abha policy-2012.pdf · 2019. 4. 18. · title: abha author: jonmmx 2000 created date: 5/2/2012...
Post on 28-Aug-2020
6 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
cfk"lt{ gLlt, @)^(
-Supply Policy, 2012_
jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno
-ahf/ cg'udg, cfk"lt{ Joj:yfkg tyf ;+:yfg zfvf_
l;+xb/af/
2
cfk"lt{ gLlt, @)^(
Supply Policy – 2012
1. k[i7e"ld
j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{ aLrdf cGof]Gofl>t ;DaGw /x]sf] x'G5 . j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{aLrsf]
;Gt'ng k|efjsf/L tyf Jojl:yt ug{ ljutdf ePsf k|of; tyf ljBdfg Joj:yfn] ;do ;fk]If¿kdf ck]lIft
k|ltkmn lbg;s]sf] 5}g . Psflt/ v'nf / k|lt:kwf{Tds cy{tGqdf cfk"lt{ Joj:yfkg If]q lbgfg'lbg lj:t[t, hl6n /
r'gf}tLk"0f{ aGb} uO/x]sf] 5 eg] csf]{lt/ ;du| cfk"lt{ If]qsf] Joj:yfkg, lgodg / k|zf;gsf] nflu xfn;Dd
PsLs[t gLltut Joj:yf gePsf]n] ;dGjofTds 9Ën] sfo{qmd ;+rfng ug{ sl7gfO{ eO/x]sf] 5 . o;} k[i7e"lddf
cGt/f{li6«o l;4fGt tyf Jojxf/nfO{ b[li6ut ub}{ d'n'ssf] cfk"lt{ k|0ffnL tyf ljBdfg ;+/rgfdf ;dofg's"n
kl/jt{g u/L ljBdfg kl/j]zdf ljutdf ePsf sdL sdhf]/LnfO{ ;RofpFb} b]z / hgtfsf] ck]Iff cg';f/
;dli6ut ;fdflhs, cfly{s, Joj;flos tyf ;fj{hlgs ;]jf k|jfxdf ;sf/fTds tyf lbuf] kl/jt{g ug]{ clek|fon]
cfk"lt{ gLlt, @)^* hf/L ul/Psf] 5 . of] gLltn] d'n'ssf] ;du| cfk"lt{ If]qnfO{ plrt ¿kdf Joj:yfkg ug{ dfu{
lgb]{zssf] e"ldsf v]Ng] ck]Iff lnPsf] 5 . o; gLltsf] dfWodaf6 pkef]Qmfx¿nfO{ cTofjZos j:t' tyf ;]jf s'g}
cj/f]wlagf :j:y k|lt:kwf{sf cfwf/df, kof{Kt, ;xh, ;'ne / u'0f:t/Lo ¿kdf pknAw u/fpg] ;DaGwdf gLltut
tyf ;+:yfut ;'wf/ sfo{nfO{ cl3 a9fpg cfwf/ k|fKt x'g'sf ;fy} ;dli6ut cfk"lt{If]qsf] k|zf;g, Joj:yfkg tyf
lgodgsf] nflu lbzfaf]w ;d]t x'g] ljZjf; /flvPsf] 5 .
2. ljutsf k|of;x¿
jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnosf] :jLs[t sfo{If]q tyf ljifout lhDd]jf/L cg';f/ cfk"lt{ Joj:yfkg;Fu ;DalGwt
sfo{x¿ ug{ dGqfnodf k|zf;g, ;+:yfg cfk"lt{ dxfzfvf tyf Pp6f 5'§} ahf/ cg'udg, cfk"lt{ Joj:yfkg tyf
;+:yfg zfvfsf] ¿kdf ;+:yfut ;+/rgfsf] Joj:yf 5 . ;fy}, cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;/n, ;an, ;Ifd tyf
k|efjsf/L agfpg ;do–;dodf s]Gb|b]lv :yfgLo:t/;Dd ljleGg ;ldlt jf o:t} :j¿ksf ljleGg ;+:yfut
;+oGqx¿sf] Joj:yf x'Fb} cfO/x]sf] 5 .
b]zdf pkef]Uo j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{nfO{ plrt Aoj:yfkg ug{ ljz]if s'g} gLlt, sfg"g tyf 7f]; ;+oGq geP
tfklg ljutdf ;/sf/n] cfjZos ;]jf ;+rfng P]g, @)!$, cfjZos kbfy{ lgoGq0f P]g, @)!&, k]6]06 l8hfOg /
6«]8dfs{ P]g, @)@@, vfB P]g, @)@#, :6]088{ gfk / tf}n P]g, @)@%, :yfgLo k|zf;g P]g, @)@*, sfnf]ahf/ tyf
s]xL cGo ;fdflhs ck/fw tyf ;hfo P]g, @)#@, cf}ifwL P]g, @)#%, g]kfn u'0f:t/ P]g, @)#&, g]kfn u'0f:t/
k|df0f lrXg P]g, @)#&, sL6gfzs ljiffbL P]g, @)$&, pkef]Qmf ;+/If0f P]g, @)%$, k|lt:kwf{ k|j4{g tyf ahf/
;+/If0f P]g, @)^#, cflb h:tf cfk"lt{ If]q;Fu ;DalGwt sfg"gx¿sf] Joj:yf / ljleGg sfo{sf/L, k|zf;lgs tyf
Goflos lg0f{o / lgb]{zgx¿af6 cfk"lt{ k|0ffnLnfO{ ;xh / r':t agfpg k|of; x'b} cfPsf] b]lvG5 .
3
ljutdf ;/sf/n] v'nf ahf/ tyf pbf/Ls/0fsf] cjwf/0ffnfO{ ;d]t cfTd;ft ub}{ cfk"lt{ Joj:yfkgnfO{ cufl8
a9fPsf] kfOG5 eg] b]zsf u/La, lgd'vf, b'u{d tyf ;+s6u|:t If]qsf hgtfnfO{ cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf]
;xh pknAwtf tyf kx'Fr a9fpg / hgtfsf] cfwf/e"t cfjZostfnfO{ ;Daf]wg ug{ klg ljleGg k|of; ub}{
cfPsf] b]lvG5 . g]kfn ;/sf/n] ljleGg sfg"g, cfjlws of]hgf, gLlt tyf sfo{qmd Pj+ ;do–;dosf] ah]6
jQmJodfk{mt klg cTofjZos pkef]Uo j:t' jf ;]jf cfd gful/snfO{ ;xh, ;'ne / u'0f:t/Lo ¿kdf pknAw
u/fpg, cefju|:t, lk5l8Psf b'u{d / cfsl:ds k|sf]k kLl8t If]qdf pkef]Uo ;fdu|Lsf] aGbf]j:t ldnfpg tyf
pTkfbs / pkef]QmfaLr pTkflbt j:t' Pj+ ;]jfsf] k|jfxnfO{ lglj{£g kfg{ k"jf{wf/ lgdf{0f u/L ;DalGwt ;fj{hlgs
;+:yfgx¿sf] ;+rfng, Joj:yfkg ldnfO{ cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;'lglZrt, Jojl:yt tyf k|efjsf/L agfpg lg/Gt/
k|of; ub}{ cfPsf] b]lvG5 . o;sf ;fy} /fHosf] cfGtl/s ;|f]t ;fwg tyf Ifdtf ckof{Kt ePsf] cfsl:ds
cj:yfdf l5d]sL d'n'sx¿ tyf låkIfLo / ax'kIfLo cGt/f{li6«o ;xof]u ;d]t lnO{ cTofjZos pkef]Uo j:t'sf]
cfk"lt{nfO{ ;xh agfpg] k|of; ub}{ cfPsf] kfOG5 .
