravei hari regravengu ldquoMad-hutu aꞌabhu miu Jaꞌa ne ceerdquo
Petrus dhaa peka na ldquoAma neKristus dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌunegraveti uru kardquo
30 Hegraveia Yesus pasanegravedꞌe si akuNegravengu na ldquoBaku lolo mi cee-ceekahegravei eerdquo
Lamatua Yesus peka mema jꞌajꞌegraveradegravenge mamadhe Na
(Mateos 1621-28 Lukas 922-27)31 Egravele egraveegravena ka Yesus mulai peka
degravenge ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoJaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa abhujꞌajꞌegravera ae titu kegravena lula dhegraveu heka-dhegraveu heka Yahudi kegravetu agamaYahudi degravenge mese agama segravera aaꞌi-aaꞌi ra segravemi rare boe Jaꞌa Ho egraveegravena nara pamadhe Jaꞌa te ngaa dꞌai camegravedꞌana Jaꞌa mamuri harirdquo
32 Yesus peka boe degravenge pahunihegraveia Petrus egravereNe asa karasa na ka nakai aku negravengu na ldquoAma baku padhai
818 Yermia 521 Yeskial 122 Markus 412 828 Markus 614-15 Lukas 97-8 829Yohanis 668-69 831 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulai negraveti deo neꞌe (=1) begraveli (=2) camegravedꞌa (=3)camegravedꞌa egraveci (=4) De lii Yunani τῃ τρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌo ka tegravelurdquo sasoa na egravetu dꞌaralii Dhao nuka ldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te Lamatua Yesus madhe legraveke degravenge hari Jumat (ige egraveci) Begraveli egraveegravenanuka hari Sabtu (ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveumadhe Camegravedꞌa nuka hari Migu (ige tegravelu)Lamatua Yesus mamuri hari De madhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhao na Negravengu madhe dua megraveda dihegraveia Na mamuri hari
Markus 833 83 Markus 911lii segravemi egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe dhegraveu taoAma ku segravemi egraveegravenardquo
33 Lii padhai lii Petrus egraveegravena mad-hutu boe dadꞌegravei Ama Lamatua HegraveiaYesus kabibꞌa ka ladhe asa ana mad-hutu dhu leo segravera Ka Na nasa degravengePetrus aku Negravengu na ldquoWeh Egraveegravenalii dhegraveu aae nidhu Egraveu pakajꞌegraveu negravetineꞌe Egraveu madhutu dhoka dadꞌegravei dhegraveurai-haha di Madhutu boe dadꞌegravei AmaLamatuardquo
34 Egravele egraveegravena ka Yesus paroa dhegraveuae segravera ho mai pakaboko degravenge anamadhutu Na Ka Na ajꞌa si pekana ldquoDhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌahudꞌi taha taruu begraveli-begraveli Negravenguhudꞌi tegraveke eele dadꞌegravei na ho madhutudadꞌegravei Lamatua di Masi ka dhegraveuneo pamadhe ne te ngaa negravengu hudꞌitaha taruu kahegravei nuka segravemi dhegraveupasae ajꞌu palolo-palegravebha negravengu ununa ho laꞌe asa era ra pamadhe ne35 Te dhegraveu dhu mamuri dhoka lalaungiꞌu aae na di begraveli-camegravedꞌa mamurinegravengu ele iie dꞌara Te ngaa dhegraveudhu sadia madhe lula madhutu Jaꞌaaa lula na peka-padhai jꞌara mamuriAma Lamatua begraveli-camegravedꞌa negravenguabhu mamuri dhu maꞌegravete boe degravengeAma Lamatua 36 Mi nanene eeLadhe egraveu abhu aaꞌi isi rai-haha ne tengaa Ama Lamatua core eele egraveu aꞌotona ngaa 37 Masi ka egraveu bau megraveti aaꞌikakaja rai-haha ne te ngaa bisa boepasilu degravenge samanga egraveu
38 Sanegravedꞌe paie Dhegraveu egravetu rai-haha limuri ne bhelu-katubꞌa rupa-rupa Regravengu pusi-pahae boe mad-hutu Ama Lamatua De cee dhumakae madhutu Jaꞌa do makae mad-hutu lii holo-nori Jaꞌa begraveli-camegravedꞌaJaꞌa makae kahegravei mangaku negravengu egravetumadha Ama Lamatua Te Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne begraveli-camegravedꞌamai hari negraveti sorga palere degravenge anapajuu Ama Lamatua segravera Jiꞌi purumai degravenge dadedha Ama ku hekadhegraveu reꞌa megraveu kegravena Jaꞌa ne cee
91 Miu baku bhegravelu lii padhai lii Jaꞌa
ne Abhunegravetimiu cahagꞌe dhumadhemegraveka pe megravedhi Ama Lamatua negravedꞌuparedha degravenge koasa kapairdquo
Egravetu ledhe Lamatua Yesus leko-leo aamegravedha-papake Na pudhi kaleꞌe
(Mateos 171-13 Lukas 928-36)2 Egravele egravena lodꞌo hegraveia Yesus gale
negraveti Petrus Yakobis Yohanis lasi asaledhe egraveci dhu dhegraveu pea boe Ropadꞌai ledhe egraveegravena regravengu ladhe naYesus leko-leo 3 Aa megravedha-papakeNa pudhi kaleꞌe Abhu megraveka megravedhadhu pudhi segravemi egraveegravena egravetu rai-hahane 4 Cagꞌagꞌa laa regravengu regravedhi Yesuspadhai lii degravenge Elia degravenge Musa
5-6 Ka Petrus si madhaꞌu bia HegraveiaPetrus malaa ka na padhai lii ore leliHegraveia na peka degravenge Yesus aku negravenguna ldquoAma Egravedhi egravetu era neꞌe beꞌa titukegravena Hua iia risi jiꞌi tao paleo tegravelubua cue hia Ama cue hia Musa aacue hari hia Eliardquo
7 Negravebhu boe ka raꞌi-liru puru maisarimu nare si Hegraveia ra tadegravengi liiegraveci negraveti raꞌi-liru egraveegravena peka na ldquoMinanene Yesus ne Ana pasue JaꞌaMiu nanene paie Nerdquo
8 Ropa tadegravengi lii egraveegravena Petrus silaladhe palegraveme te ngaa regravedhi hekadhegraveu leo egravetu egraveegravena Ate dhoka Yesusmesa Na
9 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamad-hutu Na segravera puru negraveti ledhe egraveegravena KaYesus kai si peka na ldquoNgaa dhu miumegravedhi deo na baku lolo degravenge dhegraveuegraveci sa Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane hudꞌi madhe uuru ku Ho lodꞌodꞌai Jaꞌa mamuri hari na miu hekalolo degravenge dhegraveu leo kegravenardquo
10 Regravengu tegraveke paꞌegravera lii moa egraveegravenaegravetu dꞌara ra Ra ale boe degravenge dhegraveuegraveci sa Te ngaa tegravelu ra pakaregravei isi-aanga ldquoNa padhai lii ngaa ne pekana lsquoNegravengu mamuri hari negraveti ma-madhersquo Tasamia eerdquo
11 Hegraveia ra karegravei Ne peka naldquoMese agama segravera peka na lsquoElia hudꞌi
834 Mateos 1038 Lukas 923 1427 835 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225 972 Petrus 117-18 Mateos 317 Markus 111 Lukas 322 911 Meliaki 45 Mateos 1114
Markus 912 84 Markus 929mai uru ku heka Kristus mai kegravenarsquoTe ngaa madhutu Ama tareꞌa doaadꞌordquo
12Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoMematareꞌa Elia hudꞌi mai uuru ku hobhoke jꞌara hia Kristus dhegraveu dhuAmaLamatua pajꞌujꞌu karegravei negraveti uru kaTe ngaa tasamia Miu meꞌa megravekangaa dhu suri rare le egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua lula-negravetiDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Dhu surirare le peka na ladhe lodꞌo Na maidhegraveu pajꞌegravera Ne toke ra pamadhe Ne13 Negraveti egraveegravena ka miu pasa paie dhilumiu Elia mai le Te ngaa dhegraveu pajꞌegraverane madhutu dadꞌegravei regravengu Egraveegravena legravekedegravenge ngaa dhu baki-baki egravedhi segraverasuri tegraveke le karegravei negraveti uuru kardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana egravecidhu nidhu tao
(Mateos 1714-21 Lukas 937-43)14 Ropa Yesus degravenge ana madhutu
Na dhegraveu tegravelu segravera paraga hari degravengeana madhutu leo segravera ka ladhe regravedhidhegraveu ae pakaboko egravetu egraveegravena Dhegraveuae segravera mai ho ra neo nanene anamadhutuYesus dhu leo segravera pabꞌala liidegravenge mese agama egravetu egraveegravena 15 Ropadhegraveu ae segravera ladhe regravedhi Yesus ka racagꞌagꞌa te regravengu neo laa na Yesusegravetu ledhe era Hegraveia ra rai mai soru Ne
16Hegraveia Yesus karegravei si peka na ldquoMiupabꞌala lii ngaa nardquo
17 Dhegraveu egraveci negraveti talora dhegraveu ae segraveraara sa madha ka na dhaa aku negravenguna ldquoAma mu nanene ku laa Jaꞌamai kegraveti ana mone jaꞌa dhu pegravedꞌaho Ama ku puri-paꞌegravele ne Negravengu liiaadꞌo bisa boe padhai lii lula nidhutao ne 18 Ladhe nidhu maso asa dꞌarangiꞌu na na hake ngiꞌu ana ne mirai Ho hegravebꞌa na horo karaka na naꞌengutu na kico-kico segravena Ho ngiꞌu napategraveku segravemi ajꞌu Jaꞌa manegravengi le anamadhutu Ama ku babegravege eele nidhuegraveegravena Te ngaa ra bisa boerdquo
19 Ropa Na nanene nare hegraveia Yesusjegraveke si peka na ldquoHeh Miu seli-kolane Jaꞌa ajꞌa miu pahari-paharite ngaa miu meꞌa boe ngaa-ngaa Miuparcaya egravera boemi Jaꞌa Jaꞌamatemiunegravebhu sange mia hari ku Megraveti ana
egraveegravena asa neꞌe mairdquo 20 Hegraveia ra saꞌuregraveti ana egraveegravena asa madha Yesus Tengaa ropa nidhu ladhe negravedhi Yesusna kalabhe ana ne mi rai ka ana nebegravebhe kapodꞌe egravetu rai aa hegravebꞌa nahoro karaka
21 Ka Yesus karegravei ama na ldquoNegravengusegravemi neꞌe ne pegraveri lodꞌo kegravenardquo
Ka ama na dhaa ldquoKaregravei negraveti anaiiki ka mai 22 Nidhu egraveegravena negravebhu aele neo pamadhe ana neꞌe Na tule nepegraveri-pegraveri hari kegravena asa dꞌara ai aa napacegravene le kahegravei asa dꞌara egravei De Amaku sue jaꞌa Ladhe bisa na Ama puri-paꞌegravele ku ana jaꞌa lardquo
23 Yesus dhaa peka na ldquoNga taoka egraveu peka na lsquoladhe bisarsquo Jaꞌa bisatao aaꞌi megraveu-megraveu te ngaa hudꞌi egraveuparcaya uuru kurdquo
24 Negraveti egraveegravena ka mone egraveegravena dhaadegravenge oe tangi aku negravengu na ldquoAmamema jaꞌa parcaya te ngaa paꞌegraverahari ku lalegraveka jaꞌa neꞌerdquo
25 Ropa Yesus negravedhi dhegraveu ae mailingu ka Na paredha nidhu egraveegravena akunegravengu na ldquoHeh Nidhu bhelu Kaluapakajꞌegraveu ka negraveti ana neꞌe Segravena ka nabisa tadegravengi aa na padhai lii kahegravei Egraveubaku maso ia ka asa dꞌara ana neꞌerdquo
26 Ropa nidhu tadegravengi lii Yesushegraveia na pakegravece Ka na hake ana nemi rai ka na regravebha-regravebha segravene hekanidhu kalua negraveti dꞌara ana egraveegravena kegravenaAna egraveegravena kalau heka nuka segravemi dhumadhe le Ka dhegraveu egravetu segravera sa pekaaku regravengu na ldquoWaa Ana ne madhelerdquo
27 Te ngaa Yesus kegravepe kacui-aai anane ka Na pakegravedꞌi ne Hegraveia na kegravedꞌidegravenge ka
28 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na tegraveke eele era egraveegravena lasidhuli egravemu cue Egravetu egravemu egraveegravena regravengumesa ra ka ra karegravei Yesus peka naldquoAma Nga tao ka jiꞌi bisa boe babegravegeeele nidhu egraveegravenardquo
29 Hegraveia Yesus peka degravenge si akuNegravengu na ldquoMi nanene paie Nidhusegravera mema bhelu De ladhe miumanegravengi boe aꞌegravera negraveti Lamatua namiu bisa boe babegravege eele nidhu segravemiegraveegravenardquo
Markus 930 85 Markus 945Yesus peka mamadhe Negravengu ca tegraveka
hari(Mateos 1722-23 Lukas 943-45)
30 Egravele ka Yesus degravenge anamadhutuNa tegraveke eele era egraveegravena lasi taruu asapropensi Galilea Lodꞌo egraveegravena Yesusdꞌegravei boe dhegraveu reꞌa Negravengu egravetu egraveegravena31 lula Na neo ajꞌa ana madhutu Nadi Ka Na lole degravenge si ldquoNegravebhu hekadhegraveu pahie eele Jaꞌa degravenge dhegraveu leoHegraveia ra pamadhe Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne Mema Jaꞌa madhete ngaa dꞌai camegravedꞌa Jaꞌa mamuriharirdquo
32 Yesus padhai lii segravemi egraveegravena tengaa ana madhutu Na segravera malaaRegravengu bani heka karegravei sasoa lii padhailii Negravengu
Ana madhutu Yesus pasisu cee dhukapai risi
(Mateos 181-5 Lukas 946-48)33 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi dꞌai
Kapernaum Ropa ra maso asa dꞌaraegravemu egraveci Yesus karegravei si peka na ldquoDeona miu pasisu ngaa egravetu talora jꞌarardquo
34 Egraveci sa bani boe dhaa lula egravetutalora jꞌara deo na regravengu ako pasaladꞌara negraveti ra pasisu cee ka dhu kapairisi egravetu talora regravengu
35 Hegraveia Yesus madhegravedi ka Na holosi peka na ldquoCee dhu neo jꞌajꞌi dhegraveukapaimamuri negravenguhudꞌi sama segravemidhegraveu haha dhu lalau-laloꞌo dhegraveurdquo
36 Egravele egraveegravena ka Yesus saꞌu nare anaiiki egraveci ka laꞌe asa talora regravengu aaꞌi-aaꞌi ra Hegraveia Na peka aku Negravenguna 37 ldquoDhegraveu dhu madhutu Jaꞌa hona lalau-laloꞌo dhegraveu segravemi ana iiki neegraveegravena sama segravemi negravengu lalau-laloꞌoJaꞌa kahegravei Aa negravengu lalau-laloꞌo Amaku kahegravei dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha nerdquo
Cee dhu labꞌa boe egravedhi negravengu dhegraveuegravedhi
(Lukas 949-50)38 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus
dhu ngara na Yohanis peka na ldquoAmaCa tegraveka jiꞌi ngegravedhi ca dhegraveu pake ko-longara Ama ku ho na babegravege eelenidhu Te ngaa jiꞌi kai ne lula negravengudhegraveu egravedhi boerdquo
39 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoBakumi kai ne Te dhegraveudhupakekolongara Jaꞌa ho na tao tadhamalaanegravengu paꞌele iie boe kolongara Jaꞌa40 Ladhe negravengu palabꞌa boe degravengeegravedhi negravengu na dhegraveu egravedhi 41 De misanegravedꞌe paie Ladhe abhu dhegraveu neꞌana miu madhutu Kristus ka na soru-bara miu tatu Ama Lamatua bhegraveluboe rui-jꞌajꞌegravera negravengu Masi ka dhegraveudhu hia miu egravei iia ca galaa egraveegravena kaAma Lamatua bhegravelu boe tatao negravenguegraveegravenardquo
Baku karihu degravenge sasala(Mateos 186-9 Lukas 171-2)
42 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai liihari degravenge ra peka na ldquoMage-mageladhe abhu dhegraveu dhu tao ana iiki egravecikako sala jꞌara toke ana ne parcayaheka Jaꞌa Beꞌa risi hia dhegraveu egraveegravena rarehadhu aae cuedagger ho egraveki mi ladha gorone ho pacegravene ne asa talora dhasi
43 Ladhe egraveu tao sala pake kacui-aai egraveu na poro eele ne Te beꞌa risiegraveumaso sorga degravenge kacui-aai cabegravekadi Baku dꞌai ra core egraveu asa dꞌaraai heo robhe-robhe degravenge kacui-aaikateme 44 [Naraka egraveegravena mema erajꞌajꞌegravera Ai na madhe boe Segravemiegraveegravena kahegravei egraveru-egraveru kamoke degravengeraꞌa taruu ngaa-ngaa dhu hegraveu egravetuegraveegravena]Dagger 45 Ladhe egraveu tao sala pakehaga egraveu na poro eele ne Te beꞌa
931 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulai negraveti deo neꞌe (=1) begraveli (=2) camegravedꞌa (=3) camegravedꞌa egraveci (=4)De lii Yunani τῃ τρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌo ka tegravelurdquo sasoa na egravetu dꞌara lii Dhao nukaldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te Lamatua Yesus madhe legraveke degravenge hari Jumat (ige egraveci) Begraveli egraveegravena nuka hari Sabtu(ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveu madhe Camegravedꞌa nuka hari Migu (ige tegravelu) Lamatua Yesusmamuri hari De madhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhao na Negravengu madhe dua megraveda di hegraveia Na mamurihari 934 Lukas 2224 935 Mateos 2026-27 2311 Markus 1043-44 Lukas 2226 937Mateos 1040 Lukas 1016 Yohanis 1320 940 Mateos 1230 Lukas 1123 941 Mateos 1042dagger 942 Alkitab lii Yunani suri peka na lsquohadhu gilirsquo dhu ra pake mol are gandum 943 Mateos530 Dagger 944 Egravetu dꞌara sasuri Markus lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne
Markus 946 86 Markus 1014risi egraveu maso sorga degravenge haga cabegravekadi Baku dꞌai ra core egraveu asa dꞌara aiheo robhe-robhe degravenge haga kateme46 [Naraka egraveegravena mema era jꞌajꞌegravera Aina madhe boe Segravemi egraveegravena kahegravei egraveru-egraveru kamoke degravenge raꞌa taruu ngaa-ngaa dhu hegraveu egravetu egraveegravena]sect 47 Ladhe egraveutao sala pake musi madha egraveu na edꞌoeele ne Te beꞌa risi egraveu maso sorgadegravenge musi madha cabegraveka di Bakudꞌai ra core egraveu asa dꞌara ai heo robhe-robhe degravenge musi madha kateme48 lsquoNaraka egraveegravena mema era jꞌajꞌegravera
Ai na madhe boeSegravemi egraveegravena kahegravei egraveru-egraveru
kamoke degravenge raꞌa taruungaa-ngaa dhu hegraveu egravetuegraveegravenarsquo
49Aꞌajꞌa Jaꞌa nememabia De ladhecee dhu madhutu Jaꞌa negravengu hudꞌitaha taruu segravemi dhegraveu dhu neo pagasisi hudꞌi masi uuru ku segravena ka sisipaga egraveegravena taha negravebhu
50 Masi mema beꞌa Egravedhi pake hopasegravero ngangaꞌa Te ngaa ladhe masisegraveroheka gunanangaa Dhokabhorieele di Miu hudꞌi jꞌajꞌi segravemi masikahegravei segravena ka mamuri pasue degravengedhegraveu leo aaꞌi-aaꞌi
De mi pasisu ia ka peka na cee kadhu kapai aa cee ka dhu ana iikirdquo
10Dhegraveu Parisi tenge jꞌara ho neo pa-
manahu Lamatua Yesus lula-negraveti paꞌia-paꞌela
(Mateos 191-12 Lukas 1618)1 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi asa
propensi Yudea degravenge era-era egravetucabegraveka dhimu loko Yarden Egravetu mia-mia dhegraveu ae mai lingu rare YesusHegraveia Na ajꞌa si segravemi biasa
2 Dhegraveu Parisi pegraveri-pegraveri mai neo pa-manahu Ne Ra karegravei Ne segravemi neꞌe kaldquoMadhutu aꞌabhu agama egravedhi ladhemone dhu degravenge le dꞌara egravemu bisapaꞌia hari do aadꞌordquo
3 Yesus dhaa peka na ldquoMiusanegravedꞌe do Atora dhegraveu egravemu-kamali dhu Musa hia egravedhi uru egraveegravenatasamiardquo
4 Ra dhaa peka na ldquoNanori Musapeka dhegraveu bisa paꞌia-paꞌela sadꞌidhegraveu mone tao uru ku sasuri paꞌiadegravenge dhegraveu egravemu nardquo
5 Hegraveia Yesus bꞌala si peka naldquoNanene ee Musa suri segravemi egraveegravenalula miu kegravetu hadhu 6 Baku bhegravelu liilolo dhu uru tegraveka lodꞌo Lamatua pa-jꞌajꞌi dedha-liru degravenge rai-haha Dhusuri tegraveke peka nalsquoAma Lamatua pajꞌajꞌi dhegraveu rai-haha
mone degravenge bhegraveni7 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu mone tegraveke
eele ina-ama naho mamuri dꞌara egraveci degravenge
dhegraveu egravemu na8 segravena ka dua ra jꞌajꞌi mi
egravecirsquo9 Ladhe Lamatua paꞌegraveci le regravengu
dua ra dhegraveu rai-haha baku pacegraverieele sirdquo
10 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na lasi mesa ra asa dꞌaraegravemu cue Egravetu egraveegravena regravengu karegravei Ne liiajꞌa deo sa
11 Yesus dhaa peka na ldquoDhegraveumone cee dhu ia eele dhegraveu egravemu naho namadhegravedi hari degravenge dhegraveu bhegravenileo negravengu bersina 12 Egraveci egraveegravena kadegravenge dhegraveu bhegraveni Ladhe negravenguia eele dhegraveu egravemu na ho na leohari degravenge mone leo negravengu bersinakahegraveirdquo
Lamatua Yesus hia lii megravengi-nale miana iiki
(Mateos 1913-15 Lukas 1815-17)13 Ca tegraveka dhegraveu regraveti ana-ana regravengu
asa Yesus Ra manegravengi segravena ka Yesussabajꞌa hia si ho hia lii megravengi-naleTe ngaa ana madhutu Yesus kai dhegraveusegravera
14 Yesus ladhe negravedhi segravemi egraveegravena kaNa nasa degravenge ana madhutu Na segraveraaku Negravengu na ldquoHudꞌi laa ana iiki segravera
sect 946 Egravetu dꞌara sasuri Markus lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne 947 Mateos529 948 Yesaya 6624 950 Mateos 513 Lukas 1434-35 104 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 241-4 Mateos 531 106 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 127 52 108 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka224 1012 Mateos 532 1 Korintus 710-11
Markus 1015 87 Markus 1029-30mai asa Jaꞌa Baku magee si Te dhegraveusegravemi segravera ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatua 15 Miu sanegravedꞌe paie Dhegraveucee dhu neo mai asa katanga-madhaLamatua dꞌara na kateme hudꞌi dꞌegraveiparaga degravenge Ne egraveci egraveegravena ka ana iikidhu dꞌara dꞌegravei paraga degravenge ina-amara Ladhe segravemi boe egraveegravena regravengu bisaboe jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatuardquo16 Egravele egraveegravena ka Yesus liku nare ana iikise ka Na tao kacui-aai Na mi dedhakegravetu ana iiki se egraveci-egraveci ho Na hia si liimamegravengi
Dhegraveu kaja tenge jꞌara ho mamuritaruu degravenge Ama Lamatua
(Mateos 1916-30 Lukas 1818-30)17 Ropa Yesus si neo pakegravedꞌi dhegraveu
kaja egraveci rai mai neo paraga degravenge NeHegraveia na pacudꞌu egravetu madha Yesuska na karegravei Ne aku negravengu na ldquoAmamese dhu hua iia Jaꞌa neo karegraveiciki Jaꞌa tao tasamia segravena ka jaꞌakeꞌa tareꞌa-reꞌa na jaꞌa nemaso sorgaho mamuri taruu paꞌegraveci degravenge AmaLamatuardquo
18 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoNgatao ka egraveu ne peka na Jaꞌa ne lsquohua iiarsquoDhegraveu rai-haha ne egraveci sa dhu hua iiaboe Dhoka Ama Lamatua di dhu huaiia 19 Egraveu meꞌa le lii paredha AmaLamatua segravera negraveti uru ka dhu pekana
lsquoBaku pamadhe dhegraveuBaku tao jꞌaramakae degravenge dhegraveu
dhu dhegraveu egravemu-kamali boe egraveuBaku manaꞌuBaku jꞌajꞌi sakasii kapodꞌe-kabegraveliBaku monya ho parame more
megravedha-panyau dhegraveuAa pakabꞌua ina-ama egraveursquo rdquo
20 Dhegraveu egraveegravena dhaa peka naldquoTareꞌa Ama Mese Negraveti ana ngegraveruka mai jaꞌa madhutu le lii paredhasegravera aaꞌi-aaꞌi sirdquo
21Yesus rasa kasia degravenge dhegraveuneꞌehegraveia Na peka ldquoTareꞌa Te ngaa jꞌaraegraveci era Legravepa ka asa egravemu egraveu lamupahia aaꞌi suꞌi-kakaja egraveu Kabꞌua nalamu pala-bagi mi dhegraveu dhu unu boengaa-ngaa Egravele egraveegravena heka mai kegravena
ho madhutu Jaꞌa Pe begraveli-camegravedꞌaLamatua pala-bagi hia egraveu hari kakaja-sasuꞌi dhu leo egravetu sorgardquo
22 Ropa dhegraveu ne tadegravengi nare liipadhai lii Yesus egraveegravena dꞌara na lahomae-mae Laꞌe ka egravemu degravenge dꞌaradhu pegravedꞌa bia lula negravengu dhegraveu kajatareꞌa
23 Hegraveia Yesus ladhe laꞌe-mai aapeka degravenge anamadhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoMi nanene Dhegraveu kajacarui titu kegravena maso sorgardquo
24 Ropa tadegravengi rare lii padhai liiYesus egraveegravena ana madhutu Na binguKa Yesus tuhu hari lii padhai Na ldquoMinanene paie Mema carui ladhe dhegraveuneo jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama LamatuaBaku ngee egraveegravena mudꞌa 25 Dhegraveu kajamaso sorga ho jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatua sama carui degravenge badhaonta ciꞌu dhu kapai maso asa oka nare roꞌa jꞌajꞌaurdquo
26 Lii padhai lii Yesus ne asa pa-malaa dhegraveu seꞌe aaꞌi-aaꞌi si Ka rapakaregravei peka na ldquoLadhe tareꞌa segravemiegraveegravena cee ka dhu bisa abhu mamuridegravenge Ama Lamatuardquo
27 Ka Yesus ladhe si egraveci-egraveci hegraveia Napeka aku Negravengu na ldquoMadhutu dhegraveurai-haha na carui Te ngaa bakubhegravelu madhutu Ama Lamatua aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
28 Egravele egraveegravena ka Petrus padhai liipeka na ldquoAma jiꞌi tegraveke eele le ngaa-ngaa dhu jꞌajꞌi unu jiꞌi ho madhutuEgraveu De jiꞌi abhu babꞌala na ngaardquo
29-30 Ka Yesus dhaa peka na ldquoJaꞌaneo peka degravenge miu segravemi neꞌe dhegraveudhu madhutu Jaꞌa aa tegraveke eele ina-ama na aꞌari na ana-egravepu na oka-tedhe na sasabꞌa-laꞌa na degravenge isiegravemu aaꞌi-aaꞌi ho laꞌe peka-padhai LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua mi dhegraveu egravetumia-mia legravepa loo limuri negravengu abhuhari ngaa-ngaa segravera dꞌai cangasuhari Aaꞌi-aaꞌi dhu negravengu tegraveke eelesegravera egraveegravena na negravengu abhu risi hari Aanegravengu abhu jꞌajꞌegravera kahegravei lula mad-hutu Jaꞌa Te ngaa ladhe dꞌai lodꞌoegravele rai-haha ne negravengu mamuri taruu
1015 Mateos 183 1019 Kalua negraveti Masir 2012-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516-20
Markus 1031 88 Markus 1045paꞌegraveci degravenge Ama Lamatua Babꞌalanegravengu segravemi egraveegravena ka 31 Sanegravedꞌepaie Dhegraveu dhu padedha iisi mad-hutu ngangee Ama Lamatua limurimai negravengu jꞌajꞌi dhegraveu haha dꞌai seliTe ngaa dhegraveu dhu ngee na negravengudhegraveu haha di madhutu ngangee AmaLamatua limuri mai negravengu jꞌajꞌi dhegraveukapairdquo
Neꞌe ka tegravelu hari kegravena Yesus lole ma-madhe Na
(Mateos 2017-19 Lukas 1831-34)32 Lodꞌo egraveegravena Yesus degravenge ana
madhutu Na lasi asa kota YerusalemYesus kako uuru Ana madhutuNa dhegraveu canguru dua degravenge dhegraveuleo dhu kako paꞌegraveci madhutu Ne relimuri Regravengu sanegravedꞌe lii padhai dhuYesus peka degravenge regravengu uru egraveegravenapeka na dhegraveu neo pamadhe Ne egravetuYerusalem Negraveti egraveegravena ka regravengu bingudegravenge madhaꞌu Hegraveia Yesus paroanare ana madhutu Na segravera mesa raho Na peka hari degravenge regravengu dhegraveuneo tao ngaa mi dedha Negravengu egravetuYerusalem 33 Yesus peka degravengesi ldquoMi nanene Egravedhi neo lati asaYerusalem Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa Egravetu negravei dhegraveu neo pahieeele Jaꞌa asa kegravetu agamaYahudi degravengemese agama segravera Egravele egraveegravena ra uku-kedꞌi pamadhe Jaꞌa Ra tule eeleJaꞌa asa dhegraveu leo dhu tadhe boe AmaLamatua 34 Egravele egraveegravena ka ra padhailii pamakae Jaꞌa Ra paruꞌe ilu miJaꞌa Aa ra dhedhe pamae iisi JaꞌaEgravele egraveegravena heka ra pamadhe Jaꞌa kegravenaMema Jaꞌa madhe tareꞌa Te ngaa dꞌaicamegraveda Jaꞌa mamuri harirdquo
Yakobis degravenge Yohanis manegravengi hojꞌajꞌi dhegraveu kapai
(Mateos 2020-28)35 Egravele egraveegravena ka ana Sabadeus
nuka Yakobis degravenge Yohanis mai asa
Yesus Ka ra manegravengi peka na ldquoAmamese Jiꞌi neo padhai lii degravenge Amacikirdquo
36 Ka Yesus karegravei si ldquoMiu neongaardquo
37 Ra dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌeAma Begraveli-camegravedꞌa ladhe Amamegravedꞌuparedha jiꞌi manegravengi Ama pamad-hegravedi jiꞌi dua mi egraveci re sebhe gꞌana egravecihari re kariu segravena ka jiꞌi paredha hegraveirdquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoMiu duami se meꞌa boe lii manegravengi miu egraveegravenaEgraveegravena na Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae Detasamia Miu ngee na miu se bisapasae jꞌajꞌegravera degravenge Jaꞌa toke madhedordquo
39 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi bisaAmardquo
Ka Yesus bꞌala peka na ldquoMemaegraveegravena na miu pasae jꞌajꞌegravera kahegraveisama segravemi Jaꞌa 40 Te ngaa cee dhumadhegravedi re sebhe gꞌana do sebhekariu Jaꞌa egraveegravena hak Jaꞌa aadꞌo Te dhuhak ka Ama Lamatua dhu pamaꞌegravetemema le na cee-cee ka dhu madhegravediegravetu era segraverardquo
41 Ropa ana madhutu dhu leo segraveratadegravengi lii manegravengi Yakobis degravengeYohanis segravemi egraveegravena ka ra nasa bia42 Hegraveia Yesus paroa aaꞌi-aaꞌi si kaNa peka aku Negravengu na ldquoMiu meꞌale sina ma Dhegraveu-dhegraveu kapai dhuregravedꞌu paredha jꞌeli ana kabarai segravenaka regravengu bisa boe kalau-karegraveto Dhegraveukapai kabarai dhu tadhe boe Lamatuahia paredha risi eele ka ana kabaraibisa heka doa kegravetu 43 Te ngaa miubaku tao segravemi egraveegravena Negraveti talora miucee dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu kapai negravenguhudꞌi jꞌajꞌi ku ana pua-paleha ho lalaudhegraveu leo 44 Cee dhu neo jꞌajꞌi dhegraveukapai negravengu hudꞌi tao ngiꞌu na samasegravemi egravenu 45 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa mai hia boedhegraveu lalau-laloꞌo Jaꞌa Te ngaa Jaꞌa
1031 Mateos 2016 Lukas 1330 1034 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulai negraveti deo neꞌe (=1) begraveli(=2) camegravedꞌa (=3) camegravedꞌa egraveci (=4) De lii Yunani τῃ τρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌo ka tegravelurdquosasoa na egravetu dꞌara lii Dhao nuka ldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te Lamatua Yesusmadhe legraveke degravenge hari Jumat (igeegraveci) Begraveli egraveegravena nuka hari Sabtu (ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveu madhe Camegravedꞌa nuka hariMigu (ige tegravelu) Lamatua Yesus mamuri hari De madhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhao na Negravengumadhedua megraveda di hegraveia Na mamuri hari 1038 Lukas 1250 1043 Lukas 2225-26 1044Mateos 2311 Markus 935 Lukas 2226
Markus 1046 89 Markus 119mai ho lalau-laloꞌo dhegraveu ae degravenge hiamamuri Jaꞌa ho sui kore dhegraveu ae negravetikoasa sasala-sasigo regravengurdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveubegravedhu egraveci egravetu Jeriko
(Mateos 2029-34 Lukas 1835-43)46 Yesus degravenge ana madhutu Na
degravenge dhegraveu ae titu kegravena kako lasi kotaJeriko Ropa regravengu neo kako taruudhegraveu begravedhu egraveci madhegravedi egravetu sebhejꞌara na kanata ai ho manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveu dhu kako re egraveegravenaNgara na Bartimeos ana negraveti Timeos47Ropa na tadegravengi dhegraveu dhu kakomaisegravera Yesus negraveti rae Nasaret na kahegraveika na rodhe peka na ldquoYesus Ana-egravepu Daud ee Jiꞌi mate Egraveu negravebhu aele Sue ku jaꞌa laardquo
48 Ropa ra nanene lii rodhe na hegraveiadhegraveu segravera jegraveke ne aku regravengu na ldquoEgraveumau-mau ku laardquo
Te ngaa na rodhe asa aae peka naldquoYesus Ana-egravepu Daud ee Sue ku jaꞌalaardquo
49 Hegraveia Yesus titu taha ka Na pekaldquoMegraveti ku na mai sa neꞌerdquo
Ka ra lasi peka degravenge dhegraveu begravedhuegraveegravena peka na ldquoEgraveu mau-mau ka laaTe Amamese paroa egraveu negravei Demai latikardquo
50 Ropa nanene nare ka Bartimeospegraveci eele sigꞌi kalolo na hegraveia na kegravedꞌititu laꞌe paraga degravenge Yesus
51 Ka Yesus karegravei ne peka na ldquoEgraveuparluu ngaardquo
Dhegraveu begravedhune dhaa aku negravengunaldquoAma ee Jaꞌa manegravengi ho jaꞌa bisakegravedhirdquo
52 Yesus peka hari degravenge ne ldquoLulaegraveu parcaya Jaꞌa bisa tao paie musimadha egraveu Neꞌe ne kahegravei musi madhaegraveu egravele degravenge De lamu kardquo
Ka musi madha Bartimeos egraveledegravenge Egravele ka laꞌe madhutu Yesus
11Yesus si maso Yerusalem ka dhegraveu ae
koa-kio Ne segravemi dhegraveu kapai egraveci(Mateos 211-11 Lukas 1928-40
Yohanis 1212-19)1 Ropa ra degravetu degravenge kota
Yerusalem ka ra dhuli uuru dua raengara na Betfage degravenge Betania egravetusebhe ledhe Saitun Egravetu egraveegravena Yesussi mate ciki ooꞌe di Ka Na pua anamadhutu Na dhegraveu dua lasi uuru 2Napua si peka na ldquoMiu dua mi lamiuuru asa dꞌara rae negravei Ropa miumaso lami miu megravedhi ana badhakeledꞌei ciꞌu dhu ra egraveki egravetu egraveegravena dhudhegraveu dhae manyaꞌe megraveka Lami holegravecu eele dhari aꞌegraveki na ho egravere megravetimai asa neꞌe 3 Te ngaa ladhe dhegraveukaregravei miu lsquoNga tao ka miu egravere megravetiana keledꞌei nersquo Mi peka degravenge silsquoLamatua jiꞌi neo pake ne Ladhe pakenare na Na hia hari mairsquo rdquo
4 Egravele egraveegravena ka anamadhutuNa dhegraveudua segravera lasi ka regravedhi ana keledꞌei ciꞌudhu egraveki tegraveke egravetu madha egravemu cue egravetusebhe jꞌara Ra legravecu eele dhari egraveki naka ra egravere regravetimai 5Ka dhegraveu-dhegraveu dhutitu egravetu egraveegravena peka na ldquoWe Nga taoka miu pakako megraveti keledꞌei dhegraveurdquo
6 Ka ra dhaa peka na ldquoLamatuajiꞌi neo pake ne Ho ladhe Na pakenare na jiꞌi ngegraveti hari mairdquo Kadhegraveu segravera soro tegraveke si lasi pakako regravetiana keledꞌei egraveegravena 7 Hegraveia ra regraveti anakeledꞌei egraveegravena asa Yesus Ka ra hegravelesigꞌi-kalolo regravengu mi dedha keledꞌeika Yesus manyaꞌe
8 Ropa oe maso dꞌara kota kadhegraveu ae rare sigꞌi-kalolo ka ra hegravelemi dedha jꞌara oka-hoo Dhegraveu ca-hagꞌe lasi para regraveu palamdagger egravetu sebhejꞌara ho ra tao mi talora jꞌara oka-hoo Tatao segravemi egraveegravena na sama segravemitadha egraveci dhu peka na regravengu pak-abꞌua Yesus 9 Dhegraveu cahagꞌe kako
111 Ra pangare ledhe na lsquoSaitunrsquo lula egravetu egraveegravena abhu ajꞌu saitun ae dhu ra pacegraveli hua ne ho rareegravei megravenyi Ledhe Saitun egraveegravena ele boe kajꞌegraveu negravengu ca kilometer negraveti kota Yerusalem dagger 118 SasuriMarkus dhu uuru tegraveka peka na lsquodadana-dadanarsquo Te ngaa negraveti sasuri Yohanis 1213 egravedhi teꞌa na regraveupalam Palam neꞌe oe segravemi nyiu sa do aadꞌo na hegravenyi Dagger 119 Lii regravengu peka na lsquoHosanarsquo sasoa nasegravemi neꞌe ka lsquomera-milu degravenge karejꞌe-karaersquo Lii neꞌe biasa ra pake ho koa-kio Ama Lamatua
Markus 1110 90 Markus 1123uru egravetumadha Yesus aa cahagꞌe kakolimuri Ka ra paꞌoo peka naldquoHosana Mai ti koa-kio kolongara
Ama LamatuaDaggerLamatua hia berkat mi dhegraveu dhu
mai pake kolongara Nalula Ama Lamatua hia Ne
mai10 Hosana Mai ti koa-kio kolongara
Ama LamatuaLula Lamatua neo pakegravedꞌi hari
paredha dhegraveu aae DaudHosana Mai ti koa-kio kolongara Ama
LamatuaLula Lamatua madhegravedi negravedꞌu
paredha egravetu era dedha risieelerdquo
11 Ropa ra dꞌai dꞌara kota kaYesus si maso asa madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ka Yesus ladhepalegraveme era Egravemu egraveegravena Te ngaa lulalodꞌo nihia ae le ka ra legravepahari asa raeBetania
Lamatua Yesus pua ajꞌu egraveci ho bakuhua
(Mateos 2118-19)12 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena ka
regravengu kalua negraveti Betania lasi asaYerusalem Dꞌai talora jꞌara ka Yesusmanganga 13 Ka Na ladhe negravedhi anaaajꞌu egraveci egravetu sebhe jꞌara Hua ajꞌu nadhu dhegraveu raꞌasect Yesus laꞌe padegravetu honeo neꞌa ajꞌu na hua do aadꞌo Naladhe ajꞌu egraveegravena hua boe cue sa Temema dꞌai megraveka hegraveru hua Regraveu hekamare kegravena 14 Ka Yesus peka mi ajꞌuegraveegravena ldquoLula egraveu hia boe Jaꞌa hua mulaiti deo neꞌe egraveu bisa heka hia hua egraveu asadhegraveu leordquo
Ana madhutu Yesus segravera tadegravengiNa padhai lii degravenge nasa segravemi egraveegravena
Lamatua Yesus maso asa Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ka Na paꞌele iie erapahia-pahegraveli
(Mateos 2112-17 Lukas 1945-48Yohanis 213-22)
15 Yesus si kako taruu asaYerusalem dꞌai negravei ka Yesus maso asa
Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Egravetumadha Egravemu egraveegravena dhegraveu tao pasa hora pahia koro jꞌaha dhu biasa dhegraveupake tao korban ho ra sabajꞌa RopaYesus negravedhi segravemi egraveegravena ka Na lalegraveta siasa liꞌu Na tule eele mei dhu ra pakeho pasilu doi segravera aa Na tule pagurieele bagu dhu ra pake pahia manu-bhui sa 16 Ka Yesus kai si aaꞌi-aaꞌira segravena ka ra regraveti ia ka megravedha regravengure dꞌara madha Egravemu egraveegravena 17 Ka Naajꞌa si peka na ldquoMiu meꞌa le lii dhudhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua suritegraveke le peka na lsquoJaꞌa tao egravemu neꞌesegravena ka suku aaꞌi-aaꞌi mai sabajꞌa egravetuneꞌersquo Te ngaa miu tao Egravemu ne jꞌajꞌiera pakaboko dhegraveu parapordquo
18 Ropa kegravetu agama Yahudi degravengemese agama segravera reꞌa rare tatao Yesussegravemi egraveegravena ka ra nasa degravenge Ne Kara tenge jꞌara ho neo pamadhe Ne Tengaa ra madhaꞌu lula dhegraveu ae dhudꞌegravei lii holo-nori Yesus
19Dꞌara lodꞌo cegravena sa Yesus si kaluahari negraveti kota Yerusalem legravepa lasijꞌunu asa rae Betania
Ladhe miu parcaya degravenge dꞌarakateme Ama Lamatua dhaa lii manegravengimiu
(Mateos 2120-22)20-21 Begraveli madꞌae egraveegravena Yesus si lasi
hari asa Yerusalem Dꞌai talora jꞌaraka ra regravedhi ajꞌu dhu Yesus padhai liimedꞌa na Ka ana madhutu Yesussegravera malaa lula regravengu regravedhi ajꞌu egraveegravenamango le dꞌai amo Hegraveia Petrussanegravedꞌe lii padhai lii Yesus medꞌa naKa na peka na ldquoAma Ladhe ku Ajꞌudhu Ama dhoo medꞌa na madhe lerdquo
22 Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌawe Sadꞌi miu parcaya Ama Lamatuasegravemi egraveegravena na jꞌajꞌi kahegravei 23 Ladhemiu parcaya degravenge dꞌara kateme miubisa pua ledhe hia na pidha asa dꞌaradhasi Pe Lamatua pidha eele ledheegraveegravena sadꞌi miu baku parcaya degravengedꞌara cabegraveka Miu parcaya mi AmaLamatua hudꞌi degravenge dꞌara kateme
119 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 sect 1113 Lii Idhonesia peka na lsquoajꞌu ararsquo negraveti lii Yunani dhu pekana sukei Te ngaa Alkitab peka ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu dhegraveu raꞌa hua na Egravetu Idhonesia begraveka dhimu dhegraveuraꞌa boe hua ajꞌu lsquoararsquo De ajꞌu ara egravetu Alkitab leko-leo degravenge ajꞌu ara egravetu neꞌe 1117 Yesaya 567Yermia 711 1123 Mateos 1720 1 Korintus 132
Markus 1124 91 Markus 128ku 24Baku bhegravelu Sadꞌimiu parcayadegravenge dꞌara kateme ngaa dhu miumanegravengi tatu Ama Lamatua bisa hiamiu 25 Ladhe dhegraveu egraveci sabajꞌa aa tengaa na tegraveka dꞌara era degravenge dhegraveuleo negravengu hudꞌi laꞌe pabeꞌa uuru kudegravenge dhegraveu egraveegravena Ladhemiu tao segravemiegraveegravena Ama miu egravetu sorga heka sakueele sasala miu kegravena 26 [Ladhe abhunegraveti miu dhu tegraveka dꞌara degravenge dhegraveuho moꞌo boe hia abho na tatu Amamiu egravetu sorga noꞌo boe pabhegravelu eelesasala miu kahegraveirdquo]
Ra pakaregravei hak Lamatua Yesus(Mateos 2123-27 Lukas 201-8)
27 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi taruuRopa dꞌai Yerusalem ka ra maso hariasa Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiRopamaso asamadha Egravemu egraveegravena kegravetuagama Yahudi mese agama degravengedhegraveu heka-dhegraveu heka Yahudi segraveramai 28ka ra karegravei Yesus peka na ldquoCeeka dhu pua egraveu mai tao maruru egravetuneꞌe medꞌa na Cee ka hia egraveu hakrdquo
29 Te ngaa Yesus neꞌa na regravenguneo tenge jꞌara ho pamanahu Ne KaNa bꞌala si peka na ldquoJaꞌa neo karegraveimiu kahegravei Miu dhaa uuru ku Jaꞌaheka Jaꞌa dhaa miu kegravena 30 Jaꞌa neokaregravei miu segravemi neꞌe miu aaꞌi-aaꞌi mitadhe Yohanis tuka sarani egraveegravena sinama Cee ka dhu pua negravengu laꞌe saranidhegraveu Lamatua do dhegraveu rai-hahardquo
31 Ra pajiko laꞌe-mai ka ra padhuepeka na ldquoEea Nara egravedhi le Ladheegravedhi dhaa peka na lsquoAma Lamatua kadhu pua Yohanisrsquo na bꞌala hari pekana lsquoNga tao kamiu parcaya boe Yoha-nisrsquo 32 Te ngaa egravedhi bisa boe pekakahegravei na lsquoDhegraveu rai-haha dhu pua nersquoTe aadꞌo na dhegraveu ae tao degravenge egravedhiLula dhegraveu ae parcaya Yohanis egraveegravenadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuardquo
33 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi ngeꞌaboerdquo
Ka Yesus dhaa hari si peka naldquoLadhe segravemi egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe pekakahegravei cee ka dhu pua Jaꞌardquo
12Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu sabꞌa
oka anggor(Mateos 2133-46 Lukas 209-19)
1 Egravele ka Yesus padhai lii hari degravengekegravetu agama Yahudi mese agamadegravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌaYahudi segravera KaNa lole pake lii upamaegraveci peka na ldquoDhegraveu egraveci laꞌe tao okaho neo segravela anggor egravetu dedha rai naKa na tao tedhe reo nare oka egraveegravenaaa tao bak cue ho kanate egravei anggorasa dꞌara laꞌe kahegravei Hegraveia na patituegravemu madhenga oka cue dhu dedhaEgravele egraveegravena ka na hia dhegraveu leo sebꞌa okaegraveegravena ho ra pabagi egravei anggor Hegraveia napakegravedꞌi asa rai leo laꞌe
2 Lodꞌo dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetu huaanggor ka lamatua oka pua anapaleha na egraveci laꞌe asa dhegraveu sabꞌa okasegravera ho na manegravengi pala na 3 Ropadꞌai negravei ka dhegraveu sebꞌa segravera kegravepe rareka gamene Hegraveia ra pua ne legravepa degravengeai hua daꞌu-daꞌu
4 Ka lamatua oka pua hari anapaleha leo egraveci Te ngaa dhegraveu sebꞌasegravera dhedhe panuꞌa kegravetu na Ka rapamakae ne degravenge magegravele eele ne5Hegraveia lamatua oka egraveegravena pua hari anapaleha leo egraveci laꞌe Te ngaa dhegraveusebꞌa segravera hake pamadhe ne Ra taosamia egraveegravena ka lamatua oka pua taruuana paleha na laꞌe Te ngaa dhegraveusebꞌa segravera game cahagꞌe aa pamadhecahagꞌe 6 Ate eele dhodhoka anamone mesa dhu pasue negraveti lamatuaoka Lula na abhu heka jꞌara dhu leoka lamatua oka na pua ana dꞌegravelu nalaꞌe Na pajiko peka na lsquoSegravemi jaꞌa puaana dꞌegravelu jaꞌa laꞌe na regravengu segravemi raredegravenge beꞌa aa ra nanene nersquo
7 Hegraveia na pua ana na laꞌe Ropadhegraveu sebꞌa segravera regravedhi ana na maika ra papeka isi-aanga ra peka nalsquoWe Mi ladhe ku laa Mone hekanegravei pua ana dꞌegravelu na mai Ladhe amana madhe negravengu neꞌe ka dhu segraveminare aaꞌi-aaꞌi megravedha pusaka ama naDe mai ti pamadhe ne segravena ka egravedhitare pusaka narsquo 8Ka aaꞌi-aaꞌi ra kegravepe
1126 Sasuri lii Yunani dhu asli dhu uru tegraveka suri boe ayat 26 1126 Mateos 614-15 121Yesaya 51-2
Markus 129 92 Markus 1222
ka ra pamadhe ne hegraveia ra core eelengiꞌu aae na asa liꞌu tedhe laꞌe Liipakasame ne dꞌai sange neꞌe kardquo
9 Egravele egraveegravena ka Yesus karegravei dhegraveu ka-pai segravera peka na ldquoMadhutu ngangeemiu na lamatua oka egraveegravena tao dhegraveusebꞌa segravera tasa mera mia Madhutungangee Jaꞌa tatu negravengu mai ho pa-madhe aaꞌi dhegraveu sebꞌa segravera segravena ka nahia dhegraveu leo hari sebꞌa oka anggor na
10 Egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti baca le egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua pekanalsquoAbhu hadhu cue dhu tuka hadhu segravera
core eele leTe ngaa limuri ne jꞌajꞌi le hadhu
padhegravedi11 Ama Lamatua mesa Na dhu pili
nare ka Na pamadhegravedi hadhune
Negraveti egraveegravena ka egravedhi ladhe na beꞌatitu kegravenarsquo rdquo
12 Dhegraveu kapai segravera reꞌa degravengena Yesus padhai lii paraga pake liipakasame egraveegravena Regravengu segravera samasegravemi dhegraveu sebꞌa oka anggor egraveegravenaHegraveia ra tenge jꞌara ho neo kegravepe YesusTe ngaa ra madhaꞌu degravenge dhegraveu aedhu dꞌegravei lii holo-nori Yesus Ka rakako eele Ne
Dhegraveu neo sahegravedhe Yesus degravenge jꞌarabꞌae bea
(Mateos 2215-22 Lukas 2020-26)13 Egravele egraveegravena ka dhegraveu kapai Yahudi
se pua pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi degravengedhegraveu negraveti partei Herodes lasi pakaregraveidegravenge Yesus ho ra neo sahegravedhe Ne14Ka ra karegravei Ne peka na ldquoAmaMeseJiꞌi ngeꞌa na dꞌara Ama ku mola aadꞌegravei boe kapodꞌe-kabegraveli Ama meꞌadꞌara dhegraveu Ama peka dadꞌegravei Lamatuadegravenge mola-mola lula Ama pili boeregravehu dhegraveu De jiꞌi neo karegravei Amaku ca jꞌara Madhutu atora agamaYahudi egravedhi bisa bꞌae bea asa dhegraveuaae kapai dhu paredha Roma doaadꞌordquo
15 Te ngaa Yesus neꞌa le na regravenguneo sahegravedhe Ne segravena ka Na padhai lii
labꞌa paredha Roma Ka Yesus bꞌala sipeka na ldquoNga tao kamiu neo sahegravedheJaꞌa degravenge lii karegravei segravemi egraveegravena Cobꞌapadꞌelo ku mi Jaꞌa doi pudhi cuerdquo
16 Ka ra jꞌole doi pudhi cue hia NeHegraveia Yesus nare ka laladhe Ka Nakaregravei si peka na ldquoRegravehu degravenge ngaracee egravetu doi pudhi nerdquo
Ka ra dhaa pekana ldquoEgraveegravenadhegraveu aaekapai paredha Romardquo
17 Ka Yesus peka ldquoNaa ladhe segravemiegraveegravena ngaa dhu unu dhegraveu paredhahia asa dhegraveu paredha laꞌe Te ngaadhu unu Ama Lamatua hia asa AmaLamatua laꞌerdquo
Ropa tadegravengi rare lii bꞌala Na ka ramalaa lula Yesus peka dhu legraveke Negravetiegraveegravena ka dhegraveu segravera bisa heka sahegravedheNe
Dhegraveu madhe mamuri hari aa dhegraveupaleo egravemu egravetu sorga do aadꞌo
(Mateos 2223-33 Lukas 2027-40)18 Abhu partei agama dhu leo egraveci
ngara na partei Saduki Regravengu ajꞌapeka na dhegraveu madhe bisa heka ma-muri Ca tegraveka abhu dhegraveu Saduki pegraveri-pegraveri mai neo sahegravedhe Yesus 19 Kara padhai lii degravenge Yesus peka naldquoAma Mese Musa suri tegraveke le hiaegravedhi atora peka na ladhe dhegraveumoneegraveci madhe tegraveke eele dhegraveu egravemu na tengaa regravengu degravenge boe kolo na aridhegraveumonena bisa leo nare hari bhegravenibalu egraveegravena segravena ka abhu kolo ho bakupaꞌele kolongara aꞌa na dhu madheegraveegravena 20Mema Musa ajꞌa segravemi egraveegravenaTe ngaa jiꞌi neo karegravei Ama segravemi neꞌeabhu dhegraveu pidhu dhu paꞌaꞌari Moneuru leo uuru egravemu te ngaa madheabhu megraveka kolo 21 Ka ari na leo narebhegraveni balu egraveegravena Negravebhu boe ka ari namadhe te ngaa abhu boe kolo kahegraveiAri na ka tegravelu segravemi egraveegravena kahegravei na leonare bhegraveni balu egraveegravena te ngaa abhumegraveka kolo negravengu madhe 22 Taruu-taruu segravemi egraveegravena ka dꞌai ana limuritegraveka madhe kahegravei Negravebhu boe hegraveiabhegraveni balu egraveegravena madhe
1211 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822-23 1214 Dhegraveu aae kapai dhu paredha Roma ra pangare nelsquoKeserrsquo 1218 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 238 1219 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 255
Markus 1223 93 Markus 123423Naa Jiꞌi neo karegravei Ama segravemi neꞌe
dhegraveu bhegraveni egraveegravena leo le degravenge monedhegraveu pidhu Dꞌai lodꞌo egravele rai-hahane ho Lamatua pamamuri hari dhegraveumadhe bhegraveni ne jꞌajꞌi dhegraveu egravemu ceenegraveti dhegraveu pidhu segraverardquo
24 Yesus dhaa peka na ldquoLii karegraveimiu segravera tadha namiumeꞌa iiamegravekaisi Sasuri Mola-Megraveci Ama LamatuaMiu meꞌa boe koasa Lamatua kahegraveiDe miu sala titu kegravena
25 Mi nanene Segravemi neꞌe egravetu sorgadhegraveu paleo boe egravemu Dhegraveu madheaaꞌi-aaꞌi dhu Lamatua pamamuri harira paleo heka egravemu Segravemi egraveegravena kahegraveiana pajuu Ama Lamatua egravetu sorga26 Aa Jaꞌa peka mi miu lula-negraveti dhegraveumadhe mamuri hari do aadꞌo Musasuri tegraveke lula-negraveti ana aajꞌu dhu ainaꞌe te ngaa kegravepu boe Miu sanegravedꞌe liilolo egraveegravena do aadꞌo Ropa ai naꞌe anaaajꞌu egraveegravena Ama Lamatua peka degravengeMusa na lsquoJaꞌa ne Ama Lamatuanegraveti begravei-baki egraveu nuka Abraham Isakdegravenge Yakob Toke dꞌai sange neꞌeregravengu aaꞌi-aaꞌi manegravengi-mangajꞌi miJaꞌa erarsquo 27 Egravedhi teꞌa na begravei-bakiegravedhi segravera madhe negravebhu le Te ngaalula Ama Lamatua peka nare le naNegravengu jꞌajꞌi Lamatua regravengu era Negravetiegraveegravena ka egravedhi teꞌa na regravengu mamurihari le De masi ka dhegraveu madhe le tengaa ra mamuri hari De dhegraveu ma-muri dhu manegravengi-mangajꞌi mi AmaLamatua te ngaa dhegraveu madhe aadꞌosinama Negraveti egraveegravena ka ladhemiu kegravepetaruu aꞌajꞌa dhu peka na dhegraveumadhemamuri heka egraveegravena miu sala aerdquo
Lii paredha ho sue Lamatua aa suedhegraveu leo kahegravei
(Mateos 2234-40 Lukas 1025-28)28 Egravetu lodꞌo egraveegravena abhumese agama
egraveci dhu nanene Yesus padhai lii degravengedhegraveu negraveti partei Saduki segravera Mad-hutu aꞌabhu mese agama egraveegravena naYesus dhaa legraveke le lii karegravei regravenguHegraveia na karegravei Yesus peka na ldquoAmaJaꞌa neo karegravei segravemi neꞌe atora adꞌadegravenge lii paredha agama egravedhi ae titukegravena Madhutu aꞌabhu Ama negraveti lii
paredha dhu mai negraveti Musa mia kadhu hua iia risirdquo
29 Ka Yesus dhaa peka na ldquoLiiparedha dhu hua iia risi peka segravemineꞌe kalsquoMiu dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi mi Mi
nanene paieAma Lamatua egraveegravena mema Lamatua
egravedhiaa Kegravetu egravedhi kahegravei
Negravengu dhoka mesa Na dilamatua leo aadꞌo
30 De miu hudꞌi sue risi eele Ne negravetiaaꞌi-aaꞌi
Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi dꞌegraveipaꞌegraveci degravenge Ne degravenge dꞌarakateme
aa tadhe megraveu Nedegravenge sabꞌa egravera ho madhutu
dadꞌegravei Narsquo31 Aa lii paredha ka dua peka na
lsquoEgraveu hudꞌi sue ku dhegraveu leo sama segravemiegraveu sue ngiꞌu egraveu unu mursquo
Duaparedha seꞌe ka dhuhua iia risiAbhuheka lii paredha leo dhu risi eelenegraveti dua paredha seꞌerdquo
32 Ka mese agama egraveegravena bꞌala haripeka na ldquoTareꞌa Ama ku peka legravekekegravena Te Ama Lamatua jꞌajꞌi Kegravetuegravedhi Lamatua leo aadꞌo 33 Egravedhihudꞌi sue risi Ne toke dꞌara dꞌegravei hopaꞌegraveci degravengeNe tadhemegraveuNe degravengesabꞌa egravera ho madhutu dadꞌegravei Na Egravedhihudꞌi sue dhegraveu leo kahegravei sama segravemiegravedhi sue ngiꞌu egravedhi unu ti Lamatuadꞌegravei risi eele tatao segravemi egraveegravena negraveti egravedhimadhutu dhodhoka atora agama diTatao segravemi egraveegravena beꞌa risi negraveti egravedhitegraveti badha ho lati tunu hia Lamatuado tegraveti megravedha leo hia Nerdquo
34 Ropa Yesus nanene nare dhegraveu nedhaa segravemi egraveegravena ka Na pangee namese agama ne neꞌa degravenge beꞌa leHegraveia Yesus peka na ldquoEgraveu oe jꞌajꞌi unuAma Lamatua kegravenardquo
Egravele egraveegravena ka dhegraveu leo segravera bani hekapakaregravei degravenge Yesus lula dhegraveu egraveci sasegi boe Ne
1226 Kalua negraveti Masir 36 1230 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 64-5 1231 Atora negravetiAma-ama Agama 1918 1232 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 435 1233 Hosea 66 1234Lukas 1025-28
Markus 1235 94 Markus 133Kristus egraveegravena ana-egravepu dhegraveu aae
Daud te ngaaNegravengu lamatua Daud kahegravei(Mateos 2241-46 Lukas 2041-44)
35 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa dhegraveuae segravera egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi era Ka Na karegravei si peka naldquoMadhutu ngangee miu na tasamiaMese agama segravera ajꞌa peka na Kristusegraveegravena dhu Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uruka mai Madhutu ngangee regravengu naKristus egraveegravena dhoka ana-egravepu Daud Tengaa aꞌajꞌa segravemi egraveegravena dꞌai legraveke megraveumegraveka 36 Lula negraveti uru ka mai RohAma Lamatua dhu Mola-Megraveci pakeDaud ho suri peka nalsquoAma Lamatua peka lemi lamatua jaꞌa
naldquoMai homadhegravedimi era dhu hua
iia re babꞌoa gꞌana JaꞌaPe egraveegravena na Jaꞌa tao musu egraveu
pahaha iisi toke ra bisaboe dedꞌe kegravetu mi egraveursquo rdquo
37a De egravedhi teꞌa na dhegraveu aaeDaud paroa Kristus egraveegravena peka nalsquoLamatuarsquo na Negraveti egraveegravena ka ladhedhegraveu segravera peka na Kristus egraveegravenadhoka ana-egravepu Daud di egraveegravena dꞌaimegraveka Lula Negravengu egraveegravena jꞌajꞌi lamatuanegraveti Daud kahegraveirdquo
Yesus peka na pajiko paie meseagama dhu kapodꞌe-kabegraveli segravera
(Mateos 231-36 Lukas 2045-47)37b Ropa Yesus peka nare segravemi
egraveegravena dhegraveu ae segravera dꞌegravei titu kegravenananene Ne 38 Ka Yesus peka harisi ldquoMiu hudꞌi pajiko paie ku meseagama Regravengu dꞌegravei pasia pake kodhomadhera dꞌai rai lasi paraga degravengedhegraveu ae segravena ka dhegraveu dhu regravedhiregravengu segravera koa si peka na lsquoLadhe kulaa Dhegraveu segravera dhegraveu kapairsquo 39 Ladhesegravemi regravengu maso asa egravemu manegravengi-mangajꞌi do lasi raꞌa-sisi ra tengeera madhegravedi dhu beꞌa risi segravena kadhegraveu ae regravedhi si 40 De hua iia mipajiko paie Regravengu kapodꞌe-kabegravelibhegraveni balu ho parame rare egravemu bhegravenibalu segravera Te ngaa egravetu madha dhegraveuae regravengu pahuni bhabhelu ra segraveradegravenge jꞌara titu ho sabajꞌa pamadheraaae segravena ka dhegraveu peka na regravengu se
dhegraveu mola Te ngaa limuri mai naAma Lamatua hia huku dhu bia risiasa regravengurdquo
Bhegraveni balu hia doi kolete dhu ae risi(Lukas 211-4)
41 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe madhegravedipatangara degravenge boaraka derma egravetuEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Naladhe dhegraveumai pamaso doi kolete asadꞌara boaraka egraveegravena Ka Na ladhe dhegraveukaja segravera paregraveu doi ae 42Tengaa abhubhegraveni balu egraveci dhu degravenge boe ngaa-ngaa egraveci sa mai manegravengi-mangajꞌi kana pamaso dua doi asa dꞌara boarakaegraveegravena Dua doi dhu na pamaso egraveegravenakabꞌua ciki oodꞌe di
43 Egravele egraveegravena ka Yesus gape anamad-hutu Na ka Na peka ldquoMi ladhe kubhegraveni balu dhu degravenge boe ngaa-ngaanegravei Na pamaso dhoka dua doi di tengaa negravengu hia risi eele negraveti dhegraveu leosegravera 44 Dhegraveu leo segravera hia kolete negravetidoi sisa regravengu Te ngaa bhegraveni balune hia aaꞌi megraveu-megraveu doi negravengu asaLamatuardquo
13Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa
Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi guri eele(Mateos 241-2 Lukas 215-6)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu Na segravera kalua negraveti dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Roparegravengu dꞌai liꞌu hegraveia ana madhutu Naegraveci pajꞌujꞌu asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ka na peka ldquoAma Ladheku Egravemu neꞌe Ra tao rare saraga biaRa pagodꞌo rare hadhu segravera mera titukegravenardquo
2 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoEgravemune mema saraga titu kegravena Te negravebhuheka dhegraveu paguri eele ne Ka hadhu-hadhu segravera egraveci sa pamadhegravedi hekaegravetu dedha egravecirdquo
Tadha-tadha egravele rai-haha(Mateos 243-14 Lukas 217-19)
3 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi asaledhe Saitun ka Na madhegravedi egravetuera dhu patangara degravenge Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Hegraveia Petrus
1236 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Markus 134 95 Markus 1320Yakobis Yohanis degravenge Anderias maipadhai lii degravenge Yesus 4Ra karegravei akuregravengu na ldquoAma Lole hari ku lii dhuAma ku peka degravenge jiꞌi deo na Lodꞌomia segravera sa jꞌajꞌi Aa tadha-tadha nasamiardquo
5 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSadꞌi miu pajiko paie-iie segravena kabaku legraveke tipu 6 Te ladhe egraveegravena nadhegraveu ae mai tegravebꞌa kakara ho ra pekana lsquoJaꞌa ne Kristus Dhegraveu dhu AmaLamatua moa negraveti uru ka mairsquo Aara leko-monya dhegraveu ae 7 Ladhemiu megravedhi dhegraveu pamusu do tadegravengilii lolo dhegraveu papara-pakegravejꞌi degravengepakasiro egravetu mia-mia miu baku mad-haꞌu kahegravei Segravera sa hudꞌi jꞌajꞌi uuru kuTe ngaa lodꞌo egravele rai-haha egraveegravena dhaedꞌai megraveka 8 Dhegraveu negraveti ca suku maipamusu degravenge suku leo rai egraveci maipamusu degravenge rai leo Egravetu mia-miajꞌajꞌi rai opo degravenge kabake-mangangaSegravera sa jꞌajꞌi tadha sama segravemi dhegraveubhegraveni egraveci dhu kabake pegravedꞌa neo naraiisi
9 De hua iia na miu mage-mageTe egraveegravena na dhegraveu mai kegravepa miu hora nuni asa dhegraveu paredha agama dhupamaꞌegravete lii agama Aa ra gamemiu egravetu dꞌara egravemu-egravemu manegravengi-mangajꞌi Ho egraveegravena na regraveti miu asamadha dhegraveu dhu degravenge koasa lulamiumadhutu Jaꞌa Te ngaa beꞌa kahegraveineꞌe ne miu abhu tebho ho peka ko-longara Jaꞌa mi regravengu 10Te dhegraveu unuAma Lamatua hudꞌi lasi uuru ku loleLii Lolo Beꞌa Jaꞌa mi suku aaꞌi-aaꞌi egraveturai-haha ne heka lodꞌo egravele rai-hahane dꞌai kegravena 11 Sanegravedꞌe ee Ladhe raegraveki regravetimiu asa era pamaꞌegravete lii langumiu baku madhaꞌu peka na lsquoEgraveegravena najaꞌa neo padhai lii ngaa Do jaꞌa neodhaa ngaarsquo Ladhe dꞌai lodꞌo egraveegravenamiu padhai lii madhutu ngaa dhu RohMola-Megraveci Ama Lamatua peka degravengemiu
12 Egravetu dꞌara egravemu cue ladhe abhudhegraveu dhu parcaya Jaꞌa egraveegravena na aꞌarinegravengu tenge jꞌara ho pamadhe ne
Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe abhu ana dhuparcaya Jaꞌa egraveegravena na ama dꞌegravelu natenge jꞌara ho pamadhe ne Segravemiegraveegravena kahegravei ladhe abhu ina-ama dhuparcaya Jaꞌa egraveegravena na ana dꞌegravelu regravengutenge jꞌara ho pamadhe si 13De egraveegravenana dhegraveu dꞌegravei boe miu taga miu mad-hutu Jaꞌa Te ngaa dhegraveu cee dhu bisataha toke dꞌai egravele lodꞌo egraveegravena tatu AmaLamatua hia mamuri mi negravengurdquo
Jꞌaga mamuri miu te lodꞌo egravele rai-haha degravetu le
(Mateos 2415-28 Lukas 2120-24)14Yesus tuhuhari lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoEgraveegravena na abhu dhegraveu egravecidhu bhelu-katubꞌa risi eele mai Hona mai maso ka titu egravetu era laluri egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌidhu madhutu iia-iia na negravengu bisaboe egravetu era egraveegravena ho na pahera eraegraveegravena Negraveti egraveegravena ka Ama Lamatuategraveke eele era egraveegravena Ladhe miu megravedhile segravemi egraveegravena na mi pajiko paie-iie (Cee dhu baca lii neꞌe pajikopaie kahegravei) Egraveegravena jꞌajꞌi mi tadhapeka na lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera degravetu aele Ladhe megravedhi segravemi egraveegravena nadhegraveu-dhegraveu egravetu propensi Yudea lega-rai asa kolo ledhe lasi 15 Regravenguhudꞌi rai pamegraveri-megraveri segravena ka bakuabhu jꞌajꞌegravera Ladhe dhegraveu mai le asaliꞌu legravepa ia ka rare megravedha asa dꞌaraegravemu 16 Segravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu egravetudꞌara oka baku legravepa egravemu raremegravedha-papake 17Dhu jꞌegravera risi dhegraveu bhegravenidhu degravenge babia degravenge ina dhu pa-susu ana rara iisi hiu lula regravengu rairare boe 18 De hua iia risi miu saba-jꞌa segravena ka lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera bakulegraveke degravenge hegraveru egravejꞌi lai 19 Te jꞌajꞌegraveralodꞌo egraveegravena bia titu kegravena Mulai negravetiAma Lamatua tao rai-haha toke dꞌaisange neꞌe dhegraveu regravedhi megraveka jꞌajꞌegraveradhu bia segravemi egraveegravena Jꞌajꞌegravera bia segravemiegraveegravena lodꞌo limuri jꞌajꞌi heka hari20 Ladhe Ama Lamatua pabꞌabꞌe boelodꞌo jꞌajꞌegravera segravera abhu boe dhegraveu egravecisa dhu mamuri Te ngaa taga Ama
1311 Mateos 1017-20 Lukas 1211-12 1313 Mateos 1022 1314 Daniel 927 11311211 1316 Lukas 1731 1319 Daniel 121 Rai-haha Rupa Hiu 714
Markus 1321 96 Markus 1337Lamatua sue dhegraveu dhu Na hagꞌe naresegravera ka Na pabꞌabꞌe lodꞌo-lodꞌo jꞌa-jꞌegravera segravera
21 Ladhe lodꞌo dꞌai na miu tadegravengidhegraveu mai peka aku regravengu na lsquoLadheku Kristus egravetu neꞌersquo Aa dhegraveu leo haripeka aku regravengu na lsquoAadꞌo Kristusegravetu negraveirsquo Miu baku nanene kahegravei22 Te ladhe egraveegravena na dhegraveu mai hotegravebꞌa kakara peka na lsquoJaꞌa ne Kris-tusrsquo Aa cahagꞌe hari peka na lsquoJaꞌane dhegraveunegraveti lii padhai AmaLamatuarsquoEgraveegravena na ra tao tadha malaa ae-aedegravenge koasa nidhu ho kapodꞌe-kabegravelidhegraveu Regravengu patangi-tenge jꞌara segravenaka dhegraveu unu Ama Lamatua legraveke tipukahegravei 23 Negraveti egraveegravena ka miu pajikopaie-iie Mema lodꞌo jꞌajꞌegravera bia egraveegravenadꞌaimegraveka te ngaa Jaꞌa pasanegravedꞌe uurumiurdquo
Mamai Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa(Mateos 2429-31 Lukas 2125-28)
24 Egravele egraveegravena ka Yesus peka haridegravenge ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoLadhe egravele lodꞌo jꞌajꞌegraverasegravera nalsquoMadha lodꞌo jꞌajꞌi maroga
aa hegraveru heo heka25 Hua hegravetu-hua hegravetu begravebha negraveti
dedha-liru maiaa koasa-koasa egravetu dedha-liru
jꞌajꞌi kaco-balorsquo26 Egravele egraveegravena heka dhegraveu ladhe regravedhi
Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neEgraveegravena na Jaꞌa mai degravenge raꞌi-liru negravetidedha Hegraveia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhiaꞌegravera degravenge dadedha Jaꞌa 27 Ka Jaꞌaparedha ana pajuu Ama Lamatua negravetisorga ho puru lasi oru-kaboko dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌa hagꞌe kore negraveti mia-mia egravetu rai-haha ne negraveti suu haa dꞌaisuu dhimu negraveti suu badae toke dꞌaisuu balegraveurdquo
Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera jꞌajꞌi tadha ma-mai Lamatua Yesus
(Mateos 2432-35 Lukas 2129-33)28 Yesus tuhu hari lii padhai Na
peka na ldquoJaꞌa kore upamanegraveti ana aa-jꞌu Ladhe regraveu na mulai karara egraveegravena
tadha hegraveru hadhu degravetu le 29 Segravemiegraveegravena kahegravei ladhe miu megravedhi lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera jꞌajꞌi sama segravemi liipeka Jaꞌa deo na egraveegravena jꞌajꞌi mi tadhapeka na mamai Jaꞌa degravetu ae le 30Neꞌene Jaꞌa peka degravenge miu kegravena Negravetidhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumamuri se egraveegravena naabhu cahagꞌe dhu dhae madhe megravekate lodꞌo-lodꞌo dhu pegravenu degravenge jꞌajꞌegraverana dꞌai le 31 Masi ka liru degravenge rai-haha ne ele te ngaa lii holo-nori Jaꞌaele boe toke dꞌai mia-mia laꞌerdquo
Dhegraveu egraveci sa reꞌa boe lodꞌo mamaiYesus
(Mateos 2436-44)32 Yesus tuhu hari lii peka na
ldquoDhegraveu egraveci sa reꞌa boe lodꞌo do jamdhu Jaꞌa mai hari Ana pajuu AmaLamatua egravetu sorga segravera reꞌa boe kahegraveiJaꞌa mesa ku keꞌa boe kahegravei DhokaAmaKumesaNadi dhuneꞌa 33Negravetiegraveegravena ka miu aaꞌi-aaꞌi mi hudꞌi pajikopaie lula miu meꞌa boe lodꞌo dꞌai na
34 Negravebhu heka Jaꞌa laku tegraveke eelemiu kegravena te ngaa egraveegravena na Jaꞌa maihari Sama segravemi dhegraveu dhu laꞌe tegravekeeele egravemu negravengu ho laꞌe asa rai ka-jꞌegraveu Na pua ana-ana negravengu jꞌaga paieegravemu Aa na bagi hia si sasabꞌa Kana paredha ana madhenga egravemu segravenaka na jꞌaga paie toke dꞌai negravengu legravepahari 35 Miu hudꞌi jꞌaga megraveda-megraveukahegravei lulamiumeꞌa boe lodꞌomia Jaꞌamai hari sama segravemi ana madhengaegravemu neꞌa boe lodꞌo lamatua egravemu nalegravepa Legravepa lodꞌo nihia talora megravedaoe megraveu lodꞌo rea do lodꞌo negravetu miumeꞌa boe jam egraveegravena 36Mage dhoka namai sahegraveka te abhu miu dhu bhegravejꞌiluu era
37De ngaa dhu Jaꞌa peka degravengemiuneꞌe Jaꞌa peka legraveme degravenge dhegraveu leokahegravei lsquoMiu hudꞌi pajiko paie ho misoru mamai Jaꞌarsquo rdquo
[Dꞌai sange neꞌe ka Lamatua Yesuspadhai lii lula-negraveti lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegraveradhegraveu rai-haha degravenge ana madhutuNa segravera egravetu ledhe Saitun]
1324 Yesaya 1310 Yeskial 327 Yoel 21031 315 Rai-haha Rupa Hiu 612 1325 Yesaya 344Yoel 210 Rai-haha Rupa Hiu 613 1326 Daniel 713 Rai-haha Rupa Hiu 17 1332 Mateos2436 1334 Lukas 1236-38
Markus 141-2 97 Markus 141214
Dhegraveu aae-dhegraveu kapai tenge jꞌara hokegravepe Lamatua Yesus
(Mateos 261-5 Lukas 221-2 Yohanis1145-53)
1-2 Egravele egraveegravena ka kegravetu agama Yahudidegravenge mese agama segravera tenge jꞌaraneo kegravepe Yesus degravenge mau-mau Teregravengu neo pamadhe Ne Te ngaa egravetudꞌara padhue egraveegravena ra peka na ldquoTahaku Baku parai kegravepe Ne lula lodꞌokalela degravetu le Mage dhoka dhegraveu aesegravera patao degravenge egravedhirdquo
Regravengu padhai lii segravemi egraveegravena lula diidua lodꞌo ka dꞌai lodꞌo kalela dhegraveuYahudi dhu biasa ra peka na lsquoPaskarsquodegravenge lsquoPesta Roti dhu pake boe RagirsquoKalela se pasanegravedꞌe regravengu lodꞌo begravei-baki ra kalua negraveti rai Masir
Bhegraveni dhu pasuti egravei hegraveu megravengi dhukabꞌua mi Lamatua Yesus
(Mateos 266-13 Yohanis 121-8)3 Egravetu rae Betania abhu ca dhegraveu
ngara na Simon Uru egraveegravena dhegraveumadenge degravenge ne lula negravengu pegravedꞌakusta Te ngaa limuri ne egravele le negravetipapegravedꞌa na
Hegraveia lodꞌo kalela dhae dꞌai megravekana Yesus degravenge anamadhutu Na segraveralasi raꞌa-rinu egravetu egravemu Simon Egravetutalora raꞌa-rinu era dhegraveu bhegraveni egravecimai paraga Yesus Negravedꞌu degravenge botoegraveci dhu ra tao negraveti hadhu Isi botone egravei hegraveu megravengi asli dhu kabꞌua titukegravena dhu ra tao negraveti amo aajꞌu hegraveumegravengi Hegraveia bhegraveni ne pamae hegravebꞌaboto egraveegravena ka na pasuti egravei hegraveu megravengimi kegravetu Yesus ho jꞌajꞌi mi tadha pekana negravengu pakabꞌua Yesus
4 Te ngaa egravetu egraveegravena abhu dhegraveu leodhu raꞌa-rinu paꞌegraveci kahegravei Ropa dhegraveuse regravedhi dhegraveu bhegraveni ne tao segravemi egraveegravenahegraveia ra nasa Ka ra padhai lii padedhaiisi peka na ldquoNgaa ka unu bhegraveni negraveiNa bhori eele egravei hegraveu megravengi kabꞌua
aae egraveegravena 5 Beꞌa risi negravengu pahie egraveihegraveu megravengi egraveegravena ho laꞌe papala doi aesegravera mi dhegraveu dhu degravenge boe unu Tekabꞌua egravei hegraveu megravengi ne egraveci egraveegravena kadegravenge gaji tuka dꞌara ca tegraveurdquo Hegraveia rajegraveke bhegraveni ne
6 Te ngaa Yesus bꞌala lii regravengu akuNegravengu na ldquoMiu baku pasusa bhegravenine Hudꞌi laa Jaꞌa karejꞌe lula negravengupasuti le ngiꞌu Jaꞌa degravenge egravei hegraveumegravengineꞌe 7 Dhegraveu kasia segravera begraveli-begraveli egravetutalora miu De lodꞌo mia egraveegravena ka dhumiu lake mere na miu bisa soru-barasi Te ngaa negravebhu heka Jaꞌa paꞌegraveciheka degravenge miu 8 Mamuri Jaꞌanegravebhu heka egravetu rai-haha ne Degravengetatao bhegraveni ne negravengu lalau ngiꞌu Jaꞌasama segravemi negravengu pahegraveumegravengi memangiꞌu aae Jaꞌa ho padhane 9 Miupatadhe ee Egraveegravena na ladhe dhegraveu loleLii Lolo Beꞌa Ama Lamatua egravetu mia-mia na ra palolo kahegravei tatao beꞌabhegraveni neꞌe Segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌisanegravedꞌe negravengurdquo
Yudas paneꞌa lii degravenge dhegraveu ho pahieeele Lamatua Yesus
(Mateos 2614-16 Lukas 223-6)10 Egravele egraveegravena ka abhu ca dhegraveu negraveti
ana madhutu Yesus dhegraveu cangurudua segravera ngara na Yudas IskariotNegravengu kalua laꞌe tenge kegravetu agamaYahudi segravera ho neo pahie Yesus miregravengu Ropa na paraga degravenge regravenguka na peka naneo na 11 Lodꞌo kegravetuagama segravera tadegravengi naneo Yudas kara karejꞌe titu kegravena Hegraveia ra jaji pekana ldquoLadhe egraveu neo pahie Yesus degravengejiꞌi tatu jiꞌi bꞌaerdquo Hegraveia Yudas kalua kana mulai tenge jꞌara ho pahie Yesus
Lamatua Yesus naꞌa kalela Paskadegravenge ana madhutu Na
(Mateos 2617-25 Lukas 227-1421-23Yohanis 1321-30)
12 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge lodꞌo par-tama negraveti lodꞌo kalela dhegraveu Yahudi
141-2 Kalua negraveti Masir 121-27 143 Kabꞌua egravei hegraveu megravengi ne egraveci egraveegravena ka degravenge gaji tuka dꞌaraca tegraveu Alkitab lii Yunani peka na egravei hegraveu megravengi ne kabꞌua na 300 denari Aa ngara na nardos dhu uruegraveegravena dhegraveu tao negraveti amo aajꞌu hegraveumegravengi Alkitab lii Idhonesia peka na lsquonarwastursquo Aa boto egraveegravena tao negravetihadhu dhu bisa pae Boto ne kabꞌua kahegravei Alkitab lii Yunani peka na boto ne ra tao negraveti hadhu ngarana alabastros Alkitab lii Idhonesia peka na ngara hadhu ne lsquobatu pualamrsquo Ladhe kahegravei egravetu Lukas 737-38 147 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1511
Markus 1413 98 Markus 1427
De dꞌara lodꞌo egraveegravena regravengu tema tunuroti dhu degravenge boe ragi aa rorokahibꞌi-kalegravebho kahegravei Hegraveia ana mad-hutu Yesus segravera mai karegravei Ne akuregravengu na ldquoAma Doe neꞌe ne lodꞌokalela Paska egravedhi kegravena De Ama neojiꞌi lalau era kalela Paska egravetu miardquo
13 Hegraveia Yesus pua ana madhutu Nadhegraveu dua aku Negravengu na ldquoMiu lamiuuru ku asa dꞌara kota Egravetu negravei miuparaga degravenge dhegraveu mone egraveci dhupasae egravei dꞌara gꞌala iiki cue Lamimadhutu ne negraveti limuri 14 Ladhena maso asa egravemu mia egraveegravena ka namiu madhutu ne asa dꞌara Hegraveia miupekami lamatua egravemu egraveegravena segravemi neꞌelsquoAma Mese jiꞌi manegravengi kama egraveci hoNa neo tao kalela Paska degravenge anamadhutu Negravengursquo 15 Pe dhegraveu egraveegravenapajꞌujꞌu kama aae egraveci egravetu egravemu dedhana dhu na sadia nare le De miu duami dhoka lami lalau ngangaꞌa dirdquo
16 Hegraveia dua ra lasi ka asa dꞌarakota Dꞌai negravei regravengu regravedhi tareꞌasama segravemi ngaa dhu Yesus moa deona Ka ra sadia aaꞌi-aaꞌi ho Yesus siraꞌa kalela Paska egravetu era egraveegravena Egraveleegraveegravena ka dua ra lasi paroa Yesus si
17 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia Yesusdegravenge ana madhutu dhegraveu cangurudua segravera dꞌai era egraveegravena 18 Ka ra mad-hegravedi raꞌa sama-sama Egravetu talora raꞌaera Yesus padhai lii degravenge si akuNegravengu na ldquoMiu nanene ku Egraveegravena nadhegraveu egraveci negraveti miu se pahie eele Jaꞌamidhegraveu leordquo
19 Ropa tadegravengi lii egraveegravena anamadhutu Yesus segravera cagꞌagꞌa degravengemanyasa Ka regravengu egraveci-egraveci mulaikaregravei Yesus peka na ldquoDhegraveu dhu Amapeka egraveegravena jaꞌa aadꞌo sina mardquo
20 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoDhegraveu dhu cegravebꞌu roti palere-leredegravenge Jaꞌa asa dꞌara mago ne negravenguka dhu pahia Jaꞌa 21 Mi sanegravedꞌe Jaꞌane Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌahudꞌi madhe ku sama segravemi dhu suritegraveke le egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua Te ngaa kasia dhegraveudhu neo pahia Jaꞌa egraveegravena begraveli-camegravedꞌa
negravengu dui nare pala na Hua iia risiina na baku nara iisi nerdquo
Lamatua Yesus peka na roti degravenge egraveianggor jꞌajꞌi mi tadha ho egravedhi sanegravedꞌe Ne
(Mateos 2626-30 Lukas 2214-20 1Korintus 1123-25)
22 Ropa regravengu egravetu talora raꞌa eraYesus nare roti cue hegraveia Na manegravengimakasi mi Ama Lamatua Ka Na pa-mae roti ne hegraveia Na jꞌole asa anamadhutu Na segravera Ka Na peka naldquoRoti neꞌe ne ngiꞌu Jaꞌa kegravena Mereho miꞌardquo
23 Egravele egraveegravena ka Na nare galaa dhuisi degravenge egravei hua anggor Na manegravengimakasi mi Ama Lamatua kahegravei KaNa jꞌole galaa egraveegravena asa ana madhutuNa segravena ka rinu 24 Hegraveia Na pekaldquoEgravei anggor neꞌe ne raa Jaꞌa kegravena dhusuti segravena ka hia mamuri mi dhegraveu aeRaa ne jꞌajꞌi mi tadha ho pasanegravedꞌepeka na ngaa dhu Ama Lamatua moale egraveegravena limuri ne jꞌajꞌi le tareꞌa Mereho minu ka
25 Mi sanegravedꞌe paie Negraveti megraveda neꞌene Jaꞌa kinu heka egravei anggor Toke dꞌaiJaꞌa degravenge Ama Ku ngegravedꞌu paredhasama-sama egravetu sorga heka kinu harikegravenardquo
26 Egravele egraveegravena ka ra sodꞌa lii sodꞌaegraveci ho ra koa-kio kolongara AmaLamatua Ka megraveda egraveegravena kahegravei lasidegravenge asa ledhe Saitun
Lamatua Yesus peka uuru na begraveli-camegravedꞌa Petrus pasili Negravengu
(Mateos 2631-35 Lukas 2231-34Yohanis 1336-38)
27 Egravetu dꞌara kakako regravengu egraveegravenaYesus padhai lii peka na ldquoDꞌaramegravedaneꞌe ne miu aaꞌi-aaꞌi mi rai tegraveke eeleJaꞌa mesa Ku Sama segravemi dhu ra surile egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua peka nalsquoEgraveegravena na Ama Lamatua pamadhe ana
madhenga badhaka kahibꞌi-kalegravebho na rai pajꞌala
asa haa asa dhimursquo 1418 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 1424 Kalua negravetiMasir 248 Yermia 3131-34 1427 Sakaria137 1428 Mateos 2816
Markus 1428 99 Markus 144428 Egraveegravena na Jaꞌa madhe tareꞌa Te
ngaa lodꞌo Jaꞌa mamuri hari Jaꞌa lakuuru negraveti miu asa propensi Galileardquo
29 Ka Petrus bꞌala peka na ldquoAmaMasi ka dhegraveu leo rai eele Ama te ngaajaꞌa rai boerdquo
30 Hegraveia Yesus dhaa ldquoPetrus Mupatadhe Megraveda neꞌe kahegravei manukokotoo dꞌai megraveka dua hari te ngaaegraveu pasili le Jaꞌa tegravelu hari peka na egraveutadhe boe Jaꞌardquo
31 Ka Petrus pajegraveka degravenge Ne pekana ldquoAadꞌo segravemi egraveegravena Ama LadheAma madhe jaꞌa madhe degravenge Amakahegravei Te ngaa Jaꞌa pasili boe Ama aarai eele boerdquo
Angalai Petrus segravera lii egraveci egraveegravenakahegravei
Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌiegravetu dꞌara oka Getsemani
(Mateos 2636-46 Lukas 2239-46)32 Hegraveia Yesus si lasi dꞌai dꞌara oka
cue egravetu ledhe Saitun ngara na lsquoGet-semanirsquo Dꞌai egraveegravena hegraveia Yesus pekadegravenge ra ldquoMiu madhegravedi mate Jaꞌa mineꞌe Jaꞌa neo laku manegravengi-mangajꞌiasa negraveirdquo
33 Ka Yesus gale negraveti Petrus Yako-bis degravenge Yohanis lasi degravenge Ne Mu-lai negraveti egraveegravena ka Na rasa dꞌara Negravengumaꞌegravete laho mae-mae 34 Hegraveia Napeka degravenge anamadhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoDꞌara Jaꞌa pegravedꞌa titu kegravenaJaꞌa rasa segravemi oe madhe sa Miumadhegravedi mate mi neꞌerdquo
35-36 Hegraveia laꞌe ako kajꞌegraveu ciki negravetiera egraveegravena ka Na patitu kegravetu urutuu Naegravetu rai ka Na sabajꞌa peka na ldquoAmapasue Ladhe segravemi Ama dꞌegravei na Jaꞌabaku pasae jꞌajꞌegravera neꞌe dꞌai madheJaꞌa keꞌa le egravetu madha Ama abhu boengaa egraveci sa dhu Ama bisa boe taoDe ladhe bisa na Ama pakajꞌegraveu eelebabia neꞌe negraveti kabela-kao Jaꞌa Masika segravemi egraveegravena baku madhutu dadꞌegraveiJaꞌa te ngaa hudꞌi madhutu dadꞌegraveiAma Ku ka laardquo
37 Egravele egraveegravena ka Na legravepa asa anamadhutu Na dhegraveu tegravelu segravera te ngaara bhegravejꞌi luu Hegraveia Na paregravei si ka
Na padhai lii degravenge Petrus peka naldquoPetrusdagger Egraveu bhegravejꞌi do Jaꞌa negravebhuboe egravetu negravei te ngaamiu bisa boe bekemate Jaꞌa ciki sa 38 Kegravedꞌi ho pamakomusi madha egraveu Kegravedꞌi ka ho bekedegravenge Jaꞌa Dꞌara miu neo tao beꞌakahegravei te ngaa ngiꞌu miu roe De beꞌarisi miu sabajꞌa segravena ka ladhe miulegraveke dadugu-rariu miu baku man-ahurdquo
39 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe manegravengi-mangajꞌi ca tegraveka hari Negravengumanegravengi hari mi Ama Lamatua akuNegravengu na ldquoAma Ladhe bisa na Amapakajꞌegraveu eele babia ne negraveti Jaꞌa Tengaa hudꞌi madhutu dadꞌegravei Ama Kuka laardquo 40 Ka Na legravepa hari asa era anamadhutu Na dhegraveu tegravelu segravera Te ngaaregravengu bhegravejꞌi hari le lula musi madhara sakaa titu kegravena Hegraveia Na paregravei harisi te ngaa regravengu reꞌa boe dhaa segravemingaa mi Negravengu
41 Hegraveia Yesus tegraveke eele si ka laꞌemanegravengi-mangajꞌi dꞌai tegravelu hari kegravenaEgravele egraveegravena ka Na legravepa laꞌe paregravei anamadhutu Na segravera Na peka ldquoMiubhegravejꞌi taruu era Sange egraveegravena ka laaKegravedꞌi ka Te dhegraveu dhu neo pahie JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne nukamai degravenge angalai negravengu segravera Regravengumai kegravepe Jaꞌa ho saraka mi dhegraveubhelu-katubꞌa si 42 Kegravedꞌi ka Pamakomusi madha miu ho ladhe ku asa negraveiDhegraveu dhu neo pahie Jaꞌa ne nuka mainegravei Mai ho lati paraga degravenge sirdquo
Ra kegravepe Yesus(Mateos 2647-56 Lukas 2247-53
Yohanis 183-12)43 Ropa Yesus padhai lii era hegraveia
Yudas dꞌai madha Yesus degravenge dhegraveuae titu kegravena Regravengu mai regraveti degravengehela degravenge cegraveki ho kegravepe Yesus Dhegraveuse tao segravemi egraveegravena lula ra madhutulii paredha negraveti kegravetu agama Yahudimese agama degravenge dhegraveu heka-dhegraveuheka adꞌa segravera 44 Yudas hia mematadha mi dhegraveu ae se peka na ldquoLadhedꞌai negravei jaꞌa uu cee na Negravengu kegravenaDe mi kegravepe Nerdquo
dagger 1437 Alkitab lii Yunani suri peka na lsquoSimonrsquo egravetu neꞌe Simon ne ngara Petrus dhu leo 14381 Korintus 1013
Markus 1445 100 Markus 146445 Ropa Yudas si dꞌai era egraveegravena na
laꞌe asa madha Yesus Ka na lii akunegravengu na ldquoAma meserdquo Hegraveia na likunare Yesus ka na uu Ne 46Hegraveia dhegraveuae segravera ara asa madha Yesus ka rakegravepe Ne
47 Te ngaa ana madhutu Yesus egravecibete hela na ka na pare pamaꞌegravete regraveudhilu dhegraveu egraveci Dhegraveu dhu nuꞌa neegravenunegraveti kegravetu kapai risi agamaYahudi48 Hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu aedhu mai kegravepe Negravengu segravera aku negravenguna ldquoTasamia Miu ngee na Jaꞌa nedhegraveu bhelu do Ka miu mai kegravepeJaꞌa megraveti hela degravenge cegraveki 49 Begraveli-begraveliJaꞌa ajꞌamiu egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi te ngaa miu egraveci sa kegravepe boeJaꞌa Mai ka kegravepe Jaꞌa Te jꞌara ne jꞌajꞌisegravemi dhu suri tegraveke le egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatuardquo
50 Ana madhutu Yesus segravera mad-haꞌu titu kegravena Hegraveia ra rai tegraveke eeleYesus mesa Na egravetu egraveegravena
51-52 Egravetu era egraveegravena abhu ana monengegraveru egraveci kahegravei dhu madhutu Yesusre limuri Ana ne pahutu isi na degravengesigꞌi ca begravela Dhegraveu segravera neo kegravepe nekahegravei ka na rai tegraveke eele sigꞌi na egravetukacui-aai dhegraveu segravera lula na madhaꞌuHegraveia na rai degravenge boe megravedha-papakeegravetu ua na
Ra regraveti Lamatua Yesus asa ama-amajꞌue lii langu agama Yahudi
(Mateos 2657-68 Lukas 2254-5563-71 Yohanis 1813-1419-24)
53 Egravele egraveegravena ka ra regraveti Yesus asaegravemu kegravetu kapai risi agama YahudiEgravetu egraveegravena dhegraveu kapai segravera pakabokole Regravengu segravera nuka kegravetu agamaYahudi mese agama degravenge dhegraveuheka-dhegraveu heka adꞌa segravera
54 Ropa ra kegravepe regraveti Yesus Petrusmadhutu mau-mau negraveti limuri Hegraveiana maso kahegravei dꞌai madha egravemu kegravetukapai risi agama Yahudi ka na mad-hegravedi manyiru ai sama-sama degravengedhegraveu jꞌaga egravetu segravera
55 Egravetu dꞌara egravemu egraveegravena kegravetu agamaYahudi segravera padhue degravenge dhegraveu-dhegraveudhu madhegravedi jꞌue lii langu agamaRa patangi-tenge bukti ho pamanahu
Yesus lula ra neo pamadhe Ne Tengaa regravengu abhu boe bukti egraveci sa56 Ka ra paroa dhegraveu ae asa madhaho jꞌajꞌi sakasii segravena ka neo pabegravebheYesus Te ngaa lii sakasii regravengu segraveraegraveci degravenge egraveci pamegraveci boe
57 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu sakasii leodhu kegravedꞌi titu ka ra pakapodꞌe liipeka na 58 ldquoJiꞌi tadegravengi dhegraveu neꞌepeka na lsquoEgraveegravena na Jaꞌa paguri eele EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi dhu dhegraveurai-haha tao degravenge kacui-aai ra Tengaa egravele tegravelu lodꞌo ka Jaꞌa patitu korehari le Egravemu egraveegravena degravenge boe pakekacui-aai dhegraveursquo rdquo 59 Te ngaa lii loloregravengu segravera egraveci degravenge egraveci baka-leo hua
60 Hegraveia kegravetu kapai risi agamaYahudi egraveegravena kegravedꞌi titu egravetu taloradhegraveu ae dhu madhegravedi egravetu segravera Kana karegravei Yesus aku negravengu na ldquoDhegraveuaemai le galaa Egraveu Nga tao ka Egraveumau-mau moꞌo boe dhaa lii galaa segraverardquo
61 Te ngaa Yesus mau-mau lii boeca hegravebꞌa sa Egravele egraveegravena ka kegravetu kapairisi agama Yahudi ne karegravei hari Ne categraveka ldquoEgraveu peka ku laa Tareꞌa-reꞌa Egraveune Kristus Ana Ama Lamatua dhu Namoa negraveti uuru egraveegravena dordquo
62 Ka Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMema tareꞌa segravemi egraveegravena Negravengu egraveegravenaka Jaꞌa ne Begraveli-camegravedꞌa miu ladhemegravedhi Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane madhegravedi re babꞌoa gꞌana AmaLamatua egravetu sorga Koasa Negravengukapai risi eele Ladhe egraveegravena na Jaꞌadegravenge Negravengu ngegravedꞌu paredha sama-sama Egravele egraveegravena na Jaꞌa puru mai negravetisorga degravenge raꞌi-lirurdquo
63 Ropa tadegravengi nare lii padhaiYesus kegravetu kapai risi agama Yahudine nasa titu kegravena hegraveia na ciu pamaekodho madhera egravetu ua na Ka napajegraveka peka degravenge dhegraveu-dhegraveu dhumadhegravedi egravetu segravera aku negravengu naldquoEgravedhi parluu heka sakasii 64 Miutadegravengi le degravenge roꞌa dhilu miu siNegravengu unuNa ka dhu peka segravemi egraveegravenaNegravengu padedha iisi Na jꞌajꞌi Ana AmaLamatua Lii neꞌe ne lii dhu paꞌele iiekolongara Ama Lamatua Madhutu
1449 Lukas 1947 2137 1458 Yohanis 219 1462 Daniel 713
Markus 1465 101 Markus 158
atora agama egravedhi dhegraveu dhu tao iisi nasama segravemi Ama Lamatua dhegraveu egraveegravenahudꞌi legraveke huku madhe ku De mipamaꞌegravete tasamiardquo
Hegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi pamaꞌegravete pekana ldquoDhegraveu neꞌe ne tareꞌa-reꞌa salaDe Negravengu ne hudꞌi legraveke huku pa-madherdquo
65 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu kegravedꞌi lasisabhuu ilu mi regravehu Yesus Ra hutumusi madha Na ka ra game Ne Hegraveiara karegravei Ne aku regravengu na ldquoLadheEgraveu jꞌajꞌi dhegraveu megraveti lii padhai AmaLamatua na Egraveu peka segraveku Cee kadhu jꞌubhu Egraveurdquo Egravele egraveegravena ka rapua dhegraveu dhu madhenge Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ho mai pakakoregraveti Yesus Ropa ra kako ra tegravebꞌepaꞌoke Ne negraveti haa negraveti dhimu
Petrus pasili tegravelu hari peka nanegravengu tadhe boe Lamatua Yesus
(Mateos 2669-75 Lukas 2256-62Yohanis 1815-1825-27)
66-67 Megraveda egraveegravena Petrus madhegravediera egravetu madha egravemu egraveegravena Hegraveia egravenudhegraveu bhegraveni egraveci negraveti kegravetu kapai risiagama Yahudi mai ka negravedhi Petrusmadhegravedi manyiru ai Na ladhe kalooka regravehu Petrus ka karegravei aku negravenguna ldquoDeo na egraveu sama-sama degravengeYesus dhegraveu Nasaret egraveegravena sirdquo
68 Te ngaa Petrus dhaa peka naldquoAadꞌo Nga tao ka egraveu karegravei segravemiegraveegravena Jaꞌa tadhe boe Dhegraveu egraveegravenardquo HegraveiaPetrus kalua ka laꞌe titu egravetu hegravebꞌatedhe [Kabegravedhi laa manu kokotoo]Dagger
69 Hegraveia dhegraveu bhegraveni egraveegravena ladhenegravedhi hari Petrus Ka na peka degravengedhegraveu egravetu segravera aku negravengu na ldquoNegravengune ca dhegraveu negraveti regravengu kahegraveirdquo
70 Te ngaa Petrus pasili hari ka napeka ldquoTao-tao egraveu hujꞌu Jaꞌa tadheboe Dhegraveu neꞌerdquo
Negravebhu boe ka dhegraveu egraveci egravetu egraveegravenakahegravei peka hari mi Petrus aku negravenguna ldquoEgraveu ne baku pasili peka na egraveudegravenge boe dhegraveu seꞌe se We Miu seaaꞌi-aaꞌi mi dhegraveu Galilea sirdquo
71KaPetrus pabꞌala hari akunegravenguna ldquoJaꞌa bani subha Jaꞌa tadhe boeDhegraveu negraveirdquo
72 Petrus dhu padhai lii nare megravekakabegravedhi laa manu kokotoo ka duahari kegravena Hegraveia Petrus sanegravedꞌe liidhu Yesus peka degravenge negravengu ldquoLadhemanu kokotoo dꞌai megraveka dua hari teegraveu pasili le Jaꞌa tegravelu hari peka na egraveutadhe boe Jaꞌardquo
Ropa ngee negravedhi hegraveia Petrus tangidꞌara pegravedꞌa
15Ra regraveti Lamatua Yesus asa madha
gubernur Pilatus(Mateos 271-211-14 Lukas 231-5
Yohanis 1828-38)1 Madꞌae aae era dhegraveu-dhegraveu jꞌue
lii langu agama Yahudi segravera pareꞌa liiho pamadhe Yesus Ka ra egraveki regravetiNe lasi asa madha gubernur Pilatus2 Ropa dꞌai madha gubernur ka nakaregravei Yesus aku negravengu na ldquoTasamiaEgraveu ne tareꞌa Dhegraveu Aae Yahudi dordquo
Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoTareꞌaAma gubernur peka legraveke kegravenardquo
3Hegraveia kegravetu agamaYahudi segravera pekadegravenge gubernur aku regravengu na ldquoDhegraveuneꞌe tao sala ae titu kegravenardquo Hegraveia ralolo ka sasala Na egraveci-egraveci 4 Ka guber-nur karegravei hari Yesus ldquoEgraveu tadegravengi boelii padhai dhegraveu seꞌe do Dhegraveu seꞌepasala le Egraveu ae-ae Egraveu bꞌala ku laardquo
5 Te ngaa Yesus bꞌala boe ca hegravebꞌasa ka gubernur malaa
Gubernur Pilatus pamaꞌegravete na Yesusabhu huku madhe
(Mateos 2715-26 Lukas 2313-25Yohanis 1839mdash1916)
6 Tegraveu mai-tegraveu mai dhu tema leladhe dꞌai lodꞌo kalela Paska dhegraveuYahudi dhegraveu ae segravera pajꞌujꞌu anabegravedho egraveci ho gubernur patalale ne7 Lodꞌo egraveegravena ana begravedho egraveci ngara naBarabas Uru egraveegravena ra kegravepene taga napalabꞌa degravenge dhegraveu paredha Roma aana pamadhe dhegraveu kahegravei 8 Lula lodꞌotatao Paska egraveegravena oe degravetu le dhegraveu aelasi manegravengi gubernur Pilatus ka ra
1464 Atora negraveti Ama-ama Agama 2416 Dagger 1468 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe kalimat egravetudꞌara kurung ne
Markus 159 102 Markus 1524-25paꞌoo-parodha peka na ldquoAma guber-nur Lodꞌo tatao Paska degravetu le Lodꞌosegravemi neꞌe Ama gubernur patabuli kuana begravedho egraveci sama segravemi tegraveu-tegraveu urusegraverardquo
9 Hegraveia gubernur bꞌala lii regravenguldquoLadhe segravemi egraveegravena jaꞌa patabuli ceeTasamia ladhe jaꞌa patabuli DhegraveuAae Yahudi miu do Miu moꞌo doaadꞌordquo 10 Gubernur peka segravemi egraveegravenalula negravengu neꞌa le kegravetu agama Yahudika regraveti Yesus mai asa negravengu taga rakacegraveki degravenge Yesus
11 Hegraveia kegravetu agama Yahudi sedadugu dhegraveu ae segravera ho manegravengigubernur peka na ldquoJiꞌi ngoꞌo boeNegravengu Jiꞌi dꞌegravei dhoka patabuliBarabas dirdquo
12 Ka gubernur karegravei hari dhegraveu aesegravera ldquoLadhe segravemi egraveegravena Yesus dhu rapangare na lsquoDhegraveu Aae Yahudirsquo egraveegravenajaꞌa tao Ne tasamiardquo
13 Ka aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo peka naldquoPamadheNe PakuNemi ajꞌu palolo-palegravebhardquo
14 Hegraveia gubernur karegravei si akunegravengu na ldquoSasala Na ngaa Jaꞌaparisa kore le Te ngaa abhu boesasala Na egraveci sa dhu Negravengu taordquo
Te ngaa dhegraveu se asa ka hino paꞌoo-parodha aku regravenguna ldquoPamadheNePaku Ne mi ajꞌu palolo-palegravebhardquo
15 Lula gubernur neo pakarejꞌedꞌara dhegraveu ae segravera ka na patabuliBarabas madhutu dadꞌegravei regravengu Ka naparedha dhegraveu jꞌaga segravera lasi kalabheYesus pake gui Game rare Ne hegraveiasordadꞌu segravera regraveti ka Yesus lasi neopaku pamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
Sordadꞌu segravera game paꞌasu LamatuaYesus
(Mateos 2727-31 Yohanis 192-3)16 Egravele egraveegravena ka sordadꞌu segravera egravere
regraveti Yesus asa era dhu taleo egraveci egravetumadha egravemu gubernurdagger Ka ra paroa
anga sordadꞌu dhu leo segravera ca batal-ion ho pakaboko 17 Ra papake Yesuskodho madhera aae egraveci dhu mea oesegravemi mangegraveru sa sama segravemi megravedha-papake dhegraveu aae-dhegraveu aae Ka rareloro ajꞌu dhu padhudhu ho egravenyu soloHegraveia ra egravenyi solo padhudhu egraveegravena mikegravetu Yesus Ka ra tao Ne segravemi dhegraveuaae dhu dedꞌe hiu dhu pake solo dhegraveuaae
18 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra sangaja pak-abꞌua Yesus Ra peka aku regravenguna ldquoAma Dhegraveu Aae Yahudi dhu huaiiardquo 19 Aa ra sangaja pacudꞌu kegravetuho pakabꞌua Yesus Ka ra sabhuu ilupegraveri-pegraveri hari mi regravehu Yesus Segravemiegraveegravena kahegravei ra dꞌeu kegravetu Yesus degravengegui pahari-pahari 20 Ropa ra taorare segravemi egraveegravena ka ra bhoke eelekodho madhera negraveti ua Na Ka rapapake hari megravedha-papake Na Egraveleka regraveti Yesus asa liꞌu Yerusalem honeo paku Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebhadꞌai madhe
Ra paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Lukas 2326-43Yohanis 1917-27)