3. jt{dfg l:ylt
cfk"lt{ Joj:yfkgsf] nflu ljutdf ul/Psf ljleGg sfg"gL tyf ;+:yfut k|of;x¿sf] afah"b klg b]zdf cfk"lt{sf]
;Ifd, ;'ne tyf k|efjsf/L Joj:yfn] ck]lIft k|ult xfl;n ug{ g;s]sf] oyfy{ xfdL;fd' ljBdfg 5 . b]zsf] x/]s
If]qdf cfd pkef]Qmfsf] nflu cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ kof{Kt, ;/n, u'0f:t/Lo / Jojl:yt x'g ;s]sf]
5}g . oBlk b'u{dIf]qsf hgtfnfO{ ;dodf g} kof{Kt / ;xh tl/sfn] vfBj:t', :jf:Yo ;]jf, OGwg, UofF;
nufotsf cfwf/e"t cfjZostfsf] kl/k"lt{ ug{ /fHon] 7"nf] d]xgt ul//x]sf] cj:yf 5 . Psflt/ g]kfn j:t' tyf
;]jfsf] cfk"lt{sf] nflu afXo b]zaf6 x'g] cfoftdf ;d]t lge{/ /x]sf] 5 eg] csf]{lt/ b]zleq 9'jfgLsf] ;xh kx'Fr
g/x]sf] cj:yf 5 h;n] ubf{ cfk"lt{ Joj:yf ck]lIft ¿kdf ;j{;'ne / k|efjsf/L x'g;s]sf] 5}g . cfk"lt{
Joj:yfkgsf] d]?b08 tyf d'Vo cfofdsf] ¿kdf /x]sf] ;fj{hlgs–lghL ;fem]bf/Lsf] ;+oGq, pkef]Qmf cg'udg,
vfB ;'/Iff, ;+:yfg ;'wf/ tyf ahf/ Joj:yfkg;Fu ;DalGwt sfg"gx¿ aLr pko'Qm gLltut, ;+:yfut / sfo{ut
tfbTDo tyf ;dGjosf] cefj b]lvG5 . kmn:j¿k /fHon] xfn;Dd cËLsf/ ub}{ cfPsf] cfk"lt{ ;+rfng /
Joj:yfkgsf ;/f]sf/jfnf lgsfox¿ aLr cgfjZos åGå x'g] tyf kof{Kt ;dGjo / bfloTj af]w gx'Fbf /fHo /
hgtfn] Go"gtd k|ltkmn klg k|fKt ug{ g;ls/x]sf] cj:yf 5 . clxn] wgL / ul/aaLr cfo tyf hLjg:t/sf] b'/L
Hofb} km/flsnf] ePsf]n] ul/a, lgd'vf tyf Go"g cfo ePsf hgtf cTolws dsf{df k/]sf] l:ylt 5 .
cfk"lt{ Joj:yfkgdf lg/Gt/ cg'udg, lg/LIf0f tyf cg';Gwfg / sf/jfxL k|lqmof Jojxfl/s / j}1flgs x'g
g;s]sf]n] cfk"lt{ Joj:yfkg cGtu{t ljleGg ;+3;+:yf, ;d"x tyf If]qx¿sf k|0ffnLdf cfk/flws lqmofsnfkx¿sf
;fy} b08xLgtf klg a9\b} uPsf] b]lvG5 . cyf{t /fHon] ;do;fk]If ¿kdf cfk"lt{ Joj:yfkgsf] nflu ug'{kg]{
;'wf/sf] cefjdf ;Dk"0f{ cfk"lt{ If]q :jR5, k|lt:kwf{Tds, Joj;flos aGg g;ls/x]sf] b]lvG5 . ljBdfg
kl/l:yltdf /fHon] cfk"lt{;Fu k|ToIf ;/f]sf/ /fVg] df}lns xs / /fHosf lgb]{zs l;4fGt tyf gLltx¿nfO{ ;d]t
Jofjxfl/s ¿kdf cËLsf/ ub}{ hfg] ;Gbe{df cfk"lt{ Joj:yfkgsf] ljBdfg ;+oGq / k|0ffnLdf ;dofg's"n kl/jt{g
ug{ cfjZos x'g cfPsf] 5 . o;} k[i7e"lddf hf/L ul/Psf] o; gLltsf] sfof{Gjogaf6 b]zdf lgoldt, ;j{;'ne /
4
;xh¿kdf u'0f:t/Lo cTofjZos j:t' tyf ;]jfx¿sf] cfk"lt{ x'g] jftfj/0f ;[hgf x'g'sf ;fy} pkef]Qmf lxt
;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yfkgdf dxTjk"0f{ / ;sf/fTds ¿kfGt/0f x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 .
$= ;d:of tyf r'gf}tL
/fHosf] cfk"lt{ Joj:yfkg k|efjsf/L, ;an, ;Ifd tyf ;do;fk]If ¿kdf hgck]Iff cg'?k Jojl:yt tyf j}1flgs
x'g g;Sg' g} clxn]sf] d"n ;d:of xf] . ljBdfg ;dodf klg cfk"lt{ Joj:yf k/Dk/fut Pj+ tby{jfbdf cfwfl/t
/x]sf]n] b]z / hgtfsf nflu cTofjZos pkef]Uo ;fdu|L kof{Kt dfqfdf ;'ne tyf ;'ky d"Nodf pknAw x'g
;ls/x]sf] 5}g . cfk"lt{If]q ljljw clglZrttfsf] sf/0f cfqmfGt e}/x]sf] 5 eg] hgtfn] kfpg'kg]{ cfwf/e"t
;fdu|Lx¿ h:t} vfBfGg, OGwg, :jf:Yo nufotsf ;]jfx¿ ;d]t ;dodf pknAw x'g ;ls/x]sf] 5}g . g]kfnsf]
cfk"lt{ Joj:yf w]/} xb;Dd b]zleqaf6 dfq ;Lldt geO{ afXo cfk"lt{df ;d]t lge{/ 5 . kmn:j¿k ldq
/fi6«x¿;+usf] ;DaGwn] klg o;dfly oy]i6 k|efj kfg]{ u/]sf] 5 . b]zsf] ef}uf]lns ljs6tfsf sf/0f j:t' tyf
;]jfsf] pknAwtf, ljt/0f tyf 9'jfgLdf klg s]xL xb;Dd sl7gfO{ ef]Ug' k/]sf] 5 . k|efjsf/L cg'udg, d"NofÍg /
lgodgsf] cefjdf o; If]qdf b08xLgtfn] k|>o kfO{ sf6]{lnË, sfnfahf/L, c:jfefljs dxFuL x'g' / hglxt x'g]
u/L ahf/ ;+rfng tyf Joj:yfkg gx'g' h:tf r'gf}tLk"0f{ cj:yf ljBdfg 5 . /fHosf] ;+ljwfg, cfjlws of]hgf,
ah]6 tyf ;do–;dodf /fHon] hgtf;fd' ug]{ cfk"lt{ ;DaGwL k|lta4tfnfO{ klg 7f]; PsLs[t sfg"g, ;+:yfut
Joj:yf / ;|f]t;fwgsf] cefjsf sf/0f tyf :yfgLo:t/;Dd kof{Kt hgr]tgf k'Ug g;s]sfn] Jojxf/df ptfg{
;lsPsf] 5}g .
ljutdf ;/sf/n] cfk"lt{ Joj:yfsf nflu ahf/sf s]Gb|b]lv :yfgLo:t/;Dd l;h{gf u/]sf] ;+oGq tyf cfwf/e"t
j:t' tyf ;]jf cfk"lt{sf nflu u7g ul/Psf ;fj{hlgs ;+:yfgx¿sf] Joj:yfkg sdhf]/ tyf x|f;f]Gd'v ePsf]n]
klg cfGtl/s cfk"lt{ Joj:yfkgnfO{ yk hl6n / r'gf}tLk"0f{ agfPsf] 5 .
jt{dfg cj:yfdf cfd gful/sx¿sf] a9\bf] rfxgf, clwsf/k|ltsf] a9\bf] r]tgf / b]zsf /fhg}lts kl/jt{gn]
NofPsf] ;fdflhs tyf dfgjLo ljsf;sf] kl/jt{gn] cfk"lt{ Joj:yfkgnfO{ s]Gb|b]lv :yfgLo:t/;Dd k|efjsf/L /
j}1flgs agfO{ sfof{Gjogdf ptfg{ /fHo ;dIf yk bafa >[hgf u/]sf] 5 . b]zdf lau|Fbf] cf}Bf]lus ;DaGw,
;/sf/–pBf]uL aLrsf] åGå, c:jfefljs ¿kdf a9\bf] dxFuL, sfnfahf/L, sf6]{lnª h:tf lau|Fbf] cfly{s sf/stTjn]
klg cfk"lt{ Joj:yfsf nflu yk r'gf}tL ;[hgf u/]sf] 5 .
%= gofF gLltsf] cfjZostf
cTofjZos pkef]Uo j:t' tyf ;]jf cfd gful/snfO{ ;xh, ;'ne / u'0f:t/Lo ¿kdf pknAw u/fpg, cefju|:t,
u/LjL–k|tfl8t hghLjg / cfsl:ds k|sf]k kLl8t If]qdf pkef]Uo ;fdu|Lsf] jGbf]j:t ldnfpg, pTkfbs /
pkef]QmfaLr pTkflbt j:t' tyf ;]jfsf] k|jfxnfO{ lglj{£g kfg{ / k|efjsf/L dfusf] >[hgfåf/f cfly{s
lqmofsnfknfO{ hLjGt t'NofO{ ;'ne, ;'ky, ;'Jojl:yt / lgaf{w ¿kn] j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{nfO{ ;'lglZrt
5
Joj:yf tyf lgoGq0fsf ;fy} cfd pkef]Qmfdf ljZj;gLo jftfj/0fsf] k|Tofe"lt k|bfg u/L cfk"lt{ Joj:yfkgnfO{
;Ifdtfk"j{s sfof{Gjog ug{ :ki6 gLltsf] cfjZostf dx;'; ePsf] 5 .
j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{sf] dfGotfdf cfwfl/t k"0f{ k|lt:kwf{Tds ahf/sf dfWodaf6 cfk"lt{ Joj:yf
;+rfng x'g'kg]{ cfjZostf Psftkm{ 5 eg] csf]{tkm{ ;fdflhs, cfly{s, z}lIfs¿kn] sdhf]/, :jtGq¿kn] 5gf}6
ug{ c;Ifd hg;d'bfo tyf ef}lts k"jf{wf/sf] ;'ljwf gk'u]sf / ahf/ ljsf;sf] Go"gtf /x]sf e]udf lghL If]qnfO{
k|f]T;fxg ub}{ u}/;/sf/L ;+3;+:yf / gful/s ;dfhnfO{ ;fydf lnP/ ;/sf/L ;+oGq dfk{mt ;x'lnotk"0f{ cfk"lt{
Joj:yf ldnfpg' kg]{ ljBdfg cj:yf /x]sf] 5 . ;Defljt k|fs[lts k|sf]k tyf cfkt\sfnLg cj:yfnfO{ ;d]t
dWogh/ ub}{ Jojl:yt ug{ vfB ;'/Iffsf] e/kbf]{ k|aGw ldnfpg klg h?/L g} 5 .
log} cj:yfnfO{ dWogh/df /fv]/ pko'Qm gLltut cfwf/df sfo{d"ns of]hgf, 5l/tf] ;+:yfut ;+oGq, k|efjsf/L
sfof{Gjog k|0ffnL, Gofo;+ut / k|f]T;fxgd"ns lgodg k4ltsf] dfWodaf6 plrt d"Nodf ljZj;gLo, u'0f:t/Lo,
;j{;'ne cfk"lt{ Joj:yf ldnfpg / cfly{s ;'wf/sf gjLg cfofdx¿nfO{ cfTd;ft ub}{ Go"g cfo ePsf tyf
ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf hgtfnfO{ /fxt k'¥ofpg ;lsof]; eGg] p2]Zo lnP/ g]kfn ;/sf/n] o; gLltsf] th'{df
u/sf] 5 .
ahf/df s[lqd cefj, sfnfahf/L rqm tyf Psflwsf/ k|0ffnL -l;l08s]6_, ldnf]dtf]k"0f{ efp lgwf{/0f-sf6]{lnË_ tyf
ahf/ k|j]zdf cj/f]w h:tf u}/ k|lt:kwL{ lqmofsnfk u/L j:t' tyf ;]jfsf] ;xh cfk"lt{ x'g glbO{ d"No j[l4 ug]{,
vfB tyf k]o kbfy{df ld;fj6 ug]{, u'0f:t/xLg j:t'sf] laqmL ljt/0f ug]{ / cf}ifwL, vfBfGg h:tf cTofjZos
j:t'sf] ;xh / lg/Gt/ cfk"lt{df Jojwfg pTkGg ug]{ k|j[ltnfO{ lgoGq0f u/L pkef]QmfnfO{ cTofjZos j:t' tyf
;]jf s'g} cj/f]w ljgf :jR5 k|lt:kwf{Tds / plrt d"Nodf ;xh tj/n] lg/Gt/ ¿kdf pkef]u ug]{ u/fpg]
jftfj/0f lgdf{0f ug'{ /fHosf] d'Vo bfloTj xf] eGg] dfGotfdf of] gLlt th'{df ePsf] 5 .
^= nIo -Goal_
b]zdf cTofjZos j:t' tyf ;]jf ;xh, ;'ne / lgoldt ¿kdf plrt u'0f:t/ / d"Nodf cfk"lt{ x'g] Joj:yf
ldnfO{ pkef]Qmfsf] xs lxtsf] ;+/If0f ug]{ .
7. p2]Zo (Objectives)
7.1. u'0f:t/Lo j:t' tyf ;]jfsf] lgoldt / ;j{;'ne ¿kdf ;xh cfk"lt{sf] Joj:yf ug{ ;fj{hlgs,
lghL / ;xsf/L If]qnfO{ k|f]T;flxt u/L k|lt:kwf{Tds t'Nofpg] .
7.2. pkef]Qmfsf] xs lxt / clwsf/sf] ;+/If0f ug]{ .
7.3. cfk"lt{ x'g] j:t' jf ;]jfsf] u'0f:t/ sfod ug]{ tyf oyfy{k/s nfut d"Nosf] cfwf/df pkef]Qmf
d"No k|0ffnLnfO{ :yflkt u/fpg] .
7.4. /fli6«o ¿kdf vfB ;'/Iff Joj:yfsf] nflu cfjZos k|aGw ug]{ .
6
7.5. cTofjZos j:t' tyf ;]jfdf ;xh kx'Fr gk'u]sf, Go"g cfo ePsf ljkGg tyf b'u{d If]qsf
pkef]Qmfsf] ;'ljwf / /fxtsf] nflu PsLs[t cfk"lt{ k|0ffnLsf] ljsf; ug]{ .
7.6. j:t' tyf ;]jfdf x'g] sfnf]ahf/L / s[lqd cefj lgoGq0f ug]{ .
7.7. j:t' tyf ;]jfdf x'g] u}/ k|lt:kwf{Tds lqmofsnfknfO{ lgoGq0f ug]{ .
8. gLlt (Policy)
*=! cfk"lt{ (Supplies) :
8.1.1. cfk"lt{ Joj:yfnfO{ k|efjsf/L agfpg ;fj{hlgs, lghL tyf ;xsf/L If]qnfO{
k|f]T;flxt ul/g]5 .
8.1.2. cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] lgoldt / ;j{;'ne 9+uaf6 cfk"lt{ ug{ cfjZos k"jf{wf/
Pj+ ;+/rgfx¿ tof/ ug{ k|fyldstf lbOg]5 .
8.1.3. vfBfGg cefj ePsf If]qdf vfBfGg cfk"lt{ ug'{sf ;fy} ljkGg ju{sf nflu ;'ky
d"Nodf vfBfGg cfk"lt{ ug]{ ;+oGqsf] ljsf; u/L cfk"lt{ Joj:yf ;'lglZrt ul/g]5 .
8.1.4. cTofjZos vfB j:t' tyf cGo pkef]Uo j:t'sf] cfk"lt{nfO{ ;xh, ;'ne / k|efjsf/L
t'Nofpg tyf s[lqd cefj ;[hgf x'g glbO{ cg'lrt d"No j[l4 lgoGq0f ug{ g]kfn
;/sf/n] cfjZostfg';f/ ahf/ x:tIf]k ug{]5 .
8.1.5. b'u{d If]qx¿df ahf/ tyf d"No l:y/Ls/0fsf nflu vfBfGg tyf cGo cTofjZos
j:t' ;+ro ug]{ sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L ¿kdf ;+rfng ug{ ;xsf/L ;+:yfx¿nfO{
k|f]T;flxt ul/g]5 .
8.1.6. :yfgLo:t/df cfjZos kg]{ u'0f:t/Lo cTofjZos j:t'sf] cfk"lt{ Joj:yfkg sfo{df
:yfgLo lgsfosf] e"ldsfnfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .
8.1.7. :yfgLo:t/df pTkflbt j:t' tyf ;]jfsf] pkef]unfO{ k|fyldstf / k|f]T;fxg lbOg]5 .
8.1.8. vfB ;Dk|e'tfsf] sfg"gL cfwf/nfO{ s]lGb|s[t u/L vfBfGgsf] ljpljhg tyf dnsf]
cfk"lt{ lglZrt dfkb08, u'0f:t/ / tf}n cg';f/sf] x'g] Joj:yf ldnfOg]5 .
*=@ pkef]Qmf (Consumer) M
*=@=! pkef]Qmf lxt ;+/If0f ug{ pkef]Qmfsf k|ltlglwd"ns ;+3–;+:yfx¿nfO{ kl/rflnt u/L
hgr]tgf clej[l4, ;'emfj ;+sng, cBfjlws ;"rgf k|0ffnL ljsf; / k|rf/–
k|;f/;DaGwL sfo{qmdx¿ ;+rfng ul/g]5 .
7
*=@=@ vfBfGg Joj:yfkg ug{nfO{ ljleGg If]qaf6 k|ltlglwTj x'g] u/L pkef]Qmf ;+/If0f
kl/ifb\ cGtu{t If]qLo:t/df vfBfGg Joj:yfkg ;ldlt u7g ul/g]5 / ;fj{hlgs
;+:yfgx¿ ;d]tsf] dfWodaf6 vfBfGgsf] e08f/0f tyf ljt/0fsf] Joj:yf ul/g]5 .
*=@=# pkef]Qmf lxt ;+/If0f / ahf/ jftfj/0fnfO{ cg'zfl;t / kf/bzL{ agfpgsf nflu
cfk"lt{, d"No, u'0f:t/, tf}n, pkef]Uo ldlt, nfut d"No ;"rLsf] cg'udg sfo{ ug{
pkef]Qmf ;+:yfsf] k|ltlglw ;lxt jfl0fHo ljefu, g]kfn u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefu,
pBf]u ljefu, vfB k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f ljefu, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u ljefu,
lg/LIf0f clws[tsf] sfof{no / j:t' tyf ;]jf k|bfos ;DalGwt lgsfo nufot cGo
;/f]sf/jfnfnfO{ ;d]t ;dGjofTds ¿kdf kl/rfng ul/g]5 .