21 Ropa regravengu kalua negravetiYerusalem dꞌai talora jꞌara paragadegravenge dhegraveu kota Kirene egraveci Ngarana Simon ama negraveti Aleksanderdegravenge Rufus Ropa na neo maso asaYerusalem sordadꞌu segravera pakasetine pasae ajꞌu palolo-palegravebha Yesus22 Egravere regraveti Yesus asa era egraveci ngara naGolgota (Sasoa na lsquoera rui kegravetursquo)23Dꞌai era egraveegravena ra neo hia Yesus ninuegravei hua anggor manyilu dhu pabꞌalidegravenge egravei naꞌi segravena ka Na taha rariinegraveti nuꞌa-nuꞌa egravetu ngiꞌu Na segravera Tengaa Yesus noꞌo boe ninu 24-25 Hegraveiara paku kacui-aai degravenge haga Yesusegravetu ajꞌu palolo-palegravebha Paku rare kara patitu ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravenaele boe dꞌara hake ceo madꞌae sa
1515 Sordadꞌu Roma kalabhe Lamatua Yesus pake cambuk Cambuk ne uru egraveegravena ra tao negraveti dhariceo dhu egraveki egravetu suu gui egraveci Categraveka-categraveka ra tao megravedha madegraveka aa mariu egravetu suu dhari segravera Megravedhamadegraveka aa mariu segravera segravemi rui badha tamegraveru do aadꞌo na begravesi Ladhe kalabhe pahari-pahari pakecambuk segravemi neꞌe kaꞌuri dhegraveu bisa ciu eele dagger 1516 Era sordadꞌu segravera ra pangare degravenge lii Latinpeka na praetorium Benteng egraveegravena egravetu dꞌara kompleks egravemu jabatan gubernur 1521 Roma 1613
Markus 1526 103 Markus 1540-41Egravele egraveegravena ka sordadꞌu segravera egravere lot horeꞌa cee ka dhu abhu megravedha-papakeYesus 26Ka ra suri egravetu papa egraveci dhura paku re dedha kegravetu Yesus peka na
ldquoNeꞌe ne Dhegraveu Aae YahudirdquoRegravengu pake alasan egraveegravena ka ho
huku pamadhe Yesus 27 Egravetu egraveegravena rapaku parapo dhegraveu dua kahegravei paꞌegravecidegravenge Yesus Egraveci re cabegraveka gꞌanaaa egraveci hari re cabegraveka kariu Yesus28 [Degravenge jꞌara ne regravengu madhutusama segravemi dhu ra suri tegraveke egravetu dꞌaraSasuri Ama Lamatua peka na ldquoRa taoNe sama segravemi dhegraveu bhelurdquo]Dagger
29 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kako re egraveegravenaladhe regravedhi Yesus dhu ra paku egravetuajꞌu palolo-palegravebha Ka ra pakarekokegravetu aa ra padhai lii pamakae Yesusaku regravengu na ldquoHeh Egraveu ne pekana Egraveu bisa paguri eele Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ho dꞌara tegravelulodꞌo Egraveu pakegravedꞌi hari si 30 Egraveu purusegraveku negraveti ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravena hopatabuli ngiꞌu Egraveu Ladhe segravemi egraveegravenaheka jiꞌi parcaya na Egraveu ne Ana AmaLamatuardquo
31 Segravemi egraveegravena kahegravei kegravetu agamaYahudi segravera padhai lii pamakaeYesus aku regravengu na ldquoNegravengu nepatabuli le dhegraveu leo negraveti rupa-rupajꞌajꞌegravera te ngaa Negravengu bisa boepatabuli ngiꞌu Negravengu unu Na negravetijꞌajꞌegravera neꞌe 32 Negravengu peka unu NaNegravengu ne lsquoKristusrsquo dhu uru egraveegravena AmaLamatua moa tegraveke le Dhegraveu leo pekana Negravengu ne Dhegraveu Aae Israꞌel Ladhetareꞌa segravemi egraveegravena hudꞌi laa Na purunegraveti ajꞌu palolo-palegravebha ne segravena kajiꞌi ngegravedhi Ne Heka jiꞌi parcaya Nekegravenardquo
Dhegraveu dua dhu ra paku sama-samadegravenge Yesus segravera padhai lii pamakaeYesus kahegravei
Lamatua Yesus madhe(Mateos 2745-56 Lukas 2344-49
Yohanis 1928-30)
33 Dꞌara lodꞌo titu mera sa era egraveegravenamaroga toke dꞌai hake tegravelu loo nihia34 Dꞌai hake tegravelu nihia hegraveia Yesuspaꞌoo pake lii Aram peka na ldquoEloiEloi Lema sabaktanirdquo (Dhu sasoapeka na ldquoLamatua Jaꞌa Lamatua JaꞌaNga tao ka Ama Ku tegraveke eele Jaꞌa segravemineꞌerdquo)
35 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu egravetu egraveegravenatadegravengi lii paꞌoo Yesus Ka ra pekaldquoMiu nanene ku laa Te Na paroa Eliadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua uruegraveegravenardquo 36 Ka dhegraveu egraveci rai laꞌe nare uladhasi ka na cegravebꞌu asa dꞌara egravei huaanggor manyilu Hegraveia nare ula egraveegravenaegraveki egravetu suu tatea egraveci ka na soro asapanyoro Yesus ho Na camuci Dhegraveuegraveegravena peka ldquoEgravedhi tatae segraveku Cee neꞌatao-tao Elia mai ho papuru Ne negravetiajꞌu palolo-palegravebha egraveegravenardquo
37 Hegraveia Yesus paꞌoo hari ca tegravekaheka Na madhe kegravena
38 Egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi abhu begravela dhu bhegravela aaera kadhoe paꞌabhe Kama Luri Mola-Megraveci Ropa Yesus maꞌegravete aꞌae begravela nemae cegraveri bagi mi dua negraveti dedha tokedꞌai haha
39 Egravetu Golgota abhu komedhaa sor-dadꞌu jꞌaga dhu titu degravetu ajꞌu palolo-palegravebha Yesus Ropa ladhe negravedhimamadhe Yesus na cagꞌagꞌa Hegraveia napeka aku negravengu na ldquoIra ii Mematareꞌa Dhegraveu neꞌe ne Ana AmaLamatuardquo
40-41 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegravenidhu madhutu lasi asa era egraveegravena kahegraveiRa titu negraveti kajꞌegraveu ladhe regravedhi ma-madhe Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebhaegraveegravena Regravengu se ka dhu uru egraveegravena lalau-laloꞌo Yesus egravetu Galilea Regravengu segraveranuka Salome Maria negraveti rae Mag-dala degravenge Maria egraveci hari (nuka inaYakobis degravenge Yoses)sect degravenge dhegraveubhegraveni leo hari dhumai asa Yerusalemsama-sama degravenge Yesus
1524-25 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 Dagger 1528 Sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka pamaso boe ayat28 1528 Yesaya 5312 1529 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 10925 Markus 1458 Yohanis 219 1534 Lii Sodꞌa Koa-Kio 222 1536 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 1538 Kalua negraveti Masir2631-33 sect 1540-41 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri peka na lsquoina Yosesrsquo Cahagꞌe hari peka na lsquoinaYosef rsquo 1540-41 Lukas 82-3
Markus 1542-43 104 Markus 169Ra padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Lukas 2350-56
Yohanis 1938-42)42-43 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia dhegraveu
egraveci tenge jꞌara ho papuru ngiꞌu aaeYesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebha Dhegraveuegraveegravena ngara na Yusuf negraveti kota Ari-matea Negravengu neꞌe kahegravei ca dhegraveudhu jꞌue lii langu agama YahudiNegravengu dhegraveu dꞌara beꞌa kahegravei Aanegravengu mate negravebhu le paredha AmaLamatua mai
Lodꞌo Yesus madhe egraveegravena legraveke hariJumat Begraveli na legraveke lodꞌo manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi Negraveti egraveegravena kaYusuf neo papuru eele ngiꞌu aaeYesusegravetu dꞌara lodꞌo hari Jumat egraveegravena Kana pabani iisi na laꞌe paraga degravengegubernur Pilatus manegravengi ho papurungiꞌu aae Yesus 44 Ropa gubernurtadegravengi lii manegravengi Yusuf ne namalaa Hegraveia na peka aku negravengu naldquoEea Nga tao ka dhegraveu Ne madhemalai sa mia ne Jaꞌa ngee na dhaemadhe megravekardquo
Hegraveia na pua dhegraveu lasi paroa komed-haa ka na karegravei ne aku negravengu na ldquoSamia Yesus madhe le do dhaerdquo
45 Komedhaa egraveegravena bꞌala peka naldquoTareꞌa ama Na madhe le karegravei deonardquo Ropa gubernur tadegravengi nare liidhaa egraveegravena hegraveia na hia Yusuf laꞌe narengiꞌu aae Yesus
46Hegraveia Yusuf laꞌe hegraveli begravelamadheradhu kabꞌua egraveci ka na laꞌe asa GolgotaDꞌai negravei ka na papuru ngiꞌu aae Yesusnegraveti ajꞌu palolo-palegravebha Na pahutungiꞌu aae Yesus degravenge begravela hiu Tegraveuegraveegravena ra heka pae rare roꞌa egraveci egravetudꞌara hadhu aae Hegraveia ra nedhe regravetingiꞌu aae Yesus asa dꞌara roꞌa egraveegravenaKa ra loli rare hadhu kabela dhu kapaiegraveci ho ra begravedho paie hegravebꞌa roꞌa egraveegravenaEgravele egraveegravena ka Yusuf si legravepa
47 Lodꞌo egraveegravena Maria negraveti rae Mag-dala degravenge Maria egraveci hari (inaYoses) madhutu dꞌai era egraveegravena kahegraveiDua ra regravedhi era dhu ra padhaneYesus ka ra patadhe paie era egraveegravena
16Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-8 Lukas 241-12 Yoha-
nis 201-10)1 Begraveli egraveegravena legraveke hari Sabtu nuka
lodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi Ropalodꞌo cegravena laꞌe Maria negraveti rae Mag-dala Maria dhu leo hari (ina Yakobis)degravenge Salome lasi hegraveli egravei hegraveu megravengisegravena ka begraveli regravengu bisa lasi pasuti mingiꞌu aae Yesus madhutu adꞌa dhegraveuYahudi 2 Ropa hari Migu madꞌae aaeegraveegravena tegravelu ra lasi asa roꞌa Yesus 3-4Egravetutalora jꞌara tegravelu ra padhue aku regravenguna ldquoWaa Dꞌai negravei na cee ka dhu bisaloli eele hadhu aae egraveegravena negraveti hegravebꞌaroꞌa Egravedhi tegravelu ti bisa boe lula hadhuegraveegravena kapai biardquo
Te ngaa ropa regravengu dꞌai roꞌa egraveegravenaregravedhi hadhu egraveegravena dhu hari eele le negravetihegravebꞌa roꞌa 5 Hegraveia bhegraveni se maso asadꞌara Regravengu cagꞌagꞌa titu kegravena lulaegravetu dꞌara roꞌa egraveegravena regravedhi ana monengegraveru egraveci madhegravedi egravetu sebhe gꞌanaregravengu dhupakemegravedha pudhi lao-lao6 Hegraveia mone ngegraveru egraveegravena peka degravengeregravengu ldquoBaku madhaꞌu Jaꞌa keꞌa namiu mai tenge Yesus dhegraveu Nasaretdhu ra paku pamadhe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Na aadꞌo heka egravetu neꞌe lulaNa mamuri hari le Mai ho ladhe unumi te ngiꞌu Yesus aadꞌo heka egravetu eradhu ra pajꞌunu Na 7De lami ka lai-laiho lole degravenge Petrus si peka na Yesusmamuri hari le Na laꞌe uuru le asaGalilea Egraveegravena na regravengu paraga degravengeYesus egravetu negravei segravemi dhu uru egraveegravena Napeka mema le degravenge regravengu De lamikardquo
8 Ropa bhegraveni se regravedhi heka ngiꞌuYesus egravetu era dhu ra pajꞌunu Naregravengu cagꞌagꞌa Ka rai asa liꞌu lasiHegraveia regravengu legravepa degravenge ka ra peka boedegravenge dhegraveu egraveci sa egravetu jꞌara lula regravengumadhaꞌu titu kegravena
Yesus paraga degravenge Maria negraveti raeMagdala
(Mateos 289-10 Yohanis 2011-18)9 Hari Migu madꞌae aae era Yesus
padꞌelo uuru ngiꞌu Na mi Maria negraveti 167 Mateos 2632 Markus 1428
Markus 1610 105 Markus 1620Magdala dhu uru egraveegravena Yesus babegravegeeele nidhu pidhu negraveti negravengu 10 Ropana negravedhi nare Yesus hegraveia laꞌe degravengeka peka degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu uruegraveegravena madhutu Yesus Dhegraveu segravera pak-aboko taruu egravetu era egraveci Regravengu egravetudꞌara susa era taga ra ngee mamadheYesus 11 Ka Maria peka degravenge regravenguaku negravengu na ldquoNga tao ka miu susaera Susa ia ka te Yesus mamuri harile Deo na jaꞌa heka paraga degravenge Nekegravenardquo
Te ngaa regravengu aaꞌi-aaꞌi dhaa akuregravengu na ldquoEgraveu ne monya Jiꞌi legravekaboerdquo
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu Na midhegraveu dua
(Lukas 2413-35)12 Egravele egraveegravena ka dhegraveumadhutu Yesus
dhegraveu dua lasi asa rae egraveci Ropa dꞌaitalora jꞌara Yesus padꞌelo ngiꞌu degravengesi Te ngaa Negravengu ubꞌa le Negravebhu boeheka ra tadhe Ne 13Hegraveia dua ra legravepahari lasi peka degravenge angalai ra segraveraaku regravengu na ldquoWee Miu nanene kulaa Lai-lai deo na jiꞌi paraga le degravengeYesus egravetu jꞌarardquo
Te ngaa angalai ra aaꞌi-aaꞌi dhaaaku regravengu na ldquoEeh Miu baku monyasegravemi egraveegravenardquo
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu mi anamadhutu Na aaꞌi-aaꞌi
(Mateos 2816-20 Lukas 2436-49Yohanis 2019-23 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 16-8)
14 Egravele egraveegravena ka Yesus paraga degravengeana madhutu Na segravera dhegraveu canguruegraveci ropa ra madhegravedi raꞌa-rinu KaNa jegraveke si aku Negravengu na ldquoWee Miukegravetu hadhu paꞌae sa mia ne Dhegraveupeka le degravenge miu regravengu regravedhi le Jaꞌadegravengemusimadha regravengu te ngaamiuparcaya boe Aku miu na dhegraveu segraveramonya De neꞌe ne Jaꞌa unu ku maiMema tareꞌa Jaꞌa madhe te ngaa Jaꞌamamuri hari le Demegravedhi le sina ma
15 De lami ka asa mia-mia palegravemerai-haha ne Peka degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa ne 16 Dhegraveu
cee dhu parcaya Jaꞌa aa abhu saraniegraveegravena na Ama Lamatua hia ne mamurisegravena ka na bisa pea taruu degravenge Neegravetu sorga Te ngaa cee dhu par-caya boe Jaꞌa egraveegravena na negravengu abhuhuku negraveti Lamatua ka Lamatua coreeele ne asa liꞌu laꞌe ho na pea taruuegravetu negravei 17 Aa dhegraveu dhu parcayaJaꞌa segravera regravengu tao rupa-rupa tadhamalaa segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera reꞌapeka na ldquoKoasa ra mema mai negravetiAma Lamatuardquo Conto segravemi egraveegravena naregravengu bisa babegravege eele nidhu pakekolongara Jaꞌa Ladhe egraveegravena na AmaLamatua hia si padhai lii pake lii leodhu regravengu mesa ra dhane rare boe18 Ladhe regravengu kegravepe mege dhu degravengeraco do rinu legraveke raco ngaa-ngaa taoboe Ladhe ra tao kacui-aai asa dhegraveupegravedꞌa dhegraveu egraveegravena egravele negraveti papegravedꞌa-taregravegu nardquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga(Lukas 2450-53 Lii Lolo negraveti Dhegraveu
Pajuu-paleha 19-11)19 Ropa padhai lii egravele degravenge ana
madhutu Na segravera hegraveia Ama Lamatuapacaꞌe Yesus asa sorga Egravetu negraveiNegravengu jꞌajꞌi ai gꞌana Ama Na ka regravedꞌuparedha sama-sama
20 Egravele egraveegravena hegraveia ana madhutu Nasegravera madhutu paredha Na Regravengu lasiasa mia-mia ho lole mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Lii Lolo Beꞌa Yesus Hegraveia AmaLamatua hia si koasa ho ra tao tadha-tadha malaa dhu Yesus peka le degravengeregravengu Negraveti egraveegravena ka dhegraveu ae parcayaYesus taga regravengu reꞌa le Lii Lolo Beꞌaegraveegravena legraveke tareꞌa-reꞌa
1615 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 18 1619 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 19-11
Lukas 11-3 106 Lukas 118
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriLukasNga tao ka Lukas suri lii lolo ne
1-3AmaTeofilus dhu jaꞌa pakabꞌuaLii mahoꞌo negraveti jaꞌaDhegraveu ae dhu suri segraveku le lii lolo
negraveti mamuri degravenge sasabꞌa-laꞌa Yesusdhu jꞌajꞌi egravetu talora aae jiꞌi Regravengusuri lii lolo segravera pake lii lolo dhu paraireo negraveti jiꞌi asa jiꞌi karegravei negraveti uruka dhu jiꞌi ngeꞌa negraveti dhegraveu-dhegraveu dhudegravetu degravenge Lamatua Yesus aa negravetidhegraveu leo dhu ladhe regravedhi degravenge musimadha ra Lii lolo seꞌe legraveke mola-mola degravenge mamoa Ama Lamatuakaregravei negraveti uru kegravena
De jaꞌa parisa kore le toke lutudegravenge beꞌa jꞌara segravera aaꞌi-aaꞌi ra mu-lai negraveti jꞌajꞌajꞌi ra Hegraveia jaꞌa pamaꞌegraveteho segravena ka suri si paie-iie egravetu dꞌarasasuri neꞌe karegravei negraveti jꞌajꞌajꞌi ra Degravengejꞌara ne ama bisa meꞌa megraveu ngaa dhujꞌajꞌi le 4 Aa ama bisa parcaya ngaadhu dhegraveu lole segravera lii dhumonya boeAaꞌi-aaꞌi se jꞌajꞌi tareꞌa
Ana pajuu Lamatua negraveti sorga pekategraveke jꞌajꞌajꞌi Yohanis tuka sarani
5 Jꞌajꞌajꞌi lii lolo ne segravemi neꞌe lodꞌodhegraveu aae Herodes negravedꞌu paredha egravetupropensi Yudea abhu ca dhegraveu dhungara na Sakaria Negravengu ne ca dhegraveuama agama Yahudi Aa negravengu kahegraveica dhegraveu negraveti kaboko ama agama AbiaDhegraveu egravemu Sakaria ngara na Elisa-bet ca dhegraveu ana-egravepu negraveti ama agamakahegravei Te Elisabet ne ana-egravepu negravetiHarun aꞌa Musa 6 Dua ra mamurimola madhutu paredha degravenge atoraaaꞌi-aaꞌi negraveti Ama Lamatua Aa dhegraveupakabꞌua si kahegravei 7 Dua ra dhu hekale te ngaa dhu abhu boe kolo te eraana negraveti Elisabet dhu begravedho megraveno
8 Ca tegraveka Sakaria degravenge dhegraveu dꞌarakabokoAbia legraveke lodꞌo regravengu sabꞌa egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiegravetu kota Yerusalem 9Madhutu atoraama agama hudꞌi egravere lot ho reꞌa ceeka dhu maso asa Kama Mola-Megravecidhu egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Egravetu era egraveegravena dhegraveu ne hudꞌipasegravebu ai pake ajꞌu hegraveu megravengi egravetumadha Ama Lamatua Lodꞌo egraveegravenaSakaria legraveke lot 10Hegraveia laꞌe degravenge kaasa dꞌara Negravengu dhu talora pasegravebu aiegravetu dꞌara Kama egraveegravena dhegraveu ae-ae dhusabajꞌa egravetu madha Egravemu 11 Cagꞌagꞌalaa ana pajuu Ama Lamatua ca dhegraveunegraveti sorga titu re begraveka gꞌana era tunuajꞌu hegraveu megravengi ne
12 Ropa ladhe negravedhi Sakaria mad-haꞌu titu kegravena ka neꞌa heka tao segravemingaa 13 Te ngaa ana pajuu ne liiaku negravengu na ldquoSakaria Baku mad-haꞌu Te Ama Lamatua tadegravengi lelii manegravengi-mangajꞌi egraveu De begraveli-camegravedꞌa dhegraveu egravemu egraveu nara iisi anamone ca dhegraveu Egraveu hudꞌi pangarene Yohanis 14 Egraveegravena na dhegraveu aekarejꞌe kahegravei sama-sama degravenge miulula miu abhu ana Begraveli-camegravedꞌa anane pakarejꞌe dꞌara egraveu 15 Koasa negravetiRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci bera-bera degravenge ne karegravei negraveti ina na kadꞌonegravengu era Negravengu ne hudꞌi luri ninudhua ara-dhua pegravedꞌu Ropa na kapaiAma Lamatua pake ne jꞌajꞌi dhegraveu dhudegravenge kolongara 16 Begraveli-camegravedꞌaegraveegravena pamako nare dhegraveu Israꞌel ae-ae ho ra legravepa hari asa Ama Lamatuaregravengu 17 Tatao degravenge koasa na nukasegravemi Elia ca dhegraveu dhu negraveti lii padhaiAma Lamatua karegravei uru Negravengu nemai uuru negraveti Lamatua egravedhi Negravengune bisa kabegraveli dꞌara ina-ama ho suehari ana-ana ra Aa dhegraveu dhu rai negravetimadha Lamatua na adꞌu si ho ra legravepahari madhutu dadꞌegravei Lamatua Negravetisegravemi egraveegravena negravengu tao dhegraveu segravena ka sa-dia dꞌara ra segravemi mamai Lamatuardquo
18 Te ngaa Sakaria karegravei ana pajuu 11-3 Ngara Teofilusmadhutu lii Yunani sasoa na lsquodhegraveu dhu sue Lamatuarsquo Neꞌe ne sasuri Lukas dhuuru tegraveka na suri hia Teofilus Sasuri ka dua nuka Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 15 1 Sejara negravetiIsraꞌel degravenge Yahuda 2410 Kalua negraveti Masir 77 115 Sensus 63 117 Meliaki 45-6
Lukas 119 107 Lukas 136
ne aku negravengu na ldquoBisa boe sinamaJaꞌa degravenge dhegraveu egravemu jaꞌa dꞌara hekasegravemi neꞌe ne Tasamia jaꞌa bisa keꞌana jꞌara se bisa jꞌajꞌirdquo
19 Ka ana pajuu ne dhaa peka naldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa ne Gabriel dhegraveupajuuAma Lamatua Negravengu ka palehajaꞌamai segravena ka peka degravenge egraveu lii lolodhu beꞌa ne 20 Te ngaa egraveu moꞌo boelegraveka lii padhai jaꞌa ne De tadha dhuegraveu manegravengi segravemi neꞌe Heꞌo egraveu egraveegravenana sakaa ho egraveu bisa heka padhai liinegraveti deo neꞌe ne toke miu abhu anaPe egraveu megravedhi unu mu Te ngaa dhujaꞌa peka ne begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi legravekedegravenge lodꞌo nardquo
21 Dhegraveu-dhegraveu dhu sabajꞌa egravetu liꞌusegravera bingu titu kegravena lula Sakariatao bhodho boe 22 Ropa na kaluamai negravengu bisa heka padhai lii Kana hia tadha re kacui-aai na hekadhegraveu seꞌe reꞌa na Lamatua hia tanilaropa negravengu egravetu dꞌara Kama Mola-Megraveci egraveegravena
23 Ropa egravele sasabꞌa ra hegraveia Sakarialegravepa asa egravemu na 24-25 Negravebhu boeka Elisabet degravenge babia Ka na peadhoka egravetu dꞌara egravemu toke legravemi hegraveruNa peka aku negravengu na ldquoKoa-kioLamatua Lodꞌo dꞌai kegravena Lamatuapadꞌelo dꞌara hua iia Nami jaꞌa Ladhejaꞌa ne degravenge ka kolo dhegraveu pamakaeheka jaꞌardquo
Ana pajuu Lamatua negraveti sorga maiparaga degravenge Maria
26 Ropa Elisabet degravenge babia dꞌaiegravena hegraveru hegraveia Ama Lamatua puaana pajuu Na negraveti sorga laꞌe asa raecue egravetu propensi Galilea ngara naNasaret Ngara ana pajuu ne Gabriel27 Egravetu Nasaret abhu ana bhegraveni ngegraveruca dhegraveu ngara na Maria Negravengu nedhegraveu dhu lii dꞌai le ngara na YusufYusuf ne ana-egravepu dhegraveu aae DaudGabriel laꞌe paraga degravenge Maria28 Ka na padꞌelo iisi na mi ana bhegravenine hegraveia na lii peka na ldquoSalama
Maria ee Ama Lamatua dhu hagꞌenare le egraveu ho neo adꞌu jꞌara hua iia egravecihia egraveu Aa Negravengu bera-bera degravenge egraveukahegraveirdquo
29 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena kaMariabingu lula neꞌa boe sasoa negraveti lii pad-hai ana pajuu ne 30Hegraveia ana pajuu netuhu hari lii padhai na aku negravengu naldquoMaria Baku madhaꞌu
Te Ama Lamatua neo padꞌelodꞌara hua iia Na mi egraveu
31 Negravebhu heka egraveu degravenge babiaho egraveegravena na egraveu mora iisi ana
mone ca dhegraveuEgraveu hudꞌi pangare Ne
Yesusdagger32 Negravengu ne begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi Dhegraveu
kapaiEgraveegravena na Lamatua pangare ne
lsquoNegravengu ne Ana dꞌegravelu JaꞌarsquoNuka Ana negraveti Ama
Lamatua dhu Dedha RisiEele
Pe Ama Lamatua dedꞌe Ne segravena kanegravedꞌu paredha
nuka segravemi baki Na dhegraveu aaeDaud
33 Negravengu ka dhu negravedꞌu paredha taa-taa mi dhegraveu IsraꞌelDagger
Te paredha Na dhu degravenge boetoo-lanerdquo
34 TengaaMaria karegravei Gabriel pekana ldquoJaꞌa ne jꞌunu kegravedhi megraveka degravengedhegraveu mone egraveci sa Tasa mera mia kajaꞌa degravenge babiardquo
35 Hegraveia Gabriel dhaa peka naldquoSegravemi neꞌe Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci puru mai asa egraveu Aa koasa negravetiAma Lamatua dhu Dedha Risi Eeleegraveegravena na mai sarimu nare egraveu Degravengejꞌara neꞌe Ana dhu begraveli-camegravedꞌa egraveumore iisi egraveegravena tareꞌa-reꞌa mola-megravecilula Negravengu egraveegravena Ana Ama Lamatua
36 Baku malaa Te aꞌari egraveu ca dhegraveungara na Elisabet degravenge le babiakahegravei Dhegraveu peka na negravengu egraveegravena bisaheka nara iisi lula negravengu dhu hekale Te ngaa limuri ne negravengu degravenge
119 Daniel 816 921 127 Mateos 118 dagger 131 Dꞌara lii Ibrani Yeshua sasoa na lsquoAmaLamatua hia mamuri mi dhegraveursquo lsquoYeshuarsquo egraveegravena nuka Yesus madhutu lii Yunani Ladhe kahegravei egravetu dꞌaraMateos 121 Dagger 133 Egravetu lii Yunani peka na lsquoNegravengu ka dhu paredha egravemu Yakobrsquo Sasoa na lsquoNegravengu kadhu paredha dhegraveu Israꞌelrsquo 133 2 Samuel 712 13 16 Yesaya 97
Lukas 137 108 Lukas 159babia egravena hegraveru kegravena 37 Te bagi AmaLamatua aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
38 Ka Maria dhaa peka na ldquoBeꞌaJaꞌa ne egravenu Ama Lamatua Hudꞌi laaaaꞌi-aaꞌi se jꞌajꞌi madhutu segravemi lii egraveuegraveegravena ka Jaꞌa keꞌa dhoka madhutudadꞌegravei Lamatua dirdquo
Egravele ka ana pajuu negraveti sorga ne legravepategraveke eele Maria
Maria laꞌe ngadꞌo Elisabet39-40 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveia Maria
pakegravedꞌi negraveti Nasaret laꞌe lai-lai asarae Sakaria egravetu ledhe-ledhe propensiYudea Dꞌai negravei laꞌe degravenge ka asadꞌara egravemu Sakaria Ka na hia lii ma-hoꞌo mi Elisabet
41 Ropa Elisabet tadegravengi lii mahoꞌonegraveti Maria hegraveia ana egravetu dꞌara kabakeElisabet pasegraveja Aa Roh Lamatua dhuMola-Megraveci maso sa Elisabet 42 KaElisabet paꞌoo peka na ldquoMaria Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu dedꞌe padedha-dedhakolongara egraveu risi negraveti dhegraveu bhegraveniaaꞌi-aaꞌi ra egravetu rai-haha ne Egraveegravenana dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra jꞌoke padedha-dedha kahegravei Ana dhu egraveu kadꞌo egraveegravena43Ra pakabꞌua jaꞌa kahegravei lula ina negravetiLamatua jaꞌamai pangadꞌo degravenge jaꞌa44 Ropa egraveu megraveti lii mahoꞌo mi dedhajaꞌa cagꞌagꞌa laa ana dhu jaꞌa kadꞌone pasegraveja egravetu dꞌara kabake jaꞌa lulakarae 45 Ama Lamatua padꞌelo ledꞌara hua iia Na mi egraveu lula egraveu neparcaya peka na Negravengu taomadhutulii dhu Na moa tegravekerdquo
Maria koa-kio kolongara AmaLamatua
46 Maria bhoka hegravebꞌa peka naldquoNegraveti dꞌara iiki jaꞌa
jaꞌa dedꞌe padedha-dedhaLamatua
47 Dꞌara jaꞌa karejꞌe-karaelula Ama Lamatua hia jaꞌa ma-
muri48 Negravengu ne tao le madha-dhilu mi
jaꞌanuka ana pua-paleha Na dhu
degravenge boe kabꞌua ne
Karegravei negraveti deo neꞌe dhegraveu aaꞌi-aaꞌingee na jaꞌa ne
bhegraveni dhu kalua megravengi titukegravena
49 lula Lamatua tao jꞌara malaa midedha jaꞌa
Negravengu ne dhu Koasa Dedha Risiaa dhu Mola-Megraveci Risi
50 Ama Lamatua loe boe padꞌelo sasueNa mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu pak-abꞌua aa dhu pahaha iisi ra miNegravengu
negraveti lai ana-lai egravepu51 Na pake koasa Na
segravena ka tao pakaco dhegraveu-dhegraveudhu padedha iisi segravera
52 Na pamanahu dhegraveu aae-dhegraveu kapaidhu regravedꞌu koasa
lula ra padedha iisiTe ngaa Na jꞌoka padedha-
dedha dhegraveu-dhegraveu dhupahaha iisi
53 Na pangaꞌa dhegraveu dhu mangangatoke begravecu
te ngaa Na babegravege-lalegraveta dhegraveu-dhegraveu kaja
ho lasi degravenge ai hua daꞌu-daꞌu
54 Na soru-bara dhegraveu Israꞌel Nadegravenge loe boe padꞌelo sasue Na
mi regravengu55 Uru egraveegravena Na paꞌegraveki tegraveke le lii pajaji
degravenge begravei-baki egravedhinuka baki Abraham degravenge ana-
egravepu na aaꞌi-aaꞌi raDꞌai sange neꞌe lii pajaji
egraveegravena paꞌegraveki megravenordquo56 Hegraveia Maria pea degravenge Elisabet
toke tegravelu hegraveru heka legravepa asa egravemu naegravetu Nasaret
Elisabet nara iisi Yohanis57 Ropa dꞌai hegraveru ka Elisabet nara
iisi ana mone ca dhegraveu 58 Lii neꞌera palolo dꞌai aꞌari na degravenge rae lesaaku regravenguna Ama Lamatua padꞌelo ledꞌara hua iiaNa kaNahia Elisabet anamone ca dhegraveu Hegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi rakarejꞌe kahegravei
59 Lodꞌo ana ne dꞌai aru lodꞌo ka rasuna ne madhutu atora dhegraveu Yahudi
137 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1814 148 1 Samuel 111 152 Ayub 511 1219 155Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 177 1 Samuel 21-10 159 Atora negraveti Ama-ama Agama 123
Lukas 160 109 Lukas 180Ra neo pangare ana ne Sakaria mad-hutu ngara ama na 60 Te ngaa inana bꞌala ra aku negravengu na ldquoAadꞌo segravemiegraveegravena Ngara na hudꞌi Yohanis kurdquo
61 Te ngaa ra bꞌala ne ldquoNga tao kapili ngara Yohanis Negraveti aꞌari miu cadhegraveu sa dhu ngara dhae segravemi megravekaegraveegravenardquo 62Ka ra senenho karegravei Sakariasegravena ka neo pangare ana ne ngara nangaa
63 Hegraveia Sakaria senen ho manegravengilei Ra hia ne lei ka na suri peka naldquoNgara na Yohanisrdquo Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌimalaa titu kegravena
64 Cagꞌagꞌa laa heꞌo na dhu sakaamegraveno egraveegravena mako degravenge ka Kana koa-kio kolongara Ama Lamatua65 Hegraveia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu pea padegravetuegravetu segravera sa madhaꞌu degravenge malaaKa lii neꞌe mulai ra palolo negraveti hegravebꞌasa hegravebꞌa toke dhegraveu-dhegraveu egravetu ledhe-ledhe egravetu propensi Yudea reꞌa aaꞌikahegravei 66 Dhegraveu-dhegraveu dhu tadegravengi liilolo egraveegravena ra pangee peka na ldquoTatukoasa negraveti Lamatua bera-bera degravengeana ne Begraveli-camegravedꞌa ladhe na kapaimai na jꞌajꞌi dhegraveu segravemi mia oordquo
Sakaria koa-kio kolongara AmaLamatua
67 Egravele ka Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci maso asa Sakaria Ka na padhailii peka na68 ldquoKoa-kio Ama Lamatua dhegraveu Is-
raꞌelTe Na mai le ho sui nare dhegraveu
unu Nasegravena ka regravengu baku jꞌajꞌi
segravemi egravenu sa69 Lamatua dedꞌe le ca Dhegraveu dhu koasa
Na kapai titu kegravenaho hia egravedhi mamuri
Negravengu ne ana-egravepu dhegraveuaae Daud
70 Lamatua moa mema karegravei negraveti uruka
re dhegraveu dhu majꞌegraveni regraveti lii pad-hai Na
71 Limuri ne Na neo patabuli egravedhinegraveti musu-musu egravedhiaa negraveti dhegraveu dhu dꞌara pegravedꞌa
degravenge egravedhi
72-73 Na padꞌelo dꞌara hua iia Na mibegravei-baki egravedhi
lula Na sanegravedꞌe taruu lii pajaji Nami regravengu
dhu Na paꞌegraveki degravenge bakiAbraham
74Na patabuli le egravedhi negravetimusu-musuegravedhi
segravena ka ta pahaha iisi mi Negravengudhu degravenge heka dꞌara mad-
haꞌu75 Na patalale le egravedhi
segravena ka egravedhi bisa mamuri mola-megraveci degravenge beꞌa taa-taa egravetukatanga madha Na
76 Yohanis ee Egraveu ne ana jaꞌaBegraveli-camegravedꞌa dhegraveu tadhe egraveu
na dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua dhu Dedha Risi aaꞌi
Egraveegravena na lamu peka-padhai degravengedhegraveu
segravena ka ra pakabhegravele kacui-aai raho soru mamai Lamatua
77Begraveli-camegravedꞌa lamupajꞌujꞌu jꞌara hiami dhegraveu unu Lamatua
segravena ka reꞌa na Ama Lamatuahia mamuri mi regravengu
lula Negravengu ka dhu saku eelesasala-sasigo ra
78-79 Lula dꞌara Lamatua taleo aa rasakasia mi dedha egravedhi
negraveti egraveegravena ka Na hia egravedhi taa-tebho dhu hiu
nuka segravemi lodꞌo hiu negravetisaraa dhu hiu
Egravedhi dhu mamuri egravetu dꞌara marogaaa egravedhi dhu pea degravenge dꞌara
madhaꞌu egravetu sanabhu ma-madhe
lula pabeꞌa megraveka degravengeLamatua
begraveli-camegravedꞌa abhu saraa ho lereegravedhi asa jꞌara dhu negraveti mera-milurdquo
80 Ka Yohanis asa kapai noo-nooAa Roh Lamatua paꞌegravera ne Na kapaimai hegraveia laꞌe pea ka egravetu dꞌaramamootoke dꞌai lodꞌo na pakako sasabꞌa midhegraveu Israꞌel segravera
176 Meliaki 31 178-79 Yesaya 92
Lukas 21-2 110 Lukas 2202
Maria nara iisi Lamatua Yesus(Mateos 118-25)
1-2 Ca tegraveka egravetu dꞌara Kirenius jꞌajꞌigubernur egravetu Siria dhegraveu aae kapaiAgustus hia paredha dhu peka naldquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu paredha Romahudꞌi legravepa asa rae egraveta-egravesu ra ho mad-hutu sensusrdquo Egraveegravena heka hiu-lai kegravenadhegraveu paredha Roma ige ana kabaraina 3Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi legravepa asa rai egraveta-egravesu ra segravena ka madhutu sensus
4-5 Lodꞌo egraveegravena Yusuf pea egravetu raeNasaret egravetu propensi Galilea Negravengudhu lii dꞌai ana bhegraveni ca dhegraveu ngarana Maria dhu degravenge le babia Yusufne ana-egravepu negraveti dhegraveu aae Daud Kanegravengu hudꞌi legravepa ku asa kota Daudnuka Betlehem egravetu propensi Yudeasegravena ka madhutu sensus
Negraveti egraveegravena ka dua ra lasi asa kotaBetlehem 6 Ropa dua ra egravetu negraveiMaria dꞌai lodꞌo nara iisi 7Te ngaa egravetuegraveegravena dua ra abhu boe kama egravetu dꞌaralosmen Negraveti egraveegravena ka dua ra masolasi asa dꞌara oka badha Hegraveia Marianara iisi Ana uuru mone ca dhegraveuKa pasigꞌi Ne degravenge kahaꞌi begravela aapajꞌunu egravetu dꞌara karabꞌa era badharaꞌa-rinu
Ama Lamatua peka degravenge ana mad-henge badha
8 Megraveda egraveegravena abhu ana madhengabadha dhegraveu pegraveri-pegraveri dhu beke mad-henge kahibꞌi-kalegravebho egravetu dꞌara padꞌaegravetu liꞌu kota
9 Kacaꞌa laa regravengu regravedhi ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga Hegraveia saraaLamatua rai-reo nare regravengu ka ramadhaꞌu bia 10 Te ngaa ana pajuu nepekaldquoBaku madhaꞌu Nanene pabeꞌa-beꞌa
Te jaꞌa ne mai ho peka lii lolobeꞌa egraveci hia miu Cee dhutadegravengi lii neꞌe tatu regravengukarejꞌe
11 Lii lolo beꞌa ne segravemi neꞌe kaDeo neꞌe ca dhegraveu ina nara iisi
le Kristus egravetu Betlehem nukakota dhegraveu aae Daud
Kristus neꞌe ka dhu AmaLamatua pajaji tegraveke lekaregravei negraveti uru ka
Lamatua hia Na mai segravena kaNa patabuli dhegraveu negraveti koasasasala-sasigo ra
Negravengu neꞌe egraveegravena na dhegraveu paroaNa lsquoLamatuarsquo
12 Pe miu tadhe Ne segravemi neꞌe kamiu paraga degravenge Ana rara iisihiu ca dhegraveu dhu pahutu degravengesigꞌi Ra pajꞌunu Ne egravetu dꞌarakarabꞌardquo
13 Ropa na padhai lii nare hegraveiacagꞌagꞌa laa ana pajuu Ama Lamatuaae-ae mai negraveti sorga Ka ra paꞌegravecidegravenge ne Hegraveia ra koa-kio kolongaraAma Lamatua degravenge lii sodꞌa peka na14 ldquoJiꞌi dedꞌe padedha-dedha kolon-
gara Ama LamatuaNegravengu dhu negravedꞌu paredha egravetu
dedha-liru dhu dedha risiAma Lamatua neo hia dame degravenge
mera-milu mi dhegraveu rai-hahadhu pakarejꞌe dꞌara Nardquo
15 Egravele ka ana pajuu se legravepa hari asasorga Hegraveia ana madhenga badha sepadhai lii peka na ldquoMai lati ku asaBetlehem ho ladhe ku Ana negravei TeLamatua paꞌadhu le lii ne hia egravedhirdquo
16 Hegraveia lasi ka lai-lai asa BetlehemKa regravengu paraga Maria degravenge YusufAa ladhe regravedhi kahegravei Ana dhu hekarara iisi dhu bhegravejꞌi egravetu dꞌara karabꞌa
17 Ropa regravengu regravedhi Ana ne hegraveia ralolo peka na ldquoDeo na ana pajuu AmaLamatua negraveti sorga dhu peka le degravengejiꞌi lula-negraveti Ana neꞌe nerdquo Ka ra loloaaꞌi-aaꞌi toke egravele
18 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi malaa-malohatadegravengi lii lolo ana madhenga badhase 19 Te ngaa Maria tegraveke ka egravetu dꞌarana aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi le Aa na pangeemau-mau ho neo neꞌa sasoa na tasamera mia 20 Egravele ka ana madhengabadha se legravepa hari asa era kahibꞌi-kalegravebho ra Hegraveia ra dedꞌe padedha-dedha kolongara Ama Lamatua Ramanegravengimakasimi Lamatua lula dhuregravengu tadegravengi aa regravedhi degravenge musimadha ra legraveke tareꞌa-reꞌa segravemi ngaadhu ana pajuu Ama Lamatua pekasegravera
Lukas 221 111 Lukas 236-37Ana iiki ne ra pangare Na Yesus
21 Ropa Ana iiki ne dꞌai aru lodꞌo kara suna Nemadhutu atoraMusa Hegraveiaamadegravenge inaNapangareNe lsquoYesusrsquoNgara ne ngara dhu ana pajuu negravetisorga peka le degravenge regravengu lodꞌo inaNa degravenge megraveka babia
Regraveti Ana iiki ne asa Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
22 Atora egraveci negraveti baki Musa pekana bhegraveni dhu rara iisi rare dꞌaiegravepa nguru lodꞌo hudꞌi madhutu kuadꞌa pamegraveu iisi ra egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Degravenge jꞌara neꞌeregravengu bisa maso segravemi biasa asa dꞌaraegravemu sabajꞌa Negraveti egraveegravena ka Yusufdegravenge Maria lasi asa kota Yerusalemsegravena ka tao madhutu adꞌa Lasi regravetidegravenge Ana iiki egraveegravena asa dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ho saraka Nesegravena ka jꞌajꞌi unu Lamatua 23Regravengumadhutu atora Lamatua dhu pekana ldquoBhegraveni dhu nara iisi ana moneuuru negravengu hudꞌi saraka ana ne jꞌajꞌiunu Lamatuardquo 24 Madhutu atoraLamatua ladhe saraka ana egraveegravena miLamatua ina-ama hudꞌi hia ku koroiia ca pasa do koro jꞌaha ngegraveru duangiꞌu Negraveti egraveegravena ka Yusuf degravengeMaria tao madhutu atora egraveegravena
Baki Simeon peka na Ana iiki dhungara Na Yesus egraveegravena nuka Kristus dhuAma Lamatua jaji tegraveka le
25-26 Taa egraveegravena abhu mone heka cadhegraveu ngara na Simeon dhu pea egravetukota Yerusalem Negravengu ne dhegraveu dꞌaramola aa dꞌegravei Lamatua Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci peka le degravenge ne nanegravengu hudꞌi negravedhi ku Kristus hekana madhe kegravena Kristus egraveegravena ka dhubegraveli-camegravedꞌa hia mamuri mi dhegraveu Is-raꞌel
27 Lodꞌo egraveegravena Roh Lamatua lereSimeon laꞌe asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Lodꞌo egraveegravena kahegravei ina-amaYesus regraveti Ne ho saraka jꞌajꞌi unuLamatua 28 Ropa ladhe negravedhi Anane ka Simeon saꞌu nare Ne hegraveia na
koa-kio kolongara Ama Lamatua akunegravengu na29 ldquoKoa-kio kolongara Lamatua
Lamatua tao lemadhutu lii pajajiNa mi dedha jaꞌa
De neꞌe ne Lamatua bisa le patabulijaꞌa
segravena ka jaꞌa madhe degravenge mera-milu
30 te jaꞌa kegravedhi le Dhegraveu dhu Lamatuapua mai
ho patabuli jiꞌi negraveti koasa sasala-sasigo jiꞌi
31 Lamatua neo pake Ana neꞌesegravena ka hiamamuri mi suku aaꞌi-
aaꞌi32 Negravengu nuka segravemi saraa
dhu pakabꞌua suku-suku Israꞌeldhegraveu Lamatua segravera
Negravengu kahegravei egraveci egraveegravena ka degravengesaraa
dhu padꞌelo jꞌara Lamatuapala mi suku-suku leo
kahegraveirdquo33 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia
Yusuf degravenge Maria malaa lula lii pad-hai dhu Simeon peka lula-negraveti Anaregravengu ne 34 Egravele ka Simeon pad-hai lii hia si megravengi-nale Hegraveia napeka degravengeMaria aku negravengu na ldquoInaYesus Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu ae egravetu Is-raꞌel tule eele Ana egraveu ne Te ngaatatao regravengu mi dedha Negravengu ne egraveegravenana pamanahu hari regravengu Ana neꞌebegraveli-camegravedꞌa pakarejꞌe dꞌara dhegraveu aekahegravei 35 Degravenge jꞌara egraveegravena Lamatuabhoke patalele dꞌara dhegraveu Te ngaaegraveu Maria pe mu paraga degravenge jꞌa-jꞌegravera ae-ae nuka segravemi samala dhu loseadhe-usu egraveurdquo
Begravei Hana manegravengi makasi mi AmaLamatua lula Yesus
36-37 Egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi abhu kahegravei bhegraveni hekaca dhegraveu ngara na Hana Umurna aru nguru egravepa tegraveu kegravena Ngaraama na Fanuel negraveti suku Aser Naleo-egravemu pidhu tegraveu ka dhegraveu egravemuna madhe Hana ne dhegraveu negraveti lii
221 Lukas 131 Atora negraveti Ama-ama Agama 123 222 Atora negraveti Ama-ama Agama 121-8 223 Kalua negraveti Masir 13212 224 Atora negraveti Ama-ama Agama 126-8 232 Yesaya 426496 5210
Lukas 238 112 Lukas 31-2padhai Ama Lamatua Negravengu loe boesabajꞌa degravenge puasa egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ho pahaha iisi miAma Lamatua megraveda-megraveu
38 Lodꞌo Simeon padhai lii degravengeYusuf degravengeMaria era hegraveia Hanamaipadegravetu-degravetu Ka nanene si padhailii hegraveia na koa-kio kolongara AmaLamatua Ka na padhai lii lula-negravetiYesus mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tatae ma-mai Dhegraveu Aae dhu Lamatua lii dhumoa tegraveke neo pua mai segravena ka patab-uli dhegraveu Israꞌel
Ina-ama degravenge Ana ne legravepa asa raeNasaret
39 Ropa Yusuf degravenge Maria tao lemadhutu atora negraveti baki Musa egravetukota Yerusalem ka ra legravepa asa raeNasaret egravetu propensi Galilea 40 KaYesus asa kapai asa egravera asa dꞌegravelu-megraveu degravenge neꞌamadha jꞌara ae-ae AaAma Lamatua padꞌelo dꞌara hua iia Nami Yesus kahegravei
Lodꞌo Yesus ana iiki era laꞌe dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
41 Yusuf degravenge Maria dhu temale tegraveu mai-tegraveu mai lasi asa kotaYerusalem ho madhutu kalela Paskaegravetu negravei 42 Ca tegraveka ropa umur Yesuscanguru dua tegraveu hegraveia laꞌe paleredegravenge ina-ama Na asa Yerusalemlasi raꞌa kalela Paska segravemi biasa43-44 Lodꞌo egravele Paska Yusuf degravengeMaria mulai legravepa lasi asa Nasaretpalere-lere degravenge dhegraveu ae dhu legravepaasa Galilea Te ngaa regravengu reꞌaboe na Yesus egravetu Yerusalem eraRa pangee na Negravengu palere degravengemone aanga-angalai Na Te ngaaropa dꞌai lodꞌo nihia Yusuf degravengeMaria regravedhi boe Ne Ka dua ra mulaipatangi-tenge kegravena Lasi pakaregravei miaꞌari ra aa mone aanga-angalai ra45 Lula rage boe Ne hegraveia dua ra legravepahari sa Yerusalem lasi tenge Ne egravetunegravei
46 Dꞌai negravei ra patangi-tenge Netoke tegravelu lodꞌo kateme heka paragadegravenge Ne kegravena egravetu dꞌara Egravemu
Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Negravengudhu madhegravedi padhue-padhai degravengemese agama Yahudi segravera 47 Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu nanene lii dhaa Namalaa-maloha lula Negravengu tareꞌa-reꞌaneꞌa megraveu isi Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua aa Na neꞌa dhaa lii karegraveidegravenge mola 48 Regravedhi segravemi egraveegravena kaina-ama Na malaa kahegravei Hegraveia inaNa lii aku negravengu na ldquoYesus Ngatao ka Egraveu pajꞌegravera jiꞌi segravemi neꞌe AmaMu degravenge jaꞌa patangi-tenge Egraveu heodꞌegravelurdquo
49 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoNga tao ka ina degravenge ama pajꞌegraveraiisi tenge Jaꞌa Meꞌa si Jaꞌa degravengeurusan egravetu Egravemu Ama Kurdquo 50 Te ngaaregravengu reꞌa rare boe sasoa lii Na
51 Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra legravepa asa NasaretKa Yesus madhutu kahegravei dadꞌegravei inadegravenge ama Na Ka ina Na tegraveke aaꞌi-aaꞌi seꞌe egravetu dꞌara na 52Hegraveia Yesus asatabha kapai asa tabha dꞌegravelu-megraveu asapakarejꞌe dꞌara Ama Lamatua degravengedhegraveu rai-haha asa tabha dꞌegravei Ne
3
Yohanis tuka sarani pakako sasabꞌa-laꞌa na
(Mateos 31-12 Markus 11-8 Yoha-nis 119-28)
1-2 Taa egraveegravena Tiberius jꞌajꞌi dhegraveu aaekapai dhu negravedꞌu paredha egravetu Romacanguru legravemi tegraveu kegravena PontiusPilatus jꞌajꞌi gubernur egravetu propensiYudea Herodes jꞌajꞌi gubernur egravetupropensi Galilea Aꞌa Herodes kaPelipus jꞌajꞌi gubernur egravetu propensiIturea degravenge propensi Trakonitis Aa
239 Mateos 223 241 Kalua negraveti Masir 121-27 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 161-8 2521 Samuel 226 Lii Hini 34
Lukas 33 113 Lukas 314
Lisanias jꞌajꞌi gubernur egravetu propensiAbilene
Taa egraveegravena kahegravei Hanas degravengeKayafas dhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risiagama Yahudi egravetu kota Yerusalem
Lodꞌo egraveegravena Yohanis ana Sakariadhu pea egravetu era kajꞌegraveu negraveti rae Egravetuera neꞌe Lamatua pangegravedꞌu ne lii3Ropa tadegravengi nare hegraveia Yohanis laꞌeasa dꞌara rae dhu degravetu degravenge lokoYarden ho peka degravenge dhegraveu-dhegraveu egravetusegravera aku negravengu na ldquoMiu hudꞌi ele-hoꞌa ku aa tegraveke eele sasala-sasigomiuaaꞌi-aaꞌi segravena ka Ama Lamatua sakueele sasala segravera Egravele egraveegravena miu saraniuuru ku segravena ka jꞌajꞌi mi tadha pekana miu pabeꞌa le degravenge Lamatuardquo
4 Uru-uru segravera baki Yesaya dhegraveunegraveti lii padhai Lamatua suri tegraveke lelula-negraveti Yohanis ne peka naldquoAbhu dhegraveu dhu egravetu dꞌara mamoo
paꞌoo peka nalsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi paꞌegravera segravena ka
tao paie-iie jꞌara ho segravemi ma-mai Lamatua
Pamola jꞌara segravena ka lami soruNe
5 Dhegravenu pamera era kajegravelo aaꞌi-aaꞌiTao pamera-mera ledhe aaꞌi-aaꞌi
Tao pamola jꞌara dhu koe-kalegravekotao pamilu jꞌara dhu ako kab-
huku6 Segravena ka dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi ra
bisa reꞌa na Ama Lamatua neopakajꞌegraveu dhegraveu
negraveti sasala-sasigo rarsquo rdquo7 Dhegraveu ae mai negraveti mia-mia
manegravengi ho Yohanis sarani si Tengaa na jegraveke si peka na ldquoMiu se dhegraveukapodꞌe-kabegraveli Miu egraveci egraveegravena kamegedhu degravenge raco Mage miu pangeena miu bisa pakajꞌegraveu negraveti hahuku
Lamatua sadꞌi dhoka ele-hoꞌa diAadꞌo Negravebhu heka Lamatua hukudhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tareꞌa-reꞌa ele boehoꞌa 8Mage miu pangee na lsquoJaꞌa nelegraveke boe huku lula jaꞌa ana-egravepu bakiAbrahamrsquo Abhu egravetu mia segravemi egraveegravenaJꞌajꞌi ana-egravepu Abraham bisa boe taomiu jꞌajꞌi dhegraveu mola-megraveci Lamatuabisa tao hadhu se segravena ka jꞌajꞌi ana-egravepu Abraham Jaꞌa peka kegravena Padꞌeloegravetu dꞌara mamuri miu dhu peka namiu tegraveke eele le sasala-sasigo miu aamai ho madhutu Lamatua 9 Miuhudꞌi tao ku jꞌara beꞌa Ladhe aadꞌona hahuku Lamatua dhu bia begravebhemai legraveke miu nuka segravemi dhegraveu pakekataka ho patue ajꞌu negraveti amo naNuka segravemi egraveegravena ka Ajꞌu degravenge boeguna ladhe hua-hela na negraveti boebabeꞌa De beꞌa risi patue ne aa coreeele asa dꞌara ai laꞌerdquo
10 Hegraveia dhegraveu ae karegravei YohanisldquoLadhe segravemi egraveegravena jiꞌi se tasamiardquo
11 Ka na dhaa peka na ldquoLadhe egraveudegravenge kodho dua begravela hia egraveci sa dhegraveudhu degravenge boe kodho Aa ladhe egraveudegravenge ngangaꞌa bagi hia dhegraveu dhudegravenge boe ngangaꞌardquo
12 Hegraveia dhegraveu roro bea mai manegravengikahegravei segravena ka Yohanis sarani si Kara karegravei peka na ldquoAma mese Jiꞌi sehudꞌi tao segravemi ngaa kurdquo
13 Ka na dhaa ldquoMiu se dꞌegravei kapodꞌe-kabegraveli De negraveti deo neꞌe miu hudꞌisabꞌa ku degravenge mola Baku roro bearisi negraveti atora paredha Hudꞌi laakabarai bꞌae madhutu atora nardquo
14 Abhu kahegravei sordadꞌu pegraveri-pegraveriegravetu segravera Ra karegravei na ldquoJiꞌi se hudꞌi taoku segravemi ngaardquo
Hegraveia Yohanis bꞌala peka na ldquoBakuparama doi-dhari dhegraveu madhutu
31-2 Dhegraveu paredha Roma pake dhegraveu Yahudi ca dhegraveu ngara na Yosefus segravena ka suri jꞌajꞌajꞌi Israꞌelegravetu dꞌara taa neꞌe Negravengu suri kahegravei lula-negraveti dhegraveu dhu regravedꞌu paredha degravenge aꞌari ra Negraveti egraveegravena ka egravedhiteꞌa na Herodes ne ngara leo negraveti Herodes Antipas Ama na nuka Herodes Kapai (Mateos 21-22 Lukas15) Pelipus egravetu neꞌe nuka aꞌa negraveti Herodes Antipas Ama Pelipus nuka Herodes Kapai ina na ngara naKleopatra negraveti Yerusalem Pelipus ne leo degravenge Salome nuka ana Herodias Egravetu pasal tegravelu ayat canguruceo (319) abhu Pelipus dhu leo Negravengu ne ari negraveti Herodes Antipas Ama na nuka Herodes Kapai egraveegravenakahegravei te ngaa ina na ngara na Mariamne Pelipus ne leo degravenge Herodias Ana ra ana bhegraveni ngara naSalome Te ngaa aꞌa na nuka Herodes Antipas parame nare dhegraveu egravemu negravengu (Mateos 143 Markus 617Lukas 319) 36 Yesaya 403-5 37 Mateos 1234 2333 38 Yohanis 833 39Mateos 719 312 Lukas 729
Lukas 315 114 Lukas 329dadꞌegravei miu Aa baku galaa leli dhegraveuLadhe segravemi mere gaji miu hudꞌimanegravengi makasi mi Lamatua aa rasadꞌai le degravenge gaji egraveegravenardquo
15 Ropa ra tadegravengi rare dhegraveu semulai pagagai aa pakaꞌuu egraveci degravengeegraveci peka na ldquoEeh Tao-tao Yohanisne Kristus dhu Lamatua peka karegraveinegraveti uru ka neo hia mai egraveegravenardquo
16 Te ngaa Yohanis bꞌala si pekana ldquoNanenepaie Begraveli-camegravedꞌa Dhegraveuegraveci mai dhu kapai risi negraveti jaꞌa Masika jꞌajꞌi ana pua-paleha Na jaꞌa nebisa boe sa hegraveidagger Jaꞌa ne sarani miudhoka pake egravei di te ngaa begraveli-camegravedꞌaNa tao risi eele negraveti jaꞌa te Na pa-pegravenu dꞌara miu degravenge Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci Aa Na pamegraveu dꞌaramiu nuka segravemi dhegraveu pake ai ho tunumaruru 17 Na huku dhegraveu dhu adꞌu-ue sasala tao si cakaraa dhegraveu sabꞌaoka dhu patiri are ho ngegravelu tiu eelekegravetu na Egravele ku heka soli are dhumegraveu asa dꞌara soka aa kegravetu degravengekajꞌalu are segravera tunu pakegravepu si Nukasegravemi egraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa Kris-tus huku dhegraveu dhu adꞌu-ue sasaladegravenge jꞌara pegraveci si asa dꞌara ai dhu heorobhe-robhe dhu madhe negravedhi boerdquo
18 Degravenge jꞌara neꞌe Yohanispasanegravedꞌe dhegraveu negraveti rupa-rupamadha jꞌara aa lole degravenge ra Lii LoloBeꞌa Lamatua
19-20 Taa egraveegravena Yohanis padhai liipahuni heka jꞌara-jꞌara dhu Herodesadꞌu-ue Lii langu Herodes nuka segravemineꞌe ka Herodes ne gubernur egravetupropensi Galilea Sasala na udhu segravemikadhegravena hegraveru hadhu sa Sasala naegraveci ka parame nare Herodias dhegraveuegravemu ari na masi ka ari na mamuriera dhu dhae paꞌia megraveka Jꞌara ma-muri Herodes segravemi neꞌe ka Yohaniskai degravenge madha na toke Herodesnasa degravenge ne Negraveti egraveegravena ka Herodeskegravepe ne hegraveia pamaso asa dꞌara egravemubegravedhoDagger
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Mateos 313-17 Markus 19-11)
21Uru egraveegravena lodꞌo dhu ra kegravepemegravekaYohanis ne negravengu sarani dhegraveu aele Aa na sarani Yesus kahegravei Saraniegravele ka Yesus sabajꞌa kabegravedhi laa lirubhoka eele 22Hegraveia Roh Lamatua dhuMola-Megraveci puru mai sa Yesus Roh nerupa na segravemi koro jꞌaha sa Hegraveia liinegraveti dedha-liru peka naldquoEgraveu ne Ana pasue Jaꞌa
Egraveu ne loe boe pakarejꞌe dꞌaraJaꞌardquo
Begravei-baki Lamatua Yesus madhutunegraveti begravei-baki Yusuf
(Mateos 11-17)23 Lodꞌo Yesus mulai lole degravenge
dhegraveu jꞌara mamuri Lamatua umur Nape dꞌai tegravelu nguru tegraveu sa Dhegraveu tadheYesus ne Ana negraveti Yusuf Begravei-bakiYusuf segravemi neꞌe
Yusuf ama na Eli24 Eli ama na MatatMatat ama na LewiLewi ama na MelkiMelki ama na YanaiYanai ama na Yusuf25 Yusuf ama na MatatiasMatatias ama na AmosAmos ama na NahumNahum ama na HesliHesli ama na Nagai26 Nagai ama na MaatMaat ama na MatatiasMatatias ama na SemeinSemein ama na YosekYosek ama na Yoda27 Yoda ama na YohananYohanan ama na ResaResa ama na SerubabelSerubabel ama na SealtielSealtiel ama na Neri28 Neri ama na MelkiMelki ama na AdiAdi ama na KosamKosam ama na ElmadamElmadam ama na Er29 Er ama na YosuaYosua ama na Elieser
dagger 316 Sasuri lii Yunani dhu uru-uru segravera peka na lsquoNeo legravecu dhari salapa Na hegravei jaꞌa nia boersquo Sasoa naYohanis ne dhegraveu haha seli de masi ka jꞌajꞌi dhegraveu pajuu negraveti Lamatua Yesus legraveke boe sa hegravei Dagger 319-20Baca catatan kaki egravetu Lukas 31-2 Ladhe kahegravei egravetu Mateos 143-4 Markus 617-18 322 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya 421 Mateos 317 Markus 111 Lukas 935
Lukas 330 115 Lukas 410
Elieser ama na YorimYorim ama na MatatMatat ama na Lewi30 Lewi ama na SimeonSimeon ama na YahudaYahuda ama na YusufYusuf ama na YonamYonam ama na Elyakim31 Elyakim ama na MeleaMelea ama na MenaMena ama na MatataMatata ama na NatanNatan ama na Daud32 Daud ama na IsaiIsai ama na ObetObet ama na BoasBoas ama na SalmonSalmon ama na Nahason33 Nahason ama na AminadabAminadab ama na AdminAdmin ama na ArniArni ama na HesronHesron ama na PeresPeres ama na Yahuda34 Yahuda ama na YakobYakob ama na IsakIsak ama na AbrahamAbraham ama na TeraTera ama na Nahor35 Nahor ama na SerukSeruk ama na RehuRehu ama na PelekPelek ama na EberEber ama na Sela36 Sela ama na KenanKenan ama na ArpaksadArpaksad ama na SemSem ama na NohNoh ama na Lamek37 Lamek ama na MetusalakMetusalak ama na HenokHenok ama na YaredYared ama na MahalalelMahalalel ama na Kenan38 Kenan ama na EnosEnos ama na SetSet ama na AdamAdam neꞌe ka paꞌue-ai Ama
Lamatua4
Dhegraveu aae nidhu segraveku Lamatua Yesus(Mateos 41-11 Markus 112-13)
1 Ropa Yohanis sarani nare Yesushegraveia Yesus laꞌe tegraveke eele loko YardenRoh Ama Lamatua bera-bera degravengeNe ka pakako Ne asa dꞌara mamooegraveci 2 Ka Yesus pea egravetu egraveegravena toke egravepanguru lodꞌo Egravetu era neꞌe naꞌa-ninuboe ngaa-ngaa ka Na manganga titukegravena Aa dhegraveu aae nidhumai segraveku Ne
3 Na peka degravenge Yesus aku negravenguna ldquoLadhe Egraveu ne tareꞌa Ana AmaLamatua Egraveu degravenge koasa De taohadhu se jꞌajꞌi roti ho muꞌa sirdquo
4 Te ngaa Yesus bꞌala ne peka naldquoEgraveu hari Meꞌa boe do Dhu suri tegravekele egravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pekanalsquoMamuri dhegraveu rai-haha mesa
boe dhoka negraveti ngangaꞌa-nganginu dirsquo rdquo
5-6 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae nidhunegraveti hari Yesus asa era egraveci dhu dedhaaae hegraveia na pajꞌujꞌu degravenge Yesus aꞌegraveradegravenge koasa paredha aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Hegraveia na pamako Yesus naldquoAꞌegravera degravenge koasa paredha aaꞌi-aaꞌisegravera egravetu dꞌara kacui-aai jaꞌa De jaꞌadegravenge hak ho pangegravedꞌu mi cee egraveegravenaka sadꞌi jaꞌa koꞌo 7 Aaꞌi-aaꞌi se jaꞌaneo hia mi Egraveu Te ngaa sadꞌi Egraveu tao kuca jꞌara heka jaꞌa hia Egraveu kegravena Mudꞌaiiki-iiki Egraveu pahaha iisi mi jaꞌa Dhokaegraveegravena dirdquo
8 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoAbhu egravetu mia jꞌara na segravemi egraveegravena Teegravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua dhusuri nalsquoEgraveu dhoka pahaha iisi mi Ama
Lamatua diAa egraveu sogo-tagu dhokami Negravengu
dirsquo rdquo9 Egravele ka dhegraveu aae nidhu negraveti hari
Yesus asa kota Yerusalem Dꞌai eraneꞌe na pacaꞌe Yesus asa era dhudedha risi egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ka na peka ldquoLadhe tareꞌa-reꞌa Egraveu ne Ana Ama Lamatua naridhu asa haha negravei 10 Te dhu suri egravetudꞌara Sasuri Ama Lamatua peka nalsquoPe Ama Lamatua pua ana pajuu Na
negraveti sorga 44 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 83 Mateos 44 48 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 613
Lukas 411 116 Lukas 427
ho mai jꞌaga Egraveu11 Egraveegravena na ra sibhe Egraveu
segravena ka haga Egraveu goi legraveke boehadhu sa hegraveirsquo rdquo
12 Te ngaa Yesus bꞌala lii nidhu neldquoEgraveu baku karihu kahadhu degravenge Jaꞌane Lula dhu suri tegraveke egravetu dꞌara SasuriAma Lamatua nalsquoBaku segraveku Ama Lamatuarsquo rdquo
13 Dhegraveu aae nidhu ne tenge jꞌararupa-rupa ho segraveku Yesus te ngaa taonare boe Ka laꞌe tegraveke eele Yesus namate hari lodꞌo dhu beꞌa
Lamatua Yesus laꞌe Galilea ho lole LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua
(Mateos 412-17 Markus 114-15)14 Egravele egraveegravena ka Yesus legravepa hari asa
propensi Galilea te Roh Lamatua dhuMola-Megraveci hia Ne koasa Negravebhu boeka dhegraveu-dhegraveu egravetu dꞌara rai egraveegravena mu-lai tadhe kolongara Na 15 Na ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi egravetu mia-miaKa dhegraveu koa-kio Ne peka na ldquoYesusne dhu ele madha ngardquo
Dhegraveu roꞌo boe segravemi rare LamatuaYesus egravetu Nasaret
(Mateos 1353-58 Markus 61-6)16 Ca tegraveka Yesus mai asa rae Na
Nasaret Legraveke degravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi dhu ra pan-gare na lsquosabatrsquo hegraveia laꞌe asa dꞌara egravemusabajꞌa segravemi dhu tema Na tao Ka Nakegravedꞌi titu ho neo baca negraveti Sasuri AmaLamatua 17 Ka ra jꞌole hia Ne sasurinegraveti baki Yesaya Hegraveia Na bhoke tengeayat ka Na baca peka na18 ldquoKoasa Roh Ama Lamatua abhu egravetu
JaꞌaNegraveti egraveegravena ka Na pajꞌujꞌu Jaꞌa
hopeka-padhai Lii LoloBeꞌaAma Lamatua mi dhegraveu-dhegraveu dhu unu aadꞌo
Negravengu pua le Jaꞌa maiho lole na
dhu ana begravedho egraveegravena napatalala si
dhu begravedhu egraveegravena na bisaregravedhi hari
dhu legraveke egravenyi negraveti dhegraveuegraveegravena na patabuli eele
19 Te limuri ne dꞌai le lodꞌoLamatua
segravena ka pala mamuri midhegraveu unu Nardquo
20 Baca nare sasuri ne ka Yesuslulu hari hegraveia Na jꞌole asa ama dhunegravedꞌu kasasi ka Na madhegravedi Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi egravetu dꞌara egravemu sabajꞌa egraveegravenaladhe patae Ne 21Hegraveia Na peka degravengera ldquoDhu miu tadegravengi negraveti Sasuri AmaLamatua deo na neꞌe ne jꞌajꞌi lerdquo
22 Ka dhegraveu segravera mulai padhai liipadedha Yesus aku regravengu na ldquoWaaNgaa dhu Na padhai lii deo na beꞌatitu kegravena Te ngaa Negravengu ne AnaYusuf si Tasamia ka Na bisa segravemineꞌe nerdquo
23 Hegraveia Yesus lole degravenge si ldquoTatumiu tadegravengi le lii dhu peka na lsquoWeedote Puri uuru ku ngiꞌu egraveursquo Miuneo pake lii egraveegravena ho kabegraveli hari saJaꞌa peka na lsquoNga tao ka Egraveu tao boetadha malaa egraveci hia jiꞌi egravetu neꞌe segravemidhu Egraveu tao le egravetu kota Kapernaumnegraveirsquo 24 Mamola na segravemi neꞌe dhegraveuroꞌo boe segravemi rare dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua negraveti dꞌara rae unu na25-26 Tare conto nuka segravemi baki Eliaca dhegraveu negraveti lii padhai Ama LamatuaCa tegraveka egravejꞌi mai boe tegravelu tegraveu catengaTaa egraveegravena abhu bhegraveni balu ae egravetu Is-raꞌel Te ngaa Lamatua hia boe Elia hosoru-bara si egravetu Israꞌel segravera Lamatuadhoka pua laꞌe asa ca dhegraveu bhegraveni baluegravetu rae Sarfat dhu degravetu degravenge kotaSidon Masi ka bhegraveni ne dhegraveu Yahudiboe te ngaa na parcaya koasa AmaLamatua
27 Tare hari conto leo negraveti Elisadhegraveu negraveti lii padhai Ama LamatuaTaa egraveegravena dhegraveu Yahudi ae dhu legravekeegravei papegravedꞌa kusta egravetu Israꞌel Te ngaaLamatua paꞌegravele boe si negraveti papegravedꞌara Ama Lamatua dhoka pua Elisa laꞌe
411 Lii Sodꞌa Koa-Kio 9111-12 412 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 616 419 Ayat duara egravetu neꞌe madhutu sasuri lii Yunani asli Alkitab lii Idhonesia (TB) tao nomer 19 egravetu era dhu legraveke boe 419 Yesaya 611-2 424 Markus 64 Yohanis 444 425-26 1 Dhegraveu Aae segravera 1718-16
Lukas 428 117 Lukas 444puri-paꞌegravele dhegraveu kusta egraveci ngara naNaamanmasi ka negravengune dhegraveu Siriadhegraveu Yahudi boe Te ngaa na parcayakoasa Ama Lamatuardquo
28 Ropa ra tadegravengi lii padhai liiYesus ne hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra nasa titukegravena degravenge Ne 29 Ka ra kegravedꞌi aaꞌi-aaꞌi ra babegravege eele Ne negraveti dꞌara egravemusabajꞌa egraveegravena Hegraveia ra nuni regraveti Ne asakarasa rae ho neo tule Ne negraveti dedhategravebhi egravetu egraveegravena asa haha laꞌe 30 Tengaa Na kako asa liꞌu laꞌe re talora aaeregravengu ka tegraveke eele si egravetu era egraveegravena
Lamatua Yesus babegravege eele nidhunegraveti dhegraveu egraveci
(Markus 121-28)31 Egravele egraveegravena ka Yesus puru laꞌe
asa kota Kapernaum egravetu sebhe danoGalilea Dꞌai lodꞌo-lodꞌo sabajꞌaNa ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi 32 Dhegraveu segraveramalaa ladhe ra nanene lii padhai Nate neꞌa megraveu isi lii holo-nori segravera
33 Ca tegraveka ropa Yesus ajꞌa-nori egravetudꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi abhuca dhegraveu dhu nidhu tao na paꞌoo-parodha peka na 34 ldquoEe Yesus DhegraveuNasaret Egraveu neo tao ngaa mi jiꞌi Egraveumai segravena ka palaho jiꞌi do Jiꞌi setadhe Egraveu Egraveu ne Dhegraveu Mola dhu uruegraveegravena Ama Lamatua pajaji tegraveke ho hiamairdquo
35 Te ngaa Yesus jegraveke ne peka naldquoRegraveno laa Hutu hegravebꞌa egraveu na Kalua kanegraveti dhegraveu neꞌerdquo Cagꞌagꞌa laa nidhudedꞌe kalabhe dhegraveu ne asa rai egravetutalora aae dhegraveu segravera Ropa pabegravebhenare hegraveia nidhu ne kalua tegraveke eele aapapegravedꞌa boe isi dhegraveu ne hegravei
36 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi malaa-maloha kara peka na ldquoIra ii Lii padhai Dhegraveuneꞌe degravenge koasa kapai bia Tokenidhu madhutu paredha Na kahegravei kakalua negraveti dhegraveurdquo 37Hegraveia lii lolo lula-negraveti Yesus pale-legraveme rai egraveegravena aaꞌi-aaꞌi
Lamatua Yesus paꞌegravele papegravedꞌa inadhegraveu egravemu Petrus degravenge papegravedꞌa dhegraveu-dhegraveu leo
(Mateos 814-17 Markus 129-34)
38 Lodꞌo regravengu kalua negraveti egravemu saba-jꞌa Yesus laꞌe asa egravemu dhegraveu egravecingara na Simondagger Lodꞌo egraveegravena tetona dhu pegravedꞌa maringi-sagoro isi panabia Hegraveia ra manegravengi Yesus peka naldquoAma Puri-paꞌegravele ku bhegraveni heka nelaardquo 39 Ka Yesus laꞌe titu egravetu sebhekoi ka puri papegravedꞌa bhegraveni heka neCagꞌagꞌa laa egravei papegravedꞌa na ele degravengeka Hegraveia na kegravedꞌi laꞌe lalau ngangaꞌahia si raꞌa-rinu
40 Egravetu dꞌara lodꞌo nihia egraveegravena kahegraveiropa lodꞌo oe cegravena dhegraveu lere regravetidhegraveu pegravedꞌa ae-ae mai asa Yesus Egraveipapegravedꞌa ra rupa-rupa Hegraveia Na bane aimi dhegraveu pegravedꞌa seꞌe ka aaꞌi-aaꞌi ra egravelenegraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 41 Negraveti dhegraveupegravedꞌa se abhu kahegravei dhu nidhu taoHegraveia Yesus paredha nidhu se segravena kakalua negraveti dhegraveu segravera Ra rai kaluadegravenge lii taraa peka na ldquoEgraveu ne AnaAma Lamatuardquo Te nidhu se reꞌa naNegravengu ne Kristus dhu Ama Lamatuapajaji karegravei negraveti uru ka ho hia maiNegraveti egraveegravena ka Yesus kai si segravena ka bisaboe ra padhai ca hegravebꞌa sa lula-negravetiNegravengu
Lamatua Yesus laꞌe lole Lii Lolo Beꞌaegravetu egravemu-egravemu sabajꞌa
(Markus 135-39)42 Asa begraveli dꞌara oe megraveu sa Yesus
kegravedꞌi ka laꞌe asa era dhu kaliu egraveci egravetuliꞌu kota Hegraveia dhegraveu tenge Ne asamia-mia Ropa paraga degravenge Ne ka rapamako Ne aku regravengu na ldquoAma peaka degravenge jiꞌi laa Lamu iia ka asa eraleordquo
43 Te ngaa Na dhaa aku Negravenguna ldquoJaꞌa hudꞌi laku asa rae-rae leoho peka-padhai Lii Lolo Beꞌa negravetiparedha Ama Lamatua Te AmaLamatua pua Jaꞌa mai ne segravena kapakako sasabꞌa egraveegravenardquo
44 Hegraveia Na kako negraveti rae egraveci asa raeleo ho ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara egravemu-egravemu sabajꞌa egravetu propensi Yudea
5Regravengu pegraveku ka abhu iꞌa ae-ae(Mateos 418-22 Markus 116-20)
427 2 Dhegraveu Aae segravera 51-14 432 Mateos 728-29 dagger 438 Simon ne ngara leo na Petrus
Lukas 51 118 Lukas 5171 Ca tegraveka Yesus ajꞌa dhegraveu egravetu sebhe
dano Galilea Dhegraveu ae mai segravenaka neo nanene Lii Holo-Nori AmaLamatua Regravengu mai toke ra kalibhurare Yesus 2 Padegravetu degravenge era egraveegravenaabhu dhegraveu dhu pamegraveu pegraveku ra egravetudedha nebhe Ka Yesus negravedhi kohadua bua dhu panahu egravetu era egraveegravena3 Cue negraveti koha se unu Simon Egravele kaYesus caꞌe asa dedha koha ne ka Namanegravengi segravena ka Simon tobꞌe asa eramaregravema ciki Hegraveia Namadhegravedi ho ajꞌadhegraveu ae segravera
4 Ajꞌa nare hegraveia Na padhai lii degravengeSimon peka na ldquoSimon Padedhahari ku asa dꞌara maregravema ho corepegraveku laꞌa Te egraveegravena namiu abhu iꞌa aerdquo
5 Ka Simon dhaa peka na ldquoTengaa Ama Jiꞌi sabꞌa dꞌai madhe dꞌaracamegravedꞌa kateme kegravena te abhu boeciꞌu sa hegravei Te ngaa lula Ama kupeka le segravemi egraveegravena jaꞌa madhutu Jaꞌapapuru segravekurdquo 6 Hegraveia ra papurupegraveku Ropa ra neo egravere pacaꞌe harireꞌa boe na pegraveku ne dhu pegravenu degravengeiꞌa ka mulai mae 7 Hegraveia Simonrodhe angalai na egravetu koha leo segraveraho mai bara regravengu egravere pegraveku Ka radaꞌu iꞌa tao asa dꞌara koha toke kohadua bua se pegravenu degravenge iꞌa ka oe cegravene8-10 Angalai Simon se nuka Yakobisdegravenge Yohanis ana negraveti Sabadeusegravetu era egraveegravena kahegravei Regravengu se malaalula ra abhu iꞌa ae titu kegravena RopaSimon Petrus ladhe negravedhi ngaa dhujꞌajꞌi ne hegraveia na patitu degravenge ka kegravetuurutuu na egravetu madha Yesus hegraveia napeka ldquoJaꞌa ne ca dhegraveu dhu ue lesasala ae-ae De beꞌa risi Lamatuapadegravetu ia ka degravenge jaꞌardquodagger
Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoSi-mon Pangee ia ka jꞌara neꞌe te Jaꞌaneo pake miu se Miu tema le tengeiꞌa Te ngaa deo neꞌe ne Jaꞌa ajꞌa miusegravena ka tenge dhegraveu ho madhutu Jaꞌardquo
11 Egravele ka regravengu nuni degravenge ka kohara asa dedha nebhe Ka lasi tegraveke eele
ka ngaa-ngaa ra aaꞌi-aaꞌi lasi mad-hutu Yesus
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ca dhegraveudhu pegravedꞌa kusta
(Mateos 81-4 Markus 140-45)12 Egravetu rae egraveci Yesus paraga degravenge
ca dhegraveu dhu ngiꞌu na pegravenu degravenge egraveipapegravedꞌa kusta Ropa dhegraveu ne negravedhiYesus ka laꞌe patitu kegravetu urutuu naaa na pacudꞌu dꞌai rai Hegraveia na liiaku negravengu na ldquoAma Sue ku jaꞌalaa Te jaꞌa keꞌa na Ama bisa puri-paꞌegravele papegravedꞌa jaꞌa ne segravena ka dhegraveumadenge ia ka degravenge jaꞌa Sadꞌi Amamoꞌordquo
13 Ka Yesus jꞌole kacui-aai Na hogꞌagꞌe ne Aa Na peka ldquoJaꞌa koꞌo Egraveuegravele degravenge kegravenardquo Ropa Na padhai liinare egravei papegravedꞌa dhegraveu ne egravele degravenge14 Hegraveia Yesus pasanegravedꞌe ne peka naldquoBaku bhegravelu ee Egraveu egravele le te ngaabaku peka degravenge dhegraveu egraveci sa Egraveu hudꞌimadhutu uuru ku paredha baki MusaDe lamu asa ama agama ho na parisangiꞌu egraveu segravena ka neꞌa egravei papegravedꞌa neegravele tareꞌa do dhae Egravele egraveegravena na egraveu hiamegravedha egraveci segravemi tadhamakasi segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa egraveu ne egravele tareꞌa lenegraveti papegravedꞌardquo
15 Masi ka Yesus kai te ngaa lii lolonegraveti koasa Na pale-legraveme negraveti dhegraveuegraveci asa egraveci dꞌai mia-mia Ka dhegraveumai segravemi tao cegraveci sa ho ra naneneNa ajꞌa-nori Hegraveia Na puri-paꞌegraveledhegraveu ae negraveti rupa-rupa egravei papegravedꞌa ra16 Te ngaa categraveka-categraveka Yesus dꞌegraveikahegravei patalele iisi ho laꞌe manegravengi-mangajꞌi asa era dhu kaliu
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu karukuegraveci
(Mateos 91-8 Markus 21-12)17 Ca lodꞌo Yesus ajꞌa dhegraveu egravetu
dꞌara egravemu cue Lodꞌo egraveegravena abhukahegravei dhegraveu negraveti partei agama Parisidegravenge pegraveri-pegraveri mese agama maiho nanene lii padhai Na Dhegraveuse mai negraveti rae-rae egravetu propensi
51 Alkitab lii Yunani peka na lsquoegravetu sebhe dano Genesaretrsquo Ngara leo negraveti dano Genesaret nuka danoGalilea 53 Mateos 131-2 Markus 39-10 41 55 Yohanis 213 56 Yohanis 216dagger 58-10 Simon do Petrus do Simon Petrus ngara negraveti ca dhegraveu di 514 Atora negraveti Ama-amaAgama 141-32
Lukas 518-19 119 Lukas 533Galilea propensi Yudea degravenge kotaYerusalem Ama Lamatua hia Yesuskoasa segravena ka paꞌegravele dhegraveu-dhegraveupegravedꞌa 18-19 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pegraveri-pegraveri dedꞌe regraveti dhegraveu karuku egraveci egravetudedha karadꞌa Regravengu tenge-tengejꞌara segravena ka Yesus puri-paꞌegravele ne Tengaa egravetu dꞌara egravemu ne dhegraveu segravemi taocacegraveci sa ka regravengu bisa boe pasukiasa dꞌara Negraveti egraveegravena ka ra dedꞌedhegraveu ne asa kolo egravemu Rare dedhaka ra begravedi eele regraveu egravemu segravena ka taoroꞌa ho dulu dhegraveu karuku ne degravengekaradꞌa kateme asa haha laꞌe Ra duludhegraveu neꞌe asa talora aae dhegraveu ae-aese legraveke mola-mola egravetu madha Yesus20 Ropa negravedhi segravemi egraveegravena hegraveia Yesusneꞌa na regravengu se parcaya na Negravengubisa paꞌegravele angalai ra negraveti karuku naKa Na lii degravenge dhegraveu karuku ne akuNegravengu na ldquoAna ee Jaꞌa saku pamegraveule sasala egraveurdquo
21 Ropa tadegravengi Yesus padhai liisegravemi egraveegravena ka dhegraveu Parisi degravenge meseagama segravera pakaregravei na ldquoEeh DhokaAma Lamatua dhu degravenge hak di hosaku eele sasala-sasigo dhegraveu Cee kaNegravengu ne ka Na tao iisi Na nukasegravemi Ama Lamatua Neꞌe ne paꞌele iiekolongara Lamatuardquo
22 Te ngaa Yesus dhu neꞌa dꞌai dꞌararegravengu Hegraveia Na peka ldquoNga tao ka miuse ngee na Jaꞌa ne padhai lii paꞌeleiie kolongara Lamatua 23-24 Jaꞌa neDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌane degravenge hak kahegravei ho abho sasala-sasigo dhegraveu Ladhe Jaꞌa lii degravenge dhegraveukaruku ne lsquoJaꞌa abho le sasala egraveursquo miumegravedhi boe koasa Jaꞌa egravetu rai-haha neTe ngaa ladhe Jaꞌa peka na lsquoKegravedꞌi kaDedꞌe karadꞌa egraveu ho legravepa karsquo Ladhenegravengu kegravedꞌi degravenge ka na miu hekamegravedhi koasa Jaꞌa Negraveti egraveegravena ka Jaꞌaneo puri-paꞌegravele dhegraveu karuku ne segravenaka miu meꞌa na Jaꞌa degravenge hak hoabho sasala-sasigo dhegraveurdquo
Ka Na piku asa dhegraveu karuku ne aalii peka na ldquoTitu ka Dedꞌe karadꞌaegraveu ho legravepa kardquo
25 Cagꞌagꞌa laa dhegraveu ne kegravedꞌi tituegravetu madha dhegraveu ae segravera ka kegravepe nare
karadꞌa na Hegraveia na legravepa ka degravenge koa-kio kolongara Ama Lamatua 26 Regravedhisegravemi egraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se malaaKa ra dedꞌe padedha-dedha kolongaraAma Lamatua peka na ldquoLamatua ka-pai risi eele Deo neꞌe ne egravedhi tegravedhi ledegravenge musi madha egravedhi unu ti tadhamalaa dhu kapairdquo
Lamatua Yesus paroa Lewi ho mad-hutu Ne
(Mateos 99-13 Markus 213-17)27 Negravebhu boe ka Yesus kalua negraveti
dꞌara egravemu hegraveia ladhenegravedhi dhegraveu rorobea ca dhegraveu dhu madhegravedi egravetu eraroro doi bea Ngara dhegraveu ne LewiDaggerKa Yesus peka degravenge ne ldquoMai kamad-hutu Jaꞌardquo 28 Ropa tadegravengi lii paroane hegraveia Lewi kegravedꞌi degravenge ka tegraveke eeleaaꞌi-aaꞌi segravera laꞌe madhutu Yesus
29 Egravele ka Lewi tao tatao kapai egravetuegravemu na ka na negraveru Yesus Aa nanegraveru kahegravei angalai na dhegraveu roro beasegravera degravenge tamu-tamu dhu leo holasi raꞌa-rinu 30 Te ngaa pegraveri-pegraveridhegraveu negraveti partei agama Parisi degravengemese-mese agama kaꞌuu-kamuki miana madhutu Yesus aku regravengu naldquoTasamia ka miu miꞌa-minu paꞌegravecidegravenge dhegraveu dhu laku boe nuka dhegraveuroro bea degravenge dhegraveu karehe segraveraDhegraveu beꞌa bisa boe paꞌegraveci degravenge dhegraveusegravemi segravera sardquo
31 Ka Yesus lii degravenge regravengu pekana ldquoDhegraveu pegravedꞌa parluu dote-matariiTe ngaa dhu pegravedꞌa boe parluu boe32Mamai Jaꞌa ne ho lalau-laloꞌo dhegraveukarehe segravera Te ngaa Jaꞌa mai boe houri dhegraveu dhu ngee na ngiꞌu ra molalerdquo
Mese-mese agama pasisu degravengeLamatua Yesus lula jꞌara-jꞌara puasa
(Mateos 914-17 Markus 218-22)33 Hegraveia dhegraveu negraveti partei agama
Parisi degravenge mese-mese agamakaꞌugu mi Yesus peka na ldquoSegravemineꞌe Ama Ana madhutu Yohanistuka sarani dhegraveu regravengu tema puasadegravenge sabajꞌa Ana-ana madhutudhegraveu Parisi segravemi egraveegravena kahegravei Te ngaatasamia ka ana madhutu Ama segravera
Dagger 527 Ngara leo Lewi nuka Mateos 530 Lukas 151-2
Lukas 534 120 Lukas 610loe boe degravenge raꞌa-rinu Regravengu sereꞌa boe puasa dordquo
34 Ka Na dhaa pake lii pakasameaku Negravengu na ldquoMiu meꞌa le ladhedhegraveu tao pesta kabꞌi dhegraveu-dhegraveu dhura negraveru segravera bisa boe puasa te ngaaraꞌa toke begravecu Ladhe mone dhu kabꞌiegraveegravena degravenge regravengu era tatu regravengu raꞌapalere aaꞌi-aaꞌi ra 35 Te ngaa ropadhegraveu leo rai regraveti mone dhu kabꞌi nehegraveia angalai na susa heka ra puasakegravenardquo
36 Hegraveia Yesus padhai lii pakasameegraveci hari peka na ldquoAbhu megraveka dhegraveudhu rare begravela hiu caꞌegraveta ho kalapemi kodho dhui dhu mae Te ladhebase kodho ne begravela hiu dhu kalapelaꞌa egraveegravena karuku na kodho ne asamae aae 37-38 Segravemi egraveegravena kahegravei dhuadhu heka regraveti negraveti kapua dhegraveu bhoriboe asa sabha dhui Te aadꞌo nasabhamadhore eele aa dhua egraveegravena solisoo-soo asa rai laꞌe De dhua dhuhiu hudꞌi bhori ku asa dꞌara sabhahiusect [Segravemi egraveegravena ka Yesus ajꞌa sipeka na lii ajꞌa Na dhu hiu bisa boepabꞌali degravenge lii ajꞌa dhu dhui negravetidhegraveu Parisi] 39Dhegraveudhu rinu regravedhi leegravei anggor dhui dꞌegravei boe rinu dhu hiuTe dhu reꞌa na lsquoEgravei anggor dhu kee risinuka egravei anggor dhuirsquo rdquo
6Dhegraveu pakaregravei Lamatua Yesus lula-
negraveti lodꞌo aꞌae sasabꞌa(Mateos 121-8 Markus 223-28)
1 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo aꞌaesasabꞌa dhegraveu Yahudi Yesus degravenge anamadhutu Na kako re jꞌara egravetu sebheoka dhegraveu Ka ana madhutu Na puruare-gandum dhu egravetu madha regravengusegravera Hegraveia ra sarodꞌe dꞌara kacui-aaika raꞌa 2 Egravetu era egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agama Parisidhu kegravepe paꞌegravera adꞌa Yahudi ra Ropaladhe regravedhi ana madhutu Yesus taosegravemi egraveegravena ka ra kai Ne peka naldquoTasamia ka ana-ana Egraveu se sisu atoraagama egravedhi Regravengu sabꞌa legraveke degravenge
lodꞌo aꞌae sasabꞌa Ladhe ku laaRegravengu puru are-gandum negravei Bakutao segravemi egraveegravenardquo
3-4 Te ngaa Yesus bꞌala peka naldquoTasamia ee Miu sanegravedꞌe lii lolobaki Daud Daud degravenge dhegraveu mad-hutu na lula manganga ae ka masolasi asa dꞌara PaleoManegravengi-MangajꞌiAma Lamatua Hegraveia raꞌe roti dhuama agama hia le Lamatua Te ngaaroti seꞌe dhodhoka ama agama di dhubisa raꞌe Dhegraveu leo bisa boe Kabaki Daud si raꞌe te ngaa ca dhegraveusa peka boe na regravengu sale Miuse segravemi baca megravedhi boe Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua
5 Pasa dhilu ho nanene paie-iieJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌaJaꞌa degravenge hak ho pamaꞌegravete na dhegraveubisa sabꞌa ngaa legraveke degravenge lodꞌo aꞌaesasabꞌardquo
Dhegraveu dhu ai madhe cabegraveka(Mateos 129-14 Markus 31-6)
6 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo aꞌaesasabꞌa dhu leo Yesus laꞌe ajꞌa egravetudꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi Egravetu eraegraveegravena abhu dhegraveu mone egraveci dhu aimadhe cabegraveka 7Egravetu egraveegravena abhu kahegraveipegraveri-pegraveri mese agama degravenge dhegraveunegraveti partei agama Parisi dhu tengejꞌara ho pamanahu Yesus Ra tataetao-tao Na neo puri-paꞌegravele dhegraveu dhuai madhe cabegraveka ne legraveke degravenge lodꞌoaꞌae sasabꞌa Degravenge jꞌara neꞌe regravengubisa abhu jꞌara ho galaa Ne egravetumadhadhegraveu ae 8Te ngaa Yesus neꞌa ngangeeregravengu Negraveti egraveegravena ka Na paroa dhegraveudhu ai madhe cabegraveka ne aku Negravenguna ldquoAngalai Mai ku Titu egravetu taloraaae nerdquo Hegraveia laꞌe titu degravenge ka egravetutalora egraveegravena 9 Ka Yesus karegravei dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera peka na ldquoJaꞌa karegravei kumiu laa Madhutu atora agama egravedhingaa dhu egravedhi bisa tao egravetu lodꞌo aꞌaesasabꞌa Egravedhi tao dhu beꞌa do taodhu karehe Hiamamurimi dhegraveu dopaꞌele iie mamuri nardquo 10 Hegraveia Yesusladhe palegraveme regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ka Na
sect 537-38 Madhutu lii Yunani uru segravera peka na ldquoegravei anggor dhu hiu baku soli asa dꞌara tas kaꞌuri dhuisegravena ka baku mae ho bhori eelerdquo 61 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2325 63-4 1 Samuel211-6 Atora negraveti Ama-ama Agama 249
Lukas 611 121 Lukas 624lii degravenge dhegraveu dhu ai madhe cabegravekane peka na ldquoJꞌole ai egraveu mairdquo Ka nasoro ai na hegraveia egravele degravenge ka
11 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena ka dhegraveukapai se nasa titu kegravena Hegraveia ra pekana ldquoEgravedhi tenge hari ku jꞌara leo segravenaka pamanahu Nerdquo
Lamatua Yesus hagꞌe nare ana mad-hutu Na canguru dua dhegraveu
(Mateos 101-4 Markus 313-19)12 Negravebhu boe ka Yesus laꞌe sabajꞌa
asa ledhe egraveci Na sabajꞌa egravetu egraveegravenacamegravedꞌa kateme 13 Asa begraveli madꞌaeYesus paroa ana madhutu Na Ka negravetiregravengu aaꞌi-aaꞌi ra hagꞌe nare cangurudua dhegraveu ho jꞌajꞌi dhegraveu pajuu-palehaNa Dhegraveu dhu hagꞌe nare segravera nuka
14 Simon (dhu Yesus pangare nelsquoPetrusrsquo)
Anderias (ari Simon)YakobisYohanis (ari Yakobis)PelipusBertolomeos15 MateosTomasYakobis (ana Alpius)Simon (negraveti partei politik
Selot)16 Yudas (ana Yakobis) aaYudas Iskariot (dhu egraveegravena na
pahia Yesus)Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
pegravedꞌa ae-ae(Mateos 423-25)
17 Ropa purumai negraveti ledhe deo naYesus degravenge anamadhutu Na ae tahaegravetu eramera egraveci Egravetu egraveegravena abhu dhegraveuae dhu pakaboko Dhegraveu se mai negravetipropensi Yudea negraveti kota Yerusalemaa negraveti Tirus degravenge Sidon nuka duakota egravetu sebhe dhasi 18 Regravengu maiho nanene lii padhai Yesus aa abhukahegravei dhu neo manegravengi segravena ka Napuri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa Ka Yesuspaꞌegravele si Na paꞌegravele kahegravei dhegraveu dhunidhu tao degravenge magegravele eele nidhunegraveti dhegraveu segravera 19Dhegraveu ae dhu neo goiNe Te ropa goi legraveke Ne dhegraveu se egravele
degravenge negraveti papegravedꞌa ra lula abhu koasadhu kalua negraveti Negravengu
Dhegraveu dhu abhu aꞌoto degravenge dhegraveudhu abhu mamadhe-mamopo
(Mateos 51-12)20 Egravele ka Yesus kabibꞌa asa anamad-
hutuNa hegraveia Na ajꞌa si akuNegravengu naldquoDhegraveu unu aadꞌo segravera
Miu abhu aꞌotolula Ama Lamatua mesa Na
jꞌajꞌi Dhegraveu Aae miu dhubeꞌa
21 Dhegraveu dhu kabake manganga segraveraMiu abhu aꞌoto
lula Lamatua ka dhu hiamiu begravecu-manegravesa
Dhegraveu dhu tangi degravenge dꞌara susa segraveraMiu abhu aꞌoto
lula egraveegravena na dꞌara mi kare-jꞌe
22-23 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa
Ka dhegraveu dhu abhu susa lula madhutuJaꞌa
miu abhu aꞌotolula egraveegravena na Lamatua bꞌala
rui-jꞌajꞌegraveramiu egravetu sorgaMasi ka dhegraveu tegraveka dꞌara degravenge
miudo pakarehe kolongaramiudo jꞌegraveli maregraveu miudo bata eele miu tao segravemi
dhegraveu bhelu samiu abhu aꞌoto
lula egraveegravena na Lamatua bhegraveluboe miu egravetu sorga
De ladhe dhegraveu pajꞌegravera miu segravemiegraveegravena pakarejꞌe laa dꞌara miu Aakarae laa degravenge pasoa-pasoka Magemalaa kahegravei lula dhegraveu dhu pajꞌegraveramiu limuri ne begravei-baki ra dhu uruegraveegravena pajꞌegravera le dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua segravera kahegraveiDe ladhe miu paraga degravenge jꞌajꞌegravera
segravemi segraverapakarejꞌe laa dꞌara miu
lula egraveegravena na Lamatua bꞌalahiamiu ae-ae egravetu sorga
24 Te ngaa dhegraveu kajaMiu abhu mamadhe-mamopo
615 Partei Selot ne dhu tenge jꞌara segravena ka Roma paredha heka ra Ka ra pangare partei ne lsquoPatriotrsquokahegravei 622-23 1 Petrus 414 622-23 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 3616 Lii Lolo negravetiDhegraveu Pajuu-paleha 752
Lukas 625 122 Lukas 642lula mamuri karejꞌe miu
dhoka dꞌai neꞌe di25 Dhegraveu dhu begravecu-manegravesa
Miu abhu mamadhe-mamopolula hegraveru manganga madegraveu
dhu seli eele mai salakenare miu
Dhegraveu dhu kea rae-rae segraveraMiu abhu mamadhe-mamopo
lula jꞌajꞌegravera mai tao miutangi ngobꞌi-ngobꞌi
26 Dhegraveu dhu dꞌegravei dhegraveu koa-kadꞌiriMiu abhu mamadhe-mamopolula uru segravera begravei-baki miu
dꞌegravei padꞌiri kahegravei dhegraveu-dhegraveu dhu regraveti lii leko-monya segraverardquo
Miu hudꞌi sue ku musu mi(Mateos 538-48 712)
27 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhaiNa ldquoPasa dhilu ho nanene paie-iieEgraveu hudꞌi sue kumusu egraveu aa tao pabeꞌalaa mi dhegraveu dhu tegraveka dꞌara degravenge egraveu28 Sabajꞌa ho manegravengi Ama Lamatuasegravena ka hia babeꞌa mi dhegraveu dhu dhooegraveu Aa manegravengi segravena ka Lamatua hiamegravengi-nale mi dhegraveu dhu pajꞌegravera egraveurupa-rupa 29 Ladhe dhegraveu tegravebꞌe ripiegraveu cabegraveka soro hari ripi cabegraveka ho nategravebꞌe Ladhe dhegraveu parame rare kodhopana egraveu na hia hari laa kodho egraveu dhuleo 30Ladhe dhegraveumanegravengimegravedha egraveuegraveci hia laa Aa ladhe dhegraveu dedꞌe regravetimegravedha egraveu egraveci soro tegraveke segravene Magemu manegravengi hari 31 Egraveu hudꞌi tao kudhegraveu leo nuka segravemi egraveu neo dhegraveu taomi ngiꞌu egraveu
32 Egraveu dꞌegravei padꞌelo sasue mi dhegraveu egraveumesa mu Egraveegravena beꞌa Te ngaa kolo-karisi na ngaa Te dhegraveu bhelu suedhegraveu regravengu kahegravei 33 Ladhe egraveu pabeꞌadhoka degravenge dhegraveu dhu beꞌa degravenge egraveudi kolo-karisi egravetumia Te dhegraveu bhelusegravera reꞌa bꞌala babeꞌa dhegraveu segravemi egraveegravenakahegravei 34 Ladhe egraveu dhodhoka hiapija mi dhegraveu dhu bisa pula hari doiegraveu kolo-karisi na ngaa Te dhegraveubhelu kahegravei reꞌa hia dhegraveu leo pija doisadꞌi begraveli-camegravedꞌa segravemi aaꞌi hari dhukateme iisi
35 Te ngaa dhu legraveke ka segravemi neꞌesue la musu egraveu segravera Aa tao la beꞌami regravengu Ngaa dhu ra parluu hia sipija Baku pangee na ra pula harido aadꞌo Degravenge jꞌara ne egraveegravena naAma Lamatua bꞌala egraveu Pe egraveu jꞌajꞌiana negraveti Ama Lamatua dhu Dedha RisiEele Lula mamuri egraveu sama segravemi Amamu dhu dꞌegravei adꞌu-ue jꞌara hua iia hiadhegraveu bhelu Negravengu dꞌegravei kahegravei tao jꞌarahua iia hia dhegraveu dhu reꞌa boemanegravengimakasi 36De egraveuhudꞌi padꞌelo ku kasiami dhegraveu nuka segravemi Amamuegravetu sorgadhu padꞌelo kasia Na mi egraveurdquo
Baku kahegraveti leli dhegraveu(Mateos 71-5)
37 Ka Yesus tuhu hari lii ajꞌa Napeka na ldquoBaku lee dhegraveu segravena ka dhegraveubaku lee hari egraveu Baku kahegraveti leli liipadhai dhegraveu te aadꞌo na dhegraveu taohari egraveu segravemi egraveegravena kahegravei Pabhegravelu eelesasala dhegraveu segravena ka regravengu baku nuisasala egraveu 38 Ladhe egraveu hia dhegraveu ngaadhu ra parluu pe egraveu abhu hari Tebegraveli-camegravedꞌa ra hia hari egraveu pegravenu aiEgraveegravena nuka segravemi dhegraveu isi kabꞌui asadꞌara balee aꞌuku ka ra karegraveko ne aacegraveci ne toke bua lale eele Dhu egraveuabhu sama egraveci egraveegravena ka Ladhe egraveu hiaciki egraveu abhu hari ciki kahegravei Te ngaaladhe egraveu hia ae egraveu abhu hari ae-aerdquo
39 Yesus ajꞌa pake lii upama kahegraveiNa lole peka na ldquoDhegraveu begravedhu bisaboe padꞌelo jꞌara hia dhegraveu begravedhu dhuleo Te aadꞌo na dua ra manahu asadꞌara roꞌa lasi 40Ana sakola bisa boemegraveu risi negraveti mese na Te ngaa ladhena madhutu degravenge beꞌa lii aꞌajꞌa mesena negravengu bisa jꞌajꞌi sama segravemi mesena
41 Egraveu paꞌegraveki more sasala dhegraveu masika ana iiki-iiki egraveegravena ka Te ngaa sasalaegraveu dhu kapai egraveu segravemi pameꞌa boesa Egraveegravena nuka segravemi egraveu megravedhi ahu cakategravedꞌa egravetu musi madha dhegraveu Masika agarii aae dhu paꞌabhe nare musimadha egraveu te ngaa egraveu oe segravemi pameꞌaboe sa 42 Tasamia ka egraveu bani pekadegravenge angalai mu na lsquoMai ho jaꞌa tiueele ahunegraveti dꞌaramadha egraveursquo Te ngaa
631 Mateos 712 639 Mateos 1514 640 Mateos 1024-25 Yohanis 1316 1520
Lukas 643 123 Lukas 79egraveu mesa mu bisa boe ladhe megravedhingaa-ngaa te agarii dhu paꞌabhe naremusi madha egraveu Weeh Egraveu ne memadhegraveu kapodꞌe-kabegraveli Tao eele uruku agarii negraveti dꞌara madha egraveu hekaegraveu ladhe megravedhi ho tiu eele ahu cakategravedꞌa egraveegravena negraveti dꞌara madha an-galai murdquo
Babeꞌa-karehe dhegraveu teꞌa negraveti tatao na(Mateos 716-20 1233-35)
43 Ka Yesus tabha lii pakasameegraveci hari peka na ldquoAbhu egravetu miaajꞌu beꞌa ladhe dꞌai lodꞌo hua huana karehe Aa abhu boe ladhe ajꞌukarehe na hua hua na beꞌa 44 Dhegraveubisa tadhe ladhe ajꞌu ca kapua beꞌado aadꞌo mai negraveti hua na Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi reꞌa peka na egravetu mia dhegraveupuu lolobhangi do hua anggor negravetiajꞌu padhudhudagger 45 Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge dhegraveu dhu dꞌara mola-megraveci neꞌa tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌa Tengaa dhegraveu dhu dꞌara kajꞌalu tao jꞌara-jꞌara dhu bhelu-katubꞌa Te negraveti liipadhai na egravedhi bisa tadhe babeꞌa-karehe dhegraveurdquo
Dhegraveumegraveudegravenge dhegraveu goa dhu patituegravemu
(Mateos 724-27)46 Hegraveia Yesus tuhu lii padhai Na
aku Negravengu na ldquoMiu se loe boe paroaJaꞌa na lsquoLamatuarsquo Te ngaa tasamiaka miu moꞌo boe tao madhutu lii pad-hai Jaꞌa 47 Dhegraveu dhu mai nanenelii padhai Jaꞌa ho na tao madhutunegravengu ne egraveci egraveegravena ka 48 degravenge dhegraveudhu neo patitu egravemu dhu egravera Na kegraveiroꞌa fanderen toke abhu hadhu Hegraveiana padhegravedi fanderen heka na patituegravemu kegravena Ladhe egravei aae lala egravemu negagedꞌo boe sa hegravei lula era padhegravedina egravera 49Te ngaa dhegraveu nanene degravengedꞌara kajari aa madhutu boe lii pad-hai Jaꞌa negravengu ne egraveci egraveegravena ka degravengedhegraveu dhuneo patitu egravemu sadꞌi jꞌajꞌi diNa tao boe fanderen te ngaa na patituegravemu na egravetu dedha rai egravetu sebhe loko
Hegraveia ropa egravei aae lala egravemu na guri lahomae-maerdquo
7Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana sabꞌa
ca dhegraveu negraveti komedhaa sordadꞌu Roma(Mateos 85-13)
1 Ropa ajꞌa nare ka Yesus legravepa asakota Kapernaum 2 Ca dhegraveu komed-haa sordadꞌu Roma pea egravetu neꞌeAbhu dhegraveu sabꞌa na egraveci dhu negravenguparcaya Dhegraveu sabꞌa ne dhu pegravedꞌaoe madhe 3 Lodꞌo egraveegravena komed-haa tadegravengi le tatao Yesus hegraveia napua dhegraveu heka Yahudi pegraveri-pegraveri lasimanegravengi Yesus mai puri dhegraveu sabꞌane 4 Dꞌai negravei ra pamako Yesus segravenaka Na laꞌe palere degravenge regravengu Ramanegravengi peka na ldquoDhegraveu Roma nedhegraveu beꞌa Ama hudꞌi tolong ne 5 Tenegravengu ka patitu egravemu sabajꞌa cue hiajiꞌi lula na sue egravedhi dhegraveuYahudirdquo 6KaYesus madhutu degravenge si
Regravengudhae raremegraveka egravemu te ngaakomedhaa ne pua le angalai na laꞌepeka degravenge Yesus na ldquoAma roca ia kamai asa dꞌara egravemu jaꞌa te jaꞌa nia boesegravemi Ama asa dꞌara egravemu jaꞌa 7-8 Aajaꞌa nia boe kahegravei ara dhiu asa katangamadha Ama Jaꞌa keꞌa Ama degravengekoasa De sadꞌi Ama padhai lii negravetiegraveegravena tatu dhegraveu sabꞌa jaꞌa ne egravele degravengenegraveti papegravedꞌa na Jaꞌa keꞌa jꞌara neꞌe nelula jaꞌa degravenge dhegraveu paredha dedhakahegravei dhu degravenge koasa ho paredhajaꞌa Aa jaꞌa degravenge koasa kahegravei hoparedha sordadꞌu jaꞌa Ladhe jaꞌahia paredha mi sordadꞌu jaꞌa pekana lsquoLamu sa negraveirsquo tatu laꞌe degravengeAa ladhe jaꞌa peka na lsquoMai sa neꞌersquotatu na mai Aa ladhe jaꞌa pua dhegraveusabꞌa jaꞌa lsquoSabꞌa neꞌersquo tatu na sabꞌamadhutu kahegravei De sadꞌi Ama padhailii di dhegraveu sabꞌa jaꞌa ne egravele degravengerdquo
9 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena Yesusmalaa Ka Na kabibꞌa sa dhegraveu ae dhumadhutu Na segravera hegraveia Na peka ldquoNiakahegravei nga Negravebhu nare sange neꞌe
dagger 644 Alkitab lii Yunani suri peka na dhegraveu puu nare boe σῦκον (sukon) negraveti ἀκανθα (akantha) Regravenguabhu boe kahegravei σταφυλή (stafulei) negraveti βάτος (batos) Sasoa na negraveti ana aajꞌu egraveci egravedhi abhu hua madhuturupa na 644 Mateos 1233 645 Mateos 1234
Lukas 710 124 Lukas 728Jaꞌa paraga kegravedhi megraveka degravenge dhegraveuYahudi dhu legraveka egravera sama segravemi dhegraveuRoma nerdquo
10 De Yesus dꞌai dhoka era egraveegravena diHegraveia angalai komedhaa se legravepa Ropadꞌai egravemu komedhaa ladhe na dhegraveusabꞌa ne egravele le negraveti papegravedꞌa na
Lamatua Yesus pamamuri hari ananegraveti ca dhegraveu bhegraveni balu