*=@=$ pkef]Qmf lxt ;+/If0f ljifodf cWoog, cg';Gwfg sfo{nfO{ k|f]T;flxt ul/g'sf ;fy}
pkef]Qmf clwsf/ ;DaGwdf lzIff lbgsf nflu z}lIfs kf7\oqmd tof/ u/L slDtdf
dfWolds txdf pkef]Qmf lzIff lbg] Joj:yf ldnfpg'sf ;fy} cfk"lt{ tyf d"No
cg'udg gLlt / sfo{qmdx¿sf] cWoog ug]{ Joj:yf ;d]t ldnfOg]5 .
*=@=% pkef]Qmf lxt ;+/If0f ug{ cTofjZos j:t'x¿sf] e08f/0f l:yltsf] ;"rgf k|jfx ug]{ /
ltgsf] u'0f:t/, nfut cg'udgsf nflu cfjZos sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .
*=# cg'udg (Monitoring)
*=#=! cfk"lt{ Joj:yf k|efjsf/L agfpg s]Gb|Lo, If]qLo, :yfgLo:t/df j:t' tyf ;]jfsf]
nfut, d"No / cfk"lt{ cg'udg ug]{ k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 .
*=#=@ cTofjZos j:t'x¿sf] cfk"lt{ tyf e08f/0f / nfut cg'udg ug]{ k|0ffnLsf] ljsf;
ul/g]5 .
*=#=# cTofjZos pkef]Uo j:t' Pj+ lgdf{0f ;fdu|Lx¿sf] dfu / cfk"lt{sf] ljZn]if0f / k|If]k0f
u/L ;f] ;DaGwL ;"rgf k|jfx ul/g]5 .
*=#=$ s]Gb|Lo, If]qLo / :yfgLo cg'udg ;ldltnfO{ ;lqmo t'NofpFb} :yfgLo lgsfonfO{
;xefuL u/fO{ cg'udg sfo{nfO{ k|efjsf/L agfpg ljz]if :yfoL ;+oGqsf] lgdf{0f
ul/g]5 .
*=$ vfB ;'/Iff (Food Security)
*=$=! cTofjZos vfBj:t'x¿sf] ahf/ l:y/Ls/0f / vfB ;'/Iffsf] nflu /fli6«o, If]qLo Pj+
:yfgLo:t/df vfBfGg ;~ro -Buffer stock_ ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .
*=$=@ b'u{d If]qx¿df vfB ;'/Iffsf] nflu ;+ro tyf e08f/0fsf] ljz]if Joj:yf ldnfOg]5 .
8
*=$=# dfgj :jf:Yosf] nflu cfjZos kg]{ lglZrt dfkb08 cg'¿ksf] u'0f:t/Lo vfBj:t'
cfk"lt{sf] Joj:yf ldnfOg]5 .
*=$=$ b'u{d If]qdf vfB ;'/Iffsf] l:ylt lglZrt ug{sf nflu ;DalGwt lgsfox¿sf]
;xof]udf :yfgLo vfBj:t' pTkfbg ug{ ljz]if sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
*=$=% k|fs[lts k|sf]k / cfktsfnLg cj:yfaf6 k|efljt hgtfnfO{ cfjZos j:t' tyf ;]jf
pknAw u/fpg ljz]if sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
*=$=^ vfB ;Dk|e'tf / ef]slj?4sf] clwsf/ ;'lglZrt ug{ ljz]if sfo{qmd th'{df ul/g]5 .
*=% ;+:yfut ;'wf/
*=%=! cfk"lt{ Joj:yfdf ;+nUg /xg] ;fj{hlgs ;+:yfgx¿n] k|jfx ug]{ ;]jfsf] k|efjsfl/tf
j[l4 ug{] sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
*=%=@ d'nse/ cTofjZos j:t' tyf ;]jf cfk"lt{ ug]{ PsLs[t ;]jf s]Gb|, pkef]Qmf ;xsf/L
k;n, ;'ky d"No k;n jf u|fdL0f ;xsf/L k;nx¿sf] ;+:yfut ljsf; tyf
;'b[9Ls/0f ug{ cfjZos sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
*=%=# cfk"lt{ Joj:yfkgdf ;+nUg lghL If]qsf] ;+:yfut ljsf;nfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .
*=^ ahf/ ;DaGwL
*=^=! ahf/df Psflwsf/L k|j[lQ, s[lqd cefj, d'gfkmfvf]/L nufot cfk"lt{df Jojwfg x'g]
lqmofsnfk /f]Sg s]Gb|Lo, If]qLo, lhNnf / :yfgLo cg'udg ;ldltx¿nfO{ ;lqmo
t'NofOg]5 . ;fy}, pTkfbs, cfoftstf{ / yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] ;+ro /
e08f/0f l:ylt ;fj{hlgs ug{'kg]{ k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 .
*=^=@ dfly pNn]lvt cfk"lt{ Joj:yfkg ;DaGwL df}h'bf sfg"gx¿nfO{ PsLs[t / ;dofg's"n
agfO{ k|efjsf/L sfof{Gjogsf] Joj:yf ul/g]5 .
9. /0fgLlt (Strategies)
(=! cfk"lt{ (Supplies) M
(=!=! ;fj{hlgs ;+:yfgx¿, lghL If]qsf nufgLstf{, Jofkfl/s k|lti7fgx¿ tyf ;xsf/L
;+3;+:yfx¿nfO{ cfk"lt{ Joj:yfkgdf ;lqmo ¿kdf ;xefuL u/fOg]5 .
(=!=@ cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;xh, r':t / k|efjsf/L agfpg ;fj{hlgs, lghL tyf ;xsf/L
If]qnfO{ ;xefuL u/fO{ ;dGjofTds ?kdf sfo{qmd ;~rfng ug{ ;/sf/n]
;xhstf{sf] e"ldsf v]Ng]5 .
9
(=!=# ;/sf/n] lghL nufgLstf{ Pj+ ;xsf/L If]qsf] ;xeflutfdf cfk"lt{ If]qsf] cfjZos
k"jf{wf/ / ;+/rgfsf] ljsf; / lj:tf/df 6]jf k'¥ofpg]5 .
(=!=$ cTofjZos pkef]Uo j:t' tyf ;]jf, lgdf{0f ;fdu|Lx¿sf] cfk"lt{ ;j{;'ne Pj+ lgoldt
ug{ u/fpg, pTkfbg, cfoft, lgof{t / laqmL d"No;DaGwL ;"rgf k|jfx ug]{ k|0ffnLnfO{
ljsl;t ul/g]5 .
(=!=% cTofjZos vfBj:t' tyf pkef]Uo j:t'sf] cfk"lt{nfO{ ;xh, ;'ne / k|efjsf/L
t'Nofpg tyf s[lqd d"Noj[l4 lgoGq0f ug{ ;/sf/n] cfjZostfg';f/ ;fj{hlgs
;+:yfgx¿ dfkm{t ahf/ x:tIf]k ug]{5 .
(=!=^ cg';"rL ! df plNnlvt cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfoft ;'ne u/L cfk"lt{
Joj:yfnfO{ ;'b[9 t'NofOg]5 . ;fy} b]zleq ;xh ¿kdf cfk"lt{ x'g g;s]sf]
cTofjZos j:t'x¿sf] lgof{tnfO{ cfjZostfg';f/ /f]Ssf ul/g]5 .
(=!=& cfGtl/s cfjZostf k"lt{ ug]{ / lgsf;LhGo s[lif tyf cf}Bf]lus j:t'sf] pTkfbg
Ifdtfdf j[l4 ug]{ sfo{df ;3fp k'¥ofOg]5 .
(=!=* kxf8L tyf b'u{d If]qdf ;xsf/L dfkm{t cfk"lt{sf] nflu ;xof]u x'g] v]tL / afnL
ljsf; sfo{qmdx¿ nfu" ug{ ;DalGwt lgsfox¿;Fu ;dGjo ul/g]5 .
(=!=( lap ljhg, dnsf] dfkb08 u'0f:t/ Pj+ lglZrt tf}nsf nflu s[lif tyf ;xsf/L
dGqfno Pj+ o; If]qdf ;Da4 cg';Gwfg s]Gb|x¿;Fu ;dGjo / ;xsfo{ ul/g]5 .
(=!=!) b'u{d, cefju|:t, lghL If]qsf] kx'Fr gePsf] tyf s]Gb|Lo cfk"lt{ Joj:yf ;ldltn]
tf]s]sf] If]q / ju{nfO{ nlIft u/L PsLs[t cfk"lt{ Joj:yf nfu" u/L ;/sf/L
;+:yfgx¿af6 ljt/0f x'g] j:t' tyf ;]jfx¿ cfk"lt{ ug]{ sfo{sf] nflu /fHo ;'ljwf jf
/f;g sf8{sf] Joj:yf ul/g]5 .