11 Asa begraveli egraveegravena Yesus degravenge anamadhutu Na pakegravedꞌi lasi asa rae egravecingara na Nain Dhegraveu ae kako paleredegravenge Ne 12 Ropa regravengu oe degravetudegravenge hegravebꞌa tedhe maso asa rae nera paraga degravenge dhegraveu ca nau lasi pad-hane dhegraveu madhe Dhegraveu madhe neana mone mesa negraveti ca dhegraveu bhegravenibalu 13 Ropa Yesus negravedhi bhegraveni balune ka dꞌara Na roe Hegraveia Na lii degravengebhegraveni ne aku Negravengu na ldquoIna Tangiia kardquo
14 Hegraveia Yesus laꞌe padegravetu-degravetu kaNa gꞌagꞌe karadꞌa dhegraveu madhe ne Kadhegraveu dhu pasae karadꞌa ne titu tahaHegraveia Yesus lii degravenge dhegraveumadhe akuNegravengu na ldquoAna Kegravedꞌi kardquo 15 Kaana ne mamuri hari hegraveia na kegravedꞌimadhegravedi Egravele egraveegravena ka na padhai liidegravengedhegraveu aedhu titu reo rarene AaYesus peka degravenge bhegraveni balu ne akuNegravengu na ldquoIna Ana mu ka neꞌerdquo
16 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu segravera mad-haꞌu titu kegravena Ka ra koa-kio AmaLamatua peka na ldquoAma Lamatua puale ca dhegraveu Na dhu kapai risi dhunegraveti lii padhai Na hia egravedhirdquo Abhuhari dhu leo peka na ldquoAma Lamatuamai le egravetu talora aae egravedhi ho padꞌelodꞌara hua iia Nardquo 17 Hegraveia lii lolo nera palolo dꞌai mia-mia egravetu propensiYudea degravenge era leo kahegravei
Yohanis tuka sarani pua dhegraveu dualasi paraga degravenge Lamatua Yesus
(Mateos 112-19)18-20 Ana madhutu Yohanis tadegravengi
aaꞌi le ngaa-ngaa dhu Yesus adꞌu-ueKa lasi lole degravenge Yohanis egravetu dꞌarabegravedho Hegraveia na pua dhegraveu dua lasi hokaregravei Ne peka na ldquoAma ne tareꞌa-reꞌaKristus dhu jiꞌi mate tae-tae do Dojiꞌi mate hari ku dhegraveu leordquo
Egravele ka ra paraga degravenge Yesus ka rakaregravei segravemi egraveegravena ka
21 Lodꞌo ana madhutu Yohanis seegravetu egraveegravena Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu aenegraveti papegravedꞌa ra Na bata eele nidhunegraveti dhegraveu Aa Na paꞌegravele dhegraveu begravedhuka regravedhi hari
22 Ka Yesus peka degravenge ra ldquoLegravepa kahomi peka degravenge aꞌa KuYohanis aaꞌi-aaꞌi dhu miu tadegravengi degravenge megravedhiunu mi segravemi dhu dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua ngara na Yesaya suritegraveke
lsquoDhegraveu begravedhu regravedhi hariDhegraveu karuku kegravedꞌi ho kako hariDhegraveu pegravedꞌa kusta isi ra milu
hariDhegraveu katele-katipa tadegravengi
hariDhegraveu madhe mamuri hariDhegraveu dhu degravenge boe unu
nanene Lii Lolo Beꞌarsquo23 Lami ho peka kahegravei degravenge aꞌa
Ku Yohanis na lsquoDhegraveu dhu makae boesegravemi rare Jaꞌa regravengu abhu aꞌotorsquo rdquo
24 Ropa ana madhutu Yohanis selegravepa hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu aesegravera lula-negraveti Yohanis na ldquoLodꞌo miulami tenge Yohanis egravetu dꞌara padꞌasodꞌa egraveegravena miu pangee na paragadegravenge dhegraveu dhu lalole na segravemi ngaaTatu miu lami boe ho paraga degravengedhegraveu dhu roe aai-roe egraveegravela nuka segravemikalai egraveegraveu dhu bhabheu madhutu laingegravelu di 25 Tatu lami boe ho ladhedhegraveu dhu pake megravedha-papake dhukabꞌua aae te dhegraveu segravemi egraveegravena era peana dhodhoka egravetu dꞌara egravemu dhegraveu aaedi 26 De miu lami tenge dhegraveu ceeegravetu negravei Miu pangee na lami tengedhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuado Tareꞌa Te negravengu risi negraveti ca dhegraveunegraveti padhai lii Lamatua 27Te egravetudꞌaraSasuri Mola-Megraveci dhu suri tegraveke le nalsquoNanene Jaꞌa pua dhegraveu Jaꞌa
segravena ka bhoke jꞌara hia Egraveursquo28 Egravetu rai-haha ne abhu boe ca
dhegraveu sa dhu kapai risi negraveti YohanisTe ngaa dhegraveu dhu ana iiki-iiki egravetutalora aae dhegraveu unu Ama Lamatuakapai risi negraveti Yohanisrdquo
722 Yesaya 355-6 611 727 Meliaki 31
Lukas 729 125 Lukas 74529 Dhegraveu dhu tadegravengi lii padhai
Yesus regravengu reꞌa le peka na jꞌaraLamatua egraveegravena jꞌara mamuri dhu legravekeSegravemi egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveu rorobea segravera Lula regravengu uru egraveegravena abhusarani aa nanene kahegravei lii ajꞌa-norinegraveti Yohanis 30 Te ngaa dhegraveu negravetipartei agama Parisi degravenge dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora agama Yahudi segravera roꞌoboe madhutu dadꞌegravei Ama LamatuaNegraveti egraveegravena ka ra manegravengi boe Yohanissarani si
31 Hegraveia Yesus karegravei dhegraveu seꞌe akuNegravengu na ldquoJaꞌa pakasame dhegraveu-dhegraveutaa limuri seꞌe degravenge ngaa Dhegraveusegravemi ngaa ka see 32 Regravengu se egraveciegraveegravena ka degravenge ana-ana dhu madhegravediegravetu dꞌara pasa Ra reꞌa dhoka paꞌoo-parodha degravenge kaꞌuu-kamuki pekanalsquoJiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi tiu sakino
te ngaamiu roge boe degravenge kare-jꞌe
Aa jiꞌi sodꞌa lii beke dhegraveu madhete ngaa miu tangi boersquo
33 Te Yohanis tuka sarani ninuboe egravei anggor aa na dꞌegravei puasa miukaꞌuu-kamuki peka na lsquoNegravengu nenidhu taorsquo 34 Te ngaa limuri ne JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne temakinu egravei anggor degravenge kuꞌa roti Kamiu kaꞌuu-kamuki peka na lsquoDhegraveu nedhegraveu gagoo-gagehu Aa tema mahuPaꞌangalai degravenge dhegraveu roro bea Aapartei egraveci degravenge dhegraveu dhu laku-lakuboe Dhu neꞌa heka ngiꞌu narsquo 35 Tengaa mi patadhe lii Jaꞌa ne Dhegraveu dhureꞌa megraveu tatu regravengu madhutu dadꞌegraveiAma Lamatuardquo
Lamatua Yesus naꞌa-ninu egravetu egravemuSimon
36 Egravetu dꞌara kota ne abhu dhegraveuParisi ca dhegraveu ngara na Simon Calodꞌo na negraveru Yesus si mai raꞌa asaegravemu negravengu Hegraveia Yesus si lasi mad-hegravedi ka neo raꞌa 37 Lodꞌo egraveegravena bhegravenikajeo ca dhegraveu tadegravengi kahegravei na Yesussi neo raꞌa-rinu egravetu egraveegravena Ka na masolaꞌe negravedꞌu degravenge egravei hegraveumegravengi ca botodhu kabꞌua aae 38 Na mai padegravetu
degravenge Yesus re kabodho Na Hegraveia napatitu kegravetu urutuu na egravetu haga YesusNa tangi dꞌara pegravedꞌa degravenge roma iisitoke egravei madha na hae legraveke haga YesusKa na seka haga Yesus pake regraveu kegravetuna aa na loe boe uu haga Yesus kahegraveiEgravele ka na pasuti egravei hegraveumegravengi egraveegravenamihaga Yesus
39 Simon neꞌa megraveu jꞌara mamuribhegraveni ne Negraveti egraveegravena ka na pajikoegravetu dꞌara na ldquoNeꞌe jꞌajꞌi mi tadhana Yesus ne dhegraveu dhu negraveti boe liipadhai Ama Lamatua Ladhe tareꞌa-reꞌa Ama Lamatua ka dhu pua Nemai tatu Negravengu neꞌa na bhegraveni dhugꞌagꞌe Negravengu ne bhegraveni kajeo Dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua segravemi boeNegravengu ne lula dhegraveu mola-megraveci bisaboe padegravetu degravenge dhegraveu kajꞌalurdquo
40 Te ngaa Yesus neꞌa ngaa dhuSimon ngee Ka Na peka aku Negravenguna ldquoSimon Segravemi neꞌe Jaꞌa neo pekadegravenge egraveu ca jꞌarardquo
Hegraveia Simon dhaa aku negravengu naldquoAma Mese peka laardquo
41 Ka Yesus core lii peka na ldquoAbhuca dhegraveu dhu tema hia dhegraveu pija doina Uru egraveegravena na hia negravedhi dhegraveu duapija doi na Dhegraveu egraveci abhu legravemi ngasudoi iia aa ca dhegraveu hari legravemi nguru di42Te ngaa dꞌai lodꞌo pula doi seꞌe duara bisa boe bꞌae rare Ka dhegraveu dhu hiapija rasa kasia mi regravengu dua ra Negravetiegraveegravena ka na peka mi dua ra segravena kabꞌae ia ka kegravelu ra segravera De madhutuegraveu negraveti dhegraveu dua se cee ka dhu suerisi dhegraveu tema hia dhegraveu pija doi nerdquo
43 Egravetu dꞌara ciki ooꞌe na kahegravei Si-mon dhaa peka na ldquoTatu dhegraveu dhukegravelu na ae risirdquo
Ka Yesus dhaa na ldquoMema tareꞌardquo44 Ka Yesus ladhe bhegraveni ne hegraveia Na
peka degravenge Simon aku Negravengu na ldquoEgraveuladhe segraveku bhegraveni ne Deo na Jaꞌamasoasa dꞌara egravemu egraveu egraveu tegraveke boe egravei segravenaka rase haga Jaꞌa madhutu adꞌa egravedhiTe ngaa bhegraveni ne pabasa haga Jaꞌadegravenge egravei madha na ka na seka pakeregraveu kegravetu na 45 Aa ropa egraveu soru Jaꞌamaso asa dꞌara egravemu egraveu egraveu uu boe Jaꞌa
730 Mateos 2132 Lukas 312 738 Mateos 267 Markus 143 Yohanis 123
Lukas 746 126 Lukas 810
madhutu adꞌa egravedhi Te ngaa karegravei negravetiJaꞌa egravetu dꞌara egravemuegraveu bhegraveni ne loe boeuu haga Jaꞌa 46Egraveu bhegravelu eele adꞌa dhupalona egravei hegraveu megravengi mi kegravetu tamuropa Jaꞌa mai deo na Te ngaa bhegravenine bhori le egravei hegraveu megravengi dhu kabꞌuatitu kegravena mi haga Jaꞌa 47 Egraveu nanenepaie Sasala bhegraveni ne mema ae Tengaa Lamatua saku eele aaꞌi le lulana padꞌelo le sasue na degravengemanegravengimakasi ae-ae mi Jaꞌa Te ngaa bagidhegraveu dhu rasa na tao boe sasala aenegravengu ngee na parluu boe abhu abhoae kahegravei Negraveti egraveegravena ka negravenguneꞌa boesue aa neꞌa boe manegravengi makasi miLamatuardquo
48 Hegraveia Yesus lii degravenge bhegraveni nepeka na ldquoJaꞌa saku eele le sasala egraveuaaꞌi-aaꞌi rardquo
49 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu madhegravedi raꞌapalere-lere pakaꞌuu aku regravengu naldquoHuuh Na ngee na Negravengu ne ceeNa bani titu kegravena saku eele sasala-sasigo dhegraveu Jꞌara neꞌe ne dhodhokaAma Lamatua mesa Na dhu degravengehak ho saku eele sasala dhegraveurdquo
50 Te ngaa Yesus peka degravenge bhegravenine aku Negravengu na ldquoLula egraveu legraveka leJaꞌa negraveti egraveegravena ka Lamatua hia le egraveumamuri Legravepa ka degravenge mera-milurdquo
8Dhegraveu bhegraveni-dhegraveu bhegraveni dhu mad-
hutu Lamatua Yesus1 Negravebhu boe ka Yesus degravenge ana
madhutu Na dhegraveu canguru dua segraverakako palegraveme kota-kota degravenge rae-raeegravetu segravera Laꞌe lolo degravenge dhegraveu dadꞌegraveiAma Lamatua Egraveegravena ka dhu jꞌajꞌi liilolo beꞌa hia regravengu aaꞌi-aaꞌi ra 2 Egravetudꞌara kaboko regravengu abhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegraveni dhu madhutu Bhegravenise dhu uru egraveegravena abhu rupa-rupa pa-pegravedꞌa aa cahagꞌe dhu nidhu tao Tengaa Yesus ka dhu puri-paꞌegravele aaꞌi siNuka segravemi Maria negraveti rae Magdaladhu uru egraveegravena Yesus bata eele pidhunidhu negraveti negravengu 3 Abhu kahegravei Su-sana degravenge mama Yohana Yohanane dhegraveu egravemu Kusa Kusa ne kapala
urusan negraveti egravemu dhegraveu aae HerodesAa abhu ae kahegravei bhegraveni leo dhu lasipalere-lere degravenge Yesus si Bhegraveni sepake doi-dhari regravengu mesa ra ho ogoYesus si egravetu jꞌara
Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu cebꞌehini egravetu rupa-rupa rai
(Mateos 131-9 Markus 41-9)4 Ca tegraveka dhegraveu mai negraveti rae-rae ho
tenge Yesus Ropa dhegraveu ae se pak-aboko hegraveia Na lolo degravenge ra pake liipakasame egraveci aku Negravengu na 5 ldquoAbhuca dhegraveu sabꞌa oka-tedhe dhu laꞌe ce-bꞌe hini asa dꞌara oka na Hini secahagꞌe legraveke egravetu jꞌara Ropa dhegraveu kakore egraveegravena jꞌegraveli legraveke hini se Aa manu-bhui mai ka tutu raꞌe aaꞌi 6 Hinicahagꞌe legraveke egravetu dedha rai dhu pegravenudegravenge hadhu Hini se muri te ngaanegravebhu boe hegraveia kamale dhae-dhaelula egravei kura 7 Hini cahagꞌe hari legravekeegravetu era ajꞌu padhudhu Te ngaa ropahini muri ajꞌu padhudhu hegravelu pa-madhe aaꞌi si 8 Aa hini dhu leo legravekeegravetu dedha rai hegraveumegravengi Hini semuridegravenge sega toke kapai ka hua Hua aetitu kegravena dꞌai cangasu harirdquo
Lolo egravele ka Yesus paꞌegravele liipakasame ne degravenge lii dhu megravedhuaku Negravengu na ldquoMiu dhu pasa dhiluna ngee paie-iierdquo
Lamatua Yesus peka na nga tao kaNegravengu dꞌegravei pake lii pakasame
(Mateos 1310-17 Markus 410-12)9 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus
karegravei sasoa negraveti lii pakasame deo na10 Na dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌe
Lula miu se dꞌegravei madhutu dadꞌegravei AmaLamatua degravenge dꞌara kateme negravetiegraveegravena ka Jaꞌa peka paledꞌa ho miumeꞌa tasamia Lamatua neo paredhadhegraveu unu Na Te ngaa dhegraveu leoroꞌo boe pareꞌa degravenge dadꞌegravei LamatuaNegraveti egraveegravena ka Jaꞌa ajꞌa-nori si pake liipakasame di Te dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua dhu suri tegraveke le peka nalsquoRegravengu se regravedhi le
te ngaa roꞌo boe reꞌaRegravengu tadegravengi le
te ngaa roꞌo boe segravemirsquo rdquo 83 Mateos 2755-56 Markus 1540-41 Lukas 2349 810 Yesaya 69-10
Lukas 811 127 Lukas 825Lamatua Yesus peka sasoa negraveti hini
deo sa(Mateos 1318-23 Markus 413-20)
11 Hegraveia Yesus peka sasoa negraveti liipakasame ne aku Negravengu na ldquoHinise nuka Lii Holo-Nori Ama Lamatua12 Hini dhu legraveke egravetu jꞌara nukadhegraveu dhu nanene Lii Holo-Nori AmaLamatua te ngaa dhegraveu aae nidhumai parame nare negraveti dꞌara regravenguDegravenge jꞌara neꞌe regravengu parcayaboe Lamatua aa abhu boe mamuri13 Hini dhu legraveke dedha hadhu nukadhegraveu dhu nanene Lii Holo-Nori AmaLamatua degravenge dꞌara karejꞌe Tengaa amo na maregravema boe Regravenguparcaya te ngaa ropa paraga degravengejꞌajꞌegravera regravengu manahu 14 Hini dhulegraveke era ajꞌu padhudhu nuka dhegraveudhu tadegravengi ka ra segravemi rare Lii LoloBeꞌa Te ngaa nare negravebhu boe karegravengu bhegravelu eele Lii Lolo Beꞌa lularegravengu bhute degravenge laladhe sasabꞌa-laꞌa regravengu megravedha-panyau regravengu aadegravenge neo mamuri karejꞌe di Negravetiegraveegravena ka parcaya regravengu degravenge boekabꞌua ngaa-ngaa 15 Te ngaa hinidhu legraveke egravetu dedha rai hegraveu megravenginuka dhegraveu dhu mamuri mola degravengedꞌara hua iia Ropa regravengu tadegravengi LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua regravengu segraveleasa dꞌara regravengu Degravenge jꞌara ne regravenguparcaya taa-taa aa adꞌu-ue jꞌara dhubeꞌardquo
Lii upamanegraveti saguru labhupake egraverurai
(Markus 421-25)16 Ka Yesus peka hari na ldquoAbhu
egravetu mia dhegraveu paheo rare labhu iikiho egraveegravena na saguru degravenge egraveru rai Aaabhu egravetu mia dhegraveu tao labhu egravetu roꞌakoi Te ladhe tao segravemi egraveegravena dhegraveubisa boe regravedhi heo na Labhu dhuguna nuka padhegravedi egravetu era dedhasegravena ka heo na bisa pasaraa dhegraveu dhumaso mai 17 Egraveci egraveegravena kahegravei degravengeaaꞌi-aaꞌi dhu pahuni limuri ne begraveli-camegravedꞌa pasabhoka Aa madha jꞌara-
madha jꞌara dhu dhegraveu reꞌa boe limurine egraveegravena na dhegraveu bisa reꞌa megraveu
18 De miu hudꞌi pangee paie-iie kujꞌara seꞌe Dhegraveu dhu neo tenge tareꞌa-reꞌa dadꞌegravei Lamatua negravengu asa dꞌegravelu-megraveu Te ngaa regravengu dhu pusi pahaeboe dadꞌegravei Lamatua regravengu asa goardquo
Cee ka dhu tareꞌa-reꞌa aꞌari LamatuaYesus
(Mateos 1246-50 Markus 331-35)19 Ca tegraveka Yesus bhute degravenge dhegraveu
ae Hegraveia ina degravenge ari Na mai neoparaga degravenge Ne Te ngaa ra bisaboe lasi padegravetu lula dhegraveu se ae titukegravena 20Ka abhu dhegraveu laꞌe peka degravengeYesus na ldquoAma Ina degravenge ari Amaegravetu liꞌu segravei Ra neo paraga degravengeAmardquo
21 Ka Na dhaa peka na ldquoOo Tengaa segravemi neꞌe Ina degravenge aꞌariJaꞌa nuka regravengu dhu tareꞌa-reꞌa dꞌegraveinanene Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatua aatao madhuturdquo
Lamatua Yesus pamau ngegravelu aae(Mateos 823-27 Markus 435-41)
22 Ca lodꞌo Yesus gale dhegraveu pajuu-paleha Na aku Negravengu na ldquoMai latika asa cabegraveka danordquo Ka ra caꞌe kohacue hegraveia pakegravedꞌi lasi 23 Ropa regravenguegravetu talora dano Yesus bhegravejꞌi Negravebhuboe cagꞌagꞌa laa ngegravelu aae mai Nahategravebꞌe koha hegraveia egravei maso sa dꞌara kaoe molo
24 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia anamadhutu se paregravei Ne peka na ldquoAmaAma Kegravedꞌi ho tolong ku laa Te egravedhimadhe aaꞌi kegravenardquo
Ka Yesus kegravedꞌi Hegraveia Na kai ngegraveludegravenge naha peka na ldquoMau kardquo Ka-caꞌa laa ngegravelu degravenge nahamau degravengeka
25 Hegraveia Na pasanegravedꞌe ana-ana mad-hutu Na aku Negravengu na ldquoNga tao kamiu parcaya megraveka Jaꞌardquo
Regravengu madhaꞌu degravenge malaa ka rapakaregravei egraveci degravenge egraveci aku regravengu naldquoCee ka Yesus ne Tasamia ka Negravengubisa paredha ngegravelu degravenge naha ka ramadhutu dadꞌegravei Nardquo
816 Mateos 515 Lukas 1133 817 Mateos 1026 Lukas 122 818 Mateos 2529 Markus425 Lukas 1926
Lukas 826 128 Lukas 841-42Lamatua Yesus babegravege eele nidhu
negraveti dhegraveu hujꞌu(Mateos 828-34 Markus 51-20)
26 Negravebhu boe regravengu dꞌai rai Garasaegravetu sebhe dano Galilea 27-29 Egravetu eraneꞌe dhegraveu egraveci dhu negravebhu ae le nidhuae pahujꞌu ne Dhegraveu ne degravenge boeegravemu ka na pea egravetu era roꞌa dhegraveumadhe Begraveli-begraveli egraveegravena kako laꞌe-maidhu pake boe megravedha-papake Tenidhu segravera loe boe paredha ne Dhegraveudhu egraveki le pegraveri-pegraveri hari degravenge rate aapakanau ne degravenge kanau begravesi te ngaana legraveku egraveta si Ka nidhu se laka-seti neho laꞌe asa era dhu kaliu
Ropa Yesus si puru negraveti dedhakoha ka dhegraveu hujꞌu ne mai asaYesus Hegraveia na paꞌoo-parodha Ka napabegravebhe iisi aa na patitu kegravetu urutuuegravetu haga Yesus Hegraveia Yesus paredhanidhu segravera aku Negravengu na ldquoEe nidhuRai eele negraveti dhegraveu neꞌerdquo
Hegraveia dhegraveu hujꞌu ne paꞌoo peka naldquoBaku gagu jaꞌa Te jaꞌa keꞌa Egraveu neYesus Ana negraveti Ama Lamatua dhuDedha Risi Eele Egraveu baku pajꞌegravera jaꞌardquo
30 Ka Yesus karegravei ne ldquoNgara egraveuceerdquo
Hegraveia nidhu se dhaa aku regravengu naldquoLegion te jiꞌi se ae segravemi sordadꞌuriho-rihordquo Na lii segravemi egraveegravena lulanidhu se ae-ae dhu maso egravetu dꞌarangiꞌu dhegraveu egraveegravena
31 Nidhu se loe boe pamako Yesussegravena ka baku pua regravengu lasi asa dꞌaraRoꞌa Jꞌajꞌegravera nuka era taha koasabhabhelu-katubꞌa
32 Te ngaa dhu padegravetu egravetu egraveegravenahahi canau kateme dhu nyuu rai egravetusebhe ledhe Ka nidhu se manegravengiYesus peka na ldquoPua la jiꞌi maso asadꞌara hahi segraveirdquo Hegraveia Yesus dꞌegravei kahegravei33Ka nidhu se kalua ka negraveti dꞌara dhegraveumone ne lasi maso asa hahi Hahi seaaꞌi-aaꞌi ra hujꞌu ka ra rai pajꞌala purunegraveti sebhe ledhe ne hegraveia caroco asadꞌara dano Aa cegravene ka madhe aaꞌi-aaꞌi ra
34 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena dhegraveumad-henge hahi se rai lasi palegraveme rae-rae egravetu segravera lolo aaꞌi-aaꞌi ngaa dhu
jꞌajꞌi 35 Ropa dhegraveu egravetu rae se tadegravengilii lolo se ka lasi ae-ae segravena ka neoregravedhi unu ra tatao dhu jꞌajꞌi le Dꞌaiera egraveegravena regravengu ladhe na dhegraveu dhunidhu tao egraveegravena madhegravedi mau-maupadegravetu egravetu haga Yesus Negravengu pakele megravedha-papake aa na hujꞌu hekaLadhe regravedhi segravemi neꞌe ka aaꞌi-aaꞌira jꞌajꞌi madhaꞌu 36 Hegraveia dhegraveu-dhegraveudhu ladhe regravedhi ngaa dhu jꞌajꞌi nera palolo degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu hekamai segravera tasamia ka dhegraveu hujꞌu ne egravelenegraveti papegravedꞌa na 37 Ka dhegraveu Garasaaaꞌi-aaꞌi ra manegravengi Yesus ho tegravekeeele rai regravengu te regravengu madhaꞌu titukegravena
Hegraveia Yesus si caꞌe lasi asa dedhakoha segravena ka legravepa hari asa cabegravekadano Galilea
38 Te ngaa dhegraveu deo na dhu nidhutao loe boe pamako Yesus aku negravenguna ldquoAma Hudꞌi laa jaꞌa madhutuAma kahegraveirdquo
Te ngaa Yesus dhaa ne peka na39 ldquoSegravemi neꞌe ku laa Beꞌa risi egraveu legravepaka asa aꞌari egraveu Lamu lolo aaꞌi degravengera na Ama Lamatua tao le jꞌara dhubeꞌa hia egraveurdquo
Hegraveia dhegraveu ne kako palegraveme dꞌarakota ne na palolo degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra peka na Yesus ka dhu paꞌegravelenegravengu
Lamatua Yesus pamamuri hari anabhegraveni negraveti Yairus aa paꞌegravele bhegraveni egraveci dhulegraveke papegravedꞌa bhegraveni
(Mateos 918-26 Markus 521-43)40 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi hari
degravenge koha asa cabegraveka dano GalileaLodꞌo regravengu puru negraveti dedha kohadhegraveu ae dhu mate mema le YesusDhegraveu se mai ae-ae ho soru Ne41-42 Egravetu neꞌe abhu ca dhegraveu ngara naYairus Negravengu kapala egravemu manegravengi-mangajꞌi egravetu dꞌara kota ne Ana nadhoka ca dhegraveu di ana bhegraveni umur nacanguru dua tegraveu Ana bhegraveni ne dhupegravedꞌa aae oe madhe Ropa Yairusnegravedhi Yesus mai hegraveia laꞌe patitukegravetu urutuu na egravetu madha Yesus Na
826 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi peka na lsquoGarasarsquo Abhu kahegravei sasuri cahagꞌe dhu suri na lsquoGadararsquoAa abhu kahegravei dhu suri na lsquoGergesarsquo
Lukas 843 129 Lukas 95manegravengi ho Yesus dhuli egravemu na segravenaka puri-paꞌegravele ana na
Dhaa nare ka Yesus madhutudegravenge ne asa egravemu na Aa dhegraveu aemadhutu regravengu Ka regravengu paseti egravecidegravenge egraveci
43 Abhu kahegravei dhegraveu bhegraveni egraveci dhukako degravenge regravengu Bhegraveni ne dhu legravekepapegravedꞌa dhegraveu bhegraveni dhu loe boe can-guru dua tegraveu kegravena Doi-dhari degravengemegravedha-panyau na egravele aaꞌi le ho bꞌaedote-matarii Te ngaa abhu boe dhubisa puri-paꞌegravele ne Papegravedꞌa na asa nahoedagger 44 Ka na ara padegravetu-degravetu asaYesus negraveti kabodho Hegraveia na gai legravekesuu kodho Yesus Ropa na gai legravekekodho Yesus ne hegraveia papegravedꞌa na egraveledegravenge ka
45 Cagꞌagꞌa laa Yesus titu tahaHegraveia Na karegravei peka na ldquoCee ka dhugoi legraveke Jaꞌardquo
Te ngaa abhu boe ca dhegraveu sa dhumangaku Ka Petrus bꞌala aku negravenguna ldquoAma Dhegraveu ae-ae ka dhu taopaseti aa patule-pajuku negraveti kabodhoSegravemi neꞌe ne teꞌa na cee ka dhu goilegraveke Amardquo
46 Te ngaa Yesus peka degravenge neldquoAadꞌo Deo na Jaꞌa rasa abhu koasadhu kalua negraveti ngiꞌu Jaꞌa De Jaꞌa keꞌana ca dhegraveu dhu sangaja gai Jaꞌardquo
47 Ropa bhegraveni ne neꞌa na negravengubisa boe pasili hegraveia na madhaꞌu titukegravena Isi na regravebha-regravebha ka laꞌepatitu kegravetu urutuu egravetu madha YesusHegraveia na lolo mi dhegraveu ae segravera nga taoka negravengu gai Yesus Aa na lolo kahegraveina ropa negravengu gai legraveke Yesus negravenguegravele degravenge negraveti papegravedꞌa na
48 Hegraveia Yesus lii degravenge ne peka naldquoAna hegraveni Egraveu egravele negraveti papegravedꞌa lulaegraveu parcaya Jaꞌa Legravepa ka degravenge mera-milurdquo
49 Lodꞌo Yesus padhai lii era degravengebhegraveni ne ca dhegraveu negraveti Yairus maipeka degravenge ne ldquoAma ee Ana amaaadꞌo heka Na madhe le de pajꞌegraveraia ka Ama Meserdquo
50 Te ngaa ropa Yesus tadegravengi narelii peka dhegraveu egraveegravena hegraveia Yesus lii
degravenge Yairus ldquoMau-mau Baku mad-haꞌu Parcaya mi Ama Lamatua diNegravengu ka dhu hia mamuri mi ana egraveurdquo
51-53 Ropa regravengu dꞌai egravemu Yairusdhegraveu ae le Ra tangi degravenge dꞌarapegravedꞌa Ka Yesus kai si peka na ldquoAeeele ka tangi laa Ana ne madhe boeDhoka na bhegravejꞌi dirdquo
Te ngaa dhegraveu se pahae boe ramari pakapengo hegravebꞌa te regravengu regravedhiunu ra ana ne maꞌegravete aꞌae HegraveiaYesus manegravengi segravena ka ina-ama negravetiana bhegraveni ne Petrus Yohanis degravengeYakobis maso lasi palere-lere degravengeNe Dhegraveu leo segravera Na hia si mate egravetuliꞌu
54 Rare dꞌara ka Yesus kegravepe ai anane hegraveia Na paroa peka na ldquoAna Kegravedꞌikardquo 55 Cagꞌagꞌa laa ana ne mamurihari ka na kegravedꞌi titu Hegraveia Yesus liidegravenge ina ana bhegraveni ne na ldquoHia anane naꞌardquo 56 Ina-ama ana ne malaa-maloha Te ngaa Yesus pasanegravedꞌe sibaku palolo degravenge dhegraveu ngaa dhujꞌajꞌi ne
9Lamatua Yesus pua anamadhutu Na
dhegraveu cangurudua segravera pakako sasabꞌaNa(Mateos 105-15 Markus 67-13)
1 Ca lodꞌo Yesus pakaboko nareana madhutu Na dhegraveu canguru duasegravera Ka Na hia si koasa ho babegravegeeele nidhu aa puri-paꞌegravele dhegraveu negravetirupa-rupa egravei papegravedꞌa 2Na pua si lasilole jꞌara-jꞌara paredha Ama Lamatuaaa puri-paꞌegravele papegravedꞌa dhegraveu egravetu mia-mia 3 Te ngaa Na peka degravenge si akuNegravengu na ldquoSanegravedꞌe paie-iie Bakumegraveti kahegravei ngaa-ngaa egravetu jꞌara Kakodhoka degravenge kodho egravetu ua di Bakumegraveti kodho silu Baku megraveti kahegraveitatea tas gee jꞌara do doi-dhari4 Ladhe dꞌai ka dꞌara rae egraveci abhudhegraveu dhu soru miu na lami peadegravenge ne Mage mi hagꞌe-hagꞌe egravemukahegravei Pea taruu egravetu dꞌara egravemu egraveegravenatoke miu pakegravedꞌi tegraveke eele rae egraveegravena5 Ladhe miu maso asa dꞌara rae egravecihegraveia dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera roꞌo boe segravemi
dagger 843 Egravetu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu suri boe ldquoDoi-dhari degravenge megravedha-panyau na egravele aaꞌi le hobꞌae dote-matariirdquo
Lukas 96 130 Lukas 919miu aa roꞌo boe nanene lii padhaimiu na pakegravedꞌi tegraveke eele rae egraveegravenaLodꞌo miu tegraveke eele rae egraveegravena taomadhutu adꞌa ho caro eele ahu negravetihaga miu Aa mi peka degravenge ra lsquoMiuse ladhe moꞌo boe nanene lii jiꞌi pemiu segravemi mere pala mirsquo rdquo
6 Egravele ka ana madhutu se lasi kaasa rae-rae Ra lole degravenge dhegraveu-dhegraveuLii Lolo Beꞌa Ama Lamatua Aa puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveu negraveti papegravedꞌa egravetumia-mia
Dhegraveu aae Herodes bingu lula Yesus(Mateos 141-12 Markus 614-29)
7 Ca tegraveka rupa-rupa lii lolo lula-negraveti Yesus ne dꞌai le dhegraveu aae HerodesAntipas Ropa na tadegravengi lii lolose hegraveia na bingu lula dhegraveu cahagꞌepekana ldquoYesus ne nukaYohanis tukasarani dhu mamuri hari lerdquo 8 Aacahagꞌe hari peka na ldquoNegravengu ne bakiElia dhu mamuri harirdquo
Abhu dhu leo hari peka na ldquoNegravengune ca dhegraveu negraveti dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua dhu uru-uru segraverardquo
9 Te ngaaHerodes sanegravedꞌe era pekana ldquoCa hari ni jaꞌa pua le poro pa-maꞌegravete kegravetu Yohanis De na mamurihari do Aa ca dhegraveu ne cee harirdquo Kana tenge jꞌara segravena ka patoo madhadegravenge Yesus
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi rihodhegraveu
(Mateos 1413-21 Markus 630-44Yohanis 61-14)
10 Ca lodꞌo anamadhutu dhu Yesuspua segravera legravepa mai paꞌegraveci hari degravengeNe Ra lolo degravenge Ne aaꞌi-aaꞌi dhuregravengu tao Ka Yesus si kako mesa-mesa ra asa era egraveci dhu padegravetudegravenge rae Betsaida ho ra ae egravetu egraveegravena11 Te ngaa dhegraveu ae dhu reꞌa rarena Yesus si neo lasi sa mia ka rapakiꞌu re limuri Yesus segravemi si hegraveiaNa paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi aa Napeka-padhai degravenge ra jꞌara-jꞌara AmaLamatua negravedꞌu paredha
12 Ropa dꞌai lodꞌo nihia ka cangurudua ana madhutu Yesus segravera pekadegravenge Ne ldquoBeꞌa risi Ama pua dhegraveuseꞌe lasi asa rae-rae dhu padegravetu degravengeera neꞌe segravena ka ra tenge ngangaꞌaunu ra Aa hudꞌi laa ra lasi tenge eraho jꞌunu taha Te era dhu kajꞌegraveu negravetirae segravemi neꞌe tasamia ka regravengu bisaabhu raꞌa-rinurdquo
13-14 Te ngaa Yesus bꞌala si peka naldquoSegravemi neꞌe Miu ka dhu pangaꞌa sirdquo
Hegraveia ana madhutu se dhaa pekana ldquoIra ii Ama ee Tasamia bisasegravemi egraveegravena Dhegraveu se risi negraveti legravemi rihodhegraveu Egraveegravena dhegraveu mone di ige megravekabhegraveni degravenge ana niki Egravetu dꞌara adhe-aai jiꞌi abhu dhoka roti legravemi buadegravenge iꞌa dua ngiꞌu di Ladhe Amaneo segravena ka jiꞌi pangaꞌe dhegraveu seꞌe tasamera mia ho jiꞌi hegraveli ngangaꞌa ae-aehia rardquo
Ka Yesus dhaa ldquoPakaboko si mad-hegravedi legravemi nguru-legravemi nguru dhegraveu cakabokordquo
15 Hegraveia lasi tao segravemi egraveegravena 16 Ropadhegraveu se madhegravedi ka Yesus nare rotilegravemi bua degravenge iꞌa dua ngiꞌu segravera KaNa tangara sa dedha ho Na manegravengimakasi Egravele ka Yesus pamae rotidegravenge iꞌa segravera Hegraveia Na jꞌole sa ana-ana madhutu Na ho papala mi dhegraveu-dhegraveu segravera 17 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se raꞌatoke begravecu Ka ngangaꞌa dhu risi segraverakaboko rare pegravenu canguru dua soe
Petrus mulai neꞌa megraveu na LamatuaYesus nuka Kristus
(Mateos 1613-19 Markus 827-29)18 Ca tegraveka Yesus laꞌe mesa Na ho
sabajꞌa egravetu era egraveci Hegraveia ana madhutuNa mai ka paꞌegraveci degravenge Ne Sabajꞌanare ka Yesus karegravei si aku Negravengu naldquoMiu tadegravengi-tadegravengi dhegraveu palolo naJaꞌa ne ceerdquo
19 Hegraveia ra dhaa ldquoCahagꞌe peka naYohanis tuka sarani Aa cahagꞌe pekana baki Elia Ladhe aadꞌo na ca dhegraveu
95 Lukas 104-11 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 97 Herodes Antipas ne ana negravetiHerodes Kapai Herodes Kapai egraveegravena ka pua pamadhe ana iiki-ana iiki egravetu Betlehem legraveke degravenge lodꞌorara iisi Lamatua Yesus Ladhe egravetu Mateos 216-18 98 Mateos 1614 Markus 828 Lukas 919 913-14 Mateos 1421 919 Mateos 141-2 Markus 614-15 Lukas 97-8
Lukas 920 131 Lukas 935negraveti dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuauru-uru segravera dhu mamuri harirdquo
20 Hegraveia Yesus karegravei hari si pekana ldquoMadhutu aꞌabhu miu na Jaꞌa neceerdquo
Ka Petrus dhaa ldquoAma ne Kristusnuka Dhegraveu dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌukaregravei negraveti uru kardquo
21 Egravele ka Yesus kai si segravena ka bakuale degravenge dhegraveu egraveci sa peka na Negravenguna Kristus
Lamatua Yesus peka jꞌara mamadhedegravenge mamuri hari Na
(Mateos 1621-28 Markus 831mdash91)22 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Na
aku Negravengu na ldquoJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa hudꞌi pasaeku rupa-rupa jꞌajꞌegravera dhu bia Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu heka adꞌa Yahudi kegravetuagama Yahudi degravenge mese agamasegravera roꞌo boe segravemi ladhe peka naJaꞌa ne Kristus Aa egraveegravena na ra pa-madhe Jaꞌa Mema tareꞌa-reꞌa Jaꞌamadhe te ngaa asa camegravedꞌa egraveegravena Jaꞌamamuri harirdquodagger
23 Egravele ka Na peka degravenge dhegraveu aese aku Negravengu na ldquoDhegraveu dhu neomadhutu Jaꞌa negravengu hudꞌi madhutudegravenge dꞌara kateme egravetu lodꞌo begraveli-lodꞌo begraveli Negravengu hudꞌi core eele kudadꞌegravei dꞌara na Negravengu hudꞌi mad-hutu taruu masi ka dhegraveu neo pa-madhe ne nuka segravemi dhegraveu pasae ajꞌupalolo-palegravebha na ho laꞌe asa era rapamadhe ne 24 Te dhegraveu dhu sa-dia madhe lula madhutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravengu unu mamuri taa-taadegravenge Ama Lamatua Te ngaa dhegraveudhu neo dhoka mamuri hia ngiꞌu aaena begraveli-camegravedꞌa negravengu pakajꞌegraveu-jꞌegraveunegraveti Lamatua 25 Ladhe dhegraveu unuaaꞌi ngaa-ngaa egravetu rai-haha ne tengaa Ama Lamatua tule eele ne aꞌotona ngaa 26 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa De dhegraveu dhumakae mad-hutu Jaꞌa aa makae segravemi lii ajꞌa Jaꞌa
Jaꞌa kahegravei makae mangaku negravengu egravetumadha Ama Lamatua lodꞌo Jaꞌa legravepamai negraveti sorga Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌapuru mai degravenge dadedha Ama Kupalere-lere degravenge ana-ana pajuu Nanegraveti sorga 27 Jaꞌa peka patareꞌa degravengemiu Abhu pegraveri-pegraveri negraveti miu egravetuseꞌe se begraveli-camegravedꞌa ladhe regravedhi unura Lamatua negravedꞌu paredha heka ramadhe kegravenardquo
Rupa Yesus ubꞌa eele egravetu kolo ledhe(Mateos 171-8 Markus 92-8)
28 Egravele aru lodꞌo ka Yesus negravetiPetrus Yohanis degravenge Yakobis lasicaꞌe asa ledhe egraveci ho neo sabajꞌa29 Dhu Na sabajꞌa era regravehu Na jꞌajꞌileko-leo aa megravedha-papake Na pudhilao-lao
30 Cagꞌagꞌa laa dhegraveu dua cegraveu maiDhegraveu se nuka baki Musa degravenge bakiElia Ka ra padhai lii degravenge Yesus31 Dua ra ladhe na leꞌe-leꞌe hegraveti-hegraveti Tegravelu ra padhue-padhai lula-negravetimamadheYesus begraveli-camegravedꞌa egravetuYerusalem
32 Lodꞌo egraveegravena Petrus degravenge angalaina dhegraveu dua segravera musi madha sakaatitu kegravena ka ra bhegravejꞌi luu Ropa rakabegravedhi hegraveia regravedhi Yesus titu degravengedhegraveu dua Aa regravedhi Yesus dhu kahaꞌakahegravei
33 Ropa Musa degravenge Elia neo legravepaPetrus bingu neꞌa heka tao tasamiaKa na padhai lii leli na peka na ldquoAmaJiꞌi egravetu neꞌe beꞌa dꞌai seli De hua iiajiꞌi tao paleo tegravelu bua Cue hia Amacue hia bakiMusa aa cue hari hia bakiEliardquo 34 Te ngaa ropa Petrus padhailii era raꞌi-liru puru mai ka sagururare regravengu Hegraveia Petrus si madhaꞌubia 35Ka ra tadegravengi lii negraveti dꞌara raꞌi-liru egraveegravena peka naldquoNeꞌe ne Ana Jaꞌa dhu Jaꞌa hagꞌe kore
leLadhe Na padhai lii nanene Ne
paie-iierdquo 920 Yohanis 668-69 dagger 922 Lii Yunani ladhe ra ige lodꞌo nuka deo neꞌe ne lodꞌo ka egraveci (1) begraveli= lodꞌo ka dua (2) camegravedꞌa = lodꞌo ka tegravelu (3) De mamadhe Lamatua Yesus ra ige legraveke lodꞌo ka egraveci (nukaJumat Agung) aa lodꞌo Na mamuri hari negraveti mamadhe Na legraveke lodꞌo ka tegravelu nuka camegravedꞌa (Migu Paska) 923 Mateos 1038 Lukas 1427 924 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225 935 2Petrus 117-18 Yesaya 421 Mateos 317 1218 Markus 111 Lukas 322
Lukas 936 132 Lukas 95336 Ropa lii na egravele Petrus si ladhe
regravedhi dhoka Yesus mesa-mesa naRegravengu tegravelu ra peka boe degravenge dhegraveuegraveci sa ngaa dhu regravengu regravedhi le Dꞌainegravebhu ku heka ra palolo degravenge dhegraveuleo kegravena
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana egravecidhu nidhu bhelu tao ne
(Mateos 1714-18 Markus 914-27)37 Asa begraveli egraveegravena lodꞌo Yesus degravenge
Petrus si purumai negraveti ledhe dhegraveu aemai paraga degravenge Yesus 38 Ka dhegraveuegraveci rodhe Ne peka na ldquoAma MeseLadhe ku ana mone jaꞌa ca dhegraveu nelaa 39Te abhunidhu dhu loe boe kegravepene ka na pakegravece sahegraveka aa nyanyokone toke hegravebꞌa na horo karaka Nidhune loe boe dhadhedhe ana ne aa dꞌegraveiboe hia ana ne ae nare ciki sa 40 Jaꞌamanegravengi le kahegravei ana madhutu Amase ho ra babegravege eele nidhu ne te ngaatao rare boerdquo
41 Ka Yesus jegraveke si peka na ldquoEehMiu se parcaya boe na Lamatua bisapaꞌegravele dhegraveu negraveti papegravedꞌa ra Miumema dhegraveu dhu meꞌa boe mamurimadhutu jꞌara mola De Jaꞌa hudꞌitatae hari miu toke pegraveri lodꞌordquo
Hegraveia Na peka degravenge ama ana neldquoMegraveti ana mu sa neꞌe mairdquo
42 Ropa pakako regraveti ana ne asaYesus hegraveia nidhu hake pabegravebhe aararumu ne Te ngaa Yesus paredhanidhu ho kalua tegraveke eele ana ne hegraveiana egravele degravenge Ka Yesus hia ana ne asaama na laꞌe 43a Dhegraveu-dhegraveu egravetu segraveradhu ladhe regravedhi koasa Yesus aaꞌi-aaꞌira malaa-maloha
Lamatua Yesus peka hari jꞌara ma-madhe Na
(Mateos 1722-23 Markus 930-32)43b Ropa dhegraveu se padhue era tadha
malaa dhu Yesus tao Negravengu lii degravengeana madhutu Na aku Negravengu na44ldquoMiu patadhe paie lii padhai Jaꞌa neNegravebhu boe dhegraveu neo pahie Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Ka ra soroJaꞌa asa dꞌara adhe-aai dhegraveu leordquo 45Tengaa ana madhutu Na se bingu Masika regravengu dhane rare boe sasoa na te
ngaa ra madhaꞌu karegravei Ne sasoa nangaa
Cee ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu re madha(Mateos 181-5 Markus 933-37)
46 Ca lodꞌo ana madhutu Yesuspasisu lula-negraveti regravengu se cee ka dhubegraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi dhegraveu re madha47 Te ngaa Yesus neꞌa ngaa dhu regravengupasisu Ka Na paroa nare ana iiki cadhegraveu hegraveia Na patitu egravetu karasa Na48 Ka Yesus peka degravenge ra ldquoNanenepaie Dhegraveu dhu madhutu Jaꞌa ho naladhe-leru dhegraveu haha dhu sama segravemiana iiki ne sasoa na negravengu ladhe-leruJaꞌa kahegravei Aa na ladhe-leru kahegraveiAma Ku egravetu sorga dhu pua Jaꞌa maiasa rai-haha ne Abhu dhegraveu ae dhupusi-pahae boe dhegraveu segravemi seꞌe seDhegraveu seꞌe nuka dhu unu aadꞌo dhususa dhu laku-laku boe dhu kaluaaapa aa degravenge dhegraveu haha De dhegraveudhu dꞌegravei lalau-laloꞌo dhegraveu segravemi seꞌese madhutu Ama Lamatua negravengu kadhu dhegraveu re madhardquo
Dhegraveu cee dhu labꞌa boe egravedhi negravenguegraveegravena angalai egravedhi
(Markus 938-40)49 Hegraveia Yohanis peka degravenge Yesus
aku negravengu na ldquoAma Ca lodꞌo jiꞌingegravedhi ca dhegraveu babegravege eele nidhudegravenge ale kolongara Ama Ka jiꞌi kaine segravena ka na ale ia ka ngara Amalula negravengu ne dhegraveu egravedhi boerdquo
50 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoBaku Te dhegraveu dhu labꞌa boe egravedhinegravengu egraveegravena angalai egravedhirdquo
Dhegraveu ca rae egravetu Samaria roꞌo boesegravemi rare Lamatua Yesus
51 Yesus neꞌa le lodꞌo Na caꞌe asasorga degravetu le Ka Na pamaꞌegravete nareho laꞌe asa kota Yerusalem 52 Napua dhegraveu lasi uuru segravena ka ra lalaungangaꞌa-nganginu Ka dhegraveu lasiuuru se maso lasi asa dꞌara raecue egravetu propensi Samaria ho lalaumema era regravengu manubha 53 Tengaa dhegraveu egravetu Samaria se roꞌo boesegravemi rare Yesus si lula Negravengu neolaꞌe sogo-tagu Ama Lamatua egravetu kota
946 Lukas 2224 948 Mateos 1040 Lukas 1016 Yohanis 1320
Lukas 954 133 Lukas 105-8YerusalemDagger 54 Ropa Yakobis degravengeYohanis tadegravengi lii neꞌe ka ra pamakoYesus aku regravengu na ldquoAma Tasamiana timanegravengi AmaLamatuapapuru aimai negraveti dedha-liru ho tunu pakegravepusirdquo
55 Te ngaa Yesus ladhe asa dua rahegraveia Na kai si peka na ldquoBaku pangeesegravemi egraveegravenardquo 56Egravele egraveegravena ka lasi hari asarae leo
Jꞌara-jꞌara madhutu Lamatua Yesus(Mateos 819-22)
57 Ropa regravengu kako era dhegraveu egravecilii degravenge Yesus peka na ldquoAma Amaneo asamia egraveegravena ka jaꞌa neomadhutuAma taruurdquo
58 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoBeꞌakahegravei Te ngaa pangee ku laa Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi degravenge era pea-paluꞌu Segravemiegraveegravena kahegravei degravenge badha-manu Busahui legravepa laꞌe asa dꞌara roꞌa na Manu-bhui lasi asa dꞌara regravedꞌa ra Te ngaaJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌadegravenge boe era pea-paluꞌu ho pasoruiisi Jaꞌa ne Era lalaka kegravetu aadꞌokahegraveirdquo
59 Ca tegraveka Yesus paroa dhegraveu leo cadhegraveu ka Na peka ldquoMai madhutu Jaꞌaho jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌardquo
Ka dhegraveu ne dhaa aku negravengu naldquoBeꞌa kahegravei do Te ngaa segravemi neꞌeAma Hudꞌi jaꞌa legravepa ku ladhe-leruina-ama jaꞌa Ladhe padhane koreama ku heka jaꞌa madhutu kegravenardquo
60 Te ngaa Yesus peka degravenge neldquoSegravemi neꞌe Hudꞌi laa dhegraveu dhuparcaya boe Lamatua uri dhegraveuregravengu dhu madhe Te ngaa miudhu legraveka Lamatua sasabꞌa miu lamipeka-padhai jꞌara-jꞌara paredha AmaLamatuardquo
61Abhudhegraveu leo dhupekana ldquoBeꞌakahegravei Jaꞌa neo madhutu Ama taruuTe ngaa hudꞌi jaꞌa laku palangu ku liidegravenge aꞌari jaꞌa heka jaꞌa mai mad-hutu Amardquo
62 Te ngaa Yesus lii degravenge ne ldquoSegravemineꞌe Ladhe dhegraveu neo pare rai tengaa tao hari ngaa-ngaa dhu leo tokebhegravelu segravele tatu oka na jꞌajꞌi boe Segravemiegraveegravena kahegravei degravenge dhegraveu dhu pamaꞌegravetenare le neo madhutu Jaꞌa te ngaapangee taruu mamuri na lodꞌo dhuuru segravera Dhegraveu segravemi egraveegravena gagunana aadꞌo jꞌajꞌi dhegraveu sabꞌa egravetu dꞌaraparedha Ama Lamatuardquo
10Lamatua Yesus pua ana madhutu
Na pidhu nguru dua dhegraveu1 Egravele egraveegravena Yesus hagꞌe nare ana
madhutu Na dhu leo pidhu ngurudua dhegraveu Ka Na hagꞌe si dua-duadhegraveu segravena ka lasi uuru asa era-eradhu Negravengu neo laꞌe 2 Hegraveia Na puasi aku Negravengu na ldquoAbhu dhegraveu ae dhunuka segravemi are dhu karara le Kalamatua oka pua dhegraveu sabꞌa na lasigꞌegravetu are se De miu hudꞌi sabajꞌasegravena ka Ama Lamatua hia tabha dhegraveu-dhegraveu sabꞌa Na ho oru rare dhegraveu-dhegraveudhu neomadhutu Jaꞌa Lula dhegraveu dhuneo madhutu Jaꞌa ae Te ngaa dhegraveusabꞌa dhoka ciki ooꞌe di
3 De lami ka Jaꞌa pua miu lami asadhegraveu ae Te ngaa sanegravedꞌe segravemi neꞌeMiu egraveci egraveegravena ka degravenge ana kahibꞌi-kalegravebho dhu lami asa talora aae busahui dhu bhelu
4 Miu baku megraveti doi-dhari tas taomegravedha-papake do salapa dhu risi egravetudꞌara kakako miu Mage core eele ailodꞌo degravenge padhai lii iia dꞌara degravengedhegraveu egravetu talora jꞌara
5-8 Ladhe miu maso asa dꞌara raeegraveci miu baku pidha-pidha era peaLadhe dhegraveu segravemi rare miu degravenge beꞌaegravetu dꞌara egravemu cue pea dhoka egravetu egraveegravenatoke miu pakegravedꞌi tegraveke eele rae egraveegravenaLadhe miu maso asa egravemu cue miuhudꞌi manegravengi segravena ka Ama Lamatuahia berkat mi dhegraveu isi egravemu egraveegravena
Dagger 953 Era dhegraveu Samaria sogo-tagu mi Ama Lamatua egravetu ledhe Gerasim egravetu rai regravengu Regravengu se negravebhule dhu tao lii langu degravenge dhegraveu Yahudi dhu mangajꞌi mi Ama Lamatua egravetu kota Yerusalem 9542 Dhegraveu Aae segravera 19-16 961 1 Dhegraveu Aae segravera 1920 101 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri nalsquoana madhutu 72 dhegraveursquo Dhu leo hari suri na lsquoana madhutu 70 dhegraveursquo Madhutu terjemahan dhu hiu aedhu pili lsquo72 dhegraveursquo 102 Mateos 937-38 103 Mateos 1016
Lukas 109 134 Lukas 1018Ladhe lamatua egravemu egravetu segravera segraveminare miu degravenge beꞌa tatu Lamatuapadꞌelo dꞌara hua iia Na mi isi egravemuegraveegravena Te ngaa ladhe roꞌo boe segravemimiu na hudꞌi laa Lamatua padꞌelodꞌara hua iia Na hia miu mesa miLadhe miu maso asa egravemu cue do asarae egraveci ra hia miu ngangaꞌa miꞌa-minu laa degravenge karejꞌe Te ra hia egraveegravenapamegraveci degravenge egravei kabhegravesu miu dhuhae 9 Puri-paꞌegravele dhegraveu regravengu dhupegravedꞌa Aa peka-padhai degravenge dhegraveusegravera na lsquoParedha Ama Lamatua egravetukatanga madha miu lersquo
10 Te ngaa abhu kahegravei rae dhu dhegraveura roꞌo boe segravemi rare miu Ladhe ratao miu segravemi egraveegravena na lami titu asajꞌara-jꞌara egravetu dꞌara rae egraveegravena mi liidegravenge ra peka na 11 lsquoNanene paieMiu dhegraveu dhu egravetu dꞌara rae ne Jiꞌimai le ngegraveti Lii Lolo Beꞌa Lamatua hiamiu te ngaa miu pusi-pahae boe Dejiꞌi caro eele ahu rae neꞌe negraveti hagajiꞌi ho jꞌajꞌi mi tadha dhu peka na pebegraveli-camegravedꞌa segravemi mere pala mi Tengaa sanegravedꞌe paie-iie Paredha AmaLamatua egravetu katangamadhamiu lersquo
12 Miu meꞌa sina ma bhabheludhegraveu kota Sodom Jaꞌa pasanegravedꞌemiu Begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne Ama Lamatua huku dhegraveu-dhegraveu dhu roꞌo boe segravemi rare miu biarisi negraveti dhegraveu Sodomrdquo
Dhegraveu dhu roꞌo boe segravemi rare LamatuaYesus
(Mateos 1120-24)13 Ka Yesus tuhu hari lii padhai
Na aku Negravengu na ldquoMate unu miudhu pea egravetu rae Korasindagger degravenge miuegravetu rae Betsaida Miu dui mere jꞌa-jꞌegravera Jaꞌa tao tadha-tadha malaa egravetukatangamadhamiu te ngaamiumoꞌoboe parcaya Lamatua Ngaa hari miudhegraveu Yahudi dhu peka na miu tadhe
Ne Ladhe segravemi tadha-tadhamalaa sedhu Jaꞌa tao egravetu rae miu legraveke egravetu kotaTirus degravenge kota Sidon tatu negravebhunare sange neꞌe dhegraveu segravera ele-hoꞌale aa ra tegraveke eele sasala-sasigo raho mai madhutu Lamatua Aa regravengutatu pake le megravedha sasusa degravenge taoahu egravetu kegravetu ra jꞌajꞌi mi tadha dhupeka na regravengu manyasa negraveti sasala-sasigo ra Te ngaa dhegraveu Tirus degravengedhegraveu Sidon segravera dhegraveu Yahudi boeDe ra peka boe na regravengu dhegraveu dhutadhe Lamatua 14 Tareꞌa Miuladhe ku laa Begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌoLamatua pamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hahuku negraveti Lamatua mi dhegraveuTirus degravenge dhegraveu Sidon samaa risinegraveti hahuku miu
15 Mata unu miu kabarai Kaper-naum Miu baku pangee na begraveli-camegravedꞌa Lamatua nedhe miu pamasoasa dꞌara sorga Aadꞌo Mola-megraveu egraveiEgraveegravena na Lamatua pegraveci miu asa dꞌaranaraka lami
16 Sanegravedꞌe pabeꞌa-beꞌa Dhegraveu dhunanene lii miu nuka segravemi regravengunanene Jaꞌa Aa dhegraveu dhu pusi boenanene miu egraveci egraveegravena ka ra pahae boeJaꞌa Aa dhegraveu dhu roꞌo boe naneneJaꞌa egraveci egraveegravena ka degravenge regravengu dhupusi-pahae boe Ama Lamatua dhupua Jaꞌa mai asa rai-haha nerdquo
Ana madhutu Yesus dhegraveu pidhunguru dua segravera legravepa hari
17 Ropa ana madhutu pidhu ngurudua segravera legravepa hari maiDagger dꞌara ra kare-jꞌe bia Ka ra lole degravenge Yesus akuregravengu na ldquoIra ii Kakako jiꞌi ne beꞌabia Ropa jiꞌi pake kolongara Amaho babegravege eele nidhu na nidhu segraverananene lii jiꞌi hegraveia ra rai bhalegravetardquo
18 Te ngaa Yesus bꞌala si peka naldquoMema tareꞌa Lodꞌo miu tao segraverasa Jaꞌa ladhe kegravedhi Ama Lamatua
105-8 1 Korintus 914 1 Timotius 518 1011 Mateos 107-14 Markus 68-11 Lukas 93-5Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 1012 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1924-28 Mateos 10151124 dagger 1013 Suri madhutu lii Idhonesia lsquoKhorazimrsquo Lii uuru negraveti lii Yunani dhu suri tegraveke ΧοραζίνlsquoChoradzinrsquo 1013 Yesaya 231-18 Yeskial 261mdash2826 Yoel 34-8 Amos 19-10 Sakaria 92-4 1015 Yesaya 1413-15 1016 Mateos 1040 Markus 937 Lukas 948 Yohanis 1320 Dagger 1017Sasuri lii Yunani suri na lsquoana madhutu 72 dhegraveursquo Cahagꞌe hari peka na lsquoana madhutu 70 dhegraveursquo Negravetiterjemahan dhu hiu ae ka dhu suri lsquo72 dhegraveursquo
Lukas 1019 135 Lukas 1031pegraveci eele nidhu degravenge dhegraveu aae ranegraveti dedha-liru negravei nuka segravemi beladhu kahaꞌa negraveti haa negraveti dhimu19 Sanegravedꞌe Dhegraveu aae nidhu egraveegravenamusu egravedhi Aa negravengu degravenge koasakahegravei Te ngaa Jaꞌa pangegravedꞌu le miukoasa ho palaho koasa na Ladhemiu jꞌegraveli legraveke kaisao do karaka raimiu ngaa-ngaa tao boe Ngaa egraveci sabisa boe pajꞌegravera miu 20 Miu karejꞌelula nidhu nanene miu Beꞌa kahegravei tengaa segravera sa ana iiki era Dhu beꞌa risidꞌara miu karejꞌe lula Lamatua surinare le ngaramiu jꞌajꞌi ana kabarai Naegravetu sorgardquo
Dꞌara Lamatua Yesus karejꞌe-karae(Mateos 1125-27 1316-17)
21 Lodꞌo egraveegravena Roh Lamatua dhuMola-Megraveci tao dꞌara Yesus karejꞌe-karae Hegraveia Na koa-kio Ama Lamatuapeka na ldquoAma dhu jꞌajꞌi Lamatuaegravetu dedha-liru degravenge rai-haha Jaꞌamanegravengi makasi ae-ae lula Amapaꞌabhe jꞌara-jꞌara seꞌe negraveti dhegraveudhu tao iisi dꞌegravelu-megraveu degravenge dhegraveulela dedha Te ngaa Ama bhokepatalele aaꞌi-aaꞌi se hia mi ana iiki-ana iiki degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu pahahaiisi Tareꞌa Ama Lula egraveegravena ka dhupakarejꞌe dꞌara Amardquo
22 Hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu aesegravera aku Negravengu na ldquoNanene paieAma Ku egravetu sorga pangegravedꞌu aaꞌi lekoasa mi Jaꞌa Dhu tadhe megraveu Jaꞌa necee dhokaAmadi Aa dhu tadhemegraveuAma egraveegravena cee dhoka Ana negraveti Ama dinuka Jaꞌa ne Aa Jaꞌa hagꞌe kore dhegraveuleo segravena ka nori si ho ra tadhe megraveuNegravengu kahegraveirdquo
23 Ka Yesus kabibꞌa asa ana mad-hutu Na hegraveia Na peka degravenge regravengumesa ra aku Negravengu na ldquoMiu seoto titu kegravena lula megravedhi le koasaLamatua 24Dhegraveu aae-dhegraveu aae degravengedhegraveu regraveti lii padhai Lamatua uru-urusegravera dꞌegravei titu kegravenaneo regravedhi ngaadhumiu limuri ne megravedhi te ngaa regravedhiboe Regravengu dꞌegravei kahegravei neo tadegravengi
ngaa dhu miu nanene ne te ngaa ratadegravengi regravedhi boerdquo
Dhegraveu Samaria dhu dꞌara hualaa25 Ca tegraveka ca dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora
agama Yahudi titu ho neo segraveku pa-manahu Yesus Na karegravei peka naldquoAma Mese Mu peka ku laa Jaꞌaadꞌu jꞌara segravemi ngaa segravena ka jaꞌa ma-muri taa-taa degravenge Ama Lamatua egravetusorgardquo
26 Ka Yesus bꞌala ne aku Negravenguna ldquoMusa suri tasamia lula-negraveti jꞌaraneꞌe ne Aa madhutu mameꞌa egraveutasamiardquo
27 Hegraveia dhegraveu ne dhaa peka na ldquoNasuri segravemi neꞌe kalsquoEgraveu hudꞌi sue ku Ama Lamatua risi
negraveti ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi raNegraveti egraveegravena ka dꞌara egraveu hudꞌi dꞌegravei
Negravengu titu kegravenasabꞌa paꞌegravera ho madhutu dadꞌegravei
Naaa tadhe megraveu Nersquo
Dhu suri kahegravei peka na lsquoEgraveu hudꞌisue ku dhegraveu egraveu sama segravemi egraveu suengiꞌu egraveu mesa mursquo rdquo
28 Hegraveia Yesus bꞌala ne ldquoDhu legravekekegravena Ladhe egraveu tao madhutu segravemisegravera na egraveu mamuri taa-taa degravengeAma Lamatuardquo
29 Te ngaa dhegraveu ne tao iisi na segravemidhegraveu mola sa Ka na karegravei hari Yesusaku negravengu na ldquoTe ngaa lsquodhegraveu jaꞌarsquoegraveegravena ka ceerdquo
30 Hegraveia Yesus bꞌala ne peka naldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa neo lolo degravenge egraveulii pakasame egraveci Pe egraveu mesa muka dhu peka na mia ka dhu tareꞌa-reꞌa lsquodhegraveu egraveursquo Lii pakasame ne segravemineꞌe ka ca lodꞌo abhu dhegraveu Yahudica dhegraveu pakegravedꞌi negraveti kota Yerusalempuru laꞌe asa kota Jeriko Te ngaaropa dꞌai talora jꞌara cagꞌagꞌa laaparapo mai game paroe ne Ra gameaa parame rare aaꞌi doi-dhari degravengemegravedha-papake dhegraveu ne Ka parapo secore ne asa sebhe jꞌara laꞌe aa ra raitegraveke eele ne Dhegraveu ne oe madhe
31 Te ngaa negravebhu boe ka amaagama Yahudi ca dhegraveu puru mai re
1019 Lii Sodꞌa Koa-Kio 9113 1022 Yohanis 335 1015 1027 Atora negraveti Ama-amaAgama 1918 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 65 1028 Mateos 2235-40 Markus 1228-34 Atora negravetiAma-ama Agama 185
Lukas 1032 136 Lukas 114jꞌara egraveegravena Te ngaa ropa na ladhenegravedhi dhegraveu ne dhu diu raa aa dhutarenga egravetu sebhe jꞌara ama agamanetitu boe sa hegravei ho uri dhegraveu ne Nakako paseli eele dhegraveu neꞌe laꞌe asacabegraveka jꞌara ka na taruu 32 Negravebhuboe ka dhegraveu leo hari egraveci kako re egraveegravenaNegravengu ne negraveti suku Lewi dhu temasabꞌa egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua Ropa negravedhidhegraveu ne dhu baa-baa egravetu sebhe jꞌarahegraveia laꞌe padegravetu-degravetu ho ladhe tengaa na bara boe ne kahegravei Na sigoeele jꞌara ka laꞌe taruu
33-34 Negravebhu boe ka dhegraveu egraveci negravetirai Samaria mai re jꞌara egraveegravena degravengebadha keledꞌei na Dhegraveu Yahudi pa-hae boe dhegraveu Samaria Te ngaa ropadhegraveu Samaria ne negravedhi dhegraveu dhu legravekerapo egraveegravena ka dꞌara na megraveke boeNa mai padegravetu-degravetu ho neo saradꞌene Ka pamegraveu nuꞌa dhegraveu ne degravengeegravei anggor hegraveia na panaꞌi degravenge egraveimegravenyi Aa na parbaan nuꞌa na egravele kana pacaꞌe asa keledꞌei na Hegraveia negravetine laꞌe asa dꞌara kota Na pamaso neasa dꞌara losmen aa lalau pabeꞌa-beꞌane
35 Asa begraveli madꞌae egraveegravena dhegraveu nelaꞌe bꞌae uuru kegravetu doi iia dua buasectmilamatua losmen ne ka na peka lsquoPakeuuru doi ne ho lalau dhegraveu ne toke egraveleLadhe dꞌai boe pake uuru doi egraveu Pejaꞌa legravepa pula hari doi segraverarsquo rdquo
36 Lii pakasame Yesus ne dꞌai sangeneꞌe ka Hegraveia Yesus karegravei mi dhegraveudꞌegravelu-megraveu atora agama Yahudi neaku Negravengu na ldquoMadhutu egraveu mia kadhu tareꞌa-reꞌa lsquodhegraveu negravengursquo mi dhegraveudhu legraveke rapo nerdquo
37 Ka dhegraveu ne dhaa peka na ldquoTatudhegraveu dhu lalau ne toke egravelerdquo
Hegraveia Yesus lii peka na ldquoTareꞌa Delamu ka tao madhutu segravemi egraveegravenardquo
Lamatua Yesus Marta degravenge Maria38-40 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge
ana madhutu Na lasi taruu asaYerusalem Hegraveia ra dhuli egravetu rae egraveciEgravetu era neꞌe dhegraveu dua dhu paꞌaꞌaringara ra Marta degravenge Maria Marta
manegravengi ho Yesus si manubha egravetuegravemu regravengu Ka ra pea taha egravetu egraveegravena
Ropa Yesus madhegravedi ho ajꞌa siMarta bhute degravenge pananasu Tengaa ari na Maria madhegravedi padegravetu-degravetu haga Yesus ho nanene lii padhaiNa Negravebhu boe ka Marta mai kaꞌuguegravetu madha Yesus aku negravengu naldquoAma Tasamia ee Jaꞌa dꞌai madhelalau ngangaꞌa-nganginu mesa-mesaku te ngaa ari jaꞌamadhegravedimau-mauPeka ku degravenge ne laa segravena ka maibara jaꞌa egravetu dapu nerdquo
41 Te ngaa Lamatua Yesus dhaa naldquoMarta Egraveu ne bhute degravenge ngangeerupa-rupa 42 Beꞌa kahegravei do te ngaajꞌara egraveci dhu beꞌa risi Maria pili naredhu beꞌa risi le nuka madhegravedi honanene Lii Lolo Beꞌa negraveti Jaꞌa Dhegraveubisa boe parame rare negraveti negravengu LiiLolo Beꞌa nerdquo
11ldquoAjꞌa jiꞌi sabajꞌardquo(Mateos 69-13 77-11)
1 Ca tegraveka Yesus laꞌe manegravengi-mangajꞌi Manegravengi-mangajꞌi narehegraveia ana madhutu Na ca dhegraveu maika na manegravengi aku negravengu na ldquoAmaYohanis tuka sarani ajꞌa ana mad-hutu na ka reꞌa sabajꞌa Jiꞌi manegravengisegravena ka Ama ajꞌa jiꞌi sabajꞌa kahegraveirdquo
2 Ka Yesus peka na ldquoBeꞌa Sabajꞌapake conto segravemi neꞌeAma Kolongara Ama dhumola-megraveciHudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi jꞌoka
padedha-dedha kolongaraAma dhu kapai na
Hudꞌi laa Ama jꞌajꞌi Dhegraveu Aae mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi
3 Ama hia laa jiꞌi begraveli-begraveli ngangaꞌadhu dꞌai
4 Jiꞌi manegravengi Ama pabhegravelu eelesasala-sasigo jiꞌi
nuka segravemi jiꞌi kahegravei pabhegravelu eelesasala-sasala dhegraveu dhu tao midedha jiꞌi
Ama magee jiꞌi segravena ka jiꞌi baku adꞌu-ue bhelu-katubꞌardquo
1033-34 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 2815 sect 1035 Lii Yunani suri peka na ldquodua dinarirdquo 1038-40 Yohanis 111
Lukas 115-6 137 Lukas 11225-6 Egravele egraveegravena ka Yesus nori hari si
jꞌara-jꞌara sabajꞌa Na pake upamapeka na ldquoSegravemi dꞌai talora megraveda an-galai egraveu mai negraveti kajꞌegraveu ho manubhaegravetu egravemuegraveu Te ngaa egraveu dhudegravenge boengaa-ngaa segravena ka hia ne naꞌa Kaegraveu lamu asa egravemu angalai dhu leo hopamako negraveti liꞌu peka na lsquoLai aae naee Hia taha ku jaꞌa roti dꞌai tegravelu buasa Te jiꞌi abhu tamu egravetu egravemu te ngaajiꞌi dhumola-megraveu egravei De lai aae na eeDhoka tegravelu bua di Pe jaꞌa gꞌati harirsquo
7 Ladhe segravemi angalai egraveu dhaa pekana lsquoTe aꞌa ee Dhegraveu bhegravejꞌi luu naegraveu mai paregravei Babegravedho dhu pategraveke leAna iiki se dhu bhegravejꞌi aaꞌi le De magemu nasa kahegravei Pe lodꞌo leo hari kulaarsquo
8 Te ngaa masi ka segravemi egraveegravena ngeepaie-iie Masi ka dhegraveu ne kegravedꞌi boelula egraveu angalai negravengu te ngaa ladheegraveu loe boe pamako tatu na kegravedꞌi hohia egraveu roti segravera
9 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge manegravengi-mangajꞌi
Manegravengi taruu mi Lamatuape Na hia
Tenge taruupe Na pajꞌujꞌu jꞌara
Paroa taruupe Na bhoke hegravebꞌa egravemu
10 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu manegravengitaruu mi Ama Lamatua egraveegravena naregravengu segravemi Dhu loe boe tenge egraveegravenana abhu Dhumaꞌegravete boe paroa pe Nabhoke babegravedho 11Miu pangee ku laaAbhu egravetu mia ladhe ama dhu ana namanegravengi iꞌa na hiamege 12Do ladheana manegravengi kanadhu manu na hiakaraka rai Tatu aadꞌo si 13Dhegraveu rai-haha ne mema bhelu Te ngaa Amamiu egravetu sorga Negravengu ne mema beꞌaDe ladhe miu dhegraveu dhu bhelu dꞌegraveihia megravedha dhu beꞌa mi ana-ana miungaa hari Ama Negravengu ne hia mesaboe ngaa dhu miu parluu te ngaa risinegraveti egraveegravena Na pala-bagi Roh Na dhuMola-Megraveci mi dhegraveu dhu manegravengi miNegravengurdquo
Lamatua Yesus pake boe koasa negravetidhegraveu aae nidhu
(Mateos 1222-30 Markus 320-27)14 Ca lodꞌo Yesus magegravele eele
nidhu negraveti ca dhegraveu dhu lii aadꞌo Kadhegraveu ne bisa padhai lii hari Dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera malaa 15 Te ngaa abhukahegravei dhu peka na ldquoMema Negravengubisa magegravele eele nidhu lula Negravenguabhu koasa negraveti dhegraveu aae nidhu nukaBaalsebulrdquo
16 Abhu dhegraveu leo neo segraveku YesusKa ra manegravengi ho Yesus tao tadhamalaa egraveci hari segravena ka dhegraveu reꞌa nakoasa Na negraveti Ama Lamatua
17 Te ngaa Yesus neꞌa nare le ka-hadhu kajꞌalu regravengu segravera Ka Na liipeka na ldquoLadhe egravetu rai cue kabaraina pamusu tatu rai ne laho mae-mae Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe egravetudꞌara egravemu cue isi egravemu loe boe patao-palaha tatu egravemu ne jꞌajꞌi boe mi ngaasa egraveci 18De ladhe nidhu se pamusu aapabata egraveci degravenge egraveci tatu dhegraveu aae rabisa boe regravedꞌu paredha degravenge negravebhuDemaso boe asa dꞌara kahadhu ladhemiu peka na Jaꞌa pake koasa nidhuho bata eele hari nidhu 19 Sanegravedꞌepaie Dhegraveumiu kahegravei dhu reꞌamagegraveleeele nidhu Regravengu pake koasa negravetinidhu do Aadꞌo si De miu bakusadꞌi padhai lii di dhu peka na Jaꞌa nepake koasa nidhu segravena ka bata eele siPe dhegraveu miu ka dhu pamaꞌegravete pekana ngaa dhu miu galaa ne legraveke boe20 Te ngaa ladhe Jaꞌa tareꞌa-reꞌa batanidhu pake koasa Ama Lamatua egraveegravenadhu peka na paredha Lamatua egravetukatanga madha miu le Paredha neabhu le te ngaa miu oe segravemi pameꞌaboe sa
21 Ladhe dhegraveu egravera egraveci degravenge regravekadhu bori tegraveke egravetu keja gꞌana-kariumadhenge egravemu na tatu megravedha-panyauna dhegraveu bani boe lasimanaꞌu22 Te ngaa ladhe abhu dhegraveu dhu egraverarisi negraveti negravengumai segi ne aa paramenegraveti regraveka na Hegraveia na parame negravetimegravedha-panyau na kahegravei ho papalami dhegraveu-dhegraveu na Negravebhu nare sange
1115 Mateos 934 1025 1116 Mateos 1238 161 Markus 811 1122 Madhutu dhegraveudꞌegravelu-megraveu Alkitab ldquodhegraveu egraverardquo egravetu neꞌe nuka dhegraveu aae nidhu Aa ldquodhegraveu dhu egravera risirdquo egraveegravena nuka LamatuaYesus
Lukas 1123 138 Lukas 1134neꞌe lamatua egravemu egraveegravena maena dhokami regraveka na Te ngaa limuri ne namaena heka regraveka na segravera
23 Sanegravedꞌe paie-iie Dhegraveu dhupaꞌegraveci boe degravenge Jaꞌa negravengu musuJaꞌa Aa dhegraveu dhu soru-bara boe egravetudꞌara sasabꞌa Jaꞌa negravengu neꞌa dhokaadꞌu-ue jꞌara maruru dirdquo
Nidhu neo legravepa asa era uru na(Mateos 1243-45)
24 Yesus tuhu hari lii Na aku Negravenguna ldquoLadhe egravedhi bata eele nidhu negravetica dhegraveu nidhu ne rai laꞌe asa erakaliu ho tenge era ae iisi Lulana abhu boe era dhu pamegraveci degravengedadꞌegravei na hegraveia na pangee na lsquoAahAbhu boe era ae iisi beꞌa risi jaꞌalegravepa hari asa dhegraveu dhu uru egraveegravena jaꞌapearsquo 25 Ropa na legravepa rage hari erauru egraveegravena dhu megraveu le aa dhu lalaupabeꞌa-beꞌa 26 Hegraveia nidhu ne laꞌeparoa angalai na pidhu dhu bhelu risinegraveti negravengu Ka aaꞌi-aaꞌi ra lasi pea egravetudhegraveu egraveegravena ka ra madahu ne De legravepalimuri mamuri dhegraveu ne asa aae ka eleiierdquo
Dhu oto risi27 Lodꞌo Yesus padhai lii era degravenge
dhegraveu ae segravera dhegraveu bhegraveni egraveci egravetu egraveegravenapaꞌoo peka na ldquoInaMuoto kapai lulanara iisi Egraveu aa pasusu Egraveurdquo
28 Ka Yesus bꞌala ne peka naldquoTareꞌa ina Te ngaa dhu oto risinuka dhegraveu dhu pasa dhilu ho naneneLii Holo-Nori Ama Lamatua aa taomadhuturdquo
Dhegraveu manegravengi Lamatua Yesuspadꞌelo uru ku tadha
(Mateos 1238-42)29 Lodꞌo Yesus padhai lii era dhegraveu
oke rare Ne hegraveia Na peka ldquoDhegraveulimuri ne reꞌa dhoka adꞌu-ue bhab-helu di Regravengu loe boe manegravengi hoJaꞌa tao tadha malaa hia regravengu segravenaka reꞌa na Jaꞌa ne tareꞌa-reꞌa dhegraveuunu Lamatua Te ngaa Lamatua dhutao le tadha malaa uru egraveegravena re dhegraveu
negraveti lii padhai Na nuka Yunus Egraveegravenana dꞌai le 30Ngaa dhu legraveke mi dedhaYunus egraveegravena jꞌajꞌi tadha hia dhegraveu egravetukota Niniwe peka na Ama Lamatuaka dhu paleha ne mai Egraveci egraveegravena kadegravenge Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neNgaa dhu legraveke mi Jaꞌa egraveegravena na jꞌajꞌimi tadha hia dhegraveu limuri ne dhu pekana mema Ama Lamatua ka dhu puaJaꞌa mai
31 Ladhe lodꞌo dꞌai egravele rai-haha neho Lamatua jꞌajꞌi ka Hakim pe bhegraveniaae negraveti balegraveumamuri hari ho na jꞌajꞌisakasii Na pajꞌujꞌu ho galaa miu aaꞌi-aaꞌi mi dhu mamuri taa limuri nepeka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi se goarsquoTe uru egraveegravena bhegraveni aae mai negraveti jꞌarakajꞌegraveu ho negravedhi degravenge madha namamegraveu dhegraveu aae Soleman Te ngaalimuri ne abhu Dhegraveu egravetu talora aaemiu dhu kapai risi negraveti dhegraveu aaeSoleman Te ngaa miu pusi boe Ne32 Mesa boe negravengu di Egraveegravena na dhegraveu-dhegraveu negraveti Niniwe kegravedꞌi titu ho pajꞌujꞌuai asa miu dhu mamuri limuri nepeka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi se goarsquo Rapeka segravemi egraveegravena lula uru egraveegravena ropaYunus laꞌe pekadadꞌegravei Lamatuadegravengeregravengu hegraveia ra ele-hoꞌa degravenge Masika Dhegraveu dhu kapai risi negraveti Yunus egravetutalora aae miu te ngaa moꞌo boe ele-hoꞌa sa hegraveirdquo
Mamuri dhu saraa(Mateos 515 622-23)
33 Yesus tuhu hari lii padhai Naaku Negravengu na ldquoDhegraveu suru labhu napadhegravedi egravetu era dhu dedha segravena kapasaraa dꞌara kama hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu maso asa era egraveegravena Abhu egravetu miadhegraveu suru labhu ho saguru ne degravengesoe segravena ka pahuni nedagger Egraveegravena gunaboe ngaa-ngaa 34 Musi madha miuegraveci egraveegravena ka degravenge labhu Negravengu kadhu pasaraa dꞌara miu Ladhe musimadha maroga dhegraveu ladhe ngaa aaꞌi-aaꞌi degravenge dꞌara dhu maroga Te ngaaladhe musi madha megraveu dhegraveu regravedhi
1123 Markus 940 1130 Mateos 164 Markus 812 Yunus 34 1131 1 Dhegraveu Aae segravera101-10 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 91-12 1132 Yunus 35 dagger 1133 Sasuri lii Yunanicahagꞌe suri boe peka na ldquoho saguru ne degravenge soerdquo 1133 Mateos 515 Markus 421 Lukas 816
Lukas 1135 139 Lukas 1149degravenge dꞌara dhu beꞌa 35 Tenge jꞌarasegravena ka saraa egravetu dꞌara miu jꞌajꞌi megraveuaae segravemi saraamadha lodꞌo Saraa egravetudꞌara miu mage segravemi heo hegraveru dhupadꞌelo dhoka mamaho di 36 Ladhedꞌara miu saraa abhu boe sasanga egravecisa dhumaroga tatu mamuri miu jꞌajꞌimegraveu nuka segravemi labhu aae dhu dꞌelomamuri miurdquo
Lamatua Yesus jegraveke ama agamadhegraveu Yahudi segravera
(Mateos 231-36 Markus 1238-40)37 Yesus padhai lii nare ka dhegraveu egraveci
negraveti partei agama Parisi negraveru Ne lasiraꞌa asa egravemu na Dꞌai dꞌara egravemu egraveegravenaka Yesus madhegravedi egravetu mei raꞌa 38 Tengaa lamatua egravemu ne malaa ladheYesus madhegravedi naꞌa dhu jꞌamo uruboe ai madhutu atora dhegraveu Parisi
39 Ka Yesus lii degravenge ne peka naldquoEeh Miu dhegraveu Parisi se seli-kolaneMiu kegravepe paꞌegravera atora agama miuMiu bhegravelu boe rase pega degravenge galaare liꞌu toke kaleꞌe te ngaa sanegravedꞌeboe ho pamegraveu dꞌara miu dhu ka-jꞌalu dhu bhelu-katubꞌa degravenge man-gaꞌa degraveu ngara 40 Goa ee Bakubhegravelu Ama Lamatua ka dhu pajꞌajꞌire liꞌu aa tao re dꞌara kahegravei 41 Tengaa dhu beꞌa risi eele miu pala-bagidhegraveu degravenge boe unu segravera negraveti ngaadhu miu unu segravena ka miu mola egravetukatanga madha Lamatua
42 Miu dhegraveu Parisi Begraveli-camegravedꞌamiu dui mere mamadhe-mamopo Capala negraveti canguru pala dhu miu hiami Lamatua miu paꞌiga taruu negravetidhu ana iiki toke kapai Toke bubhu-lara dhu ana iiki-iiki dꞌara oka miupaꞌiga hegravei Te ngaa miu pusi boedegravenge jꞌara dhu kapai risi Jꞌara-jꞌarasasue mi Ama Lamatua aa degravenge boebia cabegraveka miu pabhegravelu eele Mematareꞌa egravedhi hudꞌi hia kupala Lamatuate ngaa baku bhegravelu kahegravei degravenge jꞌara-jꞌara dhu kapai risi segravera
43 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu dꞌegraveidhoka tenge era re madha egravetu dꞌaraegravemu sabajꞌa aa dꞌegravei dhegraveu pakabꞌuamiu egravetu madha dhegraveu ae
44 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu nukasegravemi roꞌa dhegraveu madhe dhu pamerale degravenge rai Dhegraveu kako re dedha tengaa reꞌa boe na egravetu egraveegravena na abhuroꞌa dhegraveu madhe lula roꞌa egraveegravena egravetudedha na tegravedhi na megraveu te ngaa dꞌarana laho kao-kao Masi ka madhutuadꞌa egravedhi ladhe dhegraveu jꞌegraveli legraveke roꞌadhegraveu madhe pakajꞌalu ngiꞌu na denegravengu nia boe maso asa dꞌara egravemusabajꞌa Miu dhegraveu Parisi se ca ropadegravenge roꞌa dhegraveu madhe egraveegravena Re liꞌumiu megraveu titu kegravena Te ngaa egravetu dꞌaramiu pegravenu degravenge kajꞌalu Dhegraveu dhupadegravetu degravenge miu jꞌajꞌi mi kajꞌalukahegraveirdquo
45 Egravetu egraveegravena abhu ca dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora agama Yahudi Ropa natadegravengi lii Yesus ka bꞌala degravenge akunegravengu na ldquoLii padhai Ama deo nalegraveke mi dedha jiꞌirdquo
46 Hegraveia Yesus bꞌala lii na peka naldquoTareꞌa Miu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu agamaYahudi hudꞌi dui mamadhe-mamopokahegravei Miu soru boe dhegraveu ho pasamaasi te ngaa miu asa pasusa si degravengejꞌara pabia atora agama miu Ka miupua dhegraveu segravera pasae rupa-rupa babianegraveti atoramiu segravera Te ngaamiumesami moꞌo boe pasae babia ne degravengekacui-aai miu ca laa sa hegravei
47 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu bhutedhoka pudhi hadhu tao tugu hia dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua dhu urusegravera segravena ka pakabꞌua si Te ngaabegravei-baki miu seꞌe ka dhu pamadhe si48 Miu egraveci egraveegravena kahegravei degravenge begravei-bakimiu segravera Regravengu tule eele dhegraveu regravetilii padhai Lamatua ka ra pamadhe siHegraveia miu dame hadhu roꞌa ho jꞌajꞌitadha peka na miu se moꞌo kahegraveidegravenge tatao begravei-baki miu 49 Negravetiegraveegravena ka Ama Lamatua dhu neꞌa aaꞌipeka negravedhi le na lsquoPe Jaꞌa pua dhegraveuregraveti lii padhai Jaꞌa degravenge dhegraveu pajuu-paleha dhu leo segravena ka lasi asa dhegraveusegravera Hegraveia dhegraveu segravera kalabhe pajꞌegraveracahagꞌe aa cahagꞌe hari ra pamadhesirsquo
1142 Atora negraveti Ama-ama Agama 2730
Lukas 1150-51 140 Lukas 121050-51 Dhegraveu taa limuri ne hudꞌi tago
rare tatao negraveti dhegraveu-dhegraveu dhu pa-madhe dhegraveu regraveti lii padhai LamatuaSegravera sa mulai ige negraveti Lamatua pa-jꞌajꞌi rai-haha ne karegravei negraveti mamadheHabel toke dꞌai dhegraveu dhu limuri tegravekanuka Sakaria Negravengu neꞌe ka dhu rapamadhe ne egravetu talora aae mei kor-ban degravenge Kama Mola-Megraveci egravetu dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Miuse kahegravei pasae mere hahuku ra
52Miu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora agamaYahudi Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu dhumegravedꞌu gagoe ho bisa bhoke babegravedhosegravena ka dhegraveu reꞌa megraveu dadꞌegravei AmaLamatua Te ngaa miu mesa mi masoboe asa dꞌara Dhu karehe risi harimiu pahegravebꞌe dhegraveu ho baku ra lasi asaegraveegravenardquo
53-54 Ropa Yesus padhai lii nare kamese agama degravenge dhegraveu Parisi segraverajegraveke Ne Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena karegravengu karegravei rupa-rupa jꞌara segravena kaneo pamanahu Ne Ra loe boe tengejꞌara ho pabegravebhe Ne
12Baku madhutu jꞌara mamuri dhegraveu
Parisi dhu padhai lii leo tao leo(Mateos 1026-27)
1 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu pegraveri-pegraveririho dhu mai ho nanene lii padhaiYesus Dhegraveu se mai pasuki lingurare Ne Ka Na peka uru degravenge anamadhutu Na aku Negravengu na ldquoJꞌagangiꞌu ho baku madhutu jꞌara ma-muri dhegraveu Parisi Te regravengu pad-hai lii leo tao leo 2 Regravengu san-gaja beꞌa te ngaa begraveli-camegravedꞌa abhuhui Te aaꞌi-aaꞌi dhu pahuni ne begraveli-camegravedꞌa sabhoka 3 Ngaa dhu deoneꞌemiu padhai pahuni begraveli-camegravedꞌadhegraveu tadegravengi degravenge megraveu Ngaa dhumiu paholo egravetu dꞌara kama egraveegravena nadhegraveu peka paledꞌa egravetu madha dhegraveuaerdquo
Dhegraveu degravenge kabꞌua egravetu madha AmaLamatua
(Mateos 1028-31)4 Ka Yesus tuhu hari lii Na aku
Negravengu na ldquoAna-ana ee Mage miumadhaꞌu ladhe dhegraveu neo pamadhemiu Te regravengu pamadhe dhoka ngiꞌuaae di te ngaa ra bisa boe tao ngaami samanga miu 5 De Jaꞌa neo pekana miu hudꞌi madhaꞌu mi cee kuMiu hudꞌi madhaꞌu ku degravenge AmaLamatua Te Negravengu ka dhu bisapamadhe miu aa pegraveci asa dꞌara ainaraka De miu hudꞌi madhaꞌu tareꞌa-reꞌa mi Negravengu
6 Miu pangee segraveku ana mangungukabꞌua ca ngaa Mura titu kegravena Legravemingiꞌu dua doi si Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa Ama Lamatua bhegravelu boe ciꞌusa hegravei 7Aa segravemi egraveegravena kahegravei Lamatuatao ai-hegravebꞌa mi miu Lamatua neꞌamegraveu abhu regraveu kegravetu pegraveri loa egravetu kabakegravetu miu De miu baku madhaꞌu teLamatua pakabꞌua miu risi negraveti anamangungu ae-ae segraverardquo
Baku makae mangaku LamatuaYesus
(Mateos 1032-33 1232 1019-20)8 Egravele ka Yesus padhai lii degravenge ana
madhutu Na aku Negravengu na ldquoPasadhilu miu paie-iie Ladhe dhegraveu banimangaku Jaꞌa egravetu madha dhegraveu ae egraveturai-haha ne pe Jaꞌa mangaku negravengukahegravei egravetu madha ana pajuu AmaLamatua egravetu sorga peka na negravengu nedhegraveu Jaꞌa 9 Te ngaa dhegraveu dhu padhailii egravetu madha dhegraveu rai-haha peka nanegravengu tadhe boe Jaꞌa begraveli-camegravedꞌaegravetu madha ana pajuu Ama Lamatuaegravetu sorga Jaꞌa tadhe boe negravengu kahegravei
10 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Ladhe abhu dhegraveu dhu pad-hai pakarehe kolongara Jaꞌa AmaLamatua sadia ho pabhegravelu eele sasalana era Te ngaa ladhe na pad-hai pakarehe kolongara Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci egraveegravena Ama Lamatuabhegravelu boe sasala na
1150-51 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 48 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 2420-21 121 Mateos166 Markus 815 122 Markus 422 Lukas 817 1210 Mateos 1232 Markus 329
Lukas 1211 141 Lukas 123211 Ladhe dhegraveu egravere regraveti miu asa era
uri lii langu agama do regraveti miu asadhegraveu paredha lula miu parcaya Jaꞌamage miu pangee na tasamia miubisa siri iisi 12Te egravetu dꞌara lai-lai egraveegravenakahegravei Roh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci egraveegravena peka degravenge miu lii dhupamegraveci ho bꞌala dhegraveu segraverardquo
Lii lolo dhegraveu kaja dhu goa13 Egravele egraveegravena ka ca dhegraveu negraveti dhegraveu ae
segravera karegravei Yesus aku negravengu na ldquoAmaMese Peka kudegravenge aꞌa ku ho pabagidegravenge jaꞌa pusaka ama jiꞌirdquo
14 Te ngaa Yesus bꞌala ne ldquoWaaDhegraveu cee ka dhu dedꞌe Jaꞌa jꞌajꞌihakim segravena ka pamaꞌegravete lii langumiusegravemi egraveegravenardquo
15 Hegraveia Yesus peka mi dhegraveu ae segraveraaku Negravengu na ldquoSanegravedꞌe ee Miubaku jꞌajꞌi dhegraveu mangaꞌa Te kakaja-sasuꞌi bisa boenegravetimamuri dhumera-milurdquo
16 Egravele ka Na padhai lii pake liipakasame aku Negravengu na ldquoDhegraveu kajaca dhegraveu isi oka na ae titu kegravena 17 Kaegravemu-egravemu dhu tegraveka ngangaꞌa na pegravenutao cacegraveci aa risi eele hegravei ka neꞌaheka tao tasamia 18 Ka na pamaꞌegravetepeka na lsquoJaꞌa neo tao segravemi neꞌe kaEgravemu era tegraveka ngangaꞌa dhu dhui sejaꞌa sagꞌe eele hopatitu hari dhu kapairisi segravena ka tegraveke ngangaꞌa negraveti dꞌaraoka degravenge megravedha-panyau jaꞌa aaꞌi-aaꞌi ra 19Ladhe jꞌajꞌi ka segravemi egraveegravena jaꞌapamaꞌegravete kore na ldquoGudꞌa pegravenu leNgangaꞌa tesa le kuꞌa dꞌai tegraveu-tegraveu Dekuꞌa-kinu pakarejꞌe iisi degravenge pacapahagarsquo rdquo 20 Te ngaa Ama Lamatua pekadegravenge ne na lsquoHeeh Dhegraveu goa Megravedaneꞌe kahegravei egraveu madhe Aa cee ka dhuabhu aaꞌi isi gudꞌa egraveu segraverarsquo
21 De segravemi neꞌe Bisa kahegravei dhegraveupakaboko megravedha-panyau ae-ae egraveturai-haha ne hia ngiꞌu na te ngaa egravetudꞌara ngangee Ama Lamatua negravengune dhegraveu unu aadꞌo lula pabeꞌa boedegravenge Lamatuardquo
Parcaya dhoka mi Ama Lamatua di(Mateos 625-34)
22 KaYesus ajꞌa tabha hari anamad-hutu Na aku Negravengu na ldquoMiu magedhoka pangee mamuri miu begraveli-begravelinegraveti ngangaꞌa-nganginu do megravedha-papake 23Temamuri egravedhi ne risi negravetingaa dhu egravedhi taꞌa aa ngaa dhu egravedhipake 24 Ladhe segraveku lakaa Regravengu segraverasegravela boe puu-gꞌegravetu boe degravenge boegudꞌa ho tegraveke ngangaꞌa te ngaa AmaLamatua kabꞌoi si Ladhe segravemi egraveegravenatatu Negravengu piara miu kahegravei LulaNa pakabꞌua miu risi negraveti manu-bhuisegravera 25 Segravemi dhegraveu titu egravetu madhategraveru ho lalau iisi na negravengu bisa pa-madhera mamuri na do Aadꞌo sinama 26 De ladhe bhute degravenge ngaa-ngaa dhu ana iiki segravera dhu degravengeboe kolo-kapua tasamia hari ka miubhute degravenge madha jꞌara dhu kapaiAꞌoto na ngaa
27 Ladhe segraveku bunga dhumuri tabꞌaegravetu dꞌara jꞌami Regravengu sabꞌa boeoka-tedhe aa ra manegravenu boe sigꞌi-rabhi Te ngaa megravedha-papake dhegraveuaae Soleman dhu kabꞌua aae saragarisi boe hela bunga dhu muri tabꞌaegravetu dꞌara jꞌami segravera 28 Te AmaLamatua piara jꞌuꞌu dhu ana iiki-iikidhu kabꞌua aadꞌo dhu dhoka mamurideo neꞌe aa begraveli madhe ho dhegraveucore asa dꞌara ai Ladhe segravemi egraveegravenana Negravengu bisa kabꞌoi miu dhu kabꞌuarisi eele negraveti jꞌuꞌu segravera De tasamiaka parcaya miu egravera boe mi Lamatua29 Segravemi egraveegravena kahegravei miu baku bhutedegravenge ngangaꞌa-nganginu Te egraveegravenana Lamatua uri hia miu 30Dhegraveu dhutadhe boe Lamatua regravengu segravera sabꞌatoke madhe segravena ka tao jꞌara segravera Tengaa miu baku segravemi regravengu te Amamiu egravetu sorga dhu neꞌa aaꞌi le ngaadhu miu parluu 31 Te ngaa pakakouuru ku sasabꞌa Ama Lamatua pe Nauri jꞌara seꞌe hia miu kahegraveirdquo
Tegraveke laa megravedha-panyau egravetu sorga(Mateos 619-21)
32 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhaiNa peka na ldquoMiu nuka segravemi cak-aboko iiki kahibꞌi-kalegravebho dhu egravera
1212 Mateos 1019-20 Markus 1311 Lukas 2114-15 1227 1 Dhegraveu Aae segravera 104-7 2 Sejaranegraveti Israꞌel degravenge Yahuda 93-6
Lukas 1233 142 Lukas 1251boe Te ngaa baku madhaꞌu Te Amamiu egravetu sorga Dhegraveu Aae Kapai Ngaadhu unu Negravengu Na hia mi ana-anaNa degravenge dꞌara karejꞌe 33 De lamipahie megravedha-panyau miu ho kabꞌuana pabagi degravenge dhegraveu dhu degravenge boeunu Degravenge segravemi egraveegravena miu tegraveke lemegravedha-panyau miu egravetu sorga egravetu eradhu ele iie boe taa-taa Dhegraveu man-aꞌu bisa boe lasi manaꞌu rare Anacangegravepi bisa boe paꞌele iie 34 Sanegravedꞌepaie-iie Megravedha-panyau miu egravetu miana dꞌara miu egravetu egraveegravena kahegraveirdquo
Ana pajuu dhu bori mema dhari35-36 Yesus padhai lii hari peka
na ldquoMegraveda-megraveumiu musti bori memadhari ho lalau Lamatua Nuka segravemiegravenu dhu beke mate lamatua egravemu nalegravepa negraveti pesta kabꞌi Ropa lamatuana kadꞌeu babegravedho egravemu negravengu bhokedegravenge 37 Ladhe lamatua mai negravedhidhegraveu sabꞌa se dhu mate tae-tae taturegravengu oto Pe lamatua ra padꞌelodꞌara beꞌa na mi regravengu Na pakemegravedha-papake dhegraveu sabꞌa ho laꞌelalau ngangaꞌa beꞌa segravena ka hia dhegraveusabꞌa seꞌe raꞌa-rinu 38 Dhegraveu sabꞌase mema oto lula regravengu ladhe-lerulamatua ra degravenge beꞌa Masi kalamatua ra legravepa egravemu hake pegraveri egraveegravenaka dꞌara talora megraveda do oe megraveuregravengu dhu bori mema dhari
39 Sanegravedꞌe paie-iie Ladhe abhulamatua egravemu dhu neꞌa mema hakepegraveri dhegraveumanaꞌumaimanaꞌu tatu nasoro tegraveke boe ho dhegraveu manaꞌu hukiegravemu na 40 De miu hudꞌi bori memadhari te ca dhegraveu sa dhu reꞌa boe pegraverilodꞌo Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egraveegravenamai harirdquo
Ana madhutu dhu satia degravenge dhusatia boe
(Mateos 2445-51)41 Hegraveia Petrus karegravei Yesus peka na
ldquoAma Mese Lii pakasame Ama deona legraveke dhoka mi jiꞌi do legraveke mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌirdquo
42-44 Ka Yesus dhaa na ldquoLiipakasame deo na legraveke mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tao segravemi kapala urusan dhu
satia Negravengu dꞌegravelu-megraveu uri jꞌara-jꞌaradhu beꞌa hia mi lamatua na Te egraveegravenana lamatua na dedꞌe ne segravena kapapala ngangaꞌa hia mi dhegraveu sabꞌadhu leo segravera Ladhe negravengu majꞌegravenisabꞌe madhutu sasabꞌa na segravemi egraveegravenamasi ka lamatua na mai sange meramia egraveegravena ka te ngaa negravengu ne dhu loeboe tao jꞌara dhu legraveke Hegraveia na otolula lamatua na dedꞌe ne ho ladhe-leru megravedha-panyau na aaꞌi-aaꞌi
45 Te ngaa carui bagi kapala urusandhu pangee na lsquoEle boe negravebhu kuheka lamatua ne legravepa kegravenarsquo Hegraveiana kalabhe dhegraveu sabꞌa dhu leo segraveramone degravenge bhegraveni Ka na mad-hegravedi naꞌa-ninu degravenge kea rae-rae tokemahu 46 Te ngaa ca tegraveka kapalaurusan ne neꞌa nare boe cagꞌagꞌa laalamatua na legravepa Ka lamatua na kal-abhe ne hegraveia babegravege eele ne segravenaka segravemi nare pala na egravetu liꞌu palere-lere degravenge dhegraveu dhu satia boe taomadhutu dadꞌegravei lamatua ra
47 Te dhegraveu sabꞌa dhu reꞌa dadꞌegraveilamatua ra te ngaa paꞌegravera boe taomadhutu do dꞌegravei boe sabꞌe madhutubegraveli-camegravedꞌa ra dui rare hahuku dhubia 48 Te ngaa dhegraveu sabꞌa dhu sabꞌesale lula reꞌa boe dadꞌegravei lamatua raregravengu abhu boe hahuku dhu bia Tedhegraveu dhu abhu ae ra manegravengi ae negravetinegravengu kahegravei Dhegraveu dhu abhu sasabꞌakapai dhadhaa na kapai kahegraveirdquo
Lii holo-nori Lamatua Yesus bisa taodhegraveu mae-manyegravela
(Mateos 1034-36)49 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari lii
padhai Na akuNegravenguna ldquoMamai Jaꞌane ho cegraveri eele dhegraveu Jaꞌa negraveti dhegraveuleo egravetu rai-haha ne Neꞌe nuka segravemidhegraveu pake ai ho tunu eele maruruDadꞌegravei Jaꞌa ka ladhe ai ne mulai heoegravetumia-mia 50Te ngaa uru negraveti egraveegravenaJaꞌa hudꞌi pasae ku jꞌajꞌegravera dhu biaJaꞌa begraveli-camegravedꞌa jꞌegravera ae toke dꞌaiegravele sasabꞌa-laꞌa Jaꞌa 51 Miu pangeena Jaꞌa mai kegraveti dame egravetu rai-hahado Aadꞌo Jaꞌa mai segravena ka taodhegraveu rai-haha ne patao-palaha degravenge
1235-36 Mateos 251-13 Markus 1334-36 1240 Mateos 2443-44 1250 Markus 1038
Lukas 1252 143 Lukas 1311mae-manyegravela lula lii holo-nori Jaꞌa52 Negraveti deo neꞌe dhegraveu dhu paꞌaꞌarimae-manyegravela Egravetu dꞌara egravemu cuedhegraveu tegravelu labꞌa dhegraveu dua dua labꞌategravelu53 Ama labꞌa ana
ana labꞌa amaIna labꞌa ana
ana labꞌa inaTeto labꞌa ana mantu
ana mantu labꞌa teto nardquoPatadhe paie-iie tadha lodꞌo-lodꞌo
jꞌajꞌegravera segravera(Mateos 162-3)
54Hegraveia Yesus lii degravenge dhegraveu ae segraveraaku Negravengu na ldquoLadhe miu megravedhiraꞌi-liru megravedhi aae cegraveu negraveti haa miupeka na lsquoNeꞌe tadha egravejꞌi oe mai kegravenarsquoMema legraveke segravemi egraveegravena 55 Ladhe ngegravelubalegraveu mai miu peka na lsquoNeꞌe tadhalodꞌo pana titu kegravenarsquo Mema tareꞌasegravemi egraveegravena kahegravei 56 Weeh Miu dhegraveuleko-monya dhu padhai lii leo taoleo Miu dꞌegravelu-megraveu titu kegravena meꞌapeka mia lodꞌo egravejꞌi aa mia lodꞌo panaaae Te ngaa tasamia ka moꞌo boemeꞌa degravenge dadꞌegravei Lamatua egravetu taalimuri nerdquo
Padame degravenge musu miu(Mateos 525-26)
57-58 Ka Yesus tuhu hari lii Na akuNegravengu na ldquoLadhe miu tao lii langunga tao ka miu bisa boe pamaꞌegravete unumi mia dhu legraveke Beꞌa risi uri uuru kudame Mage dhoka miu dꞌai katangamadha hakim ho na pamaꞌegravete namiumaso asa dꞌara begravedho 59Te ladhesegravemi egraveegravena miu bisa boe kalua ladhemiu bꞌaemeremegraveka dedhadhuhakimpamaꞌegravete nare egraveegravenardquo
13Tegraveke eele tatao dhu bhelu ho mad-
hutu dadꞌegravei Lamatua1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu mai peka degravenge
Yesus na gubernur Pilatus pamadhele dhegraveu Yahudi pegraveri-pegraveri negraveti Galilealodꞌo dhu mai asa Yerusalem regraveti
korban asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi 2 Ropa tadegravengi nare kaYesus karegravei si ldquoMadhutu miu natasamia Dhegraveu dhu ra pamadhe segraverasasala ra kapai risi negraveti dhegraveu Galileadhu leo aaꞌi-aaꞌi ra do Negraveti egraveegravenaka ra huku pamadhe si do 3 AadꞌoTe ngaa ladhe miu tegraveke eele boe ma-murimiu dhubhelu ho legravepamadhutudadꞌegravei Lamatua lodꞌo limuri miu lahonuka segravemi regravengu kahegravei 4Aa tasameramia hari degravenge canguru aru dhegraveu dhumadhe ca hari ni ropa egravetu Siloamma-nara guri hegraveia kabhie nare si egraveegravenaSasala si ae risi negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetuYerusalem do 5 Aadꞌo Te ngaaladhe miu tegraveke eele boe mamuri miudhu bhelu ho legravepa asa jꞌara Lamatuadhu mola miu egraveegravena na laho segravemiregravengu kahegraveirdquo
Ajꞌu dhu hua boe nuka segravemi dhegraveuunu Lamatua dhu tao nare boe dhu beꞌa
6 Hegraveia Yesus peka lii pakasame egravecina ldquoAbhu ca dhegraveu dhu degravenge anaaajꞌu egravetu dꞌara oka na Begraveli-begraveli nalaꞌe patigi teko-teko ana aajꞌu ne huale do dhae Te ngaa ana aajꞌu ne dhaehua megraveka 7 Ka na pua dhegraveu sabꞌaegravetu dꞌara oka aku negravengu na lsquoTegravelu tegraveukegravena jaꞌa laku-mai ho ladhe ana aajꞌune hua le do dhae te ngaa jaꞌa abhuboe ngaa-ngaa De patue eele ne tenegravengu ne dhoka naꞌe era dirsquo
8 Te ngaa dhegraveu sabꞌa ne dhaa pekana lsquoAma baku pasori ku Hudꞌi negravebhuhari ku ciki laa dꞌai ca tegraveu sa Pe jaꞌakakegravei rai reo kapua na segravena ka taopupuk ho na sega 9 Ladhe dꞌai tegraveumai negravei ajꞌu ne hua na beꞌa Ladheaadꞌo laꞌa sinama patue eele ka laarsquo rdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveubhegraveni egraveci dhu kabodho kapoꞌo legraveke degravengelodꞌo sabajꞌa
10 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌadhegraveu Yahudi Yesus laꞌe ajꞌa dhegraveu egravetudꞌara egravemu sabajꞌa 11 Egravetu neꞌe abhubhegraveni ca dhegraveu dhu kabodho kapoꞌocanguru aru tegraveu kegravena lula nidhu tao
1253 Mika 76 136 Lii Idhonesia lsquoajꞌu ararsquo Madhutu lii Yunani na sukein Te ngaa Alkitabpadꞌelo ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu hua na dhegraveu bisa raꞌa Egravetu Idhonesia re begraveka dhimu dhegraveu raꞌa boe hua lsquoajꞌuararsquo De lsquoajꞌu ararsquo egravetu Idhonesia begraveka dhimu sama boe degravenge lsquoajꞌu ararsquo egravetu Alkitab
Lukas 1312 144 Lukas 1328ne Bhegraveni ne bisa boe pamola ka-bodho na 12 Ropa Yesus ladhe negravedhihegraveia Na paroa ne aku Negravengu naldquoIna Lamatua patalale le jꞌajꞌegravera negravetiegraveurdquo 13 Ka Yesus tao ai mi bhegraveni neKacaꞌa laa kabodho bhegraveni ne moladegravenge kahegravei Hegraveia bhegraveni ne manegravengimakasi aa koa-kio kolongara AmaLamatua
14 Te ngaa kapala egravemu sabajꞌa nenasa lula Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu legravekedegravenge lodꞌo sabajꞌa Ka na peka degravengedhegraveu ae segravera aku negravengu na ldquoDꞌara camigu dhegraveu sabꞌa egravena lodꞌo De beꞌarisi dhegraveu pegravedꞌa mai legraveke degravenge lodꞌo-lodꞌo sabꞌa segravera segravena ka tenge dhegraveupuri-paꞌegravele si Baku mai legraveke degravengelodꞌo sabajꞌardquo
15 Te ngaa Yesus bꞌala ne ldquoHeehDhegraveu kapodꞌe-kabegraveli Egravetu dꞌara lodꞌosabajꞌa miu sabꞌa kahegravei si Te miulami patabuli sapi degravenge keledꞌei miusegravena ka hia raꞌa-rinu si 16 Bhegravenine ana-egravepuAbraham sama segravemi egravedhiDhegraveu aae nidhu pajꞌegravera ne canguruaru tegraveu kegravena Ladhe Jaꞌa patabuli nenegraveti nidhu legraveke degravenge lodꞌomanegravengi-mangajꞌi na egraveegravena sala dordquo
17 Ropa tadegravengi rare segravemi egraveegravena kamusuYesus segraveramakae Te ngaa dhegraveuae dhu leo segravera karejꞌe lula sasabꞌa Nasegravera beꞌa titu kegravena
Lamatua Yesus peka lii upama lula-negraveti ajꞌu dhu lamusi na ana iiki-iiki
(Mateos 1331-32 Markus 430-32)18 Ka Yesus peka hari na ldquoJaꞌa pa-
soro dhegraveu-dhegraveu Lamatua segravemi ngaahari 19 Hiu-hiu egraveegravena regravengu ciki dite ngaa negravebhu-negravebhu ka regravengu asatabha ae Regravengu segravemi ajꞌu dhu lamusina ana iiki-iiki Dhegraveu segravele ne egravetu dꞌaraoka Ka muri mai hegraveia jꞌajꞌi ana aajꞌudhu kapai aae Egraveegravena ka manu-bhuimai tao regravedꞌa egravetu dadana na segraverardquo
Lamatua Yesus peka lii pakasamenegraveti ragi
(Mateos 1333)
20 Hegraveia Yesus padhai lii hari pekana ldquoJaꞌa pasoro dhegraveu unu Lamatuasegravemi ngaa hari 21 Negravengu ne nukasegravemi ragi dhu dhegraveu bhegraveni nare ho napabꞌali degravenge tarigu dua sakudagger segravenaka tao roti paꞌae Lula ragi dhu cikiooꞌe egraveegravena pabꞌali degravenge tarigu ae-ae hegraveia caꞌe aaꞌi Dhegraveu unu Lamatuapangaru ra asa tabha kapai segravemi egraveegravenakahegraveirdquo
Babegravedho sorga kobꞌo iiki(Mateos 713-1421-23)
22 Egravele ka Yesus si mulai kako lasiasa kota Yerusalem Regravengu kako lasidhuli kota-kota degravenge rae-rae ho Naajꞌa dhegraveu 23 Dꞌai era egraveci ka ca dhegraveukaregravei Ne ldquoAma Mese Ele boe dhegraveuciki di dhu abhu sodꞌa dordquo
24 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoHegravebꞌa maso asa sorga egraveegravena kobꞌoDe tenge jꞌara paie-iie segravena ka miubisa maso re egraveegravena Te abhu dhegraveuae dhu segraveku neo maso te ngaa bisaboe 25 Ladhe lamatua egravemu pategravekele babegravedho egraveegravena na miu titu egravetuliꞌu ho kadꞌeu babegravedho degravenge paꞌoomanegravengi peka na lsquoAma Bhoke kulaarsquo
Te ngaa na bꞌala aku negravengu nalsquoMiu segravera cee Jaꞌa tadhe boe miursquo
26 Hegraveia miu peka hari na lsquoNgatao ka ama tadhe boe jiꞌi Jiꞌi seka dhu tema madhegravedi ngaꞌa-nginudegravenge ama Aa ama kahegravei dhu temaajꞌa-nori jiꞌi egravetu jꞌara oka-hoo jiꞌirsquo
27 Hegraveia na peka aku negravengu na lsquoDeona jaꞌa dhu peka le na jaꞌa tadhe boemiu Miu se dhegraveu dhu tema adꞌu-ue bhabhelu di De pakajꞌegraveu negraveti neꞌenersquo
28 Ladhe dꞌai lodꞌo Ama Lamatuapamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egraveturai-haha ne miu tangi roma iisidegravenge kadhi ngutu lii kico-kico Temiu ladhe megravedhi baki Abraham Isakdegravenge Yakob degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu regraveti lii padhai Ama Lamatuamadhegravedi le egravetu sorga Te ngaa miu
1314 Kalua negraveti Masir 209-10 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 513-14 dagger 1321 Lii Yunani pekana tarigu 3 sata Ca sata pe dꞌai 12 liter De 3 sata 36 liter tarigu 1327 Lii Sodꞌa Koa-Kio 69 1328 Mateos 2213 2530
Lukas 1329 145 Lukas 149legraveke babegravege asa liꞌu 29 Pe dhegraveumai negraveti suu-suu rai-haha ne negravetidhimu negraveti haa negraveti badae negravetibalegraveu ho aaꞌi-aaꞌi ra madhegravedi paꞌegraveciraꞌa-rinu rame-rame egravetu dꞌara egravemuAma Lamatua 30 Patadhe pabeꞌa-beꞌa jꞌara neꞌe ladhe dꞌai ka lodꞌoLamatua pamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne abhu dhegraveu dhuuru egraveegravena pangee na negravengu ana iikidꞌai seli aa te ngaa negravengu kabꞌua titukegravena Aa abhu dhu uru egraveegravena peka nanegravengu dhegraveu kapai te ngaa egravetu madhaLamatua negravengu dhoka ana iiki dirdquo
Lamatua Yesus rasa kasia degravenge isikabarai kota Yerusalem
(Mateos 2337-39)31 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu Parisi
pegraveri-pegraveri mai paraga degravenge Yesuska ra peka na ldquoHua iia Ama Mesepakajꞌegraveu negraveti era neꞌe te dhegraveu aaeHerodes neo pamadhe Amardquo
32-33 Ka Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoHerodes ne cakaraa badha dhudꞌegravelu-megraveu kapodꞌe-kabegraveli Lami pekadegravenge negravengu na Jaꞌa bata eele nidhudegravenge paꞌegravele dhegraveu negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra deo neꞌe ne degravenge begraveliCamegravedꞌa ku sasabꞌa Jaꞌa ne heka egravelekegravena Masi ka tasa mera mia egraveegravenaka negraveti kakako Jaꞌa asa Yerusalem neJaꞌa neo sabꞌa hari ku ciki Te dhegraveuYerusalem segravera dhu dꞌegravei pamadhedhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua
34 Waa dhegraveu kabarai Yerusalemee Miu dhu loe boe pamadhe dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua aa pegravecipamadhe dhegraveu pajuu-paleha segravera dhumai padꞌelo jꞌara hia miu Pegraveri-pegraveri hari le Jaꞌa neo kaboko miuho bhiri mi negraveti bhelu-katubꞌa nukasegravemi manu rena dhu sarimu nare anana egravetu dꞌara egravela na Te ngaa miumoꞌo boe 35Limuri ne Lamatua pusi-pahae heka egravemu manegravengi-mangajꞌimiu Begraveli-camegravedꞌa negravengu jꞌajꞌi egravemupaꞌela Egraveegravena na miu megravedhi heka Jaꞌatoke miu dhaa nalsquoAma Lamatua hia megravengi-nale mi
dhegraveu dhu mai negraveti kolongaraAma Lamatua
lula Ama Lamatua ka dhu hia Namairsquo rdquo
14LamatuaYesus puri-paꞌegravele dhegraveu legraveke
degravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi1 Ca lodꞌo legraveke degravenge lodꞌo
manegravengi-mangajꞌi ca dhegraveu ama negravetipartei agama Parisi negraveru Yesus horaꞌa-sisi egravetu egravemu na Ropa Yesusmadhegravedi naꞌa abhu dhegraveu dhu maꞌuneo regravedhi Ne tao ngaa legraveke degravengelodꞌomanegravengi-mangajꞌi 2Lodꞌo egraveegravenaca dhegraveu dhu pegravedꞌa boho madhegravediegravetu egraveegravena kahegravei 3 Hegraveia Yesus karegraveidhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora Yahudi degravengedhegraveu Parisi dhumadhegravedi raꞌa egravetu segraverakahegravei aku Negravengu na ldquoMadhutu atoranegraveti baki Musa bisa paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌalegraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa do aadꞌordquo
4 Te ngaa dhegraveu egraveci sa bhoka boehegravebꞌa Hegraveia Yesus gai dhegraveu pegravedꞌa neka na egravele degravenge negraveti papegravedꞌa na KaYesus pua dhegraveu ne segravena ka legravepa ka5 Egravele ka Yesus karegravei hari si peka naldquoLadhe ana egraveci manahu asa dꞌara egraveilegraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa miu lami egravereeele ana neꞌe do aadꞌo Ladhe sapimanahu asa dꞌara egravei laꞌe miu sorotegraveke do lami kaso ne asa liꞌu Tatumiu kaso ne asa liꞌu De egraveegravena sasoana miu sabꞌa le sina mardquo
6 Ropa tadegravengi lii padhai Yesus neegraveci sa bisa boe dhaa
Baku padedha iisi7 Lodꞌo egraveegravena Yesus taru kira mi
dhegraveu mai raꞌa-sisi egravetu dꞌara egravemu neDhegraveu ae ka dhu dꞌegravei era re madha holasi madhegravedi Ropa negravedhi segravemi egraveegravenaYesus peka 8 ldquoSanegravedꞌe ee Ladhedhegraveu negraveru miu asa pesta kabꞌi magelami madhegravedi ka asa era dhegraveu aae-dhegraveu kapai Mage dhoka lamatuapesta ne negraveru tamu dhu kapai risi9 Ladhe segravemi egraveegravena lamatua pesta maigai egraveu peka na lsquoMage mu nasa kahegraveiama Ama pidha sa kabodho ee Tejaꞌa tegraveke kadera ne hia dhegraveu kapainegraveirsquo Hegraveia egraveu kegravedꞌi degravenge makae tegravekeeele kadera ne ka lamu madhegravedi asa
1329 Mateos 811-12 1330 Mateos 1930 2016 Markus 1031 1335 Lii Sodꞌa Koa-Kio11826 145 Mateos 1211
Lukas 1410 146 Lukas 1428kabodho 10 De ladhe egraveu abhu negraverulamu madhegravedi egravetu kadera re kabodhotegraveka Ropa lamatua pesta ladhe negravedhiegraveu na mai peka lsquoAma Mai madhegravediasa madha nersquo Degravenge jꞌara ne miuabhu pakabꞌua egravetu madha tamu aaꞌi-aaꞌi ra 11 Te dhegraveu dhu padedha iisira egraveegravena na Lamatua pahaha si Tengaa dhegraveu dhu tao iisi ra segravemi dhegraveuhaha egraveegravenana Lamatua dedꞌe padedhasirdquo
12 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravengelamatua egravemu ne ldquoLodꞌo leo ladheama neo tao tatao mage negraveru dhokaaꞌari ama degravenge dhegraveu kaja segravera mesara Te tatu regravengu bisa negraveru hari ama13 Te ngaa ladhe ama tao tatao negraverudhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa dhegraveuhaga roe cabegraveka dhegraveu karuku degravengedhegraveu begravedhu segravera 14 Tatu regravengu bꞌalarare boe ama Te ngaa ladhe amanegraveru si Ama Lamatua ka dhu bꞌalaama Ladhe dꞌai lodꞌo Ama Lamatuapamamuri hari dhegraveu-dhegraveu parcayadhu madhe le Na bhegravelu boe babeꞌaamardquo
Lii pakasame negraveti pesta kapai(Mateos 221-10)
15 Ropa tadegravengi lii padhai lii Yesusne ca dhegraveu dhu madhegravedi ca meidegravenge Yesus padhai lii peka naldquoDhu karejꞌe risi ka regravengu dhu mad-hutu raꞌa paꞌegraveci egravetu dꞌara egravemu AmaLamatuardquo
16 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoJaꞌa lolosegravemi neꞌe abhu ca dhegraveu dhu tao tataokapai Hegraveia na negraveru dhegraveu ae titu kegravena17 Ropa dꞌai tadha dhegraveu raꞌa-rinu kana pua egravenu na laꞌe paroa dhegraveu dhu ranegraveru segravera peka na lsquoMai lati ka te neomulai pesta kegravenarsquo 18Tengaadhegraveu seꞌepadhai lii rupa-rupa segravena ka lasi boeasa dꞌara pesta Ca dhegraveu peka segravemineꞌe lsquoJaꞌa heka hegraveli kore oka cue deneo laku ladhe segraveku De mage nasate jaꞌa lake kore boersquo 19 Dhegraveu leohari peka na lsquoJaꞌa heka hegraveli kore sapimaroo rai legravemi pasa De jaꞌa neo lakucobꞌa si Baku nasa te jaꞌa lake kore
boersquo 20 Dhegraveu leo hari peka na lsquoJaꞌaheka kabꞌi kegravena de bisa boe dhiursquo
21 Ka egravenu ne legravepa peka degravengelamatua na Ropa tadegravengi nare kanasa titu kegravena Hegraveia na paredha egravenuna aku negravengu na lsquoLadhe segravemi egraveegravenaegraveu lamu lai-lai Lamu asa jꞌara-jꞌaradegravenge asa sasanga jꞌara egravetu kota neꞌesegravena ka negraveru dhegraveu dhu degravenge boengaa-ngaa dhegraveu kasia dhu haga roecabegraveka dhu begravedhu degravenge dhegraveu-dhegraveukaruku segraverarsquo 22 Ropa tadegravengi narelaꞌe degravenge ka negraveru dhegraveu-dhegraveu segraveraKa na legravepa hari hegraveia na peka degravengelamatua na aku negravengu na lsquoAmaDhegraveu se ka seꞌe le Te ngaa eramadhegravedi ae erarsquo
23 Hegraveia lamatua na peka lsquoLadhesegravemi egraveegravena lamu hari asa rae-rae egravetuliꞌu kota toke dꞌai dꞌara oka segravei Lamupamako sadꞌi cee egraveegravena ka megraveti si maiho ra madhegravedi papegravenu dꞌara pesta ne24 Nanene ee Dhegraveu dhu pahae boedegravenge lii negraveru jaꞌa ne regravengu se reꞌaboe babeꞌa tatao ne ciki sa hegraveirsquo rdquo
Pangee paie-iie ku heka madhutuLamatua Yesus kegravena
(Mateos 1037-38)25 Ka Yesus si lasi taruu asa
Yerusalem Dhegraveu ae madhutu NeHegraveia Na kabibꞌa ladhe sa regravengu kaNa peka na 26 ldquoDhegraveu dhu tareꞌa-reꞌaneomadhutu Jaꞌa negravengu hudꞌi sue kuJaꞌa risi negraveti ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi ra risinegraveti ina-ama na risi negraveti dhegraveu egravemu-kamali na risi negraveti ana niki na risinegraveti aꞌari na aa risi-risi hari negraveti ngiꞌunegravengu unu na Ladhe aadꞌo dhegraveu nenia boe jꞌajꞌi ana madhutu Jaꞌa 27Tedhegraveu dhu dꞌegravei boe pasae jꞌajꞌegravera lulanegravengu madhutu Jaꞌa negravengu nia boejꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa Dhegraveu dhu neo jꞌajꞌidhegraveu Jaꞌa masi ka dhegraveu neo pamadhene te ngaa negravengu pasae jꞌajꞌegravera nataruu
28 De ladhe neo madhutu Jaꞌa ngeepabeꞌa-beꞌa ku Nuka segravemi dhegraveuneo tao egravemu dhu degravenge tadꞌa-tadꞌaNegravengu hudꞌi ige uuru ku ogo dꞌailutu sela Mage dhoka doi dꞌai boe
1410 Lii Hini 256-7 1411 Mateos 2312 Lukas 1814 1426 Mateos 1037 1427Mateos 1038 1624 Markus 834 Lukas 923
Lukas 1429 147 Lukas 151229 Ladhe ige boe paie-iie ele boe dꞌaifanderen di doi dhu aadꞌo heka leLadhe segravemi egraveegravena dhegraveu mari madheaa pamakae ne hegravei 30 peka na lsquoMiuladhe ku dhegraveu neꞌe laa Heka na sabꞌefanderen kegravena te ngaa doi na sakuaaꞌi lersquo
31 Conto dhu leo nuka segravemi dhegraveulasi pamusu Dhegraveu aae dhu neolaꞌe pamusu hudꞌi madhegravedi ku segravenaka pareꞌa uuru ku degravenge angalai naLadhe sordadꞌu regravengu dhoka cangururiho dhegraveu di bisa segi musu duanguru riho dhegraveu do aadꞌo 32 Ladheige rare te ngaa regravengu bisa boe segibeꞌa risi lodꞌo musu dhu kajꞌegraveu erara pua dhegraveu lasi peka segravena ka uripadame 33 Sama segravemi egraveegravena kahegraveidegravenge dhegraveu dhu neo madhutu JaꞌaNegravengu hudꞌi kali bagi ku laꞌe-mai dhupeka na negravengu dhu paꞌegravera le tegraveke eeleaaꞌi ngaa-ngaa do aadꞌo Te ladheaadꞌo na dhegraveu neꞌe nia boe jꞌajꞌi anamadhutu Jaꞌardquo
Dhegraveu dhu pantas boe madhutuYesus nuka segravemi masi dhu guna heka
(Mateos 513 Markus 950)34-35 Yesus tuhu lii padhai pake lii
pakasame dhu leo hari na ldquoMasi nebeꞌa Egravedhi pake ne ho pabeꞌa ngan-gaꞌa Te ngaa ladhe na segravero hekajꞌajꞌi ngaa hari Bisa heka pake ne hopabeꞌa ngangaꞌa Neo tao mi pupukbisa boe kahegravei Dhodhoka core eeleiia dꞌara di Dhegraveu cee dhu degravenge roꞌadhilu nanene paie-iierdquo
15Kahibꞌi-kalegravebho dhu ele(Mateos 1812-14)
1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu roro bea degravengedhegraveu dhu laku-laku boe mai ae-aeasa Yesus segravena ka nanene lii pad-hai Na Te ngaa dhegraveu Yahudi pekana regravengu segravera dhegraveu karehe 2 Roparegravedhi segravemi egraveegravena hegraveia dhegraveu Parisidegravengemese agamaYahudi segravera kaꞌuu-kamuki peka na ldquoHuuh Dhegraveu nepaꞌangalai degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu laku
boe se Ngaa hari Na madhegravedi naꞌa-ninu degravenge sirdquo
3 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena ka Yesuslolo degravenge ra lii pakasame egraveci akuNegravengu na 4 ldquoLadhe negraveti miu abhu cadhegraveu dhu unu kahibꞌi-kalegravebho can-gasu ngiꞌu Ka ciꞌu ele Na taotasamia Tatu na tegraveke eele dhu ceonguru ceo se egravetu era dhu beꞌa aa laꞌetenge dhu ele deo na toke rage ne5 Ropa negravedhi hari kahibꞌi-kalegravebho neka na pasae negraveti degravenge karejꞌe-karae6 Dꞌai egravemu ka na paroa angalai naaaꞌi-aaꞌi hegraveia na peka degravenge si lsquoMaisegravena ka karejꞌe degravenge jaꞌa Te kahibꞌi-kalegravebho jaꞌa dhu ele egraveegravena kegravedhi harilersquo 7 Egravetu sorga segravemi egraveegravena kahegraveiLadhe ca dhegraveu dhu tao sala hegraveia ele-hoꞌa ka na legravepa hari asa Lamatuaana kabarai sorga aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe-karae Regravengu karejꞌe risi lula ca dhegraveudhu legravepa hari asa Lamatua negraveti ceonguru ceo dhegraveu dhu mamuri moladhu sala boe jꞌarardquo
Doi iia dhu ele8 Ka Yesus lolo hari lii pakasame
dhu leo egraveci peka na ldquoAbhu ca dhegraveuina dhu doi iia na canguru bua Neꞌana dhu ele ca doi Ka na tao tasamiaTatu laꞌe suru labhu ho dꞌelo palegravemeera aa saku egravemu ne dꞌai roꞌa kakilusegravena ka tenge doi cue dhu ele ne9 Ropa negravedhi hari doi ne na paroadegravenge dhegraveu dhu egravetu baboa egravemu nasegravera hegraveia na peka aku negravengu na lsquoMiumai ho karejꞌe sama-sama degravenge jaꞌaTe doi jaꞌa cue dhu ele deo na kegravedhihari lersquo 10 Egravetu sorga segravemi egraveegravena kahegraveiLadhe abhu ca dhegraveu dhu tao sala kana ele-hoꞌa ho legravepa hari asa AmaLamatua tatu ana pajuu egravetu sorgaaaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe-karaerdquo
Ana dhu ele11 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai
Na degravenge lii pakasame kahegravei pekana ldquoAma ca dhegraveu degravenge ana monena dhegraveu dua 12 Ca lodꞌo ana limuripeka degravenge ama na aku negravengu nalsquoAma Hia ka pala jaꞌa negraveti pusaka
152 Lukas 529-30 158 Sasuri lii Yunani peka na 10 drakma Drakma cue egraveci egraveegravena ka degravengegaji tuka dꞌara ca lodꞌo
Lukas 1513 148 Lukas 162segravera deo neꞌe ne kahegraveirsquo Hegraveia amana bagi hia dua ra pusaka na segravenaka egraveci-egraveci degravenge pala ra 13 Negravebhuboe ka ana limuri ne pahie unu naHegraveia na lalau megravedha na ka laꞌe asarae kajꞌegraveu Egravetu era negravei ana limurine pasaku aaꞌi-aaꞌi doi-dhari na hopakarejꞌe iisi 14 Ropa doi na egravele aaꞌimegraveu-megraveu rai ne dhu legraveke mangangabia ka mamuri ana ne jꞌegravera dꞌai seli15 Ka laꞌe tenge sasabꞌa Hegraveia ca dhegraveunegraveti kabarai egraveegravena hia na pangaꞌa hahi16 Lula ana ne manganga dꞌai seli kaneo naꞌa ngangaꞌa hahi se Te abhuboe ca dhegraveu sa hia ne naꞌa
17 Negravebhu-negravebhu ka na pangee laꞌe-mai aku negravengu na lsquoAnga ee Jaꞌaegravetu neꞌe oe madhe manganga kegravenaTe ngaa egravetu dꞌara egravemu ama ku dhegraveusabꞌa raꞌa toke begravecu 18 De beꞌa risijaꞌa legravepa hari asa ama ku ho pekadegravenge ne ldquoAma Jaꞌa tao le sala dhukapai titu kegravena mi Lamatua degravengeama 19 Jaꞌa nia boe jꞌajꞌi ana ama kuHudꞌi laa ama segravemi more jaꞌa ne jꞌajꞌimi kuli egravetu dꞌara egravemu ama ngaa-ngaatao boersquo rdquo
20 Ropa pangee nare segravemi egraveegravenahegraveia na kegravedꞌi degravenge ka legravepa laꞌe asaegravemu ama na Negraveti kajꞌegraveu era ama naladhe negravedhi le negravengu ka ama na rasakasia Ka na puru negraveti egravemu rai laꞌesoru nare ana dhu legravepa hari ne Hegraveiana liku nare ka uu ne
21 Egravele egraveegravena ka ana ne peka degravengeama na aku negravengu na lsquoAma Jaꞌane tao le sala dhu kapai mi dedhaLamatua degravenge ama ku Jaꞌa nia hekajꞌajꞌi hari ana amarsquo
22 Te ngaa ama na paredha degravengeka dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na peka nalsquoKarohe Lami mere kodho madheradhu beꞌa risi ho papake ne Merekadheli ho pasaluu mi kacui-aai naAa papake salapa mi haga na 23 Lamiegravere mere sapi kabꞌoi egraveegravena ho pare teegravedhi neo taꞌa-tinu rame-rame 24 Lulaana jaꞌa ne nuka segravemi dhu madhe lete ngaa na mamuri hari Negravengu dhuele le te ngaa jaꞌa abhu hari nersquo Napadhai lii egravele segravemi egraveegravena kamulai raꞌa-rinu aaꞌi-aaꞌi ra
25 Lodꞌo egraveegravena ana uuru dhu aadꞌoegravetu egravemu te na sabꞌa egravetu dꞌara okaRopa na legravepa negraveti kajꞌegraveu era natadegravengi le dhegraveu karihu musiik degravengeroge-ledho 26 Ka na paroa nare dhegraveusabꞌa ca dhegraveu hegraveia na karegravei akunegravengu na ldquoEe Tao rarame ngaa egravetuneꞌerdquo
27Hegraveia dhegraveu sabꞌa ne dhaa peka nalsquoAri mu legravepa hari le De ama mu puapare sapi segravena ka tao pesta kapai teana na legravepa hari degravenge sodꞌarsquo
28 Ropa tadegravengi nare hegraveia ana uurune pasaree Na noꞌo boe maso asadꞌara egravemu Ka ama na laꞌe rarange ne
29 Te ngaa na kaꞌugu peka nalsquoAma Pangee ku laa Negravebhu naresange neꞌe jaꞌa sabꞌa toke egravei kabhegravesuhae nuka segravemi kuli sa hia mi amaJaꞌa ne keꞌa boe sisu dadꞌegravei ama Masika segravemi egraveegravena abhu megraveka ama hiaana kahibꞌi ciꞌu segravena ka jaꞌa pakarejꞌedegravenge mone aanga-angalai jaꞌa 30 Tengaa ropa ana ama dhu bhera-leludoi-dhari ama ho laꞌe karihu degravengebhegraveni karehe legravepa hari mai ka amapare sapi kabꞌoi na tao pesta aae hianersquo
31 Te ngaa ama na bꞌala aku negravenguna lsquoAna pasue ee Nanene paie-iieNegravebhu nare sange neꞌe egraveu ne bera-bera degravenge jaꞌa Aaꞌi-aaꞌi dhu unujaꞌa segravera sa unu egraveu kahegravei 32 Te ngaalimuri ne egravedhi hudꞌi karejꞌe degravengekarae ku lula ari mu ca dhegraveu ne Uruegraveegravena nuka segravemi dhu madhe le tengaa limuri ne mamuri hari Negravengudhu ele le te ngaa abhu harirsquo rdquo
16Kapala urusan dhu neꞌa paꞌuri
1 Ka Yesus hia lii upama egraveci miana madhutu Na peka na ldquoDhegraveu kajaca dhegraveu dhu dedꞌe dhegraveu sabꞌa na egravecijꞌajꞌi kapala urusan Te ngaa negravebhu-negravebhu na tadegravengi dhegraveu palolo pekana kapala urusan ne mulai kapodꞌe-kabegraveli ka parugi negravengu 2 Hegraveia dhegraveukaja ne paroa kapala urusan na kapeka degravenge ne lsquoEgraveu ne tasamiaJaꞌa tadegravengi na egraveu kapodꞌe megravedha-panyau jaꞌa De lamu suri ku ngaa
Lukas 163 149 Lukas 1617dhu egraveu adꞌu-ue egravetu dꞌara sasabꞌa egraveuho jaꞌa parisa ku Ladhe parisa korejaꞌa kalua eele egraveursquo
3 Ropa na tadegravengi nare hegraveia kapalaurusan ne mulai pajiko na lsquoJaꞌa nejꞌegravera kegravena Jaꞌa neo sabꞌa ngaa hariPare rai jaꞌa egravera boe Jꞌajꞌi dhegraveu hegravebꞌamegravenyi jaꞌa makae 4 Ladhe jaꞌa sabꞌaheka egravetuneꞌe jaꞌa hudꞌi tenge jꞌara kusegravena ka dhegraveu leo bisa hari segravemi rarejaꞌa ho sabꞌarsquo
5 Negraveti egraveegravena ka na paroa nare aaꞌidhegraveu dhupakegravelu lamatua na Na karegraveidhegraveu uru aku negravengu na lsquoEe Kegravelu egraveuca ngaa egravetu lamatua jaꞌarsquo
6 Dhegraveu ne dhaa peka na lsquoJaꞌa dhupakegravelu egravei legravengi saitun egravepa riho literrsquo
Hegraveia kapala urusan ne peka nalsquoTareꞌa Sasuri pakegravelu egraveu ka neꞌe Ciueele ka madhegravedi ho suri gati sasurikegravelu dhu hiu peka na kegravelu egraveu duariho liter dirsquo
7 Ka karegravei dhegraveu pakegravelu ka dua pekana lsquoAa egraveu hari kegravelu ca ngaarsquo
Ka dhegraveu ne dhaa na lsquoJaꞌa pakegraveluare cariho karorsquodagger
Hegraveia kapala urusan ne peka nalsquoCiu eele sasuri dhui egraveegravena ho suri dhuhiu hari peka na kegravelu egraveu aru ngasukaro dirsquo
8 Na tao segravemi neꞌe ka toke lamatuana neꞌa tatao negravengu Te ngaa lamatuane hudꞌi mangaku na dhegraveu kapalaurusan dhu bhelu ne mema megraveukapodꞌe-kabegraveli
De Jaꞌa lolo lii upama ne segravena kamiu meꞌa na ladhe pasoro degravengedhegraveu parcaya dhegraveu dhu parcaya boedꞌegravelu-megraveu risi tenge jꞌara ho paꞌotongiꞌu ra egravetu talora aae kabarai limurine
9 Miu ngee segraveku Masi ka dhegraveurai-haha ne karihu kajꞌalu re megravedha-panyau ra te ngaa beꞌa risi miu pakemegravedha-panyau miu segravera ho soru-bara dhegraveu Degravenge jꞌara segravemi egraveegravenamiuabhu angalai ae Masi ka megravedha seegravele te ngaa begraveli-camegravedꞌa Lamatua taotegraveke era hia miu egravetu sorga
10 Ladhe dhegraveu mola egravetu jꞌara dhuana iiki tatu na mola kahegravei egravetu jꞌara-jꞌara dhu kapai Te ngaa ladhe dhegraveumegraveu kapodꞌe egravetu jꞌara dhu ana iikitatu na kapodꞌe kahegravei egravetu jꞌara dhukapai 11 Ladhe dhegraveu parcaya hekamiu ho uri megravedha-panyau egravetu jꞌara-jꞌara dhu ana iiki egravetu rai-haha netasamia ka Lamatua parcaya miu egravetujꞌara-jꞌara dhu kapai 12 Ladhe miubisa boe uri megravedha-panyau dhegraveu leona dhegraveu cee ka dhu bani ho hia miumegravedha-panyau ra
13 Dhegraveu sabꞌa egraveci bisa boe nanenedua lamatua Te aadꞌo na negravengudꞌegravei boe egraveci aa sue egraveci Negravengu dꞌarakateme degravenge ca dhegraveu te ngaa pusiboe degravenge egraveci Segravemi egraveegravena kahegraveidegravenge miu Te dhegraveu bisa boe sueAma Lamatua palere degravenge sue doi-dharirdquo
Lamatua Yesus padhai lii negraveti doi-dhari negraveti Lii Lolo Beꞌa aa negraveti paꞌia-paꞌela
(Mateos 1112-13 531-32 Markus1011-12)
14 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu Parisipegraveri-pegraveri dhu nanene lii padhai Yesusdeo na Ka ra sasei Ne lula regravenguse dhegraveu mangaꞌa doi-dhari 15 Tengaa Yesus peka degravenge si ldquoMasi kamiu pamegraveu iisi egravetu madha dhegraveu tengaa Ama Lamatua neꞌa dꞌara bhelumiu Abhu jꞌara ae dhu dhegraveu rai-hahadedꞌe padedha-dedha te ngaa AmaLamatua peka na jꞌara segravera karehe aadhu madenge degravenge regravengu
16 Tokemamai Yohanis tuka saraniegravedhi dhegraveu Yahudi muri madhutuatora negraveti baki Musa aa negraveti dhegraveu regravetilii padhai Lamatua Te ngaa limuri neLii Lolo Beꞌa negraveti Lamatua pale-legravemele egravetu mia-mia Dhegraveu ae dhu tengele jꞌara segravena ka ra mamuri madhutudadꞌegravei Lamatua 17 Masi ka dedha-liru degravenge rai-haha ne ele te ngaaAtora negraveti Ama Lamatua ciki sa eleboe Ca kategravedꞌa sa ele boe hegravei
166 Sasuri lii Yunani peka na lsquocangasu batosrsquo Batos egraveci sama segravemi 35-40 liter dagger 167 Sasuri liiYunani peka na lsquocangasu korosrsquo Koros egraveci nuka 390 liter 1613 Mateos 624 1616 Mateos1112-13 1617 Mateos 518
Lukas 1618 150 Lukas 17318 Dhegraveu dhu paꞌia-paꞌela degravenge
dhegraveu egravemu na aa na madhegravedi haridegravenge bhegraveni leo negravengu bersina Aadhegraveu dhu leo degravenge bhegraveni dhu paꞌia-paꞌela negravengu bersina kahegraveirdquo
Lii lolo dhegraveu kaja degravenge Lasarus19 Ka Yesus lole tabha hari peka
na ldquoAbhu dhegraveu kaja ca dhegraveu Negravengudꞌegravei pake megravedha-papake dhu beꞌa-beꞌa tao negraveti begravela alus Megraveu-megravedanaꞌa-ninu ngangaꞌa dhu beꞌa hua aakarae taruu 20 Egravetu kota neꞌe abhukahegravei ca dhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa Ngara na Lasarus Ngiꞌu na dhupegravenu degravenge kamegraveu Begraveli-begraveli angalaina regraveti pamadhegravedi ne egravetu hegravebꞌa tedhedhegraveu kaja egraveegravena 21Na sanao teko-tekoabhu kahaꞌi ngangaꞌa negraveti dhegraveu kajane segravena ka bisa naꞌa te ngaa na abhuboe ngaa-ngaa Dhoka busa dimai hojꞌore nana kamegraveu na
22 Negravebhu boe ka Lasarus madheHegraveia ana pajuu Ama Lamatuamai negravetisorga ka regraveti lasi pamadhegravedi ne egravetubaboa Abraham
Aa negravebhu boe ka dhegraveu kaja nemadhe kahegravei ka dhegraveu dedꞌe lasi pad-hane 23 Te ngaa dhegraveu kaja ne masoboe sorga Negravengu maso asa dꞌaranaraka sama-sama degravenge dhegraveu-dhegraveuleo dhu madhe le Egravetu era negravei dhegraveukaja ne abhu jꞌajꞌegravera taa-taa Ca tegravekana boti kegravetu ka ladhe negravedhi Lasarusmadhegravedi egravetu baboa baki Abraham24Hegraveia na paꞌoo peka na lsquoBaki Abra-ham ee Sue ku jaꞌa laa Pua kuLasarus cegravebꞌu kolo ai na asa dꞌara egraveisegravena ka mai pabasa ku kolo heꞌo jaꞌane Te jaꞌa jꞌegravera titu kegravena egravetu dꞌara ainaraka nersquo
25 Te ngaa Abraham dhaa peka nalsquoAna ee Sanegravedꞌe ku Uru egraveegravena lodꞌoegraveu mamuri era egravetu rai-haha negravei egraveuabhu le aaꞌi-aaꞌi dhu beꞌa Te ngaaLasarus ne unu dhodhoka sasusa diKa limuri ne Lamatua pakarejꞌe neegravetu neꞌe te ngaa egraveu pasae more jꞌa-jꞌegravera 26 Risi-risi hari egravetu talora aaeegraveu degravenge jiꞌi Lamatua tao tegraveke loe aaeegraveci dhu taleo degravengemaregravema De dhegraveu
negraveti neꞌe bisa boe dhiu asa era egraveegravenaaa dhegraveu negraveti egraveegravena bisa boe pegravege saneꞌe mairsquo
27 Hegraveia dhegraveu kaja ne pamako hariaku negravengu na lsquoLadhe segravemi egraveegravena bakiAbraham pua Lasarus laꞌe asa egravemuama ku 28 Te jaꞌa ne degravenge ari dhegraveumone dhegraveu legravemi era Segravena ka Lasaruslaꞌe pasanegravedꞌe si ho ra legravepa ka asaLamatua Masi ka lodꞌo dꞌai ramadheregravengu maso ia ka asa era jꞌajꞌegravera nersquo
29 Te ngaa Abraham bꞌala ne lsquoAmaLamatua hia le regravengu sasuri negraveti bakiMusa degravenge dhegraveu regraveti lii padhai NaAri mu si bisa baca pahari-pahari horeꞌa dadꞌegravei Lamatuarsquo
30Tengaa dhegraveu kaja ne pasisu pekana lsquoBaki Abraham ee Egraveegravena dhae dꞌaimegraveka Regravengu segravei pahae boe Lii Holo-Nori Ama Lamatua Hudꞌi abhu ku cadhegraveu negraveti talora dhegraveu madhe laꞌe asaregravengu heka regravengu ele-hoꞌa aa neonanene kegravenarsquo
31 Te ngaa Abraham dhaa peka nalsquoLadhe regravengu segravei roꞌo boe nanene liiholo-nori negraveti Musa degravenge negraveti dhegraveuregraveti lii padhai Lamatua na masi kadhegraveu madhe bhodho negraveti dꞌara roꞌara ho padhai lii degravenge regravengu egraveegravena karegravengu roꞌo boe nanenersquo rdquo
17Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveu
dhu manahu asa dꞌara sasala aa dhumanegravengi abho
(Mateos 186-721-22 Markus 942)1 Yesus peka degravenge ana madhutu
Na ldquoAe ka dhegraveu manahu asa dꞌarasasala lula tatao dhegraveu leo Te ngaadhegraveu dhu pamanahu dhegraveu asa dꞌarasasala egraveegravena pasae nare mamadhe-mamopo 2 Ladhe dhegraveu adꞌu-ue jꞌarakarehe toke ana iiki parcaya boe Jaꞌaegraveegravena na Ama Lamatua huku ne biaDhu samaa risi ladhe egraveki ladha gorodhegraveu neꞌe degravenge hadhu aae cue hoparegraveu eele asa dꞌara dhasi egravetu taloralegraveu 3 De jꞌaga ngiꞌu pabeꞌa-beꞌasegravena kamiu baku pamanahu dhegraveu asadꞌara sasala Te ngaa ladhe aꞌari mu
1618 Mateos 532 1 Korintus 710-11 173 Mateos 1815
Lukas 174 151 Lukas 1720-21tao sala pasanegravedꞌe ne Ladhe na ele-hoꞌa hegraveia na mai manegravengi abho napabhegravelu eele sasala na
4 Ladhe aꞌari egraveu tao sala pidhu haridꞌara ca lodꞌo ka na ele-hoꞌa hegraveiana mai pidhu hari ho manegravengi abhoegraveu hudꞌi pabhegravelu eele sasala na pidhuhari kahegraveirdquo
Dhegraveu hudꞌi parcaya ku koasa AmaLamatua
5 Ca lodꞌo anamadhutu semai asaYesus ka ra manegravengi aku regravengu naldquoAmaMese Parcaya jiꞌi se egravera boe DeAma paꞌegravera ku parcaya jiꞌirdquo
6 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoLadhemiu parcaya koasa negraveti Ama Lamatuamasi ka ciki ooꞌe egraveegravena ka te ngaa miubisa paredha ajꞌu aae ne lsquoTahoi eeleho pidha asa dꞌara dhasirsquo Ka ajꞌu nemadhutu lii paredha miurdquo
Dhegraveu sabꞌa dhu beꞌa nuka dhu mad-hutu dadꞌegravei lamatua na
7 Egravele ka Yesus lii aku Negravengu naldquoTare conto egraveci Nuka segravemi egravenudhu pare rai egravetu dꞌara oka do ladhekahibꞌi-kalegravebho egravetu dꞌara padꞌa sodꞌaSabꞌa nare ka legravepa sa egravemu Tatulamatua na peka boe degravenge ne lsquoMaiho dua ti taꞌa sama-samarsquo 8 Aadꞌosina ma Dhu legraveke ka lamatuaparedha ne peka na lsquoLamu lalau meihia jaꞌa Kuꞌa-kinu kore ku pe egraveumuꞌa-minu egravetu kabodho negraveirsquo 9 Ladheegravenu ne lalau nare madhutu dadꞌegraveilamatua na miu ngee na lamatuane manegravengi makasi mi egravenu ne doAadꞌo 10 Miu egraveci egraveegravena kahegravei Ladhesabꞌa mere aaꞌi dhu Lamatua paredhale miu peka na lsquoJiꞌi dhoka ana pua-paleha di Jiꞌi tenge boe lii koa-kadꞌiriJiꞌi dhoka pakako sasabꞌa-laꞌa jiꞌi dirsquo rdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele cangurudhegraveu dhu pegravedꞌa kusta
11 Lodꞌo Yesus si lasi asa Yerusalemregravengu dꞌai too propensi Galilea degravengepropensi Samaria 12 Ropa regravengu neomaso asa dꞌara rae cue egravetu egraveegravena dhegraveucanguru dhu pegravedꞌa kusta mai neoparaga degravenge Yesus Regravengu se titu
negraveti kajꞌegraveu 13Ka ra paꞌoo palere-lerepeka na ldquoYesus Mone Kapai ee Sueku jiꞌi laardquo
14 Ropa Yesus tadegravengi lii paꞌoo rakaNa ladhe si hegraveiaNapua akuNegravenguna ldquoLami padꞌelo uuru ku isi miu asaama agama segravena ka ra parisa papegravedꞌakusta miu segravera egravele le do dhaerdquo Ratadegravengi segravemi egraveegravena ka lasi degravenge Tengaa ropa dꞌai talora jꞌara cagꞌagꞌalaa regravengu dhu egravele le negraveti kusta
15 Regravengu lasi taruu degravenge karejꞌe-karae Te ngaa abhu ca dhegraveu di dhulegravepa hari mai asa Yesus Na paꞌoopeka na ldquoKoa-kio Lamatua Te jaꞌaegravele le negraveti papegravedꞌardquo 16Hegraveia na patitukegravetu urutuu na ho manegravengi makasiae-ae mi Yesus (Teꞌa boe te negravengune dhegraveu Yahudi boe Negravengu ne cadhegraveu Samaria dhu loe boe tao lii langudegravenge dhegraveu Yahudi)
17 Ka Yesus karegravei dhegraveu segravera dhumadhutu degravenge Ne aku Negravengu naldquoTasamia ee Deo na Jaꞌa paꞌegraveledhegraveu canguru si Dhu ceo mia lasi18 Tasamia ka dhoka dhegraveu leo karaneꞌe di dhu legravepa mai ho manegravengimakasi mi Ama Lamatua degravenge koa-kio kolongara Nardquo
19 Hegraveia Na pekami dhegraveu ne na ldquoEgraveuegravele le lula egraveu parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌaDe kegravedꞌi legravepa ka degravenge sodꞌa-molerdquo
Lamatua Yesus lole lodꞌo egravele rai-haha degravenge mamai hari Na
(Mateos 2423-2837-41)20-21 Ca lodꞌo dhegraveu Parisi pegraveri-pegraveri
mai karegravei Yesus peka na ldquoAma MesePeka ku degravenge jiꞌi lodꞌo mia AmaLamatua neo pakako paredha Nardquo
Ka Yesus dhaa ldquoSegravemi neꞌe Magemi pangee na Lamatua pakakoparedha Na degravenge rupa-rupa tadhaegravetu rai-haha ne dhu dhegraveu bisa regravedhidegravenge musi madha ra Dhegraveu abhuboe tadha dhu peka na lsquoLadhe ku asaneꞌe mai Te Ama Lamatua pakakoparedha Na egravetu neꞌersquo Do lsquoNa pakakoparedha Na egravetu negraveirsquo Aadꞌo Te Na
175 Sasuri lii Yunani egravetu neꞌe peka na ldquodhegraveu pajuu-palehardquo Lukas dꞌegravei suri na ldquodhegraveu pajuu-palehardquomi ana madhutu Yesus dhegraveu canguru dua segravera 1714 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32
Lukas 1722 152 Lukas 183
pakako paredha Na egravetu talora aaemiu egravetu dꞌara dhegraveu aaꞌi-aaꞌi rardquo
22 Hegraveia Yesus peka degravenge ana-anamadhutu Na ldquoNegravebhu boe na JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne paꞌegraveciheka degravenge miu Dꞌai ka lodꞌo jꞌa-jꞌegravera segravera miu dꞌegravei titu kegravena neomegravedhi mamai hari Jaꞌa Te ngaa dꞌaimegraveka lodꞌo mamai Jaꞌa 23 Ladhe egraveegravenana dhegraveu mai peka na lsquoKristus egravetuneꞌersquo do lsquoKristus egravetu negraveirsquo Namiu baku bhute ho patangi-tenge telii padhai regravengu segravera kapodꞌe-kabegraveli24 Te ladhe Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne legravepa hari mai tadha na dhumegraveu aadha-aadha nuka segravemi beladhu heo kacegravebꞌa egravetu dedha-liru negravetisuu asa suu 25 Te ngaa Negravengu hudꞌiabhu uuru ku jꞌajꞌegravera rupa-rupa Kadhegraveu rai-haha taa limuri ne roꞌo boenanene aa neo tule eele Ne 26 Tengaa begraveli-camegravedꞌa ladhe Na neo maihari dhegraveu mamuri karehe sama bi-asa egraveci egraveegravena ka degravenge lodꞌo Noh ma-muri era 27 Taa egraveegravena regravengu raꞌa-rinu tao pesta kabꞌi toke lodꞌo Nohmaso asa dꞌara kapa na Te ngaaregravengu roꞌo boe nanene kahegravei Kacaꞌalaa egravei aae lala ka pamadhe aaꞌi si
28 Segravemi egraveegravena kahegravei lodꞌo Lot ma-muri era dhegraveu mamuri karehe titukegravena Taa egraveegravena regravengu raꞌa-rinubadꞌaga sabꞌa oka-tedhe patitu egravemuaa mamuri karehe segravemi biasa 29 Tengaa roꞌo boe nanene kahegravei Hegraveiamadꞌae aae era ropa Lot rai eele negravetikota Sodom cagꞌagꞌa laa egravejꞌi ai degravengeegravei nasu bhori mai negraveti dedha-liru aalabhu pakegravepu regravengu aaꞌi-aaꞌi
30 De miu baku pamudꞌe ku Magedhoka begraveli-camegravedꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne legravepa hari mai dhegraveumamuri dhoka segravemi biasa di Te ngaakacaꞌa laa Na cegraveu mai 31 Lodꞌo egraveegravenadhegraveu egravetu madha egravemu maso ia ka asadꞌara ho lalau megravedha Dhegraveu dhu sabꞌaegravetu dꞌara oka legravepa ia ka asa egravemu horare megravedha ra 32 Sanegravedꞌe ku ngaa
dhu uru egraveegravena jꞌajꞌi mi dhegraveu egravemu LotNa madhe lula negravengu ngee megravedha-panyau egravetu egravemu na
33 Dhegraveu dhu dꞌegravei boe madhutu Jaꞌalula sue ngiꞌu na egraveegravena na mamurina ele iia dꞌara Te ngaa dhegraveu dhumadhutu Jaꞌa toke soro mamuri nalula sue Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa abhu sodꞌa-mole aa mamuri taa-taa degravenge AmaLamatua 34 Jaꞌa pasanegravedꞌe memaRopa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nelegravepa hari mai ladhe dhegraveu dua jꞌunuegravetu era egraveci kabegravedhi laa Lamatua dedꞌepacaꞌe ca dhegraveu aa tegraveke eele ca dhegraveu35 Ladhe abhu dhegraveu bhegraveni dhegraveu duadhumajꞌu are egraveegravena na Lamatua dedꞌepacaꞌe ca dhegraveu aa tegraveke eele ca dhegraveu36 [Ladhe abhu dhegraveu dua dhu sabꞌa egravetudꞌara oka Lamatuamai dedꞌe negraveti egraveciaa tegraveke eele ca dhegraveu]rdquodagger
37 Ropa ana madhutu tadegravengi rarehegraveia ra karegravei Yesus ldquoAma Mese Segraverasa begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi egravetu miardquo
Ka Yesus core lii peka na ldquoSegravemineꞌe Ladhe miu megravedhi ka manu-bhui dhu tema raꞌa sisi badha madhera lela paꞌoru egravetu mia na miu meꞌaegraveegravena jꞌajꞌi mi tadha dhu peka na tatuabhu sisi hegraveu egravetu era egraveegravenardquo [Degravengesasoa dhu pahuni peka na ladheYesus Kristus legravepa hari mai tadha nadhumegraveu aadha-aadha sadꞌi dhegraveu reꞌabaca tadha segravera]
18Lii lolo negraveti bhegraveni balu egraveci degravenge
hakim dhu karehe1 Ca tegraveka Yesus padhai lii degravenge
ana madhutu Na pake lii pakasameho regravengu loe boe manegravengi-mangajꞌiaa baku maꞌegravete sanao-maena Regravenguhudꞌi parcaya taa-taa Lamatua 2 Liilolo na segravemi neꞌe ka ldquoEgravetu dꞌarakota cue abhu ca dhegraveu ama pamaꞌegravetelii langu dhu pusi-pahae boe AmaLamatua Na pahae boe ca dhegraveu sahegravei 3 Egravetu era egraveegravena abhu kahegravei bhegravenibalu egraveci dhu loe boe mai sa dhegraveu
1726 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 65-8 1727 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 76-24 1729 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 1820mdash1925 1731 Mateos 2417-18 Markus 1315-16 1732 Lii Lolo dhu UruTegraveka 1926 1733 Mateos 1039 1625 Markus 835 Lukas 924 Yohanis 1225 dagger 1736 Ayat 36ne abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi
Lukas 184 153 Lukas 1819pamaꞌegravete lii ne ho manegravengi peka nalsquoAma hakim Jꞌue ku lii langu jaꞌadegravenge molarsquo
4 Hiu-hiu egraveegravena dhegraveu pamaꞌegravete liine pusi boe degravenge bhegraveni balu neTe ngaa negravebhu-negravebhu ka na rocananene ne Hegraveia na madhegravedi pangeeka lsquoMema jaꞌa ne pusi boe degravengeAma Lamatua risi-risi degravenge dhegraveurai-haha 5Te ngaa bhegraveni ne pakaboꞌokegravetu jaꞌa De beꞌa risi jaꞌa pamaꞌegravete liina degravenge mola Te ladhe jaꞌa panenana mai taruu pajꞌegravera jaꞌarsquo
6 De miu pangee ku lii padhai dhegraveupamaꞌegravete lii dhu bhelu ne 7 Ladhenegravebhu-negravebhu dhegraveu pamaꞌegravete lii netao ai-hegravebꞌa mi bhegraveni balu ne tatuAma Lamatua kahegravei neo tao ai-hegravebꞌami dhegraveu unu Na dhu sabajꞌa megraveu-megraveda mi Negravengu ho manegravengi sasueNa Te ngaa Lamatua mate hekapanegravebhu 8 Te Negravengu uri lii languregravengu degravenge boe pamata De Jaꞌa neokaregravei segravemi neꞌe ladhe Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne mai hari Jaꞌa bisaparaga degravenge dhegraveu parcaya egravetu rai-haha ne era do aadꞌordquo
Dhegraveu Parisi egraveci degravenge dhegraveu roro beaegraveci lasi manegravengi-mangajꞌi
9 Ka Yesus lolo tabha hari pake liipakasame lula-negraveti dhegraveu dhu pangeena neꞌa aaꞌi megraveu-megraveu aa dhu dꞌegraveipahahadhegraveu leo Napekana 10ldquoAbhuama dhegraveu dua dhu lasi sabajꞌa asadꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiCa dhegraveu negraveti partei agama Parisi aaegraveci hari dhegraveu roro bea [Dhegraveu Yahudipeka na dhegraveu Parisi segravera dhegraveu dhumola Te ngaa ra pangee na dhegraveuroro bea dhegraveu karehe] 11 Dꞌai egravemusabajꞌa dhegraveu Parisi ne titu mesa-mesana ka na manegravengi-mangajꞌi peka nalsquoMakasi Lamatua te jaꞌa ne dhegraveu beꞌaJaꞌa ne bhelu boe nuka segravemi dhegraveu leosegravera Jaꞌa manaꞌu boe Jaꞌa man-gaꞌa boe Jaꞌa dhegraveu dhu bersina boeMakasi Lamatua te jaꞌa ne bhelu boenuka segravemi dhegraveu roro bea ne 12 Jaꞌane majꞌegraveni puasa ca migu dua hariAa jaꞌa dꞌegravei hia ca pala negraveti canguru
pala negraveti aaꞌi-aaꞌi dhu jaꞌa abhursquo DhegraveuParisi ne sabajꞌa segravemi egraveegravena ka
13 Te ngaa dhegraveu roro bea ne titupakajꞌegraveu egravetu kabodhonegravei Na bani boeboti kegravetu ho ladhe sa dedha Negravengudhoka pacudꞌu di dhu degravenge dꞌaramaꞌegravete mae-mae Na sabajꞌa peka nalsquoAma Lamatua Sue ku jaꞌa dhegraveu dhupegravenu degravenge sasala-sasigo ne Abhoeele ku sasala jaꞌarsquo
14 Lodꞌo dhegraveu dua se legravepa lasi asaegravemu ra cee ka dhu pabeꞌa degravenge AmaLamatua Dhegraveu Parisi dhu pamonedo dhegraveu roro bea ne Tatu Na segravemidegravenge beꞌa dhegraveu roro bea dhupahahaiisi ne Te ngaa Na pusi boe degravengedhegraveu Parisi ne Te Ama Lamatuapahaha dhegraveu dhu pamone-pabhegravenite ngaa Na padedha dhegraveu dhu reꞌapahaha iisirdquo
Lamatua Yesus padhai lii hiamamegravengi mi ana-ana
(Mateos 1913-15 Markus 1013-16)15 Ca tegraveka dhegraveu saꞌu regraveti ana ra
dhu rara iisi hiu asa Yesus segravena kaNa tao ai Na mi ana iiki se aa pad-hai lii hia si mamegravengi Ropa regravedhisegravemi egraveegravena ana-ana madhutu Yesuskai dhegraveu seꞌe 16-17Te ngaa Yesus sorumamai ra degravenge beꞌa Hegraveia Na kaiana-ana madhutu Na aku Negravengu naldquoHudꞌi laa ana iiki segravera mai asa JaꞌaMiu baku bhabhae si Sanegravedꞌe paieDhegraveu dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatua negravengu hudꞌi sanao-maenadhoka mi Ama Lamatua nuka segravemiana iiki dhu sanao-maena dhoka miina-ama nardquo
Dhegraveu kaja dhu neo maso sorga(Mateos 1916-30 Markus 1017-31)
18 Ca lodꞌo dhegraveu kapai Yahudi egravecimai karegravei Yesus aku negravengu na ldquoAmaMese dhu hua iia Jaꞌa ne hudꞌi taoku tasamia segravena ka jaꞌa keꞌa tareꞌana jaꞌa maso sorga aa mamuri taruudegravenge Ama Lamatuardquo
19 Ka Yesus dhaa ldquoTasamia ka egraveu nepeka na Jaꞌa lsquodhu hua iiarsquo Dhodhokaegraveci di dhu hua iia nuka Ama Lamatua
1814 Mateos 2312 Lukas 1411
Lukas 1820 154 Lukas 183920Egraveumeꞌa le atora Ama Lamatua karegraveinegraveti uru ka dhu peka na
Baku jꞌunu paꞌegraveci degravenge dhegraveudhu dhegraveu egravemu boe egraveu
baku pamadhe dhegraveubaku manaꞌubaku jꞌajꞌi sakasii dhu leko-
monyaaa pakabꞌua ina degravenge ama
murdquo21 Ka dhegraveu ne dhaa na ldquoTareꞌa
Ama Jaꞌa dhu madhutu le atora segraverakaregravei negraveti jaꞌa ana iiki erardquo
22 Tadegravengi segravemi egraveegravena ka Yesuspeka na ldquoBeꞌa Te ngaa egraveu kura camadha jꞌara era Nuka lamu ho pahiemegravedha-panyau egraveu aaꞌi-aaꞌi Kabꞌua ralamu pabagi hia dhegraveu dhu degravenge boengaa-ngaa segravera Egravele na egraveu legravepa harimai segravena ka madhutu Jaꞌa Te egraveegravenana Ama Lamatua bꞌala hari megravedha-panyau egraveu egravetu sorgardquo 23Ropa tadegravenginare segravemi egraveegravena hegraveia dhegraveu ne dꞌara nasusa te negravengu kaja dꞌai seli
24 Ropa Yesus negravedhi dhegraveu ne legravepadegravenge dꞌara na laho mae-mae hegraveiaNa padhai lii degravenge ana madhutu Napeka na ldquoDhegraveu kaja mema carui titukegravena maso sorga 25 Egravedhi pasegraveku kudegravenge jꞌara leo Mema bisa boe badhaunta dhu kapai bisa maso asa dꞌaraoka na re roꞌa jꞌajꞌau Nuka segravemiegraveegravena kahegravei dhegraveu dhu maena dhokamegravedha-panyau na te ngaamaena boeLamatua tatu negravengu bisa boe masosorgardquo
26 Dhegraveu dhu tadegravengi Yesus padhailii segravemi segravera karegravei Ne aku regravengu naldquoLadhe dhegraveu kaja carui maso sorgadhegraveu segravemi mia ka dhu bisa abhu ma-muri taa-taardquo
27 Ka Yesus bꞌala si ldquoMi dhegraveu rai-haha jꞌara ae-ae mema carui Tengaa bagi Ama Lamatua aaꞌi-aaꞌi bisajꞌajꞌirdquo
28 Hegraveia Petrus tuhu lii peka naldquoAma Jiꞌi tegraveke eele aaꞌi megravedha-panyau jiꞌi ka mai madhutu AmaBegraveli-camegravedꞌa jiꞌi abhu ngaardquo
29 Ka Yesus dhaa na ldquoPetrusNanene paie-iie Dhegraveu dhu tegraveke eeleegravemu na dhegraveu egravemu-kamali na aꞌarina ina-ama na do ana-ana na lulanegravengu pakako sasabꞌa Ama Lamatua30 tatu na abhu hari ae risi egravetu rai-haha ne Aa ladhe egravele rai-haha nenegravengu abhu mamuri taa-taa degravengeAma Lamatua kahegraveirdquo
Lamatua Yesus peka mamadhe Nategravelu hari kegravena
(Mateos 2017-19 Markus 1032-34)31 Ka Yesus gale negraveti ana madhutu
Na canguru dua dhegraveu segravera ho lasipadhue-padhai mesa ra Hegraveia Yesuspeka degravenge ra ldquoMiu se aaꞌi-aaꞌi mimeꞌa na egravedhi kako ne lati asa kotaYerusalem Dꞌai negravei jꞌara aaꞌi-aaꞌi negravetidhegraveu regraveti lii padhai Lamatua segravera dhusuri tegraveke le lula-negraveti Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa pe jꞌajꞌi nuka segravemi dhu rasuri 32 Egraveegravena na ra soro Jaꞌa asa dhegraveuleo dhu tadhe boe Ama Lamatua Aara padhai lii pamakae Jaꞌa pahahe Jaꞌarupa-rupa paruꞌe ilu ra mi Jaꞌa 33 rahake kalabhe Jaꞌa Egravele egraveegravena ka rapamadhe Jaꞌa Te ngaa asa camegravedꞌaegraveegravena Jaꞌa mamuri harirdquo
34 Ropa tadegravengi Yesus peka segravemiegraveegravena ana madhutu Na bingu lularegravengu dhane rare megraveka sasoa negraveti liipadhai Yesus
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu begravedhu cadhegraveu
(Mateos 2029-34 Markus 1046-52)35 Lodꞌo Yesus si oe maso kota
Jeriko abhu dhegraveu begravedhu ca dhegraveu dhumadhegravedi kanata ai egravetu sebhe jꞌara36 Ropa na tadegravengi dhegraveu ae kako reegraveegravena ka na karegravei aku negravengu naldquoNgaa nerdquo
37 Ka dhegraveu peka degravenge ne naldquoYesus negraveti Nasaret dhu kako re neꞌerdquo
38 Hegraveia dhegraveu begravedhu ne rodhepamegravedhu-megravedhu peka na ldquoYesusAna-egravepu dhegraveu aae Daud ee Sue kujaꞌardquo
39 Hegraveia dhegraveu dhu kako uuru negravetiYesus kai ne segravena ka na mau-mau Te
1820 Kalua negraveti Masir 2012-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516-20 1838 Ana-egravepu dhegraveu aaeDaud na ca ropa degravenge lsquoKristusrsquo nuka Dhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌu le negraveti uuru ka mai Degravenge segravemi egraveegravenadhegraveu begravedhu ne mangaku na Yesus na Kristus
Lukas 1840 155 Lukas 1916ngaa asa na hino degravenge lii rodhe pekana ldquoAna-egravepu dhegraveu aae Daud ee Sueku jaꞌa laardquo
40 Ropa Yesus tadegravengi ka Na tituHegraveia Na pua dhegraveu lasi pakako regravetidhegraveu begravedhu ne Dꞌai madha Na kaYesus karegravei ne 41ldquoEgraveuneo Jaꞌa taongaahia egraveurdquo
Ka na dhaa ldquoAma Jaꞌa manegravengisegravena ka jaꞌa bisa kegravedhirdquo
42 Yesus bꞌala ne peka na ldquoBeꞌaLula egraveu legraveka na Jaꞌa bisa paꞌegravele egraveu deegraveu bisa megravedhi degravenge kegravenardquo 43 Kacaꞌalaa musi madha dhegraveu ne beꞌa degravengeka Ka laꞌe madhutu Yesus degravenge koa-kio kolongara Ama Lamatua Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu ladhe regravedhi ne koa-kiokolongara Lamatua kahegravei
19Lamatua Yesus paraga degravenge dhegraveu
roro bea egraveci ngara na Sakeos1 Ka Yesus si maso re kota Jeriko
ho neo lasi taruu 2 Egravetu neꞌe abhuca dhegraveu kapala roro bea dhu roro doihia dhegraveu paredha Roma Ngara naSakeos aa negravengu ne dhegraveu kaja 3Ropana tadegravengi Yesus kako re egraveegravena kanegravengu neo negravedhi Te ngaa bisa boenegravedhi degravenge beꞌa lula katitu na babꞌadꞌai seli aa dhegraveu ae dhu kalibhu rareYesus 4Negraveti egraveegravena ka na rai uru ka nacaꞌe asa kolo ajꞌu ca kapua egravetu sebhejꞌara dhu Yesus neo re egraveegravena
5 Ropa dꞌai kapua ajꞌu ne Yesusladhe asa dedha Hegraveia Na paroa pekana ldquoSakeos Puru ka Karohe tedeo neꞌe kahegravei Jaꞌa neo manubha egravetudꞌara egravemu egraveurdquo
6 Ka Sakeos malaa Hegraveia na purupamegraveri-pamegraveri laꞌe degravenge Yesus asaegravemu na Dꞌara na karejꞌe-karae 7 Tengaa dhegraveu ae dhu kaꞌugu peka naldquoHmm Sakeos ne dhegraveu karehe Ngatao ka Yesus manubha egravetu dꞌara egravemuna Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌa lerdquo
8 Dꞌai dꞌara egravemu Sakeos titu egravetumadha Yesus ka lii peka na ldquoAmaMese Negraveti deo neꞌe ne jaꞌa bagi
megravedha-panyau jaꞌa mi dua capala hiami dhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaaLadhe jaꞌa roro bea parisi jaꞌa bꞌaehari mi regravengu egravepa kali lipatrdquo
9 Ka Yesus bꞌala ne peka na ldquoBeꞌaDeo neꞌe kahegravei Ama Lamatua pala-bagi sodꞌa-mole mi egraveu degravenge isi egravemuegraveu aaꞌi-aaꞌi lula egraveu parcaya Lamatuakahegravei nuka segravemi baki Abraham 10 TeAma Lamatua pua Jaꞌa mai jꞌajꞌi DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa egravetu rai-haha neMamai Jaꞌa ne segravena ka tenge dhegraveudhu sero negraveti jꞌara Lamatua ho hia sisodꞌa-molerdquo
Lii pakasame negraveti egravenu dhu pabꞌungedoi-dhari lamatua na
(Mateos 2514-30)11 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae nanene lii
padhai Yesus Regravengu oe degravetu degravengekota Yerusalem Regravengu pangeena Yesus neo pakako paredha AmaLamatua egravetu egraveegravena nuka segravemi dhegraveuaae Hegraveia Yesus lolo degravenge si liipakasame egraveci 12 Na peka na ldquoAbhudhegraveu kapai egraveci Neo laꞌe asa rai ka-jꞌegraveu ho dhegraveu dedꞌe ne jꞌajꞌi dhegraveu aaeegravetu negravei Ladhe egravele negravengu neo legravepahari mai ho jꞌajꞌi dhegraveu aae egravetu dꞌarakabarai na 13 Lodꞌo negravengu paꞌegraveraneo pakegravedꞌi paroa nare dhegraveu sabꞌa nacanguru dhegraveu ka na bagi hia si cadhegraveu juru cuedagger Na paredha si pekana lsquoMiu pake doi se jꞌajꞌi mi pokoTe lodꞌo dꞌai jaꞌa legravepa miu hudꞌi pekaku leto na ca ngaarsquo Egravele egraveegravena ka napakegravedꞌi
14 Te ngaa kabarai na dꞌegravei boe neKa ra hia dhegraveu lasi peka na lsquoJiꞌi ngoꞌoboe dhegraveu ne paredha jiꞌirsquo
15 Masi ka segravemi egraveegravena ra dedꞌe nejꞌajꞌi dhegraveu aae Hegraveia na legravepa hari kaDꞌai egravemu na ka na paroa dhegraveu sabꞌana dhegraveu canguru segravera ka karegravei sipeka na lsquoMiu se leto ca ngaa negraveti jurudhu jaꞌa hia miu segraverarsquo
16 Dhegraveu sabꞌa dhu uru peka nalsquoAma dhegraveu aae Jaꞌa leto juru cangurubua negraveti poko dhu jaꞌa abhursquo
194 Sasuri lii Yunani peka na ajꞌu sukomorea Ajꞌu ne abhu boe egravetu Idhonesia re begraveka dhimu 1910 Mateos 1811 dagger 1913 Sasuri lii Yunani peka na negravengu hia lsquocanguruminarsquo Mina egraveci kabꞌuana cangasu dinari nuka segravemi gaji tuka dꞌara cangasu lodꞌo sasabꞌa
Lukas 1917 156 Lukas 193817Ka dhegraveu aae peka degravenge ne lsquoBeꞌa
Egraveu ne dhegraveu sabꞌa dhu majꞌegraveni Lulajaꞌa bisa legraveka egraveu negraveti jꞌara dhu ana iikinegraveti egraveegravena ka karegravei negraveti deo neꞌe jaꞌadedꞌe egraveu ho paredha canguru kotarsquo
18 Egravele ka dhegraveu sabꞌa ka dua pekana lsquoAma dhegraveu aae Jaꞌa abhu leto jurulegravemi bua negraveti poko dhu jaꞌa segravemirsquo
19 Ka dhegraveu aae peka na lsquoBeꞌaLadhe segravemi egraveegravena jaꞌa dedꞌe egraveu hoparedha legravemi kotarsquo
20 Te ngaa dhegraveu sabꞌa ka tegravelu negravetihari juru na Ka na peka lsquoDoi ama kaneꞌe Jaꞌa rapi ka pahuni ne mage ele21 Jaꞌa tao segravemi egraveegravena lula madhaꞌuJaꞌa keꞌa ama dhegraveu nasa Te ama dꞌegraveimore ngaa dhu unu boe ama aa dꞌegraveipuu hua dhu ama segravele boersquo
22 Ropa dhegraveu aae tadegravengi segravemiegraveegravena ka na jegraveke ne lsquoEgraveu ne dhegraveu goadꞌara Lii padhai egraveu ne pabia ngiꞌu egraveumesa mu Egraveu meꞌa na jaꞌa dhegraveu nasaho kore ngaa dhu unu boe jaꞌa aa puungaa dhu jaꞌa segravele boe 23 De ladhesegravemi egraveegravena nga tao ka lamu boe tegravekene asa bank Ho segravena ka lodꞌo jaꞌalegravepa jaꞌa bisa abhu leto Masi ka cikidirsquo
24 Hegraveia dhegraveu aae ne pua dhegraveu leoegravetu segravera peka na lsquoMere doi negravengu nesegravena ka hia mi dhegraveu sabꞌa dhu abhuleto canguru deo narsquo
25 Te ngaa ra pasisu peka na lsquoAmaDhegraveu ne abhu ae le Nga tao kaneo more negraveti dhegraveu dhu unu ciki hopatabha sa negravengu harirsquo
26 Te ngaa dhegraveu aae bꞌala peka nalsquoPangee paie-iie ku Ladhe dhegraveu dhumegraveu uri ngaa dhu dhegraveu hia ne egraveegravenana negravengu abhu tabha hari Te ngaadhegraveu dhu bai-eedꞌa egraveegravena na rare aaꞌingaa dhu na unu 27 De lami kegravepemeremusu jaꞌa dhu roꞌo boe jaꞌa jꞌajꞌidhegraveu aae Megraveti si mai sa neꞌe segravenaka pamadhe si egravetu madha jaꞌa Lamikarsquo rdquo
Lamatua Yesus maso asa dꞌara kotaYerusalem
(Mateos 211-11 Markus 111-11Yohanis 1212-19)
28 Ropa Yesus lolo egravele hegraveia lasitaruu ka asa Yerusalem Yesus dhukako uru 29 Ropa oe degravetu degravenge duarae nuka Betfage degravenge Betania dhuegravetu karasa ledhe Saitun ka Na puaana madhutu Na dhegraveu dua lasi uru30Na pua si peka na ldquoMiu duami lamiasa rae dhu egravetu madha negravei Pe miumegravedhi keledꞌei ngegraveru ciꞌu dhu egraveki tegravekeegravetu egraveegravena Keledꞌei ne dhegraveu manyaꞌeregravedhi megraveka Mi legravecu dhari na pakakomegraveti mai 31Te ngaa ladhe abhu dhegraveudhu karegravei lsquoTasamia ka mi legravecu eeledhari keledꞌei egraveegravenarsquo Mi peka degravengesi na lsquoLamatua jiꞌi neo pake nersquo rdquo
32 Dua ra lasi ka hegraveia ra ragekeledꞌei ngegraveru nuka segravemi dhu Yesuspeka 33Ropa ra legravecudhari keledꞌei neka lamatua badha ne karegravei si na ldquoNgatao ka miu patabuli badha nerdquo
34 Ka ra dhaa aku regravenguna ldquoLamatua jiꞌi neo pake nerdquo35 Lamatua badha ne dꞌegravei kahegravei kadua ra nuni regraveti keledꞌei asa Yesus Rahegravele sigꞌi-kalolo ra mi dedha kabodhokeledꞌei ne Egravele egraveegravena ka ra pacaꞌeYesus asa dedha naDagger 36Dhegraveu ae kahegraveihegravele sigꞌi-kalolo degravenge salalu ra mijꞌara ho soru Yesus nuka segravemi sorudhegraveu kapai 37 Ropa Na puru negravetiledhe Saitun ka dhegraveu se degravenge ana-ana madhutu Na mulai paꞌoo koa-kiokolongara Ama Lamatua lula regravenguregravedhi le tadha-tadha koasa 38 Rapaꞌoo peka naldquoNegravengu ne Dhegraveu Aae dhu Ama
Lamatua pua maiAma Lamatua hia Ne berkat
Dhegraveu rai-haha limuri nebisa padame le degravengeLamatua egravetu sorga
Koa-kio kolongara Lamatua dhumadhegravedi negravedꞌu paredha egravetudedha-liru dhu dedha risirdquo
1926 Mateos 1312 Markus 425 Lukas 818 1927 Mateos 2514-30 Dagger 1935 Egravetu negravei dhegraveuaae-dhegraveu kapai manyaꞌe jara dhegraveu haha manyaꞌe keledꞌei De Lamatua Yesus caꞌe keledꞌei ne jꞌajꞌi mitadha Na pahaha iisi Egravetu Sakaria 99 abhu kahegravei lii padhadha dhu peka na begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aae Israꞌelmai caꞌe keledꞌei 1938 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826
Lukas 1939 157 Lukas 201039 Te ngaa abhu kahegravei dhegraveu-dhegraveu
Parisi egravetu talora aae dhegraveu ae segravera Kara peka degravenge Yesus ldquoAma Mese Kaiku dhegraveu se ho baku ra pakii-pakegravecesegravemi neꞌe te seli-kolanerdquo
40 Te ngaa Yesus dhaa peka naldquoJaꞌa pasanegravedꞌe mema Ladhe dhegraveuseꞌe kutu hegravebꞌa ra egraveegravena na hadhu seka dhu koa-kio kolongara Lamatuardquo
Lamatua Yesus tangi lula tatao dhegraveuYerusalem
41 Ropa regravengu oe degravetu YerusalemYesus ladhe negravedhi kota ne hegraveia Natangi 42 peka na ldquoIra ii DhegraveuYerusalem ee Dadꞌegravei Jaꞌa deo neꞌemiu abhu dame dhu Jaꞌa kegraveti mai Tengaa lula miu pahae boe Lamatuaka miu unu heka Dame ne pakajꞌegraveule negraveti miu 43 Begraveli-camegravedꞌa musumiumai udhu padedha rai palegraveme liꞌutedhe miu ne hegraveia ra maso sa dꞌaramusu degravengemiu 44Ra dhedhe palahokota miu toke pamera degravenge rai hegraveiara pamadhe aaꞌi miu degravenge ana-anami Ra tegraveke eele boe hadhu cue sa dhutitu lulamiumoꞌo boe tadhe Lamatualodꞌo Na mai hia miu mamurirdquo
Lamatua Yesus maso asa dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi
(Mateos 2112-17 Markus 1115-19Yohanis 213-22)
45 Egravele egraveegravena ka Yesus maso asa dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Egravetumadha egravemu ne dhegraveu tao segravemi pasasa ho ra pahia badha korban Ropanegravedhi hegraveia Yesus babegravege si negraveti eraegraveegravena 46 Ka Na jegraveke si peka na ldquoDhegraveunegraveti lii padhai Lamatua dhu suri tegravekele peka nalsquoJaꞌa patitu Egravemu ne
ho dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa maimanegravengi-mangajꞌi egravetu eraneꞌersquo
Te ngaa mi tao ne nuka segravemi erapakaboko dhegraveu parapordquo
47 Egravele egraveegravena ka begraveli-begraveli Yesuslaꞌe ajꞌa-nori dhegraveu egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Te ngaa kegravetuagama Yahudi mese agama degravenge
dhegraveu heka adꞌa Yahudi segravera patangi-tenge jꞌara ho neo pamadhe Ne48Te ngaa ra abhu boe jꞌara lula dhegraveuae dhu dꞌegravei titu kegravena nanene lii pad-hai Yesus
20Dhegraveu pakaregravei hak degravenge koasa Yesus(Mateos 2123-27 Markus 1127-33)
1 Ca lodꞌo Yesus laꞌe asa EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi ka Na ajꞌa-nori LiiLolo Beꞌa Lamatua egravetu egraveegravena Hegraveia kegravetuagama Yahudi mese agama degravengedhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa Yahudisegravera mai karegravei Ne 2 Ra peka naldquoMu peka ku laa Cee ka dhu hia Egraveuhak segravena ka adꞌu-ue maruru egravetu neꞌemedꞌa nardquo
3 Ka Yesus bꞌala si ldquoJaꞌa neo karegraveimiu ca madha jꞌara kahegravei heka Jaꞌadhaa lii karegravei miu kegravena 4 Segravemi neꞌemiu se tadhe Yohanis tuka saranidhegraveu do Cee ka dhu hia ne koasa hosarani dhegraveu Ama Lamatua do dhegraveurai-hahardquo
5 Hegraveia ra papeka egraveci degravenge egraveci ldquoIraee Egravedhi segravemi tare le pala ti ngaaLadhe egravedhi peka na lsquoAma Lamatuaka puarsquo egraveegravena Na bꞌala aku Negravengu nalsquoLadhe segravemi egraveegravena nga tao ka miu legravekaboe Yohanisrsquo 6 Te ngaa ladhe egravedhidhaa peka na lsquodhegraveu rai-haha ka puarsquona dhegraveu ae segravera pegraveci pamadhe egravedhiTe dhegraveu segravera parcaya na Yohanis nedhegraveu negraveti lii padhai Lamatuardquo
7 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi ngeꞌaboerdquo
8 Hegraveia Yesus peka degravenge ra ldquoLadhesegravemi egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe peka kahegraveicee ka dhu pua Jaꞌardquo
Lii pakasame dhegraveu sabꞌa oka anggor(Mateos 2133-46 Markus 121-12)
9 Hegraveia Yesus lolo degravenge dhegraveu aesegravera pake lii pakasame peka naldquoAbhu dhegraveu egraveci dhu segravele anggor egravetudꞌara oka na Na hia dhegraveu sebꞌa okaanggor ne segravena ka regravengu pabagi isirai negraveti oka-tedhe ne Ka na pidhalaꞌe pea panegravebhu asa rai kajꞌegraveu10 Dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetu hegraveia lamatua
1946 Yesaya 567 Yermia 711 1947 Lukas 2137 209 Yesaya 51
Lukas 2011 158 Lukas 2026oka anggor ne pua ana paleha na cadhegraveu laꞌe nare pala negravengu Te ngaadhegraveu sabꞌa oka anggor se game anapaleha ne ka ra hia ne legravepa degravenge aihua 11 Egravele egraveegravena ka lamatua oka nepua ana paleha na ca dhegraveu hari Tengaa dhegraveu sabꞌa oka se game ka rapamakae ne Hegraveia ra babegravege ne legravepadegravenge ai hua daꞌu-daꞌu 12Egravele egraveegravena kalamatua oka ne pua hari ana palehana ka tegravelu te ngaa ra game ne tokediu raa ka ra core ne asa liꞌu oka
13 Hegraveia lamatua oka ne pangee kalsquoJaꞌa tao hari ku tasamia Beꞌa risi jaꞌapua ana pasue jaꞌa ka laꞌe Ele boera pakabꞌua ne de ra segravemi ne degravengebeꞌarsquo De na pua ana dꞌegravelu na laꞌe
14 Te ngaa ropa dhegraveu sabꞌa okaanggor se ladhe regravedhi ne hegraveia rapapeka egraveci degravenge egraveci aku regravengu nalsquoMi ladhe ku laa Te lamatua oka nehia ana dꞌegravelu na nuka mai negravei Negravengune ka dhu begraveli-camegravedꞌa unu pusakaamana aaꞌi-aaꞌi ra De ta pamadhe neSegravena ka egravedhi ka dhu unu oka anggornersquo 15 Ropa ana ne dꞌai hegraveia dhegraveu senuni paꞌoro ne regraveti asa liꞌu oka ka rapamadhe ne
De Jaꞌa neo karegravei miu segravemi neꞌemiu pangee na lamatua oka netao dhegraveu sabꞌa oka segravera tasamia16 Madhutu aꞌabhu Jaꞌa tatu na maipamadhe aaꞌi si ka na hia hari dhegraveuleo sebꞌa oka nerdquo
Ropa dhegraveu se tadegravengi lii padhaiYesus regravengu peka na ldquoLadhe bisa najiꞌi baku abhu huku negraveti Ama Lamatuasegravemi egraveegravenardquo
17 Hegraveia Yesus laladhe patae si kaNa karegravei ldquoLadhe huku boe si segravemiegraveegravena nga tao ka dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua suri nalsquoHadhu cue dhu tuka hadhu core eele
lete ngaa limuri ne dhu jꞌajꞌi le era
padhegravedi agarii talorarsquo18 Dhegraveu dhu kadhunu legraveke hadhu
ne negravengu tatu laho tebꞌo-tebꞌo lulaabhu huku Aa ladhe hadhu ne begravebhelegraveke dhegraveu cee negravengu laho kao-kaolula legraveke hukurdquo
19 Ropa mese agama degravenge kegravetuagama Yahudi se tadegravengi lii lolo neregravengu reꞌa na Yesus padhai lii pad-hegraveto degravenge regravengu pake lii pakasameRegravengu se cakaraa degravenge dhegraveu sebꞌaoka anggor deo sa De ra nasa titukegravena Ka ra tenge jꞌara ho neo kegravepeNe Te ngaa regravengu madhaꞌu degravengedhegraveu ae segravera dhu dꞌegravei nanene lii ajꞌaYesus Ka lasi tegraveke eele Ne
ldquoHiami Ama Lamatua ngaa dhu jꞌajꞌimi hak Negravengurdquo
(Mateos 2215-22 Markus 1213-17)20 Egravele ka musu-musu Yesus maꞌu
Ne Regravengu tenge dhegraveu jꞌajꞌi mata-mata dhu bisa tao iisi ra segravemi dhegraveumola segravena ka ra kegravepe Ne Regravengusanao segravena ka Yesus padhai lii dhupalabꞌa degravenge dhegraveu paredha Romaho egraveegravena na lasi peka degravenge guber-nur segravena ka ra pua dhegraveu lasi kegravepeYesus 21 Ka ra pua mata-mata segravenaka pakaregravei degravenge Yesus aku regravenguna ldquoAma Mese Jiꞌi ngeꞌa Ama cadhegraveu dhu dꞌara mola Ama meꞌa boekapodꞌe-kabegraveli aa hagꞌe boe dhegraveuAma ajꞌa-nori dhegraveu madhutu Lii LoloBeꞌa Ama Lamatua degravenge mola 22 Dejiꞌi neo karegravei ca jꞌara madhutu atoraagama egravedhi dhegraveu Yahudi hudꞌi jiꞌibꞌae ku doi bea mi dhegraveu aae kapaiparedha Roma do aadꞌordquo
23 Te ngaa Yesus neꞌa le ngangeekajꞌalu regravengu ho neo pamanahu NeKa Na dhaa aku Negravengu na 24 ldquoPadꞌelosegraveku Jaꞌa doi iia cuerdquo Hegraveia ra padꞌelodegravenge Ne doi egraveci Ka Yesus karegravei sildquoNeꞌe ne rupa cee ka ne Aa ngaracee nerdquo
Ra dhaa peka na ldquoEgraveegravena dhegraveu aaekapai Keserrdquo
25 Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe segravemiegraveegravena hia asa dhegraveu paredha ngaa dhuunu regravengu Aa hia mi Ama Lamatuangaa dhu jꞌajꞌi hak Ama Lamatuardquo
26 Tadegravengi segravemi egraveegravena dhegraveu semalaa lula regravengu bisa boe sii pa-manahu rare Ne egravetu madha dhegraveu aeKa hegravebꞌa ra kutu megraveno
2017 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822
Lukas 2027 159 Lukas 2044LamatuaYesus ajꞌa lula-negravetimamuri
hari negraveti mamadhe(Mateos 2223-33 Markus 1218-27)
27 Egravele egraveegravena ka pegraveri-pegraveri dhegraveu negravetipartei agama Saduki mai ho neo kegravepeYesus Dhegraveu Saduki ajꞌa na dhegraveumadhemamuri heka egravetu lodꞌo egravele rai-haha ne Regravengu mai pakaregravei degravengeYesus na 28 ldquoAma Mese AtoraMusa dhu suri tegraveke hia egravedhi pekana ladhe dhegraveu mone madhe aa dhudegravenge megraveka kolo na ari negraveti dhegraveumadhe ne madhegravedi nare hari bhegravenibalu ne segravena ka abhu kolo hia aꞌadhu madhe ne 29 Mema uru egraveegravenabaki Musa ajꞌa segravemi egraveegravena ka Te ngaajiꞌi neo karegravei segravemi neꞌe ana monedhegraveu pidhu dhu paꞌaꞌari Dhu uru leo-egravemu te ngaa madhe degravenge boe ana30 Hegraveia ari na todhe nare hari bhegravenibalu ne Negravebhuboe ka namadhe dhudegravenge megraveka kolo kahegravei 31 Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge ana ka tegravelu Na leo degravengebhegraveni balu ne te ngaa madhe kahegraveidegravenge boe ana Toke ari ra limuritegraveka madhe kahegravei degravenge boe kolo32 Hegraveia bhegraveni balu ne madhe 33 Dejiꞌi neo karegravei Ama segravemi neꞌe bhegravenine leo negravedhi le degravenge ana mone dhegraveupidhu segravera Ladhe dꞌai egravele rai-hahane ho Lamatua pamamuri hari dhegraveumadhe segravera bhegraveni ne jꞌajꞌi mi dhegraveuegravemu ceerdquo
34 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoDhegraveudhodhoka paleo egravemu egravetu rai-haha nedi 35-36 Te ngaa egravetu sorga dhegraveu pa-leo boe egravemu Aa egravetu era negravei dhegraveumadhe heka Regravengu egraveci egraveegravena kadegravenge ana pajuu negraveti Ama Lamatuaegravetu sorga Te lodꞌo Ama Lamatuapamamuri hari dhegraveumadhe Na hagꞌenare si segravena ka jꞌajꞌi mi ana Na 37 Egravetudꞌara sasuri baki Musa dhu lole ajꞌuiiki ca kapua dhu ai naꞌe te ngaakegravepu boe Negraveti lii lolo ne egravedhi teꞌana dhegraveu madhe bisa mamuri hariEgravetu egraveegravena Ama Lamatua peka degravengeMusa na lsquoJaꞌa ne Ama Lamatua negravetibaki egraveu dhu uru-uru segravera Nuka bakiAbraham Isak degravenge Yakob Regravengu
se mangajꞌi taa-taa mi Jaꞌa toke dꞌaisange neꞌe nersquo 38 Masi ka baki muse madhe karegravei jahi ali Te ngaa lulaAma Lamatua ka dhu peka na Negravengujꞌajꞌi mi Lamatua regravengu era de egravedhiteꞌa le na regravengu se mamuri era Demasi ka dhegraveu madhe le te ngaa ramamuri hari Te dhoka dhegraveu dhumamuri di dhu pahaha iisi mi AmaLamatua dhegraveu madhe aadꞌo sirdquo
39 Tadegravengi Yesus dhaa segravemi egraveegravenaka mese agama padhai lii peka naldquoLii dhaa Ama Mese egraveegravena legraveke kegravenardquo40Negraveti lodꞌo egraveegravena abhu heka ca dhegraveusa dhu bani karegravei Yesus lula abhu boejꞌara dhu bisa pamanahu rare Ne
Kristus mema ana-egravepu dhegraveu aaeDaud aa jꞌajꞌi Lamatua negravengu kahegravei
(Mateos 2241-46 Markus 1235-37)41 Yesus ajꞌa-nori dhegraveu egravetu Egravemu
Kapua Manegravengi-Mangajꞌi era Ka Nakaregravei dhegraveu segravera peka na ldquoMadhutuaꞌabhu miu tasamia Mese agamasegravera ajꞌa peka na Kristus egraveegravena nukaDhegraveu dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu karegraveinegraveti uru-uru ka Madhutu aꞌajꞌaregravengu Negravengu ne dhodhoka ana-egravepudhegraveu aae Daud di Te ngaa egraveegravena dhaedꞌai megraveka 42 Lula uru egraveegravena dhegraveu aaeDaudmesa na dhu suri le egravetu dꞌara LiiSodꞌa Koa-kio nalsquoAma Lamatua peka le degravenge Lamatua
jaꞌa naldquoMai madhegravedi mi era dhu kabꞌua
egravetu babo gꞌana Jaꞌa ne43 Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tao musu-
musu egraveutoke ra pahaha iisi mi egraveursquo rdquo
44 De negraveti sasuri ne egravedhi teꞌa nadhegraveu aae Daud mesa na paroa Kristusne lsquoLamatuarsquo Sasoa na ladhe dhegraveupeka na Kristus ne dhoka ana-egravepunegraveti dhegraveu aae Daud di egraveegravena dhae dꞌaimegraveka Lula Negravengu ne jꞌajꞌi Lamatuanegraveti dhegraveu aae Daud kahegraveirdquo
Baku pamudꞌe degravenge mese-meseagama dhu pahuni sasala ra
(Mateos 231-36 Markus 1238-40) 2027 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 238 2028 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 255 2037Kalua negraveti Masir 36 2043 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Lukas 2045 160 Lukas 211545 Ropa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi taru kira mi
lii padhai Yesus hegraveia Na peka degravengeana-ana madhutu Na aku Negravengu na46 ldquoBaku pamudꞌe degravenge mese agamasegravera Te regravengu dꞌegravei kako pake kodhorobho rai lasi paraga degravenge dhegraveu aeho dhegraveu koa si peka na lsquoRegravengu sedhegraveu kapairsquo Regravengu dꞌegravei tenge erare madha egravetu dꞌara egravemu sabajꞌa egravetudꞌara pesta aa egravetu era-era dhegraveu aepakaboko 47 De miu baku pamudꞌelula regravengu dꞌegravei kapodꞌe-kabegraveli bhegravenibalu ho parame rare egravemu ra Te ngaaegravetu madha dhegraveu ae regravengu pahunibhabhelu ra degravenge titu ho sabajꞌapanegravebhu-negravebhu Regravengu dꞌegravei dhegraveu koara peka na regravengu dhegraveumola Te ngaaLamatua neꞌa sasala ra de egraveegravena naNegravengu huku si bia risirdquo
21Bhegraveni balu dhu unu boe ngaa-ngaa
hia kolete dhu ae risi(Markus 1241-44)
1 Lodꞌo Yesus ajꞌa egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ladhe negravedhi dhegraveukajamai pamaso doi asa dꞌara boarakaderma 2 Ladhe negravedhi kahegravei bhegravenibalu ca dhegraveu dhu unu boe ngaa-ngaamai madhutu sabajꞌa Na pamasokahegravei doi dua sen asa dꞌara boarakane Doi na seꞌe kabꞌua ciki ooꞌe di3 Ka Yesus lii degravenge ana madhutu Napeka na ldquoNanene pabeꞌa-beꞌa Bhegravenibalu ne dhoka pamaso doi dua sen dite ngaa na hia risi negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌira 4 Dhegraveu leo se pamaso doi koletenegraveti doi karisi regravengu Te ngaa bhegravenibalu ne hia aaꞌi megraveu-megraveu doi na taomi doi kolete Masi ka negraveti doi neꞌenegravengu ako taha mamurirdquo
Lamatua Yesus peka gaguri Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi
(Mateos 241-2 Markus 131-2)5 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesus
dhu koa-kadꞌiri Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi peka na ldquoAma Ladhe kulaa Egravemu ne beꞌa titu kegravena Ra pakehadhu cetak dhu kapai hua ka rapacaꞌe mera titu kegravena Aa dhegraveu hia
kahegravei megravedha ra dhu kabꞌua segravena kapasaraga Egravemu Lamatua nerdquo
Te ngaa Yesus bꞌala na 6 ldquoEgravemu nemema saraga Te ngaa negravebhu hekadhegraveu paguri eela hadhu se toke meradegravenge rairdquo
Lodꞌo-lodꞌo sasusa degravenge jꞌajꞌegravera(Mateos 243-14 Markus 133-13)
7 Hegraveia ana madhutu Yesus se karegraveipeka na ldquoAma Mese Ngaa dhu Amapeka-padhai deo na jꞌajꞌajꞌi na pegraverilodꞌo Ladhe lodꞌo na degravetu le tadha-tadha na segravemi ngaa sardquo
8 Ka Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSadꞌi miu jꞌaga paie-iie ho baku legraveketipu Te egraveegravena na rupa-rupa dhegraveu maitegravebꞌa kakara ra peka na lsquoJaꞌa ne Kris-tusrsquo Abhu kahegravei dhu peka na lsquoLodꞌoaꞌegravele rai-haha degravetu kegravenarsquo Te ngaabaku mi parcaya kahegravei 9 Ladhe miutadegravengi ka dhegraveu palolo peka na dhegraveupatao-palaha degravenge papara-pakegravejꞌiegravetumia-mia bakumi cagꞌagꞌa Segravera sahudꞌi jꞌajꞌi uru ku Te ngaa dꞌai megravekalodꞌo egravele rai-haha ne
10 Begraveli-camegravedꞌa suku egraveci pamusudegravenge suku leo Negara egraveci papara-pakegravejꞌi degravenge negara leo 11 Egraveegravenana jꞌajꞌi rai opo dhu kapai aae Egravetumia-mia manganga-madꞌegraveu dhu selieele aa egravei papegravedꞌa padꞌai cegraveu palegravemeera Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu ladhe regravedhikahegravei tadha dhu pamadhaꞌu dhegraveu aatadha-tadha dhu kapai aae egravetu dedha-liru 12 Jꞌara seꞌe se jꞌajꞌi aaꞌi megravekate ngaa egraveegravena na dhegraveu mai kegravepe raremiu aa pajꞌegravera miu lula miu parcayaJaꞌa Hegraveia ra soro miu asa dhegraveu dhuuri lii langu egravetu dꞌara egravemu-egravemu saba-jꞌa aa ra taha miu egravetu dꞌara begravedhoRa regraveti miu asa madha dhegraveu aae-dhegraveu aae degravenge dhegraveu paredha leoAaꞌi-aaꞌi se jꞌajꞌi lula miu madhutuJaꞌa 13 Te ngaa miu hudꞌi pake lodꞌoneꞌe segravena ka peka degravenge regravengu LiiLolo Beꞌa Jaꞌa 14 De mage pangeetasamia miu siri iisi 15 Te lodꞌoegraveegravena Jaꞌa hia miu lii-lii dhu pamegravecidegravenge lii dhaa Degravenge segravemi egraveegravenamusumiu segravera reꞌa heka peka-padhai
2115 Lukas 1211-12
Lukas 2116-17 161 Lukas 2136segravemi ngaa hari 16-17 Begraveli-camegravedꞌadhegraveu tegraveka dꞌara degravenge miu lula miumadhutu Jaꞌa Abhu negraveti aꞌari miuunu mi segravemi ina-ama aꞌari kera baꞌirae lesa degravenge mone anga-aangalaiEgraveegravena na negraveti regravengu seꞌe ka tengejꞌara ho pahie eele miu toke ra pa-madhe miu cahagꞌe 18 Te ngaa miubaku madhaꞌu te Lamatua bhegravelu boemiu Regraveu kegravetu miu ca loa sa kabhuieele boe ladhe degravenge boe dadꞌegravei Na19 Ladhe miu taha mere taruu tatuAma Lamatua pala-bagi mamuri hiamiurdquo
Egraveegravena na kota Yerusalem ele iie(Mateos 2415-21 Markus 1314-19)
20 Yesus padhai lii tabha hariaku Negravengu na ldquoLadhe miu megravedhika sordadꞌu mai pamusu reo rareYerusalem miu meꞌa le na dꞌai lodꞌoele iie Yerusalem kegravena 21 Ropa ladhemegravedhi segravemi egraveegravena dhegraveu egravetu propensiYudea rai degravenge ka asa ledhe-ledheDhegraveu egravetu dꞌara kota kegravedꞌi kahegravei segravenaka rai Aa dhegraveu egravetu rae mai ia ka asadꞌara kota 22 Te Lamatua hia lodꞌo-lodꞌo sasusa segravera ho huku dhegraveu-dhegraveudhu roꞌo boe nanene Negravengu Seꞌe selegraveke nuka segravemi lii padhai negraveti dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua dhu suritegraveke karegravei negraveti uru ka 23 Lodꞌoegraveegravena dhegraveu dhu jꞌegravera risi nuka dhegraveubhegraveni dhu degravenge babia aa ina-inadhu degravenge ana susu Lodꞌo egraveegravenaabhu susa palegraveme rai-haha aa dhegraveuYahudi jꞌegravera bia lula Ama Lamatuanasa degravenge regravengu segravera 24 Egraveegravena namusumai pamadhe si cahagꞌe aa tahacahagꞌe ho jꞌajꞌi egravenu egravetu mia-mia egraveturai-haha ne Ka dhegraveu leo rai kara dhutadhe boe Ama Lamatua mai jꞌajꞌegravelipakajꞌalu kota Yerusalem aa koasarare kabarai na toke egravele lodꞌo rardquo
Mamai hari Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa
(Mateos 2429-31 Markus 1324-27)25 Egravele ka Yesus lole mamai hari Na
aku Negravengu na ldquoBegraveli-camegravedꞌa ladheDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neo maihari abhu tadha egravetu madha lodꞌo
hegraveru degravenge hua hegravetu-hua hegravetu Egraveturai-haha ne abhu tadha kahegravei segravemiuli sea dhasi koꞌa dhu loe boe aanaha aae lalulu mai Seꞌe se taodhegraveu rai-haha ne madhaꞌu degravenge elengangee toke reꞌa heka tao ngaa-ngaa 26 Koasa-koasa egravetu dedha-liru loe boe karegravebha Ropa ladheregravedhi aaꞌi-aaꞌi hegraveia ra madhaꞌu titukegravena lula rai-haha ne oe ele iie kegravena27 Egravele ku heka dhegraveu ladhe regravedhi Jaꞌakegravena lsquoDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nepuru mai egravetu dꞌara raꞌi-lirursquo Jaꞌa maidegravenge koasa aa degravenge dadedha dhukapai risi eele 28 Ladhe mulai jꞌajꞌika tadha segravera na miu boti ka kegravetumiu te lodꞌo dꞌai kegravena Lamatua hiamamuri mi miurdquo
Lii pakasame negraveti ajꞌu(Mateos 2432-35 Markus 1328-31)
29 Egravele egraveegravena ka Yesus lolo pakelii pakasame aku Negravengu na ldquoMiutaru kira pabeꞌa-beꞌa ku mi ajꞌu segravera30 Ladhe dꞌai ka hegraveru regraveu ra kararaegraveegravena tadha na hegraveru hadhu degravetu le31 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge lodꞌo-lodꞌosasusa Ladhe cegraveu egraveegravena tadha naparedha Ama Lamatua dhu degravetu iikile
32 Jaꞌa pasanegravedꞌe mema miu Negravetidhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri limurine begraveli-camegravedꞌa cahagꞌe dhae madhemegraveka te lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera se mai le33 Masi ka liru degravenge rai-haha ele tengaa Lii Holo-Nori Jaꞌa taha taa-taardquo
Mate tatae mamai hari LamatuaYesus
34 Hegraveia Yesus tuhu lii padhai Naaku Negravengu na ldquoMi jꞌaga-jꞌaga tecagꞌagꞌa laa Jaꞌa mai hari sahegravekaMage dhoka miu taru kira heka hegraveiamiu mamuri degravenge minu mahu aabhute dhoka tenge mamuri karejꞌedi Mage dhoka miu meꞌa boe tadhane lula miu bhute degravenge jꞌara dhuleo 35 Ladhe Jaꞌa legravepa hari mai abhuboe ca dhegraveu sa dhu bisa pahuni iisira negraveti madha Jaꞌa 36 De miu hudꞌimate tatae ku Baku maꞌegravete manegravengi-mangajꞌi segravena ka miu bisa taha egravetu
2122 Hosea 97 2125 Yesaya 1310 Yeskial 327 Yoel 231 Rai-haha Rupa Hiu 612-13 2127 Daniel 713 Rai-haha Rupa Hiu 17
Lukas 2137 162 Lukas 2218
talora aae sasusa segravera Degravenge segravemiegraveegravena ropa Jaꞌa legravepa hari mai miumakae boe titu egravetu madha Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nerdquo
37 Begraveli-begraveli ladhe remegraveu Yesus laꞌeajꞌa Lii Holo-Nori Lamatua egravetu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Te ngaaladhe re megraveda kalua negraveti Yerusalemho laꞌe bhegravejꞌi asa rae egravetu ledheSaitun 38 Madꞌae aae era dhegraveuae-ae dhu mai le pakaboko egravetu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi ho nanenelii ajꞌa-nori Na
22Kegravetu agama Yahudi tenge jꞌara ho
neo pamadhe Lamatua Yesus(Mateos 261-5 Markus 141-2 Yoha-
nis 1145-53)1 Lodꞌo egraveegravena oe dꞌai lodꞌo hua iia
dhegraveu Yahudi nuka pesta Roti dhudegravenge boeRagi Egravetu dꞌara lodꞌo hua iiase ra roro kahibꞌi-kalegravebho tao kalelaPaska kahegravei Regravengu tao segravemi neꞌesegravena ka pasanegravedꞌe uru egraveegravena lodꞌo begravei-baki regravengu kalua negraveti Masir 2 Lodꞌoegraveegravena kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama segravera tenge jꞌara ho pamadheYesus Te ngaa ra mage dhegraveu ae segraveramaruru lula dhegraveu se dꞌegravei nanene Ne
Yudas Iskariot pahie Lamatua Yesus(Mateos 2614-16 Markus 1410-11)
3 Negraveti dhegraveu pajuu-paleha Yesusdhegraveu canguru dua segravera egraveci ngara naYudas Iskariot Lodꞌo kegravetu agamaYahudi segravera tenge jꞌara ho pamadheYesus dhegraveu aae nidhu maso asadꞌara Yudas Iskariot 4 Hegraveia laꞌetenge kegravetu agama Yahudi se degravengekegravetu negraveti dhegraveu madhenga Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Laꞌe neo paneꞌadegravenge ra segravena ka pahie Yesus degravengeregravengu 5 Ropa tadegravengi lii padhai Yu-das hegraveia ra karejꞌe titu kegravena Rapamoa peka na ldquoLaꞌa ma Ladhe egraveuneopahieYesus degravenge jiꞌi na jiꞌi bꞌaerdquo6 Ka Yudas dꞌegravei hegraveia na mulai tengelodꞌo dhu lake nare segravena ka dhegraveu aebaku reꞌa negravengu pahie eele Yesus
Ana madhutu Lamatua Yesus sadiangangaꞌa kalela Paska
(Mateos 2617-25 Markus 1412-21Yohanis 1321-30)
7 Hegraveia dꞌai ka lodꞌo hua iia dhegraveuYahudi dhu regravengu biasa roro anakahibꞌi-kalegravebho segravena ka tao kalelaPaska 8 Ka Yesus pua Petrus degravengeYohanis aku Negravengu na ldquoDua mi lamiuuru segravena ka sadia tegraveke ngangaꞌakalela Paska ho taꞌa sama-samardquo
9 Ka dua ra karegravei ldquoAma Jiꞌi laꞌasadia ngangaꞌa asa miardquo
10 Hegraveia Na bꞌala ldquoLadhe miu masoasa dꞌara kota Yerusalem pe miuparaga degravenge dhegraveumone ca dhegraveu dhupasae gꞌala egravei cue Madhutu ne tokedꞌai egravemu na 11 Peka degravenge lamatuaegravemu ne lsquoAma Mese jiꞌi manegravengi cakama ho neo pake tao kalela Paskadegravenge ana-ana madhutu Na Abhudorsquo 12 Egraveegravena na lamatua egravemu nepadꞌelo degravengemiu kama egraveci dhu taleoegravetu egravemu dedha Negravengu lalau pamegravecinare aaꞌi le kama egraveegravena Ate dhokamiudua mi lami sadia ngangaꞌa egravetu egraveegravenardquo
13 Ka dua ra lasi Hegraveia ra paragaka nuka segravemi ngaa dhu Yesus peka leKa dua ra sadia ngangaꞌa-nganginuKalela Paska egravetu negravei
Kalela Paska(Mateos 2626-30 Markus 1422-26 1
Korintus 1123-25)14 Ropa lalau rare aaꞌi Yesus si
mai Yesus madhegravedi egravetu mei aa ana-ana pajuu-paleha Na madhegravedi kahegraveiraꞌa pesta 15 Hegraveia Yesus peka degravengesi ldquoJaꞌa dꞌegravei titu kegravena madhegravedi kuꞌakalela Paska degravenge miu aaꞌi-aaꞌi miuru negraveti Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera 16 Patadhepabeꞌa-beꞌa Te egravele neꞌe ne Jaꞌa mad-hegravedi heka kuꞌa kalela Paska degravengemiu Ladhe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌamegraveu kupeka na Ama Ku negravedꞌu paredha Jaꞌaheka kuꞌa hari kegravenardquo
17 Hegraveia Na kegravepe nare galaa cue dhuisi egravei anggor Ka Na manegravengi makasimi Ama Lamatua egravele ka Na soro galaane asa regravengu Hegraveia Na padhai liiaku Negravengu na ldquoSegravemi mere galaa neho egraveci-egraveci minu 18 Sanegravedꞌe paie-iie
2137 Lukas 1947 221 Kalua negraveti Masir 121-27
Lukas 2219 163 Lukas 2235
Karegravei negraveti megraveda neꞌe ne Jaꞌa kinuheka egravei anggor Ladhe dhegraveu aaꞌi-aaꞌireꞌa megraveu ka peka na Ama Ku negravedꞌuparedha Jaꞌa heka kinu hari kegravenardquo
19 Hegraveia Na kegravepe nare roti cue kamanegravengi makasi mi Ama Lamatua KaNa pamae roti ne hegraveia Na soro saregravengu aaꞌi-aaꞌi ra Ka Na peka ldquoRotineꞌe ne ngiꞌu aae Jaꞌa dhu Jaꞌa hiasa miu aaꞌi-aaꞌi mi Lodꞌo-lodꞌo dhumiu miꞌe ne pasanegravedꞌe taruu miulula tatao Jaꞌardquo 20 Ropa raꞌa rare kaNa dedꞌe nare galaa dhu isi egravei anggorHegraveia Na lii peka na ldquoEgravei anggor neꞌene raa Jaꞌa ka ne dhu bhori mai segravenaka hia sodꞌa-mole mi miu Negraveti raaneꞌe ka Ama Lamatua paꞌegraveki lii pajajidhu hiu degravenge miu
21Mage pamudꞌe te abhu dhegraveu dhumadhegravedi sama-sama degravenge egravedhi egravetumei ne egraveegravena na negravengu pahie eeleJaꞌa 22 Mema Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madhe ku mad-hutu dadꞌegravei Ama Lamatua Te ngaadhegraveu dhu pahie eele Jaꞌa sanegravedꞌe eeTe begraveli-camegravedꞌa negravengu pasae naremamadhe-mamopordquo
23 Ropa ra tadegravengi lii ne ana-ana pajuu-paleha se pakaregravei pekana ldquoCee ka dhu adꞌu-ue madha jꞌarabhelu ne mi dedha Nardquo
Ana-ana madhutu Lamatua Yesuspasisu lula-negraveti cee ka dhudhegraveu remadha
24 Ka ana madhutu Yesus se pasisupeka na negraveti regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ceeka dhu dhegraveu re madha 25 Te ngaaYesus kai si peka na ldquoEgravetu rai-rai dhukabarai ra tadhe boe Lamatua dhegraveuaae ra hia paredha dhu bia risi mikabarai regravengu Te ngaa regravengu neosegravena ka kabarai paroa regravengu peka nalsquoAma dhu taru kira kabarairsquo 26 Tengaa miu baku madhutu jꞌara segraveraCee dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu kapai mamurina hudꞌi tareꞌa-reꞌa sama segravemi dhegraveuhaha ho lalau-laloꞌo dhegraveu aaꞌi-aaꞌira Dhu neo jꞌajꞌi kegravetu hudꞌi ladhe-leru ku sama segravemi ana pua-paleha
27 Miu pangee segraveku dhegraveu kapai segraveranuka mia Dhegraveu dhu madhegravedi egravetumei do dhu lalau mei Tatu dhegraveudhu madhegravedi ne dhegraveu kapai si Tengaa Jaꞌa ne tao boe ngiꞌu segravemi segraveraJaꞌa mai lalau-laloꞌo miu
28 Miu seꞌe ka dhu bera-bera degravengeJaꞌa lodꞌo Jaꞌa paraga degravenge jꞌajꞌegravera29 Ama Ku dedꞌe le Jaꞌa segravena kakegravedꞌu paredha egravetu era paredha NaKa limuri ne Jaꞌa dedꞌe miu kahegravei30 ho miu begraveli-camegravedꞌa madhegravedi miꞌadegravenge Jaꞌa ca mei egravetu sorga Jaꞌahia koasa kahegravei segravena ka miu paredhacanguru dua suku dhegraveu Israꞌelrdquo
Lamatua Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa Petrus pasili na tadhe boeNegravengu
(Mateos 2631-35 Markus 1427-31Yohanis 1336-38)
31 Ka Yesus lii degravenge Petrus pekana ldquoPetrus Dhegraveu aae nidhu neo hiamiu pacegraveri negraveti Jaꞌa nuka segravemi dhegraveutatai ho hagꞌe eele egraveto negraveti laludhu32 Te ngaa Jaꞌa sabajꞌa hia egraveu Petrusho egraveu legraveka Jaꞌa taruu Ladhe egraveu legravepahari mai asa Jaꞌa na egraveu hudꞌi paꞌegraveraku dꞌara aꞌari egraveu nuka dhegraveu unuLamatua segraverardquo
33 Hegraveia Petrus bꞌala aku negravengu naldquoAadꞌo Ama Masi ka tasamia egraveegravenaka jaꞌa bisa boe tegraveke eele Ama Tejaꞌa paꞌegraveramasobui sama-samadegravengeAma Masi ka jaꞌa madhe palere-leredegravenge Ama ngaa-ngaa tao boerdquo
34 Te ngaa Yesus peka na ldquoPetrusNanene paie Megraveda neꞌe kahegravei manudhae kokotoo megraveka egraveu pasili le tegraveluhari na egraveu tadhe boe Jaꞌardquo
Dhegraveu unu Lamatua Yesus hudꞌipaꞌegravera dꞌara ladhe paraga degravenge jꞌajꞌegravera
35 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai liidegravenge ra aku Negravengu na ldquoCa hari naJaꞌa pua miu lami lole Lii Lolo BeꞌaJaꞌa asamia-mia Jaꞌa peka degravengemiuho baku megraveti doi tas degravenge salapaLodꞌo egraveegravena miu kura ngaardquo
2220 Yermia 3131-34 2221 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 2224 Mateos 181 Markus 934Lukas 946 2226 Mateos 2025-27 2311 Markus 935 1042-44 2227 Yohanis 1312-15 2230 Mateos 1928 2231 Sasuri lii Yunani peka ngara Petrus dhu leo nuka Simon
Lukas 2236 164 Lukas 2256Ka aaꞌi-aaꞌi ra dhaa aku regravengu na
ldquoCahari na jiꞌi kura boengaa-ngaa egravecisardquo
36 Hegraveia Yesus peka tabha hari naldquoTe ngaa limuri ne leo Ladhe miudegravenge doi na todhe megraveti Ladhedegravenge tas na megraveti kahegravei Ladhedegravenge boe samala pahia kodho miusegravena ka hegraveli 37 Te dhegraveu Yahudipangee na Jaꞌa ne dhegraveu bhelu Hegraveianegravebhu heka regravengu mai kegravepe JaꞌaJꞌara ne nuka segravemi dhu baki Yesayasuri tegraveke lelsquoRa tao Ne segravemi dhegraveu bhelu-
katubꞌarsquo rdquo38 Ka ra peka na ldquoAma Jiꞌi ngegraveti
hela duardquoHegraveia Yesus peka ldquoDꞌai le Ale ia ka
segraverardquoLamatua Yesus laꞌe sabajꞌa asa ledhe
Saitun(Mateos 2636-46 Markus 1432-42)
39 Raꞌa rare Paska ka Yesus degravengeanamadhutu Na lasi asa ledhe Saitunsegravemi biasa 40 Dꞌai negravei Yesus pekadegravenge si ldquoMiu hudꞌi sabajꞌa ku hobaku legraveke dadugu-rariurdquo
41 Hegraveia Na tegraveke eele si laꞌe kajꞌegraveuboe Ka Na patitu kegravetu urutuu Naho sabajꞌa peka na 42 ldquoAma LadheAma dꞌegravei na pakajꞌegraveu ku jꞌajꞌegravera nenegraveti Jaꞌa Te ngaa mage madhutudadꞌegravei Jaꞌa hudꞌi laa madhutu dhokadadꞌegravei Ama dirdquo 43 [Ka ana pajuu AmaLamatua egraveci mai negraveti sorga paꞌegraveradꞌara Na 44 Lula dꞌara Na jꞌegravera titukegravena toke egravei kabhegravesu Na suti segravemi raasa]dagger
45 Ropa sabajꞌa nare Na kegravedꞌi laꞌeparaga degravenge ana madhutu Na Tengaa regravengu dhu bhegravejꞌi lula ngiꞌu roeaa dꞌara susa 46 Hegraveia Yesus lii degravengera ldquoTasamia kamiu se bhegravejꞌi Beꞌa risimiu sabajꞌa ho ladhe paraga degravengedadugu-rariu miu baku manahurdquo
Ra kegravepe Lamatua Yesus(Mateos 2647-56 Markus 1443-50
Yohanis 183-11)
47 Ropa Yesus padhai lii era Yu-das (ca dhegraveu negraveti canguru dua anamadhutu Na) mai degravenge dhegraveu ae-aeNa mai padegravetu-degravetu degravenge Yesus neokegravepe ho uu Ne 48 Te ngaa Yesus liidegravenge ne peka na ldquoYudas Egraveu neopahie eele Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌadegravenge aꞌuu dordquo
49 Ropa ana madhutu leo segravera reꞌatatao bhelu negraveti Yudas ne ka ra karegraveiYesus peka na ldquoAma Jiꞌi labꞌa si doTe jiꞌi dhu ngegraveti helardquo 50 Ka ca dhegraveunegraveti regravengu se bete hela na ka na parepamaꞌegravete regraveu dhilu gꞌana negraveti dhegraveuegraveci Dhegraveu ne egravenu negraveti kegravetu kapai risiagama Yahudi
51 Te ngaa Yesus dhaa si peka naldquoSange egraveegravena ka Baku labꞌa sirdquo HegraveiaNa gꞌagꞌe dhilu dhegraveu ne ka paꞌegravele
52 Dhegraveu-dhegraveu dhu mai kegravepe Yesusnuka kegravetu agama Yahudi segravera dhegraveuheka dꞌara rae kegravetu negraveti dhegraveu mad-henga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌidegravenge dhegraveu leo hari kahegravei Yesuskaregravei si ldquoTasamia Miu se ngeena Jaꞌa ne dhegraveu bhelu ka mai kegravepeJaꞌa megraveti samala degravenge ajꞌu cegravekido 53 Begraveli-begraveli egraveegravena Jaꞌa ajꞌa miuegravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi tengaa abhu boe ca dhegraveu sa dhu maikegravepe Jaꞌa De hudꞌi laa Neꞌe dꞌai lodꞌomiu Neꞌe ne mai negraveti koasa dhegraveu aaenidhurdquo
Petrus pasili peka na negravengu tadheboe Lamatua Yesus
(Mateos 2657-5869-75 Markus1453-5466-72 Yohanis 1812-1825-27)
54 Hegraveia ra kegravepe rare Lamatua Yesuska nuni regraveti Ne asa egravemu kegravetu kapairisi agama Yahudi Petrus kako mau-mau re kabodho 55 Egravetu madha egravemune dhegraveu tao ai raci Hegraveia Petrus laꞌemanyiru ai kahegravei 56Ka bhegraveni sabꞌa cadhegraveu ladhenegravedhi Petrus dhumanyiruai Na ladhe patae regravehu Petrus kapeka degravenge dhegraveu leo egravetu segravera akunegravengu na ldquoDhegraveu neꞌe ne dhu mad-hutu Yesus kahegraveirdquo
2235 Mateos 109-10 Markus 68-9 Lukas 93 104 2237 Yesaya 5312 dagger 2244 Sasuri liiYunani dhu uru tegraveka degravenge dhu beꞌa risi suri boe ayat 43-44 seꞌe 2253 Lukas 1947 2137
Lukas 2257 165 Lukas 23457 Te ngaa Petrus pasili ka na peka
ldquoAadꞌo Jaꞌa tadhe boe Dhegraveu ne Egraveumeꞌa ngaardquo
58 Negravebhu boe ka ca dhegraveu ladhe saPetrus egravele ka na lii aku negravengu naldquoTareꞌa Egraveu ne mema ca dhegraveu negravetidhegraveu Yesus segravera sirdquo
Te ngaa Petrus pasili ka na pekaldquoAadꞌo Egraveu peka leli nardquo
59 Pe dꞌai ca jam sa ca dhegraveu leohari peka na ldquoJaꞌa keꞌa dhegraveu neꞌe neca dhegraveu negraveti ana madhutu Yesus Tenegravengu ne dhegraveu Galilea kahegraveirdquo
60 Te ngaa Petrus pasili hari kahegraveiaku negravengu na ldquoEgraveu monya egraveegravenardquoRopa Petrus padhai lii segravemi egraveegravena ka-caꞌa laa manu kokotoo
61 Hegraveia Yesus kabibꞌa sa negravengu KaPetrus sanegravedꞌe lii Yesus deo na dhupeka na ldquoMegraveda neꞌe ne kahegravei manudhae kokotoomegraveka te egraveu pasili le Jaꞌategravelu hari kegravenardquo 62 Ngee negravedhi segravemiegraveegravena hegraveia Petrus kalua negraveti madhaegravemu ne degravenge tangi dhu dꞌara lahomae-mae