(=!=!! pkef]Qmfx¿sf] :jf:YonfO{ Wofgdf /fvL u'0f:t/Lo j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{
Joj:yfnfO{ ;'lglZrt ul/g]5 .
(=!=!@ :jb]zL pTkfbg tyf ;]jfsf] cfk"lt{nfO{ k|lt:kwL{ agfOg]5 .
(=@ pkef]Qmf (Consumer) M
(=@=! pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf] nflu ;"rgf tyf r]tgfd"ns sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
(=@=@ pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf nflu ;f] If]qdf sfo{/t JolQm, ;+3 ;+:yfx¿nfO{ ;lqmo
agfOg]5 .
10
(=@=# pkef]Qmf lxt ;+/If0f ug{ s]Gb|Lo, If]qLo, lhNnf tyf :yfgLo cg'udg ;ldlt /
lg/LIf0f clws[tx¿nfO{ ;lqmo agfOg]5 .
(=@=$ pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf nflu u7g ePsf ;+oGqx¿nfO{ k|efjsf/L agfpg g]kfn
;/sf/n] cfjZos ;fwg ;|f]t h'6fpg] Joj:yf ldnfpg]5 .
(=@=% pkef]Qmf clwsf/ ;'lglZrt ug{sf nflu ;a} lhNnfdf pkef]Qmf cbfntsf] :yfkgf
ug{ kxn ul/g]5 .
(=@=^ pkef]Qmf ;r]tgfsf] nflu dfWolds txb]lv g} pkef]Qmf lzIffsf] Joj:yf ldnfOg]5 .
(=@=& pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf] nflu pkef]Qmf ;+/If0f sf]ifsf] Joj:yf ul/g]5 .
(=# cg'udg (Monitoring) M
(=#=! j:t' tyf ;]jfsf] dfu tyf cfk"lt{, d"No, nfut cg'dfg ;DaGwdf pkef]Qmf ;+3 ;+:yf
nufot ;DalGwt lgsfox¿ Pj+ cGo ;/f]sf/jfnfx¿sf] ;+nUgtf /x]sf] pko'Qm ;+oGq
lgdf{0f u/L lgwf{/0f, k|If]k0f / ljZn]if0f ug]{ Joj:yf ul/g]5 .
(=#=@ j:t' tyf ;]jfsf] u'0f:t/, d"No, kl/df0f, laqmL ljt/0f tyf cfk"lt{ Joj:yfsf] lgoldt
cg'udg u/L ;xh cfk"lt{ agfO{ /fVg / pkef]Qmf lxt ;+/If0fnfO{ ;'lglZrt ug{
pkef]Qmf lxt;Fu ;DalGwt ;+3–;+:yf Pj+ cGo ;/f]sf/jfnfx¿ / gful/s ;dfh
;d]tsf] ;+nUgtfdf Ps ;+oGq lgdf{0f ul/g]5 . o:tf] ;+oGqn] ;LdfGts[t ju{, If]q /
;d'bfo tyf b'u{d, kxf8L lhNnfdf cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ ;xh eP
gePsf] ljifodf ;d]t cg'udg ug{]5 .
(=#=# j:t' tyf ;]jfsf] nfut ljZn]if0f u/L nfutdf plrt d'gfkmfsf] k|ltzt hf]8L laqmL
d"No lgwf{/0f eP gePsf] ljZn]if0f ul/g]5 . ;fy}, j:t' tyf ;]jfsf] ;+ro dfkb08
tof/ ul/g]5 . dfkb08 ljk/Lt ;+ro ug]{ / cg'lrt d'gfkmf lnO{ Jofkfl/s
lqmofsnfk ug]{ k|j[lQnfO{ lg?T;flxt ug{ o; ;DaGwL sfg"gsf] k|efjsf/L
sfof{Gjogdf hf]8 lbOg]5 .
(=$ vfB ;'/Iff (Food Security) M
(=$=! b]zdf k|fs[lts k|sf]k jf cTolws dfusf] l;h{gfaf6 pTkGg x'g;Sg] cefjsf]
l:yltnfO{ ;xh ug{ rfdn, bfn, g"g, t]n nufotsf vfBfGg, k]6«f]lnod kbfy{ cflb
cTofjZos j:t'x¿sf] slDtdf # dlxgfsf] nflu cfjZos kl/df0fdf ;+ro e08f/0f
(Buffer Stock) sf] Joj:yf ul/g]5 .
(=$=@ vfBfGg cefj÷Go"g x'g] b'u{d lhNnfx¿df 9'jfgL cg'bfg lbO{ vfBfGg -rfdn,g"g
cflb_ cfk"lt{ ug]{ Joj:yfnfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 . ;fy}, To:tf lhNnfdf Jofj;flos
11
¿kdf cGg afnLsf] v]tL ug{sf] nflu ljz]if sfo{qmdx¿ ;~rfng ug{ s[lif tyf
;xsf/L dGqfno;F+u ;dGjo / ;xsfo{ ul/g]5 .
(=$=# cfkTsfnLg cj:yfdf vfBfGgsf] cefj x'g glbg /fli6«o tyf blIf0f PlzofnL If]qLo
;xof]u ;+u7gsf nflu vfBfGg e08f/0f -Buffer Stock_ sf] Joj:yf ul/g]5 .
(=$=$ vfB ;'/Iffsf nflu d'n'sleq If]qLo tyf :yfgLo:t/df cfjZos kl/df0fdf vfBfGg
;+rosf] Joj:yf ug{ lghL tyf ;fj{hlgs ;+:yfgnfO{ cfjZostfg';f/ kl/rfng
ul/g]5 .
(=% cfk"lt{ cfo'Qm (Supply Commissioner) ;DaGwL Joj:yf M
(=%=! j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{aLr ;Gt'ng NofO{ cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;xh, ;'b[9 /
k|efjsf/L t'Nofpg k|To]s lhNnfdf Ps cfk"lt{ cfo'Qmsf] lgo'lQm ul/g]5 . cfk"lt{
cfo'Qmsf]] lgo'QmL geP;Ddsf] nflu ;DalGwt lhNnfsf] k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
cfo'Qmsf] sfo{ ug]{ 5 .
(=%=@ cfk"lt{ cfo'Qmsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
— lhNnfsf] j:t' tyf ;]jfsf] pTkfbg, dfu / cfk"lt{sf] tYofÍ ;+sng, ljZn]if0f
tyf cBfjlws u/L lhNnfnfO{ cfjZos kg]{ j:t' tyf ;]jfsf] k|If]k0f
(Projection) ug]{,
— ;'ky d"No k;n, ;xsf/L k;n / PsLs[t ;]jf s]Gb|aLr ;dGjo u/L ;fj{hlgs
ljt/0f k|0ffnL (Public Distribution System) nfO{ k|efjsf/L agfpg],
– lhNnfsf] nflu cfjZos vfBfGg e08f/0f ug{ lhNnf vfB a}+s (District Food
Bank) sf] :yfkgf Pj+ ;~rfng ug{ cfjZos sfo{ ug]{,
– j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ sfo{df ;+nUg ljleGg ;/sf/L, u}/ ;/sf/L / lghL
If]qsf lgsfo tyf Joj;foLx¿;Fu ;dGjo u/L lhNnf tyf :yfgLo:t/sf]
jflif{s tyf cfjlws cfk"lt{ of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ug]{ u/fpg],
– lhNnfdf /x]sf lg/LIf0f tyf ahf/ ;+/If0f clws[tx¿aLr ;dGjo u/L sfo{df
;xhLs/0f ug]{,
– ahf/df u'0f:t/Lo j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ ;'lglZrt ug{ tyf k|lt:kwL{ ahf/
tof/ ug{ ;xof]u / ;dGjo ug]{,
– pkef]Qmf lxt ;+/If0f sfo{df ;+nUg JolQm / ;+3 ;+:yfnfO{ Ifdtf ljsf;sf]
nflu cfjZos tfnLd, k|lzIf0f lbO{ pkef]Qmf lxt ;+/If0fdf ;lqmo u/fpg] .
12
(=^ yf]s, v'b|f / :yfgLo xf6ahf/nfO{ Jojl:yt ug{] M
(=^=! b]zsf ljleGg If]qx¿df ;DefJotfsf cfwf/df yf]s ahf/, xf6ahf/ / v'b|f ahf/
:yfkgf / lj:tf/ u/L cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;xh, ;'b[9 / k|efjsf/L agfOg]5 .
(=^=@ r]Da/ ckm sd;{, pBf]u jfl0fHo dxf;+3, /fli6«o ;xsf/L ;+3, lghL nufgLstf{ tyf
Jofkfl/s k|lti7fg cflb h:tf ;+3 ;+:yfsf] ;xof]udf pTkfbs, cfoftstf{, ;+rostf{,
ljt/s, yf]s, v'b|f ljq]mtfx¿sf] ljj/0f tof/ u/L laqmL ljt/0f Joj:yfnfO{
k|efjsf/L agfOg]5 .