Ra game aa pahaha Lamatua Yesus(Mateos 2667-68 Markus 1465)
63 Egravele egraveegravena ka dhegraveu dhu jꞌagaYesus padhai lii pahaha Ne degravengegame paꞌoke Ne 64Ra pahutu regravehuNapake begravela ka ra karegravei Ne aku regravenguna ldquoWee Ladhe egraveu ne dhegraveu megravetilii padhai Lamatua na egraveu peka segravekuCee ka dhu jꞌubhu egraveurdquo 65 Egravele ka rapadhegravedꞌa aape Ne
Lamatua Yesus egravetu era pamaꞌegravete liilangu agama
(Mateos 2659-66 Markus 1455-64Yohanis 1819-24)
66 Madꞌae aae era kegravetu agamaYahudi mese agama degravenge dhegraveuheka-dhegraveu heka adꞌa Yahudi segraverapakaboko le uri lii langu Yesus Kara pua dhegraveu lasi nuni regraveti Yesus asaera pamaꞌegravete lii langu agama 67RopaYesus maso ka ra karegravei Ne ldquoEgraveu pekaku laa Egraveu ne tareꞌa Kristus dordquo
Hegraveia Na bꞌala peka na ldquoMasi kaJaꞌa dhaa na tareꞌa miu se legraveka boe68 Aa ladhe Jaꞌa bari miu ca madha
jꞌara tatu miu dhaa boe 69 Negravebhuheka Ama Lamatua pake koasa Nadhu kapai egraveegravena dedꞌe padedha-dedhaJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neHo egraveegravena na Jaꞌa madhegravedi egravetu baboagꞌana Na segravena ka paredha sama-samadegravenge Nerdquo
70 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena kaaaꞌi-aaꞌi ra karegravei peka na ldquoLadhesegravemi egraveegravena Egraveu ngee na Egraveu ne AnaAma Lamatua dordquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMema tareꞌa segravemi dhumiu peka nardquo
71 Hegraveia dhegraveu dhu uri lii langu seaaꞌi-aaꞌi peka na ldquoEgravedhi aaꞌi-aaꞌi titadegravengi le si Na dedꞌe iisi Na jꞌajꞌiAna Ama Lamatua Neꞌe ne lii pahahekolongara Ama Lamatua Madhutuatora agama egravedhi ladhe dhegraveu tao iisira nuka segravemi Lamatua dhegraveu ne hudꞌimadhe ku De tasamia Egravedhi parluuheka sakasii Huku pamadhe Nerdquo
23Lere regraveti Lamatua Yesus asa guber-
nur Pilatus(Mateos 271-211-14 Markus 151-5
Yohanis 1828-38)1 Masi ka dhegraveu uri lii langu agama
Yahudi segravera pamaꞌegravete rare le segravena kahuku pamadhe Yesus te ngaa regravengudegravenge boe hak ho huku pamadhedhegraveu Negraveti egraveegravena ka lere regraveti Yesus asamadha gubernur negraveti paredha Romadhu egravetu egraveegravena nuka Pilatus Regravengudꞌegravei ladhe gubernur ka dhu huku Ne2De ropa dꞌai madha gubernur ra lolesasala Yesus egraveci-egraveci peka na ldquoDhegraveuneꞌe ne tuka labꞌa paredha Roma Naajꞌa peka na dhegraveu baku bꞌae bea sadhegraveu paredha Na dedꞌe iisi Na pekana Negravengu ne Kristus dhegraveu aae dhegraveuYahudirdquo
3 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena ka guber-nur karegravei Ne peka na ldquoTareꞌa do Egraveune dhegraveu aae dhegraveu Yahudi dordquo
Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌaSegravemi lii padhai amardquo
4 Parisa egravele ka gubernur ladhe sakegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu aesegravera Ka na lii peka na ldquoSegravemi neꞌe
2269 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Lukas 235 166 Lukas 2324Jaꞌa abhu boe sasala Dhegraveu ne ciki sahegraveirdquo
5 Te ngaa dhegraveu se pakadhii taruuaku regravengu na ldquoAadꞌo ama guber-nur Dhegraveu ne laꞌe ajꞌa sa mia-mia hokakegravejꞌi kabarai segravena ka palabꞌa degravengedhegraveu paredha Na tao maruru mulainegraveti propensi Galilea toke dꞌai kotaYerusalem neꞌerdquo
Gubernur hia regraveti Lamatua Yesus asadhegraveu aae Herodes
6 Tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia gubernurkaregravei si aku negravengu na ldquoLadhe segravemiegraveegravena Negravengu ne dhegraveu Galilea dordquo
Ka dhegraveu se dhaa ldquoTareꞌa Negravengunegraveti Galileardquo 7 Ropa neꞌa nare segravemiegraveegravena hegraveia gubernur pua lere regravetiYesus asa dhegraveu aae Herodes dhuparedha propensi Galilea Lodꞌo egraveegravenanegravengu egravetu kota Yerusalem 8Herodesne dhu tadegravengi ae le dhegraveu palolotatao Yesus aa negravebhu le neo paragadegravenge Ne kahegravei Negravengu dhu sanao-maena bisa negravedhi degravenge madha natadha malaa egraveci-dua sa negraveti YesusNegraveti egraveegravena ka lodꞌo lere regraveti Yesus asanegravengu dꞌara na karejꞌe 9 Hegraveia nakaregravei Yesus rupa-rupa jꞌara te ngaaYesus dhaa boe ca hegravebꞌa sa 10 RopaHerodes padhai lii era degravenge Yesus tengaa kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama segravera galaa hari Yesus degravengerupa-rupa sasala 11 Hegraveia dhegraveu aaeHerodes degravenge sordadꞌu na padhai liipahahe Ne Ka ra papake Yesus kodhosaraga dhu madhera robho dꞌai raiegraveci segravemi dhegraveu aae tema pake hegraveiara padhai lii pahahe Ne taruu Karegraveti hari Ne laꞌe asa gubernur Pila-tus 12Uru negraveti egraveegravena gubernur degravengedhegraveu aae Herodes dhu pamusu Tengaa negraveti lodꞌo egraveegravena dua ra paꞌan-galai
Gubernur pamaꞌegravete huku madhe miLamatua Yesus
(Mateos 2715-26 Markus 156-15Yohanis 1839mdash1916)
13 Egravele egraveegravena ka gubernur Pilatusparoa kegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu
heka-dhegraveu heka adꞌa Yahudi sama-sama degravenge dhegraveu ae segravera mai pak-aboko ho nanene lii pamaꞌegravete 14 Akunegravengu na ldquoMiu megraveti le Yesus asajaꞌa aa mi galaa Ne peka na Negravengudꞌegravei kakegravejꞌi kabarai ho labꞌa paredhaRoma Jaꞌa parisa le toke lutu egravetumadha miu te ngaa jaꞌa abhu boesasala Na egraveci sa 15 Dhegraveu aae Herodesparisa le kahegravei Te ngaa na abhu boesasala ngaa-ngaa kahegravei Negraveti egraveegravena kana hia hari Ne mai sa jaꞌa Dhegraveu Nedegravenge boe sasala ngaa-ngaa De jaꞌabisa boe huku pamadheNe 16 Jaꞌa neopamaꞌegravete segravemi neꞌe jaꞌa pua kalabheNe pake gui egravele na jaꞌa patabuli eeleNerdquo
17-18 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveiara paꞌoo-parodha peka na ldquoBisa boePamadhe Ne Patabuli Barabasrdquo
[Ra paꞌoo-parodha segravemi egraveegravena lulategraveu mai-tegraveu mai dhu tema le ladhedꞌai lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudigubernur patabuli ca dhegraveu negravetidꞌara begravedho madhutu dadꞌegravei regravengu]19 (Barabas ne maso begravedho lula nakakegravejꞌi dhegraveu labꞌa paredha Roma egravetukota Yerusalem aa na pamadhe dhegraveukahegravei)
20 Te ngaa gubernur neo patabuliYesus Ka na karegravei hari dhegraveu ae segraveraldquoTasamia ladhe jaꞌa patabuli Yesusrdquo
21 Te ngaa asa ra paꞌoo-parodhapeka na ldquoAadꞌo Paku pamadhe Neegravetu ajꞌu palolo-palegravebha Paku pa-madhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebhardquo
22 Te ngaa gubernur ngee na jꞌarane legraveke boe ka na karegravei dꞌai tegravelu haripeka na ldquoNga tao ka jaꞌa madhutumiu ho paku pamadhe Ne BhabheluNa ngaa Jaꞌa parisa le Negravengu ne tengaa abhu boe jꞌara egraveci sa kahegravei hohuku pamadhe Ne De jaꞌa neo dhokakalabhe Ne egravele ku heka patabuli Nerdquo
23 Te ngaa dhegraveu se aaꞌi-aaꞌira paꞌoo-parodha hari pamegravedhu-megravedhu segravena ka laka-seti ne hopaku pamadhe Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Hegraveia gubernur taha nareheka 24 ka na pamaꞌegravete madhutu
2317-18 Ayat 17 dhu egravetu dꞌara kurung abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru segravera
Lukas 2325 167 Lukas 2343dadꞌegravei dhegraveu segravera 25 Hegraveia na patabuliBarabas ca dhegraveu dhu dꞌegravei palabꞌadegravenge pamadhe dhegraveu Te ngaa nasoro Yesus laꞌe asa adhe-aai dhegraveuseꞌe segravena ka ra taoNemadhutu dadꞌegraveiregravengu
Ra paku pamadhe Lamatua Yesusegravetu ajꞌu palolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Markus 1521-32Yohanis 1917-27)
26 Egravele ka sordadꞌu Roma segravera nuniregraveti Yesus asa liꞌu kota Yerusalem Egravetutalora jꞌara ra paraga degravenge dhegraveuegraveci negraveti kota Kirene dhu ngara naSimon dhu neo maso asa dꞌara kotaYerusalem Ka ra laka-seti ne segravenaka pasae ajꞌu palolo-palegravebha ne gatiYesus Ka na kako re limuri madhutuYesus
27 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai laladheYesus Abhu kahegravei ina-ina dhu pa-suti egravei madha lula dꞌara pegravedꞌa roparegravedhi Ne 28 Ropa Yesus ladhe bhegravenise tangi hegraveia Na lii aku Negravengu naldquoIna-ina negraveti Yerusalem Baku tangiJaꞌa ne Tangi hiu ngiꞌu miu mesami degravenge ana niki miu 29 Te begraveli-camegravedꞌa sasusa dhu kapai risi maihegraveia dhegraveu peka na lsquoBhegraveni dhu kaluahua iia nuka bhegraveni dhu rara iisi regravedhiboe aa dhu pasusu regravedhi boe anarsquo30 Lodꞌo sasusa aae na mai dhegraveu jꞌegraveratitu kegravena toke ra manegravengi peka nalsquoBeꞌa risi ledhe guri mai ho kabhie kajiꞌirsquo Aa ra peka kahegravei lsquoDegravenge jꞌajꞌegraverasegravemi neꞌe ne beꞌa risi kabhuku dhegravenueele ka jiꞌirsquo 31 Ladhe dhegraveu bisapajꞌegravera dhegraveu dhu degravenge boe sasalatasamia hari mi dhegraveu bhelurdquodagger
32 Ropa sordadꞌu se regraveti Yesus ranuni regraveti kahegravei dhegraveu bhelu dhegraveu duaho huku pamadhe palere-lere degravengeNe 33 Regravengu dꞌai era egraveci dhu ngarana lsquoRui Kegravetursquo Hegraveia ra paku Yesusdegravenge dhegraveu bhelu dhegraveu dua semi ajꞌupalolo-palegravebha ra egraveci-egraveci Ka ra segravelepatitu ajꞌu palolo-palegravebha segravera Ra hia
dhegraveu bhelu egraveci egravetu karasa gꞌanaYesusaa egraveci hari egravetu karasa kariu Na
34 [Lodꞌo egraveegravena Yesus sabajꞌa pekana ldquoAma Bhegravelu eele sasala dhegraveu sete regravengu reꞌa boe ngaa dhu ra adꞌu-uerdquo]Dagger Egravele ka sordadꞌu se egravere lot segravenaka neo reꞌa cee ka dhu abhu megravedha-papake Na
35 Dhegraveu ae mai laladhe egravetu eraegraveegravena Dhegraveu aae-dhegraveu kapai Yahudisegravera peka pa-aape Yesus aku regravenguna ldquoNegravengu dhu patabuli nare le dhegraveuleo negraveti mamadhe-mamopo te ngaabisa boe patabuli ngiꞌu Negravengu mesaNa Ladhe Negravengu ne tareꞌa-reꞌa Kris-tus dhu Ama Lamatua hagꞌe narehudꞌi laa Na puru unu Na negraveti ajꞌupalolo-palegravebha nerdquo
36 Sordadꞌu se padhai lii pa-aapeNe kahegravei Ra hia Ne ninu egravei anggormanyilu 37 aa ra parodha pahahaNe peka na ldquoLadhe Egraveu ne tareꞌa-reꞌadhegraveu aae Yahudi na patabuli eele kangiꞌu Mu negraveti mamadherdquo 38 Ra suriegravetu papa egraveci peka naldquoNeꞌe ne dhegraveu aae dhegraveu Yahudirdquo
Ka ra paku papa ne re dedha kegravetuYesus segravena ka dhegraveu reꞌa na ra hukuNe lula jꞌara neꞌe ka
39 Ca dhegraveu bhelu dhu paku egravetukarasa Yesus padhai lii pa-aape Nekahegravei aku Negravengu na ldquoEgraveu ne tareꞌaKristus do Ladhe tareꞌa na patabulieele ka egravedhirdquo
40 Te ngaa dhegraveu bhelu egraveci hari kaine aku negravengu na ldquoWeh Egraveu ne meꞌaboe madhaꞌu degravenge Ama Lamatuahegravei Te egraveu ne abhu huku madhe egraveciegraveegravena ka degravenge Negravengu kahegravei 41 Egravedhidua ti pasae tare hukumadhe ne legravekedegravenge tatao egravedhi Te ngaa Dhegraveu netao boe sasala ngaa-ngaardquo 42Ka dhegraveune peka hari aku negravengu na ldquoYesusLadhe Ama maso ka asa era paredhaAma na baku bhegravelu jaꞌardquo
43 Hegraveia Yesus dhaa ldquoJaꞌa pekatareꞌa-reꞌa degravenge egraveu kegravena na lodꞌo
2330 Hosea 108 Rai-haha Rupa Hiu 616 dagger 2331 Dꞌara sasuri lii Yunani uru egraveegravena peka naldquoLadhe dhegraveu reꞌa tao segravemi neꞌe mi ajꞌu dhu mamuri era ngaa hari degravenge ajꞌu dhu madhe lerdquo Dagger 2334a Lii padhai egravetu dꞌara kurung neꞌe abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka degravenge dhu beꞌa risi 2334 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 2335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 2336 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922
Lukas 2344-45 168 Lukas 247
deo neꞌe kahegravei egraveu lamu asa sorgapalere-lere degravenge Jaꞌardquo
Lamatua Yesus madhe(Mateos 2745-56 Markus 1533-41
Yohanis 1928-30)44-45 Lodꞌo egraveegravena dhu lodꞌo negravetu le
Te ngaa madha lodꞌo saraa boe aamaroga kiu-kiu abhe nare era egraveegravenatoke dꞌai hake tegravelu lodꞌo nihia Egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiabhu begravela bhegravela aae egraveci dhu ra kadhoepaꞌabhe Kama Luri Mola-Megraveci AmaLamatua Kacaꞌa laa begravela nemae bagimi dua
46 Egravetu era dhu ngara na lsquoRui Kegravetursquoegraveegravena Yesus paꞌoo aku Negravengu naldquoAma Jaꞌa pangegravedꞌu samanga Jaꞌa midꞌara adhe-aai Amardquo Ropa padhai liiegravele hegraveia Yesus maꞌegravete aꞌae
47 Abhu komedhaa sordadꞌu Romatitu egravetu era egraveegravena dhu padegravetu degravengeajꞌu palolo-palegravebhaYesus Ropa ladhenegravedhi Yesus madhe ka na koa-kioAma Lamatua peka na ldquoIra ii Dhegraveuneꞌe ne tareꞌa reꞌa Dhegraveudꞌaramolardquosect
48 Ropa dhegraveu ae segravera regravedhi ma-madhe Yesus ra manyasa degravengedꞌara ra roe bhilu ka ra legravepa degravengedꞌara susa 49 Te ngaa dhegraveu-dhegraveuYesus titu egravetu kajꞌegraveu regravedhi NamadheIna-ina dhu madhutu Ne negraveti Galileatoke Yerusalem egravetu egraveegravena kahegravei
Dhegraveu padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Markus 1542-47
Yohanis 1938-42)50-51 Ropa Yesus madhe dhegraveu egraveci
tenge jꞌara segravena ka papuru ngiꞌu aaeNa negraveti ajꞌu palolo-palegravebha Dhegraveune ngara na Yusuf negraveti kota Ari-matea Negravengu ne dhegraveu dꞌara molatao jꞌara-jꞌara dhu beꞌa Yusuf nedhu tatae Ama Lamatua padꞌelo naNegravengu negravedꞌu paredhaNa Yusuf kahegraveica dhegraveu negraveti dhegraveu dhu uri lii languagama Yahudi Te ngaa negravengu dꞌegraveiboe degravenge lii pamaꞌegravete huku madhemi Yesus 52 Lula na neo papuru ngiꞌuaae Yesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebha ka
laꞌe asa gubernur Pilatus manegravengisegravena ka negravengu uri ngiꞌu aae Yesus53 Ka Pilatus dꞌegravei hegraveia Yusuf laꞌepapuru ngiꞌu aae Yesus Egravele ka napahutu ngiꞌu aae degravenge begravela alus Kadedꞌe regraveti asa dꞌara roꞌa hadhu egravecidhu heka pae rare kegravena Egravetu roꞌane padhane regravedhi megraveka ca dhegraveu sa54 Mamadhe Yesus legraveke degravenge hariJumat Lodꞌo Yusuf si padhane rareNe lodꞌo nihia le Ladhe lodꞌo cegravenadꞌai lodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi
55 Ina-ina dhu mai palere degravengeYesus negraveti Galilea lasimadhutuYusufnegraveti limuri segravena ka neo reꞌa era pad-hane Yesus egravetu roꞌamia 56Ropa regravedhiera ne ka ina se legravepa lasi sadia bungadegravenge egravei hegraveu megravengi Dꞌai lodꞌo cegravenaregravengu ae negraveti sasabꞌa ra madhutuatora lodꞌo aꞌae sasabꞌa dhegraveu YahudiRegravengu mate egravele ku lodꞌo sabajꞌa hekaneo lasi tao bunga mi ngiꞌu aae Yesuskegravena
24Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-10 Markus 161-8
Yohanis 201-10)1 Lodꞌo hari Migu oe megraveu sa ina
se regraveti bunga degravenge egravei hegraveu megravengiho lasi roꞌa Yesus 2 Ropa regravengudꞌai negravei ladhe regravedhi hadhu aae dhuYusuf pake katange roꞌa Yesus dhubhaloli le sa karasa na 3 Hegraveia lasidegravenge ka asa dꞌara te ngaa abhuboe ngiꞌu aae Yesus 4 Ka regravengu elengangee Cagꞌagꞌa laa dhegraveu dua dhupake megravedha kaleꞌe mai titu ka egravetusebhe regravengu 5 Ina se madhaꞌu bia kara pacudꞌu dꞌai rai Ka dhegraveu se karegraveisi peka na ldquoNga tao kamiumai tengedhegraveu mamuri egravetu era dhegraveu madhe6 Yesus aadꞌo heka egravetu era neꞌe TeNa mamuri hari le Ele boe miu bhegravelueele le ngaa dhu peka nare lodꞌo Naegravetu Galilea era sina ma 7 Te Negravengupeka mema le na begraveli-camegravedꞌa rapahie eele Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa
2344-45 Kalua negraveti Masir 2631-33 2346 Lii Sodꞌa Koa-Kio 315 sect 2347 Lii Yunani egravetuneꞌe sasoa na bisa kahegravei peka na ldquoDhegraveu ne degravenge boe sasalardquo 2349 Lukas 82-3 2356Kalua negraveti Masir 2010 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 514
Lukas 248 169 Lukas 2429ne asa dꞌara adhe-aai dhegraveu bhelu-katubꞌa Hegraveia ra paku pamadhe Neegravetu ajꞌu palolo-palegravebha Te ngaa asacamegravedꞌa egraveegravena Negravengumamuri harirdquo
8 Ropa tadegravengi rare heka regravengusanegravedꞌe lii padhai Yesus uru egraveegravena9 Hegraveia ra legravepa degravenge ka lasi pekadegravenge ana madhutu Yesus dhegraveu can-guru egraveci segravera degravenge dhegraveu-dhegraveu leodhu madhutu Ne 10 (Ina-ina dhu egraveturoꞌa egraveegravena nuka Maria ina Yakobisdegravenge Maria negraveti rae Magdala Abhukahegravei Yohana degravenge ina-ina dhegraveu pegraveridhu leo Regravengu seꞌe ka dhu lasi pekaaaꞌi-aaꞌi degravenge ana-ana pajuu-palehaYesus segravera)
11 Te ngaa ropa ana madhutu segraveratadegravengi lii lolo ne ra pangee na ina semonya
12 Hegraveia Petrus kegravedꞌi degravenge ka railaꞌe asa roꞌa Dꞌai negravei na patigi sadꞌara roꞌa te ngaa negravedhi dhoka begravelahutu di Hegraveia na legravepa ka na pangeeldquoSa mia ka nerdquo
Ana madhutu dhegraveu dua paragadegravenge Lamatua Yesus egravetu jꞌara laꞌe asaEmaus
(Markus 1612-13)13 Lodꞌo egraveegravena kahegravei ana madhutu
Yesus dhegraveu dua lasi asa rae cue ngarana Emaus Kajꞌegraveu na pe dꞌai canguruca kilo negraveti kota Yerusalemdagger 14 Egravetujꞌara ra palolo negraveti mamadhe Yesus15 Kabegravedhi laa Yesus padegravetu-degravetu ledegravenge regravengu dua ra ka kako palere-lere degravenge ra 16Te ngaa dua ra tadheboe Dhegraveu ne Yesus te Lamatua kadhu tao si segravena ka baku ra tadhe17 Hegraveia Yesus karegravei si aku Negravenguna ldquoMiu dua mi se padhue-padhaingaardquo
Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena ka ratitu Regravehu ra segravemi dhegraveu susa titukegravena 18 Ka dhu ngara na Kleopaskaregravei Ne ldquoAma ne segravemi dhegraveu hiu sadhumeꞌa boe ngaa-ngaa dhu lai-lai nejꞌajꞌi egravetu Yerusalem dordquo
19 Hegraveia Yesus karegravei si peka naldquoTasamiardquo
Ka ra bꞌala peka na ldquoYesus negravetiNasaret egraveegravena Negravengu na tareꞌa dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua AaLamatuapangegravedꞌuNakoasa kaNa taotadha malaa rupa-rupa Negravengu dꞌegravelu-megraveu kahegravei ajꞌa-nori dhegraveu Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe degravenge Ne Aa Lamatuakarejꞌe degravenge Ne kahegravei
20 Te ngaa teꞌa boe na kegravetu agamaegravedhi degravenge dhegraveu heka adꞌa segravera kegraveperare Ne Ka ra hia Ne asa gubernursegravena ka huku pamadhe Ne De rapaku Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha tokemadhe 21 Uru egraveegravena jiꞌi sanao Negravenguneꞌe ka Kristus dhu mai patabulidhegraveu-dhegraveu egravedhi negraveti paredha Romadhu pajꞌegravera egravedhi Te ngaa egravetu dꞌarahari Jumat lai-lai ne ra pamadhe Ne
22 Limuri ne jiꞌi asa ele ngangeeTe deo na ina-ina jiꞌi mai peka namadꞌae aae era regravengu lasi asa roꞌa23Te ngaa ra palolo peka na ngiꞌu aaeYesus ele le Hegraveia ladhe regravedhi ana pa-juu Ama Lamatua negraveti sorga dhu pekadegravenge regravengu na Yesus mamuri harile 24Ropa tadegravengi ngare hegraveia angalaijiꞌi dhegraveu pegraveri-pegraveri rai lasi asa roꞌaKa regravedhi segravemi dhu ina-ina sa pekaRegravengu regravedhi boe ngiꞌu aae Yesus hegraveirdquo
25 Ropa lolo rare Yesus lii degravengesi peka na ldquoGagoa miu se Nga taoka miu moꞌo boe parcaya ngaa dhuuru egraveegravena dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua segravera peka tegraveke 26 Te regravengusuri le na Kristus ne hudꞌi pasaeku jꞌajꞌegravera rupa-rupa heka Na abhupakabꞌua degravenge dadedha kegravenardquo 27 KaYesus ajꞌa si aaꞌi-aaꞌi dhu dhegraveu regravetilii padhai Lamatua suri tegraveke lula-negravetiKristus ne Karegravei negraveti sasuri bakiMusa toke dhegraveu regraveti lii padhai dhu leosegravera
28 Ropa regravengu oe dꞌai Emaus kaYesus pasabhe eele neo kako taruu29Te ngaa ramanegravengi peka na ldquoAmaJꞌunu taha ku degravenge jiꞌi megraveda neꞌe
247 Mateos 1621 1722-23 2018-19 Markus 831 931 1033-34 Lukas 922 1831-33 2412Egravetu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu suri boe ayat 12 ne dagger 2413 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquo60stadia negraveti Yerusalemrdquo 60 stadia egraveegravena egraveci egraveegravena ka degravenge canguru egraveci koma egraveci (111) kilometer
Lukas 2430 170 Lukas 2451te lodꞌo oe cegravena kegravenardquo Ka Yesusmaso palere-lere degravenge regravengu asadꞌara egravemu
30 Ropa regravengu madhegravedi neo raꞌahegraveia Yesus nare roti ca balok KaNa sabajꞌa manegravengi makasi mi AmaLamatua hegraveiaNa pamae roti ne RopaNa jꞌole roti ne sa regravengudua ra 31hekara tadhe na Negravengu ne Yesus Tengaa kabegravedhi laa Na ele negraveti madharegravengu dua ra 32 Hegraveia dua ra pad-hue peka na ldquoWaa Deo na ropa Napeka paledꞌa lii padhai negraveti dhegraveu regravetilii padhai Lamatua dꞌara egravedhi taleomoro-moro sange rai-hahardquo
33 Lodꞌo egraveegravena kahegravei dua ra kegravedꞌidegravenge ka legravepa asa Yerusalem Lasiparaga degravenge canguru ca dhegraveu anamadhutu Yesus segravera degravenge dhegraveu leodhu pakaboko egravetu era egraveegravena 34 Hegraveiaana madhutu se peka degravenge regravengudua ra na ldquoMema tareꞌa LamatuaYesus mamuri hari le Deo na padꞌeloiisi Na degravenge PetrusrdquoDagger
35 Egravele ka dhegraveu dua se lole aaꞌi-aaꞌidhu jꞌajꞌi egravetu jꞌara toke regravengu dua ratadhe Yesus ropa Na pamae roti
Lamatua Yesus padꞌelo iisi Na miana-ana madhutu Na
(Mateos 2816-20 Markus 1614-18Yohanis 2019-23 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 16-8)
36 Lodꞌo regravengu palolo era kacaꞌalaa Yesus titu egravetu talora aae regravenguNa hia mahoꞌo mi regravengu peka naldquoSaloomrdquo
37 Ka ra cagꞌagꞌa aamadhaꞌu lula rangee na nidhu
38 Te ngaa Yesus lii peka na ldquoNgatao ka miu madhaꞌu Miu parcayaboe na Jaꞌa ne mamuri hari le do39 Miu ladhe segraveku ai degravenge haga Jaꞌane Jaꞌa ka neꞌe ne Jꞌole ai miu hogꞌagꞌe unu mi Segravena ka mi legraveka naJaꞌa ka neꞌe ne nidhu boe Te nidhudegravenge boe ngiꞌu te ngaa miu megravedhingiꞌu Jaꞌa ne sirdquo
40RopaNapadhai lii era Na padꞌelodegravenge si era nuꞌa dhu egravetu adhe-aai
degravenge haga Na 41 Regravengu karejꞌetitu kegravena lula Yesus mamuri hari leDhoka ra bingu te reꞌa boe tasamia kabisa jꞌajꞌi segravemi egraveegravena Hegraveia Yesus karegraveisi ldquoMiu miꞌa ngaardquo 42 Ka ra jꞌole hiaNe iꞌa paga ca kadhegraveli 43 Yesus segraveminare iꞌa ne hegraveia naꞌe degravenge ka egravetumadha regravengu
44 Egravele ka Na lii degravenge regravengu pekana ldquoTasamia Miu sanegravedꞌe era lodꞌoJaꞌa uru egraveegravena dhu bera-bera degravengemiu Jaꞌa peka degravenge miu ca harini hudꞌi jꞌajꞌi ku aaꞌi-aaꞌi dhu dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua segravera suritegraveke lula-negraveti Jaꞌa ne Nuka negraveti bakiMusa aa negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu leo segravera aa negraveti sasuriLii Sodꞌa Koa-Kiordquo
45 Egravele ka Na bhoke paledꞌa segravenaka reꞌa megraveu sasoa negraveti isi SasuriLamatua 46 Na peka tabha hari naldquoDhegraveu regraveti lii padhai Lamatua se dhusuri le na Kristus dhu Lamatua hiamai egraveegravena hudꞌi abhu ku rupa-rupajꞌajꞌegravera heka Na madhe kegravena Tengaa ladhe dꞌai camegravedꞌa Na mamurihari Te dhu suri aaꞌi le jꞌara seꞌe47Negraveti deo neꞌe Jaꞌa hiamiu koasa holami megraveti Lii Lolo Beꞌa mi suku aaꞌi-aaꞌi mulai negraveti Yerusalem ne Pekadegravenge regravengu na dhegraveu dhu mangakusasala ra aa legravepa hari asa Lamatuape Lamatua saku pamegraveu sasala ra aaꞌi-aaꞌi 48 Miu hudꞌi jꞌajꞌi ku sakasiisegravena ka miu lolo peka na Jaꞌa duijꞌajꞌegravera ka madhe hegraveia mamuri hari49 Egraveegravena na Jaꞌa hia Roh dhu Mola-Megraveci dhu Ama Ku pajaji nare le Tengaa miu hudꞌi tatae ku Negravengu egravetukota Yerusalem ne toke abhu koasanegraveti sorgardquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga(Markus 1619-20 Lii Lolo negraveti Dhegraveu
Pajuu-paleha 19-11)50 Ca lodꞌo Yesus negraveti si asa liꞌu
kota Ropa regravengu degravetu degravenge raeBetania Na baa ai segravena ka hia raberkat 51Yesus padhai lii hia berkatera hegraveia dedꞌe Ne caꞌe laꞌe asa sorga
Dagger 2434 Sasuri lii Yunani peka na lsquoSimonrsquo egravetu neꞌe Simon ne ngara leo na Petrus 2449 Yoel228-29 Yohanis 1416-17 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 14 2450 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha19-11
Lukas 2452 171 Lukas 245352 Ladhe regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia regravenguaaꞌi-aaꞌi ra patitu kegravetu urutuu ho pa-haha iisi mi Yesus Ka ra legravepa asaYerusalem degravenge dꞌara dhu karejꞌe-karae 53 Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu pak-aboko egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ho koa-kio kolongara AmaLamatua
Ama Teofilus Lii lolo jaꞌa ne dꞌaisange neꞌe ka
SalamLukas
Yohanis 11 172 Yohanis 118
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriYohanisYesus egraveegravena cee
1 Dhu uru tegraveka abhu mema le LiiHolo-Nori Ama LamatuaLii Holo-Nori Ama Lamatua neꞌe
nuka Dhegraveu egraveciDhegraveu neꞌe bera-bera degravenge Ama
LamatuaAa Negravengu ne Ama Lamatua kahegravei2 Lodꞌo liru degravenge rai-haha dhae jꞌajꞌi
megravekaDhegraveu neꞌe abhu mema le sama-
sama degravenge Ama Lamatua3 Lamatua pajꞌajꞌi aaꞌi megraveu-megraveu pake
Lii Holo-Nori Negravengu neꞌe kaAbhu boe ngaa egraveci sa dhu jꞌajꞌi
ladhe Dhegraveu neꞌe tao boe4 Negravengu ne kapua mamuriDe dhegraveu dhu abhu mamuri dhu legraveke
regravengu mamuri negraveti Negravengu kaNegravengu egraveci egraveegravena ka degravenge Saraa dhu
pasaraasegravena ka dhegraveu dhu mamuri egravetu
dꞌara Saraa neꞌebisa regravedhi degravenge megraveu
5 Saraa ne heo madhore marogaaa maroga bisa boe paꞌabhe
Saraa neTe Saraa ne heo taruu
6 Abhu dhegraveu leo egraveci ngara na Yoha-nis Ama Lamatua pua-paleha nekahegravei 7 segravena ka jꞌajꞌi sakasii ho loledegravenge dhegraveu lula-negraveti Saraa ne Hosegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa parcayaLamatua lula lii padhai Yohanis ne
8 Yohanis ne bukan Saraa egraveegravena Tengaa Lamatua pua ne ho laꞌe peka-padhai degravenge dhegraveu lula-negraveti Saraa ne9 Te Dhegraveu dhu jꞌajꞌi Saraa tareꞌa-reꞌaegraveegravena neo mai asa rai-haha ne Saraaneꞌe ka dhu dꞌelo pamegraveu-megraveu jꞌara-jꞌara hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
10Masi ka Negravengu tao nare aaꞌi megraveu-megraveu ngaa-ngaa egravetu rai-haha ne tengaa dhegraveu egravetu rai-haha tadhe boe Ne
lodꞌo Na pea egravetu rai-haha ne 11 Masika Negravengu mai pea degravenge dhegraveu unuNa te ngaa dhegraveu seꞌe roꞌo boe segravemirare Ne 12Masi ka segravemi egraveegravena te ngaaladhe dhegraveu segravemi rare aa parcaya NeNegravengu hia si hak segravena ka jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua 13 Egraveegravena nuka segravemirara iisi hari regravengu Te ngaa rara iisihiu ne sama boe degravenge bhegraveni rara iisiana Aa negraveti boe dadꞌegravei dhegraveu monedhu neo abhu kolo Te regravengu jꞌajꞌiana-ana Ama Lamatua lula Lamatuapangegravedꞌu si mamuri hiu14 Hegraveia lsquoLii Holo-Nori Lamatuarsquo ne
rara iisi Ne jꞌajꞌi dhegraveu rai-hahaNegravengu mamuri egravetu talora aae egravedhiEgravedhi ladhe tegravedhi dadedha NaDadedha Na segravemi egraveegravena lula Negravengu ne
Ana mesa Ama LamatuaNegravengu dꞌegravei padꞌelo dꞌara hua iia Nami
egravedhilula dꞌara Na segravemi egraveegravena ka
Aa aaꞌi-aaꞌi dhu Na peka-padhailula-negraveti Ama Lamatua legraveketareꞌa-reꞌa
15 Yohanis ne lole lula-negraveti Dhegraveuneꞌe ka Na rodhe peka na ldquoNaneneee Negravengu neꞌe ka dhu jaꞌa lole egraveegravenapeka na lsquoBegraveli-camegravedꞌa Dhegraveu egraveci maiNegravengu ne kapai risi eele negraveti jaꞌaLodꞌo dhu dhae rara iisi megraveka jaꞌa neNegravengu dhu mema-mema lersquo rdquo
16 Yohanis padhai lii segravemi egraveegravena lulaDhegraveu ne dꞌegravei titu kegravena padꞌelo dꞌarahua iia Na Aa Na tao taruu-taruusegravemi egraveegravena hia mi egravedhi 17 Uru-urusegravera Musa ka dhu papuru Atora AmaLamatua mi begravei-baki egravedhi Te ngaalodꞌo limuri ne Dhegraveu ne nuka YesusKristus ka dhu padꞌelo dꞌara hua iiaAma Lamatua mi egravedhi Aa aaꞌi-aaꞌidhu Na lole lula-negraveti Ama Lamatualegraveke mola-mola 18 Abhu megraveka cadhegraveu sa hegravei dhu regravedhi Ama LamatuaTe ngaa Ana Pasue Mone mesa Naegraveegravena ka dhu padꞌelo mi egravedhi dꞌaraAma Lamatua Ana ne egravetu baboa AmaNa Te Negravengu ne nuka Ama Lamatuakahegravei
16 Mateos 31 Markus 14 Lukas 31-2
Yohanis 119 173 Yohanis 134Yohanis tuka sarani peka-padhai
lula-negraveti Lamatua Yesus(Mateos 31-12 Markus 11-8 Lukas
31-18)19 Ca tegraveka ama-ama dhegraveu Yahudi
egravetu kota Yerusalem pua pegraveri-pegraveri amaagama degravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu negravetisuku Lewi dhu tema lalau-laloꞌo egravetuEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi AmaLamatua Hegraveia regravengu lasi asa cabegravekaloko Yarden segravena ka karegravei Yohanistuka sarani na ldquoEgraveu neꞌe ka Kristusdhu Ama Lamatua padhadha tegraveke neohia mai egraveegravena dordquo
Hegraveia na peka degravenge dhegraveu se negravengune cee 20 Yohanis peka mola-molaaku negravengu na ldquoAadꞌo Jaꞌa ne Kristusboerdquo
21 Ka ra karegravei hari peka na ldquoLadhesegravemi egraveegravena egraveu ne cee Elia dordquo
Na dhaa peka na ldquoAadꞌo kahegraveirdquoHegraveia ra tatuꞌi hari aku regravengu na
ldquoTao-tao egraveu ne dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua dhu Na padhadha tegraveka egraveegravenadordquo
Na dhaa peka na ldquoAadꞌo kahegraveirdquo22 Ka dhegraveu se karegravei hari peka na
ldquoLadhe segravemi egraveegravena egraveu ne cee Pekaku laa Te jiꞌi legravepa aa hudꞌi peka kudegravenge ama-ama dhu pua jiꞌi mairdquo
23 Hegraveia na peka madhutu ngaa dhuYesaya suri tegraveke naldquoJaꞌa ne nuka dhegraveu dhu paꞌoo-
parodha egravetu dꞌara mamoodhu peka na
lsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi paꞌegraveramema segravena ka pabeꞌa jꞌara
ho segravemi mere mamaiLamatua
Pamera jꞌara ho soru Nersquo rdquo24 Egravetu talora aae dhegraveu dhu mai
negraveti Yerusalem seꞌe abhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agama Parisi25 Dhegraveu se karegravei Yohanis na ldquoSegravemineꞌe Ladhe egraveu ne Kristus boe Eliaboe aa dhegraveu negraveti lii padhai Lamatua
egraveegravena boe nga tao ka egraveu sarani dhegraveuEgraveu abhu hak negraveti miardquo
26 Ka Yohanis bꞌala peka na ldquoJaꞌane sarani dhegraveu dhoka pake egravei di Tengaa abhu le ca Dhegraveu egravetu talora aaemiu dhu miu tadhe boe 27 Negravenguegraveegravena kapai risi negraveti jaꞌa masi ka jaꞌaajꞌa-nori uuru dhegraveu Jꞌajꞌi egravenu Na jaꞌania boe sa hegraveirdquodagger
28 Jꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi egravetu Beta-nia egravetu cabegraveka loko Yarden Yohanisdegravenge ana-ana madhutu na aaꞌi-aaꞌisarani dhegraveu egravetu era egraveegravenaDagger
Lamatua Yesus sama segravemi AnaKahibꞌi-kalegravebho Ama Lamatua
29 Asa begraveli egraveegravena Yohanis ladhenegravedhi Yesus kakomai asa negravengu Hegraveiana padhai lii peka na ldquoLadhe kuDhegraveunegravei Negravengu egraveegravena ka Ana Kahibꞌi-kalegravebho Ama Lamatua dhu jꞌajꞌi kor-ban segravena ka saku eele sasala-sasigodhegraveu egravetu rai-haha ne 30Dhegraveu neꞌe neka dhu jaꞌa peka le degravenge miu medꞌana lsquoBegraveli-camegravedꞌa abhu ca Dhegraveu dhucegraveu mai Negravengu kapai risi negraveti jaꞌalula Negravengu karegravei uru jꞌara negraveti jaꞌarsquo31Uru egraveegravena jaꞌa keꞌa megraveka na Negravengune Kristus Masi ka segravemi egraveegravena jaꞌakeꞌa le na jaꞌa hudꞌi patadhe Nedegravenge dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi Negraveti egraveegravenaka jaꞌa mai ho sarani dhegraveu pake egravei
32-33 Ama Lamatua pua jaꞌa segravena kasarani dhegraveu pake egravei Na peka degravengejaꞌa kahegravei na lsquoEgraveegravena na Dhegraveu egraveci maiasa egraveu Egravele egraveegravena Roh Jaꞌa puru maiasa Negravengu Dhegraveu egraveegravena ka dhu begraveli-camegravedꞌa negraveti Roh Jaꞌa dhuMola-Megravecisegravena ka pangegravedꞌu koasa mi dhegraveu JaꞌarsquoLodꞌo Dhegraveu ne mai jaꞌa tadhe megravekaNe Te ngaa ropa ladhe kegravedhi RohLamatua puru mai negraveti sorga nukasegravemi koro jꞌaha hegraveia pea egravetu Negravenguka jaꞌa heka tadhe Negravengu na lsquoNegravenguegraveegravena kegravenarsquo 34 Jaꞌa kegravedhi jꞌara se
119 Era dhu Yohanis sarani dhegraveu ne rare negraveti ayat 28 121 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 181518 Meliaki 45 123 Yesaya 403 dagger 127 Madhutu lii Yunani dhu uru tegraveka peka na ldquolegravecu dharisalapa na jaꞌa nia boe sa hegraveirdquo Sasoa na Yohanis dhegraveu haha Masi ka jꞌajꞌi egravenu negraveti Lamatua Yesus dinia boe sa hegravei Dagger 128 Betania ne leo negraveti rae Betania dhu padegravetu degravenge kota Yerusalem Te ngaaera egraveegravena reꞌa megraveu boe egravetu mia Dhegraveu dꞌegravelu-megraveu pangee na Betania ne nuka rai Basan egravetu sebhe dhimudano Galilea te Yosefus suri ngara era lsquoBatanearsquo kahegravei Yosefus ne dhegraveu Yahudi dhu suri sejara Israꞌelhia dhegraveu paredha Roma
Yohanis 135 174 Yohanis 150degravenge musi madha jaꞌa unu ku Kajaꞌa lole degravengemiu na lsquoDhegraveu dhumaiegraveegravena Ana Ama Lamatuarsquo rdquo
Lamatua Yesus pili nare ana mad-hutu dhu partama
35 Asa begraveli egraveegravena Yohanis dhutitu degravenge ana madhutu na dhegraveudua 36 Ropa Yohanis ladhe negravedhiYesus kako re era egraveegravena ka na pekaldquoLadhe ku laa Te Negravengu ne ka AnaKahibꞌi-Kalegravebho Ama Lamatua dhubegraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi korbanrdquo
37 Hegraveia ana madhutu Yohanis dhegraveudua dhu tadegravengi lii padhai na tegravekeeele ne ho lasi madhutu Yesus 38 KaYesus kabibꞌa asa kabodho hegraveia ladhenegravedhi si na regravengu madhutu Ne HegraveiaNa karegravei si aku Negravengu na ldquoTasamiaParluu dordquo
Te ngaa dua ra karegravei ne ldquoRabi peaegravetu miardquo (Egravetu dꞌara lii Aram regravengulsquoRabirsquo sasoa na lsquoAma Mesersquo)
39 Ka Yesus dhaa na ldquoMai segravena kamegravedhi unumirdquo Hegraveia lasimadhutuNeka regravedhi era pea Na Regravengu dꞌai negraveipe dꞌara hake egravepa nihia sa Ka ra peadegravenge Ne toke dꞌai lodꞌo cegravena
40 Negraveti regravengu dua ra dhu tadegravengilii padhai Yohanis ka lasi degravenge mad-hutu Yesus egraveci ngara na AnderiasNegravengu ne ari Simon Petrus 41 Ropadꞌai egravemu ka Anderias laꞌe degravengetenge aꞌa na Simon ka na peka akunegravengu na ldquoAꞌa ee Jiꞌi paraga ledegravenge Mesiasrdquo (Madhutu lii regravengulsquoMesiasrsquo sasoa na lsquoKristus nuka Dhegraveudhu Lamatua padhadha tegraveke karegraveinegraveti uru ka ho neo hia mairsquo) 42 KaAnderias lere negraveti aꞌa na asa Yesus
Hegraveia Yesus ladhe negravedhi ne ka Nalii aku Negravengu na ldquoEgraveu ne SimonAma mu ka Yohanis Mulai negraveti doeneꞌe dhegraveu paroa egraveu lsquoKefasrsquordquo (lsquoKefasrsquoegraveci egraveegravena ka degravenge lsquoPetrusrsquo sasoa nalsquohadhursquo)sect
Lamatua Yesus paroa nare Pelipusdegravenge Natanel
43-44 Egravetu era egraveegravena abhu dhegraveu leoegraveci ngara na Pelipus Rae egraveta-egravesu naBetsaida Petrus degravenge Anderias negravetirae egraveegravena kahegravei
Asa begraveli egraveegravena Yesus neo laꞌe asapropensi Galilea Hegraveia Na laꞌe paragadegravenge Pelipus ka Na gale ne akuNegravengu na ldquoMai madhutu Jaꞌa segravena kajꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌardquo
45 Ka Pelipus laꞌe tenge Natanelhegraveia na peka aku negravengu na ldquoAngalaiee Jiꞌi paraga le degravenge Dhegraveu dhuMusa suri tegraveke egravetu dꞌara AtoraLamatua Dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua uru-uru segravera suri kahegravei lula-negraveti Dhegraveu neꞌe ne Dhegraveu ne ngarana Yesus negraveti rae Nasaret Ama Nangara na Yusufrdquo
46 Te ngaa Natanel dhaa na ldquoDhegraveuNasaret Abhu boe jꞌara hua iia egraveci sadhu cegraveu negraveti negravei ngardquo
Ka Pelipus lii peka na ldquoWee Bakusegravemi egraveegravena Lati ho megravedhi unu murdquo
47 Ropa Natanel kako mai Yesusladhe negravedhi le ka Na peka ldquoNegravengune dhegraveu dꞌara mola Te dꞌara na dhuneꞌa boe pakapodꞌe Negravengu ne dhegraveuIsraꞌel tareꞌa-reꞌardquo
48 Ka Natanel karegravei ldquoTasamia kaAma tadhe jaꞌardquo
Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa kegravedhi le egraveu ropa egraveudhu ae egravetu mamaho ajꞌu egraveegravenadagger Lodꞌoegraveegravena Pelipus dhae dhiu megraveka paroaegraveurdquo
49 Hegraveia Natanel dhaa peka naldquoAma Mese ne tatu Ana AmaLamatua Aa tatu Ama Dhegraveu Aae jiꞌidhegraveu Israꞌel kahegraveirdquo
50 Yesus karegravei ne peka na ldquoTao-tao egraveu ne legraveka Jaꞌa lula deo na Jaꞌapeka na lsquoJaꞌa ladhe kegravedhi egraveu ropaegraveu dhu ae egravetu mamaho ajꞌu egraveegravenarsquo si
sect 142 Ngara Kefas ne negraveti lii Aram kefa Sasoa na lsquohadhursquo Ngara Petrus negraveti lii Yunani petra Sasoana lsquohadhursquo kahegravei 147 Egravetu neꞌe Yesus karihu lii Te lodꞌo Ama Lamatua hia megraveka ngara lsquoIsraꞌelrsquomi Yakob sasoa ngara Yakob egraveegravena lsquodhegraveu monyarsquo (Ladhe egravetu Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 271-40 3222-32)Madhutu aꞌabhu Yesus egravetu neꞌe na Natanel ne dhegraveu Israꞌel leko-leo negraveti Yakob Te Natanel ne dhegraveudꞌara mola dagger 148 Lii Idhonesia peka na lsquoajꞌu ararsquo madhutu lii Yunani sukei Te ngaa Alkitab pekami ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu dhegraveu raꞌa hua na Egravetu Idhonesia cabegraveka dhimu dhegraveu raꞌa boe hua lsquoararsquo De ajꞌu araegravetu dꞌara Alkitab lii Idhonesia sama boe degravenge ajꞌu ara egravetu neꞌe
Yohanis 151 175 Yohanis 217Sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌa pe egraveu megravedhijꞌara-jꞌara dhu kapai risi eele hari
51 Tareꞌa Jaꞌa peka mema Begraveli-camegravedꞌa miu ladhe megravedhi liru bhoketegraveke Hegraveia ana-ana pajuu Lamatua egravetusorga caꞌe-puru re baboa Jaꞌa Te Jaꞌane Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌardquoDagger
2Pesta kabꞌi egravetu rae Kana
1 Asa camegravedꞌa egraveegravena dhegraveu tao pestakabꞌi egravetu rae Kana propensi GalileaAa ina Yesus egravetu egraveegravena kahegravei 2Ra negraveruYesus degravenge ana madhutu Na kahegraveika regravengu lasi
3 Egravetu dꞌara pesta kabꞌi ne negravebhuboe ka egravei anggor egravele Hegraveia ina Yesuslaꞌe peka degravenge Ne aku negravengu naldquoSoru-bara si ku laa Te egravei anggorregravengu egravele lerdquo
4 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravenguna ldquoIna Nga tao ka ina Ku neo segravenaka Jaꞌa ka ator Te lodꞌo Jaꞌa dhae dꞌaimegravekardquo
5 Te ngaa ina Na peka degravenge dhegraveusabꞌa egravetu segravera na ldquoNanene Ladhe Napuamiu tao ngaa na mi taomadhutulaardquo
6 Egravetu era egraveegravena abhu gꞌala egravena buadhu dhegraveu tao negraveti hadhu Gꞌala cueisi na pe dꞌai pidhu nguru legravemi tokecangasu canguru legravemi liter egravei DhegraveuYahudi tema dhui egravei negraveti gꞌala se hopamegraveu ngiꞌu ramadhutu atora agamara 7 Hegraveia Yesus lii degravenge dhegraveu sabꞌase peka na ldquoLami mere egravei ho isipapegravenu gꞌala serdquo Ka ra isi toke pegravenuoe bua eele 8 Ka Na peka degravenge raldquoDhui mere ciki ho megraveti asa lamatuatataordquo Hegraveia dhegraveu sabꞌa se madhutukahegravei 9 Ropa lamatua pesta segraveminare ka na ngao Te ngaa reꞌa rareboe egravei ne dhu jꞌajꞌi le anggor Dhegraveunemalaa te neꞌa boe na dhegraveu se abhuanggor ne negraveti mia (Te ngaa dhegraveusabꞌa se reꞌa)
Ka na paroa nare pengantin dhegraveumone 10 Hegraveia na peka aku negravengu
na ldquoSegravemi neꞌe Dhu tema le lamatuaegravemu hia uuru ku anggor dhu beꞌarisi Ladhe dhegraveu rinu ae ku heka hiaanggor dhu ako karehe kegravena Te ngaaegraveu tao leo Egraveu hia uuru anggor dhuako karehe heka limuri dhubeꞌa risirdquo
11 Jꞌara ne jꞌajꞌi egravetu rae Kanapropensi Galilea Neꞌe ne heka hiu-hiu kegravena Yesus tao tadha malaa dhudhegraveu bisa regravedhi degravengemusimadha raNa padꞌelo dadedha Na segravemi egraveegravena kaana madhutu Na parcaya Ne
12 Egravele egraveegravena ka Yesus ina Na aridegravenge anamadhutu Na segravera puru lasiasa kota Kapernaum Te ngaa regravengupea dhoka pegraveri lodꞌo di egravetu egraveegravena
Lamatua Yesus babegravege eele dhegraveunegraveti Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi AmaLamatua
(Mateos 2112-13 Markus 1115-17Lukas 1945-46)
13 Ropa oe degravetu degravenge lodꞌo kalelaPaska dhegraveu Yahudi Yesus caꞌe laꞌeasa kota Yerusalem 14 Egravetu madhaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Yesusladhe negravedhi dhegraveu pahia sapi kahibꞌi-kalegravebho degravenge koro jꞌaha dhu dhegraveuhegraveli ho jꞌajꞌi korban Egravetu era neꞌeabhu kahegravei dhegraveu dhu madhegravedi egravetumei ho pasilu doi dhu ra pake hiami Ama Lamatua egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi egraveegravena 15Hegraveia Yesusnare dhari pegraveri-pegraveri loa ho Na egravepijꞌajꞌi segravemi gui sa Ka Na babegravege-lalegravetadhegraveu seꞌe aaꞌi-aaꞌi ra negraveti madha Egravemuegraveegravena Negravengu bhabhoo eele sapidegravenge kahibꞌi-kalegravebho segravera kahegravei Nalege eelemei aa Na cebꞌe eele doi segraverakahegravei 16Hegraveia Na pua dhegraveu pahia korojꞌaha segravera aku Negravengu na ldquoMegraveti saliꞌu manu-bhui degravenge karogo ra segraveranegraveti neꞌe Neꞌe era pahia-pahegraveli boeBaku tao Egravemu Ama Ku jꞌajꞌi mi eradꞌagardquo
17 Ka ana madhutu Na ngee regravedhiSasuri Mola-Megraveci Lamatua dhu suripeka na
Dagger 151 Egravetu Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 2810-17 Yakob dhu nii egravetu Betel Egravetu dꞌara nii neꞌe ladhe negravedhi ana-anapajuuAma Lamatua caꞌe-puru langa egraveci dhuYakob pangare na ldquohegravebꞌa egravemu asa sorgardquo 212 Mateos413 213 Kalua negraveti Masir 121-27 217 Lii Sodꞌa Koa-Kio 699
Yohanis 218 176 Yohanis 313ldquoJaꞌa sue Egravemu Ama Ku titu kegravena
Negraveti egraveegravena ka dꞌara Jaꞌa egravera hojꞌaga ngara beꞌa Egravemu egraveegravenardquo
18 Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi pekadegravenge Yesus aku regravengu na ldquoLadheEgraveu degravenge hak ho babegravege-lalegraveta dhegraveusegravemi neꞌe naMupadꞌelo tadhamalaaegraveci hia jiꞌi segravena ka jꞌajꞌi mi buktirdquo
19 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoLadhemiu paguri era mola-megraveci ne pecamegravedꞌa egraveegravena Jaꞌa patitu kore hari leegraveegravenardquo
20 Te ngaa ra pabꞌala peka naldquoAbhu egravetu mia Te dhegraveu patituEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ne egravepanguru egravena tegraveu Tasamia ka Egraveu pekana Egraveu parluu dhoka tegravelu lodꞌo di segravenaka patitu more harirdquo
21 Te ngaa dhegraveu seꞌe reꞌa rare boeYesus peka lula-negraveti ngiꞌu Negravengu unuNa dhu nuka segravemi era mola-megraveci22De dꞌai legravepa lodꞌo limuri ropa Yesusmadhe hegraveia mamuri hari heka ana-ana madhutu Na sanegravedꞌe kegravena ngaadhu Na peka tegraveke degravenge regravengu Ka raparcaya ngaa dhu suri tegraveke egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Lamatua karegravei negravetiuru-uru ka degravenge ngaa dhu Yesuspeka mema degravenge regravengu
Lamatua Yesus neꞌa megraveu dꞌara dhegraveuaaꞌi-aaꞌi
23 Ka Yesus pea taha egravetu kotaYerusalem ho madhutu kalela Paskaegravetu egraveegravena Hegraveia dhegraveu ae regravedhi tadha-tadha malaa dhu Na tao ka ra par-caya Ne 24-25 Te ngaa Yesus legravekaboe regravengu lula neꞌa megraveu dꞌara dhegraveuaaꞌi-aaꞌi Negravengu parluu boe dhegraveu hopeka degravenge Ne lula Na neꞌa mema lemamuri degravenge tatao dhegraveu rai-haha
3Lamatua Yesus padhai lii degravenge
Nikodemus1 Abhu ca dhegraveu negraveti partei agama
Parisi ngara na Nikodemus Negravengune mese aae negraveti dhegraveu Yahudi 2 Categraveka na mai paraga degravenge Yesus remegraveda Hegraveia na padhai lii degravenge Yesusaku negravengu na ldquoAma Mese Jiꞌi ngeꞌa
na Lamatua ka dhu pua Ama ho ajꞌa-nori jiꞌi Te tadha-tadha malaa dhuAma tao segravera padꞌelo na Lamatua kadhu pangegravedꞌu koasa mi Ama Ladhesegravemi boe egraveegravena tatu tadha malaa seꞌebisa boe jꞌajꞌirdquo
3 Ka Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌaAa Jaꞌa neo peka segravemi neꞌe ku ladhedhegraveu rara iisi hari boe ne negravengu bisaboe jꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatuardquo
4 Hegraveia Nikodemus karegravei aku negravenguna ldquoTasamia dhegraveu dhu kapai le bisarara iisi hari ne Negravengu tatu bisaboemaso hari asa dꞌara kabake ina nasegravena ka ina na nara iisi hari ne Bisaboe sina mardquo
5 Ka Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌaTe ngaa Jaꞌa peka degravenge egraveu segravemi neꞌedhegraveu hudꞌi rara iisi ku re egravei segravena kajꞌajꞌi megraveu aa re roh ho jꞌajꞌi dhegraveu hiuDegravenge jꞌara neꞌe negravengu heka bisa jꞌajꞌidhegraveu unu Lamatua kegravena 6 Te dhegraveurai-haha ne rara iisi negraveti dhegraveu rai-haha te ngaa roh dhegraveu rara iisi hiunegraveti Roh Ama Lamatua 7 Baku malaaladhe Jaꞌa peka na lsquoMiu hudꞌi rara iisihiu ku ho abhu mamuri hiursquo 8 Egravedhipasoro ku degravenge lai ngegravelu Te laingegravelu gꞌoro madhutu dadꞌegravei na Egravedhibisa tadegravengi lii na te ngaa teꞌa boemai negraveti mia aa laꞌe asa mia Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu rara iisi hiu negraveti RohLamatua sama segravemi egraveegravena kahegravei Teegravedhi bisa ladhe tegravedhi Roh Lamatua taodhegraveu jꞌajꞌi hiu masi ka teꞌa boe tasamera mia jꞌara egraveegravena bisa jꞌajꞌirdquo
9 KaNikodemus karegravei na ldquoTasamiaka jꞌajꞌi segravemi egraveegravenardquo
10 Yesus bꞌala aku negravengu na ldquoEgraveune mese aae dhegraveu Israꞌel Tasamia kaegraveu meꞌa boe jꞌara seꞌe 11 Jaꞌa pekajꞌara dhu legraveke mola-mola Jaꞌa degravengedhegraveu-dhegraveu Jaꞌa ngeꞌa jꞌara seꞌe Te jiꞌijꞌajꞌi sakasii lula-negraveti jꞌara-jꞌara dhungegravedhi unu mi Te ngaa miu segravemiboe lii padhai jiꞌi 12 Miu moꞌo boelegraveka ropa Jaꞌa lole lula-negraveti jꞌara-jꞌaradhu jꞌajꞌi egravetu rai-haha ne Ngaa hariladhe Jaꞌa lole jꞌara-jꞌara dhu jꞌajꞌi egravetudedha-liru negravei Tatu miu asa legravekaboe 13 Abhu boe dhegraveu egraveci sa dhu
219 Mateos 2661 2740 Markus 1458 1529
Yohanis 314 177 Yohanis 331caꞌe laꞌe paraga degravenge Ama Lamatuaegravetu dedha-liru negravei Dhodhoka Jaꞌa dinuka Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nedhu puru mai negraveti Negravengu
14 Uru-uru segravera egravetu dꞌara mamooMusa kadhoe mege tabaga ciꞌu egravetukolo ajꞌu segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhulaladhe ne regravengu abhu mamuri Jꞌarasegravemi egraveegravena hudꞌi jꞌajꞌi ku mi dedhaJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neBegraveli-camegravedꞌa ra kadhoe Jaꞌa egravetu ajꞌu15 segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu par-caya Jaꞌa abhu mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe
16 Te Ama Lamatua sue seli dhegraveuaaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Negraveti egraveegravena kaNa pua Jaꞌa Ana mesa Na mai segravenaka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Jaꞌacegraveri eele boe negraveti Lamatua Degravengejꞌara ne regravengu abhumamuri dhu legravekedhu maꞌegravete boe 17 Lamatua pua boeJaꞌa Ana Na mai asa rai-haha ne hopamaꞌegravete hahuku dhegraveu Te ngaa Nahia Jaꞌa mai segravena ka patabuli dhegraveunegraveti koasa sasala-sasigo ra 18 AmaLamatua huku boe dhegraveu dhu par-caya Jaꞌa Te ngaa Negravengu dhu pa-maꞌegravete nare le hahukumi dedha dhegraveudhu parcaya boe lula regravengu parcayaboe Jaꞌa nuka Ana mesa negraveti AmaLamatua
19 Nuka segravemi neꞌe Lamatua hiale saraa ho pasaraa rai-haha ne Tengaa dhegraveu dꞌegravei risi mamuri egravetu dꞌaramaroga Regravengu roꞌo boe mamuri egravetudꞌara saraa lula tatao regravengu dhu legravekeboe Negraveti egraveegravena ka Ama Lamatuaneo huku si 20 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu tatao ra legraveke boe dꞌegravei boe saraaegraveegravena Regravengu dꞌegravei boe saraa ne dꞌeloregravengu segravena ka saraa ne baku pasab-hoka bhabhelu-katubꞌa ra 21 Te ngaadhu tao legraveke regravengu ara mai segravena kasaraa ne dꞌelo si Te saraa neꞌe ka dhupadꞌelo na regravengu dhu tao madhutudadꞌegravei Lamatuardquo
Lamatua Yesus degravenge Yohanis tukasarani
22 Ka Yesus degravenge ana madhutuNa segravera kalua negraveti kota Yerusalem te
ngaa regravengu pea taha egravetu rai YudeaEgravetu era neꞌe regravengu sarani dhegraveu23-24 Lodꞌo egraveegravena Herodes si dhaepamaso megraveka Yohanis tuka saraniasa dꞌara begravedho Aa Yohanis saranidhegraveu egravetu rae Ainon padegravetu degravenge raeSalim lula abhu egravei ae egravetu era egraveegravenaNegraveti egraveegravena ka dhegraveu aemai asa Yohanisho na sarani si
25 Madhutu adꞌa agama Yahudiladhe neo sabajꞌa hudꞌi pamegraveu uuruku iisi Egravetu era neꞌe abhu dhegraveu Yahudica dhegraveu dhu patao-palaha degravenge ana-ana madhutu Yohanis lula jꞌara egraveegravena26 Ka dhegraveu se mai asa Yohanis hegraveiara peka na ldquoAma Mese Sanegravedꞌe erado aadꞌo Dhegraveu dhu uru egraveegravena tengeama egravetu sebhe loko Yarden dhu amapeka na Negravengu egraveegravena Kristus Negravengusarani dhegraveu kahegravei Negraveti egraveegravena ka abhuheka dhegraveu dhumai asa jiꞌi Te lasi aaꞌiasa Negravengurdquo
27 Hegraveia Yohanis dhaa peka naldquoSegravemi neꞌe Dhegraveu bisa boe tao ngaaegraveci sa ladhe Ama Lamatua bhoke boejꞌara hia ne 28 Miu tadegravengi dhu jaꞌapeka le mola-mola degravenge miu nalsquoJaꞌa ne Kristus boe dhu egravedhi tataeTe ngaa Lamatua pua uuru jaꞌa maiho oti jꞌara hia Kristus Jꞌara na segravemiegraveegravena karsquo
29 Ladhe abhu pengantin dhegraveumone tatu abhu pengantin dhegraveubhegraveni kahegravei Te ngaa sakasii na dhutitu degravenge ne dꞌara na karejꞌe ladhetadegravengi lii padhai lii pengantin dhegraveumone Yesus ne sama segravemi pen-gantin dhegraveu mone Aa jaꞌa ne samasegravemi sakasii Na Negraveti egraveegravena ka limurine dꞌara jaꞌa karejꞌe-karae 30 Dhulegraveke ka Negravengu hudꞌi asa tabha kapaiaa hudꞌi laa jaꞌa asa kura jꞌajꞌi dhegraveuhahardquo
Dhegraveu dhu puru mai negraveti sorga31 Yohanis tuhu hari lii padhai na
aku negravengu na ldquoNegravengu ne mai negravetiAma Lamatua egravetu sorga negraveti egraveegravena kaNegravengu kapai risi aaꞌi Te ngaa jaꞌane dhoka mai negraveti rai-haha negraveti egraveegravena
314 Sensus 214-9 323-24 Mateos 143 Markus 617 Lukas 319-20 328 Yohanis 120
Yohanis 332 178 Yohanis 417-18ka jaꞌa egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Jaꞌa padhai liilula-negraveti jꞌara dhu biasa jꞌajꞌi egravetu rai-haha ne Te ngaa dhu mai negraveti AmaLamatua egravetu sorga tatu Negravengu kapairisi negraveti ngaa aaꞌi-aaꞌi 32Negravengu pekalula-negraveti ngaa dhu negravedhi degravenge ngaadhu Na tadegravengi le Te ngaa dhegraveusegravemi boe lii padhai Na 33 Ladhe dhegraveusegravemi rare ngaa dhu Dhegraveu negraveti dedha-liru ne peka egraveegravena padꞌelo bukti kahegraveina negravengu parcaya lii padhai AmaLamatua egraveegravena legraveke tareꞌa 34 Dhegraveudhu Lamatua pua mai egraveegravena lole liimoa Ama Lamatua Te Ama Lamatuahia le Negravengu Roh Na dhu degravenge boetoo-lane 35Te Ama egravetu sorga sue AnaNa titu kegravena Aa Na pangegravedꞌu aaꞌimegraveu-megraveumi dꞌara adhe-aai Ana Na36Ka dhegraveu dhu parcaya Ana ne regravenguabhu mamuri dhu legraveke dhu maꞌegraveteboe Te ngaa dhegraveu dhu parcaya boeNe aa tao boe madhutu lii moa Naregravengu abhu boe mamuri egraveegravena TatuAma Lamatua nasa ka huku sirdquo
4Lamatua Yesus padhai lii degravenge
bhegraveni ca dhegraveu egravetu Samaria1-2 Ladhe pasoro Yohanis degravenge
Yesus ana-ana madhutu Yesus mu-lai sarani dhegraveu dhu madhutu Ne aerisi negraveti Yohanis Yesus sarani boedhegraveu dhodhoka ana madhutu Na kadhu sarani si Ka ropa Yesus neꞌana dhegraveu negraveti partei agama Parisireꞌa na Yesus si sarani dhegraveu ae risi3 hegraveia Negravengu degravenge ana madhutu Nategraveke eele rai Yudea legravepa hari asapropensi Galilea 4 Te ngaa kakakoregravengu egraveegravena re propensi Samaria asapropensi Galilea 5 Egravetu dꞌara kakakora regravengu dꞌai kota egraveci egravetu Samariangara na Sikar padegravetu degravenge rai dhuYakob hia ana na Yusuf 6-8 Egravetu eraneꞌe abhu madha egravei egraveci ngara nalsquomadha egravei Yakobrsquo Dꞌai loo negravetu kuYesus si dꞌai era neꞌe Lula jꞌegravera negravetikakako deo na ka Yesusmadhegravedi tahaegravetu madha egravei neꞌe Ka ana madhutu
Na segravera tegraveke eele mesa Na lasi hegravelingangaꞌa egravetu dꞌara kota
Hegraveia bhegraveni ca dhegraveu negraveti kota egraveegravenamai usu egravei Ka Yesus manegravengi ne egraveiaku Negravengu na ldquoJaꞌa bisa kinu egravei cikidordquo
9 Te ngaa bhegraveni ne cagꞌagꞌa luladhegraveu Yahudi tema boe padhai liidegravenge dhegraveu Samaria Ka bhegraveni nekaregravei Yesus aku negravengu na ldquoEgraveu dhegraveuYahudi Jaꞌa ne dhegraveu Samaria Salaboe ne ladhe Egraveu manegravengi jaꞌa egravei hominurdquo
10 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSegravemi neꞌe Ladhe egraveu meꞌa ngaa dhuAma Lamatua neo hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌiaa ladhe egraveu tadhe Jaꞌa ne cee dhumanegravengi egraveu egravei ne na tatu egraveumanegravengihari egravei negraveti Jaꞌa Pe Jaꞌa hia egraveu egravei dhunegraveti mamurirdquo
11 Ka bhegraveni ne bꞌala peka na ldquoEgraveudegravenge boe sabha uusu Aa madha egraveine maregravema Negraveti mia Egraveu abhu egravei dhunegraveti mamuri egraveegravena Egravei egraveegravena abhu egravetumia hari 12 Abhu egravetu mia Egraveu kapairisi negraveti baki egravedhi Yakob Negravengu kadhu tegraveke eele madha egravei ne hia jiꞌiAa negravengu ana-ana na degravenge badha-manu na rinu negraveti egravei neꞌe kahegraveirdquo
13 Hegraveia Yesus peka na ldquoSanegravedꞌe eeDhegraveu dhu tema rinu negraveti madha egraveine egraveegravena na koko-kamango hari 14 Tengaa dhegraveu dhu rinu egravei dhu Jaꞌa hiaegraveegravena na koko-kamango heka Te egraveidhu Jaꞌa hia egraveegravena nuka segravemi egraveimadhadhu sabhoka asa liꞌu Egravei ne negravetimamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boerdquo
15 Ka aku dhegraveu bhegraveni ne na ldquoLadhesegravemi egraveegravena na Egraveu hia ku jaꞌa egraveiegraveegravena segravena ka jaꞌa koko-kamango iaka Degravenge segravemi egraveegravena jaꞌa mai hekapahari-pahari asa neꞌe ho usu egraveirdquo
16 Hegraveia Yesus peka degravenge ne ldquoSegravemineꞌe Egraveu legravepa lamu paroa ku dhegraveuegravemu mu mai asa neꞌerdquo
17-18 Ka bhegraveni ne dhaa peka na ldquoTengaa jaꞌa degravenge boe dhegraveu egravemurdquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoTareꞌa Egraveupeka mola-mola egraveegravena Te egraveu leo
335 Mateos 1127 Lukas 1022 45 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 3319 Yosua 2432 49 Esra41-5 Nehemia 41-2 410 Yermia 213 Sakaria 148 Yeskial 479
Yohanis 419 179 Yohanis 438megravedhi le egravemu legravemi hari Aamone dhulimuri ne dhegraveu egravemu egraveu boerdquo
19 Ka bhegraveni ne lii peka na ldquoIra iiJaꞌa heka keꞌa kegravena Ama ne ca dhegraveunegraveti dhegraveu regraveti lii padhai Lamatua20 De jaꞌa neo karegravei Begravei-baki jiꞌi dhegraveuSamaria pahaha iisi mi Ama Lamatuaegravetu ledhe Gerisim Te ngaamiu dhegraveuYahudi peka na ladhe neo sabajꞌami Ama Lamatua dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌilasi ku asa kota Yerusalem MadhutuAma mia ka dhu legravekerdquo
21 Yesus dhaa na ldquoEgraveu parcaya ku liiJaꞌa ne te dhu legraveke segravemi neꞌe ku Dhegraveuneo pahaha iisi mi Ama Lamatua egravetuledhe neꞌe do egravetu Yerusalem pedꞌai lodꞌo na dua era se guna heka22 Miu dhegraveu Samaria meꞌa megraveu boemi cee ka miu pahaha iisi Te ngaajiꞌi dhegraveu Yahudi ngeꞌa megraveu lula-negravetiAma Lamatua dhu jiꞌi pahaha iisimi Negravengu Te Negravengu neo pake jiꞌiho bhoke jꞌara segravena ka dhegraveu bisaabhumamuri negraveti koasa sasala-sasigoregravengu 23 Pe dꞌai lodꞌo na nuka mulaineꞌe ne dhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa pahahaiisi mi Ama egravedhi egravetu sorga na regravengupahaha iisi mi Negravengu madhutu RohNa aa madhutu ngaa dhu legraveke TeAma egravetu sorga dꞌegravei dhegraveu segravemi segraveradhu pahaha iisi mi Negravengu 24 TeLamatua egraveegravena roh De dhegraveu dhupahaha iisi mi Negravengu hudꞌi pahahaiisi madhutu ku Roh Na aa madhutungaa dhu legravekerdquo
25 Ka dhegraveu bhegraveni ne lii peka naldquoJaꞌa keꞌa le Mesias neomai egraveegravena dhudhegraveu peka na lsquoKristusrsquo Ama Lamatuapadhadha tegraveke neo hia mai Ladhe Namai ka tatuNegravengubhokepaledꞌa aaꞌi-aaꞌi mi jiꞌirdquo
26 Hegraveia Yesus bꞌala na ldquoNegravenguegraveegravena nuka Jaꞌa dhu padhai lii degravengeegraveu nerdquo
27 Ropa Negravengu padhai lii era anamadhutu Na segravera legravepa negraveti dꞌara kotaRegravengu malaa lula regravengu regravedhi Yesusdhu padhai lii degravenge bhegraveni Samariaca dhegraveu Te ngaa ca dhegraveu sa baniboe karegravei dhegraveu bhegraveni na ldquoEgraveu parluu
ngaardquo Aa egraveci sa bani boe karegravei Yesuskahegravei peka na ldquoNga tao ka Ama pad-hai lii degravenge dhegraveu bhegraveni nerdquo
28 Ka bhegraveni ne tegraveke eele gꞌala naegravetu era egraveegravena laꞌe asa dꞌara kota Hegraveiana lolo degravenge dhegraveu egravetu segravera peka na29 ldquoMai lati ladhe ku Dhegraveu negravei laaTe Na bhoke patalele aaꞌi le ngaa-ngaa dhu jaꞌa adꞌu-ue kegravedhi Tao-tao Negravengu neꞌe ka Kristus dhu AmaLamatua pamoa hia mairdquo 30 Hegraveiadhegraveu ae kalua negraveti dꞌara kota lasilaladhe Ne
31 Lodꞌo bhegraveni ne laꞌe asa kotahegraveia ana madhutu Na peka degravenge NeldquoAma Mese Mai ka taꞌardquo
32 Te ngaa Na dhaa peka na ldquoJaꞌaabhu le ngangaꞌa dhu miu meꞌa boerdquo
33 Ka ana madhutu Na pakaregravei egravecidegravenge egraveci aku regravengu na ldquoTasamiane Cee ka dhu regraveti ngangaꞌa hia Nerdquo
34 Te ngaa Yesus peka degravenge regravenguna ldquoSegravemi neꞌe Ama Lamatua pua Jaꞌamai segravena ka tao madhutu dadꞌegravei Naaa pakako sasabꞌa-laꞌaNa toke dꞌai egraveleNeꞌe ne nuka segravemi ngangaꞌa-nginudhu Jaꞌa abhu 35 Miu ladhe ku asadꞌara oka-tedhe aa mi kasere segravekuele boe miu peka na lsquoDi egravepa hegraveru kaheka bisa puru are kegravenarsquo Naneneee Jaꞌa pasanegravedꞌe miu Ladhe miulaladhe paie-iie are egravetu dꞌara oka-tedhe dꞌai le lodꞌo puu-gꞌegravetu Oka-tedhe segravera nuka segravemi dhegraveu-dhegraveu dhumai asa egravedhi Te regravengu seꞌe ka dhusadia le parcaya Jaꞌa 36Mesa boe segravemiseꞌe di te dhegraveu dhu puu-gꞌegravetu segraverapakaboko hua-hela egravetu dꞌara gudꞌaregravengu mulai segravemi rare rui-jꞌajꞌegravera raRegravengu seꞌe nuka segravemi dhegraveu padꞌelojꞌara segravena ka dhegraveu parcaya mi AmaLamatua ho abhu mamuri dhu legravekedhu maꞌegravete boe Degravenge jꞌara segravemiegraveegravena dhegraveu segravele hini degravenge dhegraveu puu-gꞌegravetu bisa sama-sama karejꞌe-karae37 Dhegraveu peka na lsquoDhegraveu egraveci segravele hinidhegraveu leo ka dhu kaboko isi rairsquo Egraveegravenalegraveke kegravena 38 Jaꞌa pua-paleha miu holami kaboko isi rai negraveti sasabꞌa dhegraveu
420 Ledhe Gerisim egraveegravena padegravetu degravenge rae Sikem egravetu propensi Samaria Egravetu sasuri lii Yunani dhokasuri na ldquoegravetu ledhe neꞌerdquo Te ngaa dhegraveu dꞌegravelu-megraveu se peka ngara ledhe ne nuka ldquoGerisimrdquo
Yohanis 439 180 Yohanis 53leo Mema sasabꞌa miu boe te ngaamiu abhu leto negraveti rui-jꞌajꞌegravera regravengurdquo
39 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egravetu dꞌara kotaSamaria ae ka dhu parcaya Yesus lulalii padhai bhegraveni ne dhu peka na ldquoNabhoke patalele aaꞌi le ngaa-ngaa dhujaꞌa adꞌu-ue kegravedhirdquo 40 Ka ropa dhegraveuseꞌe mai dꞌai madha Yesus ra pamakoNe peka na ldquoAma pea ku laa degravengejiꞌi mi neꞌerdquo Hegraveia Yesus pea degravengedhegraveu se dua lodꞌo
41 Aa dhegraveu leo ae kahegravei dhu parcayaNe lula lii padhai Na 42Hegraveia dhegraveu sepeka degravenge dhegraveu bhegraveni ne aku regravenguna ldquoMedꞌa na jiꞌi nanene dhoka lii egraveudi Te ngaa neꞌe ne jiꞌi parcayaNe lulajiꞌi nanene lii padhai Na patoo madhadegravenge madha Jiꞌi ngeꞌa tareꞌa naDhegraveuneꞌe ne ka dhu bisa patalale egravedhiaaꞌi-aaꞌi ti egravetu rai-haha ne negraveti koasasasala-sasigo egravedhirdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌanegraveti ana pegawi ca dhegraveu
43 Hegraveia Yesus si tegraveke eele era egraveegravenapakegravedꞌi lasi asa propensi Galilea44 (Ca tegraveka Yesus dhu peka negravedhi naldquoDhegraveu dꞌegravei boe pakabꞌua dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua negraveti rae egraveta-egravesu nardquo) 45 Uru egraveegravena lodꞌo dhegraveudhae tao megraveka kalela Paska dhegraveuGalilea ae ka dhu lasi asa Yerusalemsegravena ka tao lodꞌo hua iia egravetu negravei Karegravedhi aaꞌi-aaꞌi kahegravei dhu Yesus taoegravetu Yerusalem Negraveti egraveegravena ka lodꞌo Nalegravepa asa Galilea dhegraveu segravemi Ne degravengebeꞌa 46 Ka Yesus si lasi hari asa raeKana egravetu propensi Galilea Egravetu eraneꞌe ka dhu Yesus tao negravedhi egravei jꞌajꞌianggor
Lodꞌo egraveegravena abhu pegawi ca dhegraveudhu pea egravetu kota Kapernaum Anamone na dhu pegravedꞌa 47 Ropa pegawine tadegravengi Yesus legravepa le asa Galileanegraveti propensi Yudea hegraveia caꞌe laꞌeasa rae Kana ho tenge Yesus Ropaparaga degravenge Ne ka na pamako segravena
ka Yesus puru laꞌe ho puri-paꞌegravele anananegraveti papegravedꞌa-taregravegu Te anane dhupegravedꞌa oe madhe
48 Ka Yesus peka degravenge pegawi neldquoLadhe miu megravedhi boe tadha-tadhamalaa dhu Jaꞌa tao na miu moꞌo boelegraveka Jaꞌardquo
49 Te ngaa pegawi ne dhaa akunegravengu na ldquoAma lati ku laa Te aadꞌona ana jaꞌa madherdquo
50 Hegraveia Yesus lii degravenge ne ldquoLegravepa kaTe ana mu mamurirdquo
Ka na legravepa degravenge ka lula negravenguparcaya lii padhai Yesus 51 Ropapegawi ne egravetu talora jꞌara era dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na mai paraga degravenge neka ra peka na ldquoAma susa ia ka te anaama egravele le negraveti papegravedꞌardquo
52 Ka na karegravei si ldquoNa egravele dꞌara hakepegraveri sardquo
Ka dhegraveu se dhaa peka na ldquoKaregraveimedꞌa lodꞌo titu mera dꞌara hake egravecisa maringi-sagoro na egravele degravenge kardquo53 Hegraveia pegawi ne ngee negravedhi degravengena ana na beꞌa le ropa Yesus pekana ldquoAna ama egravele le negraveti papegravedꞌardquo Kapegawi ne degravenge isi egravemu na aaꞌi-aaꞌiparcaya Yesus
54 De neꞌe ne tadha malaa ka duadhu Yesus tao lodꞌo Na kalua negravetiYudea laꞌe asa Galilea
5Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
karuku egraveci egravetu kolam Batesda1 Negravebhu boe negraveti egraveegravena abhu lodꞌo
hua iia agama Yahudi Ka Yesus silasi asa kota Yerusalem 2 Egravetu negraveiabhu kolam cue dhu degravenge legravemi terasdhu padegravetu degravenge hegravebꞌa babegravedho egravecidhu dhegraveu peka na Babegravedho Kahibꞌi-Kalegravebho Degravenge lii Aram kolam nengara na lsquoBatesdarsquo 3 Dhegraveu pegravedꞌa ae-ae dhu temamate egravetu teras seꞌe Dhegraveupegravedꞌa se nuka segravemi dhegraveu begravedhudhegraveu karuku degravenge dhegraveu bisa boeeso [Regravengu se mate ladhe pegraveri lodꞌo
444 Mateos 1357 Markus 64 Lukas 424 445 Yohanis 223 446 Yohanis 21-11 52 Abhu egravetu dꞌara sasuri lii Yunani cahagꞌe suri na lsquoBetesdarsquo cahagꞌe hari lsquoBetsatarsquo aa abhu kahegraveilsquoBetsaidarsquo Babegravedho Kahibꞌi-Kalegravebho abhu kahegravei egravetu sasuri Nehemia 3132 1239 Kota Yerusalem abhubabegravedho ae dhu maso asa dꞌara kota Babegravedho dhu leo segravera gaguna baka-leo Uru-uru segravera dhegraveu pakeBabegravedho Kahibꞌi-Kalegravebho ne ho eo kahibꞌi-kalegravebho maso re era egraveegravena
Yohanis 54 181 Yohanis 523egravei ne mulai degravenge gagegravebꞌo 4 Te categraveka-tegraveka ana pajuu Lamatua negravetisorga maso uru asa dꞌara egravei ne ho nagagegravebꞌo egravei ne Ho ladhe cee dhu masouru asa dꞌara egravei ne papegravedꞌa negravengu egraveledegravenge]dagger
5 Egravetu era neꞌe abhu ca dhegraveu dhupegravedꞌa tegravelu nguru aru tegraveu le 6 HegraveiaYesus ladhe negravedhi dhegraveu ne jꞌunu egravetuegraveegravena Negravengu neꞌa dhegraveu ne dhu pegravedꞌanegravebhu le ka Na karegravei ne aku Negravenguna ldquoEgraveu neo egravele negraveti papegravedꞌa dordquo
7 Hegraveia dhegraveu ne dhaa na ldquoKoꞌoAma Te ngaa ako carui ka ladhe egraveine mulai gagegravebꞌo abhu boe ca dhegraveusa dhu dedꞌe jaꞌa ho pamaso asa dꞌaraegravei ne Ladhe jaꞌa segraveku maso na abhule dhegraveu leo dhu maso uuru negraveti jaꞌardquo
8 Ka Yesus pua ne aku Negravengu naldquoTitu ka Lulu dhegravepi egraveu ho legravepakardquo 9Ropa Yesus padhai lii nare hegraveiadhegraveu ne egravele degravenge ka negraveti karuku naKa na kegravedꞌi dedꞌe negraveti dhegravepi na hegraveialaꞌe degravenge ka
Jꞌara ne jꞌajꞌi legraveke degravenge lodꞌo saba-jꞌa dhegraveu Yahudi 10 Ka ama-ama dhegraveuYahudi jegraveke dhegraveu dhu heka egravele negravetipapegravedꞌa ne aku regravengu na ldquoWehEgraveu meꞌa do aadꞌo Doe neꞌe nelegraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌa Mad-hutu atora agama egravedhi dhegraveu bisa boenedhe dhegravepi na te egraveegravena ngara nasasabꞌardquo
11 Ka na dhaa aku negravengu na ldquoAma-ama Baku nasa degravenge jaꞌa Te Dhegraveudhu puri-paꞌegravele jaꞌa dhu paredha jaꞌapeka na lsquoLulu dhegravepi egraveu ho legravepa karsquo rdquo
12 Hegraveia dhegraveu se karegravei ne ldquoCee kadhu pua egraveu nedhe dhegravepi egraveegravenardquo
13 Te ngaa dhegraveu dhu egravele negraveti pegravedꞌane tadhe boe na Yesus ne cee TeYesus dhu kalua le mau-mau luladhegraveu ae egravetu egraveegravena
14 Negravebhu boe ka Yesus paragadegravenge dhegraveu ne egravetumadha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ka Yesus pekadegravenge ne aku Negravengu na ldquoNanene Egraveuegravele le negraveti papegravedꞌa egraveu Baku adꞌu-ue
hari sasala segravena ka egraveu baku abhu harijꞌajꞌegravera dhu bia risirdquo
15 Hegraveia dhegraveu ne laꞌe asa ama-amadhegraveu Yahudi se ka na lolo pekana ldquoDhu puri-paꞌegravele jaꞌa negraveti papegravedꞌaegraveegravena ngara na Yesusrdquo 16 Negraveti egraveegravenaka ra mulai pajꞌegravera Yesus lula Negravengupaꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa legraveke degravenge lodꞌomanegravengi-mangajꞌi
17 Te ngaa Yesus peka degravenge raldquoSegravemi neꞌe Ama Ku ae boe negravetisasabꞌa-laꞌa Na De Jaꞌa sabꞌa taruukahegraveirdquo
Lamatua Yesus mangaku na Negravengune Ana Ama Lamatua
18 Lula ama-ama dhegraveu Yahudi secap le peka na Yesus sisu atoralodꞌo ae sasabꞌa regravengu negraveti egraveegravena kara tenge-tenge jꞌara tasamia ho pa-madhe Ne Risi-risi hari Na pekana Ama Lamatua egraveegravena Ama NegravenguDegravenge lii padhai segravemi neꞌe Negravengu taoiisi Na sama segravemi Ama Lamatua
19 Ka Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoTareꞌa Jaꞌa peka memana Jaꞌa bisa boe tao ngaa-ngaa mad-hutu dꞌara Jaꞌa unu Ku Te Jaꞌa neAna Ama Lamatua Negraveti egraveegravena ka Jaꞌabisa sabꞌa dhodhoka madhutu ngaadhu Jaꞌa kegravedhi Ama Ku sabꞌa Jaꞌakegravedhi Ama Ku tao ngaa na Jaꞌa taomadhutu segravemi egraveegravena kahegravei 20Ama Kuegravetu sorga sue Jaꞌa nuka Ana Na Napadꞌelo degravenge Jaꞌa kahegravei aaꞌi-aaꞌi dhuNegravengu tao Na neo padꞌelo degravenge Jaꞌajꞌara-jꞌara dhu kapai risi hari segravena kamiumegravedhi aa asa tabhamalaa 21AmaKu pamamuri hari dhegraveumadhe Segravemiegraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa hia ma-muri dhu legraveke mi cee egraveegravena ka dhumadhutu dadꞌegravei Jaꞌa 22 Dhu mola-mola segravemi neꞌe ka Ama Ku mesaNa pamaꞌegravete boe hahuku mi dhegraveuTe ngaa Na pangegravedꞌu aaꞌi hak egraveegravenami Jaꞌa te Jaꞌa ne Ana Na HegraveiaJaꞌa ka dhu pamaꞌegravete na tatao dhegraveulegraveke do aadꞌo 23 Ama Ku dꞌegravei segravenaka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi pakabꞌua Jaꞌa samasegravemi regravengu pakabꞌua Negravengu kahegraveiTe dhegraveu dhu pakabꞌua boe Jaꞌa Ana
dagger 54 Lii dhu egravetu dꞌara kurung abhu boe egravetu dꞌara sasuri Lii Yunani dhu beꞌa risi degravenge dhu uru-urutegraveka 510 Nehemia 1319 Yermia 1721
Yohanis 524 182 Yohanis 544Negravengu ne egraveci egraveegravena ka regravengu pakabꞌuaboe Ama Ku dhu pua Jaꞌa mai
24 Tareꞌa Jaꞌa peka mema Dhegraveudhu tareꞌa-reꞌa nanene lii padhai Jaꞌaaa parcaya Ama Lamatua dhu puaJaꞌa mai na negravengu abhu mamuri dhulegraveke dhu maꞌegravete boe Lamatua hukuheka negravengu Te dhegraveu egraveegravena abhu hekahahuku madhe te ngaa negravengu jꞌa-jꞌi le dhegraveu dhu mamuri taruu degravengeLamatua 25 Tareꞌa Jaꞌa peka memadegravenge miu kegravena Lodꞌo na degravetu lelimuri ne dhu jꞌajꞌi le nuka dhegraveu-dhegraveu madhe nanene lii Jaꞌa Ana AmaLamatua Te dhegraveu dhu nanene degravengesegravemi nare lii padhai Jaꞌa negravengu abhumamuri dhu legraveke 26 Mamuri aaꞌi-aaꞌi kapua na negraveti Ama Ku Negravenguhia Jaꞌa mamuri dhu legraveke kahegravei TeJaꞌa ne Ana Na 27 Ama Ku pangegravedꞌukoasa degravenge hak mi Jaꞌa kahegravei segravenaka pamaꞌegravete hahuku mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra lula Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa 28 Miu baku malaa teciki ooꞌe hari dhegraveu madhe aaꞌi-aaꞌira tadegravengi lii padhai Jaꞌa 29 Hegraveia ramamuri hari Ka regravengu kalua negravetidꞌara roꞌa ra Dhegraveu dhu uru segraveratao beꞌa abhu mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe Te ngaa dhegraveu dhu urusegravera adꞌu-ue bhabhelu-katubꞌa pasaehahuku taruurdquo
Abhu sakasii ae dhu peka lula-negravetiLamatua Yesus
30 Yesus tuhu hari lii padhai NaakuNegravengu na ldquoJaꞌa bisa boe tao ngaa-ngaa ladhe dhae tadegravengi megraveka negravetiAma Ku Ladhe Jaꞌa tadegravengi koreku heka Jaꞌa pamaꞌegravete lii langu dhegraveukegravena Negraveti egraveegravena ka ngaa dhu Jaꞌa pa-maꞌegravete segravera legraveke mola-mola Te Jaꞌakoꞌo boe madhutu dadꞌegravei Jaꞌa mesaKu te ngaa Jaꞌa madhutu dadꞌegravei AmaKu Lula Negravengu ka dhu pua Jaꞌa mai
31 Legraveke iia boe ladhe Jaꞌa mesaku dhu padhue-padhai lula-negraveti ngiꞌuJaꞌa 32 Te ngaa abhu dhegraveu leo kahegraveidhu jꞌajꞌi sakasii lula-negraveti Jaꞌa Aa Jaꞌakeꞌa lii padhai negravengu lula-negraveti Jaꞌalegraveke tareꞌa-reꞌa 33Miu dhupuamegravedhi
dhegraveu lasi pakaregravei degravenge Yohanis tukasarani Ka na peka legraveke lula-negraveti Jaꞌane 34 Aa te ngaa Jaꞌa parluu boe liisakasii negraveti dhegraveu rai-haha Te ngaaJaꞌa pasanegravedꞌe lii seꞌe segravena ka miubisa pakajꞌegraveu negraveti koasa sasala-sasigomiu 35 Lii padhai Yohanis ne nukasegravemi labhu egraveci dhu heo pasaraa miuRopa heo na dꞌelo miu era dꞌara miukarejꞌe-karae
36Aa te ngaa Jaꞌa abhuDhegraveu egraveci dhukapai risi eele negraveti Yohanis dhu pekamola-mola lula-negraveti Jaꞌa ne Negravengunuka AmaKu egravetu sorga dhu pangegravedꞌumi Jaꞌa sasabꞌa ae-ae segravena ka sabꞌatoke paꞌegravele Sasabꞌa ae seꞌe ka dhujꞌajꞌi mi tadha na Ama ka dhu puaJaꞌa 37 Lula Negravengu ka dhu pua-palehaJaꞌa Negravengu ka dhu peka mola-molalula-negraveti Jaꞌa kahegravei Miu mesa mitadegravengi megravedhi megraveka lii Negravengu dopatoo madha degravenge madha aa ladhemegravedhi megraveka regravehu Na 38 Lii Holo-Nori Lamatua mamuri boe egravetu dꞌaramiu lula miu parcaya boe Jaꞌa dhuNegravengu pua mai 39 Miu dꞌegravei parisatoke lutu Sasuri Mola-Megraveci Lamatualulamiu pangee na begraveli-camegravedꞌamiuabhu jꞌara ho abhu mamuri dhu legravekedhu maꞌegravete boe Aa te ngaa Sasurisegravera ka dhu lole lula-negraveti Jaꞌa ne 40Tengaamiumoꞌo boe aramai asa Jaꞌa hojꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa segravena ka abhu mamuridhu legraveke dhu maꞌegravete boe
41 Jaꞌa parluu boe dhegraveu dedꞌe ko-longara Jaꞌa padedha-dedha 42 LulaJaꞌa keꞌa megraveu dꞌara iiki miu Negravetiegraveegravena ka Jaꞌa keꞌa na miu sue boeAma Lamatua 43 Jaꞌa mai asa rai-haha ne lula Ama Ku dhu negravedꞌu koasaka pua Jaꞌa mai Te ngaa miu moꞌoboe segravemi mere Jaꞌa Aa te ngaaladhe dhegraveu leo dhu mai pake koasanegravengu miu segravemi mere ne degravenge beꞌa44Miu egraveci degravenge egraveci dꞌegravei segravena ka abhukoa-kadꞌiri Te ngaa miu pusi-pahaeboe ladhe Ama Lamatua koa miu doaadꞌo Aa te ngaa Negravengu egraveegravena AmaLamatua Abhu boe dhu leo De ladhemiu pahae boe Ne na tasamia miu
529 Daniel 122 533 Yohanis 119-27 327-30 537 Mateos 317 Markus 111 Lukas322
Yohanis 545 183 Yohanis 621bisa parcaya Negravengu
45 Baku pangee na Jaꞌa pegraveci sasalami dedha miu egravetu katanga madhaAma Ku Aadꞌo Dhu pegraveci sasala sadedha miu nuka Musa Aa te ngaaera maena miu ka negravengu lula negravenguka dhu hia miu Atora Ama Lamatua46 De ladhe miu legraveka Musa tatu miuparcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa Te negravengu kadhu suri lula-negraveti Jaꞌa ne 47 Te ngaalula miu parcaya egravera boe mi ngaa dhuna suri tasamia ka miu bisa legraveka ngaadhu Jaꞌa peka-padhai Aadꞌo sinamardquo
6Lamatua Yesus pangaꞌa dhegraveu legravemi
riho risi(Mateos 1413-21 Markus 630-44
Lukas 910-17)1-4 Lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudi
oe degravetu Hegraveia Yesus si lasi asacabegraveka dano Galilea (Ngara leo danone lsquodano Tiberiasrsquo) Dhegraveu ae dhumadhutu Ne lula regravedhi tadha-tadhamalaa dhu Na tao lodꞌo puri-paꞌegraveledhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa Dꞌai cabegraveka danoYesus degravenge ana-ana madhutu Nacaꞌe asa ledhe iiki egraveci Hegraveia ra mad-hegravedi egravetu era egraveegravena
5 Ropa Yesus ladhe negravedhi dhegraveu aemai pakaboko hegraveia Na karegravei anamad-hutu Na ca dhegraveu ngara na Pelipusaku Negravengu na ldquoEgravetu era mia egravedhi bisahegraveli ngangaꞌa ho hia dhegraveu se raꞌardquo6 Yesus neꞌa le ngaa dhu Negravengu neotao Te ngaa Na peka segravemi egraveegravena segravenaka neo segraveku Pelipus
7 Ka Pelipus dhaa na ldquoWaa Masika gaji tuka ca dhegraveu dua ngasu lodꞌoegraveegravena ka dꞌaimegravekahegraveli roti ho pangaꞌadhegraveu udhu sobhu-sobhu se Masi kaca dhegraveu abhu roti ciki ooꞌe egraveegravena kapadꞌai boe hegraveirdquo
8 Hegraveia ca dhegraveu hari negraveti ana mad-hutuNa ngara naAnderias ari SimonPetrus peka degravenge Yesus aku negravenguna 9 ldquoAma Ana iiki egraveci egravetu neꞌe negravetiroti legravemi bua degravenge iꞌa dua ngiꞌu
Te ngaa dꞌai dhegraveu ae-ae se raꞌa doaadꞌordquo
10 Egravetu era neꞌe jꞌuꞌu muri ae-aeKa Yesus peka degravenge ana madhutuNa ldquoAtor si madhegravedirdquo Hegraveia dhegraveu semadhegravedi ka Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae titukegravena Dhegraveu mone di pe dꞌai legravemi rihodhegraveu sa
11 Hegraveia Yesus nare roti se ka Namanegravengi makasi mi Ama Lamatua KaNa pangegravedꞌumi anamadhutuNa segraveraSegravena ka regravengu bagi hia dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra Na tao segravemi egraveegravena kahegravei degravengeiꞌa segravera Dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi raꞌa tokebegravecu
12 Ropa raꞌa toke begravecu hegraveia Yesuspeka degravenge ana-anamadhutu Na akuNegravengu na ldquoPakaboko mere ngangaꞌadhu sisa seꞌe segravena ka baku core eeleiia dꞌarardquo 13Ka ra pakaboko ngangaꞌadhu sisa negraveti roti legravemi bua deo sapegravenu canguru dua soe
14 Ropa dhegraveu ae-ae se ladhe regravedhitadha malaa dhu Yesus tao ne hegraveia rapeka na ldquoIra ii Negravengu ne tatu Dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua dhu Najaji le neo hia mairdquo 15 Yesus neꞌa nadhegraveu se neo laka-seti Ne segravena ka jꞌajꞌidhegraveu aae Hegraveia laꞌe tegraveke eele si ka Nacaꞌe asa era kajꞌegraveu egravetu ledhe iiki egravecisegravena ka Negravengu mesa Na egravetu era egraveegravena
Lamatua Yesus kako egravetu dedha egravei(Mateos 1422-33 Markus 645-52)
16 Ropa lodꞌo heka cegravena ana-anamadhutu Yesus puru lasi asa sebhedano 17Yesus mai megraveka paꞌegraveci degravengeregravengu Ka ra caꞌe koha cue hegraveiara tuku lasi asa kota Kapernaum egravetucabegraveka dano Ropa regravengu pakegravedꞌilodꞌo dhu maroga le 18 Lula ngegraveluaae ka naha mulai kapai 19 Ropaana madhutu Yesus seꞌe tuku kajꞌegraveupe dꞌai legravemi kilometer sa hegraveia ladheregravedhi Yesus dhu kako re dedha egravei Namai padegravetu-degravetu degravenge koha regravenguka ra madhaꞌu titu kegravena 20 Te ngaaYesus lii degravenge ra aku Negravengu naldquoBaku madhaꞌu Te Jaꞌa nerdquo 21 Negravetiegraveegravena ka regravengu madhaꞌu heka Aara neo segravena ka Yesus caꞌe sama-sama
69 Sasuri uuru lii Yunani peka na roti segravera tao negraveti krithinos Alkitab lii Idhonesia suri na lsquojelairsquoLamusi na oe segravemi tarae
Yohanis 622-24 184 Yohanis 640degravenge regravengu Cagꞌagꞌa laa koha nedꞌai le dae dhu regravengu neo lasi
Dhegraveu ae mai tenge Lamatua Yesus22-24 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu ae segravera
egravetu cabegraveka dano era Regravengu padegravetuiiki degravenge era dhu medꞌa na Yesusmanegravengi makasi mi Ama Lamatuaropa hia si raꞌa Hegraveia dhegraveu se reꞌa namedꞌa na koha dhoka cue di egravetu eraegraveegravena Te ngaa ana madhutu Yesus sepake koha ne lasi tegraveke eele era neꞌeaa Yesus dhu caꞌe boe degravenge regravengu
Te ngaa abhu pegraveri-pegraveri koha leonegraveti kota Tiberias dhu lasi-mai egravetuera egraveegravena Hegraveia ropa dhegraveu ae se reꞌana Yesus degravenge ana-ana madhutu Nadhu aadꞌo heka ka ra caꞌe koha leosegravera lasi tenge Yesus asa Kapernaumegravetu cabegraveka dano
Lamatua Yesus nuka segravemi Roti dhunegraveti mamuri
25 Ka ra paraga degravenge Yesus egravetucabegraveka dano Hegraveia ra karegravei Yesus akuregravengu na ldquoAma Mese Ama dꞌai eraneꞌe sange mera mia sardquo
26 Yesus dhaa na ldquoDhu legraveke segravemineꞌe miu se tenge Jaꞌa lula boemiu megravedhi le tadha-tadha malaa tengaa lula Jaꞌa pangaꞌa miu toke begravecu27 Nanene paie-iie Baku sabꞌa tengedhoka ngangaꞌa di dhu begraveli-camegravedꞌaele iie dꞌara Te ngaa beꞌa risi miusabꞌa segravena ka abhu ngangaꞌa dhu tahataruu dhu negraveti mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe Te Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa ka dhu bisa hiamiu mamuri egraveegravena Te Ama egravetu sorgapangegravedꞌu le hak mi Jaꞌa nerdquo
28 Hegraveia dhegraveu se karegravei aku regravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena na jiꞌi hudꞌi taotasamia segravena ka bisa pakako sasabꞌaAma Lamatuardquo
29 Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSasabꞌa Lamatua segravemi neꞌe ka miuhudꞌi parcaya ku Jaꞌa ne Te AmaLamatua ka dhu pua Jaꞌa mairdquo
30 Hegraveia dhegraveu se karegravei hari peka naldquoAma neo padꞌelo tadha malaa segravemingaa ho jiꞌi ngegravedhi aa parcaya AmaAa Ama neo tao ngaa hari hia jiꞌi
31 Nuka segravemi uru-uru segravera begravei-bakijiꞌi raꞌa roti manna egravetu dꞌara mamooEgraveegravena nuka segravemi dhu suri tegraveke egravetudꞌara Sasuri Ama Lamatua peka nalsquoNegravengu hia si roti dhumai negraveti dedha-liru segravena ka raꞌarsquo rdquo
32 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoJaꞌapeka dhu legraveke segravemi neꞌe uru egraveegravenaMusa boe ka dhu papuru roti egraveegravenanegraveti dedha-liru hia mi begravei-baki miuTe dhu papuru mai roti egraveegravena nukaAma Ku egravetu sorga Limuri ne Na sadiahia miu roti negraveti liru kahegravei Te ngaaroti neꞌe ne Roti dhu tareꞌa-reꞌa tahatoke dꞌai mia-mia 33 Te Roti negravetiLamatua ne nuka Dhu puru mai negravetisorga aa negraveti mamuri hia mi dhegraveu egraveturai-haha nerdquo
34Hegraveia dhegraveu semanegravengi aku regravenguna ldquoAma Hia taruu jiꞌi roti egraveegravenardquo
35 Ka Yesus peka degravenge si akuNegravengu na ldquoJaꞌa neꞌe ka Roti egraveegravena TeJaꞌa ka dhu kegraveti mamuri dhu legraveke Dedhegraveu dhu jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa man-ganga heka Aa dhegraveu dhu parcayaJaꞌa koko-kamango heka
36 Te ngaa Jaꞌa peka kegravedhi le degravengemiu na masi ka miu megravedhi le Jaꞌate ngaa miu parcaya megraveka Jaꞌa 37 Aate ngaa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Kuhagꞌe nare le ho jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌabegraveli-camegravedꞌa regravengu mai asa Jaꞌa Aaladhe abhu dhegraveu dhu mai asa Jaꞌatatu Jaꞌa babegravege eele boe ne 38 TeJaꞌamai negraveti dedha-liru Jaꞌamai segravenaka sabꞌa madhutu dadꞌegravei Ama Ku lulaNegravengu ka dhu pua Jaꞌa Jaꞌa koꞌo boemadhutu dhoka dadꞌegravei Jaꞌa mesa Ku39Dadꞌegravei Ama Lamatua segravemi neꞌe negravetidhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Negravengu hagꞌe narele ho jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa Negravengu dꞌegraveiJaꞌa oru-kaboko si aaꞌi-aaꞌi Jaꞌa bisaboe soro tegraveke ca dhegraveu sa ele Te ngaaladhe lodꞌo dꞌai egravele rai-haha ne Jaꞌapamamuri hari si 40 Nuka segravemi dhuJaꞌa peka deo na Ama Ku dꞌegravei segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tadhe aa parcayaJaꞌa nuka Ana Na egraveegravena na regravengu bisaabhu mamuri dhu legraveke dhu maꞌegraveteboe Hegraveia egravetu lodꞌo egravele rai-haha Jaꞌapamamuri hari sirdquo
631 Kalua negraveti Masir 164 15 Lii Sodꞌa Koa-Kio 7824
Yohanis 641 185 Yohanis 66341 Ka ama-ama dhegraveu Yahudi se mu-
lai kaꞌuu-kamuki lula Yesus peka naldquoRoti dhu mai negraveti Lamatua egraveegravenanuka Jaꞌa dhu mai negraveti sorgardquo
42 Ra padhai lii peka na ldquoTasamiaka segravemi neꞌe Dhegraveu neꞌe ne Yesusana Yusuf si Jiꞌi tadhe ina-ama NaDe tasamia ka Negravengu ne peka na lsquoJaꞌamai negraveti sorgarsquo Abhu egravetu miardquo
43 Hegraveia Yesus lii degravenge si akuNegravengu na ldquoEee Loe eele ku kaꞌuu-kamuki 44 Ama Ku egravetu sorga ka puaJaꞌa mai asa rai-haha ne Abhu boe cadhegraveu sa dhu bisa mai asa Jaꞌa ladheAma Ku lere boe ne mai Aa dꞌai lodꞌoegravele rai-haha Jaꞌa pamamuri hari si45 Dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuauru-uru segravera suri regravedhi le peka nalsquoAma Lamatua neo ajꞌa-nori dhegraveu aaꞌi-aaꞌirsquo De dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu naneneAma egravetu sorga aa regravengu abhu ajꞌa-nori negraveti Negravengu regravengu mai sa Jaꞌasegravena ka jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa 46 Jaꞌa neka dhu puru mai negraveti Ama LamatuaDe dhoka Jaꞌa mesa-mesa Ku kegravedhiNe Abhu boe ca dhegraveu sa dhu patoomadha degravenge Ama egravetu sorga
47 Tareꞌa Jaꞌa peka degravenge miukegravena Dhegraveu dhu parcaya Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa abhu mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe 48 Te Jaꞌa ne nuka Rotidhu negraveti mamuri egraveegravena 49 Uru-urusegravera begravei-baki miu raꞌa roti mannalodꞌo ra kako rai-reo dꞌara mamooMasi ka raꞌa le roti egraveegravena te ngaanegravebhu-negravebhu madhe kahegravei 50 Tengaa Roti dhu limuri ne purumai negravetisorga leko-leo Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisaraꞌa Sasoa na dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhuparcaya Jaꞌa regravengu cegraveri eele heka negravetiAma Lamatua 51 Lula Jaꞌa ne Rotidhu negraveti mamuri dhu mai negraveti sorgaPe ladhe Jaꞌa madhe Jaꞌa soro ngiꞌuJaꞌa segravena kamadhe pala dhegraveu aaꞌi-aaꞌiegravetu rai-haha ne ho ra bisa mamuriAa dhegraveu dhu raꞌa Roti ne regravengu abhumamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boerdquo
52 Ropa ama-ama dhegraveu Yahudi setadegravengi rare lii padhai Yesus ne hegraveiara pabꞌala egraveci degravenge egraveci aku regravengu
na ldquoNa padhai lii segravemi ngaa ka negraveiTasamia ka Dhegraveu ne bisa hia ngiꞌu Naegravedhi taꞌerdquo
53 Hegraveia Yesus peka degravenge si akuNegravengu na ldquoJaꞌa padhai lii dhu mola-mola degravenge miu kegravena Jaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Dhegraveu dhu neomamuri legraveke hudꞌi paꞌegraveki ku degravengeJaꞌa De ladhe miu miꞌa boe ngiꞌu Jaꞌaaa minu boe raa Jaꞌa na miu abhuboe mamuri dhu legravekedagger 54 Te dhegraveudhu raꞌe ngiꞌu Jaꞌa aa rinu raa Jaꞌaregravengu abhu le mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe Dꞌai lodꞌo egravele rai-hahaJaꞌa pamamuri hari ne 55Te ngangaꞌadhu legraveke nuka ngiꞌu Jaꞌa Aa ngang-inu dhu legraveke nuka raa Jaꞌa 56 Dedhegraveu dhu raꞌa ngiꞌu Jaꞌa degravenge rinuraa Jaꞌa mamuri ra dhu paꞌegraveki degravengeJaꞌa Aa Jaꞌa paꞌegraveki degravenge regravengu57Ama egravetu sorga dhu pua Jaꞌa Negravengumamuri tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌa abhumamuri dhu legraveke negraveti Negravengu kahegraveiNegraveti egraveegravena ka dhegraveu dhu naꞌe ngiꞌu Jaꞌanegravengu unu mamuri dhu legraveke negraveti Jaꞌakahegravei 58 Uru-uru segravera begravei-baki miuraꞌa roti manna negraveti dedha-liru Masika regravengu raꞌa te ngaa negravebhu-negravebhuregravengu madhe kahegravei Te ngaa Roti dhumai negraveti sorga ne leko-leo Te dhegraveudhu raꞌa Roti ne begraveli-camegravedꞌa abhumamuri dhu legravekerdquo
59 Yesus ajꞌa jꞌara seꞌe egravetu dꞌaraegravemu sabajꞌa dhegraveu Yahudi cue egravetu kotaKapernaum
Dhegraveu ae tegraveke eele Lamatua Yesus60 Dhegraveu ae dhu madhutu Yesus
Ropa regravengu tadegravengi lii padhai Na segravemiegraveegravena hegraveia abhu dhu peka na ldquoAꞌajꞌaNa bia Cee ka dhu bisa segravemi rareaꞌajꞌa egraveegravenardquo
61 Te ngaa Yesus dhu neꞌa le liipadhai regravengu se hegraveia Na karegravei si akuNegravengu na ldquoAꞌajꞌa ne tao miu susado 62Tasamia hari ladhe miu megravedhiJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa necaꞌe hari asa era pea Jaꞌa uru egraveegravena
63RohLamatua ka dhunegravetimamuridhu legraveke Mamuri dhu legraveke mai boe
645 Yesaya 5413 dagger 653 Ropa Yesus peka na taꞌe ngiꞌu Negravengu degravenge tinu raa Na sasoa na dhegraveuhudꞌi parcaya Negravengu aa mamuri paꞌegraveki degravenge Ne taruu Pakasame degravenge Yohanis 640