(=^=# cTofjZos j:t' tyf ;]jfx¿ laqmL ljt/0f ug{] ;'ky d"Nosf k;n tyf ;xsf/L
k;nx¿ ;+rfng ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .
(=& ahf/ Joj:yfkg tyf lgodg M
(=&=! pkef]Qmf ;+/If0f / k|lt:kwf{ k|j4{g tyf ahf/ ;+/If0f sfg"gdf ;dofg's"n ;'wf/ u/L
sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .
(=&=@ cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{df Jojwfg x'g glbg pkef]Qmf ;+3 ;+:yf,
gful/s ;dfh, lghL tyf ;xsf/L If]q ;d]tsf] ;+nUgtfdf cg'udg / lgodg
sfo{nfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .
(=&=# pTkfbs, cfoftstf{, ljt/s tyf yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] uf]bfd ;+Vof,
Ifdtf, uf]bfddf /x]sf] df}Hbftsf] ljj/0f lng] / cfjZostf cg';f/ cg'udg ug]{
;+oGqsf] lgdf{0f ul/g]5 .
(=&=$ pTkfbs, cfoftstf{, ljt/s tyf yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] ;fdfGo tyf
ljz]if cj:yfdf ;l~rt ug{ kfpg] ;Ldfsf] lgwf{/0f ug]{ tyf lgwf{l/t ;Ldfleq eP
gePsf] cg'udg ug]{ ;+oGqsf] ljsf; ul/g]5 .
(=&=% cTofjZos j:t' tyf ;]jfdf x'g] u}/ k|lt:kwL{ lqmofsnfk lgoGq0f
ug{ 5'§} ;+oGqsf] Joj:yf ul/g]5 .
(=&=^ ahf/ tyf cfk"lt{;Fu ;DalGwt sfg"gx¿nfO{ ;do;fk]If ?kdf PsLs[t ub}{ nlug]5 .
10. sfo{gLlt (Action Policy)
!)=! cfk"lt{ (Supplies) :
!)=!=! j:t' tyf ;]jfsf] ;xh cfk"lt{ ;'lglZrt ug{ / s[lqd d"No j[l4 lgoGq0f ug{ pkef]Qmf
;xsf/L ;+:yf tyf ;f] ;DaGwL sfo{ ug]{ cGo ;xsf/L ;+3÷;+:yfx¿ Pj+ ;Da4
lgsfox¿nfO{ kl/rfng ul/g]5 . ;fy}, pTkfbs, cfoftstf{, ;+rostf{, ljt/s /
13
yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] ;+ro / e08f/0f l:yltsf] ljj/0f lng] k|0ffnLsf]
ljsf; ul/g]5 .
!)=!=@ cTofjZos j:t'sf] cfk"lt{ Joj:yf k|efjsf/L t'Nofpg ahf/sf] zf]w, cWoog,
cg';Gwfg tyf ljZn]if0f ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .
!)=!=# cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] v'b|f Pj+ yf]s ahf/sf] ljsf; / lj:tf/ ug{ lghL If]q,
pkef]Qmf ;xsf/L k;n / ;'ky d"No k;nx¿nfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .
!)=!=$ cfGtl/s pTkfbgaf6 dfu k"/f gx'g] ePdf jf u}/ k|lt:kwL{ lqmofsnfk eO{ s[lqd
cefj l;h{gf ePdf ahf/ x:tIf]ksf] dfWodaf6 cfk"lt{ Joj:yf ;xh ul/g]5 .
!)=!=% cfoftdf e/ kg{'kg]{ k]6«f]lnod kbfy{x¿ h:tf cTofjZos j:t'x¿sf] cfk"lt{ ;xh /
lgoldt agfpg nfut k|efjsf/L -Cost effective_ x'g] u/L cfk"lt{sf] j}slNks
;|f]tx¿sf] klxrfg ul/g]5 . k]6«f]lnod kbfy{sf] cfk"lt{ Joj:yf k|efjsf/L agfpg
k|lt:kwf{Tds ahf/sf] ljsf; u/L cGt/f{li6«o u'0f:t/ dfkb08 adf]lhdsf] j:t'
cfk"lt{ x'g] Joj:yf ldnfOg]5 . ;fy}, k]6«f]lnod kbfy{sf] ahf/ d"No cGt/f{li6«o d"No
cg'¿k ;dfof]hg ub}{ nlug]5 . b'u{d If]qsf Go"g cfo:t/sf ax';+Vos hgtfn]
pkof]u ug]{ dl§t]nsf] 9'jfgL / laqmL ljt/0f Joj:yfdf ljz]if cg'bfg lbOg]5 .
!)=!=^ b'u{d If]qdf vfBfGg cfk"lt{ Jojl:yt ug{sf nflu PsLs[t cfk"lt{ Joj:yfsf ;fy}
cg'bfg (Subsidy) sf] Joj:yf u/L vfBfGg cfk"lt{ ;xh agfpg] sfo{gLlt lnOg]5 .
!)=!=& b'u{d If]qx¿df jiff{ofd cufj} cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ tyf ;~ro
Joj:yf ldnfpg lghL If]q tyf ;xsf/L ;+:yfx¿nfO{ plrt ;x'lnot lbO{ pTk]|l/t
ul/g]5 .
!)=!=* b]zsf ;x/L If]qx¿df yf]s ahf/sf] :yfkgf / lj:tf/ u/L cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;'b[9
ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .
!)=!=( cTofjZos j:t' cfk"lt{ ug]{ lghLIf]q tyf ;fj{hlgs ;+:yfgx¿nfO{ ;dGjofTds
¿kdf j:t' tyf ;]jf v/Lb ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .
!)=!=!) u'0f:t/ tyf lglZrt tf}nsf lap ljhg Pj+ dnsf] pknAwtfsf nflu ;/f]sf/jfnf;Fu
;dGjo u/L s[ifsx¿df ;r]tgf sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
!)=!=!! cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] lgoldt / ;xh cfk"lt{ ;'lglZrt ug{ cTofjZos j:t'
tyf ;]jfsf] cfk"lt{df Jojwfg k'Ug] u/L x8\tfn, aGb, lj/f]w ug{ gkfOg] Joj:yf
ldnfOg] 5 .
14
!)=@ pkef]Qmf (Consumer) :
!)=@=! pkef]Qmfsf] clwstd lxtsf] nflu lghL If]q tyf pkef]Qmf xslxt;Fu ;Da4
pkef]QmfjfbL ;+:yfx¿;Fu ;dGjo / ;xsfo{ u/L ;"rgf tyf r]tgfd"ns sfo{qmd
;~rfng ul/g]5 .
!)=@=@ pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf nflu ;f] If]qdf sfo{/t JolQm, ;+3 ;+:yfsf] PsLs[t ljj/0f
tof/ ug]{ / To:tf JolQm tyf ;+:yfnfO{ cGt/lqmof uf]i7Lsf] dfWodaf6 ;lqmo ¿kdf
cfˆgf] sfo{If]qdf nfUg ;xof]u Pj+ k|]l/t ul/g]5 .
!)=@=# pkef]Qmf lxt ;+/If0f ug{ s]Gb|Lo, If]qLo, lhNnf tyf :yfgLo cg'udg ;ldltsf
kbflwsf/L / lg/LIf0f clws[tx¿nfO{ pkef]Qmfsf] xslxt ;DaGwL P]g sfg"g /
cGt{/fli6«o k4ltsf ljifodf tfnLd, k|lzIf0f lbO{ ;lqmo agfOg]5 .
!)=@=$ pkef]Qmfsf] xslxtsf] ;+/If0fsf] nflu k|To]s lhNnfdf pkef]Qmf cbfntsf] :yfkgf
u/L pkef]QmfnfO{ kg]{ dsf{sf] ;'g'jfO ug]{ / sfg"gL pkrf/ k|fKt ug]{ Joj:yf
ldnfOg]5 .
!)=@=% dfWolds txb]lv g} pkef]Qmf ;r]tgfsf] nflu pkef]Qmf lzIff;DaGwL kf7\oqmd
lgdf{0f u/L nfu" ug'{sf] ;fy} pkef]Qmf clwsf/sf ljifodf hfu¿s u/fOg] 5 .
!)=@=^ pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf] nflu pkef]Qmf ;+/If0f sf]ifsf] :yfkgf u/L jflif{s ¿kdf
lglZrt /sd ljlgof]hg ug]{ Joj:yf ul/g]5 .
!)=# cg'udg (Monitoring) :
!)=#=! j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{, d"No, nfut, u'0f:t/ cflbsf] ;DaGwdf cg'udg
ljZn]if0f ug{ ;/sf/, pkef]Qmf lxt;Fu ;Da4 ;+3 ;+:yf / cGo ;/f]sf/jfnf;d]tsf]
;+nUgtfdf cg'udg ;ldlt u7g ul/g]5 .