Yohanis 664 186 Yohanis 712negraveti ngiꞌu dhegraveu Te ngaa Lii Holo-NoriJaꞌa kapua na negraveti Roh Ama LamatuaDe Lii Holo-Nori neꞌe bisa hia mamuridhu legraveke mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi kahegravei 64Tengaa abhu negraveti miu cahagꞌe dhu legravekaboe Jaꞌardquo
Yesus peka segravemi neꞌe lula Negravengudhu neꞌa le karegravei negraveti uru jꞌara ceedhu parcaya boe aa cee ka dhu egraveegravenana pahie eele Negravengu 65 Hegraveia Yesustuhu hari lii padhai Na aku Negravenguna ldquoNegraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka memale degravenge miu na Ama Ku egravetu sorgahudꞌi bhoke uuru ku jꞌara hia dhegraveuheka dhegraveu ne bisa mai jꞌajꞌi dhegraveu unuJaꞌa kegravenardquo
66 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena ana mad-hutu Na ae ka dhu tegraveke eele Nelula regravengu roꞌo heka madhutu Negravengu67 Ka Yesus karegravei ana madhutu Nadhegraveu cangurudua segravera akuNegravengunaldquoAa miu tasamia Neo tegraveke eele Jaꞌakahegravei dordquo
68 Te ngaa Simon Petrus dhaa pekana ldquoAma Jiꞌi patai-patapa mi ceehari Abhu boe ca dhegraveu sa dhu bisalole degravenge jiꞌi jꞌara tasamia jiꞌi bisaabhu mamuri dhu legraveke dhu maꞌegraveteboe Dhoka Egraveu mesa Mu di 69 Aa jiꞌilegraveka Ama Lula jiꞌi dhu ngeꞌa le naEgraveune nukaDhegraveuMola-Megraveci negraveti AmaLamatuardquo
70 Ka Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoJaꞌa hagꞌe kore le miudhegraveu canguru dua Te ngaa sanegravedꞌeNegravetimiu seꞌe abhu ca dhegraveunuka segraveminidhurdquo 71 Dhu Na peka ne nukaYudas ana Simon Iskariot Yudas neca dhegraveu negraveti ana madhutu Na dhegraveucanguru dua segravera Negravengu neꞌe ka dhuegraveegravena na pahie Yesus
7Lamatua Yesus degravenge ari Na segravera
1 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus si kakopalegraveme propensi Galilea Negravengu neo
boe kako palegraveme propensi Yudea lulaabhu ama-ama dhegraveu Yahudi dhu neopamadhe Ne 2 Lodꞌo egraveegravena degravetu ledegravenge lodꞌo kalela puu-gꞌegravetu dhu rapeka na ldquoKalela Paleordquo 3 Ka ariYesus segravera peka degravenge Ne aku regravenguna ldquoBeꞌa risi Egraveu pakeso negraveti neꞌelamu asa Yudea Segravena ka dhegraveu dhumadhutu Egraveu egravetu negravei bisa ladhe regravedhijꞌara-jꞌara dhu Egraveu tao 4 Te ladhecee dhu neo segravena ka dhegraveu ae regravedhikolo-karisi negravengu na negravengu bakutao pahuni-pahuni Lula Egraveu dhu taotadha malaa rupa-rupa beꞌa risi hariladhe dhegraveu ae-ae bisa ladhe regravedhingaa dhu Egraveu tao segraverardquo 5 Ari Na segraverapeka segravemi egraveegravena lula regravengu dhu legravekaNegravengu egravera iia boe
6 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSegravemi neꞌe Lodꞌo Jaꞌa dhae dꞌai megravekaTe ngaa ladhemiu neo lami sadꞌi lakemere 7 Dhegraveu egravetu rai-haha ne tegravekaboe dꞌara degravenge miu Te ngaa regravengutegraveka dꞌara degravenge Jaꞌa lula Jaꞌa bhokepatalele aaꞌi tatao regravengu Te dꞌara rabhelu-katubꞌa 8 Lodꞌo kalela agamaegravedhi degravetu le De miu ka laa lami asaYerusalem Jaꞌa neo megraveka laku tedhae dꞌai megraveka lodꞌordquo 9Na peka narehegraveia Na pea egravetu propensi Galilea
Lamatua Yesus madhutu kalelaagama Yahudi
10 Te ngaa ropa ari Na si lasimadhutu kalela agama dhegraveu Yahudiegravetu Yerusalem Yesus madhutu kahegraveiTe ngaa laꞌe pahuni-pahuni segravena kadhegraveu baku regravedhiNe 11EgravetuYerusalemlodꞌo kalela agama dhegraveu Yahudiama-ama dhegraveu Yahudi patangi-tengeYesus Ra pakaregravei aku regravengu naldquoDhegraveu egraveegravena egravetu miardquo
12 Dhegraveu ae dhu pakaꞌuu lula-negravetiNegravengu Cahagꞌe peka na ldquoNegravengu nedhegraveu beꞌardquo
Cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌoNegravengu ne dhu kapodꞌe-kabegraveli dhegraveu
669 Mateos 1616 Markus 829 Lukas 920 72 Kalela Paleo ne dꞌai aru lodꞌo kateme Pesta nerame titu kegravena Lodꞌo kalela puu-gꞌegravetu ne era dhegraveu Israꞌel pea egravetu dꞌara paleo dhu regravengu patitu egravetu egravemura Paleo ne pasanegravedꞌe regravengu lodꞌo uru egraveegravena begravei-baki si dhu pea egravetu dꞌara paleo egravetu dꞌara mamoo Paleone egraveci egraveegravena ka degravenge egravemumaa dhu dhegraveu patitu egravetu dꞌara oka lodꞌo hegraveru puu-gꞌegravetu Baca egravetu sasuri Kaluanegraveti Masir 2316 Atora negraveti Ama-ama Agama 2333-36 39-43 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1613-15 aa sasuriSakaria 1416-19
Yohanis 713 187 Yohanis 732ae-aerdquo 13Te ngaa abhu boe dhu pacegraveulii padhai lula-negraveti Yesus te regravengumadhaꞌu degravenge ama-ama se
14 Pas egravetu talora kalela ne Yesusmaso laꞌe asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ka Na ajꞌa dhegraveu egravetu eraegraveegravena 15 Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudimalaa ka ra peka na ldquoDhegraveu ne sakolanegravedhi boe segravemi egravedhi Te ngaa tasamiaka neꞌa aaꞌi megraveu jꞌara seꞌerdquo
16 Ka Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoNanene Jꞌara-jꞌara dhuJaꞌa lole kapua boe negraveti Jaꞌa mesa kute ngaa negraveti Negravengu dhu pua Jaꞌa mai17 Dhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa neo madhutudadꞌegravei Ama Lamatua negravengu egraveegravena naneꞌa megraveu aꞌajꞌa Jaꞌa ne tareꞌa-reꞌamai negraveti Ama Lamatua do negraveti dhokaJaꞌa mesa ku 18 Te dhegraveu dhu padhailii pake mamegraveu unu na negravengu tengedhoka kolongara di Te ngaa dhegraveudhu neo dedꞌe kolongara negraveti dhegraveudhu pua-paleha na tatu lii padhailegraveke mola-mola Aa lii padhai negravengukoe-kapengoboe 19Musapangegravedꞌu lemiu Atora Ama Lamatua Te ngaamiumoꞌo boe tao madhutu De tasamiaka miu tenge jꞌara ho neo pamadheJaꞌardquo
20 Hegraveia dhegraveu ae se karegravei peka naldquoEgraveu peka ngaa ne Ele boe nidhu taoEgraveu do Cee ka dhu tenge jꞌara neopamadhe Egraveurdquo
21 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemineꞌe ka Jaꞌa heka tao tadha malaa egraveciegravetu lodꞌo manegravengi-mangajꞌi te ngaamiu aaꞌi-aaꞌi mi kacegraveki le 22 Te ngaaca tegraveka-tegravekamiu sabꞌa kahegravei egravetu dꞌaralodꞌo sabajꞌa nuka segravemi Musa hia leatora suna dhu peka na ladhe dhegraveurara iisi ana mone ca dhegraveu na egravetudꞌara lodꞌo ka aru miu hudꞌi sunaku ana ne Masi ka lodꞌo ne legravekedegravenge lodꞌo sabajꞌa miu hudꞌi sunaku negravengu (Te ngaa madhutu mola-mola na atora ne uru tegraveka negraveti MusaTe Ama Lamatua dhu hia uru le atorane mi Abraham) 23 De ladhe sunaana iiki egraveci legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌasisu boe atora Musa nga tao ka miunasa degravenge Jaꞌa lula Jaꞌa puri-paꞌegravele
dhegraveu karuku legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌaMaso boe dꞌara ngangee sina ma24 Baku pasale dhegraveu lula jꞌara-jꞌaradhumiumegravedhi degravengemusi madha diDadoo uuru ku degravenge dꞌara beꞌa hekapamaꞌegravete dhu legravekerdquo
Lamatua Yesus ne nuka Kristus do25 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti kota
Yerusalem pakaregravei peka na ldquoDhegraveuneꞌe ne ka dhu ra patangi-tenge honeo pamadhe Ne do 26 Ladhe ku laaNa padhai lii pahuni boe egravetu madhadhegraveu ae-ae Te ngaa abhu boe dhukai Ne ho hutu hegravebꞌa Na Madhutumiu tasamia Ele boe dhegraveu dhu regravedꞌukoasa segravera reꞌa le peka na Dhegraveu neꞌene nuka Kristus dhu Lamatua pajajitegraveke ho neo pua mai egraveegravena si 27 Tengaa jꞌajꞌi mi lii langu segravemi neꞌeladhe Lamatua pua ka Kristus maiabhu boe ca dhegraveu sa dhu reꞌa Negravengunegraveti mia Te ngaa egravedhi teꞌa le Dhegraveu nenegraveti miardquo
28 Lodꞌo egraveegravena Yesus ajꞌa dhegraveuera egravetu madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa tadegravengi dhegraveu se pekasegravemi egraveegravena hegraveia Na karegravei si degravenge liimegravedhu aku Negravengu na ldquoMiu pangeena miu se tadhe Jaꞌa aa meꞌa megraveuJaꞌa mai negraveti mia do Jaꞌa ne maiboe asa neꞌemadhutudadꞌegravei Jaꞌamesaku Te dhu pua Jaꞌa egraveegravena abhu tareꞌa-reꞌa Aa miu tadhe boe Negravengu 29 Tengaa Jaꞌa tadhe Ne lula Jaꞌa mai negravetiNegravengu aaNegravengukadhupua Jaꞌamairdquo
30 Ka dhegraveu seꞌe neo kegravepe Ne Tengaa abhu boe dhu bisa kegravepe Ne tedꞌai megraveka lodꞌo Na 31 Negraveti dhegraveu ae-ae dhu egravetu egraveegravena abhu ae kahegravei dhuparcaya Ne Dhegraveu se padhai lii pekana ldquoDhegraveu neꞌe ne tao tadha malaaae le Pe begraveli-camegravedꞌa ladhe Kristusmai tatu boe Na tao tadha malaa risinegraveti Dhegraveu neꞌe sirdquo
Regravengu pua dhegraveu lasi kegravepe LamatuaYesus
32 Egravetu talora aae dhegraveu ae se abhupegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agamaParisi kahegravei Regravengu tadegravengi dhegraveuae se pakanucu jꞌara-jꞌara lula-negraveti
722 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1710 Atora negraveti Ama-ama Agama 123 723 Yohanis 59
Yohanis 733 188 Yohanis 751Yesus Hegraveia dhegraveu se degravenge kegravetuagama Yahudi se pua pegraveri-pegraveri dhegraveujꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌisegravena ka lasi kegravepe Yesus
33 Ka Yesus peka na ldquoLodꞌo Jaꞌapaꞌegraveci degravenge miu di ciki ooꞌe ka nareheka negravebhu Te negravebhu heka Jaꞌalaku hari asa Negravengu dhu pua Jaꞌa34 Pe egraveegravena na miu tenge Jaꞌa te ngaamegravedhi boe Jaꞌa Te Jaꞌa neo laku asaera egraveci dhu miu bisa boe madhuturdquo
35 Ka ama-ama dhegraveu Yahudi sepakaregravei iisi-aanga ra aku regravengu naldquoDhegraveu ne neo laꞌe mia Laꞌe asa eramia dhu egravedhi bisa boe paraga degravengeNe Negravengu laꞌe luꞌu asa dhegraveu Yahudidhu bali egravetu rai kajꞌegraveu do Neolaꞌe ajꞌa-nori dhegraveu-dhegraveu dhu pake liiYunani egravetu negravei do Do tasamia36 Aꞌabhu Na tasamia ka Na peka nalsquoMiu neo tenge Jaꞌa te ngaa paragaboersquo Aa lsquoJaꞌa laku asa era egraveci dhumiubisa boe madhutursquordquo
Egravei dhu negraveti mamuri37 Dꞌai lodꞌo oe egravele kalela dhu jꞌajꞌi
lodꞌo kapai risi egraveegravena hegraveia Yesus kegravedꞌititu ka Na rodhe peka na ldquoNaneneee Cee ka dhu koko-kamango nahudꞌi laa na mai asa Jaꞌa ho ninu38 Cee dhu parcaya Jaꞌa na mai segravenaka minu Te egravetu dꞌara Sasuri AmaLamatua dhu suri tegraveke le peka nalsquoEgravei dhu negraveti mamuri egraveegravena na hae mainegraveti dꞌara dhegraveu-dhegraveu parcayarsquo Karegravengu abhu mamuri dhu legraveke Degravengejꞌara ne regravengu bisa soru-bara dhegraveuleo segravena ka ra abhu mamuri dhu legravekekahegraveirdquo 39 Yesus padhai lii lula-negravetiRoh Ama Lamatua lula dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu parcaya Yesus abhu Roh egraveegravena Tengaa lodꞌo Yesus padhai lii segravemi egraveegravenaregravengu dhae segravemi rare megraveka Roh egraveegravenalula Ama Lamatua dhae hia megravekaAmaLamatuamemahiamegraveka lulaNadedꞌe megraveka padedha-dedha Yesus
Dhegraveu se mulai pahagꞌa lula LamatuaYesus
40 Dhegraveu ae-ae egravetu segravera nanene liipadhai Yesus ne Hegraveia abhu dhu peka
na ldquoTatu Dhegraveu ne Dhegraveu negraveti lii pad-hai Ama Lamatua dhu Na padhadhamema karegravei negraveti uru kardquo
41 Abhu cahagꞌe dhu peka naldquoAadꞌo Negravengu ne nuka Kristus dhuAma Lamatua pajꞌujꞌu karegravei negraveti uruka mairdquo
Te ngaa cahagꞌe hari pabꞌala pekana ldquoBisa boe Te Kristus egraveegravena dhegraveuGalilea boe Tareꞌa si 42 Te SasuriAma Lamatua suri na Kristus egraveegravenaana-egravepunegraveti dhegraveu aaeDaud Egravetu dꞌarasasuri leo kahegravei dhu suri peka naNegravengu ne dhegraveu Betlehem rae dhegraveuaae Daud Segravemi egraveegravena ka sirdquo 43 Kadhegraveu se mulai pahagꞌa lula Yesus44 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu neo kegravepeNe te ngaa ca dhegraveu sa goi boe Ne
Ama-ama dhegraveu Yahudi parcaya boeLamatua Yesus
45 Egravele ka dhegraveu-dhegraveu madhengaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi dhumai neo kegravepe Yesus legravepa asa kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu Parisi segraveraHegraveia dhegraveu kapai se karegravei aku regravenguna ldquoNga tao kamiumegraveti boeNemairdquo
46 Hegraveia dhegraveu se dhaa na ldquoIra ii Jiꞌidhae paraga ngegravedhimegraveka degravenge dhegraveuegraveci sa dhu padhai lii sama segravemi Dhegraveunegraveirdquo
47 Ka dhegraveu Parisi se karegravei akuregravengu na ldquoHeh Miu se legraveke le tipusi 48 Sanegravedꞌe Te negraveti jiꞌi dhegraveu-dhegraveuParisi do ama-ama abhu boe ca dhegraveusa dhu legravekaNe Tareꞌa si Ladhe dhegraveukapai parcaya boe na tasamia kamiuse legravekaNegravengu 49Tengaa dhegraveu ae dhuneo parcaya Ne reꞌa boe Atora AmaLamatua Begraveli-camegravedꞌa regravengudui rarehuku dhu bia negraveti Ama Lamatuardquo
50 Te ngaa egravetu era neꞌe abhu kahegraveidhegraveu Parisi ca dhegraveu ngara na Nikode-mus Negravengu neꞌe ka dhu laꞌe asaYesus re megraveda ho padhai lii degravengeNe Ka na karegravei dhegraveu seꞌe peka na51 ldquoTasamia Madhutu atora agamaegravedhi pamaꞌegravete uru ku lii langu dhegraveudo Do egravedhi hudꞌi nanene uuru kulii lolo na segravena ka teꞌa megraveu dhegraveu ne
737 Atora negraveti Ama-ama Agama 2336 738 Yeskial 471-12 Sakaria 148 Nehemia 91519-20 740 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1818-19 742 2 Samuel 712 Mika 52 750 Yohanis31-2
Yohanis 752 189 Yohanis 816tao ngaa heka pamaꞌegravete lii langu nakegravenardquo
52 Hegraveia ra jegraveke ne aku regravengu naldquoEgraveu ne dhegraveuGalilea egraveci egraveegravena ka degravengeNegravengu do Parisa paie-iie uuru kuSasuriMola-Megraveci Ama Lamatua Bacapaie-iie segravena ka meꞌa megraveu na abhuboe dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuadhu mai negraveti Galileardquo
Dhegraveu bhegraveni egraveci dhu tao jꞌara makae53 [Ka ra pacegraveri egraveci-egraveci legravepa asa
egravemu radagger
81 Te ngaa Yesus laꞌe asa ledhe
Saitun 2 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravenaNegravengu laꞌe asa madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Dhegraveu ae mai pak-aboko egravetu madha Negravengu Ka Na mad-hegravedi ajꞌa-nori si
3 Lodꞌo egraveegravena kegravepe rare bhegraveni cadhegraveu dhu talora na adꞌu-ue jꞌaramakae Ka pegraveri-pegraveri mese agamadegravenge dhegraveu Parisi egravere regraveti bhegraveni neasa Yesus Hegraveia ra laka-seti bhegraveni netitu egravetu madha regravengu aaꞌi-aaꞌi 4 Kara peka degravenge Yesus aku regravengu naldquoAma Mese Kegravepe ngare bhegraveni nedhu talora negravengu dhu adꞌu-ue jꞌaramakae 5 Egravetu dꞌara atora Musa abhuparedha egraveci dhu peka na lsquoDhegraveu dhuadꞌu-ue jꞌara makae degravenge dhegraveu egravemuna boe hudꞌi abhu hahuku pegraveci tokemadhersquo De madhutu Ama Mese natasamiardquo 6 Dhegraveu se segraveku Ne segravenaka abhu jꞌara ho pegraveci sasala asa Yesusho pamanahu Ne
Yesus lii boe te ngaa madhegravedipasaboti suri rai pake suu kolo ai Na7 Dhegraveu se loe boe karegravei Negravengu HegraveiaNa titu ka padhai lii aku Negravengu naldquoSegravemi neꞌe Ladhe negraveti miu abhu dhutao megravedhi megraveka sasala na negravengu kadhu bisa pegraveci uuru ku segravena ka hukubhegraveni neꞌerdquo 8KaNamadhegravedi pasabotihari hegraveia suri hari rai
9 Ropa dhegraveu se tadegravengi lii padhaiNa regravengu jꞌajꞌi makae Lula regravengureꞌa egravetu dꞌara ra regravengu adꞌu-ue sasalakahegravei Ka lasi ka egraveci-egraveci mulai negravetidhegraveu heka toke dꞌai ana ngegraveru tegravekeeele dhodhoka Yesus degravenge bhegraveni neegravetu era egraveegravena 10 Hegraveia Yesus titu harika Na karegravei ldquoEea Mia lasi Abhuheka ca dhegraveu sa egravetuneꞌe hopegraveci sasalami egraveu dordquo
11 Hegraveia bhegraveni ne dhaa aku negravenguna ldquoAadꞌo Amardquo
KaYesus lii degravenge dhegraveune pekanaldquoJaꞌa neo boe huku egraveu kahegravei Legravepa kate ngaa sanegravedꞌe Tao ia ka sasalardquo]
Lamatua Yesus nuka segravemi saraa hiadhegraveu egravetu rai-haha ne
12 Ka Yesus tuhu hari lii padhaidegravenge dhegraveu ae se peka na ldquoJaꞌa nenuka segravemi saraa hia dhegraveu egravetu rai-hahane Dhegraveu dhu madhutu Jaꞌa mamuriboe egravetu dꞌara maroga te ngaa na peaegravetu dꞌara saraa dhu negraveti mamuri dhulegravekerdquo
13 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi dhupabꞌala peka na ldquoWeh Egraveu mesa muneo jꞌajꞌi sakasii negraveti ngiꞌu Egraveu unumudo Bisa boe segravemi egraveegravena Te madhutuatora egravedhi hudꞌi dhegraveu leo ku dhu jꞌajꞌisakasii hia dhegraveu egraveci bisa boe negravenguunu na De jiꞌi ngoꞌo boe segravemi aangoꞌo boe parcayardquo
14 Ka Yesus dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Hudꞌi laa Jaꞌa jꞌajꞌi sakasii mingiꞌu Jaꞌa mesa ku te lii padhai Jaꞌane legraveke Lula Jaꞌa mesa ku keꞌa mola-mola Jaꞌa ne mai negraveti mia aa neolaku asa mia Miu meꞌa boe Jaꞌa mainegraveti mia aa meꞌa boe neo laku asamia kahegravei 15Miu nile dhegraveu madhutuaꞌabhu dhegraveu rai-haha Te ngaa Jaꞌamadhutu boe aꞌabhu dhegraveu rai-hahaho nile dhegraveu egraveci sa 16 Ladhe Jaꞌanile dhegraveu aꞌuku dhu Jaꞌa pake legravekemola-mola Te Jaꞌa mesa ku boe dhunile dhegraveu te ngaa Jaꞌa tao aaꞌi-aaꞌisama-sama degravenge Ama Ku dhu pua
dagger 753 Alkitab lii Yunani dhu uru tegraveka suri boe lii lolo ne Abad ka canguru ku heka cegraveu lii lolo ne egravetudꞌara sasuri lii Yunani 85 Atora negraveti Ama-ama Agama 2010 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 2222-24 811 Alkitab lii Yunani dhu uru tegraveka suri boe lii lolo ne Abad ka canguru ku heka cegraveu lii lolo ne egravetudꞌara sasuri lii Yunani 812 Mateos 514 Yohanis 95 813 Yohanis 531
Yohanis 817 190 Yohanis 835Jaꞌa mai 17 Baku bhegravelu Te dhu suritegraveke egravetu Atora agama miu peka nalsquoLadhe abhu dhegraveu dua jꞌajꞌi sakasiidhu padhue jꞌara dhu sama egraveegravena legraveketareꞌarsquo 18De Jaꞌamesa ku boe dhu jꞌajꞌisakasii mi ngiꞌu Jaꞌa unu ku Te AmaKu dhu pua Jaꞌa jꞌajꞌi sakasii kahegraveidhu padhai lii lula-negraveti Jaꞌardquo
19 Hegraveia dhegraveu se karegravei aku regravengu naldquoTe Ama Egraveu egraveegravena egravetu miardquo
Ka Yesus bꞌala peka na ldquoMiu setadhe iie boe Jaꞌa Miu tadhe boekahegravei Ama Ku Te ladhe miu tadhe iieJaꞌa tatu miu tadhe Ne kahegraveirdquo
20 Aaꞌi-aaꞌi se Yesus peka-padhailodꞌo Negravengu ajꞌa-nori dhegraveu egravetu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi padegravetudegravenge era regravengu kaboko doi koleteAbhu boe ca dhegraveu sa dhu kegravepe Nelula dꞌai megraveka lodꞌo na
ldquoEgraveegravena na Jaꞌa laku asa era egraveci dhumiu bisa boe madhuturdquo
21 Yesus padhai lii tabha hari pekana ldquoBegraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tegraveke eele miuho laku asa era leo Miu egraveegravena napatangi-tenge Jaꞌa te ngaa megravedhiboe te miu dhu degravenge boe hak segravenaka lami asa era egraveegravena Aa ladhe miumadhe miu pasae sasala miu erardquo
22 Hegraveia ama dhegraveu Yahudi segraverapakaregravei iisi-aanga ra peka na ldquoNapadhai lii ngaa negravei Neo pamadhe iisiNa do Te Na peka na lsquoMiu bisa boelami asa era egraveegravenarsquo rdquo
23 Ka Yesus peka degravenge dhegraveu seꞌeaku Negravengu na ldquoMiu negraveti rai-haha Tengaa Jaꞌa mai negraveti dedha-liru Miudhegraveu negraveti rai-haha ne te ngaa Jaꞌanegraveti boe rai-haha ne 24 Negraveti egraveegravenaka deo na Jaꞌa peka degravenge miu nabegraveli-camegravedꞌa ladhe miu madhe miupasae sasala-sasigo miu era De ladhemiu parcaya boe na Jaꞌa ne Kristusdhu Ama Lamatua puamai ladhemiumadhe tatu miu pasae sasala miuerardquo
25 Ka ra karegravei peka na ldquoWeeh TeEgraveu ne ceerdquo
Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌadhu peka mema karegravei negraveti uru kadagger26 Abhu jꞌara ae dhu Jaꞌa bisa pekalula-negraveti miu Sasala miu ae kahegraveiTe ngaa Jaꞌa padꞌelo boe jꞌara segraveraTe Dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha neladhe Na padhai lii neꞌa dhoka pekadhu mola di Aa Jaꞌa peka degravenge dhegraveuegravetu rai-haha ne dhoka jꞌara-jꞌara dhuJaꞌa tadegravengi negraveti Negravengu dirdquo 27 (DhuNegravengu padhue-padhai nuka Ama Naegravetu sorga Te ngaa dhegraveu se reꞌa rareboe sasoa lii padhai Na)
28 Ka Yesus padhai lii tabha haripeka na ldquoPe ladhe miu dedꞌe ka JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebha heka miu meꞌa kegravenana Jaꞌa ne Kristus Aa Jaꞌa bisa boetao ngaa-ngaa madhutu dadꞌegravei Jaꞌamesa ku te ngaa Jaꞌa ajꞌa-nori dhokajꞌara-jꞌara dhuAmaegravetu sorga ajꞌa-norile Jaꞌa 29 Dhu pua-paleha Jaꞌa bera-bera degravenge Jaꞌa taruu Negravengu tegravekeeele negravedhi boe Jaꞌamesa-mesa ku lulaJaꞌa loe boe sabꞌamadhutu dadꞌegravei Nardquo
30 Ropa Yesus peka jꞌara seꞌe dhegraveuae parcaya Negravengu
ldquoMiu se ana-egravepu Abrahamrdquo31 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravenge
dhegraveu-dhegraveu Yahudi dhu parcayaNegravengu na ldquoLadhemiumamuri paꞌegravekitaruu degravenge Lii Holo-Nori Jaꞌa aaajꞌa taruu negraveti Jaꞌa na miu bisa jꞌajꞌiana madhutu Jaꞌa dhu legraveke 32 Miubisa meꞌa megraveu jꞌara-jꞌara dhu legravekeDegravenge jꞌara-jꞌara dhu legraveke segravera ka dhupatabuli miu segravena ka miu jꞌajꞌi ia kaegravenurdquo
33 Ka dhegraveu se pabꞌala aku regravengu naldquoHee Jiꞌi se jꞌajꞌi boe egravenu dhegraveu Te jiꞌise ana-egravepu Abraham De nga tao kaEgraveu peka na egraveegravena na jiꞌi bebasrdquo
34 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoDhuJaꞌa peka ne legraveke Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu mamuri egravetu dꞌara sasala jꞌajꞌisama segravemi egravenu dhu dhoka madhutudadꞌegravei sasala di 35 Te ngaa dhu temasegravemi neꞌe egravenu se abhu boe palanegraveti lamatua egravemu na Te dhoka ana
dagger 825 Lii Yunani egravetu neꞌe bisa abhu dua sasoa Sasoa egraveci nuka lsquoJaꞌa dhu peka tegraveke le karegravei negraveti urujꞌara karsquo Sasoa ka dua nuka lsquoNga tao ka Jaꞌa neo padhai lii degravenge miursquo 833 Mateos 39 Lukas 38
Yohanis 836 191 Yohanis 854lamatua egravemu di dhu abhu pala taruuegravetu egraveegravena 36 De Jaꞌa nuka Ana AmaLamatua ne ladhe saku eele sasala-sasigo miu na miu bebas aa jꞌa-jꞌi heka egravenu negraveti koasa sasala-sasigoDegravenge jꞌara ne miu madhutu hekadadꞌegravei sasala aa tareꞌa-reꞌa bebas
37 Jaꞌa keꞌa le miu se ana-egravepu Abra-ham Masi ka segravemi egraveegravena te ngaamiu loe boe patangi-tenge jꞌara hopamadhe Jaꞌa lula moꞌo boe segravemimere aꞌajꞌa Jaꞌa Te egravetu dꞌara miuabhu heka era tategraveka Lii Holo-NoriJaꞌa 38 Jaꞌa peka-padhai jꞌara-jꞌaradhu Jaꞌa kegravedhi le dhu Ama Ku pajꞌujꞌule degravenge Jaꞌa Aa miu tao madhutujꞌara-jꞌara dhu miu tadegravengi le negravetiama-ama miurdquo
ldquoAma miu nuka dhegraveu aae nidhurdquo39 Dhegraveu se dhaa peka na ldquoJiꞌi se
ana-egravepu AbrahamrdquoKa Yesus peka degravenge ra aku Negravengu
na ldquoLadhe miu jꞌajꞌi tareꞌa-reꞌa ana-egravepu Abraham miu hudꞌi madhutujꞌara mamuri negravengu 40 Te ngaa Abra-ham tao boe bhabhelu sama segravemi dhumiu tao Te miu loe boe tenge jꞌaraho neo pamadhe Jaꞌa Aa te ngaaJaꞌa ne dhupekadegravengemiu jꞌara-jꞌaradhu legraveke dhu Jaꞌa tadegravengi negraveti AmaLamatua 41 Tatao miu se mema bedaboe negraveti tatao ama miurdquo
Te ngaa regravengu pabꞌala aku regravenguna ldquoHeh Jiꞌi se ana dꞌegravelu Baku pekana jiꞌi se ana ama aadꞌo Te Ama jiꞌiegraveci di nuka Ama Lamatuardquo
42 Hegraveia aku Yesus na ldquoLadhe AmaLamatua tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi Ama miutatu miu sue Jaꞌa Te Jaꞌa mai negravetiNegravengu negraveti egraveegravena ka Jaꞌa ka neꞌe neJaꞌa mai ne madhutu boe dadꞌegravei Jaꞌamesa ku Te ngaa Jaꞌa mai lula Negravenguka dhu pua Jaꞌa 43 Nga tao ka miudhane mere boe lii padhai Jaꞌa Eleboe lulamiumemamoꞌo boe nanene
44 Miu se ca ropa degravenge dhegraveu aaenidhu Te miu dꞌegravei madhutu dadꞌegraveina Karegravei negraveti uru jꞌara ka negravengu dꞌegraveidhoka pamadhe dhegraveu Negravengu labꞌajꞌara dhu legraveke lula na tule eele jꞌaraaaꞌi-aaꞌi dhu legraveke Ladhe na kapodꞌe-kabegraveli mema sasabꞌa na kegravena Tenegravengu ne tuka kapodꞌe-kabegraveli aa
baki negraveti leko-monya 45 Jaꞌa neꞌeka dhu lole jꞌara dhu legraveke Te ngaamiu parcaya boe Jaꞌa 46 Pangee segravekuNegraveti miu se cee ka dhu bisa padꞌelobukti peka na Jaꞌa ne adꞌu-ue sasalaMalaa nga Ladhe Jaꞌa peka legraveke ngatao ka miu moꞌo boe legraveka Jaꞌa
47 Dhegraveu dhu jꞌajꞌi negraveti Ama Lamatuananene Lii Holo-Nori Na Te ngaamiuse jꞌajꞌi boe negraveti Ama Lamatua negravetiegraveegravena ka miu moꞌo boe nanene Jaꞌardquo
ldquoDhae rara iisi megraveka Abraham Jaꞌadhu mema-mema lerdquo
48 Ama-ama dhegraveu Yahudi bꞌalapeka na ldquoLii padhai jiꞌi legraveke tareꞌa-reꞌa Te jiꞌi dhu peka le na Egraveune dhegraveu Yahudi boe te ngaa dhegraveuSamaria Egraveu ne nidhu taordquo
49 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoJaꞌa nidhu tao boe Jaꞌa pakabꞌuaAma Ku egravetu sorga te ngaa miu moꞌoboe pakabꞌua Jaꞌa 50 Jaꞌa padedhaboe iisi ho padꞌelo kolo-karisi JaꞌaTe ngaa abhu Egraveci dhu neo padꞌelodadedha Jaꞌa Hudꞌi laa Negravengu ka dhupamaꞌegravete na lii padhai Jaꞌa ne legravekedo aadꞌo
51 Lii Holo-Nori Jaꞌa legraveke tareꞌa Dedhegraveu dhu nanene aa tao madhutu LiiHolo-Nori Jaꞌa madhe boerdquo
52 Ropa tadegravengi rare lii ne hegraveiaama-ama dhegraveu Yahudi se peka degravengeNe aku regravengu na ldquoLimuri ne jiꞌi ngeꞌale Egraveu dhegraveu hujꞌu lula nidhu tao leEgraveu Te Abraham madhe Dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua uru-uru segraveramadhe le kahegravei Te ngaa aku Egraveu nalsquodhegraveu dhu nanene degravenge madhutu LiiHolo-Nori Jaꞌa madhe boersquo Mema Egraveune tareꞌa-reꞌa hujꞌu le 53 Do Egraveu nepangee na Egraveu ne kapai risi negraveti Abra-ham dhu madhe le Do Egraveu kapai risinegraveti dhegraveu-dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu madhe segravera Egraveu ngeena Egraveu ne ceerdquo
54Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoLadheJaꞌa ka dhu padedha iisi dhegraveu roꞌoboe segravemi rare Madhutu iia-iia naJaꞌa boe ka dhu dedꞌe padedha-dedhaiisi te ngaa dhu dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha nuka Ama Ku Negravengu neꞌe ka
Yohanis 855 192 Yohanis 915dhu miu mangaku na Negravengu jꞌajꞌiAma Lamatua miu 55 Te ngaa miutadhe boe Ne Dhu tadhe megraveu ka Jaꞌane Ladhe Jaꞌa peka na Jaꞌa tadhe boeNe Jaꞌa leko-monya sama segravemi miuTe ngaa Jaꞌa tadhe megraveu Ne aa Jaꞌatao madhutu Lii Holo-Nori Na kahegravei56Dꞌara bakimiu Abraham karejꞌe titukegravena lodꞌo na tatae neo negravedhi mamaiJaꞌa Negravengu mema negravedhi le ka nakarejꞌe-karaerdquo
57 Ama-ama dhegraveu Yahudi se bꞌalaNe aku regravengu na ldquoUmur Egraveu dhaedꞌai megraveka legravemi nguru tegraveu sa hegravei Tengaa Egraveu peka na megravedhi le AbrahamTareꞌa dordquo
58 Hegraveia Yesus dhaa peka naldquoTareꞌa Te dhae rara iisi megravekaAbraham Jaꞌa dhu mema-mema lerdquo
59 Ka dhegraveu se rare hadhu ho neopegraveci Ne lula Na tao iisi sama segravemiAma Lamatua Te ngaa Yesus kakomau-mau kalua negraveti madha Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi
9Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu
begravedhu ca dhegraveu1 Hegraveia Yesus si kako taruu Ka
Na ladhe negravedhi dhegraveu begravedhu ca dhegraveudhu begravedhu karegravei negraveti ina na nara iisinegravengu 2 Hegraveia ana-ana madhutu Nakaregravei aku regravengu na ldquoAma Mese Ceeka tao sasala ka dhegraveu ne begravedhu Negravetinegravengumesa na do negraveti ina-ama nardquo
3 Ka Yesus dhaa peka na ldquoDhegraveubegravedhu ne tao boe sala Aa ina-ama naaadꞌo kahegravei Rara iisi na segravemi neꞌeho hudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra ladheregravedhi tatao Ama Lamatua dhu beꞌa midedha negravengu 4 Ama Lamatua ka dhupua Jaꞌa De egravedhi hudꞌi tenge jꞌarasegravena ka pakako sasabꞌa Na lodꞌo saraaera Te ladhe maroga mai dhegraveu bisaheka sabꞌa 5Ropa Jaꞌa egravetu rai-haha neera Jaꞌa nuka segravemi saraa dhu dꞌelo hiami dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo
6 Ropa Yesus padhai lii nare ka Naparuꞌe ilu mi rai Hegraveia Na madhegravedipasaboti ho pakihu rai ne jꞌajꞌi kab-heca Ka Na lame musi madha dhegraveu
ne degravenge kabheca deo na 7 Hegraveia Napeka na ldquoLamu asa kolam Siloamsegravena ka riu regravehu egraveurdquo (Egravetu dꞌara liiIbrani Siloam sasoa na lsquonegraveti mairsquo)Ka dhegraveu begravedhu ne laꞌe ka riu regravehuna Ropa na legravepa hari mai negravengu bisanegravedhi le
8 Hegraveia rae lesa degravenge dhegraveu dhuregravedhi ne dhu tema manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveu ra pakaregravei egraveci degravengeegraveci peka na ldquoDhegraveu neꞌe ne dhegraveubegravedhu dhu tema madhegravedi ho kanataai manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveu sinamardquo
9 Dhegraveu cahagꞌe dhaa peka na ldquoOoNegravengu kardquo
Dhegraveu cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌoNegravengu ne regravehu na oe segravemi dhegraveuegraveegravenardquo
Te ngaa dhegraveu ne dhaa aku negravenguna ldquoAadꞌo Jaꞌa egraveegravena ka neꞌe ne Dhuuru egraveegravena begravedhurdquo
10 Ka dhegraveu se karegravei ne peka naldquoTasamia ka egraveu bisa ladhe megravedhirdquo
11 Hegraveia na peka aku negravengu naldquoSegravemi neꞌe Dhegraveu dhu ngara Yesusegraveegravena pakihu kabheca ka lame mimusi madha jaꞌa Ka Na pua jaꞌa akuNegravengu na lsquoLamu asa kolam Siloamho riu regravehu egraveu egravetu negraveirsquo Hegraveia jaꞌa taomadhutu segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka jaꞌabisa ladhe kegravedhi lerdquo
12 Egravele ka dhegraveu se karegravei ne peka naldquoDhegraveu egraveegravena egravetu miardquo
Ka na dhaa ldquoKeꞌa boe mia laꞌerdquoDhegraveu Parisi parisa dhegraveu dhu uru
egraveegravena begravedhu13-14 Lodꞌo egraveegravena ropa Yesus pakihu
rai jꞌajꞌi kabheca ka puri-paꞌegravele dhegraveubegravedhu ho bisa ladhe negravedhi egraveegravena legravekedegravenge lodꞌo aꞌae sasabꞌa dhegraveu YahudiKa lere regraveti dhegraveu dhu uru egraveegravena begravedhuasa madha dhegraveu-dhegraveu partei agamaParisi 15 Ka dhegraveu Parisi se karegravei neldquoEgraveu lolo ku laa Tasamia ka egraveu bisaladhe megravedhirdquo
Dhegraveu ne dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Dhegraveu egraveegravena tao kabheca mi musimadha jaꞌa Ka laku riu regravehu Hegraveialimuri ne jaꞌa bisa kegravedhi lerdquo
859 Yohanis 518 95 Mateos 514 Yohanis 812 97 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 4910 2Dhegraveu Aae segravera 2020 Yesaya 86
Yohanis 916 193 Yohanis 93516 Ka abhu dhegraveu Parisi cahagꞌe
peka na ldquoDhegraveu dhu puri-paꞌegravele egraveuegraveegravena mai boe negraveti Ama Lamatua Jiꞌingeꞌa lula Negravengu sisu atora negraveti lodꞌoaꞌae sasabꞌardquo
Aa abhu cahagꞌe hari peka naldquoTasamia ka dhegraveu dhu adꞌu-ue sasalabisa tao tadha-tadha malaa segravemisegraverardquo Ka regravengu patao-palaha egravecidegravenge egraveci toke ra pahagꞌa
17 Hegraveia ra karegravei hari dhegraveu dhu uruegraveegravena begravedhu aku regravengu na ldquoMadhutuaꞌabhu egraveu Dhegraveudhupuri-pabeꞌamusimadha egraveu ne Dhegraveu segravemi ngaa sardquo
Dhegraveu ne bꞌala peka na ldquoMadhutuaꞌabhu jaꞌa Dhegraveu egraveegravena ca dhegraveu negravetidhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuardquo
18 Te ngaa ama-ama dhegraveu Yahudise roꞌo boe legraveka na dhegraveu ne uruegraveegravena begravedhu ka limuri ne bisa negravedhile Hegraveia ra pua dhegraveu lasi paroa ina-ama na mai 19 Ropa ina-ama namai dꞌai madha si hegraveia ama-ama sekaregravei aku regravengu na ldquoDhegraveu ne anamiu do Tareꞌa do aadꞌo negravengu nedhu begravedhu mema karegravei negraveti mera iisine Tasamia ka limuri ne negravengu bisaladhe negravedhirdquo
20 Ka ina-ama dhegraveu ne dhaa pekana ldquoNegravengu ne mema ana jiꞌi Aa nabegravedhu karegravei negraveti ngara iisi ne 21 Tengaa jiꞌi ngeꞌa boe na pake ngaa kamusi madha na bisa negravedhi segravemi neꞌeCee ka dhu puri-paꞌegravele musi madhana jiꞌi ngeꞌa boe kahegravei Negravengu kapaile de karegravei ne te negravengu bisa lolo ununardquo 22 Dua ra padhai lii segravemi egraveegravenalula regravengu madhaꞌu degravenge ama-amadhegraveu Yahudi Lula reꞌa na ama-amadhegraveuYahudi se dhu rare le lii egraveci pekana ldquoLadhe abhu dhegraveu mangaku naYesus ne nuka Kristus na babegravegeeele dhegraveu segravera negraveti dꞌara egravemu saba-jꞌa egravedhi dhegraveu Yahudirdquo 23 Negraveti egraveegravenaka ina-ama dhegraveu ne dhaa peka naldquoNegravengu kapai le De karegravei nerdquo
24 Hegraveia ra paroa hari dhegraveu dhu uruegraveegravena begravedhu Ka ra karegravei ne ldquoSegravemineꞌe Egraveu hudꞌi peka ku mola-mola egravetumadha Ama Lamatua segravena ka jꞌagapaie kolongara Na Te jiꞌi ngeꞌa naYesus ne dhegraveu bhelu-katubꞌardquo
25 Ka dhegraveu ne dhaa peka na ldquoAmasi baku nasa Te jaꞌa keꞌa boe naNegravengu egraveegravena dhegraveu bhelu do aadꞌoDhu jaꞌa keꞌa mola-mola nuka uruegraveegravena jaꞌa begravedhu te ngaa limuri ne jaꞌabisa kegravedhirdquo
26 Hegraveia ra karegravei ne aku regravengu naldquoTe Na tao egraveu tasamia Tasamia Nabhoke musi madha egraveurdquo
27 Dhegraveu ne dhaa na ldquoEee Te deona jaꞌa lole le te ngaa miu moꞌo boenanene Tasamia ka miu neo jaꞌa lolohari Ele boe ama si neo jꞌajꞌi anamadhutu Na dordquo
28 Ka ra padhai pa-aape ne hegraveiara peka ldquoHudꞌi laa egraveu ka jꞌajꞌi anamadhutu Na Te jiꞌi se ana madhutuMusa 29 Jiꞌi ngeꞌa Ama Lamatua kadhu padhai lii degravenge Musa Te ngaangeꞌa boe Dhegraveu egraveegravena bhodho negraveti roꞌamiardquo
30 Ka dhegraveu dhu uru egraveegravena begravedhuna dhaa ldquoJaꞌa malaa nga Miu meꞌaboe Negravengu mai negraveti mia Aa te ngaaNegravengu ka dhu bhoke pamegraveu musimadha jaꞌa ka jaꞌa bisa kegravedhi 31 Egravedhiaaꞌi-aaꞌi ti teꞌa na Ama Lamatuaparluu boe nanene lii dhegraveu bhelusi Te ngaa Ama Lamatua nanenedhegraveu dꞌara mola dhu mamuri mad-hutu dadꞌegravei Na 32 Karegravei negraveti AmaLamatua pajꞌajꞌi liru degravenge rai-hahatoke dꞌai sange neꞌe abhu megraveka liilolo egraveci sa hegravei lula-negraveti dhegraveu dhupuri-pabeꞌa dhegraveu begravedhu karegravei rara iisine ho negravengu bisa negravedhi 33 De ladheYesusmai boe negraveti Ama Lamatua tatuNegravengu bisa boe tao ngaa-ngaa sinamardquo
34 Hegraveia ra bꞌala aku regravengu naldquoWee Egraveu ne dhegraveu bhelu karegravei inamunara iisi egraveu Egraveu ngee na egraveu bisa ajꞌahari jiꞌi dordquo Ka ra babegravege eele dhegraveune negraveti egravemu sabajꞌa regravengu
Dhegraveu dhu dꞌara begravedhu35 Ropa Yesus tadegravengi regravengu
babegravege eele dhegraveu dhu uru egraveegravena begravedhunegraveti egravemu sabajꞌa ra hegraveia Na laꞌe tengedhegraveu ne toke abhu Ka Na pekaldquoTasamia Egraveu parcaya Dhegraveu Rai-hahatareꞌa-reꞌa ne dordquo
931 Lii Sodꞌa Koa-Kio 661819
Yohanis 936 194 Yohanis 101536 Ka dhegraveu ne karegravei hari Ne aku
negravengu na ldquoAma te Negravengu egraveegravena ceePeka ku laa segravena ka jaꞌa bisa parcayaNerdquo
37 Hegraveia Yesus peka na ldquoEgraveu paragale degravenge Ne Negravengu egraveegravena nuka Jaꞌane dhu padhai lii degravenge egraveu nerdquo
38 Ka dhegraveu ne dhaa aku negravengu naldquoAma jaꞌa parcayardquo Hegraveia na patitukegravetu urutuu pahaha iisi mi Yesus
39 Hegraveia Yesus lii degravenge ne akuNegravengu na ldquoMamai Jaꞌa asa rai-hahane segravena ka padꞌelo sasala-sasigodhegraveu hodhegraveubegravedhubisa ladhe regravedhiaa dhegraveu dhu regravedhi bisa jꞌajꞌi begravedhurdquo
40 Egravetu era egraveegravena abhu dhegraveu Parisipegraveri-pegraveri dhu tadegravengi lii padhaiYesus Hegraveia ra karegravei Ne aku regravenguna ldquoTasamia Jiꞌi se begravedhu boe sinamardquo
41 Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemi neꞌeLadhe musi madha miu begravedhu abhuboe dhu pasala miu Te ngaa lula miupeka na miu bisamegravedhi negraveti egraveegravena kamiu pasae sasala miu erardquo
10Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu mad-
henga badha degravenge kahibꞌi-kalegravebho na1Yesus padhai lii pake lii pakasame
peka na ldquoDhu Jaꞌa peka degravenge miune legraveke tareꞌa Abhu kahibꞌi-kalegravebhodegravenge oka ra Ladhe dhegraveu maso boere hegravebꞌa oka te ngaa caꞌe re kolo okana teꞌa le negravengu ne dhegraveu manaꞌu
2 Te ngaa ladhe maso re hegravebꞌaoka nuka dhegraveu madhenga dhu piarakahibꞌi-kalegravebho segravera 3 Dhegraveu jꞌagahegravebꞌa oka tadhe dhegraveu madhengakahibꞌi-kalegravebho hegraveia na bhokebabegravedho hia negravengu Kahibꞌi-kalegravebhose tadhe lii dhegraveu madhenga badhakahegravei Ka ropa dhegraveu madhengane paroa ngara ra egraveci-egraveci kahibꞌi-kalegravebho se madhutu ne asa liꞌu4 Ladhe dhegraveu madhenga ne neo negravetisi asa mia negravengu kako uuru Kahibꞌi-kalegravebho se madhutu ne re limuri lulara tadhe lii na 5 Ladhe abhu dhegraveudhu kahibꞌi-kalegravebho tadhe boe naregravengu madhutu boe ne Te ngaa ra
rai pakajꞌegraveu lula regravengu tadhe boe liidhegraveu leordquo
6 Masi ka Yesus lole lii pakasame nehia dhegraveu seꞌe te ngaa reꞌa boe sasoana
Lamatua Yesus sama segravemi dhegraveumadhenga badha dhu beꞌa
7 Ka Yesus peka tabha hari degravengedhegraveu segravera aku Negravengu na ldquoDhu Jaꞌalole degravenge miu ne legraveke tareꞌa Jaꞌa nenuka segravemi hegravebꞌa oka kahibꞌi-kalegravebho8 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mai uuru negravetiJaꞌa regravengu sama segravemi dhegraveu man-aꞌu Masi ka regravengu loe boe paroa tengaa kahibꞌi-kalegravebho se nanene boelii regravengu 9 Aa Jaꞌa ne egraveci egraveegravena kadegravenge hegravebꞌa oka egraveegravena Ladhe abhudhegraveu neo maso re Jaꞌa Ama Lamatuaneo patabuli ne negraveti koasa sasala-sasigo na Egraveegravena sama segravemi negravengu laꞌeasa era Ama Lamatua maso re Jaꞌadhu jꞌajꞌi hegravebꞌa oka Aa dhegraveu dhumaso re Jaꞌa negravengu neo asa mia egraveegravenaka ngaa-ngaa tao boe degravenge abhunaꞌa-ninu dhu beꞌa 10Dhegraveu manaꞌureꞌa dhoka tao maruru di te regravengumai ho manaꞌu pamadhe dhegraveu aapaꞌele iie mamuri dhegraveu Te ngaa Jaꞌakegraveti mamuri dhu hua iia titu kegravenate mamai Jaꞌa ne segravena ka dhegraveu bisamamuri mera-milu aa unu mamuridhu legraveke
11 Jaꞌa kahegravei nuka segravemi dhegraveu mad-henga badha dhu beꞌa Te dhegraveu mad-henga dhu beꞌa sadia saraka ngiꞌu natoke madhe segravena ka kahibꞌi-kalegravebhona bisamamuri 12Te ngaa dhegraveu sabꞌadhu lamatua boe negraveti kahibꞌi-kalegravebhosegravera ropa negravedhi busa hui mai narai pakajꞌegraveu tegraveke eele kahibꞌi-kalegravebhose Hegraveia busa hui ne kadhi narekahibꞌi-kalegravebho ka regravengu cahagꞌe raipacebꞌa 13 Dhegraveu sabꞌa egraveegravena rai lulanegravengu dhoka sabꞌa tenge doi di Napusi-pahae boe jꞌaga paie-iie kahibꞌi-kalegravebho segravera
14 Legraveke tareꞌa Jaꞌa ne nuka segravemidhegraveu madhenga badha dhu beꞌa Jaꞌatadhe hua iia kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌasegravera Aa regravengu tadhe Jaꞌa kahegravei15Egraveegravena egraveci egraveegravena ka degravenge Ama Ku egravetu
109 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11820
Yohanis 1016 195 Yohanis 1034sorga tadhe Jaꞌa aa Jaꞌa tadhe Negravengukahegravei Jaꞌa sadia kore le ho soroiisi Jaꞌa toke madhe segravena ka kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa bisa mamuri 16 Abhukahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa dhu leo era dhudhae kaboko koremegraveka segravena ka paꞌegravecidegravenge kahibꞌi-kalegravebho egravetu seꞌe se Jaꞌahudꞌi eo paꞌoru kore simi ca era kahegraveiRopa regravengu tadegravengi lii Jaꞌa regravengutadhe degravenge Hegraveia ra mai paꞌegraveci segravenaka jꞌajꞌi mi ca kaboko dhu degravenge dhegraveumadhenga egraveci
17 Negraveti egraveegravena ka Ama Ku egravetu sorgasue Jaꞌa Te Jaꞌa dhu sadia le soroiisi Jaꞌa toke madhe segravena ka Jaꞌa bisamamuri hari 18 Abhu boe ca dhegraveu sadhu laka-seti Jaꞌa ho madhe te ngaaJaꞌa mesa ku soro iisi laꞌa toke madheJaꞌa degravenge hak ho soro ngiꞌu Jaꞌa aadegravenge hak kahegravei segravena ka kore hariParedha ne dhu Jaꞌa segravemi kore le negravetiAma Ku egravetu sorgardquo
19 Lula dhegraveu se tadegravengi lii padhaiYesus segravemi egraveegravena ka dhegraveu Yahudi sepabꞌala hari isi-aanga ra 20 Abhudhegraveu ae negraveti regravengu dhu peka naldquoDhegraveu ne hujꞌu Aa nidhu tao NeNga tao ka miu dꞌegravei nanene Nerdquo
21 Te ngaa abhu cahagꞌe peka naldquoNeꞌe ne negraveti boe lii padhai dhegraveu hu-jꞌu sina ma Lii padhai segravemi seꞌe sekalua boe negraveti dꞌara hegravebꞌa nidhu Aanidhu segravera bisa boe kahegravei puri-paꞌegravelemusi madha dhegraveu begravedhu sirdquo
Ama-ama dhegraveu Yahudi roꞌo boe segravemiLamatua Yesus
22 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu Yahudi neotao kalela agama regravengu Lodꞌo beꞌane legraveke degravenge hegraveru pacuhi Pestane pasanegravedꞌe dhegraveu Yahudi lodꞌo dhudhegraveu leo mai pakajꞌalu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua egravetukota Yerusalem ka ra pamegraveu ne segravenaka ringi hari ca tegraveka 23 Yesus
kako palegraveme egravetu madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ne egravetu era dhu rapangare na lsquoPaleo Dhegraveu Aae Sole-manrsquo 24 Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudimai lingu rare Ne ka ra peka ldquoEehJiꞌi se mate toke dꞌai pegraveri lodꞌo hariho ngeꞌa Ladhe Egraveu ne nuka Kristusna peka mola-molardquo
25 Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoJaꞌadhu peka mema le te ngaa miu moꞌoboe legraveka Aa te ngaa jꞌara-jꞌara dhuJaꞌa tao aaꞌi-aaꞌi madhutu paredhaAma Ku di Jꞌara seꞌe se ka dhupadꞌelo na Jaꞌa ne cee 26 Te ngaamiu moꞌo boe legraveka Jaꞌa lula miu sekahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa boe 27Te kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa dhu tareꞌa segravera tadhelii Jaꞌa Regravengu madhutu Jaꞌa aa Jaꞌatadhe regravengu kahegravei 28 Jaꞌa hia si ma-muri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe aaregravengu cegraveri eele boe negraveti Ama Lamatuakahegravei Abhu boe ca dhegraveu sa dhu bisaparame rare si negraveti Jaꞌa 29AmaKu egravetusorga ka dhu pangegravedꞌu regravengu mi JaꞌaNegravengu egravera risi aaꞌi megraveu-megraveu Negravetiegraveegravena ka abhu boe ca dhegraveu sa hegravei dhubisa parame rare si negraveti Negravengu 30 TeAma Ku degravenge Jaꞌa ne egravecirdquo
31 Ropa tadegravengi rare hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi se rare hari hadhuneo pegraveci pamadhe Yesus 32 Ka Yesuspadhai lii aku Negravengu na ldquoJaꞌa padꞌelole jꞌara dhu beꞌa ae-ae negraveti Ama KuMiu pake jꞌara beꞌa mia ho neo pegravecipamadhe Jaꞌardquo
33 Hegraveia dhegraveu se dhaa peka na ldquoJiꞌipegraveci boe egraveu lula egraveu tao jꞌara beꞌa Tengaa jiꞌi huku egraveu degravenge jꞌara pegraveci pakehadhu lula egraveu pahahe Ama LamatuaTe egraveu dhoka dhegraveu rai-haha di te ngaatao iisi mu nuka segravemi Ama LamatuaSeli-kolane ngardquo
34 Ka Yesus bꞌala peka naldquoTasamia Egravetu dꞌara Atora agama
1015 Mateos 1127 Lukas 1022 1022 Limuri ne dhegraveu Yahudi peka kalela ne Hanukadhu padegravetu degravenge hari Natal Lii lolo na segravemi neꞌe ka egravetu tegraveu 167 (cangasu egravena nguru pidhumdashlodꞌoKristus dhaemaimegraveka) jedheraa dhegraveu Siria egraveci ngara na Antiokus Epifanes paguri eele kota YerusalemNegravengu pakajꞌalu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi kahegravei degravenge jꞌara na hake palaho mei korban ka tao erasogo-tagu na egravetu egraveegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveu Yahudi maruru Ka tanggal 25 hegraveru Kislef tegraveu 164 (cangasuegravena nguru egravepamdashlodꞌo Kristus dhae mai megraveka) ra pamegraveu hari Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ne hegraveia ratao acara segravena ka ringi hari Egravemu ne 1033 Atora negraveti Ama-ama Agama 2416 1034 LiiSodꞌa Koa-Kio 82126
Yohanis 1035 196 Yohanis 1116dhu miu megravedꞌu dhu suri na lsquoJaꞌapeka mema na miu ama-ama sedewarsquo 35 Egravedhi teꞌa le na aaꞌi-aaꞌidhu suri egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua legraveke aa bisa boe coreeele Ama Lamatuamesa Na dhu pekale dhegraveu segravera na regravengu se lsquodewarsquo36 De tasamia ka miu bisa peka naJaꞌa ne pahahe Ama Lamatua lula Jaꞌapeka na Jaꞌa ne Ana Ama LamatuaMaso boe asa dꞌara kahadhu si TeAma egravetu sorga ka dhu pajꞌujꞌu Jaꞌa aapua Jaꞌa mai asa rai-haha ne 37 Segravemineꞌe Ladhe Jaꞌa pakako boe sasabꞌa-laꞌa Ama Ku na miu baku parcayaJaꞌa 38 Te ngaa Jaꞌa pakako taruusasabꞌa Ama Ku De masi ka miu legravekaboe Jaꞌa te ngaa miu hudꞌi segravemi mereku tadha malaa dhu Jaꞌa tao Degravengesegravemi egraveegravena miu bisa meꞌa kahegravei naAma Ku dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌa Aa Jaꞌapaꞌegraveki degravenge Negravengu kahegraveirdquo
39 Ka dhegraveu se segraveku kegravepe Ne harite ngaa Na tabhegraveli eele negraveti kacui-aairegravengu
40 Hegraveia Yesus laꞌe hari asa cabegravekaloko Yarden egravetu era dhu uru egraveegravenaYohanis sarani dhegraveu Ka Na pea tahaegravetu negravei 41 Dhegraveu ae mai tenge NeHegraveia ra peka aku regravengu na ldquoYoha-nis tao negravedhi boe tadha malaa Tengaa aaꞌi-aaꞌi dhu negravengu lole lula-negravetiYesus ne legraveke tareꞌa-reꞌardquo 42Ka dhegraveuae egravetu negravei parcaya Yesus
11Mamadhe Lasarus
1-2Abhudhegraveu egraveci ngarana LasarusNegravengu pea egravetu rae Betania sama-sama degravenge aꞌa na bhegraveni dhegraveu duaMaria degravenge Marta (Maria neꞌeka dhu pakose haga Lamatua Yesusdegravenge egravei hegraveu megravengi ka pamegraveu pakeregraveu kegravetu na) Ca lodꞌo ka Lasaruspegravedꞌa aae 3 Ka ana hegraveni na dhegraveudua se paꞌadhu lii moa hia Yesus akuregravenguna ldquoLasarus angalai Ama egraveegravenapegravedꞌa aaerdquo
4 Ropa Yesus tadegravengi lii moa nehegraveia Na lii aku Negravengu na ldquoEgravei papegravedꞌane negraveti boe mamadhe Ama Lamatuaneo pake jꞌara neꞌe ho padꞌelo dad-edha Na Segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dedꞌepadedha-dedha Jaꞌa nuka Ana AmaLamatua nerdquo
5 Yesus sue Marta Maria degravengeari ra Lasarus 6 Lodꞌo Na tadegravengina Lasarus dhu pegravedꞌa Yesus pea dualodꞌo era egravetu cabegraveka loko Yarden 7KaNa peka degravenge ana madhutu Na segraveraaku Negravengu na ldquoMai lati hari asa erapea Lasarus egravetu propensi Yudeardquo
8 Te ngaa ana madhutu Na pabꞌalapeka na ldquoAma Mese Lai-lai ne ama-ama dhegraveu Yahudi segravera neo pegraveci pa-madhe Ama egravetu negravei Te ngaa Ama neolamu hari asa negraveirdquo
9 Ka Yesus dhaa na ldquoBaku mad-haꞌu Begraveli-begraveli negraveti lodꞌo rea tokelodꞌo cegravena canguru dua jam siLadhe kako egravetu dꞌara saraa dhegraveu kad-hunu boe Te saraa pasaraa rai-hahaho dhegraveu bisa ladhe regravedhi degravenge beꞌa10 Te ngaa ladhe dhegraveu kako egravetu dꞌaramaroga na kadhunu pahari-paharite degravenge boe saraardquo
11 Yesus padhai lii egravele ka Na pekaldquoAngalai egravedhi Lasarus bhegravejꞌi le Tengaa pe Jaꞌa laku paregravei nerdquo
12 Hegraveia ana madhutu Na peka naldquoAma ladhe negravengu bhegravejꞌi di sasoa naegraveegravena na negravengu egravele negraveti papegravedꞌa sirdquo
13 Ra peka segravemi egraveegravena lula regravengungee na Yesus padhai lii lula-negravetibhegravejꞌi dhu biasa di Aa te ngaa Yesuslole lula-negraveti mamadhe Lasarus14 Hegraveia Yesus peka mola-mola degravengera aku Negravengu na ldquoSegravemi neꞌe Lasarusmadhe le 15 Aa te ngaa Jaꞌa karejꞌelula Jaꞌa aadꞌo egravetu negravei lodꞌo dhu namadhe megraveka segravena ka miu baku susaTe ngaa dhu jꞌajꞌi neꞌe egraveegravena ka dhutao miu bisa parcaya Jaꞌa Mai latikardquo
16 Hegraveia Tomas dhu dhegraveu paroana ldquoana kembarrdquo peka degravenge anamadhutu dhu leo segravera aku negravengu na
1040 Yohanis 128 111-2 Lukas 1038-39 Yohanis 123 1110 Madhutu aꞌabhu Yesusna ldquoJaꞌa nuka segravemi saraa De lodꞌo-lodꞌo Jaꞌa degravenge miu era na miu ngaa-ngaa tao boerdquo
Yohanis 1117-19 197 Yohanis 1142ldquoMai ka Beꞌa risi aaꞌi-aaꞌi ti lati segravenaka madhe palere-lere degravenge Nerdquo
Lamatua Yesus laꞌe asa Betania kapaꞌegravera dꞌara Marta
17-19 Ka Yesus si lasi asa rae BetaniaRae ne kajꞌegraveu negraveti Yerusalem tegravelu
kilometer di Ka dhegraveuYahudi negraveti negraveiae ka dhu mai beke segravena ka paꞌegraveradꞌara Marta degravenge Maria
Ropa Yesus si dꞌai negravei heka reꞌana dhegraveu padhane le Lasarus egravepa lodꞌokegravena
20 Ka lodꞌoMarta tadegravengi na Yesusmai le hegraveia laꞌe paraga degravenge YesusTe ngaa Maria mate egravetu egravemu 21 HegraveiaMarta lii degravenge Yesus peka na ldquoAmaee Ladhe Ama egravetu neꞌe tatu ari jaꞌamadhe boe 22 Te ngaa jaꞌa parcayakahegravei sadꞌi Ama manegravengi ngaa egraveegravenaka negraveti Ama Lamatua tatu abhurdquo
23 Ka Yesus lii degravenge ne peka naldquoMarta Egraveegravena na Ari mu mamuriharirdquo
24 Marta padhai lii peka na ldquoJaꞌakeꞌa pe dꞌai lodꞌo egravele rai-haha neladhe Ama Lamatua pamamuri haridhegraveu madhe aaꞌi-aaꞌi Negravengu pama-muri hari kahegravei ari jaꞌardquo
25 Hegraveia Yesus peka na ldquoJaꞌa ka dhuhia dhegraveu madhe mamuri hari Jaꞌaka dhu hia dhegraveu mamuri dhu legravekekahegravei De dhegraveu dhuparcaya Jaꞌa abhumamuri egraveegravena masi ka negravengu madhe26 Ka dhegraveu dhu unu mamuri dhu legravekeegraveegravena aa parcaya Jaꞌa begraveli-camegravedꞌamadhe boe te ngaa mamuri taruuMarta egraveu parcaya lii padhai Jaꞌa nedordquo
27 Hegraveia Marta dhaa na ldquoOo AmaJaꞌa parcaya na Egraveu ne nuka Kris-tus Dhegraveu dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌumema karegravei negraveti uru ka Aa Egraveu ne AnaAma Lamatua dhu Na padhadha tegravekehia mai asa rai-haha nerdquo
Lamatua Yesus tangi28 Ropa Marta padhai lii nare hegraveia
na legravepa asa egravemu na Ka na paroaari na Maria segravena ka dua ra mesa-mesa ra Ka na peka na ldquoAma Mesemai le Negravengu neo paraga degravengeegraveurdquo 29-31 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravenahegraveia Maria laꞌe degravenge ka tenge Yesus
Ropa dhegraveu Yahudi dhu beke degravengeMaria egravetu dꞌara egravemu regravedhi negravengukegravedꞌi sahegraveka ka rai liꞌu laꞌe hegraveialasi madhutu ne re limuri Te regravengupangee na Maria laꞌe tangi asa roꞌaLasarus
Lodꞌo egraveegravena Yesus si dꞌai megraveka dꞌararae Negravengu egravetu era dhu Marta paragadegravenge Ne 32 Ropa Maria laꞌe dꞌai eraegraveegravena ka ladhe negravedhi Yesus Hegraveia napatitu kegravetu urutuu egravetu madha YesusKa na lii aku negravengu na ldquoAma SegravemiAma egravetu neꞌe tatu ari jaꞌa madheboerdquo
33 Ropa Yesus negravedhi Maria tangi aadhegraveu Yahudi dhu madhutu ne tangikahegravei ka Yesus nasa aa dꞌara Na susa34 Hegraveia Na karegravei aku Negravengu na ldquoMiupadhane ne egravetu miardquo
Ra dhaa peka na ldquoMai Ama Segravenaka megravedhi unu murdquo
35 Hegraveia Yesus tangi 36 Ka dhegraveuYahudi se papeka aku regravengu naldquoLadhe ku laa Na sue Lasarus titukegravenardquo
37 Te ngaa abhu cahagꞌe dhu pa-peka na ldquoDhegraveu neꞌe ne ka dhu hiadhegraveu begravedhu bisa negravedhi Nga tao kaNegravengu bisa boe tenge jꞌara segravena kaLasarus baku madherdquo
Lasarus mamuri hari38 Ka dꞌara Yesus susa Hegraveia laꞌe
padegravetu-degravetu asa roꞌa dhu ra padhaneLasarus Roꞌa ne dhu ra katange ledegravenge hadhu aae cue 39 Hegraveia Yesuspua dhegraveu egravetu segravera peka na ldquoLoli eeleku hadhu negraveti hegravebꞌa roꞌa nerdquo
Te ngaa Marta ana hegraveni dhegraveumadhe ne peka aku negravengu na ldquoIriiAma Na madhe egravepa lodꞌo kegravena Tatuhegraveu lerdquo
40 Ka Yesus pasanegravedꞌe ne akuNegravengu na ldquoSanegravedꞌe lii Jaꞌa deo nasi Jaꞌa dhu peka mema le na ladheegraveu tareꞌa-reꞌa parcaya Jaꞌa pe megravedhidadedha Ama Lamatuardquo
41 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu loli eelehadhu negraveti hegravebꞌa roꞌa ne Ka Yesusladhe asa dedha-liru hegraveia Na pekaldquoAma Jaꞌa manegravengi makasi lula Amananene Jaꞌa 42 Jaꞌa keꞌa karegravei negraveti uruka na Ama nanene taruu Jaꞌa Tengaa doe ne Jaꞌa peka segravemi neꞌe segravena
Yohanis 1143 198 Yohanis 123
ka dhegraveu-dhegraveu dhu titu egravetu neꞌe bisareꞌa na Ama ka dhu pua Jaꞌardquo 43Ropapeka nare hegraveia Na paroa degravenge liimegravedhu peka na ldquoLasarus Kalua kardquo
44 Ka dhegraveu madhe ne kalua negravetidꞌara roꞌa Kacui-aai degravenge hagana paꞌegraveki era degravenge begravela hutu dhegraveumadhe Aa abhu begravela dhu pahuturegravehu na kahegravei Yesus pua dhegraveu egravetusegravera peka na ldquoBhoke eele begravela hutuse segravena ka na kakordquo
Ra tenge jꞌara ho neo pamadheLamatua Yesus
(Mateos 261-5 Markus 141-2 Lukas221-2)
45 Ropa laladhe regravedhi tatao Yesusne dhegraveu Yahudi dhu beke degravengeMaria ae ka dhu parcaya Yesus 46 Tengaa abhu cahagꞌe kahegravei dhu lasiparaga degravenge dhegraveu negraveti partei Parisisegravena ka peka tatao Yesus ne degravengeregravengu
47 Egravele egraveegravena hegraveia kegravetu agamaYahudisegravera degravenge dhegraveu Parisi pakabokoho padhue Ra pakaregravei peka naldquoDhegraveu neꞌe ne tao tadha malaa rupa-rupa De egravedhi tao Ne tasamia hari48 Te ladhe egravedhi soro tegraveke Ne begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi sanao-maenaNegravengu jꞌajꞌi dhegraveu aae regravengu Degravengejꞌara neꞌe egraveegravena na sordadꞌu Romasegravera mai paguri eele Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi egravedhi degravenge palahoisi kabarai egravedhirdquo
49 Tegraveu egraveegravena Kayafas dhu jꞌajꞌi kegravetukapai risi agama Yahudi Na peka naldquoGoa ee Miu meꞌa boe ngaa-ngaa50Te ladhe dhegraveu egraveci madhe pala dhegraveuaaꞌi-aaꞌi egraveegravena beꞌa risi hia miu Teladhe aadꞌo na sordadꞌu Roma maipamadhe aaꞌi megraveu-megraveu isi kabaraiegravedhi dhegraveu Yahudi nerdquo 51 Lii Kayafasne mai boe negraveti dꞌara negravengu unu naTe Ama Lamatua pake hegravebꞌa na lulanegravengu ka kegravetu kapai risi agama dꞌarategraveu egraveegravena Negraveti egraveegravena ka Kayafas pekategraveke na begraveli-camegravedꞌa Yesus madhepala dhegraveu Yahudi aaꞌi-aaꞌi ra 52 Aate ngaa dhu legraveke ka Yesus madheboe hia dhegraveu Yahudi mesa ra di tengaa pala dhegraveu unu Ama Lamatua
aaꞌi-aaꞌi dhu pale-legraveme egravetu rai-hahane Negravengu egraveegravena na oru nare si jꞌajꞌi misuku ca nau-ca nadha
53 Lula lii padhai Kayafas neꞌe kakaregravei negraveti lodꞌo egraveegravena ama-ama dhegraveuYahudi tenge jꞌara ho neo pamadheYesus
54 Negraveti egraveegravena ka Yesus laꞌe heka asamadha dhegraveu ae egravetu talora ama-amadhegraveu Yahudi Negravengu degravenge ana-anamadhutu Na lasi asa dꞌara kota egravecingara na Efraim padegravetu degravenge dꞌaramamoo Ka ra pea taha egravetu egraveegravena
55 Lodꞌo egraveegravena degravetu le degravenge lodꞌokalela Paska agama Yahudi Dhutema le dꞌai lodꞌo segravemi egraveegravena dhegraveuae negraveti rae-rae mai pakaboko egravetu kotaYerusalem ho madhutu kalela Paskaegravetu egraveegravena Dhegraveu se dꞌai uru ho pamegraveuiisi madhutu atora agama 56 Aeka negraveti regravengu patangi-tenge Yesusegravetu egraveegravena Ropa ra titu egravetu madhaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ka rapakaregravei peka na ldquoMadhutu aꞌabhumiu tasamia Yesus mai madhutupesta kalela Paska ne do aadꞌordquo 57Tengaa kegravetu agama Yahudi segravera degravengedhegraveu Parisi paredha peka na ldquoLadheabhu dhegraveu dhu reꞌa Yesus egravetumia napeka degravenge jiꞌirdquo Aa te ngaa regravengu neokegravepe Ne
12Maria pakose haga Yesus degravenge egravei
hegraveu megravengi(Mateos 266-13 Markus 143-9)
1 Di egravena lodꞌo ka dꞌai lodꞌo kalelaPaska ka Yesus si mai hari asa rae Be-tania Lasarus si pea egravetu egraveegravena Negravenguka dhu madhe dhu Yesus pamamurihari le 2 Hegraveia regravengu pananasu segravenaka megraveda none Yesus naꞌa-ninu degravengeregravengu Marta lalau mei Aa Lasarusmadhegravedi naꞌa-ninu mei egraveci degravengeYesus 3Hegraveia Maria nare egravei hegraveumegravengiasli ca boto dhu kabꞌua Ka na pasutimi haga Yesus Hegraveia na roso hagaYesus pake regraveu kegravetu negravengu Ka hegraveu
1154 Sensus 910
Yohanis 124 199 Yohanis 1219megravengi ne pale-legraveme aaꞌi dꞌara egravemuegraveegravena
4 Te ngaa ana madhutu Yesus egravecingara na Yudas Iskariot dhu egraveegravena napahie Yesus kaꞌugu aku negravengu na5 ldquoWee Nga tao ka negravengu pahie boeegravei hegraveu megravengi ne Te kabꞌua na nukasegravemi gaji dhegraveu egraveci dꞌara ca tegraveu Beꞌarisi pahie segravena ka kabꞌua napabagimidhegraveu unu aadꞌo segraverardquodagger 6 Aa te ngaaYudas peka segravemi neꞌe ne lula boe negravetinegravengu sue dhegraveu-dhegraveu unu aadꞌo Tengaa lula negravengu dhegraveumanaꞌu Negravengune dhu tegraveke doi Yesus si te ngaa ae kadhu huni nare negraveti dꞌara kas
7 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoHudꞌi laa bhegraveni ne tao segravemi neꞌe Tenegravengu dhu tegraveke egravei hegraveumegravengi ne segravenaka lalau ngiꞌu aae Jaꞌa ho ra padhaneJaꞌa 8 Dhegraveu unu aadꞌo dhu bera-bera degravenge miu Te ngaa Jaꞌa ne begraveli-camegravedꞌa aadꞌo heka egravetu talora miurdquo
Kegravetu agama segravera tenge jꞌara ho neopamadhe Lasarus
9 Egravele egraveegravena dhegraveu Yahudi ae ka dhureꞌa na Yesus egravetu rae Betania Kadhegraveu se mai neo regravedhi Ne aa neoregravedhi Lasarus kahegravei Te regravengu tadegravengile na Yesus pamamuri hari le Lasarusnegraveti mamadhe 10 Te ngaa kegravetu-kegravetu agama padhue ho neo pamadheLasarus 11 Te dhegraveu Yahudi ae dhutadegravengi le lii palolo lula-negraveti Lasarusne ka dhegraveu se parcaya Yesus Regravenguse roꞌo heka nanene ama-ama dhegraveuYahudi
Lamatua Yesus maso asa dꞌara kotaYerusalem sama segravemi dhegraveu aae-dhegraveu ka-pai
(Mateos 211-11 Markus 111-11Lukas 1928-40)
12 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu ae dhumai madhutu kalela Paska egravetu kotaYerusalem tadegravengi na Yesus neo
mai asa era neꞌe kahegravei 13 Ka lasi pareregraveu palam ho pake soru mamai Yesussama segravemi Negravengu ne dhegraveu aae-dhegraveukapai Hegraveia ra paꞌoo aaꞌi-aaꞌi ra akuregravengu naldquoHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua
Te Lamatua pajꞌujꞌu dꞌara hua iiaNa mi Dhegraveu Aae Israꞌel
dhu negraveti kolongaraLamatuardquo
14 Ka Yesus abhu badha keledꞌei egraveniciꞌu hegraveia Na manyaꞌe Seꞌe se jꞌajꞌinuka segravemi dhu suri tegraveke le egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua na15 ldquoMiu dhegraveu kota Yerusalem baku
madhaꞌuMiu dhegraveu kota lsquoSionrsquo se ladhe ku
asa negraveiDaggerTe Dhegraveu Aae miu nuka mai negravei
Negravengu mai manyaꞌe keledꞌei egraveniciꞌurdquo
16 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesusreꞌa megraveka sasoa negraveti jꞌara seꞌe se Tengaa begraveli-camegravedꞌa ropa Yesus ma-muri hari negraveti mamadhe Na aa AmaLamatua dedꞌe Ne padedha-dedharegravengu heka sanegravedꞌe jꞌara-jꞌara dhusuri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megravecilula-negraveti Negravengu ne Regravengu sanegravedꞌekahegravei tatao dhegraveu ae se mi dedhaYesus
17 Lodꞌo Yesus pamamuri hariLasarus negraveti mamadhe hegraveia Na paroane kalua negraveti roꞌa dhegraveu madhe egraveegravenaabhu dhegraveu ae dhu sama-sama degravengeYesus De limuri ne regravengu lolo palegravemelula-negraveti ngaa dhu uru egraveegravena regravenguregravedhi degravenge musi madha ra 18 Negravetiegraveegravena ka ropa Yesus padegravetu degravengeYerusalem dhegraveu ae mai soru Ne lularegravengu tadegravengi le na Negravengu ka dhutao tadha malaa egraveegravena 19 Ka dhegraveu-dhegraveu Parisi peka na ldquoPeeh Ladheku laa Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne
123 Madhutu Alkitab lii Yunani peka egravei hegraveumegravengi ne lsquonardosrsquo dhu uru egraveegravena dhegraveu tao negraveti amo aajꞌuhegraveu megravengi Alkitab lii Idhonesia peka na lsquonarwastursquo Alkitab lii Yunani peka isi boto ne ca lsquolitrarsquo nukategravelu ngasu dua nguru legravemi gram ele boe dꞌai ca tenga liter 123 Lukas 737-38 dagger 125 Alkitablii Yunani peka kabꞌua egravei hegraveu megravengi ne tegravelu ngasu lsquodenarirsquo Ca denari egraveegravena sama segravemi gaji tuka ca lodꞌo 128 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1511 1213 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 Dagger 1215 Kota Sionngara leo negraveti kota Yerusalem 1215 Sakaria 99
Yohanis 1220 200 Yohanis 1236parai-oru ho neo madhutu Ne Begraveli-camegravedꞌa egravedhi ka dhu jꞌegravera Ladhe jꞌajꞌika segravemi egraveegravena egravedhi tao tasamia harirdquo
Pegraveri-pegraveri dhegraveu Yunani neo maiparaga degravenge Yesus
20 Abhu dhegraveu Yunani pegraveri-pegraveridhu mai asa kota Yerusalem palere-lere degravenge dhegraveu leo ho neo mad-hutu kalela Paska egravetu egraveegravena Egravetuegraveegravena regravengu neo pahaha iisi mi AmaLamatua kahegravei 21 Hegraveia dhegraveu se maiparaga degravenge Pelipus dhu rae negravenguka Betsaida egravetu propensi Galilea Ramanegravengi aku regravengu na ldquoJiꞌi neoparaga degravenge Yesusrdquo
22 Ka Pelipus laꞌe peka degravenge An-derias Hegraveia dua ra lasi peka degravengeYesus 23-24 Ka Yesus peka degravengesi aku Negravengu na ldquoLodꞌo Jaꞌa dꞌaikegravena Jaꞌa hudꞌi madhe ku heka AmaLamatua neo dedꞌe padedha-dedhaJaꞌa kegravena Tareꞌa segravemi egraveegravena Egravedhipakasame ku degravenge hini egraveci Ladheegravedhi segravele hini ca lamusi na hini neele iie uuru ku degravenge jꞌara boho egravetudꞌara rai heka na muri mai hegraveia nahia hua-hela ae-ae kegravena Ladhe segravemiboe egraveegravena hini egraveegravena cue dhoo-dhoodi 25 Dhegraveu dhu pahae boe dadꞌegraveiAma Lamatua lula negravengu sue ae ma-muri na egravetu rai-haha ne egraveegravena namamuri na ele iie dꞌara Te ngaa dhegraveudhu sadia tegraveke eele mamuri rai-hahana begraveli-camegravedꞌa negravengu abhu mamuridhu legraveke dhu maꞌegravete boe 26 Dhegraveudhu neo sabꞌa hia Jaꞌa negravengu hudꞌimadhutu Jaꞌa taruu Jaꞌa egravetu miana dhegraveu pajuu-paleha Jaꞌa egravetu egraveegravenakahegravei Te ladhe abhu dhegraveu dhu sabꞌahia Jaꞌa egraveegravena na Ama Ku egravetu sorgapakabꞌua negravengurdquo
Lamatua Yesus peka mema lula-negravetimamadhe Na
27 Yesus tuhu hari lii padhai Napeka na ldquoDꞌara Jaꞌa susa titu kegravena Tengaa Jaꞌa neo peka ngaa hari Jaꞌahudꞌi manegravengi ku peka na lsquoAmaPatabuli Jaꞌa segravena ka Jaꞌa bakumadheku dꞌara lai-lai nersquo do Bisa boe Jaꞌamanegravengi boe segravemi egraveegravena lula Negravengu
pua Jaꞌa mai segravena ka madhe 28 Dedhu Jaꞌa manegravengi ka lsquoAma Hudꞌi laaJaꞌa madhutu dadꞌegravei Ama Ku segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi dedꞌe padedha-dedhakolongara Amarsquo rdquo
Hegraveia lii egraveci negraveti dedha-liru peka naldquoJaꞌa dedꞌe padedha-dedha le kolon-gara Jaꞌa Aa Jaꞌa neo dedꞌe padedha-dedha hari kolongara Jaꞌardquo
29 Ka dhegraveu ae dhu titu egravetu segravera satadegravengi lii neꞌe kahegravei hegraveia ra peka naldquoIra ii Dꞌoro ngardquo
Cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌo Anapajuu Lamatua egraveci negraveti sorga padhailii degravenge Nerdquo
30 Te ngaa Yesus padhai lii degravengeregravengu aku Negravengu na ldquoLii deo nalii hia miu hia boe Jaꞌa 31 Limurine dhegraveu egravetu rai-haha ne hudꞌi lasiasa madha Ama Lamatua segravena ka Napamaꞌegravete lii langu regravengu Lamatuaneo babegravege eele kahegravei Dhegraveu Bheludhuparedha egravetu rai-hahane 32Ladhedhegraveu dedꞌe ka Jaꞌa egravetu ajꞌu palolo-palegravebha pe Jaꞌa egravere kore dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravena ka ra parcaya Jaꞌardquo 33 (Napadhai lii segravemi neꞌe ho peka jꞌaramamadhe Na)
34 Ka dhegraveu egravetu segravera karegravei aku regravenguna ldquoJiꞌi tadegravengi ngegravedhi le negraveti atoraLamatua dhu peka na egraveegravena na Kris-tus mamuri taruu Kristus degravengeDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egraveci egraveegravenaka do De nga tao ka Egraveu pekana lsquoBegraveli-camegravedꞌa dhegraveu neo pacaꞌeDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egraveegravena egravetuajꞌu palolo-palegravebharsquo Te Negravengu neceerdquo
35 Hegraveia Yesus dhaa na ldquoNegravebhuheka saraa Jaꞌa dꞌelo heka miu Delodꞌo Jaꞌa degravenge miu era miu hudꞌimamuri mola ku segravena ka bhabhelu-katubꞌa baku hutu nare saraa dhu egravetudꞌaramiu Te dhegraveu dhu kako egravetu dꞌaramaroga neꞌa boe laꞌe asamia 36Lodꞌosaraa Jaꞌa ne era miu hudꞌi parcayaku Jaꞌa segravena ka miu jꞌajꞌi mi dhegraveu dhumamuri egravetu dꞌara saraa ho meꞌa namiu neo lami miardquo
1225 Mateos 1039 1625 Markus 835 Lukas 924 1733 1234 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1104 Yesaya96 Yeskial 3725 Daniel 714
Yohanis 1237 201 Yohanis 133RopaYesus padhai lii nare hegraveia laꞌe
tegraveke eele dhegraveu seꞌe segravena ka Negravengumesa-mesa na
Dhegraveu Yahudi roꞌo boe parcayaLamatua Yesus
37 Masi ka Yesus tao le tadha malaaae-ae egravetumadha dhegraveu ae te ngaa roꞌoboe parcaya Ne 38 Neꞌe ne palegravekedegravenge lii Yesaya ca dhegraveu negraveti lii pad-hai Lamatua dhu suri peka naldquoLamatua Abhu boe dhegraveu dhu par-
caya lii padhai jiꞌiTe masi ka Lamatua padꞌelo le koasa
te ngaa dhegraveu segravera ladhe regravedhiboe ngaa-ngaardquo
39 Negraveti egraveegravena ka limuri ne dhegraveuYahudi cahagꞌe parcaya boe Lamatualegraveke segravemi dhu Yesaya suri tegraveke egravetu eraleo dꞌara sasuri na peka na40 ldquoAma Lamatua pabegravedhu le dꞌara ra
segravena ka baku regravedhi ngaa-ngaaNa soro tegraveke dꞌara ra adhu segravemi
hadhusegravena ka baku reꞌa megraveu
Soro tegraveke si segravemi egraveegravenasegravena ka baku ra legravepa tenge Jaꞌaaa Jaꞌa tao boe pabeꞌa sirdquo
41 Yesaya peka segravemi neꞌe lula negravedhile dadedha Yesus ka na lole memalula-negraveti Yesus ne
42 Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa abhukahegravei dhegraveu ae dhu parcaya YesusMesa boe dhegraveu biasa di te abhu kahegraveiama-ama dhegraveu Yahudi dhu parcayaNe Te ngaa regravengu mangaku boeYesus egravetumadhadhegraveu ae lula ramad-haꞌu mage dhegraveu Parisi babegravege eele sinegraveti dꞌara egravemu sabajꞌa ra 43Ama-amaYahudi se pusi-pahae boe ho Lamatuakoa si lula regravengu dꞌegravei risi abhu koa-kadꞌiri negraveti dhegraveu rai-haha
Lii Holo-Nori Lamatua Yesus padꞌelotatao dhegraveu
44 Ka Yesus padhai lii degravenge liimegravedhu aku Negravengu na ldquoDhegraveu dhuparcaya Jaꞌa negravengu parcaya boe Jaꞌamesa ku te ngaa negravengu parcaya kahegraveiDhegraveu dhu pua Jaꞌa mai 45 Te dhegraveudhu ladhe negravedhi Jaꞌa na negravengu ladhenegravedhi kahegravei Dhegraveu dhu pua-paleha
Jaꞌa 46 Jaꞌamai segravena ka jꞌajꞌi nuka segravemisaraa egravetu rai-haha ne Ho hudꞌi laadhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Jaꞌa ma-muri boe egravetu dꞌara maroga 47 Ladheabhu dhegraveu dhu nanene Lii Holo-NoriJaꞌa te ngaa madhutu boe na Jaꞌapamaꞌegravete boe hahuku na Te ma-mai Jaꞌa asa rai-haha ne neo boe pa-maꞌegravete hahuku dhegraveu te ngaa Jaꞌa neopatabuli si negraveti koasa sasala-sasigora 48 Te ngaa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tuleeele Jaꞌa aa dꞌegravei boe segravemi Lii Holo-Nori Jaꞌa pe na paraga degravenge hakimTe dꞌai egravele rai-haha ne Lii Holo-Noridhu Jaꞌa lole kegravedhi segravera ka dhu pa-maꞌegravete hahuku mi dedha regravengu egraveci-egraveci 49 Lula Jaꞌa dhae padhai lii kegravedhimegraveka pake kolongara Jaꞌa mesa kuTe ngaa Jaꞌa padhai lii kegraveti kolongaraAma Ku egravetu sorga Te Negravengu ka dhupua Jaꞌa Aa Negravengu ka dhu paredhaJaꞌa segravena ka Jaꞌa padhai lii ngaa50 Jaꞌa keꞌa kahegravei na lii paredha Nahia mamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boeNegraveti egraveegravena ka lii padhai Jaꞌa madhutumola-mola ngaa dhu Ama Ku pua Jaꞌapadhai liirdquo
13Lamatua Yesus rase haga ana mad-
hutu Na1 Lodꞌo kalela Paska dhae dꞌaimegraveka
Yesus neꞌa le na dꞌai le lodꞌo hoNegravengu tegraveke eele rai-haha ne aa laꞌehari asa Ama Na egravetu sorga Negravengu suetitu kegravena dhegraveu unu Na egravetu rai-hahane toke Na sarakamamuri Na katemeaae hia mi regravengu
2 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aae nidhudadugu-rariu le Yudas ana SimonIskariot segravena ka pahie eele YesusKa Yudas dhu pamaꞌegravete le segravena kaadꞌu-ue madha jꞌara egraveegravena ropa Yesussi madhegravedi raꞌa-rinu egravetu dꞌara kalelaPaska
3 Yesus neꞌa mema le na AmaLamatua pua-paleha Negravengu mai asarai-haha ne de negravebhu heka Negravengulegravepa hari laꞌe asa Ama Lamatua AaNegravengu neꞌa kahegravei na Ama Na egravetusorga pangegravedꞌu aaꞌi le ngaa-ngaa mi
1238 Yesaya 531 1240 Yesaya 610
Yohanis 134 202 Yohanis 1324Negravengu 4Hegraveia Yesus kegravedꞌi negraveti mei kaNa tao eele kodho liꞌu Na Nare begravelaegraveci ho egraveki mi lalole na 5 Ka Na bhoriegravei asa dꞌara bokor iiki cue Hegraveia Narase haga ana madhutu Na segravera RopaNa rase pamegraveu nare haga dhegraveu egraveci Naseka pamango pake begravela dhu paꞌegravekiegravetu lalole Na 6 Na rase haga si egraveci-egraveci Ropa dꞌai Simon Petrus ka SimonPetrus karegravei aku negravengu na ldquoAma neorase haga jaꞌa kahegravei dordquo
7 Yesus dhaa peka na ldquoDeo neꞌe neegraveu dhae meꞌa megraveka ngaa dhu Jaꞌa taone Te ngaa negravebhu-negravebhu egraveu hekameꞌa kegravenardquo
8 Te ngaa Petrus pasisu aku negravenguna ldquoAma baku tao segravemi egraveegravena Jaꞌakoꞌo boe Ama rase haga jaꞌardquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe Jaꞌarase pamegraveu boe haga egraveu na egraveu bisaboe paꞌegraveki degravenge Jaꞌardquo
9 Ka Simon Petrus dhaa aku negravenguna ldquoLadhe segravemi egraveegravena mesa boe hagadi Te ngaa Ama rase kacui-aai degravengekegravetu jaꞌa kahegraveirdquo
10 Hegraveia Yesus lii degravenge ne akuNegravengu na ldquoDhegraveu dhu diu le egravei parluudhoka rase haga di Te ngiꞌu na megraveule Mema tareꞌa dꞌara miu megraveu le tengaa miu aaꞌi mi boerdquo 11 (Yesus pekasegravemi neꞌe lula neꞌa le cee ka dhu neopahie Ne Negraveti egraveegravena ka Na peka naldquoMiu aaꞌi mi boe dhu megraveurdquo)
12 Ropa Yesus pamegraveu nare hagasi hegraveia Na silu hari kodho Na kamadhegravedi hari asa mei Ka Na karegraveiana madhutu Na aku Negravengu naldquoTasamia Ropa Jaꞌa rase haga miumiu meꞌa sasoa negraveti dhu Jaꞌa tao nedo aadꞌo 13 Miu tema paroa Jaꞌa nelsquoAma Mesersquo aa lsquoLamatuarsquo Egraveegravena legravekekegravena lula mema hudꞌi segravemi egraveegravena ku14Te ngaa ladhe Mese degravenge Lamatuamiu ne rase le haga miu nuka segravemiana pua-paleha sa na tasamia haridegravenge miu Miu hudꞌi lalau-laloꞌo isi-aanga mi egraveci degravenge egraveci conto nukamiu hudꞌi egraveci degravenge egraveci rase haga mi
15 Te Jaꞌa tao le jꞌara ne segravena ka miumadhutu Ladhe Jaꞌa tao tasamiana miu hudꞌi tao segravemi egraveegravena kahegravei16 Jaꞌa peka tareꞌa-reꞌa degravenge miu Cadhegraveu egravenu bisa boe risi negraveti lamatuana Aa ca dhegraveu pajuu-paleha bisa boerisi negraveti dhegraveudhupuanegravengu 17Lulamiu dhu meꞌa le jꞌara seꞌe miu otoladhe miu tao madhutu
18 Jaꞌa padhai lii boe lula-negraveti miuaaꞌi-aaꞌi mi Jaꞌa tadhe megraveu dhegraveu dhuJaꞌa hagꞌe kore Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa jꞌara ne hudꞌi jꞌajꞌi ku samasegravemi dhu suri tegraveke egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua na lsquoDhegraveudhu madhegravedi naꞌa-ninu paꞌegraveci degravengeJaꞌa soro kabodho mi Jaꞌa lersquo 19 Jaꞌapekamema degravengemiu ho ladhe abhudhegraveu dhu laꞌe tegraveke eele Jaꞌa na miubisa parcaya kegravena na Jaꞌa ne Kris-tus 20 Jaꞌa peka degravenge miu tareꞌa-reꞌakegravena dhegraveu cee dhu bhoke dꞌara naho segravemi nare dhegraveu dhu Jaꞌa pua nanegravengu kahegravei segravemi nare Jaꞌa Aa ceeka dhu segravemi nare Jaꞌa degravenge beꞌa nanegravengu segravemi nare kahegravei Dhegraveu dhu pua-paleha Jaꞌardquo
Lamatua Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa abhu dhegraveu dhu pahie eele Ne
(Mateos 2620-25 Markus 1417-21Lukas 2221-23)
21 Yesus padhai lii nare segravemi egraveegravenahegraveia dꞌara Na mulai susa Ka Na liiaku Negravengu na ldquoDhu Jaꞌa peka ne legraveketareꞌa Ca dhegraveu negraveti miu egraveegravena napahie eele Jaꞌardquo
22 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveiaana-ana madhutu Na palaladha egravecidegravenge egraveci te regravengu malaa Reꞌa boena cee ka dhu Negravengu peka 23 Egravetuera neꞌe abhu ca dhegraveu dhu Yesus sue(nuka jaꞌa Yohanis dhu suri sasurine) Jaꞌa dhu madhegravedi egravetu baboaYesus 24 Hegraveia Simon Petrus pangegravetukegravetu ho jaꞌa karegravei Yesus cee ka dhuNa peka egraveegravena
1315 Lukas 2227 1316 Mateos 1024 Lukas 640 Yohanis 1520 1318 Lii Sodꞌa Koa-Kio4110 1320 Mateos 1040 Markus 937 Lukas 948 1016 1323 Madhutu tradisi gareja degravengeaꞌabhu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu segravera na lsquoana madhutu dhu Yesus suersquo egraveegravena nuka Yohanis
Yohanis 1325 203 Yohanis 14725 Ka jaꞌa eso padegravetu degravenge Yesus
ho karegravei Ne ldquoDhegraveu dhu Ama peka neceerdquo
26 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Jaꞌa neo kore roti caꞌegraveta hocegravebꞌu asa dꞌara mago ne Egraveegravena naJaꞌa hia mi dhegraveu dhu Jaꞌa peka deonardquo Ka Yesus cegravebꞌu nare roti ne asadꞌara mago hegraveia Na jꞌole asa Yudasana Simon Iskariot 27Ropa segravemi nareroti ne hegraveia dhegraveu aae nidhumaso asadꞌara Yudas Ka Yesus peka degravengene ldquoEgraveu neo tao ngaa na tao ka lai-lai Pamata ia kardquo 28 Te ngaa dhegraveuleo dhu madhegravedi egravetu segravera reꞌa rareboe nga tao ka Yesus padhai lii segravemiegraveegravena 29 Lula Yudas dhu tegraveke doi-dhari ka abhu dhu pangee na Yesuspua Yudas peka na ldquoLamu hegraveli ngaadhu egravedhi parluu segravena ka tao pestaPaskardquo Aa abhu kahegravei dhu pangeena Yesus pua Yudas ldquoLamu hia doidꞌai ciki sa mi dhegraveu unu boe ngaa-ngaa segraverardquo
30 Ropa Yudas segravemi nare roti nehegraveia laꞌe degravenge ka Lodꞌo negravengu kaluaegraveegravena dhu megraveda le
Lii paredha dhu hiu31 Ropa Yudas laꞌe hegraveia Yesus pad-
hai lii aku Negravengu na ldquoJaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Dꞌai lodꞌo kegravenaho Ama Lamatua dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Aa negraveti jꞌara neꞌe dhegraveu regravedhidadedha Ama Lamatua kahegravei 32 LulaJaꞌa paꞌegraveki degravenge Ama Lamatua aapadꞌelo dadedha Na negraveti egraveegravena ka Nadedꞌe padedha-dedha Jaꞌa Na pamataheka
33 Ana aaꞌi-aaꞌi Masi ka Jaꞌa suemiu titu kegravena te ngaa negravebhu hekaJaꞌa paꞌana-lalu eele miu Egraveegravena namiupatangi-tenge Jaꞌa te ngaamegravedhiboe Lii dhu Jaꞌa peka degravenge miu neegraveci egraveegravena ka degravenge dhu Jaꞌa lole degravengeama dhegraveu Yahudi segravera na lsquoJaꞌa lakuasa era egraveci dhu miu bisa megraveka mad-hutursquo 34 Jaꞌa hia miu lii paredha hiuegraveci nuka miu hudꞌi pasue ku egraveci degravengeegraveci sama segravemi Jaꞌa sue miu De miuhudꞌi pasue ku egraveci degravenge egraveci kahegravei35 Ladhe miu pasue segravemi egraveegravena dhegraveu
aaꞌi-aaꞌi bisa reꞌa na miu se anamadhutu Jaꞌardquo
Lamatua Yesus peka tegraveke na Petrusegraveegravena na pasili Negravengu
(Mateos 2631-35 Markus 1427-31Lukas 2231-34)
36 Ka Simon Petrus karegravei peka naldquoTe Ama neo lamu miardquo
Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoJaꞌa laku asa era egraveci dhu egraveu bisamegravekalamu Tengaa lodꞌo limuri ku heka egraveulamu kegravenardquo
37 Petrus karegravei hari peka na ldquoAmaNga tao ka jaꞌa bisa megraveka laku hegravei Tejaꞌa dhu paꞌegravera iisi le ho madhe palaAmardquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌado Egraveu neo soro mamuri egraveu segravena kamadhe pala Jaꞌa Dhu legraveke ka segravemineꞌe manu dhae kokotoo megraveka tengaa egraveu pasili le tegravelu hari peka na egraveutadhe boe Jaꞌardquo
14Abhu boe jꞌara leo ho pabeꞌa degravenge
Ama dhodhoka re Yesus di1 Yesus padhai lii tabha hari peka
na ldquoDꞌara miu baku susa Parcayami Ama Lamatua aa parcaya mi Jaꞌakahegravei 2 Egravetu egravemu Ama Ku abhu kamaae-ae Ladhe era dꞌai boe tatu Jaꞌapeka le degravenge miu Neꞌe ne Jaꞌa neolaku sadia tegraveke era hia miu egravetu negravei3 Ladhe Jaꞌa laku aa sadia kore era peahiamiu pe Jaꞌa legravepa harimai koremiuho lati pea asa negravei Degravenge jꞌara neꞌeladhe Jaꞌa egravetu mia na miu egravetu egraveegravenakahegravei 4Miu meꞌa le jꞌara asa era dhuJaꞌa neo lakurdquo
5 Te ngaa Tomas karegravei peka naldquoAma Jiꞌi ngeꞌa boe Ama neo lamumia De tasamia ka jiꞌi ngeꞌa jꞌara holaꞌa asa negraveirdquo
6 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoAbhu boe jꞌara leo dhu bisa negraveti dhegraveuasa Ama egravetu sorga Dhodhoka re Jaꞌamesa-mesa ku Te Jaꞌa ne ka jꞌaraasa Ama Lamatua Jaꞌa ne ka kapuamamola Aa Jaꞌa neꞌe ka dhu hia dhegraveumamuri dhu legraveke 7 Ladhe miu tadhemegraveu Jaꞌa namiu tadheAmaKukahegravei
1333 Yohanis 734 822-23 1334 Yohanis 1512 17 1 Yohanis 323 2 Yohanis 5
Yohanis 148 204 Yohanis 1426De karegravei negraveti deo neꞌe ne miu tadheNegravengu le degravenge megravedhi Ne kahegraveirdquo
8 Pelipus manegravengi peka na ldquoAmaMese Padꞌelo ku Ama Mu degravenge jiꞌiTe egraveegravena dꞌai lerdquo
9 Hegraveia Yesus peka degravenge ne akuNegravengu na ldquoPelipus Jaꞌa sama-samadegravenge miu negravebhu nare sange neꞌe tengaa miu tadhe iia megraveka Jaꞌa do Tedhegraveu dhu negravedhi le Jaꞌa egraveegravena samasegravemi negravengu negravedhi le Ama Ku De ngatao ka deo na egraveu peka na lsquoPadꞌeloku Ama Mu degravenge jiꞌirsquo 10 Tasamiakegravena Lodꞌo Jaꞌa peka na Jaꞌa paꞌegravekidegravenge Ama aa Ama paꞌegraveki degravenge Jaꞌaegraveu parcaya Jaꞌa do aadꞌo Lii padhaidhu Jaꞌa peka degravengemiu segravera mai boenegraveti Jaꞌa mesa ku te ngaa mai negravetiAma Ku Aa Na pake Jaꞌa segravena ka sabꞌataruu sasabꞌa-laꞌa Na 11Parcaya la miJaꞌa ropa Jaꞌa peka na Jaꞌa dhu paꞌegravekidegravenge AmaKu aaNegravengu paꞌegraveki degravengeJaꞌa kahegravei Te ngaa ladhemiu bisa boeparcaya segravemi egraveegravena na parcaya la Jaꞌalula miu megravedhi le jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌatao 12Lii padhai Jaꞌa se legraveke Te dhegraveudhu parcaya Jaꞌa egraveegravena na negravengu bisatao jꞌara dhu Jaꞌa tao kahegravei Te ngaalula Jaꞌa laku asa Ama Ku ka ngaadhu dhegraveu tao segravera kapai risi negraveti dhuJaꞌa tao 13Miu dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌaunuhak pake kolongara Jaꞌa De ladhemiu sabajꞌa sadꞌi manegravengi ngaa egraveegravenaka pake la kolongara Jaꞌa pe egraveegravenana Jaꞌa tao hia miu Degravenge jꞌara neJaꞌa dedꞌe Ama Ku padedha-dedhasegravena ka hudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa14 Jaꞌa peka hari ca tegraveka miu sabajꞌaho sadꞌi manegravengi ngaa egraveegravena ka pakekolongara Jaꞌa egraveegravena na Jaꞌa tao hiamiurdquo
Lamatua Yesus padhadha neo hiamai Roh Ama Lamatua
15 Yesus peka tabha hari akuNegravengu na ldquoLadhe miu sue Jaꞌa namiu taomadhutu lii paredha Jaꞌa segravera16-17 Jaꞌa manegravengi Ama Ku segravena ka
lodꞌo Jaꞌa degravenge heka miu na Negravenguhia miu ca Dhegraveu Era Sarai-Maenasegravena ka padꞌelo jꞌara hia miu Negravengune nuka Roh Lamatua dhu ajꞌa-norimiu ngaa dhu legraveke Dhegraveu cahagꞌe egraveturai-haha ne roꞌo boe segravemi rareNe lularegravengu bisa boe ladhe regravedhi Negravengu aatadhe boe Negravengu Te ngaa miu tadheNe lula Na paꞌegraveki degravenge miu Aa Namuri egravetu dꞌara miu Egraveegravena na Negravengudegravenge miu taa-taa
18 Degravenge segravemi egraveegravena Jaꞌa tegraveke eeleboe miu mesa mi nuka segravemi ana lalu-eela Te ngaa sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌaJaꞌa legravepa hari mai asa miu 19 Negravebhuheka dhegraveu leo egravetu rai-haha ne regravedhiheka Jaꞌa Te ngaa miu megravedhi JaꞌaLula Jaꞌa mamuri hari miu abhu ma-muri dhu legraveke kahegravei 20Aa ladhe lodꞌoJaꞌa mamuri hari miu meꞌa megraveu naJaꞌa paꞌegraveki degravenge Ama Ku miu paꞌegravekidegravenge Jaꞌa aa Jaꞌa paꞌegraveki degravenge miukahegravei
21 Dhegraveu dhu segravemi rare aa tao mad-hutu lii paredha Jaꞌa segravera na negravenguka dhu sue Jaꞌa Aa Ama Ku sue kahegraveidhegraveu dhu sue Jaꞌa Jaꞌa sue dhegraveu egraveegravenakahegravei aa padꞌelo iisi Jaꞌa degravenge nerdquo
22 Egravetu era ne abhu dhegraveu egraveci ngarana Yudas Negravengu ne Yudas Iskar-iot boe Ropa na tadegravengi lii padhaiYesus hegraveia na karegravei aku negravengu naldquoAma neo padꞌelo iisi mi jiꞌi Te ngaatasamia ka Ama padꞌelo boe iisi midhegraveu leo egravetu rai-haha nerdquo
23 Yesus dhaa na ldquoSegravemi neꞌe Dhegraveudhu sue Jaꞌa nuka dhegraveu dhu tao mad-hutu Lii Holo-Nori Jaꞌa Ama Ku suenegravengu kahegravei Ka Jaꞌa degravenge Ama Kumamuri dꞌara egraveci degravenge ne 24 Tengaa dhegraveu dhu sue boe Jaꞌa negravengumadhutu boe Lii Holo-Nori Jaꞌa kahegraveiAaꞌi-aaꞌi dhu miu tadegravengi negraveti Jaꞌamai boe negraveti Jaꞌa te ngaa mai negravetiAma Ku dhu pua Jaꞌa
25 Neꞌe ne Jaꞌa bera-bera degravengemiu era Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa pekategraveke jꞌara seꞌe degravenge miu 26 Te ngaa
1413 Sabajꞌa ldquopake kolongara Jaꞌardquo sasoa na egravedhi sabajꞌa madhutu dadꞌegravei Yesus Egravedhi degravenge hak holdquopake kolongara Yesusrdquo ladhe egravedhi jꞌajꞌi dhegraveu unu Na ladhe egravedhi mamuri paꞌegraveki taruu degravenge Ne ladheegravedhi nanene Negravengu degravenge parcaya na Negravengu madhe ho saku eele sasala-sasigo egravedhi De ldquopake ngaraYesusrdquo egraveegravena sama boe degravenge sadꞌi ldquoale ngara Yesusrdquo di
Yohanis 1427 205 Yohanis 1510egraveegravena na Ama Ku pua mai ca DhegraveuEra Sarai-Maena nuka Roh Mola-Megraveci Na Roh neꞌe ka dhu gati Jaꞌaegravetu rai-haha ne Sasabꞌa Na nukaajꞌa-nori miu madha jꞌara aaꞌi-aaꞌi radegravenge pasanegravedꞌe miu jꞌara-jꞌara dhuJaꞌa padhue-padhai le degravenge miu
27 Pe ladhe dꞌai lodꞌo Jaꞌa lakuJaꞌa tao dꞌara miu ho mamuri padamedegravenge mera-milu Dhoka Jaꞌa mesaku dhu bisa tao dꞌara mera-milu segravemiegraveegravena Aaꞌi-aaꞌi dhu egravetu rai-haha nebisa boe tao rare dꞌaramiumera-milusegravemi egraveegravena De miu baku susa aa bakumadhaꞌu 28 Miu tadegravengi megravedhi ledhu Jaꞌa peka degravengemiu na lsquoJaꞌa tegravekeeele miu te ngaa egraveegravena na mai harirsquoDꞌaramiu baku susa Te ladhemiu sueJaꞌa na dꞌara miu karejꞌe-karae lulaJaꞌa laku asa Ama Ku Ama Ku kapairisi negraveti Jaꞌa ne 29 Sanegravedꞌe te Jaꞌadhu peka mema le degravenge miu Degravengejꞌara neꞌe ladhe jꞌara se jꞌajꞌi ku namiu bisa parcaya Jaꞌa 30Negravebhu hekaJaꞌa padhai lii heka degravenge miu Tedhegraveu aae nidhu dhu mai le Negravengunegravedꞌu paredha egravetu rai-haha ne tengaa koasa na legraveke boe Jaꞌa 31Masi kanidhu ne mai te ngaa Jaꞌa sabꞌa taruumadhutu paredha AmaKu Neꞌe ne kadhu padꞌelo degravenge dhegraveu egravetu rai-hahane na Jaꞌa sue Ama Ku titu kegravena
De mai lati kardquo15
Lamatua Yesus sama segravemi ajꞌuanggor
1 Yesus padhai lii peka naldquoNanene Miu dhu paꞌegraveki degravenge JaꞌaJaꞌa ne sama segravemi ajꞌu anggor cakapua Te ngaa Jaꞌa ne ajꞌu anggordhu legraveke AaAmaKunuka segravemi dhegraveusabꞌa oka 2 De ladhe dhegraveu peka nanegravengu dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌa te ngaasabꞌa boe ngaa-ngaa Ama Ku coreeele ne sama segravemi dhegraveu sabꞌa oka dhupare eele aaꞌi dadana dhu hua boe Te
ngaa dhegraveu dhu paꞌegraveki paꞌegravera degravengeJaꞌa Ama Ku pamegraveu kajꞌalu egravetu dꞌaradhegraveu egraveegravena nuka segravemi dhegraveu sabꞌa okaporo pababꞌa dadana segravena ka hua naasa ae
3 Lii Holo-Nori Jaꞌa seꞌe bisa lepamegraveu dꞌara miu egraveci egraveegravena ka degravengedhegraveu sabꞌa oka dhu pamegraveu dadanaanggor 4 Miu hudꞌi paꞌegraveki taruuku degravenge Jaꞌa sama segravemi Jaꞌa paꞌegravekidegravenge miu Te dadana dhu pare eelele negraveti laa na bisa boe hua Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge miu Miu bisa boe taongaa egraveci sa dhu beꞌa ladhe miu paꞌegravekitaruu boe degravenge Jaꞌa
5 Jaꞌa sama segravemi ajꞌu anggor cakapua Miu nuka segravemi dadana negravenguDe dhegraveu dhu paꞌegraveki taruu degravenge Jaꞌaaa Jaꞌa paꞌegraveki degravenge negravengu kahegravei nanegravengu egraveci egraveegravena ka degravenge dadana dhuhua ae-ae Te ladhe miu paꞌegraveki taruuboe degravenge Jaꞌa miu bisa boe tao ngaa-ngaa dhu beꞌa 6 Dhegraveu dhu paꞌegravekiboe taruu degravenge Jaꞌa negravengu cakaraadadana egraveci dhu guna heka Dadanasegravemi egraveegravena dhegraveu poro eele segravena kapamango eele ne Hegraveia pakabokoho core asa dꞌara ai tunu pakegravepu si7 Te ngaa ladhe miu paꞌegraveki paꞌegravera-egraveradegravenge Jaꞌa taruu aa Lii Holo-Nori Jaꞌapea taruu egravetu dꞌara miu na ngaa dhumiumanegravengimiAmaLamatua Na taohia miu
8 Ladhe miu tao jꞌara dhu beꞌa ae-ae sama segravemi dadana egraveci dhu hua ae-ae egraveegravena ka dhu dedꞌe padedha-dedhaAma Lamatua Degravenge jꞌara neꞌe miupadꞌelo kahegravei na miu ana madhutuJaꞌa
9 Segravemi mia Ama sue Jaꞌa segravemi egraveegravenakahegravei Jaꞌa sue miu Miu hudꞌi paꞌegravekiku paꞌegravera-egravera degravenge Jaꞌa segravena ka Jaꞌabisa padꞌelo degravenge miu sasue Jaꞌa10 Ladhe miu tao madhutu lii paredhaJaꞌa segravera na miu paꞌegraveki taruu degravengeJaꞌa hegraveia Jaꞌa bisa padꞌelo sasue Jaꞌami dedha miu Egraveegravena nuka segravemi Jaꞌa
151 Egravetu dꞌara Sasuri Lii Pajaji Uru Tegraveka dhegraveu dhu suri segravera dꞌegravei pasoro suku Israꞌel degravenge ajꞌu anggor cakapua do oka anggor egraveci (Ladhe Sasuri Lii Sodꞌa Koa-Kio 808-16 Yesaya 51-7 Yermia 221 Yeskial 151-81910-14 Hosea 101 degravenge sasuri dhu leo kahegravei) Te ngaa suku-suku Israꞌel piku eele negraveti jꞌara Lamatuadhu legraveke Negraveti egraveegravena ka egravetu neꞌe Yesus pakasame iisi Na degravenge lsquoajꞌu anggor dhu legravekersquo lula Negravengu sero eeleboe jꞌara Lamatua
Yohanis 1511 206 Yohanis 163taomadhutu lii paredha Ama Ku hegraveiaNa padꞌelo sasue Na taruu mi dedhaJaꞌa
11 Karegravei negraveti uru ka Jaꞌa peka degravengemiu jꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra segravena ka dꞌaramiu karejꞌe-karae sama segravemi dꞌaraJaꞌa Te madhutu dadꞌegravei Jaꞌa dꞌaramiu hudꞌi karejꞌe dhu degravenge boe too-lane 12 Lii paredha Jaꞌa segravemi neꞌeka miu hudꞌi pasue ku egraveci degravenge egravecisama segravemi Jaꞌa sue miu 13 Ladhedhegraveu egraveci sadia madhe segravena ka an-galai na bisa mamuri negravengu tatusue tareꞌa-reꞌa angalai na Abhu boesasue dhu risi eele hari segravemi egraveegravena14 Ladhe miu madhutu paredha Jaꞌataruu miu jꞌajꞌi angalai Jaꞌa 15 Jaꞌaparoa heka miu na lsquoana pua-paleharsquoJaꞌa Te ana pua-paleha egraveci neꞌa iiaboe dadꞌegravei lamatua na Te ngaa Jaꞌaparoa miu na lsquoangalairsquo Jaꞌa lula Jaꞌabhoke patalele le aaꞌi-aaꞌi dhuAmaKupeka le degravenge Jaꞌa 16 Miu pili boeJaꞌa Te ngaa Jaꞌa ka dhu pili koreaa dedꞌe miu ho pakako sasabꞌa neDe miu hudꞌi lami tao jꞌara beꞌa ae-aedhu taha nare negravebhu Egraveegravena nuka segravemiajꞌu anggor ca kapua dhu hua na beꞌataruu Ladhe miu tao ka segravemi egraveegravenana ngaa dhu miu manegravengi mi AmaKu tatu Na tao hia miu 17De dhu Jaꞌaparedha miu segravemi neꞌe ka miu hudꞌipasue ku egraveci degravenge egravecirdquo
Dhegraveu rai-haha dꞌegravei boe dhegraveu unuLamatua Yesus
18 Yesus lii tabha hari na ldquoLadhedhegraveu egravetu rai-haha ne dꞌegravei boemiu nasanegravedꞌe te karegravei negraveti uru ka regravengudꞌegraveiboe Jaꞌa 19Ladhemiu sama segravemi dhegraveuleo egravetu rai-haha ne tatu ra sue miuTe ngaa miu sama boe degravenge regravenguTe Jaꞌa dhu hagꞌe kore le miu segravena kacegraveri eele miu negraveti regravengu Negraveti egraveegravena karegravengu dꞌegravei boe miu
20 Baku bhegravelu dhu Jaꞌa peka korele degravenge miu na lsquoCa dhegraveu anapua-paleha risi boe negraveti lamatua narsquoDe ladhe regravengu pajꞌegravera Jaꞌa tatu rapajꞌegravera miu kahegravei Ladhe regravengunanene ka Lii Holo-Nori Jaꞌa na
regravengu nanene miu kahegravei 21 Egraveegravenana ra pajꞌegravera miu lula miu dhu paꞌegravekidegravenge Jaꞌa Te regravengu tadhe boeNegravengudhu pua Jaꞌa kahegravei 22 Ladhe Jaꞌa dhaepadhai lii kegravedhi megraveka degravenge regravenguaa padꞌelo jꞌara mamuri dhu legraveke miregravengu na ra pangee taruu na regravengudegravenge boe sala ngaa-ngaa Te ngaaJaꞌa mai le aa padhai degravenge regravengusegravemi egraveegravena De ladhe regravengu tao salana regravengu abhu boe jꞌara ho peka nalsquoWee Jiꞌi se ngeꞌa boe na dhu jiꞌi taosegravera salarsquo
23 Dhegraveu dhu dꞌegravei boe Jaꞌa negravengudꞌegravei boe Ama Ku kahegravei 24 Jaꞌa taokegravedhi le tadha malaa rupa-rupa egravetukatanga madha ra dhu dhegraveu leo taoregravedhi megraveka Ladhe Jaꞌa tao boe jꞌarasegravera sa regravengu sala boe kahegravei ladheroꞌo boe segravemi rare Jaꞌa Aa te ngaaregravengu dhu regravedhi le tadha malaa dhuJaꞌa tao segravera Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa regravengu dꞌegravei boe Jaꞌa aa dꞌegraveiboe Ama Ku egravetu sorga kahegravei 25 Tengaa jꞌara seꞌe se dhu jꞌajꞌi le segravenaka madhutu ngaa dhu suri tegraveke egravetudꞌara Atora Ama Lamatua dhu pekana lsquoRegravengu dꞌegravei boe Jaꞌa Aa te ngaananasa regravengu seꞌe degravenge boe kolo-kapuarsquo
26 Te ngaa Dhegraveu Era Sarai-Maenaegraveegravena neo mai Negravengu egraveegravena nuka Rohdhu tao miu meꞌa megraveu ngaa dhu legravekeNa mai negraveti Ama Ku Ladhe Jaꞌa lakule asa Ama Ku pe Jaꞌa hia Roh Na maiasa miu Na lole degravenge miu lula-negravetiJaꞌa 27 Egraveegravena na miu peka degravenge dhegraveulula-negraveti Jaꞌa kahegravei lula miu bera-bera degravenge Jaꞌa karegravei negraveti uru jꞌara ka
161 Jaꞌa peka le jꞌara seꞌe degravenge miu
segravena ka miu baku pakajꞌegraveu negraveti Jaꞌa2 Egraveegravena na dhegraveu Yahudi segravera babegravegeeele miu negraveti dꞌara egravemu sabajꞌa raMesa boe jꞌara neꞌe di te begraveli-camegravedꞌadꞌai lodꞌo na ladhe dhegraveu pamadhemiu ra pangee na regravengu tao jꞌaradhu legraveke hia Ama Lamatua 3 Regravengu
1512 Yohanis 1334 1517 1 Yohanis 323 2 Yohanis 5 1520 Mateos 1024 Lukas 640 Yohanis1316 1525 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3519 695
Yohanis 164 207 Yohanis 1622tao miu segravemi egraveegravena lula regravengu tadheiia boe Jaꞌa Aa regravengu tadhe boe AmaKu kahegravei 4 Te ngaa Jaꞌa peka le jꞌaraseꞌe degravenge miu segravena ka legravepa lodꞌolimuri ladhe jꞌajꞌi miu bisa sanegravedꞌena Jaꞌa dhu peka mema le Te ngaaJaꞌa peka uuru megraveka degravenge miu lulaJaꞌa bera-bera degravenge miu erardquo
Sasabꞌa-laꞌa Roh Lamatua5 Yesus ajꞌa tabha hari peka na
ldquoLimuri ne Jaꞌa neo legravepa asa Negravengudhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne Tengaa abhu boe negraveti miu ca dhegraveu sadhu karegravei na lsquoAma neo lamu miarsquo6Lula Jaꞌa dhu peka le degravengemiu negravetiegraveegravena ka dꞌara miu susa 7 Te ngaangaa dhu Jaꞌa peka degravengemiu ne legraveketareꞌa Ladhe Jaꞌa laku na miu abhubabeꞌa na Te ladhe Jaꞌa laku boeDhegraveu Era Sarai-Maena egraveegravena mai boepadꞌelo jꞌara hia miu Te ngaa ladheJaꞌa laku na Jaꞌa hia Ne mai degravengemiu
8 Pe ladhe Na mai Na bhokengangee dhegraveu egravetu rai-haha ne kareꞌa na dꞌara degravenge tatao ra salaNa pamako si segravena ka regravengu mad-hutu jꞌara mamuri dhu legraveke Aa Napasanegravedꞌe regravengu na ladhe Lamatuapamaꞌegravete lii langu ra peka na regravenguse sala do sala boe 9 Dhegraveu EraSarai-Maena egraveegravena padꞌelo sasala ralula regravengu legraveka boe Jaꞌa 10 Negravengupadꞌelo jꞌara mamuri dhu legraveke kahegraveiLula Jaꞌa legravepa asa Ama Ku egraveegravena namiu megravedhi heka Jaꞌa Negraveti egraveegravenaka Dhegraveu Era Sarai-Maena ne maigati Jaꞌa 11 Negravengu peka kahegravei naAma Lamatua pamaꞌegravete lii langu dhegraveudegravenge mola lula Lamatua dhu pa-maꞌegravete nare le lii langu dhegraveu aaenidhu dhu paredha rai-haha ne
12 Abhu jꞌara ae era dhu Jaꞌa neopeka degravenge miu te ngaa neꞌe ne miudhae bisa megraveka meꞌa 13 Te ngaaladhe Roh dhu padꞌelo jꞌara-jꞌara dhulegraveke egraveegravena mai ka Negravengu padꞌelo jꞌarasegravena ka miu bisa meꞌa jꞌara aaꞌi-aaꞌidhu legraveke Negravengu padhai lii boe negravetidꞌara Na mesa te ngaa aaꞌi-aaꞌi dhuNa tadegravengi segravera mai negraveti Ama Ku
Negravengu neo peka degravenge miu kahegraveingaa dhu begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi 14Negravenguneo dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha lulaNaneo bhoke patalele aaꞌi hia miu jꞌaradhu legraveke lula-negraveti Jaꞌa 15Aaꞌi-aaꞌi dhuunuAmaKu unu Jaꞌa kahegravei Negraveti egraveegravenaka Jaꞌa peka deo na Roh Lamatuaegraveegravena na bhoke patalele aaꞌi megraveu-megraveujꞌara dhu legraveke lula-negraveti Jaꞌa aa padꞌelodegravenge miurdquo
Dꞌara miu hudꞌi susa uru ku hekaabhu karejꞌe kegravena
16 Yesus tuhu hari lii padhai pekana ldquoNegravebhu heka miu megravedhi hekaJaꞌa Te ngaa negravebhu boe kahegravei miumegravedhi hari Jaꞌardquo
17 Ka ana madhutu Na cahagꞌe pa-peka egraveci degravenge egraveci aku regravengu naldquoAꞌabhu Ama egraveegravena ngaa kegravena Kapeka na lsquoNegravebhu heka miu megravedhiheka Jaꞌa Te ngaa negravebhu boe kahegraveimiumegravedhi hari Jaꞌarsquo Aa nga tao kaNapadhai lii na lsquoLula Jaꞌa neo laku asaAmaKursquordquo 18Hegraveia ra pakaregravei peka naldquoAꞌabhuNa ngaa dhu peka na lsquonegravebhuhekarsquo Egravedhi teꞌa boe sasoa nardquo
19 Te ngaa Yesus dhu neꞌa regravenguneo karegravei Ne ca jꞌara Hegraveia Na karegraveiaku Negravengu na ldquoDeo na Jaꞌa peka nalsquoNegravebhu heka miumegravedhi heka Jaꞌa Tengaa negravebhu boe miu megravedhi hari Jaꞌakahegraveirsquo Miu pakaregravei segravemi egraveegravena si
20 Beꞌa kahegravei ladhe miu neo meꞌasegravemi egraveegravena Jaꞌa neo peka degravenge miukahegravei segravemi neꞌe egraveegravena na miu tangidegravenge dꞌara susa te ngaa dhegraveu leoegravetu rai-haha ne karejꞌe-karae Masika dꞌara miu susa te ngaa egraveegravena nadꞌara miu karejꞌe-karae hari 21 Jꞌarane sama segravemi bhegraveni ca dhegraveu kabakepegravedꞌa dꞌai lodꞌo neo nara iisi Dꞌarana rasa bia lula dꞌai lodꞌo jꞌajꞌegravera nakegravena Te ngaa ladhe nara iisi nare najꞌajꞌegravera na ele Te dꞌara na karejꞌe lulaabhu dhegraveu hiu egraveci dhu mai asa rai-haha 22 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge miuNeꞌe ne miu tangi degravenge dꞌara susaTe ngaa negravebhu-negravebhu Jaꞌa mai paragahari degravengemiu ka dꞌaramiu jꞌajꞌi harikarejꞌe-karae Aa ladhe jꞌara ne jꞌajꞌiabhu boe ca dhegraveu sa dhu bisa bhabhaerare dꞌara karae miu
Yohanis 1623 208 Yohanis 17623 Aa ladhe jꞌara segravemi segravera jꞌajꞌi
miu pakaregravei heka ngaa-ngaa degravengeJaꞌa Tareꞌa Jaꞌa peka hari degravengemiu kegravena na sadꞌi miumanegravengi ngaaegraveegravena ka negraveti Ama Ku pake kolongaraJaꞌa egraveegravena na Negravengu tao segravemi egraveegravena hiamiu 24 Toke dꞌai sange neꞌe miudhae manegravengi megraveka ngaa-ngaa pakekolongara Jaꞌa De manegravengi la segravenaka miu abhu Degravenge jꞌara ne dꞌaramiu bisa karejꞌe tareꞌa-reꞌardquo
Lamatua Yesus segi aaꞌi le koasa egraveturai-haha ne
25 Yesus padhai lii tabha hari pekana ldquoToke dꞌai sange neꞌe Jaꞌa temaajꞌa-nori miu pake lii pakasame Tengaa begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo na Jaꞌaajꞌa miu pake heka lii pakasame TeJaꞌa neo peka mola-mola lula-negravetiAma Ku 26 Ladhe lodꞌo egraveegravena dꞌai namiu mesa mi dhu sabajꞌa ho manegravengimi Ama Ku pake kolongara Jaꞌa Bakudhoka Jaꞌa mesa Ku di dhu sabajꞌa hiamiu 27 Te Ama Ku sue miu lula miusue Jaꞌa Aa miu meꞌa megraveu na AmaLamatua ka dhu pua Jaꞌa 28Uru egraveegravenaJaꞌa tegraveke eele AmaKu homai pea tahaegravetu rai-haha ne Te ngaa limuri neJaꞌa neo tegraveke eele rai-haha ne ho lakupea paꞌegraveci hari degravenge Nerdquo
29 Tadegravengi rare segravemi neꞌe hegraveia anamadhutu Yesus se lii aku regravengu naldquoDe neꞌe ne Ama padhai lii mola-mola kegravena aa ajꞌa-nori pake heka liipakasame 30 Jiꞌi ngeꞌa na Ama dhumeꞌa aaꞌi megraveu jꞌara-jꞌara Dhegraveu par-luu heka segraveku Ama degravenge karegravei ngaa-ngaa lula Ama dhu meꞌa uru le ngaadhu ra neo karegravei aa lii dhaa na tasamera mia Jꞌara ne peka degravenge jiꞌi naAma mai negraveti Ama Lamatuardquo
31 Hegraveia Yesus karegravei aku Negravengu naldquoTareꞌa do Limuri ne miu legraveka Jaꞌado 32 Segravemi neꞌe Negravebhu boe mulaiciki-diki ne miu aaꞌi-aaꞌi mi rai pace-bꞌa Ca dhegraveu-dhegraveu ka rai tegraveke eeleJaꞌa mesa-mesa ku ho laꞌe luꞌu Masi
ka segravemi egraveegravena Jaꞌa mesa ku boe lulaAma Ku bera-bera degravenge Jaꞌa 33 Jaꞌapeka tegraveke le jꞌara se degravenge miu segravenaka dꞌara miu mera-milu lula miu dhupaꞌegraveki degravenge Jaꞌa Te begraveli-camegravedꞌadhegraveu egravetu rai-haha ne pasusa degravengepajꞌegraveramiu Te ngaa paꞌegravera dꞌaramiulula Jaꞌa segi aaꞌi le koasa aaꞌi-aaꞌi egraveturai-haha nerdquo
17Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌi
hia Negravengu unu Na1-2 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveia
Na ladhe asa dedha-liru ka sabajꞌapeka na
ldquoAma Pasue Lodꞌo dꞌai kegravena hoAma dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Jaꞌane Ana Ama Ama dhu pangegravedꞌu Jaꞌahak segravena ka lalau-laloꞌo dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Ama hia hak nesegravena ka Jaꞌa hia mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boemi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Amapangegravedꞌu mai ho jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa Deneꞌe ne Jaꞌa manegravengi segravena ka Amadedꞌe Jaꞌa padedha-dedha ho padꞌelodadedha Ama 3 Jꞌara abhu mamuridhu legraveke dhu maꞌegravete boe segravemi neꞌedhegraveu hudꞌi tadhe Ama Ku nuka AmaLamatua dhu legraveke Dhu leo aadꞌo Aaregravengu hudꞌi tadhe ku Jaꞌa kahegravei nukaYesus Kristus dhu Ama pua mai asarai-haha ne 4 Jaꞌa padꞌelo le dadedhaAma egravetu rai-haha ne Jaꞌa paꞌegravele lesasabꞌa dhu Ama pangegravedꞌu mi Jaꞌa5 Uru egraveegravena lodꞌo Egravedhi pajꞌajꞌi megravekarai-haha ne Jaꞌa bera-bera le degravengeAma Lodꞌo egraveegravena dadedha Jaꞌa egraveciegraveegravena ka degravenge dadedha Ama Neꞌe neJaꞌa neo legravepa hari asa Ama De Jaꞌamanegravengi ho Ama dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha segravena ka dadedha Jaꞌa samasegravemi uru egraveegravenardquo
Lamatua Yesus sabajꞌa hia ana mad-hutu Na
6 Yesus tuhu hari lii sabajꞌa pekana ldquoAma hia le dhegraveu egravetu rai-haha nejꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa Jaꞌa ajꞌa-nori si ho
1623 Sabajꞌa ldquopake kolongara Jaꞌardquo sasoa na egravedhi sabajꞌa madhutu dadꞌegravei Yesus Egravedhi degravenge hak holdquopake kolongara Yesusrdquo ladhe egravedhi jꞌajꞌi dhegraveu unu Na ladhe egravedhi mamuri paꞌegraveki taruu degravenge Ne ladheegravedhi nanene Negravengu degravenge parcaya na Negravengu madhe ho saku eele sasala-sasigo egravedhi De ldquopake ngaraYesusrdquo egraveegravena sama boe degravenge sadꞌi ldquoale ngara Yesusrdquo di
Yohanis 177 209 Yohanis 1724regravengu tadhe Ama Regravengu jꞌajꞌi dhegraveuAma hegraveia Ama pangegravedꞌu si jꞌajꞌi unuJaꞌa kahegravei Ka ra tao madhutu LiiHolo-Nori Ama 7 Limuri ne reꞌa lena jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu Ama pangegravedꞌumi Jaꞌa segravera kapua ra negraveti Ama 8 TeJaꞌa ajꞌa kore le regravengu Lii Holo-Noridhu Ama hia mi Jaꞌa Regravengu segravemi rarekahegravei Lii Holo-Nori seꞌe Reꞌa kahegraveina Jaꞌa mai negraveti Ama Ka ra parcayana Ama ka dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne
9 Jaꞌa sabajꞌa hia regravengu Neꞌe neJaꞌa sabajꞌa boe hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egraveturai-haha ne Te ngaa Jaꞌa sabajꞌahia dhegraveu-dhegraveu dhu Ama pangegravedꞌu miJaꞌa te regravengu se unu Ama 10 Te aaꞌi-aaꞌi unu Jaꞌa segravera sa unu Ama kahegraveiAa aaꞌi-aaꞌi unu Ama segravera sa unuJaꞌa kahegravei Ka dhegraveu unu Jaꞌa se dhudedꞌe Jaꞌa padedha-dedha 11 Jaꞌa peaboe taruu egravetu rai-haha ne lula negravebhuheka Jaꞌa legravepa hari asa Ama Ku Tengaa dhegraveu se hudꞌi pea taruu egravetu rai-haha ne Ama dhu mola-megraveci Jaꞌamanegravengi segravena ka Ama ladhe-leru sipake koasa dhu Ama pangegravedꞌu le miJaꞌa Jaꞌa manegravengi kahegravei ho regravengupaꞌegraveki jꞌajꞌi mi egraveci nuka segravemi Jaꞌapaꞌegraveki jꞌajꞌi mi egraveci degravenge Ama 12Karegraveinegraveti Jaꞌa egravetu rai-haha ne bera-beradegravenge regravengu Jaꞌa leru si lula regravengujꞌajꞌi le dhegraveu Ama Jaꞌa jꞌaga aa sanorosi segravena ka regravengu paꞌegraveki taruu degravengeAma Abhu boe dhu ele Dhod-hoka Yudas di dhu cegraveri eele madhutungaa dhu suri egravetu dꞌara Sasuri AmaLamatua karegravei negraveti uru egraveegravena
13 Limuri ne Jaꞌa neo legravepa hari asaAma Jaꞌa peka le jꞌara seꞌe lodꞌoJaꞌa egravetu rai-haha ne era Degravenge segravemineꞌe dhegraveu unu Jaꞌa se dꞌara regravengu bisakarejꞌe-karae taruu sama segravemi dꞌaraJaꞌa 14 Jaꞌa dhu peka-padhai le degravengeregravengu Lii Holo-Nori Ama Dhegraveu leoegravetu rai-haha tegraveka dꞌara degravenge dhegraveuunu Jaꞌa lula mamuri dhegraveu Jaꞌa samaboe degravenge mamuri regravengu Jaꞌa segravemiegraveegravena kahegravei te Jaꞌa sama boe segravemidhegraveu leo egravetu rai-haha ne 15 LadheJaꞌa sabajꞌa Jaꞌa manegravengi boe ho Ama
more si negraveti rai-haha ne Aadꞌo Tengaa Jaꞌa manegravengi ho Ama jꞌaga sisegravena ka ra pakajꞌegraveu negraveti bhabhelu16Regravengu sama boe degravenge dhegraveu leo egraveturai-haha ne egraveci egraveegravena ka degravenge Jaꞌadhu sama boe kahegravei degravenge dhegraveu leoegravetu rai-haha ne
17 Pake ngaa dhu legraveke segravena kapamegraveu dꞌara ra Te dhu legraveke ka LiiHolo-Nori Ama 18 Ama ka dhu puaJaꞌa mai asa rai-haha ne Ka Jaꞌa pua-paleha regravengu kahegravei segravemi egraveegravena segravenaka regravengumamuri pale-legravemeegravetu taloraaae dhegraveu rai-haha 19 Jaꞌa jꞌaga ngiꞌuJaꞌa ho mola-megraveci taruu hia mi AmaDegravenge jꞌara neꞌe dhegraveu unu Jaꞌa jꞌagamamuri ra kahegravei segravena ka mola-megravecihiami Ama Te Lii Holo-Nori Amadhulegraveke dhu tao si ho ra saraka mamuriregravengu kateme mi Amardquo
Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌihia dhegraveu parcaya aaꞌi-aaꞌi
20 Yesus tuhu hari lii manegravengi-mangajꞌi Na aku Negravengu na ldquoJaꞌasabajꞌa mesa boe hia mi dhegraveu limurineꞌe di te ngaa hia regravengu dhu lodꞌolimuri dhu parcaya Jaꞌa kahegravei lula liipadhai dhegraveu seꞌe
21 Ama Jaꞌa manegravengi segravena ka regravenguaaꞌi-aaꞌi ra bisa paꞌegraveki jꞌajꞌi mi egravecisama segravemi Egravedhi paꞌegraveki jꞌajꞌi egraveci Jaꞌamanegravengi segravena ka regravengu jꞌajꞌi egraveci degravengeEgravedhi ho hudꞌi laa dhegraveu rai-haha nebisa parcaya na Ama ka dhu pua-paleha Jaꞌa 22Amapadꞌelo le dadedhaJaꞌa mi dhegraveu segravera Ka Jaꞌa dedꞌe leregravengu padedha-dedha sama segravemi JaꞌaDegravenge jara neꞌe regravengu paꞌegraveki jꞌajꞌiegraveci sama segravemi Egravedhi kahegravei jꞌajꞌi egraveci23 Jaꞌa paꞌegraveki degravenge regravengu Ama kahegraveipaꞌegraveki degravenge Jaꞌa Regravengu hudꞌi paꞌegravekijꞌajꞌi egraveci segravemi egraveegravena ku toke ramamuridꞌara egraveci degravenge beꞌa Te ladhe regravengumamuri dꞌara egraveci segravemi egraveegravena dhegraveu leoegravetu rai-haha ne reꞌa na Ama dhu suesi nuka segravemi Ama sue Jaꞌa Degravengejꞌara ne regravengu reꞌa kahegravei na Ama kudhu pua Jaꞌa
24 Ama Jaꞌa dꞌegravei segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Ama pangegravedꞌu le mi Jaꞌa
1712 Lii Sodꞌa Koa-Kio 419 Yohanis 1318
Yohanis 1725 210 Yohanis 1815bera-bera degravenge Jaꞌa Te Jaꞌa neosegravena ka regravengu bisa ladhe regravedhi Amadedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Te Amasue Jaꞌa mema-mema le lodꞌo Egravedhidhae pajꞌajꞌi megraveka rai-haha ne
25 Ama Pasue dhu dꞌara mola Tengaa dhegraveu egravetu rai-haha ne tadhe boeAma Jaꞌa tadhe Ama Aa dhegraveu unuJaꞌa reꞌa kahegravei na Ama ka dhu puaJaꞌa mai asa rai-haha ne 26 Jaꞌa dhupeka le degravenge regravengu Ama ne Cee Aaegraveegravena na Jaꞌa loe boe peka degravenge regravengusegravemi egraveegravena lula Jaꞌa dꞌegravei ho regravengureꞌa megraveu sasue Ama Te sasue dhuregravengu reꞌa regravedhi neꞌe ne egraveci egraveegravena kadegravenge sasue Ama mi dedha Jaꞌa segravenaka hudꞌi laa Jaꞌa paꞌegraveki taruu degravengeregravengurdquo
18Ra kegravepe Lamatua Yesus(Mateos 2647-56 Markus 1443-50
Lukas 2247-53)1 Ropa Yesus manegravengi-mangajꞌi
nare hegraveia laꞌe palere-lere degravenge anamadhutu Na Lasi asa dꞌara oka cueegravetu sebhe loko Kidron
2-3 Lodꞌo egraveegravena kegravetu agama Yahudisegravera degravenge dhegraveu-dhegraveu negraveti parteiagama Parisi saraka mi Yudas sor-dadꞌu degravenge dhegraveu jꞌaga pegraveri-pegraveri Tenegravengu neo pahie eele Yesus Yudasneꞌa oka ne kahegravei lula Yesus pak-aboko degravenge ana madhutu Na egravetu eraneꞌe pegraveri-pegraveri hari le Ka Yudas silasi asa oka ne regraveti degravenge obꞌo labhulantera degravenge regraveka
4 Aa te ngaa Yesus dhu neꞌa uru leaaꞌi-aaꞌi dhu egraveegravena na jꞌajꞌi Hegraveia aralaꞌe asa madha regravengu ka Na lii pekana ldquoMiu tenge ceerdquo
5Ka ra bꞌala na ldquoJiꞌi tenge dhegraveu egravecingara na Yesus negraveti rae Nasaretrdquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌaka neꞌerdquo Lodꞌo egraveegravena Yudas dhu titudegravenge dhegraveu seꞌe Negravengu neꞌe ka dhupahie Yesus 6 Ropa Yesus peka naldquoJaꞌa ka neꞌerdquo hegraveia dhegraveu se hari ka-bodho ka ra begravebha
7 Ka Yesus karegravei hari na ldquoMiutenge ceerdquo
Hegraveia dhegraveu se dhaa aku regravengu naldquoYesus dhegraveu Nasaretrdquo
8 Hegraveia Na peka degravenge ra ldquoDeo naJaꞌa peka kore le na Negravengu ka Jaꞌane De ladhe miu tenge Jaꞌa nabaku kegravepe dhegraveu leo Hudꞌi si lasirdquo9 (Negravengu padhai lii segravemi egraveegravena segravena kapamegraveci degravenge ngaa dhu Negravengu pekanegravedhi le na ldquoAma Aaꞌi-aaꞌi dhu Amapangegravedꞌu le mi Jaꞌa abhu boe egraveci sadhu elerdquo)
10 Lodꞌo egraveegravena Simon Petrus negravetidegravenge samala iiki egraveci Ka na bete honeo pare dhegraveu Kabegravedhi laa na parepamaꞌegravete regraveu dhilu gꞌana negraveti dhegraveuegraveci (DhegraveunengaranaMalkus Negravengune ana pua-paleha negraveti kegravetu kapairisi agama Yahudi) 11 Ka Yesus puaPetrus aku Negravengu na ldquoWe PetrusPasaluu hari samala egraveu egraveegravena asa dꞌarasope laꞌe Te Ama Ku dhu peka lena Jaꞌa hudꞌi paraga ku degravenge jꞌajꞌegraverasegravemi neꞌe ne De hudꞌi laa Egraveegravena nukasegravemi Negravengu hia Jaꞌa galaa egraveci dhu isina pegravedꞌu-egravedꞌu Hudꞌi laa Jaꞌa kinu tokeegravelerdquo
Lere regraveti Lamatua Yesus asa madhakegravetu kapai risi agama
12 Hegraveia komedhaa sordadꞌu degravengedhegraveu jꞌaga aaꞌi-aaꞌi ra kegravepe Yesuska ra egraveki Ne 13 Ka lere regraveti uuruNe asa Anas Anas ne ama dhegraveuegravemu Kayafas Tegraveu egraveegravena Kayafas dhujꞌajꞌi kegravetu kapai risi agama Yahudi14 Kayafas neꞌe ka dhu peka negravedhile degravenge ama-ama dhegraveu Yahudi akunegravengu na ldquoBeꞌa risi hia miu ladhedhegraveu egraveci madhe pala dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo
Petrus pasili peka na negravengu tadheboe Lamatua Yesus
(Mateos 2669-70 Markus 1466-68Lukas 2255-57)
15 Simon Petrus dhu madhutuYesus re limuri palere-lere degravenge anamadhutuYesus egraveci nuka jaꞌa Yohanisne Lula kegravetu kapai risi agama Yahuditadhe jaꞌa negraveti egraveegravena ka jaꞌa bisa maso
1811 Mateos 2639 Markus 1436 Lukas 2242 1814 Yohanis 1149-50
Yohanis 1816 211 Yohanis 1832kahegravei palere-lere degravenge Yesus asamadha egravemu na 16 Te ngaa Petrus tituegravetu liꞌu padegravetu degravenge hegravebꞌa tedheHegraveia jaꞌa laku asa liꞌu ho peka degravengedhegraveu bhegraveni egraveci dhu jꞌaga hegravebꞌa tedhene segravena ka kegraveti Petrus asa dꞌara17 Hegraveia bhegraveni ne karegravei Petrus akunegravengu na ldquoWee Egraveu ne ca dhegraveu anamadhutu Dhegraveu negravei sirdquo
Te ngaa Petrus dhaa aku negravengu naldquoAadꞌordquo
18 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge hegraverupacuhi Negraveti egraveegravena ka dhegraveumadhengadegravenge ana pua-paleha segravera dhu titumanyiru ai Ka Petrus laꞌe manyiru aisama-sama degravenge regravengu kahegravei
Kegravetu kapai risi agama parisaLamatua Yesus
(Mateos 2659-66 Markus 1455-64Lukas 2266-71)
19 Lodꞌo egraveegravena kegravetu kapai risi dhuinegraveti agama Yahudi parisa Yesus lula-negraveti aꞌajꞌa Na aa lula-negraveti ana mad-hutu Na
20 Ka Yesus peka degravenge negravengu akuNegravengu na ldquoJaꞌa peka paledꞌa segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa tadegravengi Jaꞌa temaajꞌa egravetu era dhu biasa dhegraveu Yahudiegravedhi pakaboko nuka egravetu dꞌara egravemusabajꞌa egravedhi degravenge egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Jaꞌa padhai liipahuni kegravedhi boe 21 Nga tao ka egraveukaregravei Jaꞌa Karegravei la dhegraveu-dhegraveu dhunanene lii padhai Jaꞌa Te tatu reꞌangaa dhu Jaꞌa peka-padhairdquo
22 Ropa Na padhai lii segravemi egraveegravenadhegraveu jꞌaga egraveci dhu titu egravetu egraveegravena tegravebꞌeYesus ka na peka na ldquoEgraveu baku padhailii segravemi egraveegravena degravenge kegravetu kapai risirdquo
23 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoLadhe Jaꞌa padhai lii sale na padꞌelomia dhu sale negraveti lii padhai deo na Tengaa ladhe Jaꞌa peka legraveke nga tao kaegraveu tegravebꞌe Jaꞌardquo
24 Egravele ka Anas pua dhegraveu lere Neasa Kayafas dhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risiagama Yahudi Lodꞌo lere regraveti NeYesus dhu ra egraveki era
Petrus pasili hari peka na negravengutadhe boe Lamatua Yesus
(Mateos 2671-75 Markus 1469-72Lukas 2258-62)
25 Lodꞌo egraveegravena Simon Petrus titumanyiru ai era Ka dhegraveu leo dhu egravetuegraveegravena karegravei ne aku negravengu na ldquoEgraveu neca dhegraveu negraveti ana madhutu Dhegraveu negraveisirdquo
Te ngaa Petrus pasili peka naldquoAadꞌordquo
26 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveusabꞌa egraveci negraveti kegravetu kapai risi agamaYahudi Negravengu ne paꞌaꞌari kahegraveidegravenge dhegraveu dhu Petrus pare pamaꞌegraveteregraveu dhilu na Hegraveia dhegraveu ne karegraveiPetrus peka na ldquoWaa Deo na egraveu neegravetu dꞌara oka negravei si Te jaꞌa kegravedhi egraveuegravetu negraveirdquo
27 Te ngaa Petrus pasili hari hegraveiamanu kokotoo degravenge
Lamatua Yesus egravetu madha gubernurPilatus
(Mateos 271-211-14 Markus 151-5Lukas 231-5)
28 Dꞌara madꞌae aae era lere regravetiYesus negraveti Kayafas asa egravemu jabatangubernur egravetu benteng sordadꞌuRoma Dhegraveu Yahudi se maso boe asaegravemu dhegraveu Roma te egraveegravena pakajꞌaluregravengu Te ladhe ra maso na regravengubisa boe raꞌa pesta Paska 29 Hegraveiagubernur Pilatus laꞌe asa liꞌu paragadegravenge dhegraveu Yahudi se Ka na karegraveiaku negravengu na ldquoMiu pegraveci sasala ngaami dedha Dhegraveu neꞌerdquo
30 Hegraveia ra bꞌala peka na ldquoSegravemineꞌe ama Ladhe Negravengu ne dhegraveubhelu-katubꞌa boe na tatu jiꞌi maiboe asamadha ama Ngaa hari jiꞌi maisaraka Ne asa kacui-aai amardquo
31 Ka gubernur peka degravenge dhegraveu sena ldquoSegravemi neꞌe Hudꞌi laa miu ka dhuuri lii langu Na madhutu atora miudhegraveu Yahudirdquo
Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi sepeka na ldquoBisa boe ama Jiꞌi dhegraveuYahudi degravenge heka hak ho pamaꞌegravetehahuku madhe Dhoka miu dhegraveuparedha Roma di dhu degravenge hakegraveegravenardquo 32 (Lii padhai lii regravengu egraveegravena
1828 Benteng era pea sordadꞌu Roma madhutu lii Latin na praetorium
Yohanis 1833 212 Yohanis 196palegraveke degravenge lii padhai dhu uru egraveegravenaYesus peka negravedhi le Te Negravengu dhupeka le degravenge dhegraveu unu Na segravera naNegravengu madhe madhutu jꞌara paredhaRoma nuka ra paku Ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebha)
33 Hegraveia gubernur maso hari asadꞌara benteng sordadꞌu Ka na paroaYesus hegraveia na karegravei peka na ldquoEgraveu nedhegraveu aae dhegraveu Yahudi dordquo
34 Te ngaa Yesus karegravei ne akuNegravengu na ldquoAma ka peka segravemi egraveegravenado abhu dhegraveu leo ka dhu peka degravengeama lula-negraveti Jaꞌardquo
35 Hegraveia gubernur dhaa na ldquoEeeJaꞌa ne dhegraveu Yahudi boe Ana kabaraiEgraveu mesa Mu ka dhu saraka Egraveu Ngaahari kegravetu agama Yahudi segravera Egraveu netao sala ngaa Egraveu peka segravekurdquo
36 Ka Yesus peka na ldquoJaꞌa ne dhegraveuaae boe negraveti rai-haha ne Te ladhe Jaꞌajꞌajꞌi dhegraveu aae sama segravemi egraveegravena tatudhegraveu-dhegraveu Jaꞌa palabꞌa le ka dhegraveuYahudi kegravepe boe Jaꞌa Tareꞌa Jaꞌa neDhegraveu Aae Te ngaa ca dhegraveu sa egravetu rai-haha ne dedꞌe boe Jaꞌardquo
37 Hegraveia gubernur karegravei hari pekana ldquoDe Egraveu ne Dhegraveu Aae dordquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoAmaunu mu ka dhu peka na Jaꞌa ne DhegraveuAae Dhu legraveke ka rara iisi Jaꞌa ne segravenaka jꞌajꞌi Dhegraveu Aae Jaꞌa mai asa rai-haha ne ho jꞌajꞌi Dhegraveu Aae segravena kaJaꞌa peka-padhai jꞌara-jꞌara dhu legravekeDhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kegravepe paꞌegravera jꞌara-jꞌara dhu legraveke regravengu segravera ka dhunanene Jaꞌardquo
38a Ka gubernur karegravei peka naldquoDhu legraveke egraveegravena segravemi ngaa sardquo
Ra pamaꞌegravete hahuku madhe miLamatua Yesus
(Mateos 2715-31 Markus 156-20Lukas 2313-25)
38b Ropa gubernur Pilatus padhailii nare hegraveia kalua hari laꞌe asa dhegraveuYahudi segravera Ka na peka ldquoJaꞌa parisale Negravengu te ngaa abhu boe sasala Naegraveci sa
39 Te ngaa miu dhu tema le tegraveumai-tegraveu mai lodꞌo dꞌai pesta Paskasegravemi neꞌe jaꞌa patabuli ana begravedho cadhegraveu hia miu De tegraveu neꞌe moꞌo segravenaka jaꞌa patabuli dhegraveu aae Yahudi miudo tasamiardquo
40 Ka aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodhapeka na ldquoBaku patabuli Dhegraveu egraveegravenaPatabuli Barabas dirdquo Barabas ne cadhegraveu dhu bhelu titu kegravenadagger
191 Egravele egraveegravena ka gubernur Pilatus pua
sordadꞌu na lasi kalabhe Yesus pakegui 2-3 Aa sordadꞌu seꞌe rare kalaiajꞌu padhudhu kahegravei ho egravenyu taosolo Ka ra lalilu solo ne mi kegravetuYesus nuka segravemi regravengu neo dedꞌedhegraveu aae hiu dhu pake solo dhegraveu aaeAa te ngaa sasoa na ra neo pahahe Nedi Hegraveia ra papake Yesus kodho mad-hera egraveci dhu mea sanama mangegraverunuka segravemi dhegraveu aae biasa pake Aara sasei Ne peka na ldquoTabea dhegraveu aaeYahudirdquo Sordadꞌu se tegravebꞌe Ne gꞌana-kariu kahegravei
4 Ka gubernur laꞌe hari categraveka pekadegravenge dhegraveu ae segravera aku negravengu naldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa kegraveti Ne asa liꞌu hiamiu Te ngaa miu hudꞌi meꞌa ku najaꞌa parisa kore le te ngaa abhu boesasala Na egraveci sardquo 5 Ropa regraveti Yesusasa liꞌu Negravengu dhu pake era solopadhudhu degravenge kodhomadhera dhumea sanamamangegraveru Hegraveia gubernurlii degravenge dhegraveu ae se peka na ldquoLadheku Dhegraveu nerdquo
6 Ropa kegravetu agama degravenge dhegraveumadhenga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi segravera ladhe regravedhi Yesus hegraveia
1832 Yohanis 314 1232-33 dagger 1840 Dhegraveu dhu bhelu titu kegravena egravetu lii Yunani abhu dua sasoanuka 1) parapo dhu manaꞌu megravedha-panyau dhegraveu degravenge jꞌara laka-seti aa 2) dhegraveu dhu pake regraveka hobabegravega eele dhegraveu paredha Roma Egravetu Lukas 2319 peka na Barabas ne pamadhe dhegraveu degravenge labꞌa dhegraveuparedha Roma kahegravei 191 Sordadꞌu Roma pake gui dhu egravepi negraveti kaꞌuri badha pegraveri-pegraveri loa Hegraveiara egraveki degravenge rui dhu mariu do tamegraveru dhu padhudhu egravetu suu dhari se Ladhe hake pahari-pahari kaꞌuridhegraveu bisa lahomae-mae Dhegraveu Yahudi ladhe hake dhegraveu dhoka egravepa nguru hari di Te ngaa sordadꞌu Romase hake dhu degravenge boe too
Yohanis 197 213 Yohanis 1923ra paꞌoo-parodha palere-lere pekana ldquoPamadhe Ne Paku egravetu ajꞌupalolo-palegravebhardquo
Te ngaa gubernur peka degravenge raaku negravengu na ldquoHudꞌi laa miu ka dhumegraveti Ne lami pamadhe Ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Te jaꞌa abhu boesasala Na egraveci sa dhu palegraveke degravengehahuku madherdquo
7 Dhegraveu Yahudi dhaa aku regravengu naldquoJiꞌi degravenge Atora negraveti Ama LamatuaMadhutu Atora ne Dhegraveu ne hudꞌimadhe ku lula Na dedꞌe iisi Na jꞌajꞌiAna Ama Lamatuardquo
8 Ropa gubernur tadegravengi lii padhaira hegraveia asa na madhaꞌu 9 Ka laꞌehari asa dꞌara benteng hegraveia na karegraveiYesus peka na ldquoEgraveu ne dhegraveumiardquo Tengaa Yesus bhoka boe hegravebꞌa
10 Ka gubernur jegraveke Yesus peka naldquoEeh Nga tao ka Egraveu bꞌala boe jaꞌaEgraveu dhu meꞌa si Jaꞌa ne degravenge koasapamadhe Egraveu do patabuli Egraveurdquo
11 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemineꞌe ama Ladhe ama dhu degravengekoasa segravemi egraveegravena na lula ama abhukoasa negraveti Ama Lamatua egravetu sorgaTe dhodhoka Negravengu di dhu hia amakoasa egraveegravena segravena ka tao ngaa egraveci sa hiami Jaꞌa ne Te ngaa dhegraveu dhu sarakaJaꞌa asa ama regravengu segravera ka dhu pasaesasala bia risirdquo
12 Karegravei negraveti egraveegravena ka gubernurtenge jꞌara ho patabuli Yesus Tengaa dhegraveu Yahudi se paꞌoo palere-lere aku regravenguna ldquoLadhe amapatab-uli Dhegraveu ne tatu ama dhu paꞌangalaiboe degravenge dhegraveu aae kapai Keser Tedhegraveu dhu dedꞌe ngiꞌu na jꞌajꞌi dhegraveuaae negravengu egraveegravena labꞌa Keserrdquo
13Ka ropa gubernur tadegravengi lii pad-hai dhegraveu se hegraveia na pua regraveti Yesusasa liꞌu Ka gubernur madhegravedi egravetukadera pamaꞌegravete lii egravetu era egraveci dhu rapangare na ldquoTana Lapang negraveti HadhuKabelardquo (Madhutu lii Aram ngara naGabata)
14 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge LodꞌoSadia Kalela Paska Pe dꞌara lodꞌo titumera sa gubernur peka degravenge dhegraveuYahudi segravera aku negravengu na ldquoLadhe kulaa Negravengu ne dhegraveu aae miurdquo
15 Te ngaa regravengu asa hoe paꞌoo-parodha peka na ldquoMegraveti Ne asa liꞌumai Pamadhe Ne Paku Ne asa ajꞌupalolo-palegravebhardquo
Hegraveia gubernur papane si peka naldquoDe tasamia Miu dꞌegravei ladhe jaꞌapamadhe dhegraveu aae miu ne dordquo
Ka kegravetu agama Yahudi se bꞌalapeka na ldquoDhegraveu aae jiꞌi dhodhoka cadhegraveu di nuka Keser Dhegraveu leo aadꞌordquo16a Hegraveia gubernur hia Yesus asa sor-dadꞌu segravera segravena ka ra paku pamadheNe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
Ra paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Markus 1521-32Lukas 2326-43)
16b Hegraveia sordadꞌu se segravemi rareYesus 17 Ka Yesus pasae ajꞌu palolo-palegravebha Na laꞌe asa liꞌu kota Lasi asaera egraveci dhu ngara na ldquoEra Rui Kegraveturdquo(Madhutu lii Aram era ne ngara naGolgota)
18 Dꞌai era egraveegravena ra paku Yesus egravetuajꞌu palolo-palegravebha egraveci Dhegraveu se pakukahegravei dhegraveu leo dhegraveu dua Egraveci re sebhegꞌana aa ca dhegraveu hari re sebhe kariuYesus Ka Yesus egravetu talora regravengu duara 19 Ka gubernur paredha sordadꞌuna segravera suri egravetu papa egraveci ho paku rededha kegravetu Yesus Egravetu papa ne ra suripeka naldquoYesus dhegraveu Nasaret Negravengu ne Dhegraveu
Aae dhegraveu Yahudirdquo20 Regravengu suri egravetu papa ne pake tegravelu
lii nuka lii Aram lii Yunani degravengelii Latin Dhegraveu Yahudi ae ka dhu bacasasuri ne lula eramamadhe Yesus nepadegravetu degravenge kota Yerusalem 21 Tengaa kegravetu agama Yahudi segravera roꞌoboe Ka lasi peka degravenge gubernuraku regravengu na ldquoAma Baku suri lsquoDhegraveuAae negraveti dhegraveu Yahudirsquo Beꞌa risi surilaa peka na lsquoDhegraveu ne peka na negravengudhegraveu aae negraveti dhegraveu Yahudirsquo rdquo
22 Te ngaa gubernur dhaa akunegravenguna ldquoJaꞌa ka dhupua si suri segravemiegraveegravena De hudꞌi ka laardquo
23 Ropa sordadꞌu paku rare Yesusegravetu ajꞌu palolo-palegravebha hegraveia rapabagimegravedha-papake Nami egravepa palaCa dhegraveu sordadꞌu abhu ca pala Hegraveia
Yohanis 1924 214 Yohanis 1938rare kodho liꞌu Na dhu jꞌau boe dhumanegravenu kateme negraveti dedha 24 Ka rapapeka aku regravengu na ldquoEgravedhi baku ciueele kodho Na Beꞌa risi egravere lot segravenaka teꞌa na cee ka dhu abhurdquo Egraveegravenajꞌajꞌi madhutu segravemi dhu suri tegraveke egravetudꞌara Sasuri Ama Lamatua dhu pekanaldquoRegravengu pabagi megravedha-papake jaꞌa
ka ra egravere lot ho abhu kodho jaꞌardquoHegraveia sordadꞌu se tao madhutu segravemi
egraveegravena kaLamatua Yesus pua Yohanis ladhe-
leru ina Na25 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu
bhegraveni pegraveri-pegraveri dhu titu Regravengu senuka ina Yesus ina iiki Yesus Mariadhegraveu egravemu Klopas degravenge Maria negravetirae Magdala 26 Yesus ladhe negravedhiina Na dhu titu egravetu egraveegravena sama-samadegravenge jaꞌa Yohanis nuka ana mad-hutu dhu Negravengu sue Ka Yesus liidegravenge ina Na aku Negravengu na ldquoInaNegravengu ne ana murdquo
27Hegraveia Yesus lii degravenge jaꞌa peka naldquoYohanis Negraveti deoneꞌe tao laa negravengusegravemi ina egraveurdquo Ka karegravei negraveti lodꞌo egraveegravenaina Yesus pea degravenge jaꞌa
Mamadhe Lamatua Yesus(Mateos 2745-56 Markus 1533-41
Lukas 2344-49)28 Egravele egraveegravena ka Yesus neꞌa le na
Negravengu sabꞌa nare aaꞌi le sasabꞌa-laꞌaNa Seꞌe se pamegraveci degravenge aaꞌi-aaꞌi dhusuri egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua karegravei negraveti uru ka Hegraveia Yesuspeka na ldquoJaꞌa koko-kamangordquo
29 Egravetu era neꞌe abhu egravei anggormanyilu egravetu dꞌara gꞌala iiki cue Kasordadꞌu segravera rare ula ho cegravebꞌu asa egraveianggor hegraveia egravekidagger mi suu ajꞌu ca laaka jꞌole asa hegravebꞌa Na 30 Ropa Yesuscamuci nare hegraveia Na lii aku Negravenguna ldquoEgravele kegravenardquo Hegraveia kegravetu Na loe kamaꞌegravete aꞌae
Sordadꞌu kegravejꞌi Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
31 Lodꞌo egraveegravena legraveke hari Jumat Mad-hutu atora agama dhegraveu Yahudi hudꞌisadia mema dꞌara lodꞌo egraveegravena segravena kabegraveli egraveegravena regravengu soru lodꞌo sabajꞌa raNegraveti egraveegravena ka roꞌo boe tegraveke eele ngiꞌuaae dhegraveumadhe kadhoe tegraveke egravetu ajꞌupalolo-palegravebha legraveke degravenge lodꞌo saba-jꞌa Te lodꞌo sabajꞌa egraveegravena lodꞌo beꞌaDe ama-ama dhegraveu Yahudi manegravengigubernur segravena ka pua dhegraveu lasi hakepapadhe haga dhegraveu egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Degravenge jꞌara segravemi neꞌe regravengumadhe malai ho dhegraveu bisa papurungiꞌu aae ra negraveti ajꞌu palolo-palegravebhaako lodꞌo aae era 32Hegraveia sordadꞌu selasi asa era egraveegravena Ka ra hake papadheuru haga dhegraveu dua segravera dhu pakusama-sama degravenge Yesus 33 Te ngaaropa ra dꞌai Yesus regravedhi na Yesusdhu madhe le Negraveti egraveegravena ka regravenguhake papadhe boe haga Na 34Te ngaasordadꞌu ca dhegraveunare kapokena hegraveiakegravejꞌi dꞌara karasa Yesus Ka raa kaluaaa egravei kalua kahegravei
35 (Jaꞌa neꞌe ka dhu ladhe kegravedhidegravenge musi madha ku Jaꞌa kegravedhiaaꞌi aa dhu jaꞌa suri ne legraveke tareꞌa-reꞌa Te jaꞌa keꞌa megraveu ngaa dhu jaꞌalolo ne legraveke mola-mola segravena ka miubisa parcaya lii padhai jaꞌa) 36 Jꞌaraseꞌe aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi lula Sasuri AmaLamatua dhu suri na ldquoRui Na ca laasa padhe boerdquo 37 Egravetu era leo dꞌaraSasuri Mola-Megraveci ne suri kahegravei pekana ldquoEgraveegravena regravengu ladhe regravedhi dhegraveu dhura kegravejꞌi nerdquo
Ra padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Markus 1542-47
Lukas 2350-56)38 Abhu dhegraveu egraveci ngara na Yusuf
negraveti rae Arimatea Negravengu ana mad-hutu Yesus kahegravei Te ngaa na mad-hutu pahuni-pahuni lula madhaꞌu
1924 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 1928 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2216 dagger 1929 Lii Yunanipeka na dhegraveu se lui ula ne egravetu suu ajꞌu hussopos Ajꞌu hussopos ne dhegraveu Yahudi tema pake egravetu dꞌara acaraadꞌa lula ajꞌu ne hegraveu megravengi Ajꞌu ne madhera na pe dua nguru toke egravepa nguru cm sa Baca lula-negravetihussopos buli Kalua negraveti Masir 1222 Atora negraveti Kegravetu Agama segravera 144 6 49-52 Sensus 192-6 (banding degravengeIbrani 919) Lii Sodꞌa Koa-Kio 517 1936 Kalua negraveti Masir 1246 Sensus 912 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3421 1937 Sakaria 1210 Rai-haha Rupa Hiu 17
Yohanis 1939 215 Yohanis 2015degravenge ama-ama dhegraveu Yahudi Yusuflaꞌe asa gubernur Pilatus manegravengiijin segravena ka bisa negraveti ngiꞌu aae YesusGubernur dꞌegravei kahegravei Ka Yusuf laꞌepapuru ngiꞌu aae Yesus hegraveia dedꞌenegraveti 39 Nikodemus laꞌe sama-samadegravenge Yusuf kahegravei Nikodemus neꞌeka dhu uru egraveegravena laꞌe paraga degravengeYesus re megraveda Na hegraveli rampe aetitu kegravena pe dꞌai tegravelu nguru tegravelu kilosa segravena ka tao mi ngiꞌu aae YesusDagger40 Hegraveia ra hegravelu ngiꞌu aae Yesus degravengebegravela halus Ladhe hegravelu ca tegraveka ratao rampe laꞌa Regravengu tao segravemi neꞌemadhutu adꞌa dhegraveuYahudi ladhepad-hane dhegraveu madhe
41 Kajꞌegraveu boe negraveti era Yesus madhene abhu oka bunga cue Egravetu dꞌaraoka ne dhegraveu heka pae rare roꞌadhegraveu madhe kegravena Ra padhane regravedhimegraveka dhegraveu egraveci sa egravetu dꞌara roꞌa egraveegravena42Lodꞌo egraveegravena lodꞌo sadia dhegraveu Yahudiho soru lodꞌo sabajꞌa ra oe egravele kegravenaNegraveti egraveegravena ka dhegraveu se tegraveke ngiꞌu aaeYesus egravetu dꞌara roꞌa egraveegravena te era egraveegravenakajꞌegraveu boe
20Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-8 Markus 161-8 Lukas
241-12)1 Hari Migu nuka lodꞌo partama
egravetu dꞌara migu egraveegravena Madꞌae aae eraMaria negraveti rae Magdala laꞌe asa roꞌaYesus Dꞌai era egraveegravena ladhe negravedhihadhu aae dhupake katange roꞌa harieele negraveti era na 2 Hegraveia na rai legravepahari laꞌe paraga degravenge Simon Petrusaa degravenge jaꞌa nuka ana madhutu dhuYesus sue ka na peka ldquoDhegraveu manaꞌuregraveti le Lamatua egravedhi negraveti roꞌa Na Teꞌaboe regravengu tegraveke Ne egravetu miardquo
3 Ka jaꞌa degravenge Petrus rai laꞌa asaera roꞌa egraveegravena 4 Jiꞌi rai palere-lere tengaa jaꞌa malai risi ka dꞌai uuru roꞌaegraveegravena 5Tengaa laku boe asa dꞌara roꞌadhoka patigi negraveti liꞌu di Egravetu dꞌara
roꞌa jaꞌa ladhe kegravedhi begravela halus dhura pake hegravelu mi ngiꞌu aae Yesus
6 Te ngaa ropa Petrus dꞌai laꞌedegravenge asa dꞌara Negravedhi begravela halus dhuegravetu egraveegravena kahegravei 7Negravedhi kahegravei lesu dhura pahutu kegravetu Yesus Te ngaa lesu nedhu legravepe egravetu era leo negraveti begravela halus ne8 Hegraveia jaꞌa dhu dꞌai uuru roꞌa masomadhutu kahegravei asa dꞌara Ropa ladhekegravedhi aaꞌi-aaꞌi se ka jaꞌa parcaya liipadhadha dhu uru egraveegravena Yesus pekamema na begraveli-camegravedꞌa Negravengu ma-muri hari negravetimamadheNa 9Te lodꞌoegraveegravena jiꞌi dhu jꞌajꞌi ana madhutu Nadhae ngeꞌa megraveka sasoa negraveti isi SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua dhu surimema peka na Kristus hudꞌi mamurihari ku negraveti mamadhe Na 10 Egravele kajiꞌi dua mi legravepa
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu Na miMaria negraveti rae Magdala
(Mateos 289-10 Markus 169-11)11 Te ngaa Maria titu era egravetu liꞌu
roꞌa egraveegravena Negravengu tangi taruu Ka napatigi asa dꞌara roꞌa ne aa na tangiera 12 Ladhe negravedhi ana pajuu AmaLamatua negraveti sorga dhegraveu dua Anapajuu se pake megravedha-papake pudhiDua ra madhegravedi egravetu era dhu ca lodꞌoni dhegraveu pajꞌunu ngiꞌu aae Yesus Cadhegraveu madhegravedi re era kegravetu aa egraveci haridhu madhegravedi re era haga 13 Anapajuu se karegravei Maria aku regravengu naldquoNga tao ka egraveu tangirdquo
Hegraveia Maria dhaa peka na ldquoJaꞌatangi lula dhegraveu dedꞌe regraveti ngiꞌu aaeLamatua jaꞌa Te ngaa keꞌa boe ra tegravekeNe egravetu miardquo 14 Ropa na padhai liinare negravengu kabibꞌa asa liꞌu Ka ladhenegravedhi ca dhegraveu dhu titu egravetu egraveegravena tengaa neꞌa boe na Dhegraveu ne nukaYesus
15 Hegraveia Yesus karegravei ne peka naldquoNga tao ka egraveu tangi Te egraveu tengeceerdquo
Maria pangee na Negravengu ne dhegraveumadhenga oka Ka Maria pamakodhegraveu ne aku negravengu na ldquoAma Ladheama ka dedꞌe megraveti ngiꞌu aae Na peka
Dagger 1939 Lii Yunani peka lsquocangasu litrasrsquo nuka 327 kilo Rampe nemadhutu lii Yunani na regravengu pabꞌalidegravenge smurna (nuka raa ajꞌu hegraveu megravengi) degravenge aloe (nuka raa negraveti ajꞌu hegraveu megravengi oe segravemi ai naꞌa sa)Baca lula-negraveti Nikodemus ne egravetu Yohanis 31-21
Yohanis 2016 216 Yohanis 2031ku laa ama tegraveke Ne egravetu mia Hudꞌilaa laku dedꞌe kegraveti Ne asa era leo segravenaka padhane Ne pabeꞌa-beꞌa Sue laaamardquo
16 Ka Yesus paroa ne peka naldquoMariardquo
Hegraveia na kabegraveli ladhe asa Yesus kana lii aku negravengu na ldquoRabonirdquo (LiiAram sasoa na ldquoMese jaꞌardquo)
17 Yesus peka degravenge ne ldquoBakugꞌagꞌe ku Jaꞌa te Jaꞌa dhae caꞌe megravekalaku asa Ama Ku egravetu sorga Te ngaalamu uuru ku peka degravenge angalai Jaꞌasegravera na lsquoJaꞌa neo caꞌe laku asa AmaKu Negravengu egraveegravena Ama miu kahegraveiNegravengu egraveegravena Ama Lamatua Jaꞌa DeNegravengu Ama Lamatua miu kahegraveirsquo rdquo
18 Egravele ka Maria dhegraveu Magdalaegraveegravena laꞌe lolo degravenge ana madhutuYesus segravera peka na ldquoJaꞌa paraga ledegravenge Lamatua egravedhi Yesusrdquo Ka napeka degravenge regravengu lii moa Yesus
Lamatua Yesus padꞌelo iisi mi anamadhutu Na
(Mateos 2816-20 Markus 1614-18Lukas 2436-49)
19 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravengehariMigunuka lodꞌo partama egravetu dꞌara miguegraveegravena Lodꞌo heka cegravena kegravena ka anamadhutu Yesus pakaboko Regravengupategraveke babegravedho egravemu ne paꞌegravera-egraveralula regravengu madhaꞌu degravenge ama-amadhegraveu Yahudi Reꞌa rare boe na Yesustitu egravetu talora aae regravengu ka Na liiaku Negravengu na ldquoSaloomrdquo 20 RopaYesus padhai lii nare degravenge regravengusegravemi egraveegravena hegraveia Na padꞌelo nuꞌa dhuegravetu kacui-aai degravenge karasa Na Anamadhutu Na karejꞌe titu kegravena ropaladhe regravedhi Lamatua regravengu 21 KaYesus peka degravenge regravengu na ldquoHudꞌilaa miu mamuri dame degravenge mera-milu Sanegravedꞌe te Ama Ku pua-palehaJaꞌa tasamia na Jaꞌa pua-paleha miusegravemi egraveegravena kahegraveirdquo 22 Padhai lii naresegravemi egraveegravena ka Na ara padegravetu laꞌe asaregravengu hegraveia Na tiu aꞌae Na mi regravenguegraveci-egraveci Hegraveia Na padhai lii peka naldquoJaꞌa pangegravedꞌu miu Roh Lamatua dhuMola-Megraveci Segravemi mere Ne 23 Deladhe miu pabhegravelu eele sasala dhegraveu
na sasala ne ele le te Ama Lamatuasaku eele sasala egraveegravena kahegravei Te ngaaladhe miu moꞌo boe pabhegravelu eelesasala dhegraveu na Lamatua saku eeleboe sasala segravera kahegraveirdquo
Lamatua Yesus degravenge Tomas24 Ca dhegraveu negraveti ana madhutu Yesus
canguru dua segravera ngara na TomasRa pangare na lsquoana kembarrsquo kahegraveiRopa Yesus padꞌelo iisi Na degravenge anamadhutu dhu leo segravera Tomas aadꞌo25 Negraveti egraveegravena ka ropa angalai na segraverapeka degravenge ne ldquoJiꞌi paraga le degravengeLamatua egravedhirdquo hegraveia Tomas dhaa naldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa hudꞌi ladhe kegravedhiku nuꞌa era paku segravera egravetu kacui-aaiNa aa pamaso ai jaꞌa asa nuꞌa egravetudꞌara karasa Na Ladhe jaꞌa tao megravekasegravemi egraveegravena jaꞌa bisa megraveka parcaya naNegravengu mamuri hari lerdquo
26 Ca migu hari ka ana madhutuYesus sama-sama degravenge Tomas egravetudꞌara egravemu cue Masi ka babegravedho dhupategraveke te ngaa Yesus maso asa dꞌaratitu egravetu talora aae regravengu Ka Na hia liimahoꞌo degravenge ra peka na ldquoSaloomrdquo27HegraveiaNa padhai lii degravenge Tomas akuNegravengu na ldquoJꞌole kacui-aai egraveu mai hogꞌagꞌe kacui-aai Jaꞌa ne Aa mai gꞌagꞌenuꞌa egravetu dꞌara karasa Jaꞌa ne Parcayaka na Jaꞌa ne mamuri hari le Coreeele ka dꞌara parcaya boe egraveu egraveegravenardquo
28 Tomas dhaa peka na ldquoIra iiAma ee Jaꞌa heka legraveka tareꞌa-reꞌakegravena Ama ne Kegravetu jaꞌa aa AmaLamatua jaꞌa kahegraveirdquo
29 Ka Yesus peka degravenge ne ldquoTomasEgraveu parcaya na Jaꞌa mamuri hari lelula egraveu megravedhi le Jaꞌa degravenge musimadha egraveu unu mu Te ngaa dhu otorisi ka nuka dhegraveu dhu regravedhi boe Jaꞌate ngaa ra parcayardquo
Naneo Yohanis suri sasuri ne30 Yesus tao tadha malaa dhu leo
ae-ae kahegravei dhu jaꞌa suri boe egravetu dꞌarasasuri ne Ana madhutu Na ladheregravedhi tadha malaa seꞌe degravenge musimadha regravengu unu ra 31 Te ngaa aaꞌi-aaꞌi dhu jaꞌa suri egravetu dꞌara sasuri nesegravena ka miu parcaya na
2023 Mateos 1619 1818
Yohanis 211 217 Yohanis 2116Yesus ne Kristus dhu Ama Lamatua
padhadha tegraveke hia maiYesus ne Ana Ama Lamatua kahegraveiAa ropa miu parcaya Ne miu abhu
mamuri dhu legraveke dhu maꞌegraveteboe lula miu jꞌajꞌi dhegraveu unuNegravengu
21Lamatua Yesus padꞌelo iisi mi ana
madhutu Na dhegraveu pidhu1 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo ka Yesus
padꞌelo hari iisi Na egravetu sebhe danoTiberias Lii lolo na segravemi neꞌe ka2 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesusdhegraveu pidhu dhu pakaboko Regravengu senuka
Simon PetrusTomas dhu ra pangare ne lsquoana
kembarrsquoNatanel negraveti rae Kana egravetu
propensi Galileaana dhegraveu dua negraveti Sabadeusdegravenge ana madhutu Yesus dhu
leo dhegraveu dua3 Simon Petrus peka degravenge angalai
na seꞌe ldquoJaꞌa neo laku pegraveku iꞌardquoHegraveia angalai na seꞌe dhaa aku
regravengu na ldquoOo Jiꞌi laꞌa kahegraveirdquo Ka lasiasa sebhe dano Hegraveia caꞌe koha lasitenge iꞌa Te ngaa megraveda egraveegravena regravengurara boe ngaa-ngaa
4 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena Yesustitu egravetu sebhe dano ne Te ngaa anamadhutu Na segravera reꞌa boe na Negravengune Yesus 5 Ka Na paꞌoo peka naldquoMera iꞌa dordquo
Hegraveia ra dhaa peka na ldquoMola-megraveulao Ciꞌu sa aadꞌo hegraveirdquo
6 Ka Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoLolo segraveku pegraveku miu asacabegraveka koha egraveegravena Pe miu abhurdquo
Ka regravengu tao madhutu kahegravei Kara abhu iꞌa ae titu kegravena toke regravengubisa boe egravere rare pegraveku ne asa dedhakoha
7 Aa jaꞌa egravetu egraveegravena kahegravei Jaꞌa ne anamadhutu dhu Yesus sue Ka jaꞌa pekadegravenge Petrus na ldquoIra ii Negravengu negraveiLamatua egravedhirdquo
Ropa tadegravengi nare lii jaꞌa deo nahegraveia Simon Petrus pake hari kodhona ka ridhu asa dꞌara dano segravena kanangi asa dae 8Te koha ne kajꞌegraveu negravetidae pe dꞌai cangasu meter sa Hegraveiaangalai na kao koha asa dae todhedegravenge pegraveku dhu pegravenu degravenge iꞌa deosa
9 Ropa regravengu dꞌai dae hegraveia regravedhi aikaroo degravenge iꞌa dhu ra paga Aa abhuroti kahegravei 10Yesus lii degravenge ra ldquoMegravetiku iꞌa osa miu dꞌai ciki sa dhu miuheka pegraveku mere deo nardquo
11 Ka Simon Petrus caꞌe hari asadedha koha ho egravere paꞌeta pegraveku ne asadae Pegraveku ne dhu pegravenu degravenge iꞌa aaecangasu legravemi nguru tegravelu ngiꞌu Masika iꞌa ae segravemi egraveegravena te ngaa pegraveku nemae boe ciki sa hegravei
12 Ka Yesus paroa si aku Negravengu naldquoMai miꞌa kardquo
Regravengu dhu reꞌa le na Negravengu neLamatua regravengu ka ra bani boe karegraveiNe na ldquoAma ne ceerdquo 13 Hegraveia Yesusnare roti degravenge iꞌa negraveti hia si
14 Neꞌe ne ka tegravelu hari kegravena Yesuspadꞌelo iisi Na mi ana madhutu Nasegravera ropa Na mamuri hari negraveti ma-madhe Na
Lamatua Yesus padhai lii degravengePetrus
15 Ropa raꞌa-rinu rare Yesus karegraveiSimon Petrus aku Negravengu na ldquoHeeSimon ana Yohanis Tasamia Egraveu sueJaꞌa risi negraveti angalai se sue Jaꞌa dordquo
Ka Petrus dhaa na ldquoTareꞌa AmaEgraveu dhu meꞌa jaꞌa sue Egraveurdquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe segravemiegraveegravena na madhenga paie ana kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa segravena ka regravengu abhu raꞌa-rinurdquo
16 Hegraveia Yesus karegravei hari aku Negravenguna ldquoSimon ana Yohanis TasamiaEgraveu sue Jaꞌa dordquo
Ka na dhaa na ldquoTareꞌa Ama Egraveudhu meꞌa jaꞌa sue Egraveurdquo
Ka Yesus peka hari degravenge neldquoLadhe segravemi egraveegravena na ladhe-lerupaie-iie kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌardquo
213 Lukas 55 216 Lukas 56
Yohanis 2117 218 Yohanis 212517 Egravele egraveegravena ka Yesus karegravei hari
Petrus peka na ldquoSimon ana YohanisTasamia Egraveu ne angalai Jaꞌa dordquo
Hegraveia dꞌara Petrus susa titu kegravenalula Yesus karegravei ne dꞌai tegravelu hari pekana ldquoEgraveu sue Jaꞌa dordquo Ka na dhaaaku negravengu na ldquoAma dhu meꞌa aaꞌijꞌara De Ama dhu meꞌa le na jaꞌa neangalai Amardquo
Hegraveia Yesus peka degravenge ne ldquoLadhesegravemi egraveegravena na ladhe-leru paiekahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa se segravena ka regravenguabhu raꞌa-rinu 18 Egraveu dhane more lenaneo Jaꞌa do Jaꞌa neo peka segravemineꞌe uru egraveegravena lodꞌo egraveu ngegraveru eraegraveu tema pake unu mu kodho degravengedhara hake ho lamu asa mia-miamadhutu dadꞌegravei egraveu Te ngaa egravetu dꞌaraheka egraveu jꞌole kacui-aai ho dhegraveu egravekipake dhara hake egraveu unu mu Hegraveiara egravere regraveti egraveu asa era dhu egraveu dꞌegraveiboerdquo 19 (Lii padhai Yesus ne peka miPetrus lula-negraveti ngaa dhu jꞌajꞌi begraveli-camegravedꞌa mi dedha negravengu Te egraveegravenana mamadhe Petrus padꞌelo dadedhaAma Lamatua)
Hegraveia Yesus lii degravenge Petrus akuNegravengu na ldquoMai segravena ka jꞌajꞌi dhegraveuJaꞌardquo
Ana madhutu dhu jꞌajꞌi ana pasueYesus
20 Lodꞌo egraveegravena Petrus kabibꞌa asakabodho Ka ladhe negravedhi jaꞌa dhu relimuri madhutu regravengu dua ra Jaꞌane nuka ana madhutu dhu Yesus sueJaꞌa dhu madhegravedi egravetu baboa Yesuslodꞌo jiꞌi ngaꞌa kalela Paska Jaꞌa neka dhu karegravei Yesus peka na ldquoAmaCee ka dhu neo pahie Amardquo 21RopaPetrus ladhe negravedhi jaꞌa hegraveia na karegraveiYesus peka na ldquoAma Deo na Amapeka-padhai le lula-negraveti jaꞌa ne Tengaa tasamia degravenge negravengu harirdquo
22 Yesus bꞌala lii Petrus na ldquoUru-san egraveu aadꞌo egravetu egraveegravena Ladhe Jaꞌa neosegravena ka negravengu mate mi era neꞌe toke
Jaꞌa mai hari na sala ngaa Dhu legravekeka egraveu hudꞌi sanegravedꞌe ku lii moa dhu Jaꞌapeka deo na nuka mai segravena ka jꞌajꞌidhegraveu Jaꞌardquo
23 Lula Yesus padhai lii segravemi egraveegravenaka ana madhutu Na dhu leo segravera pa-peka na ldquoYohanis ne begraveli-camegravedꞌamadhe boerdquo Aa te ngaa Yesus padhailii boe segravemi egraveegravena Dhu Na peka naldquoUrusan egraveu aadꞌo egravetu egraveegravena Ladhe Jaꞌaneo segravena ka negravengu mate mi era neꞌetoke Jaꞌa mai hari na sala ngaardquo
Yohanis paꞌegravele sasuri na24 Ana madhutu dhu Yesus peka
egraveegravena nuka jaꞌa ne Yohanis Jaꞌa kalole se aaꞌi-aaꞌi hia miu Jaꞌa ka dhukegravedhi degravenge musi madha jaꞌa unu kuJaꞌa ka suri aaꞌi-aaꞌi se Ka egravedhi teꞌana ngaa dhu jaꞌa lole hia miu se legraveketareꞌa-reꞌa
25 Abhu jꞌara leo ae era dhu Yesustao Ladhe dhegraveu neo suri aaꞌi megraveu-megraveu karegravei negraveti Yesus pakako sasabꞌa-laꞌa Na toke egravele jaꞌa ngee na buku sepegravenu risi rai-haha ne
Dꞌai sange neꞌe kaYohanis
2119 Pe dꞌara tegraveu 96M ca dhegraveu ama gareja ngara na Klement negraveti kota Roma dhu suri na dhegraveupamadhe Petrus Pe dꞌara tegraveu 212M sa abhu ca dhegraveu ama gareja egraveci hari ngara na Tertulian dhu surina regravengu paku Petrus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Aa abhu kahegravei lii lolo egraveci negraveti gareja dhu peka na lodꞌora paku Petrus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha ele boe dꞌara tegraveu 64-65M Petrus manegravengi segravena ka paku ne kegravetuasa haha Na manegravengi segravemi egraveegravena lula negravengu rasa pantas boe madhe kegravetu asa dedha sama segravemi Yesus 2120 Yohanis 1325
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 11-3 219 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 112
Lii Lolenegraveti dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus
Ama Lamatua moa paꞌadhu mai RohMola-Megraveci Na
1-3 Ama Teofilus dhu beꞌa Liimahoꞌo negraveti jaꞌa Lukas
Egravetu dꞌara sasuri jaꞌa dhu uru egraveegravenajaꞌa suri aaꞌi megraveu-megraveu lula-negraveti ma-muri Lamatua Yesus Nuka ngaadhu Na tao degravenge ngaa dhu Na ajꞌa-nori karegravei negraveti uru tegraveka Na hagꞌenare dhegraveu pajuu-paleha Na Masi kadhegraveu pajꞌegravera Ne aa ra pamadhe Nete ngaa Ama Lamatua pamamuri hariNe Ropa Na kegravedꞌi negraveti mamadhe Napadꞌelo iisi mi dhegraveu pajuu-paleha NaRa regravedhi Ne padhutu-dhutu toke dꞌaiegravepa nguru lodꞌo ka ra reꞌa Na ma-muri hari tareꞌa Negravengu peka degravengeregravengu na Ama Lamatua sama segravemiDhegraveu Aae dhu negravedꞌu paredha Ka Napua regravengu kahegravei pake koasa negraveti RohAma Lamatua dhuMola-Megraveci Lii dhujaꞌa suri ne lole ngaa-ngaa dhu Natao negraveti uru toke dꞌai Na caꞌe hari asasorga
Seꞌe se ka dhu jaꞌa suri kegravedhi le4-5 Ca lodꞌo hari ropa Yesus paꞌegraveci
degravenge dhegraveu pajuu-paleha Na egravetudedha Ledhe Saitun Nahia si paredhapeka naldquoSanegravedꞌe Uru egraveegravena Yohanis sarani
dhegraveu pake dhoka egravei di te ngaaladhe miu mate hari pegraveri-pegraverilodꞌo egraveegravena na Lamatua taongaa dhu kapai risi eele hiamiu Lula Na hia miu Roh Nadhu Mola-Megraveci De baku tegravekeeele kota Yerusalem kahegravei Tengaa miu mate mi neꞌe tokedꞌai AmaKupapuru RohNamidedha miu segravemi dhu Na moale uru egraveegravena Aa miu tadegravengi lenegraveti Jaꞌa kahegraveirdquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga6 Ropa Yesus pakaboko degravenge dhegraveu
pajuu-paleha Na era ra karegravei Ne akuregravengu na ldquoAma Jiꞌi neo karegravei Amasanegravedꞌe era sina ma dhu uru egraveegravenakabarai egravedhi Israꞌel paredha unu naDe Ama neo patabuli egravedhi negraveti dhegraveuleo deo neꞌe do mate hari lodꞌo leordquo
7 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoMiupakaregravei ia ka lodꞌo egraveegravena Dhoka Amaku di dhu pamaꞌegravete jꞌajꞌajꞌi lodꞌo egraveegravenana 8 Te ngaa ladhe Roh Lamatua dhuMola-Megraveci mai maso asa dꞌara miuheka miu abhu koasa kegravena Hegraveia miuhudꞌi lami palolo degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌira lula-negraveti Jaꞌa Miu peka degravenge dhegraveuegravetu kota Yerusalem egravetu rae aaꞌi-aaꞌiegravetu propensi Yudea degravenge propensiSamaria taruu toke dꞌai suu-suu rai-haha nerdquo 9 Ropa Na padhai lii naresegravemi egraveegravena Ama Lamatua pacaꞌe Yesusasa dedha-liru laꞌe egravetu katangamadharegravengu Ra ladhe taruu toke dꞌai raꞌi-liru hutu nare Ne ka regravengu regravedhiheka
10 Ropa regravengu ladhe asa dedha-liru era cagꞌagꞌa laa dhegraveu dua tituegravetu karasa regravengu dhu pake megravedha-papake pudhi lao-lao 11 Dhegraveu duasegravera peka degravenge regravengu na ldquoWee Miudhegraveu Galilea Nga tao ka miu tangaretaruu asa dedha-liru Deo na miumegravedhi le Yesus caꞌe toke dꞌai raꞌi-liruhutu nare Ne Miu megravedhi unu midegravenge musi madha miu Na caꞌe laꞌedeo na Segravemi mia dhu miu ladhemegravedhi Na caꞌe laꞌe egraveegravena segravemi egraveegravenakahegravei egraveegravena na Negravengu mai harirdquo
Ra tenge dhegraveu leo ho gati Yudas12 Egravele egraveegravena ka dhegraveu pajuu-paleha
Yesus segravera puru negraveti ledhe Saitun legravepalasi asa kota Yerusalem Ledhe Saitun
11-3 Ngara Teofilus egravetu dꞌara Lii Yunani sasoa na lsquodhegraveu dhu sue Ama Lamatuarsquo Neꞌe ne buku ka duadhu Lukas suri hia Teofilus Ladhe kahegravei Lukas 11-4 14-5 Lukas 2449 Mateos 311 Markus 18Lukas 316 Yohanis 133 18 Mateos 2819 Markus 1615 Lukas 2447-48 19 Markus 1619Lukas 2450-51
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 113 220 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 126egraveegravena ele boe kajꞌegraveu negravengu dꞌai ca kilodi negraveti dꞌara kotadagger
13 Dꞌai negravei ka ra lasi asa dꞌara egravemudhu regravengu pea Ka ra caꞌe asa kamaegraveci egravetu egravemudedha Ngara dhegraveupajuu-paleha segravera nuka
PetrusYohanisYakobisAnderiasPelipusTomasBertolomeosMateosYakobis (ana Alpius)Simon (dhu madhutu partei
Selot)Daggerdegravenge Yudas (ana Yakobis)
14 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra dhu tema pak-aboko ho manegravengi-mangajꞌi degravengedꞌara egraveci Maria ina Yesus aa dhegraveubhegraveni-dhegraveu bhegraveni leo degravenge aꞌariYesus segravera pakaboko degravenge regravengukahegravei
15 Ca tegraveka hari regravengu pakabokoele boe dhegraveu dꞌai cangasu dua ngurudhegraveu sa Ka Petrus kegravedꞌi titu ka napadhai lii aku negravengu na 16 ldquoIna-amaaꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Egravele boe miu sanegravedꞌeYudas era dhu uru egraveegravena negraveti anga nacanau ho lasi kegravepe Yesus Ngaa dhuYudas taomemahudꞌi jꞌajꞌi segravemi egraveegravenaku Te negraveti uru ka Roh Ama Lamatuapeka le degravenge dhegraveu aae Daud ho suritatao Yudas 17 Te Yudas egraveegravena dhegraveuegravedhi dhu sabꞌa paꞌegraveci degravenge egravedhirdquo
18 (Te ngaa ropa Yudas pahie eeleYesus ka rare doi papana egraveegravena lasihegraveli rare rai cue Rai egraveegravena ka dhujꞌajꞌi era mamadhe negravengu Na begravebhesagegravebꞌa egravetu era egraveegravena ka masegraveke eelekabake na hegraveia tanegravei na talala 19 Kadhegraveu palolo legraveme toke dꞌai isi kabaraikota Yerusalem reꞌa aaꞌi megraveu-megraveu
mamadhe Yudas egraveegravena Negraveti egraveegravena kara pangare rai egraveegravenamadhutu lii Aramngara na lsquoAkeldamarsquo sasoa na lsquorairaarsquo)
20 Petrus tuhu hari lii padhai napeka na ldquoUru-uru segravera dhegraveu aaeDaud suri tegraveke le egravetu dꞌara sasuri LiiSodꞌa Koa-kio peka nalsquoHudꞌi segravene era pea negravengu jꞌajꞌi mi era
dhu paꞌela eelebisa heka dhegraveu egraveci sa pea egravetu
egraveegravenarsquoAa na suri kahegravei aku negravengu na
lsquoHudꞌi segravene sasabꞌa negravengu ra hia asadhegraveu leo laꞌersquo
21-22 De egravedhi hudꞌi tenge dhegraveu egraveciho gati Yudas Egravedhi tenge dhegraveu dhubera-bera degravenge egravedhi negraveti uru ka maiDhegraveu egraveegravena hudꞌi dhegraveu dhu negravebhu lemadhutu Yesus laꞌe-mai mulai negravetiYohanis sarani Yesus Aa negravengu egraveegravenahudꞌi dhegraveu dhu negravedhi degravenge musimadha na Yesus kegravedꞌi hari negraveti ma-madhe Na toke dꞌai lodꞌo Yesus caꞌehari asa dedha-liru egravetu talora egravedhirdquo
23RopaPetrus pekanare segravemi egraveegravenaka dhegraveu dhu pakaboko segravera pamasongara dhegraveu dua Egraveci ngara na Matiasaa egraveci hari ngara na Yusuf (dhu temale ra paroa na Barsabas ngara naleo egraveci hari na Yustus) 24-25 Hegraveiara sabajꞌa aku regravengu na ldquoAma egravetudedha-liru Ama dhu meꞌa iie dꞌaradhegraveu aaꞌi-aaꞌi Yudas madhe le tegravekeeele sasabꞌa na De Ama pajꞌujꞌu hiajiꞌi dhegraveu egraveci negraveti regravengu dua se miadhu Ama dꞌegravei ho jiꞌi dedꞌe ne jꞌajꞌi midhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesusrdquo26 Ka ra egravere lot pake ngara dhegraveu duasegravera Hegraveia dhu legraveke ka Matias Kara dedꞌe ne jꞌajꞌi dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus ho na paꞌegraveci degravengeregravengu dhegraveu canguru egraveci segravera
dagger 112 Lodꞌo egraveegravena mese agama Yahudi segravera tao atora peka na egravetu lodꞌo aꞌoro sasabꞌa dhegraveu Yahudi bisaboe kako kajꞌegraveu Ra ator ho dhegraveu baku kako risi negraveti dua kilo (lasi-mai) Sasuri lii Yunani dhu uru tegravekapeka na kajꞌegraveu ledhe ne negraveti Yerusalem sama degravenge ldquobagi dua jꞌara negraveti kakako lodꞌo aꞌoro sasabꞌardquo Deegravedhi teꞌa kajꞌegraveu ledhe egraveegravena negraveti kota ca kilo di Dagger 113 Partei lsquoSelotrsquo degravenge ngara na egraveci hari lsquoPatriotrsquoSimon ne maso anggota partei politik dhu neo cabꞌubꞌu eele dhegraveu paredha Roma ngegraveti kabarai Israꞌelregravengu 113 Mateos 102-4 Markus 316-19 Lukas 614-16 119 Mateos 273-8 120Lii Sodꞌa Koa-Kio 6925 1098 121-22 Mateos 316 Markus 19 1619 Lukas 321 2451
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 21-2 221 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2182
Dhegraveu parcaya abhu Roh AmaLamatua
1-2 Legraveke lodꞌo babeꞌa dhegraveu Yahudidhu ra pangare na lsquoLodꞌo Pan-tekostarsquo dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumadhutuLamatua Yesus pakaboko egravetu dꞌaraegravemu cue Cagꞌagꞌa laa ra tadegravengi liidhu mai negraveti dedha-liru sama segravemibohe Lii egraveegravena megravedhu titu kegravena karegravengu bisa boe tadegravengi lii dhegraveu leodhu egravetu segravera 3Hegraveia regravengu ladhe regravedhisegravemi heo ai sa dhu puru mi dedharegravengu egraveci-egraveci 4 Ka regravengu aaꞌi-aaꞌi raabhu Roh Ama Lamatua Ka ra padhailii pake lii dhegraveu rai-rai leo madhutungaa dhu Roh hia si peka-padhai
5 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu Yahudi ae titukegravena dhu mai negraveti legraveme rai egravetu rai-haha ne pakaboko egravetu YerusalemDꞌara regravengu neo madhutu AmaLamatua 6 Ropa ra tadegravengi rare liiegraveegravena ka ra mai lingu rare era egraveegravenaKa regravengu ca dhegraveu-dhegraveu ka tadegravengilii dhu ana madhutu Lamatua Yesussegravera padhai egraveci egraveegravena ka degravenge lii rairegravengu Negraveti egraveegravena ka dhegraveu segraveramalaa-maloha 7 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra hegravebꞌanganga-nganga segravene ka ra papekaaku regravengu na ldquoIra ii Te dhegraveu se dhegraveuGalilea sina ma 8 Tasamia ka regravengubisa padhai lii tao lii egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti9 Egravedhi seꞌe mai negraveti propensi PartiaMedia Elam Mesopotamia YudeaKapadokia Pontus Asia 10-11 FrigiaPamfilia Masir negraveti Libia dhu degravetudegravenge kota Kirene aa egravedhi cahagꞌemai negraveti kota Roma Aa cahagꞌe kahegraveimai negraveti pulu Kreta degravenge negraveti raiArab Egravedhi cahagꞌe dhegraveu Yahudicahagꞌe dhegraveu rai leo dhu maso agamaYahudi Te ngaa egravedhi aaꞌi-aaꞌi titadegravengi regravengu padhai lii pake lii egravedhiaaꞌi-aaꞌi ti lula-negraveti jꞌara-jꞌara kapaititu kegravena dhu Ama Lamatua tao Teaaꞌi-aaꞌi se pamalaa egravedhi ngardquo
12 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra hegravebꞌa nganga-nganga segravene ka ra pakaregravei isi aanga
ra aku regravengu na ldquoTasamia ka jꞌajꞌisegravemi neꞌe Sasoa na ngaa ka nerdquo
13 Te ngaa abhu dhegraveu leo dhu marisi peka na ldquoWeeh Baku pusi degravengedhegraveu segravei Te ra mahu negraveirdquo
Petrus padhai lii egravetu madha dhegraveu ae14 Egravetu era egraveegravena Petrus degravenge dhegraveu
pajuu-paleha Lamatua Yesus dhegraveucanguru egraveci leo segravera Ka negravengu kakolaꞌe asa madha hegraveia na mulai padhailii mi dhegraveu ae dhu lingu egravetu egraveegravenaNa padhai lii megravedhu bia peka naldquoIna-ama aꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Miu dhegraveuYahudi degravenge miu dhu mai negraveti mia-mia pea egravetu kota Yerusalem Pasadhilu paie ho mi nanene lii padhai liijaꞌa ne te jaꞌa neo peka jꞌara hua iiamimiu aaꞌi-aaꞌi mi 15 Mage mi pangeena dhegraveu se mahu Segravemi boe egraveegravenaMadꞌae aae era dhegraveumahu boe Ngaahari heka hake ceo kegravena 16 Deo namiu tadegravengi na dhegraveu se padhai liipake lii miu aaꞌi-aaꞌi mi Dhu legravekesegravemi neꞌe ka uru egraveegravena Ama Lamatuamoa tegraveke le jꞌara neꞌe re dhegraveu negraveti liipadhai lii Negravengu ngara na Yoel pekana17 lsquoAma Lamatua peka na ldquoLadhe
lodꞌo rai-haha oe egraveleJaꞌa neo hia Roh Jaꞌa mi dhegraveu
aaꞌi-aaꞌiAna ngegraveru miu segravera bhegraveni-mone
Jaꞌa dedꞌe si jꞌajꞌi dhegraveu regraveti liipadhai Jaꞌa
Ana ngegraveru miu segraverabegraveli-camegravedꞌa ladhe regravedhi ngaa
dhu Jaꞌa neo padꞌelomi regravenguSegravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu heka miu segravera
begraveli-camegravedꞌa ra abhu nii ngaadhu Jaꞌa neo padꞌelo hia raregravedhi
18 Ladhe lodꞌo rai-haha oe egraveleJaꞌa hia Roh Jaꞌa mi ana pua-
paleha Jaꞌa segraveraHia dhegraveu moneaa dhegraveu bhegraveni kahegravei
Segravena ka ra peka-padhai ngaa dhuJaꞌa peka le degravenge regravengu
21-2 Dhegraveu Yahudi paꞌige Lodꞌo Pantekosta mulai negraveti Lodꞌo Paska tabha pidhu migu De egravedhi teꞌana mamadhe Lamatua Yesus legravemi nguru lodꞌo le 21-2 Atora negraveti Ama-ama Agama 2315-21 LoleHari Jꞌara-jꞌara Mamuri 169-11
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 219-21222Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 23219-21 Begraveli-camegravedꞌa dꞌai Lodꞌo
Lamatua Masi ka Lodꞌo egraveegravenadhae dꞌai megraveka
te ngaa Jaꞌa tao uru tadha-tadhamalaa egravetu dedha-liru
Tadha malaa segravemi madhalodꞌo jꞌajꞌi maroga kiu-kiu
degravenge hegraveru mea segravemi raa sakahegravei
Jaꞌa neo tao jꞌara-jꞌara kapai selieele kahegravei egravetu dedha-rai
Jꞌara segravera sa sama segravemiraa ai degravenge segravebꞌu poka-poka caꞌe laꞌe asa dedha
Ladhe dꞌai Lodꞌo Lamatua dhu ka-pai seli egraveegravena dhegraveu cee dhumanegravengi Ama Lamatua soru-bara ne
negravengu egraveegravena ka dhu abhu ma-murirsquo rdquo
Segravemi egraveegravena ka dhu uru egraveegravena Yoelsuri le
22 Aꞌari dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi tiMai pasa dhilu miu ho nanene paiengaa dhu jaꞌa neo padhai lii degravengemiu Ama Lamatua pajꞌujꞌu nare leYesus dhegraveu Nasaret Jiꞌi ngeꞌa le jꞌaraegraveegravena jꞌajꞌi tareꞌa lula jiꞌi ka dhu ladhengegravedhi unu mi na Ama Lamatuapake Yesus ho tao tadha malaa degravengetatao kapai seli eele Miu meꞌa le jꞌaraneꞌe kahegravei lula Yesus tao le tadhamalaa segravera egravetu talora miu 23 Te ngaamiu pamadhe Ne degravenge jꞌara miudadugu-rariu dhegraveu bhelu-katubꞌa hopaku Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Aate ngaa segravera sa pamegraveci degravenge na-neo Ama Lamatua negraveti uru ka mai24 Lula tatao miu ka Negravengu madhetareꞌa Te ngaa Ama Lamatua dꞌegraveiboe ho Yesus madhe taruu Negraveti egraveegravenaka Lamatua patalale eele Negravengu negravetikoasa mamadhe ka pamamuri hariNe Te koasa mamadhe bisa boe segiNe
25 Negraveti uru ka mai dhegraveu aae Daudsuri tegraveke le lula-negraveti Yesus ne pekana
lsquoJaꞌa keꞌa na Lamatua sama-samataruu degravenge jaꞌa
Negraveti egraveegravena ka ngaa egraveci sa bisa boepamanahu jaꞌa
lula Ama Lamatua egravetubaboa jaꞌa taruu
26 Negraveti egraveegravena ka dꞌara jaꞌa karejꞌeka jaꞌa koa-kio Ne taruu
aa jaꞌa mate Lamatua degravengedꞌara mera-milu
27 Te Negravengu soro tegraveke boe samangajaꞌa pea taruu egravetu era dhegraveumadhe segravera
Aa Ama Lamatua tegraveke eele boengiꞌu aae Dhegraveu Negravengu dhuDꞌara Mola-Megraveci ele iie egravetudꞌara rai
28 Lamatua padꞌelo le jaꞌa jꞌara ma-muri dhu mola
Negraveti egraveegravena ka dꞌara jaꞌa karejꞌedꞌai seli
lula Lamatua bera-beradegravenge jaꞌarsquo
Neꞌe ne ka dhu dhegraveu aae Daud suritegraveke negraveti uru ka mai
29 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi Miu mata kuho jaꞌa lole paie ku degravenge miu lula-negraveti dhegraveu aae Daud Na peka segravemiegraveegravena te ngaa na lole boe ngiꞌu negravenguEgravedhi teꞌa lula negravengu madhe le aa rapadhane ne Roꞌa na abhu egravetu taloraegravedhi toke dꞌai sange neꞌe 30 Dhegraveuaae Daud ne jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua Aa na neꞌa na AmaLamatua dhu moa le pake lii subhaho limuri mai egraveci negraveti ana-egravepu Daudnegravedꞌu paredha Negravengu egraveegravena ka dhuLamatua pajꞌujꞌu mema negraveti uru kamai 31 Lodꞌo egraveegravena Daud pangeemadhera Aa na peka uuru lula-negravetiDhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌu tegraveke leEgraveena na Dhegraveu egraveegravena madhe te ngaamamuri hari kahegravei Aa Daud pekakahegravei na Dhegraveu egraveegravena pea taruu boeegravetu era dhegraveu madhe aa ngiꞌu Na eleiie boe kahegravei
32 Dhegraveu dhu Daud peka-padhai nenuka Yesus Ama Lamatua pamamuri
219-21 Yoel 228-32 223 Mateos 2735 Markus 1524 Lukas 2333 Yohanis 1918 224Mateos 285-6 Markus 166 Lukas 245 228 Lii Sodꞌa Koa-Kio 168-11 230 Lii Sodꞌa Koa-Kio13211 2 Samuel 712-13
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 233 223 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 247
hari Ne negraveti mamadhe Na Ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ngegravedhi le degravenge musi madhajiꞌi 33 Ka limuri ne Ama Lamatuadedꞌe le Yesus ho negravedꞌu paredha dhudedha risi eele Aa Na madhegravedi egravetubaboa gꞌana Ama Lamatua egravetu eradhu Lamatua sadia tegraveke le Aa AmaNahia le RohNadhuMola-Megraveci samasegravemi dhu Na moa tegraveke negraveti uru ka AaNamoa neo hia RohMola-Megraveci Na miegravedhi kahegravei Egraveegravena ka dhu miu tadegravengidegravenge laladhe megravedhi deo na nukaAma Lamatua hia Roh Na 34 Daudmesa na caꞌe boe laꞌe asa sorga tengaa na suri peka nalsquoAma Lamatua padhai lii degravenge
Lamatua jaꞌa peka naldquoMadhegravedi mi sebhe gꞌana Jaꞌa
egravetu era dhu Jaꞌa sadia mema35 toke Jaꞌa tao musu Egraveu
segravera pahaha iisi miEgraveursquo rdquo
36 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌira hudꞌi reꞌa ku tareꞌa-reꞌa lula-negravetiYesus dhumiu paku pamadhe egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Negravengu nuka Kristusdhu Ama Lamatua hagꞌe nare le AaNegravengu neꞌe ka dhu jꞌajꞌi Kegravetu egravedhirdquo
37 Ropa tadegravengi rare lii Petrus nedꞌara dhegraveu segravera roe Ka ra karegraveiPetrus degravenge dhegraveu pajuu-paleha leosegravera peka na ldquoAꞌari Jiꞌi hudꞌi taotasamia kurdquo
38 Hegraveia Petrus dhaa peka na ldquoMiuegraveci-egraveci hudꞌi ele-hoꞌa ku aa tegravekeeele ku sasala-sasigo miu aaꞌi-aaꞌi miho miu legravepa hari madhutu LamatuaHegraveia soro iisi mi ho sarani segravena kajꞌajꞌi mi tadha peka na miu legravepa harile madhutu Jꞌara Mamuri Yesus Kris-tus Aa egraveegravena jꞌajꞌi tadha kahegravei pekana Lamatua saku eele le sasala-sasigomiu Egravele egraveegravena miu segravemi mere RohAma Lamatua dhu Mola-Megraveci
39 Te Ama Lamatua moa le hia RohNa mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi le dhegraveuunu Na Degravenge jꞌara neꞌe lii mamoalula-negraveti Roh Na jꞌajꞌi hia miu degravengeana-egravepu miu kahegravei Na moa hia midhegraveu leo kahegraveirdquo
40 Aa Petrus padhai lii ae hari miregravengu aku negravengu na ldquoLimuri nedhegraveu ae sero le negraveti jꞌara mamuri dhumola De miu mage-mage segravena kamiu baku madhutu tatao dhegraveu bhelusegravera Te ngaa miu hudꞌi madhutudhoka jꞌara mola negraveti Ama Lamatuadi Degravenge jꞌara egraveegravena miu abhu ma-muri taa-taa degravenge Nerdquo
41 Egravele egraveegravena ka dhegraveu ae segravera segravemirare lii padhai lii Petrus egraveegravena degravengedꞌara kateme Ka ra madhutu JꞌaraMamuri Yesus hegraveia ra soro iisi rasegravena ka abhu sarani Lodꞌo egraveegravena pedꞌai tegravelu riho dhegraveu mai paꞌegraveci degravengedhegraveu-dhegraveu unu Yesus segravera 42 Regravengudꞌegravei paꞌegraveci degravenge dhegraveu-dhegraveu leo dhumadhutu Yesus Aa regravengu mamurimera-milu egraveci degravenge egraveci Begraveli-begraveliegraveegravena regravengu majꞌegraveni nanene lii holo-nori negraveti dhegraveu pajuu-paleha LamatuaYesus Regravengu dꞌegravei manegravengi-mangajꞌisama-sama kahegravei Aa regravengu dꞌegravei raꞌa-rinu mei egraveci
Jꞌara-jꞌara mamuri dhegraveu parcaya43 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-paleha
Lamatua segravera tao tadha malaa ae-aeka dhegraveu dhu egravetu segravera sa malaa degravengemadhaꞌu 44Dhegraveu-dhegraveu dhumadhutuJꞌara Mamuri Lamatua Yesus aaꞌi-aaꞌi ra mamuri pakaboko degravenge dꞌaraegraveci ka ngaa dhu unu dhegraveu egraveci jꞌajꞌiunu regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ho ra pakesama-sama 45 Abhu cahagꞌe pahiamegravedha-panyau ra ho ra pala-bagi doikabꞌua nami dhegraveu parcaya segravera mad-hutu egraveci-egraveci dhu parluu 46 Begraveli-begraveliegraveegravena regravengu paꞌegraveci egravetu dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Regravengu raꞌa-rinu boko-bokomue-mue degravenge dꞌarakarejꞌe-karae negraveti egravemu egraveci asa egravemuegraveci degravenge boe kaꞌuu-kamuki Regravenguaaꞌi-aaꞌi ra mamuri egraveci tulu egraveci degravengeboe kire-kome 47 Begraveli-begraveli egraveegravenaregravengu aaꞌi-aaꞌi ra maꞌegravete boe koa-kiokolongara Ama Lamatua degravenge dꞌarakateme Dhegraveu leo segravera dꞌegravei regravengu titukegravena Negraveti ca lodꞌo asa ca lodꞌo AmaLamatua hia mamuri mi dhegraveu segravera
235 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101 244 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 432-35
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 31 224 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 316
ho ra paꞌegraveci degravenge dhegraveu-dhegraveu unuLamatua Yesus Ka regravengu asa ka ae
3Petrus puri-paꞌegravele dhegraveu karuku egraveci
1 Ca lodꞌo pe dꞌara hake tegravelu ni-hia sa Petrus degravenge Yohanis lasi asadꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiho neo sabajꞌa degravenge dhegraveu leo segravera2 Regravengu neo maso re hegravebꞌa oka dhungara na lsquoHegravebꞌa Saragarsquo Egravetu egraveegravenaregravengu regravedhi dhegraveu mone karuku egravecidhu karuku negraveti ina na nara iisi neBegraveli-begraveli mai na dhegraveu nedhe regraveti neasa era egraveegravena ho na kanata kacui-aai manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveu ceedhu neo maso asa dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi re egraveegravena 3 Ropa naladhe negravedhi Petrus degravenge Yohanis oemaso asa dꞌara ka na kanata kacui-aai manegravengi peka na ldquoAma-ama eeSue ku jaꞌa laa Hia ku jaꞌa ngaa dordquo
4 Ka dua ra ladhe kaloo ka dhegraveuneꞌe hegraveia Petrus dhaa aku negravengu naldquoLadhe ku mairdquo
5Hegraveia negravengu boti kegravetu na ladhe asaregravengu dua ra ka na pangee na ldquoWaaEle boe dua ra neo hia jaꞌa ngaa-ngaanerdquo
6 Te ngaa Petrus peka aku negravenguna ldquoJaꞌa degravenge boe doi hualaa ho hiami egraveu Te ngaa dhu jaꞌa unu egraveegravenaka dhu jaꞌa neo hia mi egraveu De nanenepaie-iie Degravenge koasa Yesus KristusdhegraveuNasaret jaꞌa pua egraveu kegravedꞌi titu hokakordquo
7 Hegraveia Petrus kegravepe ai gꞌana dhegraveukaruku egraveegravena ka na pakegravedꞌi patitune Kacaꞌa laa haga dhegraveu neꞌe beꞌadegravenge ka egravetu dꞌara ciki oodꞌe egraveegravenakahegravei 8 Cagꞌagꞌa laa na pasoka tituhegraveia na kako laꞌe-mai neo neꞌa haganegravengu beꞌa le do dhae Egravele egraveegravenaka na laꞌe palere degravenge regravengu duara asa dꞌara Egravemu Manegravengi-MangajꞌiNa kako pasoa-pasoka degravenge koa-kioAma Lamatua 9 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segraveraladhe regravedhi dhegraveu neꞌe kako laꞌe-maiaa koa-kio kolongara Ama Lamatua
10 Ropa dhegraveu ae segravera tadhe neka ra malaa hegraveia peka aku regravenguna ldquoNegravengu neꞌe ka dhegraveu karukudhu madhegravedi egravetu Hegravebꞌa Saraga homanegravengi ngaa-ngaa egraveegravena sina maTasamia ka na jꞌajꞌi segravemi neꞌerdquo
Petrus padhai lii egravetu dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi
11 Egravele egraveegravena ka dhegraveu dhu egravele negravetikaruku egraveegravena madhutu Petrus degravengeYohanis Ka tegravelu ra lasi dꞌai egravemu taleocue ngara na lsquoEgravemu Taleo Dhegraveu AaeSolemanrsquo Egravetu egraveegravena dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu mai lingu rare regravengu malaa titukegravena 12 Ropa Petrus negravedhi regravengu kana padhai lii peka na ldquoDhegraveu Israꞌelaaꞌi-aaꞌi mi Nga tao ka miu malaalula jꞌara neꞌe ne Nga tao ka miuladhe kaloo jiꞌi Miu ngee na dhegraveune kako lula jiꞌi pake naꞌi do lula jiꞌimajꞌegraveni madhutu Ama Lamatua Dotasamia 13 Jaꞌa neo peka degravenge miusegravemi neꞌe begravei-baki egravedhi AbrahamIsak degravenge Yakob manegravengi-mangajꞌimi Ama Lamatua Lamatua egraveegravenaka dhu dedꞌe padedha-dedha DhegraveuNegravengu dhu Na pili nare nuka YesusYesus egraveegravena ka dhu miu tule eele Neka saraka Ne asa gubernur Pilatus Kagubernur neo patabuli Ne te ngaamiu ka dhu palabꞌa segravena ka na bakupatabuli eele Yesus 14 Te ngaaYesus Dhegraveu dhu sala boe DꞌaraNegravengu beꞌa Gubernur neo patabulieele Dhegraveu dhu sala boe ne te ngaamiu aaꞌi-aaꞌi mi labꞌa ne Aa dhubhelu risi hari ka miu dadugu-rariune segravena ka na patabuli hia miu dhegraveubhelu-katubꞌa egraveci dhupamadhenegravedhidhegraveu 15Miuka dhupamadheYesusAa te ngaa Negravengu ka dhu hia egravedhimamuri Mema tareꞌa Negravengu madhele te ngaa Ama Lamatua pamamurihari Ne Negravengu ka dhu jiꞌi ladhengegravedhi le degravenge musi madha jiꞌi
16 Miu tadhe dhegraveu karuku neNegravengu egravera le te ngaa jiꞌi boe kadhu puri-paꞌegravele ne Jiꞌi se degravenge boekoasa ngaa-ngaa Koasa egraveegravenamai negraveti
313 Kalua negraveti Masir 315 314 Mateos 2715-23 Markus 156-14 Lukas 2313-23 Yohanis1912-15
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 317 225 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 45Yesus Dhegraveu neꞌe ne egravera lula negravenguparcaya Lamatua Yesus Yesus ka dhupaꞌegravele ne egravetu katanga madha miuaaꞌi-aaꞌi mi
17 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Limuri ne jaꞌakeꞌa le miu degravenge dhegraveu aae-dhegraveu ka-pai miu tao bhelu mi dedha Yesus tengaamiumeꞌa boe ngaa dhu jꞌajꞌi legravepalimuri 18 Te ngaa Ama Lamatua pekamema negraveti uru kamai pake dhegraveu negravetilii padhai Negravengu peka na Kristusnuka Dhegraveu dhu Na hagꞌe nare egraveegravenahudꞌi dꞌui ku jꞌajꞌegravera Ka jꞌajꞌi le segravemiegraveegravena ka 19 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌiele-hoꞌa tegraveke eele sasala-sasigo miuhegraveia legravepa asa Ama Lamatua ho Nasaku eele aa baku ngee ia ka sasalamiu segravera 20 Pe Ama Lamatua paꞌegraveradꞌara miu Ka Na neo pua Kristusdhu Na hagꞌe nare egraveegravena mai hari asamiu Kristus egraveegravena nuka Yesus dhuNa pua le mai asa miu 21Negraveti uru kamai Lamatua padhai lii re dhegraveu negravetilii padhai Na peka na lsquoBegraveli-camegravedꞌaAma Lamatua pamola jꞌara aaꞌi-aaꞌisegravena ka jꞌajꞌi hiursquo Yesus hudꞌi mateku egravetu Era Mola-Megraveci toke dꞌai lodꞌoNegravengu mai hari ho Na pahiu ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi ra
22 Uru egraveegravena baki Musa peka ledegravenge dhegraveu Israꞌel aku negravengu nalsquoLamatua miu nuka Ama Lamatua
begraveli-camegravedꞌa Na pua Dhegraveu egravecinegraveti talora miu ho jꞌajꞌi dhegraveunegraveti lii padhai Na sama segravemiNa pake jaꞌa ho jꞌajꞌi dhegraveu kegravetilii padhai Na De miu hudꞌipasa dhilu segravena ka mi nanenepaie ngaa-ngaa dhu Na neopeka mi miu 23 Te ngaadhegraveu cee dhu roꞌo boe nanenepaie lii padhai lii Dhegraveu egraveegravenaegraveegravena na cegraveri eele negraveti dhegraveuunu Lamatua segravera Degravengeheka hak egravetu talora regravengursquo
24 Mesa boe baki Musa di dhu pekasegravemi egraveegravena Te Lamatua pake dhegraveu leokahegravei jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhai NaRegravengu peka segravemi egraveegravena kahegravei Samasegravemi uru egraveegravena Lamatua pake baki
Samuel ho lolo jꞌara-jꞌara dhu limurine egravedhi tegravedhi degravengemusimadha egravedhi25 Ama Lamatua moa tegraveke le mi bakiAbraham peka nalsquoBegraveli-camegravedꞌa re ana-egravepu egraveu egraveci Jaꞌa
hia megravengi-nale mi dedha sukuaaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha nersquo
Lii moa dhu Ama Lamatua peka lemi dhegraveu regraveti lii padhai Na limuri nejꞌajꞌi le mi dedha miu nuka aꞌari jaꞌadhegraveu Israꞌel segravera 26 Ama Lamatuapua Ana Na dhu Na hagꞌe nare egraveegravenaho pajꞌujꞌu jꞌara segravena ka miu tegravekeeele sasala-sasigo miu Degravenge segravemiegraveegravena Na padꞌelo dꞌara hua iia Na mimiu Lamatua pua uuru Ana Na maiasa miu egravele egraveegravena heka Na pua Neasa suku leo segravera Egraveegravena ka dhu jꞌajꞌimegravengi-nale mi egravedhi aaꞌi-aaꞌi tirdquo
4Kegravetu agama Yahudi paroa Petrus
degravenge Yohanis1 Lodꞌo egraveegravena ropa Petrus degravenge
Yohanis padhai lii era degravenge dhegraveuegravetu segravera dhegraveu kapai canau maiRegravengu segravera kegravetu agama Yahudi dhegraveunegraveti partei Saduki degravenge komedhaajꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiRegravengu mai neo patao degravenge Petrusdegravenge Yohanis 2Dhegraveu segravera nasa lularegravengu dua ra dꞌegravei peka degravenge dhegraveuae peka na ldquoYesus mamuri hari lenegraveti mamadhe Na Degravenge jꞌara egraveegravenaNegravengu bhoke jꞌara hia dhegraveu madhesegravena ka bisa mamuri harirdquo 3 Ka raparedha dhegraveu regravengu lasi kegravepe dua raTe ngaa lula lodꞌo oe cegravena kegravena ka rapamaso taha si asa dꞌara begravedho Hobegraveli egraveegravena heka ra neo parisa si kegravena4 Te ngaa egravetu talora dhegraveu dhu dꞌegraveinanene dhegraveu pajuu-paleha LamatuaYesus segravera ae ka dhu mangaku na liiajꞌa-nori regravengu segravera legraveke tareꞌa Negravetiegraveegravena ka dhegraveu parcaya asa tabha ae pedꞌai legravemi riho dhegraveu sa
5 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu kapai Yahudisegravera pakaboko egravetu kota Yerusalemnuka dhegraveu paredha dhegraveu heka-dhegraveu
322 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1815 18 323 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1819 325Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 2218 42 Dhegraveu partei Saduki legraveka boe dhegraveu madhe bisa mamuri hari
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 46 226 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 421heka adꞌa Yahudi degravenge mese agamaYahudi segravera 6 Kegravetu kapai risi agamaYahudi dhu ngara na Hanas egravetu egraveegravenakahegravei Dhegraveu kapai leo segravemi KayafasYohanis Aleksander degravenge aꞌari leosegravera negraveti kegravetu kapai risi agamaYahudiegravetu egraveegravena kahegravei 7 Ropa ra tesa aaꞌika ra paredha dhegraveu lasi rare Petrusdegravenge Yohanis ho regraveti mai asamadhaama-amadhegraveu kapai seꞌe Ropa regravengumai ka ra karegravei si peka na ldquoTasamiaka miu bisa puri-paꞌegravele dhegraveu karukuMiu pake koasa negraveti cee Aa cee kadhu pua miu ka miu bani tao jꞌaraegraveegravenardquo
8 Hegraveia Roh Ama Lamatua paꞌegraveradꞌara Petrus ka na dhaa aku negravengunaldquoAma-ama Miu ka dhegraveu kapai degravenge
dhegraveu heka kabarai IsraꞌelBaku nasa ladhe jiꞌi ako malaaciki 9 Jiꞌi ladhe na ama-ama si neo tao lii langu lulajiꞌi puri-paꞌegravele dhegraveu karukuegraveci Aa miu neo meꞌa jiꞌi pakekoasa negraveti cee 10 De jaꞌa neopeka segravemi neꞌe tatu ama sisanegravedꞌe era dhegraveu Nasaret dhungara Na Yesus Negravengu egraveegravenaKristus dhu Ama Lamatuapajꞌujꞌumemanegraveti uru kamaiTe ngaa miu paku pamadheNe egravetu ajꞌu palolo-palegravebhaMasi ka segravemi egraveegravena te ngaaAma Lamatua pamamuri hariNe De jaꞌa dꞌegravei segravena ka ama sidegravenge dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi mimeꞌa na jiꞌi puri-paꞌegravele dhegraveukaruku egraveegravena pake dhodhokakoasa Yesus 11 Yesus neꞌeka dhu ra suri tegraveke le egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua peka na
lsquoAbhu hadhu cue dhu tuka coreeele
Te ngaa limuri mai hadhuegraveegravena jꞌajꞌi hadhu pad-hegravedirsquo
12 Egravetu palegraveme rai-haha ne AmaLamatua bhoke boe jꞌaraleo dhu bisa patabuli egravedhinegraveti koasa sasala-sasigo egravedhi
Dhodhoka jꞌara egraveci di nukaYesus Abhu boe dhegraveu leo egravecisa dhu bisa hia mamuri miegravedhirdquo