!)=#=@ pkef]Uo j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ Joj:yf, d"No, u'0f:t/, z'4tf, kl/df0f cflb kIfdf
lg/Gt/ cg'udg u/L pkef]Qmfsf] xslxt ;+/If0f ug{sf nflu s]Gb|Lo, If]qLo, lhNnf /
:yfgLo:t/df cg'udg ;ldlt u7g u/L ahf/ cg'udg ul/g]5 . o:tf cg'udg
;ldltn] ;LdfGts[t ju{, If]q / ;d'bfo tyf b'u{d, kxf8L lhNnfdf cTofjZos j:t'
tyf ;]jfsf] cfk"lt{ ;xh eP gePsf] ljifodf ;d]t cg'udg ug]{5 .
!)=#=# j:t' tyf ;]jfsf] d"No ljZn]if0f u/L laqmL d"No lgwf{/0f eP gePsf] cg'udg,
ljZn]if0f ug{ / j:t'sf] ;+ro dfkb08 tof/ u/L hf/L ul/g]5 . o; ;DaGwdf
lgb]{lzsf ;d]t agfO{ k|If]k0f ul/g]5 .
15
!)=#=$ ;LdfjtL{ ahf/x¿df d"Nosf] ;Gt'ng /fVg ;dfg d"No Joj:yf sfod ug{] k|of]hgsf]
nflu cfjZos ;+oGq tof/ ul/g]5 .
!)=#=% j:t' tyf ;]jf k|bfosx¿n] Go"g u'0f:t/sf] j:t' tyf ;]jf k|bfg u/L s'g}
pkef]Qmfsf] hLpHofg, ;DklQ / :jf:Yodf xflg gf]S;fgL k'¥ofPdf sfg"g cg';f/
Ifltk"lt{ lbnfpg] Joj:yf ul/g]5 .
!)=#=^ ljb]zL bft[;+:yfaf6 ;xof]usf] ¿kdf k|fKt j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ / u'0f:t/sf]
;DaGwdf cg'udg ug{ 5'§} ;+oGqsf] u7g ul/g]5 .
!)=$ vfB ;'/Iff (Food Security) :
!)=$=! /0fgLltsf] a'Fbf g+= (=$=! df pNn]v eP cg';f/ cTofjZos j:t'x¿sf] slDtdf #
dlxgfsf] nflu s]Gb|Lo cfk"lt{ Joj:yf ;ldltn] tf]s] adf]lhd b]zsf ljleGg If]qdf
;+ro e08f/0f (Buffer Stock) sf] Joj:yf ul/g]5 .
!)=$=@ vfBfGg cefj÷Go"g x'g] b'u{d lhNnfx¿df Joj;flos ¿kdf cGgafnLsf] v]tL ug{sf
nflu s[lif tyf ;xsf/L dGqfno;Fu ;dGjo / ;xsfo{ u/L ljz]if sfo{qmd ;+rfng
ul/g]5 .
!)=$=# ;fs{ vfB a}Í (SAARC Food Bank) df ;fs{åf/f tf]lsPsf] kl/df0fdf vfBfGg
e08f/0f ug]{ Joj:yf ul/g]5 .
!)=$=$ vfB ;'/Iffsf nflu lghLIf]q tyf ;fj{hlgs ;+:yfgnfO{ kl/rfng ul/g]5 .
!)=$=% vfB ;'/Iffsf nflu ;/sf/n] tf]s]sf]] kl/df0f ;fj{hlgs ;+:yfgn] e08f/0f ug]{
Joj:yf ldnfOg]5 .
!)=$=^ cTofjZos j:t'dWo] g"gsf] xsdf slDtdf ^ dlxgfsf] nflu Buffer Stock /fVg]
Joj:yf ldnfOg]5 .
!)=$=& g]kfn ;/sf/n] tf]s] cg';f/ lrgL pTkfbsn] pBf]usf] s'n jflif{s pTkfbgsf]
lglZrt kl/df0f Factory Gate Price df ;/sf/nfO{ pknAw u/fpg' kg]{ Joj:yf
ldnfOg]5 .
!)=$=* ;/sf/L :jfldTjsf pBf]u tyf sf/vfgfx¿af6 jflif{s pTkflbt l;d]G6sf]] a9Ldf
krf; k|ltzt;Dd n]eL p7fO{ s]Gb|Lo jf If]qLo cfk"lt{ Joj:yf ;ldltn] tf]s]
adf]lhdsf] ;+3 ;+:yfdfk{mt laqmL ljt/0f u/fOg]5 . ;fy}, cfjZostfnfO{ x]/L o:tf]
n]eL lghL If]qsf l;d]G6 sf/vfgfaf6 ;d]t p7fpg ;lsg] u/L Joj:yf ul/g]5 .
!)=$=( cTofjZos j:t'x¿sf] ;+rosf nflu uf]bfd3/ / zLt e08f/ lgdf{0f Pj+ ;+rfng
ug{ lghL If]q tyf ;xsf/L ;+3 ;+:yfnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .
16
!)=$=!) k|d'v zx/x¿df lghL If]qsf ;fy} ;xsf/L vfB e08f/nfO{ yf]s ahf/sf] ¿kdf
ljsf; ul/g]5 .
!)=$=!! vfBfGg e08f/0fnfO{ k|efjsf/L agfpg rfdn ldnx¿af6 ljz]if cj:yfdf
pTkfbgsf] bz k|ltzt;Dd u'0f:t/ dfkb08 cg'¿ksf] rfdn n]eLsf] ¿kdf vl/b
ug{ ;lsg] Joj:yf ul/g]5 .
!)=$=!@ ;/sf/n] ljz]if cj:yfdf cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] clwstd pkef]Qmf d"No
tf]Sg ;Sg]5 .
!)=$=!# ;/sf/n] vfBfGgsf] ;dy{g d"No (Support Price) tf]Sg cfjZos b]v]df s[lif pkh
leq\ofpg] -sf6\g]_ ;doeGbf slDtdf Ps dlxgf cufl8 s[lif tyf ;xsf/L
dGqfnosf] l;kmfl/;df jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] ;dy{g d"No tf]Sg]5 .
!)=$=!$ b'u{d If]qx¿df ;dodf g} :yn dfu{af6 vfBj:t' 9'jfgL ug]{ Joj:yfnfO{ k|fyldstf
lbOg]5 . ;8s oftfoftsf] kx'Fr gePsf If]qdf xjfO{ dfu{af6 vfBj:t' 9'jfgL ug]{
Joj:yf ldnfpg]5 .
!)=$=!% u/Lj tyf Go"g cfo ePsf ljkGg hgtfsf] nflu rfdn, kL7f], g"g, lrgL, dl§t]n
h:tf cTofjZos j:t' /fHo ;'ljwf -/fzg sf8{_ sf] dfWodaf6 ;x'lnot ¿kdf
pknAw u/fOg]5 .
!)=% ;+:yfut ;'wf/
!)=%=! pkef]Qmf ;+/If0f / k|lt:kwf{ k|j4{g tyf ahf/ ;+/If0f sfg"g sfo{fGjog ug{
pkef]Qmf ;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yf ljefusf] :yfkgf ul/g]5 .
!)=%=@ cfk"lt{ Joj:yfdf ;+nUg /xg] ;fj{hlgs ;+:yfgx¿n] k|jfx ug]{ ;]jfsf] k|efjsfl/tf
j[l4 ug{] sfo{qmd ;~rfng ug{ cfjZos kg]{ yk ;fwg ;|f]tsf] Joj:yf ul/g]5 .
!)=%=# ;fj{hlgs ;+:yfgx¿sf] Jofj;flos Ifdtf clej[l4 u/L If]q lj:tf/ ul/g]5 .
!)=%=$ b]ze/ cTofjZos j:t' tyf ;]jf cfk"lt{ ug]{ PsLs[t ;]jf s]Gb|, pkef]Qmf ;xsf/L
k;n, ;'ky d"No k;n jf u|fdL0f ;xsf/L k;nx¿nfO{ cfjZos ;xof]u k'¥ofOg]5 .
!)=%=% s0ff{nL If]q nufot b'u{d lhNnfdf j:t'sf] ;xh cfk"lt{sf] Joj:yf ldnfpg
;fj{hlgs ;+:yfgsf :yfgLo l8kf]x¿sf] ;+Vof lj:tf/ ub}{ nlug]5 .
!)=%=^ b]zsf ljleGg lhNnfdf :6f]/]h tyf uf]bfdx¿sf] lgdf{0f ug]{ / ljBdfg :6f]/]h tyf
uf]bfdx¿sf] dd{t, ;+ef/ / cfw'lgsLs/0f ub}{ nlug]5 .
17
!)=%=& b'u{d tyf lxdfnL lhNnfdf cTofjZos j:t' tyf ;]jf k|jfxdf ;+nUg ;fj{hlgs
;+:yfgnfO{ lglZrt cfwf/df s/ tyf z'Nsdf 5'6 lbg] Joj:yf cjnDag ul/g]5 .