13 Dhegraveu dhu madhegravedi egravetu segravera sareꞌa na Petrus degravenge Yohanis sedhoka dhegraveu biasa di egraveci egraveegravena kadegravenge dhegraveu dhu reꞌa boe baca-suriTe ngaa dhegraveu segravera malaa degravenge ba-bani dua ra lula regravengu padhai liidhu degravenge boe pahuni-pahuni Tabhahari ra reꞌa na dhegraveu dua se dhegraveupaꞌegraveci negraveti Yesus 14 Negraveti egraveegravena kahegravebꞌa dhegraveu se kutumegraveno toke ra pad-hai lii heka ae-ae lula dhegraveu dhu egravelenegraveti karuku egraveegravena titu dhii-dhii patoomadha degravenge madha 15 Egravele egraveegravena kara pua dhegraveu pajuu-paleha Yesus dhegraveudua segravera aku regravengu na ldquoDua mi lamiku asa liꞌu cikirdquo Ka ra padhue ho neotenge jꞌara aapa 16 Ka ra padhue-padhai peka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi tiEgravedhi hudꞌi tao dhegraveu dua se samia Tedhegraveu Yerusalem aaꞌi-aaꞌi ra reꞌa le naregravengu dua se ka dhu tao tadha malaadeo na Egravedhi pasili tare heka lulabukti negravengu abhu le 17Dehua iia egravedhitenge jꞌara segravena ka lii neꞌe baku ralolo palegraveme asa mia-mia laꞌe Beꞌa risiegravedhi pamadhaꞌu si segravena ka ra bakuajꞌa ia ka Jꞌara Mamuri Yesus Ladhera nanene boe na reꞌa memardquo
18 Hegraveia ra paroa dua ra maso hariasa dꞌara ka ra peka degravenge si akuregravengu na ldquoMiu ladhe unu mi ee Miubisa heka lolo do ajꞌa-nori dhegraveu leolula-negraveti Yesusrdquo
19 Te ngaa Petrus degravenge Yohanisbꞌala peka na ldquoCobꞌa ama-ama sipajiko ku laa Mia dhu beꞌa risiMadhutu paredha ama si do mad-hutu paredha Ama Lamatua 20Te jiꞌingegravedhi le degravenge musi madha jiꞌi aatadegravengi le degravenge roꞌa dhilu jiꞌi madhajꞌara ae De tasamia jiꞌi kutu hegravebꞌa hobaku lolo degravenge dhegraveu leordquo
21 Dhegraveu dhu madhegravedi pamaꞌegravete liilangu egraveegravena kai hari regravengu Ka rapatalale eele dua si lula ra reꞌa hekajꞌara ho huku si Regravengu madhaꞌukahegravei mage dhoka dhegraveu ae egravetu liꞌu
411 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 422 227 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 436-37segravei pagama Te dhegraveu ae segravera koa-kiokolongara Ama Lamatua lula dhegraveukaruku egraveegravena egravele le 22 (Dhegraveu egraveegravenakaruku egravepa nguru risi tegraveu le ka hekabisa kako kegravena)
Dhegraveu unu Lamatua Yesus sabajꞌamanegravengi dꞌara bani
23 Ropa ra patabuli eele Petrusdegravenge Yohanis dua ra legravepa lasi asaangalai regravengu Hegraveia dua ra lole aaꞌi-aaꞌi ngaa dhu kegravetu agama Yahudidegravenge dhegraveu kapai leo segravera kai regravenguho baku palolo 24 Ropa ra tadegravengirare lii lolo egraveegravena ka angalai regravenguaaꞌi-aaꞌi segravera pakaboko degravenge dꞌaraegraveci ho ra manegravengi-mangajꞌi pekana ldquoAma Lamatua dhu Koasa KapaiRisi Eele Ama dhu pajꞌajꞌi dedha-liru degravenge rai-haha degravenge isi ra aaꞌi-aaꞌi 25 Uru-uru segravera Roh AmaLamatua dhu Mola-Megraveci pake le bakiDaud ho jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhaiNa segravena ka suri mema lula-negraveti dhegraveulabꞌa Yesus peka nalsquoDhegraveu negraveti rai leo segravera nasa lula lii lai-
ngegraveluDhegraveu seꞌe tao legraveke boe ho tao
lii langu dhu degravenge boe kolo-kapua
26 Dhegraveu aae rai-haha segravera pakabokoho neo pamusu labꞌa AmaLamatua
segravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu kapai segraverarare lii egraveci neo lasi labꞌa AmaLamatua degravenge Kristus
nuka Dhegraveu dhu Lamatuapajꞌujꞌu mema karegravei negravetiuru ka mairsquo
27 Ka ngaa dhu baki Daud suri nalimuri ne jꞌajꞌi le Aa sasoa na ledꞌale Egravetu kota neꞌe dhegraveu aae Herodesgubernur Pontius Pilatus dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa Israꞌel degravenge dhegraveukapai suku leo segravera pakaboko leRegravengu pareꞌa lii ho labꞌa Yesus dhuAma Lamatua hagꞌe nare le 28 Tengaa limuri ne egravedhi teꞌa aaꞌi le jꞌarasegravera legraveke mola-mola degravenge dadꞌegravei
LamatuamadhutungaadhuLamatuapeka tegraveke negraveti uru ka 29 LamatuaEgraveu meꞌa regravengu dhoka padhai lii neopamadhaꞌu jiꞌi di De jiꞌi manegravengi hoLamatua hia jiꞌi dꞌara bani Segravena kaladhe jiꞌi laꞌa padhue-padhai asa dhegraveuegravetu mia-mia Lii Lolo Beꞌa Lamatualula-negraveti Yesus dꞌara jiꞌimadhaꞌu boe30 Jiꞌi manegravengi Lamatua hia jiꞌi koasakahegravei segravena ka jiꞌi bisa puri-paꞌegraveledhegraveu pegravedꞌa Jiꞌi manegravengi kahegravei koasaho tao rupa-rupa tadha malaa segravenaka dhegraveu reꞌa koasa egraveegravena mai negravetiDhegraveu Mola-Megraveci dhu Lamatua puamai nuka Yesus Lamatua dꞌai sangeegraveegravena ka lii sabajꞌa jiꞌirdquo
31 Ropa ra manegravengi-mangajꞌi rareka egravemu dhu regravengu sabajꞌa na gagedꞌoHegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi ra abhu RohLamatua dhu Mola-Megraveci Egravele egraveegravena karegravengu kalua lasi lole Lii Lolo Beꞌa AmaLamatua degravenge dꞌara bani
Dhegraveu parcaya segravera mamuri sama-sama pasae jꞌajꞌegravera degravenge karejꞌe
32 Egravele egraveegravena dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu par-caya Yesus segravera mamuri dꞌara egraveci aamamuri pasue egraveci degravenge egraveci Abhuboe dhegraveu egraveci sa dhu megraveu-moke aaregravengu biasa pahia-pajꞌola Dhegraveu dhudegravenge megravedha-panyau na uri ho rapake sama-sama 33 Ka Lamatua hiakoasa mi dhegraveu pajuu-paleha Na hora lole mi dhegraveu peka na LamatuaYesus mamuri hari negraveti mamadhe NaAa regravengu ka dhu regravedhi degravenge musimadha unu ra Ka Lamatua udhu-bhori berkat hia regravengu 34-35 Negravetiregravengu se abhu kahegravei dhu pahia rai doegravemu ra Ho kabꞌua na ra hia mi dhegraveupajuu-paleha Lamatua segravera Ra pakeho hia mi dhegraveu dhu parluu Negraveti egraveegravenaka regravengu kura boe ngaa-ngaa
36-37 Conto segravemi Yusuf Negravengu neana-egravepu Lewi negraveti pulu Siprus Dhegraveupajuu-paleha Lamatua se pangare nalsquoBarnabasrsquo dhu sasoa na lsquodhegraveu dhudꞌegravei paꞌegravera dꞌara dhegraveu leorsquo Laꞌe pahie
424 Kalua negraveti Masir 2011 Nehemia 96 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1466 426 Lii Sodꞌa Koa-Kio 21-2 427 Mateos 271-2 Markus 151 Lukas 2317-11 Yohanis 1828-29 432 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 244-45
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 51 228 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 518
rai na ca kasibꞌi Ka negravetimai kabꞌua nahia dhegraveu pajuu-paleha Lamatua segravera
5Ananias degravenge Safira madhe lula
regravengu neo cobꞌa Roh Lamatua1 Te ngaa lodꞌo egraveegravena abhu kahegravei
dhegraveu egraveci ngara na Ananias degravengedhegraveu egravemu na Safira Regravengu dua rapahie rai ra ca kasibꞌi kahegravei 2Te ngaadua ra pareꞌa ho huni kabꞌua rai egraveegravenacahagꞌe Pahie rare ka Ananias laꞌepeka degravenge dhegraveu pajuu-paleha Yesussegravera aku negravengu na ldquoJiꞌi heka pahiengare rai jiꞌi ca kasibꞌi kegravena De jiꞌi neohia kabꞌua na asa Ama Lamatuardquo
3 Te ngaa Petrus tao degravenge ne pekana ldquoAnanias Nga tao ka egraveu hunidoi kabꞌua rai egraveegravena cahagꞌe Dꞌara egraveumema karehe lula egraveumadhutu dadꞌegraveidhegraveu aae nidhu Egraveu bani kapodꞌe-kabegraveli Roh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci 4 Segravemi neꞌe Rai na unu egraveuDe egraveu neo pahia do aadꞌo egraveegravena namadhutu dadꞌegravei egraveu Ladhe egraveu pahiale egraveu neo hia doi kabꞌua na aaꞌi-aaꞌido aadꞌo egraveegravena na madhutu dadꞌegravei egraveukahegravei Te ngaa tasamia ka egraveu bisa taosegravemi neꞌe Egraveu neo pagoa jiꞌi dhegraveu rai-haha te ngaa abhu boe dhegraveu dhu bisaleko-monya Lamatuardquo
5 Ropa na tadegravengi Petrus padhailii segravemi egraveegravena cagꞌagꞌa laa Ananiasbegravebhe ka madhe degravenge Negraveti egraveegravenaka dhegraveudhu tadegravengi lii neꞌemadhaꞌutitu kegravena 6Hegraveia ana ngegraveru dhegraveu pegraverimai ka ra pahutu ngiꞌu Ananias kanedhe regraveti lasi padhane
7 Pe dꞌai tegravelu jam sa dhegraveu egravemuAnanias mai Te ngaa na neꞌa boengaa dhu jꞌajꞌi deo na 8 Hegraveia Petruskaregravei ne peka na ldquoTasamia ina Miupahie le rai egraveegravena kabꞌua sange neꞌeka dordquo
Ka na dhaa peka na ldquoTareꞌa amaKabꞌua negravengu sange egraveegravena kardquo
9Hegraveia Petrus tao degravenge ne peka naldquoTasamia ka egraveu degravenge dhegraveu egravemu mupameꞌa ho neo cobꞌa Roh LamatuaMu ladhe ee Dhegraveu dhu heka pad-hane dhegraveu egravemu egraveu segravera legravepa hari maile Ciki oodꞌe hari na regravengu nedhe
regraveti hari ngiꞌu egraveu ho lasi padhane egravetukarasa dhegraveu egravemu egraveurdquo
10 Ropa tadegravengi nare lii padhai liiPetrus cagꞌagꞌa laa dhegraveu bhegraveni nebegravebhe ka madhe degravenge egravetu era egraveegravenaRopa ana-ana ngegraveru segravera maso hariasa dꞌara egravemu ladhe regravedhi bhegraveni nemadhe le Ka jꞌegraveru regraveti ka ngiꞌu bhegravenine lasi padhane egravetu karasa dhegraveu egravemuna
11 Egravele egraveegravena ka dhegraveu parcaya Yesussegravera madhaꞌu Dhegraveu-dhegraveu leo dhutadegravengi lii lolo negravetimamadheAnaniasdegravenge Safira madhaꞌu kahegravei
Petrus si puri-paꞌegravele dhegraveu ae12 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-paleha
Yesus segravera tao ae tadha-tadha malaaKa dhegraveu ae segravera ladhe regravedhi Dhegraveupajuu-paleha segravera biasa lasi asadꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiLamatua Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra pakabokodegravenge dꞌara egraveci egravetu dꞌara Egravemu TaleoDhegraveu Aae Soleman 13 Lodꞌo egraveegravenadhegraveu ae kadhukoadhegraveuunuLamatuaYesus segravera Te ngaa dhegraveu leo cahagꞌebani boemaso pakaboko degravenge regravenguegravetu egravemu egraveegravena
14 Te dhegraveu dhu parcaya Yesusbhegraveni-mone asa tabha ae 15 Lulatadha malaa ae dhu jꞌajꞌi egraveegravena kadhegraveu ae regraveti dhegraveu pegravedꞌa lasi ho rapamadhegravedi mi dedha dhegravepi egravetu sebhejꞌara Te ra pangee peka na ldquoLadhePetrus degravenge Yohanis kako re eraneꞌe sadꞌi mamaho ra legraveke regravengudi dhegraveu pegravedꞌa se egravele degravenge negraveti pa-pegravedꞌa regravengurdquo 16 Lodꞌo egraveegravena dhegraveuae mai taruu negraveti rae-rae egravetu sebhekota Yerusalem Regraveti degravenge dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa ka dhegraveu pajuu-palehaLamatua se puri-paꞌegravele si aaꞌi-aaꞌi raRegravengu regraveti dhegraveu-dhegraveu dhu nidhu taokahegravei ka dhegraveu pajuu-paleha Lamatuase babegravege eele aaꞌi nidhu-nidhu segravera
Dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesusabhu jꞌajꞌegravera
17 Lula tatao dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus segravera negraveti egraveegravena ka kegravetukapai risi agama Yahudi degravenge an-galai negravengu negraveti partei Saduki segraverategraveka dꞌara 18 Negraveti egraveegravena ka ra kegravepa
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 519 229 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 531dhegraveu pajuu-paleha Yesus segravera ka rapamaso si asa dꞌara begravedho
19 Te ngaa megraveda egraveegravena kahegravei anapajuu Lamatua egraveci mai negraveti sorga asadꞌara begravedho egraveegravena ka na bhoke eelebabegravedho Hegraveia na lere negraveti si asaliꞌu Ka na peka aku negravengu na20 ldquoLami degravenge ka asa dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Lami pekaaaꞌi degravenge dhegraveu-dhegraveu egravetu negravei segravena karamadhutu JꞌaraMamuri dhuhiunegravetiLamatua Yesusrdquo
21 Begraveli madꞌae egraveegravena ako marogaera regravengu madhutu ka lii paredhanegraveti ana pajuu Lamatua negraveti sorgadeo na Ka ra maso asa dꞌara madhaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi hegraveiara ajꞌa-nori dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera
Negravebhu boe hegraveia kegravetu kapai risiagama Yahudi degravenge angalai na segraveramai palere degravenge dhegraveu kapai degravengedhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa IsraꞌelRegravengu pakaboko ho parisa lii langunegraveti dhegraveu pajuu-paleha LamatuaYesus segravera Hegraveia ra pua dhegraveu lasirare Petrus si negraveti dꞌara begravedho hora parisa lii langu ra
22 Te ngaa ropa regravengu dꞌai egravemubegravedho Petrus si aadꞌo heka egravetu dꞌaraKa ana jꞌaga segravera legravepa hari lasi pekadegravenge dhegraveu kapai segravera 23 Ra peka naldquoAma-ama si baku nasa Ropa jiꞌi dꞌaiegravemu begravedho jiꞌi ladhe na babegravedhodhu pategraveke Aa dhegraveu jꞌaga segravera tituegravetu era egraveegravena Te ngaa ropa jiꞌi pua ragoe babegravedho ho jiꞌi laꞌa asa dꞌara jiꞌingegravedhi boe dhegraveu egraveci sa egravetu dꞌarardquo
24 Ropa tadegravengi rare hegraveia kegravetuagama Yahudi segravera degravenge kapalajꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiaaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi malaa aa segravemi dhegraveudhu ele ngangee sa
25 Negravebhu boe hegraveia dhegraveu egraveci maipeka aku negravengu na ldquoAma-ama sinanene ku laa Dhegraveu dhu miu begravedhosegravera egravetu liꞌu si ra titu ho ajꞌa-noridhegraveu egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi nerdquo
26 Ropa tadegravengi rare ka kapalajꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiegraveegravena paroa dhegraveu jꞌaga pegraveri-pegraveri holasi kegravepe hari Petrus degravenge angalai nasegravera Te ngaa dhegraveu jꞌaga segravera mad-haꞌu lula dhegraveu dhu nanene lii padhai-padhue Petrus segravera ae seli Ra pajikona mage dhoka dhegraveu ae segravera patao-palaha ho ra pegraveci si Negraveti egraveegravena karopa regravengu kegravepe hari Petrus si ra baniboe pake jꞌara sakaa
27 Egravele egraveegravena ka ra lere regraveti Petrussi asa era pamaꞌegravete lii langu Ka kegravetukapai risi agamamulai karegravei si 28pekana ldquoJiꞌi kai le miu segravena ka ajꞌa ia kadhegraveu lula-negraveti Dhegraveu dhu neo tao jꞌaramamuri hiu egraveegravena sina ma Te ngaamiu palabꞌa Miu pusi-pahae boedegravenge lii paredha jiꞌi te ngaa miu taomadhutu dadꞌegravei miu di Miu lami ajꞌa-nori palegraveme dhegraveu egravetu kota Yerusalemne Egraveegravena sama degravenge miu core sasalami dedha jiꞌi peka na jiꞌi se ka dhupua dhegraveu lasi pamadhe Yesusrdquo
29 Hegraveia Petrus kegravedꞌi titu jꞌajꞌi dhegraveudhu padhai lii negraveti angalai na segravera Kana dhaa peka naldquoAma-ama Ladhe abhu paredha negraveti
dhegraveu rai-haha dhu palabꞌadegravenge dadꞌegravei Ama Lamatuajiꞌi ngoꞌo boe madhutu Tengaa jiꞌi madhutu dhokaparedha Ama Lamatua di30 Dhegraveu dhu bhoke jꞌaramamuri hiu egraveegravena nuka YesusNegravengu egraveegravena ka dhu miupaku pamadhe egravetu dedha ajꞌupalolo-palegravebha Negraveti uru kamai begravei-baki egravedhi manegravengi-mangajꞌi mi Ama LamatuaAma Lamatua egraveegravena ka dhupamamuri hari Yesus negravetimamadhe Na
31 Limuri ne Ama Lamatua dedꞌele Yesus jꞌajꞌi ai gꞌana NaKa Yesus negravedꞌu le paredhasama segravemi dhegraveu aae kapaiNegravengu bhoke le jꞌara segravena kaLamatua patabuli eele dhegraveu
518 Lii Yunani neꞌe sasoa na ldquopamaso asa dꞌara begravedho kabarairdquo Sasoa leo peka na ldquopamaso asadꞌara begravedho ho pamakae si egravetu katanga madha dhegraveu aerdquo 528 Mateos 2725
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 532 230 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 61negraveti koasa sasala-sasigo ra Naneo hia jꞌara mi egravedhi dhegraveuIsraꞌel seꞌe segravena ka egravedhi aeeele negraveti sasala egravedhi aaꞌi-aaꞌiti Degravenge jꞌara segravemi egraveegravenadꞌara Ama Lamatua pacuhiho Na ige heka sasala egravedhidhegraveu Israꞌel 32 Te egravedhi tegravedhile degravenge musi madha egravedhiYesus mema madhe tareꞌa tengaa Na mamuri hari kahegraveiLimuri ne Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci peka le degravengedhegraveu dhu madhutu Jꞌara Ma-muri Yesusrdquo
33 Tadegravengi rare lii padhai lii Petrussegravemi egraveegravena ka dhegraveu dhu madhegravedi egravetuera pamaꞌegravete lii langu egraveegravena nasa titukegravena ka ra neo pamadhe dhegraveu pajuu-paleha Lamatua segravera 34 Te ngaa egravetutalora regravengu abhu kahegravei dhegraveu egraveci dhumadhegravedi parisa lii ngara na GamalielDhegraveu ae pakabꞌua ne lula negravengune mese dhu dꞌegravelu-megraveu negraveti parteiagama Parisi Ropa Petrus padhai liinare ka dhegraveu segravera neo pamadhe nehegraveia Gamaliel kegravedꞌi titu ka na puadhegraveu ho lere taha Petrus si asa liꞌu35 Ropa Petrus si dꞌai liꞌu ka Gamalielpadhai lii degravenge ama-ama egravetu segraveraaku negravengu naldquoAꞌari ti Egravedhi hudꞌi pajiko paie
ku Mage dhoka egravedhi malai aetao bhabhelu mi dedha dhegraveuseꞌe Egravedhi hudꞌi pangee mad-hera 36 Ele boe miu sanegravedꞌeera dhegraveu dhu ngara na Teu-das Negravengu madhe negravebhu lete ngaa lodꞌo na mamuri erana dedꞌe ngiꞌu na jꞌajꞌi dhegraveukapai pe dꞌai dhegraveu egravepa ngasusa madhutu negravengu Te ngaaropa ra pamadhe ne ana-anamadhutu na pajꞌala asa haaasa dhimu Toke dꞌai sangeneꞌe dhegraveu regravedhi heka regravenguRa rai aaꞌi megraveu-megraveu le
37 Aa miu sanegravedꞌe hari ku lii loleegraveci Uru egraveegravena legraveke lodꞌodhegraveu paredha ige dhegraveu egravetudꞌara kabarai Abhu dhegraveu egravecingara na Yudas negraveti propensi
Galilea Dhegraveu ae madhutunegravengu kahegravei Te ngaa ra pa-madhe ne kahegravei Hegraveia ana-anamadhutu na rai pajꞌala kahegraveika dꞌai sange neꞌe tegravedhi hekadhegraveu egraveci sa
38 De aꞌari Madhutu ngangee jaꞌabaku pamadhe dhegraveu seꞌeHudꞌi regravengu segravene Te aꞌajꞌadegravenge kakako regravengu ladhemai negraveti dhegraveu rai-haha nanegravebhu boe ele unu na 39 Tengaa ladhe aꞌajꞌa regravengu tareꞌa-reꞌa negraveti Ama Lamatua miutaha mere boe Negraveti egraveegravenaka miu pajiko paie ku Magedhoka miu palabꞌa degravenge AmaLamatuardquo
Tadegravengi rare segravemi egraveegravena regravenguaaꞌi-aaꞌi ra legraveka ka ra madhutu liiGamaliel 40 Egravele egraveegravena ka ra paroa haridhegraveu pajuu-paleha Lamatua segravera kara pua dhegraveu ho hake si Hegraveia ra kai siho baku ale-ale ia ka kolongara YesusKa ra patabuli si
41Hegraveia dhegraveu pajuu-paleha Lamatuase tegraveke eele era pamaꞌegravete lii languegraveegravena Ra pangee na masi ka ko-longara regravengu ele iie lula madhutuLamatua Yesus te ngaa regravengu kare-jꞌe kahegravei lula regravengu hudꞌi abhu jꞌa-jꞌegravera segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka dꞌararegravengu karejꞌe titu kegravena 42 Begraveli-begraveliegraveegravena regravengu lasi ajꞌa-nori dhegraveu pekana ldquoDhegraveu dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌunare negraveti uru ka mai nuka Yesus dirdquoKa ra peka padhue taruu negraveti ca egravemudꞌai ca egravemu segravemi egraveegravena kahegravei egravetu dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
6Ra hagꞌe rare dhegraveu pidhu ho lalau
ngangaꞌa bhegraveni balu ana-lalu1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu dhu parcaya
Yesus asa tabha ae Te ngaa regravengupake dua lii Dhegraveu Yahudi cahagꞌepake lii Aram Aa cahagꞌe hari pake liiYunani Negravebhu boe ka jꞌajꞌi lii languegravetu talora dua kabokodhegraveu seꞌe Dhegraveudhu pake lii Yunani dꞌara beꞌa boedegravenge dhegraveu dhu pake lii Aram Rapeka na ldquoNeꞌe ne legraveke boe Ladhe
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 62 231 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 615miu papala ngangaꞌa begraveli-begraveli miubia cabegraveka Bhegraveni balu jiꞌi abhu boengangaꞌardquo
2 Lula egraveegravena ka dhegraveu pajuu-palehaLamatua dhegraveu canguru dua pak-aboko dhegraveu dhu parcaya LamatuaYesus aaꞌi-aaꞌi ra Ka ra peka akuregravengu na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Ladhejiꞌi ae eele negraveti sasabꞌa jiꞌi ho lalaudhoka ngangaꞌa-nginu miu di bisakahegravei te ngaa legraveke boe Lula jiꞌise hudꞌi ajꞌa-nori taruu Lii Holo-NoriLamatua 3 De madhutu ngangee jiꞌisegravemi neꞌe ka Beꞌa risi hagꞌe meredhegraveu pidhu negraveti talora miu Tengedhegraveu dhu kolongara beꞌa dhu dꞌegravelu-megraveu aaRohLamatua atormamuri naLadhe mi pili mere dhegraveu segravemi segraverape jiꞌi dedꞌe si ho ra lalau ngangaꞌa-nginu 4 Ladhe segravemi egraveegravena jiꞌi abhutebho ae ho manegravengi-mangajꞌi aa ajꞌaLii Holo-Nori Lamatuardquo
5 Hegraveia dhegraveu seꞌe segravemi rare kahegraveilii padhai lii Petrus si Ka hagꞌe raredhegraveu pidhu nuka
dhegraveu egraveci ngara na StefanusNegravengu ne parcaya tareꞌa-reꞌaLamatua Yesus degravenge RohLamatua dhu Mola-Megraveci pakenegravengu Aa angalai negravengu nanuka
PelipusProkorusNikanorTimonPermenasdegravenge Nikolas negraveti kota An-
tiokia Negravengu dhegraveu Yahudiboe te ngaa na maso agamaYahudi
6 Hegraveia lere regraveti dhegraveu pidhu dhu rapili rare segravera asa madha dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Ka ra bane ai degravengemanegravengi-mangajꞌi hia si ho dedꞌe sijꞌajꞌi dhegraveu ladhe-leru bhegraveni balu ana-lalu segravena ka aaꞌi-aaꞌi ra abhu pala dhupamera
7 Egraveegravena ka dhegraveu tadegravengi Lii Holo-Nori Lamatua egravetu mia-mia Hegraveiadhegraveu-dhegraveu dhu madhutu Jꞌara Ma-muri Lamatua Yesus asa tabha aeegravetu kota Yerusalem Aa ama agama
Yahudi segravera ae kahegravei dhu jꞌajꞌi dhegraveuunu Lamatua Yesus
Ra kegravepe Stefanus8 Lodꞌo egraveegravena Ama Lamatua hia
berkat ae mi Stefanus Na hia Ste-fanus koasa kahegravei ho na tao tadha-tadha malaa degravenge jꞌara-jꞌara kapaisegravena ka dhegraveu ae regravedhi unu ra 9 Egravetuera egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudidhumai negraveti rai-rai kajꞌegraveu nuka kotaKirene kota Aleksandria propensiKilikia degravenge propensi Asia Uruegraveegravena regravengu jꞌajꞌi egravenu dhegraveu leo tengaa negravebhu-negravebhu ka lamatua regravengupatabuli si Egravele egraveegravena ka dhegraveu seꞌepakaboko egravetuYerusalem Regravengu temale lasi asa egravemumanegravengi-mangajꞌi dhura patitu unu ra Egravemu manegravengi-mangajꞌi egraveegravena ra pangare ne lsquoJꞌajꞌiHeka Egravenursquo Ropa ra tadegravengi lii padhailii Stefanus dhegraveu se dꞌegravei boe ka rapabꞌala degravenge ne 10 Stefanus nedhegraveu dꞌegravelu-megraveu lula negravengu padhai liipake koasa Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci Negraveti egraveegravena ka dhegraveu seꞌe segiboe negravengu 11 Ka ra tenge jꞌara aapami dedha Stefanus Ra lasi bꞌae dhegraveuho jꞌajꞌi sakasii leko-monya peka naldquoJiꞌi tadegravengi na dhegraveu neꞌe padhai liipahaha Musa degravenge Ama Lamatuardquo
12 Regravengu dadugu dhegraveu toke dꞌaidhegraveu heka adꞌa Yahudi degravenge meseagama segravera tadegravengi kahegravei Ka ra nasaNegraveti egraveegravena ka lasi kegravepe rare Stefanushegraveia ra nuni ne asa era pamaꞌegravetelii langu agama 13 Sakasii leko-monya regravengu segravera ue lii langu hopamanahu Stefanus peka na ldquoDhegraveune loe boe padhai lii pakarehe EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Aa na pekapaꞌele iie lii paredha Ama Lamatuadhu Musa papuru mi egravedhi 14 Jiꞌitadegravengi kahegravei na peka na Yesusdhegraveu Nasaret neo sagꞌe eele Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ne Aa negravengune neo paꞌele iie atora adꞌa dhu bakiMusa tao tegraveka hia egravedhirdquo
15 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumadhegravedi egravetu era pamaꞌegravete lii languagama egraveegravena ladhe kaloo Stefanus lularegravehu na sama segravemi regravehu ana pajuuLamatua negraveti sorga
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 71 232 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 7167
Stefanus siri iisi na egravetu era jꞌue liiagama
1 Hegraveia kegravetu kapai risi agama Yahudikaregravei Stefanus peka na ldquoDhegraveu seꞌegalaa egraveu ne legraveke do aadꞌordquo
2-3 Ka Stefanus bꞌala aku negravenguna ldquoAma-ama aa aꞌari aaꞌi-aaꞌi Miunanene ku jaꞌa Uru-uru segravera begravei-baki egravedhi Abraham dhae tegraveke eelemegraveka rai egraveta-egravesu na Te ngaa AmaLamatua dhu kapai risi padꞌelo iisi Nami negravengu Lamatua hia ne paredhapeka na lsquoPakegravedꞌi negraveti rai egraveta-egravesu egraveutegraveke eele aꞌari egraveu Lamu ka asa eraegraveci dhu begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa pajꞌujꞌu hiaegraveursquo Hegraveia na pakegravedꞌi ka negraveti rai egraveta-egravesu na egravetu rai Mesopotamia laꞌe asakota Haran 4 Hegraveia na tegraveke eele raidhegraveu Kasdim ka laꞌe pea egravetu kotaHaran Ropa ama dꞌegravelu na madheka Ama Lamatua lere ne asa rai neꞌene dhu ama-ama aꞌari pea toke dꞌaisange neꞌe ne 5 Lodꞌo egraveegravena AmaLamatua hagꞌe boe rai ca kasibꞌi sa hiane ho jꞌajꞌi rai pusaka na Te ngaaAma Lamatua moa tegraveke le na Negravenguhia rai neꞌe jꞌajꞌi rai pusaka ana-egravepuna Te ngaa lodꞌo egraveegravena Abrahamdegravenge megraveka ana 6Ka Ama Lamatuapeka degravenge ne lsquoBegraveli-camegravedꞌa ana-egravepuegraveu lasi pea egravetu rai dhegraveu Ho dhegraveurai egraveegravena egravenyi si aa tao regravengu jꞌajꞌiegravenu degravenge pajꞌegravera si toke dꞌai egravepangasu tegraveu 7 Ho ladhe egravele egravepa ngasutegraveu egraveegravena Jaꞌa huku dhegraveu kabarai dhutao ana-egravepu egraveu jꞌajꞌi egravenu segravera Hegraveiaana-egravepu egraveu tegraveke eele rai egraveegravena horegravengu mai asa era neꞌe ne segravena ka ramanegravengi makasi mi Jaꞌarsquo 8 Padhailii nare segravemi egraveegravena ka Na hia tadha liimoa Ne degravenge jꞌara suna ana monedaggerjꞌajꞌi tadha dhu sasoa na Abraham
jꞌajꞌi le dhegraveu unu Ama Lamatua Egraveleegraveegravena ka ropa ana na Isak dꞌai umuraru lodꞌo hegraveia na suna ne Aa Isaksuna ana na Yakob kahegravei Aa Yakobsuna ana-ana mone na dhegraveu cangurudua segravera ladhe umur regravengu dꞌai arulodꞌo Regravengu aaꞌi-aaꞌi segravera begravei-bakiegravedhi dhegraveu Yahudi
9 Ca tegraveka begravei-baki egravedhi segravera dꞌarapegravedꞌa degravenge ari ra Yusuf ka ra pahieeele ne ka jꞌajꞌi egravenu egravetu rai Masirnegravei Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa AmaLamatua tegraveke eele boe ne 10 Negravetiegraveegravena ka Lamatua patabuli eele nenegraveti jꞌajꞌegravera negravengu Ama Lamatua hiane dꞌegravelu-megraveu ka neꞌa jꞌara ae-ae kaDhegraveu Aae Masir sue ne Negraveti egraveegravenaka na dedꞌe ne jꞌajꞌi gubernur egravetu raiMasir Aa na negravedꞌu koasa kahegravei egravetudꞌara egravemu dhegraveu aae
11Hegraveia tegraveumanganga legraveke raiMasirdegravenge rai Kanaꞌan Tegraveu-tegraveu man-ganga madꞌegraveu egraveegravena bia titu kegravenaNegraveti egraveegravena ka dhegraveu egravetu mia-mia jꞌegraveradꞌai seli Segravemi egraveegravena kahegravei begravei-bakiegravedhi abhu heka ngangaꞌa 12 Tengaa baki Yakob tadegravengi lii na egraveturai Masir abhu ngangaꞌa Ka na puaana-ana na segravera nuka begravei-baki egravedhiho lasi hegraveli ngangaꞌa egravetu rai Masir13 Hegraveli rare hegraveia ra legravepa Ropa oeegravele ngangaꞌa segravera ka ama ra pua harilasi hegraveli ngangaꞌa egravetu Masir Lodꞌoegraveegravena ka heka Yusuf bhoke dꞌara pekana negravengu ne ari dꞌegravelu regravengu Kana patadha aꞌari na segravera degravenge dhegraveuaae Masir 14 Egravele egraveegravena ka Yusufmanegravengi ama na degravenge aꞌari na aaꞌi-aaꞌi lasi pea asa rai Masir Regravengudhu lasi asa negravei aaꞌi-aaꞌi ra pidhunguru legravemi dhegraveu 15 De baki Yakobpidha asa negravei toke dꞌai begravei-baki egravedhisegravera madhe egravetu Masir 16 Ka negravebhu
72-3 Rai Mesopotamia egraveegravena limuri ne ra pangare na rai Irak Kota Haran egraveegravena limuri ne abhu sisanegravengu egravetu rai Siria Parisa Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 121 74 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1131 124 75Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 127 1315 1518 178 77 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1513-14 Kalua negraveti Masir312 dagger 78 Lii Dhao lsquosunarsquo egraveegravena lsquobegravekarsquo Te ngaa lula lsquobegravekarsquo egraveegravena lii makae ka jiꞌi suri boe 78Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1710-14 212-4 2526 2931mdash3518 79 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 3711 28 39221 710 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 4139-41 711 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 421-2 713 LiiLolo dhu Uru Tegraveka 451 16 714 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 459-1017-18 4627 715 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 461-7 4933
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 717 233 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 735aae ku heka regraveti rui begravei-baki egravedhisegravera legravepa hari asa rae Sikem egravetu raiKanaꞌan Ka ra tegraveke rui segravera egravetu eradhu uru egraveegravena baki Abraham hegraveli narenegraveti ana-egravepu Hemorrdquo
Stefanus bꞌala lula-negraveti Musa degravengedhegraveu dhu roꞌo boe nanene ne
17 Stefanus tuhu hari lii peka naldquoSeꞌe se jꞌajꞌi lula Ama Lamatua moategraveke le na egraveegravena na limuri hari Negravenguneo hia rai pusaka mi baki Abrahamegravetu era egraveegravena Ropa oe dꞌai lodꞌo dhuAma Lamatua moa egraveegravena egravedhi dhegraveuYahudi tabha ae titu kegravena egravetu raiMasir negravei 18 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aae hiuegraveci paredha egravetu negravei Te ngaa negravengutadhe boe Yusuf 19 Dhegraveu aae neꞌeegravenyi ruri dhegraveu egravedhi segravera Aa na bhelutitu kegravena degravenge begravei-baki egravedhi Nalaka-seti regravenguho core eele ana regravengudhu rara iisi hiu segravena ka madhe
20 Lodꞌo egraveegravena dꞌai lodꞌo ina Musanara iisi ne Musa kabegravebꞌu titu kegravenaIna degravenge ama na madhutu boe liiparedha dhegraveu aae Ra piara pahunine toke dꞌai tegravelu hegraveru 21 Roparegravengu bisa heka pahuni ne egravetu dꞌaraegravemu ka ra panangi eele ne Te ngaaana bhegraveni dhegraveu aae Masir rage narene ka saꞌu negraveti asa egravemu ka na ladhe-leru ne segravemi ana dꞌegravelu negravengu 22Negravetiegraveegravena ka dhegraveu rai Masir ajꞌa aaꞌi nedegravenge mamegraveu ra toke dꞌai na jꞌajꞌidhegraveu dꞌegravelu-megraveu Negravengu ne dꞌegravelu-megraveuegravetu dꞌara lii padhai aa egravetu dꞌara sabꞌa-laꞌa
23 Ropa Musa dꞌai umur egravepa ngurutegraveu hegraveia na neo patadha degravenge dhegraveuIsraꞌel negravengu segravera 24 Ropa na laꞌeka na negravedhi dhegraveu Masir egraveci dhu gamedhegraveu Israꞌel ca dhegraveu Ka na sarii dhegraveuIsraꞌel egraveegravena aa na hake pamadhedhegraveu Masir egraveegravena 25 Te Musa ngeena dhegraveu negravengu segravera reꞌa le na AmaLamatua pua ne ho patabuli regravengunegraveti jꞌajꞌegravera ra Te ngaa regravengu reꞌamegraveka 26 Begraveli egraveegravena Musa laꞌe hariladhe dhegraveu Israꞌel na segravera Ka na rage
dhegraveu dua pagama Aa na neo padamedhegraveu dua se peka na lsquoWeh Miu duami se paꞌaꞌari Nga tao ka miu dua mipataorsquo
27 Te ngaa dhegraveu dhu game angalaina dhaa aku negravengu na lsquoCee ka dhudedꞌe egraveu jꞌajꞌi kegravetu jiꞌi Aa cee ka dhupajꞌujꞌu egraveu ho jꞌajꞌi mi dhegraveu jꞌue liilangu jiꞌi 28 Egraveu ngee na egraveu bisapamadhe hari jaꞌa sama segravemi egraveu pa-madhe dhegraveuMasirmedꞌa narsquo 29RopaMusa tadegravengi nare lii neꞌe hegraveia na raieele negraveti rai Masir laꞌe pea egravetu raidhegraveu Median Na leo-egravemu egravetu egraveegravenaka ra abhu ana mone dhegraveu dua
30 Dꞌai egravepa nguru tegraveu hegraveia Musalaꞌe asa dꞌara mamoo egraveci padegravetudegravenge ledhe egraveci ngara na ledhe SinaiEgravetu egraveegravena ana pajuu Ama Lamatua egravecipuru mai negraveti sorga ka padꞌelo iisina negraveti dꞌara ai dhu heo egravetu ana aajꞌuiiki ca kapua Ai naꞌe ana aajꞌu egraveegravenate ngaa kegravepu boe 31 Ladhe negravedhisegravemi egraveegravena ka Musa loo-loo segravene Kana laꞌe padegravetu ho neo neꞌa ngaa kane Kabegravedhi laa na tadegravengi AmaLamatua padhai lii negraveti dꞌara ai pekana 32 lsquoJaꞌa ne Ama Lamatua negraveti begravei-baki egraveu Lamatua negraveti baki Abrahambaki Isak degravenge baki Yakobrsquo Tadegravenginare segravemi egraveegravena ka na madhaꞌu tokedꞌai isi karegravebha Aa na bani heka doakegravetu ho ladhe ana aajꞌu dhu ai naꞌeegraveegravena
33 Egravele egraveegravena ka Lamatua peka hariaku Negravengu na lsquoWe Musa Era dhuegraveu titu ne era luri Bhoke eele salapaegraveu 34Baku pangee na Jaꞌa bhegravelu eelele dhegraveu Israꞌel unu Jaꞌa egravetu Masir segraveiAadꞌo Jaꞌa sanegravedꞌe si era Jaꞌa keꞌajꞌajꞌegravera regravengu Jaꞌa tadegravengi le lii romaiisi regravengu manegravengi sasue De Jaꞌa neopuru ho patabuli eele si Mai ku asaneꞌe Jaꞌa neo pua egraveu legravepa hari asaMasir negraveirsquo
35 Degravenge jꞌara segravemi egraveegravena kaLamatua dhu padꞌelo iisi negraveti dꞌara aiegraveegravena Na paredha Musa ho legravepa hariasa Masir Lamatua pajꞌujꞌu negravengu ho
716 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 233-16 3319 507-13 Yosua 2432 718 Kalua negraveti Masir 17-8 719 Kalua negraveti Masir 110-11 22 720 Kalua negraveti Masir 22 721 Kalua negraveti Masir 23-10 729 Kalua negraveti Masir 211-15 183-4 734 Kalua negraveti Masir 31-10
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 736 234 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 745patabuli eele dhegraveu Israꞌel negraveti dꞌarajꞌajꞌegravera regravengu Musa ne ka dhu uruegraveegravena dhegraveu karegravei peka na lsquoCee ka dhudedꞌe egraveu jꞌajꞌi kegravetu jiꞌirsquo Te ngaa neꞌene Lamatua ka dhu dedꞌe ne 36Negravetiegraveegravena ka Musa legravepa hari asa rai MasirEgravetu negravei na tao tadha-tadha malaaae Ka na kalua eele dhegraveu Israꞌel negravetiMasir Negraveti si kako re Dhasi Mea kara kako palegraveme dꞌara mamoo dꞌai egravepanguru tegraveu
37 KaMusa peka degravenge dhegraveu Israꞌelaku negravenguna lsquoEgraveegravena na Lamatua dedꞌedhegraveu egraveci negraveti taloramiu hoNa pajꞌajꞌine dhegraveu negraveti lii padhai Negravengu samasegravemi Na dedꞌe nare jaꞌarsquo 38 Musapaꞌegraveci degravenge dhegraveu Israꞌel egravedhi segravera egravetudꞌara mamoo Negravengu egraveegravena ka dhujꞌajꞌi kalete mi begravei-baki egravedhi degravengeana pajuu Lamatua negraveti sorga Te anapajuu egraveegravena ka dhu negraveti Lii Holo-NoriAma Lamatua asa Musa Segravera sa kadhu padꞌelo jꞌara mamuri dhu legravekeLii Holo-Nori segravera ka dhu Lamatuapapuru egravetu ledhe Sinai
39 Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa begravei-baki egravedhi segravera roꞌo boe nanene MusaAa ra tule eele ne ho ra neo legravepa hariasa rai Masir 40 Ka ra lasi rarangeHarun aku regravengu na lsquoAri mu Musaka dhu pakalua eele egravedhi negraveti raiMasir Te ngaa egravedhi teꞌa heka negravenguegravetu roꞌa mia De jiꞌi manegravengi egraveu taomegravedha sogo-tagu egraveci hia egravedhi segravenaka megravedha sogo-tagu egraveegravena lere egravedhirsquo41 Ka ra tao ka megravedha sogo-tagu egravecirupa segravemi ana sapi ciꞌu Egravele egraveegravena kara para badha hia megravedha sogo-taguegraveegravena Ka ra raꞌa-sisi rame-rame lularegravengu karejꞌe negraveti megravedha sogo-tagudhu regravengu tao unu ra 42 Negraveti egraveegravenaka Ama Lamatua soro kabodho hiasi Ka ra mulai sogo-tagu ka megravedhadedha-liru segravemi madha lodꞌo hegraveru
degravenge hua-hegravetu Te ngaa Lamatuasoro tegraveke si segravemi egraveegravena Egraveegravena na legravekesegravemi lii dhu dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua suri tegraveke peka nalsquoWeh Miu dhegraveu Israꞌel segravera
Dꞌara egravepa nguru tegraveu miu kakopalegraveme dꞌara mamoo
Aamiupara badha segravera neosogo-tagu mi Jaꞌa do
neo sogo-tagu mi cee43 Miu koa-kio boe Jaꞌa
Begraveli-begraveli miu sogo-tagu dhokamegravedha sogo-tagu miu segravera di
Miumaso-kalua taruu dꞌaraegravemu megravedha sogo-tagunidhu ngara na Molok
Miu biasa sogo-tagu nidhuhua-hegravetu egraveci kahegravei ngarana Refan
De miu dꞌegravei dhoka sogo-tagu megravedhapaꞌue-ai miu
Negraveti egraveegravena ka limuri mai Jaꞌabhabhoo miu lami asa cabegravekaBabel negraveirsquo rdquo
Stefanus bꞌala lula-negraveti Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
44 Stefanus padhai lii taruu pekana ldquoAma Lamatua pajꞌujꞌu rupa negravetiera manegravengi-mangajꞌi egraveci mi MusaHegraveia Musa si patitu Paleo Manegravengi-Mangajꞌi egraveciDagger dhu tao negraveti kaꞌuribadha degravenge begravela sama segravemi rupadhu Lamatua padꞌelo le Ka dhegraveu Is-raꞌel segraveramai sabajꞌamiAmaLamatuaegravetu era egraveegravena Ho ladhe regravengu pidhanegraveti caꞌera asa era leo lasi na ra sagꞌeeele Paleo Manegravengi-Mangajꞌi egraveegravena aara egraveki negraveu ne aa ra jegraveru regraveti asa erahiu Egravetu era hiu ra patitu hari Paleoegraveegravena
45 Limuri mai lodꞌo Yosua si pa-musu degravenge dhegraveu rai leo egravetu raiKanaꞌan Ama Lamatua babegravege eele si
735 Kalua negraveti Masir 214 736 Kalua negraveti Masir 73 1421 Sensus 1433 737 LoleHari Jꞌara-jꞌara Mamuri 815 18 738 Kalua negraveti Masir 191mdash2017 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri51-33 740 Kalua negraveti Masir 321 741 Kalua negraveti Masir 322-6 743 Amos 525-27Dagger 744 Ama Lamatua dꞌule Canguru Atora egravetu hadhu kabꞌela hegraveia saraka mi baki Musa segravena ka dhegraveuIsraꞌel tao madhutu aaꞌi Hadhu kabꞌela egraveegravena ra peka na lsquoSakasiirsquo Ra tegraveke hadhu kabꞌela egraveegravena egravetu PaleoManegravengi-Mangajꞌi Negraveti egraveegravena ka regravengu peka Paleo egraveegravena ldquoPaleo Sakasiirdquo Egravetu ayat ne suri peka na PaleoSakasii kahegravei 744 Kalua negraveti Masir 259 40
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 746 235 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 760
KaNa pabagi rai Kanaꞌan egraveegravena hia begravei-baki egravedhi Lodꞌo regravengu parame rarerai egraveegravena regravengu regraveti Paleo Manegravengi-Mangajꞌi Lamatua asa era egraveegravena Paleoegraveegravena titu taruu egravetu egraveegravena toke dꞌailodꞌo dhegraveu aae Daud negravedꞌu paredha46 Dhegraveu aae Daud manegravengi-mangajꞌimi Ama Lamatua sama segravemi bakiYakob si Ka Daud pakarejꞌe dꞌaraLamatua hegraveia Lamatua hia negravenguberkat Ka na manegravengi ho Lamatuapajꞌujꞌu negravengu segravena ka patitu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi dhu hiu47 Te ngaa ana negraveti Daud ngara naSoleman ka dhu patitu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Lamatua egraveegravena
48 Te ngaa egravedhi teꞌa na AmaLamatua pea boe egravetu dꞌara egravemu dhudhegraveu rai-haha tao lula uru egraveegravenadhegraveu negraveti lii padhai Lamatua egraveci suritegraveke le peka na49 lsquoDedha-liru egraveegravena kadera era Jaꞌa
madhegravedi paredhaAa rai-haha egraveegravena era hue haga
JaꞌaDe tasamia ka miu bisa tao egravemu egraveci
dhubeꞌa hia Jaꞌa pea egravetudꞌaraBisa boe
50 Lula dedha-liru rai-haha degravengeisi aaꞌi-aaꞌi segravera Jaꞌa ka dhupajꞌajꞌirsquo rdquo
Stefanus pasala mi dhegraveu kapai segraveralula regravengu tadhe boe DhegraveuMola-Megraveci negravetiAma Lamatua
51 Hegraveia Stefanus tuhu hari lii pad-hai na ka na jegraveke si aku negravenguna ldquoMiu dhegraveu kegravetu hadhu Miu seegraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu dhu tadheboe Ama Lamatua degravenge dhegraveu dhunanene boe Negravengu Miu dhegraveu dhupalabꞌa degravenge Ama Lamatua egraveci egraveegravenaka degravenge begravei-baki miu dhu soro ka-bodho asa Ne Ka limuri ne miuneo hari palabꞌa degravenge Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci do 52 Begravei-baki miusegravera ka dhu pajꞌegravera taruu dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua segravera Miu pekaku Dhegraveu regraveti lii padhai Lamatua mia
ka dhu regravengu pajꞌegravera boe Aadꞌo sinama Uru egraveegravena dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua peka mema aku regravengu nalimuri mai Ama Lamatua pua DhegraveuNegravengu dhu Mola-Megraveci Te ngaa begravei-bakimiu pamadhe dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua segravera Kamiu tenge jꞌarakahegravei ho hia dhegraveu leo pamadhe DhegraveuMola-Megraveci negraveti Lamatua 53 Aa anapajuu Ama Lamatua negraveti sorga segraveradhu regraveti mai atora adꞌa dhu Lamatuaneo hia mi egravedhi te ngaa miu pusi-pahae boerdquo
Ra tabhie pamadhe Stefanus54Ropadhegraveudhupamaꞌegravete lii langu
segravera nanene rare lii padhai lii Ste-fanus ka reꞌamema na negravengu pasalasi Ka ra kadhi ngutu aa tegraveka dꞌara
55 Te ngaa Roh Mola-Megraveci Lamatuasabꞌa egravetu dꞌara Stefanus Na doa kegravetuka ladhe asa dedha-liru Egravetu negravei naladhe negravedhi dadedha Ama Lamatuadegravenge negravedhi kahegravei Lamatua Yesus tituegravetu sebhe gꞌana Na egravetu era dhu kabꞌuarisi 56 Hegraveia Stefanus padhai lii pekana ldquoSegravemi neꞌe ku ama aaꞌi-aaꞌi Jaꞌakegravedhi liru bhoke eele aa Dhegraveu Rai-Haha Tareꞌa-reꞌa titu egravetu era hua iiare sebhe gꞌana Ama Lamatuardquo
57 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveiadhegraveu pamaꞌegravete lii langu segravera hutu roꞌadhilu ra Ka ra jegraveke ne segravena ka kaiStefanus baku bhoke hegravebꞌa Ka ramangamok neo game ne 58 Egravele egraveegravenaka ra nuni-paꞌoro ne regraveti asa liꞌu kotaDꞌai negravei ka sakasii segravera bhoke eelekodho liꞌu ra ho ra hia mi ana monengegraveru egraveci negravedꞌu Ngara na Saulusdhu jꞌajꞌi dhegraveu dadugu-rariu dhegraveuEgravele egraveegravena ka ra tabhie Stefanus degravengehadhu
59 Ropa ra tabhie hegraveia Stefanuspaꞌoo peka na ldquoLamatua YesusLodꞌo jaꞌa dꞌai kegravena Segravemi more kusamanga jaꞌardquo 60 Egravele egraveegravena ka nabegravebhe-legravepe urutuu ka na paꞌoo haridegravenge lii megravedhu peka na ldquoAma Bakuhia si dꞌui sasala neꞌerdquo Hegraveia namaꞌegraveteaꞌae degravenge ka
745 Yosua 314-17 746 2 Samuel 71-16 1 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 171-14 7471 Dhegraveu Aae segravera 61-38 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 31-17 750 Yesaya 661-2 751Yesaya 6310
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 81 236 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 8198
Saulus pajꞌegravera dhegraveu unu LamatuaYesus
1 Aa Saulus egravetu egraveegravena kahegravei kanegravengu dꞌegravei ra pamadhe Stefanuskahegravei 2 Lodꞌo Stefanus madhe abhupegraveri-pegraveri dhegraveu dhu mamuri dꞌara dꞌegraveidegravenge Lamatua Lasi rare ngiꞌu aaeStefanus ho ra padhane Ka ra tangine
Negraveti lodꞌo egraveegravena ka dhegraveu pajꞌegraveradhegraveu unu Lamatua Yesus egravetu kotaYerusalem toke dꞌai regravengu jꞌegravera biaEgravele egraveegravena ka regravengu rai pahagꞌa lasiasa propensi Yudea degravenge propensiSamaria Regravengu aaꞌi-aaꞌi rai te ngaategraveke eele dhoka dhegraveu pajuu-palehaYesus di egravetu Yerusalem
3 Te ngaa Saulus tenge jꞌara taruuho paꞌegravele dhegraveu unu Yesus segravera Natenge si egravetu mia-mia Na maso-kaluaegravemu dhegraveu ho na tenge si Sadꞌi abhudhegraveu mone do dhegraveu bhegraveni na kegravepesi ho na cegravelu si asa dꞌara begravedho
Pelipus lole Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus egravetu propensi Samaria
4 Masi ka ra pajꞌegravera dhegraveu unu Yesussegravera ho ra rai asa haa asa dhimute ngaa regravengu loe boe peka-padhaiLii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus asa mia-mia 5 Conto segravemi ca tegraveka Pelipuslaꞌe asa dꞌara kota egraveci egravetu propensiSamaria ho peka degravenge dhegraveu egravetusegravera na Yesus nuka Kristus dhuAma Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uru kamai6 Ropa dhegraveu ae ladhe regravedhi tadha-tadha malaa dhu na tao ka ra pak-aboko ho nanene paie ngaa dhu Peli-pus peka-padhai
7 Conto segravemi egravetu egraveegravena abhu kahegraveidhegraveu-dhegraveu dhu nidhu tao Nidhu segraverarai eele dhegraveu seꞌe degravenge pakii-pakegraveceDhegraveu karuku degravenge dhegraveu haga roecabegraveka egravele degravenge negraveti papegravedꞌa 8Negravetiegraveegravena ka dhegraveu-dhegraveu egravetu dꞌara kotaegraveegravena karejꞌe titu kegravena
9 Egravetu kota egraveegravena abhu dhegraveu egraveci dhupake naꞌi ngara na Simon Negravebhu lena pake naꞌi egravetu talora dhegraveu Samaria
segravera Ka na padedha iisi na peka naldquoJaꞌa dhegraveu egraverardquo
10-11 Ka negraveti kota egraveegravena ana iikido dhegraveu kapai dhegraveu mone do bhegravenipalolo dhoka dhegraveu neꞌe di aku regravenguna ldquoDhegraveu neꞌe ele-madha nga Ngaa-ngaa dhu na tao ne mai negraveti koasaAma Lamatuardquo Lula negravengu pake naꞌinegraveti uru ka mai dhegraveu ae legraveka ne
12 Te ngaa limuri ne regravengu nanenePelipus ajꞌa regravengu jꞌara paredha AmaLamatua Aa na peka jꞌara ho regravenguregraveti kolongara Yesus segravena ka regravengubisa jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama LamatuaRopa ra tadegravengi rare segravemi egraveegravenadhegraveu ae parcaya ka jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua Bhegraveni-mone aaꞌi-aaꞌi segraverajꞌajꞌi segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka raabhu sarani 13 Te ngaa Simon par-caya kahegravei ka manegravengi jꞌajꞌi dhegraveuunu Lamatua Yesus Ka ra sarani neHegraveia na madhutu Pelipus asa mia-mia Ropa negravedhi tadha-tadha malaadhu Pelipus tao hegraveia na pangegravetu kegravetuna peka na ldquoIra ii Segravemi neꞌe ne risieelerdquo
14 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus dhu egravetu Yerusalemsegravera tadegravengi na dhegraveu ae parcaya leLii Lolo Beꞌa Lamatua egravetu propensiSamaria Ka ra manegravengi Petrus degravengeYohanis lasi asa negravei 15-17 Ropa dua radꞌai negravei regravengu heka reꞌa kegravena dhegraveuegravetu negravei abhu megraveka Roh Lamatua dhuMola-Megraveci Regravengu dhoka abhu saranipake kolongara Yesus di Hegraveia Petrusdegravenge Yohanis bane ai mi dhegraveu segraveraka ra manegravengi-mangajꞌi segravena ka dhegraveuSamaria segravera segravemi rare Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci kahegravei Ka dhegraveu seꞌeabhu degravenge Roh kahegravei
18 Lodꞌo egraveegravena Simon ladhe negravedhiregravengu dua ra bane ai mi dhegraveu seꞌeka dhegraveu segravera segravemi rare Roh LamatuaHegraveia na jꞌole doi asa Petrus degravengeYohanis degravenge lii manegravengi peka na19 ldquoAma-ama Miu hia ku jaꞌa koasaegraveegravena Segravena ka ladhe jaꞌa bane ai midhegraveu na ra abhu Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci kahegraveirdquo
83 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 224-5 269-11
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 820 237 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 83720 Te ngaa Petrus jegraveke ne aku
negravengu na ldquoJaꞌa dhoo egraveu degravenge doiegraveu Egraveu ngee na egraveu bisa hegraveli koasaRoh Mola-Megraveci degravenge doi dhari doAadꞌo Dhegraveu bisa boe hegraveli RohLamatua 21 Egraveu degravenge boe hak miRoh Lamatua lula dꞌara egraveu mola boeEgraveu dhoka tenge-tenge jꞌara di 22 Egraveuhudꞌi ae eele ku negraveti sasala-sasigo egraveusegravera Hua iia egraveu sabajꞌa ho teko-tekoLamatua saku eele ngangee aapa egraveu23 Jaꞌa keꞌa na dꞌara egraveu aapa aa jꞌarakarehe ae dhu egraveki egraveurdquo
24 Ka Simon manegravengi dua si pekana ldquoAma-ama Ladhe segravemi egraveegravena miudua mi sabajꞌa ku hia jaꞌa segravena ka liidhoo dhu miu peka egraveegravena baku legravekejaꞌardquo
25 Egravele egraveegravena hegraveia Petrus degravengeYohanis lole aaꞌi Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus aa ra lole Lii Holo-Nori AmaLamatua egravetu dꞌara kota egraveegravena Hegraveiaregravengu legravepa hari asa Yerusalem Rakako re rae-rae egravetu propensi Samariaho lole Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesusmidhegraveu egravetu rae segravera
Pelipus paraga degravenge pegawi kapainegraveti Afrika
26 Egravele egraveegravena ka ana pajuu Lamatuanegraveti sorga pua Pelipus peka naldquoLamu ku madhutu jꞌara asa balegraveuMadhutu jꞌara dhui dhu negravetikota Yerusalem laꞌe asa rai Gasardquo27-28 Ropa tadegravengi nare lii paredhaegraveegravena ka na pakegravedꞌi degravenge ka Lodꞌonegravengu kako egravetu jꞌara egraveegravena ladhenegravedhi dhegraveu egraveci Dhegraveu egraveegravena pegawikapai negraveti rai Etiopia Negravengu ne kadhu ladhe-leru megravedha-panyau dhegraveuaae bhegraveni ngara na Kandake Pegawiegraveegravena heka sabajꞌa nare egravetu Yerusalemka na legravepa egravemu caꞌe kareta RopaPelipus negravedhi ne negravengu madhegravedibaca egravetu dedha kareta Na baca sasuridhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuangara na Yesaya 29 Egravele egraveegravena ka RohLamatua pua Pelipus laꞌe padegravetu asakareta egraveegravena segravena ka na paraga degravenge
dhegraveu egraveegravena 30 Ropa na degravetu ka natadegravengi na dhegraveu egraveegravena baca sasuriYesaya Ka Pelipus karegravei ne peka naldquoAma Ama ku meꞌa do aadꞌo ngaadhu ama baca egraveegravenardquo
31 Ka dhegraveu ne dhaa peka naldquoAadꞌo jaꞌa keꞌa boe Hudꞌi abhuku dhegraveu dhu peka-padhai degravenge jaꞌaheka jaꞌa keꞌa kegravena Caꞌe mai homadhegravedi degravenge jaꞌardquo 32 Sasuri dhu nabaca egraveegravena segravemi neꞌe kaldquoRa nuni regraveti Ne sama segravemi nuni
kahibꞌi-kalegravebhoho neo roro Ne
Negravengu jꞌajꞌi sama segravemi ana kahibꞌi-kalegravebho dhu dhegraveu gꞌute regraveuNe
te ngaa negravengumau-mau segravene nakabee boe
Hegravebꞌa Na kutu megravenoaa na kalua boe lii ca lamusi
sa33 Ka ra lalangu Ne
Ra jꞌue lii langu Na legraveke boeLodꞌo egraveegravena ra pamadhe Ne
masi ka Negravengu degravenge boe sasala-sasigo
De egravedhi peka ngaa hari lula-negraveti ana-egravepu Nardquo
34 Ropa na baca nare hegraveia na karegraveiPelipus peka na ldquoTasamia ee SasuriYesaya ne legraveke mi negravengu do legraveke midhegraveu leordquo
35 Ka Pelipus ajꞌa ne Lii Lolo BeꞌaLamatua Yesus Na lolo negraveti lii sasuriYesaya ho padꞌelo jꞌara madhutuYesus 36Lodꞌo regravengu egravetu dꞌara kakakoera regravengu rage loko egraveci degravenge egravei Kadhegraveu egraveegravena peka degravenge Pelipus akunegravengu na ldquoAma Ladhe ku egravei ka negraveiLadhe egraveu ngee na cadhui boe maipuru lati ho egraveu sarani ku jaꞌardquo
37 [Hegraveia Pelipus dhaa aku negravenguna ldquoLadhe ama tareꞌa-reꞌa parcayaLamatua Yesus na cadhui boe Maidua ti puru ho jaꞌa sarani egraveurdquo
Ka na dhaa peka na ldquoJaꞌa parcayatareꞌa-reꞌa na Yesus egraveegravena Dhegraveu dhu
827-28 Lii Yunani peka na pegawi kapai neꞌe ne dhegraveu dhu ra jꞌue eele kanadhu na (kabiri) Etiopiaegraveegravena rai egraveci egravetu Afrika dhimu 833 Yesaya 537-8 dagger 837 Ayat 37 ne abhu boe egravetu dꞌara sasuriYunani dhu uru risi segravera
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 838 238 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 916Ama Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uru kamaiNegravengu egraveegravena Ana Ama Lamatuardquo]dagger
38 Hegraveia pegawi egraveegravena paredha hopatitu kareta Ka dua ra puru asadꞌara egravei egraveegravena ka Pelipus sarani ne
39 Ropa ra kalua mai negraveti dꞌaraegravei kabegravedhi laa Roh Lamatua dedꞌenegraveti Pelipus asa era leo Ka dhegraveuegraveegravena negravedhi heka Pelipus Hegraveia pegawikapai egraveegravena legravepa degravenge dꞌara karejꞌe-karae 40 Ka Pelipus cegraveu egravetu rae egravecingara na AsotusDagger Negraveti rae egraveegravena kana laꞌe padhue-padhai taruu Lii LoloBeꞌa Lamatua Yesus Na dhuli rae-raeegravetu rai egraveegravena toke dꞌai kota Kaisarea
9Saulus jꞌajꞌi dhegraveu madhutu Yesus(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 226-
16 2612-18)1 Lodꞌo egraveegravena Saulus pajꞌegravera taruu
dhegraveu-dhegraveu dhu madhutu Yesus Natenge jꞌara ho neo pamadhe si Negravetiegraveegravena ka laꞌe asa kegravetu kapai risi agamaYahudi 2 ka manegravengi pegraveri-pegraveri sasurikoasa ho negraveti laꞌe asa ama-ama egravemumanegravengi-mangajꞌi agama Yahudi egravetukota Damsik negravei Na manegravengi ladhenegravengu rage dhegraveu dhu madhutu JꞌaraMamuri Yesus egravetu negravei bhegraveni-monenegravengu kegravepe ho egraveki si segravena ka egravere negravetihari si asa Yerusalem
3 Ropa segravemi nare sasuri koasa segraveraka negravengu degravenge angalai na lasi asakota Damsik Ropa oe degravetu degravenge kotaegraveegravena cagꞌagꞌa laa saraa puru negravetidedha-liru sarimu nare Saulus 4 Kana begravebhe rai laꞌe Hegraveia na tadegravengilii egraveci padhai lii degravenge ne peka naldquoSaulus Saulus Nga tao ka egraveu pajꞌegraveraJaꞌa segravemi neꞌerdquo
5 Hegraveia Saulus karegravei aku negravengu naldquoAma dhu padhai lii ne cee ka egraveurdquo
Lii egraveegravena peka hari ldquoJaꞌa ne Yesusdhu egraveu pajꞌegravera aae ne 6Kegravedꞌi ho lamuasa dꞌara kota Dꞌai negravei pe Jaꞌa pekadegravenge egraveu ngaa dhu egraveu hudꞌi taordquo
7 Aa angalai negravengu segravera tadegravengikahegravei lii egraveegravena te ngaa regravedhi boe cee-cee Dhegraveu seꞌe malaa ka reꞌa hekapadhai lii ngaa-ngaa
8 Hegraveia Saulus kegravedꞌi titu Ka na neobhoke musi madha na te ngaa negravedhiheka ngaa-ngaa Ka ra saradꞌe regraveti neasa dꞌara kota Damsik 9Egravetu dꞌara tegravelulodꞌo na bisa boe negravedhi ngaa-ngaaAa naꞌa-ninu boe ngaa-ngaa kahegravei
10 Egravetu dꞌara kota egraveegravena abhu dhegraveuunu Lamatua Yesus egraveci ngara na Ana-nias Lamatua mai padꞌelo iisi degravengene sama segravemi tanila sa Na paroapeka na ldquoAnaniasrdquo
Hegraveia Ananias dhaa peka na ldquoOoLamatuardquo
11 Lamatua peka na ldquoNanene kuEgraveu lamu tenge ku dhegraveu unu Jaꞌa egraveciKako lamu asa jꞌara egraveci dhu ngara naJꞌara Mola Lamu asa egravemu dhegraveu egravecingara naYudas Egravetu egraveegravena karegravei regravengudhegraveu egraveci negraveti kota Tarsus ngara naSaulus Dhegraveu egraveegravena sabajꞌa era 12 Jaꞌahia ne tanila kahegravei na egraveegravena na dhegraveumone egraveci neo mai paraga degravenge nenuka egraveu Ananias De lamu ho baneai egraveu mi negravengu segravena ka na bisa negravedhiharirdquo
13 Te ngaa Ananias bꞌala aku negravenguna ldquoSegravemi neꞌe Lamatua Jiꞌi tadegravengile lii palolo lula-negraveti dhegraveu egraveegravenaNegravengu egraveegravena ka dhu pajꞌegravera dhegraveu-dhegraveu unu Lamatua egravetu YerusalemNegraveti egraveegravena ka dhegraveu bani heka bhodhobaboro 14 Limuri ne jiꞌi tadegravengihari peka na kegravetu agama Yahudi segraverahia ne koasa ho mai kegravepa dhegraveu-dhegraveudhu madhutu Jꞌara Mamuri LamatuaYesusrdquo
15 Te ngaa Lamatua padhai lii haridegravenge Ananias peka na ldquoMasi kasegravemi egraveegravena egraveu hudꞌi lamu ku TeJaꞌa hagꞌe kore negravengu le ho na bhokejꞌara segravena ka na lole Lii Lolo BeꞌaJaꞌa hia dhegraveu kabarai leo segravera hiadhegraveu aae-dhegraveu aae degravenge dhegraveu Is-raꞌel kahegravei 16 Aa egraveegravena na Jaꞌapadꞌelo degravenge ne segravena ka negravengu neꞌamema jꞌajꞌegravera tasa mera mia ka dhu
Dagger 840 Ngara rae egraveegravena egravetu dꞌara lii Yunani na Asotus Te ngaa uru-uru segravera lodꞌo dhegraveu Pilistin regravedꞌuparedha egravetu Israꞌel rae egraveegravena ngara na Asdod
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 917 239 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 931begraveli-camegravedꞌa negravengu pasae lula negravengumadhutu Jaꞌardquo
17 Tadegravengi nare lii padhai liiLamatua hegraveia Ananias laꞌe ka masoasa egravemu egraveegravena Ka na bane ai na miSaulus peka na ldquoAngalai SaulusLamatua Yesus dhu padꞌelo iisi miegraveu egravetu talora jꞌara lodꞌo egraveu mai asaneꞌe Negravengu egraveegravena ka dhu pua jaꞌa maiparaga degravenge egraveu egravetu neꞌe Na pua jaꞌakahegravei ho sabajꞌa degravenge tao kacui-aaimi dedha egraveu segravena ka egraveu bisa megravedhihari Aa Na dꞌegravei ho egraveu segravemi more RohNa dhu Mola-Megravecirdquo
18 Cagꞌagꞌa laa Saulus rasa ngaa egravecibegravebhe eele negraveti musi madha negravengusegravemi nai iꞌa Hegraveia na ladhe negravedhi hariKa na kegravedꞌi aa ra sarani degravenge ne19a Egravele egraveegravena ka na naꞌa-ninu Ka naabhu hari aꞌegravera
Saulus lole Lii Lolo Beꞌa egravetu kotaDamsik
19b Ka Saulus pea hari degravenge dhegraveuunu Lamatua Yesus pegraveri-pegraveri lodꞌoegravetu kota Damsik 20 Aa laꞌe asa dꞌaraegravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudika na peka degravenge si aku negravengu naldquoMi nanene paie Mema Yesus tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatuardquo
21 Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra malaa degravengebingu ropa ra tadegravengi Saulus padhailii segravemi egraveegravena Hegraveia ra papeka akuregravengu na ldquoNegravengu ka dhu pajꞌegravera dhegraveuunu Yesus egravetu Yerusalem sina maAa mamai ne segravena ka na kegravepe dhegraveuseꞌe ho negraveti asa kegravetu agama Yahudisegravera Na tasamia ka nerdquo
22 Te ngaa Saulus padhai lii taruuaku negravengu na ldquoYesus egraveegravena nukaDhegraveu dhuAma Lamatuamoa negraveti uruho pua Na mairdquo Saulus padhai liidegravenge dꞌegravelu-megraveu aa dꞌara adhu tokedhegraveu Yahudi segravera segi boe negravenguNegraveti egraveegravena ka aꞌegravera Saulus asa tabhakapai
23 Negravebhu boe ka dhegraveu Yahudi segraverasanunu ho neo pamadhe ne 24 Tengaa Saulus ae nare ngangee aaparegravengu egraveegravena dhu peka na ra matene megraveu-megraveda egravetu hegravebꞌa-hegravebꞌa tebhokota ho ra neo pamadhe ne 25 Ka ca
tegraveka hari dꞌara megraveda angalai Sauluspegraveri-pegraveri dhegraveu mai rare ne ka rapapuru ne egravetu dꞌara kadhari cue rekarasa liꞌu tebho kota Degravenge jꞌaraegraveegravena ka negravengu rai negraveti kota Damsik
Saulus laꞌe asa Yerusalem26 Egravele egraveegravena ka Saulus laꞌe asa
Yerusalem Dꞌai negravei ka na neo paꞌegravecidegravenge dhegraveu unu Lamatua YesusTe ngaa dhegraveu segravera madhaꞌu degravengenegravengu lula ra pangee na negravengudhoka sangaja di jꞌajꞌi dhegraveu parcayadhu madhutu Lamatua Yesus Egraveleegraveegravena na negravengu kabegraveli hari ho neokegravepe regravengu 27 Te ngaa dhegraveu egravecingara na Barnabas negravengu ka dhu negravetiSaulus ho patadhe mi dhegraveu pajuu-paleha Lamatua egravetu egraveegravena Na lolengaa dhu jꞌajꞌi mi dedha Saulus egravetutalora jꞌara Na peka na Saulusparaga le degravenge Lamatua Yesus kahegraveiAa Yesus padhai lii degravenge negravengukahegravei Na lolo kahegravei babani Sauluspadhai lii Jꞌara Mamuri LamatuaYesus mi dhegraveu Damsik segravera
28 Ropa ra tadegravengi rare Barnabaspeka segravemi egraveegravena heka ra segravemi rareSaulus kegravena Ka ra pea paꞌegraveci egravetukota Yerusalem Saulus bani lole LiiLolo Beꞌa Lamatua Yesus kahegravei sadꞌidegravenge dhegraveu cee egraveegravena ka Negravengumadhaꞌu boe 29 Na pakaregravei degravengepegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi dhu padhai liiYunani Te ngaa regravengu roꞌo boe segravemirare lii padhai lii negravengu Negraveti egraveegravenaka ra tenge jꞌara neo pamadhe ne30 Ropa dhegraveu unu Lamatua Yesus reꞌangangee karehe dhegraveu segravera hegraveia lasirare Saulus regraveti asa kota Kaisarea Dꞌainegravei ka ra pua ne legravepa asa kota naTarsus
31 Egravele egraveegravena ka dhegraveu unu LamatuaYesus egravetu propensi Yudea propensiGalilea degravenge propensi Samaria ma-muri degravenge mera-milu Regravengu asatabha ae Regravengu mamuri madhutudadꞌegravei Lamatua Ka Roh Lamatua dhuMola-Megraveci paꞌegravera dꞌara regravengu
Petrus puri-paꞌegravele dhegraveu mone egraveci egraveturae Lida
925 2 Korintus 1132-33
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 932 240 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 10732 Lodꞌo-lodꞌo segravera Petrus biasa
kako palegraveme asa mia-mia ho paꞌegraveradꞌara dhegraveu unu Lamatua segravera Calodꞌo ka na laꞌe ngadꞌo regravengu egravetu raeLida 33Egravetu negravei na paraga degravenge dhegraveumone egraveci ngara na Eneas Dhegraveu nekaruku aru tegraveu kegravena ka na kegravedꞌi nareheka negraveti era jꞌunu na
34 Hegraveia Petrus peka degravenge neaku negravengu na ldquoEneas Limuri neLamatua Yesus Kristus paꞌegravele egraveu Dekegravedꞌi ka Lalau paie era jꞌunu egraveurdquo
Nanene nare segravemi egraveegravena hegraveia nakegravedꞌi degravenge ka 35 Ropa ladhe regravedhiEneas egravele le dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rae Lidadegravenge rae Saron parcaya LamatuaYesus
Petrus pamamuri hari Tabita36 Lodꞌo egraveegravena dhegraveubhegraveni egraveci ngara
na Tabita pea degravetu degravenge nebhedhasi egravetu kota Yope (Madhutu liiYunani ra paroa bhegraveni ne ngara naDorkas Sasoa na lsquorusarsquo) Bhegraveni neparcaya Lamatua Yesus Tatao bhegravenine beꞌami dedha dhegraveu leo aa na temalaladhe dhegraveu jꞌegravera 37 Lodꞌo egraveegravenaTabita ne pegravedꞌa aae ka madhe Kadhegraveu padiu ne egravei Egravele egraveegravena ka ra pa-pake ne megravedha-papake ka ra pajꞌunune egravetu kama dedha 38 Lodꞌo egraveegravenadhegraveu se tadegravengi na Petrus egravetu raeLida dhu kajꞌegraveu negraveti kota Yope segravemikako haga na ele boe caꞌegraveta lodꞌo saKa ra pua dhegraveu dua lasi paroa Petruspeka na ldquoAma Jiꞌi manegravengi ama maiku lai-lai asa kota Yoperdquo
39 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena kaPetrus kegravedꞌi degravenge ka laꞌe madhuturegravengu Dꞌai negravei ka na maso taruu asadꞌara kama Tabita Egravetu dꞌara kamana pegravenu le degravenge bhegraveni balu dhu maitangi Bhegraveni balu segravera padꞌelo miPetrus kodho degravenge megravedha-papakeleo dhu Dorkas jꞌau hia regravengu lodꞌona mamuri era
40 Hegraveia Petrus pua si kalua negravetikama Ka na patitu urutuu ho namanegravengi-mangajꞌi Hegraveia na ladhe asadhegraveumadhe ne ka na padhai lii pekana ldquoTabita Kegravedꞌi kardquo Cagꞌagꞌa laa
Tabita bhoke musi madha na Ropaladhe negravedhi Petrus ka na kegravedꞌi mad-hegravedi 41 Hegraveia Petrus kegravepe kacui-aaina ho hia ne titu Ka Petrus paroabhegraveni balu segravera degravenge dhegraveu-dhegraveu leoegravetu egraveegravena ho na hia bhegraveni dhumamurihari ne asa regravengu
42 Ka lii lole ne dhegraveu lolo palegravemedꞌara kota Yope toke dꞌai dhegraveu aeparcaya Lamatua Yesus 43 Egravele egraveegravenaka Petrus pea pegraveri-pegraveri lodꞌo egravetu egravemudhegraveu egraveci ngara na Simon Dhegraveu neꞌetuka pamegraveu kaꞌuri badha
10Komedhaa sordadꞌu Roma ngara na
Kornelis paroa Petrus1 Lodꞌo egraveegravena abhu komedhaa sor-
dadꞌu Roma dhegraveu egraveci ngara na Kor-nelis Negravengu ne komedhaa negraveti sor-dadꞌu cangasu dhegraveu Regravengu mai negravetikajꞌegraveu negraveti rai Italia ka ra pea egravetukota Kaisarea 2Negravengu degravenge isi egravemuna dꞌegravei padegravetu degravenge Ama LamatuaTe ngaa ae ka dhegraveu Roma leo segravemi boeegraveegravena Negravengu biasa soru-bara dhegraveujꞌegravera aa na majꞌegraveni sabajꞌa mi AmaLamatua
3 Ca lodꞌo hari pe dꞌara hake tegravelunihia sa na abhu tanila Na ladhenegravedhi iia-iia ana pajuu Ama Lamatuaegraveci puru mai negraveti sorga ka na paroane peka na ldquoKornelisrdquo
4 Ropa Kornelis ladhe negravedhi anapajuu negraveti sorga ka na madhaꞌu titukegravena Hegraveia na karegravei aku negravengu naldquoTasamia amardquo
Ka ana pajuune dhaa na ldquoLamatuatadegravengi le lii manegravengi-mangajꞌi egraveu aaNa neꞌa le dꞌara hua iia egraveu mi dedhadhegraveu leo Ka Na sanegravedꞌe egraveu 5 Depua dhegraveu lasi asa kota Yope ho paroaregraveti dhegraveu egraveci ngara na Simon Petrus6Dhegraveu egraveegravenamanubha egravetu egravemucue egravetusebhe dhasi unu Simon tuka pamegraveukaꞌuri badhardquo
7 Ropa ana pajuu negraveti sorga netegraveke eele Kornelis ka na paroa anasabꞌa na dhegraveu dua degravenge sordadꞌu egravecidhu dꞌegravei padegravetu degravenge Lamatua kahegravei
936 Ngara bhegraveni ne dua te ngaa sasoa negravengu egraveci Tabita lii Aram sasoa na lsquorusarsquo Dorkas lii Yunanisasoa na lsquorusarsquo kahegravei
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 108 241 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 10288 Kornelis lolo aaꞌi ngaa dhu negravengunegravedhi egraveegravena ka na pua si lasi asa kotaYope
Petrus laꞌe paraga degravenge Kornelis9 Ka asa begraveli egraveegravena pe dꞌara lodꞌo
titu mera sa dhegraveu paleha negraveti Ko-rnelis segravera oe dꞌai le Yope Lodꞌoegraveegravena Petrus caꞌe laꞌe neo manegravengi-mangajꞌi asa kalaga dedha egravemu Si-mon
10 Ropa na manegravengi-mangajꞌi narasa manganga Na mate dhegraveulalau ngangaꞌa-nginu Ropa negravengumanegravengi-mangajꞌi era na abhu tanilakahegravei 11Na negravedhi segravemi liru bhoka Kahahegravela-koi bhegravela aae ca begravela purumaidhu egraveki re suu-suu egravepa na 12Egravetu dꞌarahahegravela-koi egraveegravena negravengu ladhe negravedhirupa-rupa badha nuka badha ai egravepabadha rodꞌo-kakara degravenge rupa-rupamanu-bhui kahegravei
13 Hegraveia na tadegravengi lii egraveci pua neldquoPetrus Kegravedꞌi ka Kegravejꞌi badha se homuꞌardquo
14 Te ngaa Petrus dhaa aku negravenguna ldquoBisa boe Ama Baku segravemi egraveegravenaTe jaꞌa kuꞌa kegravedhi megraveka sisi badhasegravemi seꞌe Jiꞌi dhegraveu Yahudi luri sisibadha seꞌe aaꞌi-aaꞌi rardquo
15 Te ngaa lii ne bꞌala hari pekana ldquoLadhe Ama Lamatua pekamegravedhangaa dhu megraveu egraveu baku peka kajꞌalurdquo16 Hahegravela-koi egraveegravena cegraveu tegravelu hari egraveleegraveegravena ka caꞌe hari asa dedha-liru laꞌe
17 Hegraveia Petrus pajiko laꞌe-mai sasoatanila deo na Kabegravedhi laa ana palehaKornelis segravera dꞌai madha egravemu SimonRa titu egravetu hegravebꞌa egravemu 18 Ka ra liipeka na ldquoJiꞌi tenge dhegraveu egraveci dhumanubha egravetu egravemu neꞌe Ngara naSimon Petrus Ele boe ama tadhedordquo
19 Ropa Petrus pajiko sasoa tanilana era Ka Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci peka degravenge ne ldquoPetrus Dhegraveumate egraveu kahaha si 20Depuruho lamuka degravenge si Egraveu baku mage-mage iaka Masi ka adꞌa Yahudi ajꞌa na dhegraveuYahudi hudꞌi madenge degravenge dhegraveuleo te ngaa egraveu baku madenge degravenge
regravengu lula Jaꞌa ka dhu pua regravengu mairare egraveurdquo 21Ka Petrus puru laꞌe paragadegravenge dhegraveu segravera Hegraveia na peka akunegravenguna ldquoJaꞌa neꞌe ka dhumiu tengeDe miu parluu ngaardquo
22 Ka ra dhaa aku regravengu naldquoKomedhaa sordadꞌu Roma egraveci pua jiꞌimai asa neꞌe Negravengu egraveegravena komedhaanegraveti cangasu sordadꞌu Dhegraveu ne dꞌaramola aa na dꞌegravei padegravetu degravenge AmaLamatua Dhegraveu Yahudi ae dhu reꞌale babeꞌa dhegraveu neꞌe Medꞌa na hekaanapajuuAmaLamatuapurumai negravetisorga ho pua lamatua jiꞌi manegravengi egraveulamu asa egravemu na ho na neo naneneunu na negraveti egraveurdquo
23 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravenahegraveia Petrus manegravengi regravengu ho jꞌunutaha megraveda ne egravetu egraveegravena Begraveli madꞌaeegraveegravena ra pakegravedꞌi lasi palere DhegraveuunuLamatua Yesus pegraveri-pegraveri negraveti Yopelasi kahegravei
24 Megraveda egraveegravena regravengu jꞌunu egravetujꞌara Begraveli egraveegravena heka regravengu dꞌai kotaKaisarea kegravena Ropa regravengu dꞌai Kor-nelis matemema regravengu Na pakabokonare le aꞌari na degravenge mone-aangaangalai na egravetu egravemu negravengu 25 RopaPetrus dꞌai hegravebꞌa egravemu Kornelis maisoru ne ka madhegravedi patitu kegravetu uru-tuu egravetu haga Petrus ho na pahaha iisi26 Te ngaa Petrus pakegravedꞌi ne peka naldquoAma Baku segravemi egraveegravena Baku pahahaiisi mi jaꞌa Te jaꞌa ne dhegraveu rai-hahasama segravemi egraveu kahegraveirdquo
27 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravenaKornelis kegravedꞌi titu degravenge Ka dua rapadhai lii kako lasi asa dꞌara egravemuDꞌai dꞌara egravemu Petrus negravedhi dhegraveu aepakaboko mate negravengu 28 Na ladhepalegraveme dhegraveu segravera ka na padhai liipeka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi mi Miu meꞌamema adꞌa jiꞌi dhegraveu Yahudi Madhutuadꞌa jiꞌi na jiꞌi bisa boe paꞌegraveci degravengedhegraveu leo Ngaa hari maso asa dꞌaraegravemu ra TengaaAmaLamatuapadꞌelole degravenge jaꞌa ladhe megravedha ngaa dhuNegravengu peka namegraveu jaꞌa baku peka namegravedha egraveegravena kajꞌalu De limuri ne jaꞌa
1019 Sasuri lii Yunani pegraveri-pegraveri peka na lsquodhegraveu tegravelursquo dhu mai Sasuri leo egraveci peka na dhoka lsquodhegraveuduarsquo dhu mai Te ngaa sasuri ae ka dhu ale boe dhegraveu pegraveri dhu mai tenge Petrus
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1029242Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1045madenge heka degravenge dhegraveu leo Jaꞌahudꞌi tao dhegraveu leo sama segravemi aꞌari jaꞌakahegravei 29Negraveti egraveegravena ka lodꞌo miu lamiparoa ka jaꞌa mai degravenge Jaꞌa pamataheka lula Lamatua pekanare le degravengejaꞌa segravemi egraveegravena Miu peka ku laa Miuparluu ngaa negraveti jaꞌardquo
30 Hegraveia Kornelis lole aaꞌi megraveu-megraveuaku negravengu na ldquoEgravepa lodꞌo dhu laꞌeegraveegravena ropa lodꞌo nihia jaꞌa manegravengi-mangajꞌi egravetu egravemu jaꞌa Cagꞌagꞌa laadhegraveu mone egraveci titu egravetu madha jaꞌaMegravedha-papake na heo loa-loa 31 Kana paroa jaꞌa aku negravengu na lsquoKor-nelis Lamatua tadegravengi le lii manegravengiegraveu aa Na neꞌa le dꞌara hua iia egraveumi dedha dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra 32 Delodꞌo neꞌe pua dhegraveu lasi rare dhegraveuegraveci asa kota Yope Ngara na SimonPetrus Negravengu manubha egravetu egravemu cueegravetu sebhe dhasi egravetu egravemu tuka pamegraveukaꞌuri badha Ngara na Simon kahegraveirsquo33 Negraveti egraveegravena ka jaꞌa pua dhegraveu dhiurare ama Jiꞌi manegravengi makasi ae lulaamamai degravenge ropa tadegravengi lii paroajiꞌi Negraveti egraveegravena ka jiꞌi pakaboko egravetuneꞌe ho neo nanene ngaa dhu AmaLamatua pua ama peka degravenge jiꞌirdquo
Petrus lole Jꞌara Mamuri LamatuaYesus hia dhegraveu Yahudi boe
34 Hegraveia Petrus padhai lii peka naldquoLimuri ne jaꞌa heka keꞌa kegravena naegravetu madha Ama Lamatua dhegraveu rai-haha sama egraveci egraveegravena ka Lamatualadhe boe regravehu mia ka dhegraveu Yahudiaa mia ka dhegraveu leo 35Dhegraveumia dhudꞌara mola dhu majꞌegraveni manegravengi-mangajꞌi mi Lamatua aa madhutudadꞌegravei Negravengu regravengu segravera pakarejꞌedꞌara Na 36 De miu meꞌa ngaa dhuLamatua peka le degravenge jiꞌi dhegraveu Is-raꞌel peka na Negravengu pua le Kris-tus nuka Yesus Ka Yesus madheho padame dhegraveu rai-haha degravenge AmaLamatua Aa Negravengu jꞌajꞌi Kegravetu midhegraveu aaꞌi-aaꞌi
37Miu tadegravengi kahegravei ngaa dhu jꞌajꞌile egravetu palegraveme propensi Yudea Lii loleegraveegravena mulai negraveti Yohanis tuka saranidhegraveu ajꞌa dhegraveu ho ra ele-hoꞌa negraveti
sasala-sasigo regravengu Aa regravengu hudꞌiabhu sarani kahegravei segravena ka jꞌajꞌi tadhapeka na regravengu pabeꞌa le degravenge AmaLamatua 38Egravele egraveegravena ka AmaLamatuahia Roh Na dhu Mola-Megraveci mi Yesusdhegraveu Nasaret Lamatua hia koasa Nami Yesus kahegravei Ka Yesus maso-kaluarae-rae tao jꞌara beꞌa mi dhegraveu-dhegraveuAa Na puri-paꞌegravele dhegraveu dhu dhegraveu aaenidhu pajꞌegravera si Na tao segravemi egraveegravenalula Ama Lamatua sama-sama degravengeNe taruu 39 Te jiꞌi seꞌe ka dhu ladhengegravedhi unumi ngaa dhu Na sabꞌa egravetukota Yerusalem aa palegraveme kabaraiYahudi
Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa dhegraveupaku pamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha 40 Negravengu madhe tareꞌa tengaa asa camegravedꞌa Ama Lamatua pa-mamuri hari Ne KaNa padꞌelo iisi Naho dhegraveu regravedhi segravena ka ra reꞌa Negravengumamuri hari tareꞌa-reꞌa le 41 Te ngaadhegraveu ae cahagꞌe dhu regravedhi boe Nedhoka jiꞌi di Lodꞌo Negravengu mamurihari le jiꞌi biasa ngaꞌa-nginu degravengeNe Ama Lamatua pajꞌujꞌu jiꞌi ho laꞌalole palegraveme Lii Lolo Beꞌa Yesus midhegraveu ae egravetu mia-mia
42 Aa Lamatua ka dhu pua jiꞌi laꞌalole peka pasaraa mi dhegraveu lula-negravetiDhegraveu dhu Na pajꞌujꞌu negraveti uru ka mainuka Yesus Aa Lamatua dedꞌe Nejꞌajꞌi Dhegraveu Jꞌue Lii Langu ho pamaꞌegravetena cee ka dhu bisa mamuri taruudegravenge Ama Lamatua aa cee aadꞌoYesus egraveegravena ka dhu jꞌue lii dhegraveu dhumadhe le degravenge dhegraveu dhu mamuriera 43 Negraveti uru ka mai dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua aaꞌi-aaꞌi ra lolele Yesus peka na dhegraveu cee dhu par-caya Negravengu na Ama Lamatua segraveminare si aa saku eele sasala-sasigoregravengu kahegraveirdquo
Dhegraveu Yahudi boe abhu Roh AmaLamatua dhu Mola-Megraveci
44 Lodꞌo Petrus padhai lii naremegraveka cagꞌagꞌa laa Roh Lamatua dhuMola-Megraveci maso asa dꞌara dhegraveu seꞌeaaꞌi-aaꞌi ra dhu nanene lii padhai liina 45 Egravetu egraveegravena abhu kahegravei dhegraveuYahudi angalai Petrus dhu mai palere
1034 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1017
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1046243Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1116degravenge ne negraveti kota Yope asa egravemu Ko-rnelis egravetu kota Kaisarea Ropa regravenguregravedhi dhegraveu ae segravera abhu Roh AmaLamatua ka ramalaa lula regravengu hekareꞌa kegravena na Lamatua hia Roh Nami dhegraveu Yahudi boe kahegravei 46 Regravengutadegravengi dhegraveu egravetu dꞌara egravemu Kornelissegravera padhai lii pake lii dhu baka-leo Aa ra koa-kio kolongara AmaLamatua
Hegraveia Petrus padhai lii peka na47 ldquoMiu megravedhi unu mi Dhegraveu seꞌe sesegravemi rare le Roh Lamatua egraveci egraveegravenaka degravenge egravedhi kahegravei De mai kasegravena ka egravedhi sarani si Dhegraveu egraveci sadhu bisa heka taha regravengurdquo 48 HegraveiaPetrus pua si ho sarani Kornelis degravengedhegraveu egravetu segravera sa ho ra jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua Yesus Ka ramanegravengi Petruspea degravenge regravengu pegraveri-pegraveri lodꞌo hariEgravele egraveegravena ka heka ra hia ne legravepa asaYerusalem
11Petrus siri iisi na lula na sarani dhegraveu
Yahudi boe1 Petrus dhae legravepa megraveka te ngaa
dhegraveu pajuu-paleha Yesus degravenge dhegraveuparcaya Yesus dhu leo segravera dhupea egravetu Yerusalem tadegravengi rare lepeka na dhegraveu Yahudi boe segravemi rarele Lii Lole Beꞌa Lamatua 2 RopaPetrus dꞌai kota Yerusalem dhegraveu negravetipartei Yahudi dhuparcayaYesusmaipasala ne 3 peka na ldquoWeh Egraveu taosamia kegravena Egraveu meꞌa adꞌa-tatao egravedhido aadꞌo Egraveu ne bani titu kegravena masoasa dꞌara egravemu dhegraveu leo Aa egraveu muꞌa-minu degravenge regravengu kahegravei Baku taosegravemi egraveegravena te regravengu madhutu megravekaadꞌa suna egravedhi Egravedhi bisa boe paꞌegravecidegravenge regravengu segraverardquo
4 Hegraveia Petrus lole aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌile peka na 5ldquoLodꞌo jaꞌa egravetu kota Yopejaꞌa laku sabajꞌa ka jaꞌa abhu tanilaJaꞌa kegravedhi liru bhoka ka hahegravela-koibhegravela aae ca begravela dhu egraveki re suu-suuegravepa na puru mai asa jaꞌa 6 Ropa jaꞌapatigi asa dꞌara hahegravela-koi egraveegravena jaꞌa
kegravedhi rupa-rupabadha nuka badha aiegravepa badha rodꞌo-kakara degravenge rupa-rupa manu-bhui kahegravei Badha seꞌe sedhu egravedhi dhegraveu Yahudi luri 7Hegraveia jaꞌatadegravengi lii egraveci pua peka na lsquoPetrusKegravedꞌi ka Kegravejꞌi badha se ho muꞌarsquo
8 Te ngaa jaꞌa dhaa peka na lsquoBisaboe Ama Baku segravemi egraveegravena Te jaꞌakuꞌa kegravedhi megraveka sisi badha segravemi seꞌeDhegraveu Yahudi luri sisi badha seꞌe aaꞌi-aaꞌi rarsquo
9 Te ngaa lii ne bꞌala hari pekana lsquoLadhe Ama Lamatua peka megravedhangaa dhu megraveu egraveu baku peka na ka-jꞌalursquo
10 Jaꞌa kegravedhi hahegravela-koi egraveegravena cegraveupadhutu tegravelu hari ka caꞌe hari asadedha-liru laꞌe
11 Lodꞌo egraveegravena kahegravei dhegraveu tegravelu dꞌaiegravemudhu jaꞌa pea Regravengunegraveti Kaisareamai tenge jaꞌa 12 Hegraveia Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci peka degravenge jaꞌa akunegravengu na lsquoPuru ho lamu ka degravengedhegraveu segravera Egraveu baku mage-mage ia kaEgraveu baku madenge degravenge regravengursquo Kaaꞌari egravedhi dhegraveu egravena palere degravenge jaꞌakahegravei asa Kaisarea Egravetu egraveegravena jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi maso asa dꞌara egravemu komedhaasordadꞌu Roma 13 Na lolo peka napegraveri-pegraveri lodꞌo dhu laꞌe egraveegravena negravengunegravedhi ana pajuu Lamatua puru negravetisorga titu egravetu dꞌara egravemu na Ka napeka aku negravengu na lsquoPua dhegraveu lasi asakota Yope ho paroa megraveti dhegraveu egravecingara na Simon Petrus 14 Segravena kadhegraveu egraveegravena ka dhu padꞌelo mi dedhaegraveu degravenge isi egravemu egraveu aaꞌi-aaꞌi ra jꞌaraLamatua dhu hia miu mamuri degravengesaku eele sasala-sasigo miu segraverarsquo
15 Negraveti egraveegravena ka jaꞌa padꞌelo JꞌaraMamuri Lamatua mi dedha regravengu Karegravengu abhu degravenge ka Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci sama segravemi egravedhi abhuca hari na 16 Ropa jaꞌa kegravedhi regravenguabhu Roh Lamatua kahegravei ka jaꞌasanegravedꞌe lii padhai lii Lamatua Yesusuru egraveegravena dhu peka na lsquoYohanissarani dhegraveu pake dhoka egravei di te ngaaladhe miu mate hari pegraveri-pegraveri lodꞌo
112 Ladhe dhegraveu Yahudi boe neo madhutu Yesus dhegraveu negraveti partei agama ne peka na regravengu hudꞌisuna ku madhutu adꞌa Yahudi Aa regravengu hudꞌi madhutu aaꞌi ku atora agama Yahudi dhu leo segravera kahegravei
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1117244Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1130egraveegravena na Lamatua neo tao dhu ka-pai risi eele hia miu Nuka Na hiamiu Roh Na dhu Mola-Megravecirsquo 17 TeLamatua unu Na ka dhu hia Roh Nami dedha dhegraveu leo segravera sama segravemiNa pala-bagi mi egravedhi se De madhutudadꞌegravei miu jaꞌa hudꞌi palabꞌa degravengeAma Lamatua do tasamia De jaꞌapeka ngaa harirdquo
18 Ropa tadegravengi rare Petrus siri iisina segravemi egraveegravena ka regravengu pasala hekane Hegraveia ra koa-kio Ama Lamatuapeka na ldquoIra ii Nia kahegravei ngaLamatua bhoke le jꞌara hia dhegraveu leoho ra tegraveke eele jꞌara mamuri regravengudhu sala ho Lamatua saku eele sasala-sasigo regravengu Segravena ka regravengu abhumamuri taruu degravenge Nerdquo
Dhegraveu unu Lamatua Yesus pajꞌala asamia-mia Cahagꞌe pakaboko hari egravetu kotaAntiokia
19 Uru egraveegravena lodꞌo ra pamadherare Stefanus ka ra pajꞌegravera dhegraveu unuYesus Negraveti egraveegravena ka dhegraveu seꞌe raipajꞌala asa mia-mia Cahagꞌe rai asapropensi Finisia Cahagꞌe rai asa puluSiprus aa cahagꞌe hari rai dꞌai kotaAntiokia egravetu propensi Siria Dhegraveudhu rai segravera lole taruu Lii Lolo BeꞌaLamatua Yesus asa mia-mia Te ngaara lole dhoka degravenge dhegraveu Yahudiregravengu segravera Ra lole boe degravenge dhegraveuleo
20 Te ngaa abhu kahegravei dhegraveu unuLamatua dhu mai negraveti pulu Siprusdegravenge kota Kirene Regravengu cahagꞌerai taruu lasi asa kota Antiokia egravetupropensi Siria Regravengu seꞌe ka dhu loleLii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus hia dhegraveuYahudi boe egravetu era egraveegravena 21 Lamatuahia si koasa Na negraveti egraveegravena ka dhegraveu aetitu kegravena parcaya Lamatua Yesus
22-24 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu unu LamatuaYesus egravetu Yerusalem tadegravengi nadhegraveu leo egravetu kota Antiokia parcayaYesus kahegravei Ka ra pua Barnabas laꞌeladhe si egravetu negravei Barnabas ne dhegraveudꞌara beꞌa aa parcaya tareꞌa-reꞌa Ama
Lamatua Aa Roh Lamatua degravengenegravengu kahegravei
Ropa negravengu dꞌai negravei na negravedhitareꞌa Ama Lamatua sabꞌa egravetu dꞌaramamuri dhegraveu leo segravera Ka dꞌara negravengukarejꞌe Ka na paꞌegravera dꞌara regravengusegravena ka regravengu madhutu taruu JꞌaraMamuri Lamatua degravenge tareꞌa-reꞌaDegravenge jꞌara neꞌe dhegraveu unu Lamatuaegravetu egraveegravena asa tabha ae
25 Egravele egraveegravena ka Barnabas laꞌe tengeSaulus asa kota Tarsus 26 Lodꞌoparaga degravenge ne ka na pamakoSaulus ho lasi pea egravetu Antiokia Kadua ra pea egravetu negravei ca tegraveu paꞌegravecidegravenge dhegraveu unu Lamatua segravera Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu dua ra ajꞌa-nori JꞌaraMamuri Lamatua Yesus mi dhegraveu ae(Egravetu kota Antiokia neꞌe ka dhegraveu mu-lai pangare dhegraveu parcaya LamatuaYesus lsquodhegraveu Kristenrsquo)dagger
27 Lodꞌo regravengu dua ra pea egravetu An-tiokia era pegraveri-pegraveri dhegraveu mai negravetiYerusalem Ama Lamatua tema lepake dhegraveu seꞌe ho regraveti lii padhai Na28 Negraveti regravengu se dhegraveu egraveci ngara naAgabus Roh Lamatua peka degravengene aku negravengu na ldquoBegraveli-camegravedꞌa abhulodꞌo manganga-madꞌegraveu legraveke palegravemetoke dꞌai suu-suu rai-hahardquo Hegraveialaꞌe peka hari degravenge dhegraveu-dhegraveu (Liidhu na padhai na mema jꞌajꞌi tareꞌalodꞌo dhegraveu aae kapai risi egravetu Romangara na Klaudius negravedꞌu paredha Raparoa dhegraveu aae kapai risi ne Keser)29 Ropa tadegravengi rare lii Agabus nedhegraveu unu Lamatua Yesus egravetu Antiokiasegravera rare lii egraveci ho paꞌoru doi segravena kara hia mi aꞌari dhu parcaya LamatuaYesus dhu abhu jꞌajꞌegravera egravetu propensiYudea Egraveci-egraveci hia madhutu aꞌabhura 30 Ropa ra paꞌoru rare ka ra puaBarnabas degravenge Saulus regraveti doi segraveraasa dhegraveu jꞌegravera segravei
12Ra pamadhe Yakobis ra pamaso
Petrus asa dꞌara begravedho aa dhegraveu parcaya 1116 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 15 1119 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 81-4dagger 1126 Lii lsquoKristenrsquo kapua negraveti lii lsquoKristusrsquo Sasoa na lsquodhegraveu madhutu Kristusrsquo Kristus sasoa na lsquoDhegraveuMola-Megraveci dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uru kamairsquo 1128 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2110
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 121 245 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1217Lamatua Yesus sabajꞌa
1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aae Herodesmulai pajꞌegravera dhegraveu unu LamatuaYesus cahagꞌe 2 Negravengu paredhadhegraveu lasi pare pamadhe Yakobis pakesamala Yakobis ne aꞌa Yohanis3 Ropa Herodes neꞌa na dꞌaradhegraveu kapai Yahudi segravera karejꞌe negravetimamadhe Yakobis ka asa na hinoLegraveke lodꞌo hua iia dhegraveu Yahudi dhura pangare na Pesta Roti dhu PakeBoe Ragidagger ka na pua dhegraveu lasi kegravepePetrus 4 Kegravepe rare ne ka ra pamasoasa dꞌara begravedho Ka ra pua sordadꞌuegravepa kabokoho jꞌaga Petrus pagati-gatimegraveu-megraveda Ca kaboko sordadꞌu egraveegravenadhegraveu egravepa Ladhe egravele lodꞌo hua iiaheka Herodes neo pamaꞌegravete lii Petrusegravetumadha dhegraveu ae 5Lodꞌo ra pamasoPetrus asa dꞌara begravedho dhegraveu unuLamatua Yesus segravera sabajꞌa maꞌegraveteboe manegravengi ho Lamatua ladhe-leruPetrus
Lamatua pakalua Petrus negraveti dꞌarabegravedho
6 Begraveli egraveegravena Herodes neo pamaꞌegravetelii langu Petrus egravetu madha dhegraveu aeTe ngaamegraveda egraveegravena ra egraveki Petrus pakerate dua egravetu dꞌara egravemu begravedho Najꞌunu egravetu talora sordadꞌu dhegraveu duaAa sordadꞌu leo segravera jꞌaga egravetu hegravebꞌababegravedho
7 Cagꞌagꞌa laa ana pajuu Lamatuanegraveti sorga mai titu egravetu egraveegravena Ka dꞌarakama na saraa bia Hegraveia ana pajuuegraveegravena paregravei Petrus peka na ldquoPetrusKegravedꞌi megraverirdquo Kacaꞌa laa rate begravesisegravera bhoke eele unu na negraveti kacui-aaiPetrus 8 Ka ana pajuu egraveegravena pua nepeka na ldquoPake kodho degravenge salapaegraveurdquo Pake nare ka ana pajuu egraveegravenapeka hari aku negravengu na ldquoPake kodholiꞌu egraveu ho mai madhutu jaꞌardquo
9 Hegraveia Petrus madhutu ana pajuune lasi asa liꞌu Petrus ngee na negravengunii di Te ngaa mema jꞌajꞌi tareꞌa10 Ropa regravengu seli eele era jꞌaga par-tama degravenge ka dua hegraveia regravengu dꞌai
hegravebꞌa babegravedho begravesi Babegravedho egraveegravenabhoke unu na ka dua ra kalua mad-hutu ka jꞌara asa dꞌara kota Cagꞌagꞌalaa ana pajuu Lamatua ne ele ka tegravekeeele Petrus mesa na egravetu era egraveegravena
11 Ropa ana pajuu ne ele hegraveiaPetrus heka maseꞌa kegravena Ka na ngeeaku negravengu na ldquoMema tareꞌa Jaꞌaheka keꞌa kegravena Lamatua pua anapajuu Na mai ho patalale eele jaꞌanegraveti kacui-aai Herodes Lamatua taojꞌara neꞌe segravena ka kahadhu karehedhegraveu Yahudi segravera legraveke boe jaꞌardquo
12 Egravele egraveegravena ka Petrus laꞌe asa egravemuMaria Maria ne ina Yohanis Ngaraleo Yohanis ne Markus Egravetu egravemuegraveegravena dhegraveu ae pakaboko ho saba-jꞌa manegravengi Ama Lamatua ladhe-leruPetrus egravetu dꞌara lii langu egraveegravena 13RopaPetrus dꞌai madha hegravebꞌa oka egravemuegraveegravena ka na paroa degravenge dꞌeu hegravebꞌaoka Ka ana bhegraveni sabꞌa egraveci ngara naRode neo neꞌa dhegraveu cee ka dhu mai14Ropa na tadegravengi lii Petrus na tadhedegravenge Na karejꞌe bia Ka rai asa dꞌaraegravemu laꞌe peka degravenge dhegraveu egravetu segraveraaku negravengu na ldquoNanene ku Petrusnuka liꞌurdquo Te ngaa lula negravengu binguka na bhegravelu eele bhoke hegravebꞌa oka hiaPetrus
15 Te ngaa dhegraveu ae segravera dhaa pekana ldquoAadꞌo sina ma Baku palekordquo
Te ngaa bhegraveni ne peka hari akunegravengu na ldquoTareꞌa Egraveegravena lii PetrusNuka liꞌu negraveirdquo
Ka dhegraveu seꞌe legraveka boe aku regravenguna ldquoEle boe dhegraveu negravei ana pajuuLamatua negraveti sorga dhu mai mad-henge Petrusrdquo
16 Regravengu patule-pajuku taruu tengaa Petrus loe boe paroa toke lasibhoke hegravebꞌa oka hia ne Ropa rabhoke rare ka regravengu malaa lulaPetrus tareꞌa-reꞌa di 17 Hegraveia na hiatadha degravenge kacui-aai na segravena karegravengu mau-mau Ka na lole tasa meramia Ama Lamatua kalua eele negravengunegraveti dꞌara egravemu begravedho Hegraveia na pua si
121 Dhegraveu aae Herodes ne ngara na Herodes Agripa Baki na ngara na Herodes Kapai Risi HerodesKapai Risi ne ka dhu hia paredha ho pamadhe ana iiki-ana iiki lodꞌo ina Maria nara iisi Lamatua Yesusegravetu rae Betlehem dagger 123 Lodꞌo hua iia ne padegravetu degravenge lodꞌo hua iia Paska 125 Kalua negravetiMasir 121-27