!)=%=* cfk"lt{ Joj:yfnfO{ k|efjsf/L agfpg pkef]Qmf ;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yf ljefudf
cfk"lt{ ;"rgf s]Gb| :yfkgf ul/g]5 . o; sfo{df pkef]Qmf ;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yf
ljefu, s[lif tyf ;xsf/L dGqfno, /fli6«o ;xsf/L ;+3, pkef]Qmf ;+3 ;+:yf / j:t'
tyf ;]jf k|bfosx¿sf ;+3 ;+:yfx¿;Fusf] ;+nUgtf / ;dGjodf sfo{ x'g]u/L
Joj:yf ldnfOg]5 .
!)=%=( b'u{d tyf lxdfnL lhNnfdf vfBfGg h:tf cTofjZos pkef]Uo j:t'sf] cfk"lt{df
;+nUg ;fj{hlgs ;+:yfgnfO{ ;]jfd"ns ;+:yfsf] ¿kdf ljsf; ul/g]5 . o:tf
;+:yfgx¿sf] Ifdtf ljsf;sf nflu ljz]if Joj:yf ul/g]5 .
!)=^ ahf/ Joj:yfkg
!)=^=! cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{df Jojwfg x'g glbg pkef]Qmf ;+3–;+:yf,
gful/s ;dfh, lghL tyf ;xsf/L If]qsf] ;d]t ;+nUgtfdf ahf/ cg'udg ul/g]5 .
!)=^=@ pTkfbs, cfoftstf{, ljt/s tyf yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] uf]bfd ;+Vof,
Ifdtf tyf df}Hbftsf] ljj/0f lng] / cfjZostf cg';f/ cg'udg ul/g]5 .
!)=^=# pTkfbs, cfoftstf{, ljt/s tyf yf]s ljq]mtfx¿n] laqmL ug]{ j:t'sf] ;fdfGo tyf
ljz]if cj:yfdf ;l~rt ug{ kfpg] ;Ldfsf] lgwf{/0f ug]{ tyf lgwf{l/t ;Ldfleq eP
gePsf] cg'udg ug{ lgb]{lzsf hf/L ul/g]5 .
!)=^=$ laqm]tfn] cfkm"n] vl/b u/]sf] j:t'sf] vl/b d"No / laqmL d"No pkef]Qmfn] b]Vg ;Sg]
u/L k;ndf 6fF; ul//fVg] Joj:yf ldnfOg] 5 .
!)=^=$ cTofjZos j:t' tyf ;]jfdf x'g] u}/ k|lt:kwL{ lqmofsnfk x'g glbg / ahf/ ;+/If0f
ug{ k|lt:kwf{ k|j4{g tyf ahf/ ;+/If0f af]8{nfO{ ;lqmo t'NofOg]5 .
!)=^=% ahf/ tyf cfk"lt{;Fu ;DalGwt sfg"gx¿nfO{ PsLs[t ul/g]5 .
11. ;'ljwf / ;x'lnot
cfk"lt{ Joj:yf k|efjsf/L agfpgsf] lglDt g]kfn ;/sf/n] b]xfo adf]lhdsf] ;'ljwf tyf ;x'lnotx¿
k|bfg ug]{ gLlt lng]5 M
!!=! b'u{d lxdfnL tyf kxf8L If]qdf cTofjZos j:t' tyf ;]jf cfk"lt{ ug]{ ;fj{hlgs ;+:yfg, ;'ky
d"No k;n, pkef]Qmf ;xsf/L k;n, kmd{, ;+3, ;++:yf / JolQm tyf pkef]Qmf lxt;Fu ;DalGwt
;+3;+:yfnfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;x'lnot k|bfg ug]{ tkm{ cfjZos kxn ul/g]5 .
18
!!=@ b'u{d tyf u|fdL0f If]qdf dlxnfx¿af6 ;~rflnt pkef]Qmf ;xsf/L k;nnfO{ a'Fbf g+= !!=! df
plNnlvt ;x'lnotsf ;fy} ;x'lnot Aofhb/df C0f pknAw u/fOg]5 .
!!=# ;'ud If]qaf6 b'u{d If]qdf cTofjZos j:t'sf] 9'jfgL ug{] u/L vRr8, rf}F/L, e]8f, afv|f kfNg]
s[ifsx¿nfO{ a}+saf6 ;x'lnot Aofhb/df C0f pknAw u/fOg]5 .
12. ;+:yfut Joj:yf M
!@=! s]Gb|Lo cfk"lt{ Joj:yf ;ldlt (Central Supplies Management Committee)
!@=!=! cfk"lt{ gLlt sfof{Gjog ug{ b]xfo adf]lhd Ps s]Gb|Lo cfk"lt{ Joj:yf ;ldltsf] u7g
ul/g]5 M–
! ;lrj, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno cWoIf
@ ;x–;lrj, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno -k|zf;g, ;+:yfg tyf cfk"lt{ Joj:yfkg
dxfzfvf_
;b:o
# ;x ;lrj, cy{ dGqfno -/fh:j_ ;b:o
$ ;x ;lrj, pBf]u dGqfno ;b:o
% ;x–;lrj, s[lif tyf ;xsf/L dGqfno ;b:o
^ ;x–;lrj, u[x dGqfno ;b:o
& ;x–;lrj, >d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno ;b:o
* ;x–;lrj, :yfgLo ljsf; dGqfno ;b:o
( dxflgb]{zs, jfl0fHo ljefu ;b:o
!) dxflgb]{zs, g]kfn u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefu ;b:o
!! cWoIf, g]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3 ;b:o
!@ cWoIf, g]kfn r]Dj/ ckm sd;{ ;b:o
!# cWoIf, /fli6«o ;xsf/L jf]8{ ;b:o
!$ dxfk|aGws, g]kfn vfB ;+:yfg ;b:o
!% sfo{sf/L k|d'v, g]kfn cfon lgud ;b:o
!^ dxfk|aGws, ;fN6 6«]l8Ë skf]{/]zg lnld6]8 ;b:o
!& dxfk|aGws, g]zgn 6«]l8Ë lnld6]8 ;b:o
!* pkef]Qmf xs lxtl;t;Fu ;DjlGwt ;+:yfsf] k|ltlglwTj x'g] u/L g]kfn ;/sf/n]
dgf]gLt u/]sf slDtdf Ps hgf dlxnf ;lxt # hgf
;b:o
!( cfk"lt{ Joj:yf;Fu ;DalGwt j:t'ut ;+3sf] tkm{af6 Ps hgf dlxnf;lxt @
hgf
;b:o
@) dxflgb]{zs, pkef]Qmf ;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yf ljefu, ;b:o ;lrj
19
!@=!=@ ;ldltsf] ;lrjfno pkef]Qmf lxt ;+/If0f tyf cfk"lt{ Joj:yf ljefudf /xg]5 .
!@=!=# ;ldltn] cfˆgf] sfo{ljlw cfkm}F lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .
!@=!=$ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M
pkef]Qmfsf] nflu cfjZos j:t' jf ;]jf lgoldt, u'0f:t/Lo, ;/n, ;xh / Jojl:yt
¿kdf cfk"lt{ x'g] Joj:yf ldnfpg cfjZos sfo{x¿ ug'{ ;ldltsf] k|d'v st{Jo
x'g]5 . ;ldltsf] cGo sfo{x¿ b]xfo adf]lhd x'g]5g\ M–
-!_ cTofjZos j:t' jf ;]jfsf] cfk"lt{ ;/n, ;xh / Jojl:yt agfpg] ljifodf
cfjZos gLlt, lgod th{'df ug{ g]kfn ;/sf/nfO{ ;'emfj lbg],
-@_ cfjZostfg';f/ cTofjZos j:t' jf ;]jfsf] clwstd tyf Go"gtd d"No
tf]Sg l;kmfl/; ug]{,
-#_ j:t' tyf ;]jf k|bfosaLr :j:y k|lt:kwf{sf] jftfj/0f ;[hgf ug]{,
-$_ cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] pko'Qm ljt/0f k|0ffnLsf] ljsf; ug{ ;xof]u
k'¥ofpg],
-%_ pTkfbg / cfk"lt{;Fu ;DalGwt lghL Pj+ ;xsf/L If]q / ;/sf/L
lgsfox¿aLr ;';DaGw :yflkt u/L cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;'lglZrt ug]{,
-^_ ;a} k|sf/sf Jofkfl/s ljs[lt lj;+ultx¿af6 pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{
tT;DaGwL sfg"gsf] k|efjsf/L sfof{Gjogdf ;xof]u k'¥ofpg],
-&_ ahf/ tyf cfk"lt{ Joj:yfnfO{ k|efjsf/L agfO{ cfd pkef]QmfnfO{ plrt
d"Nodf u'0f:t/o'Qm j:t' tyf ;]jf ;/n¿kdf pknAw u/fpg] tyf u}/
k|lt:kwL{ Jofkfl/s lqmofsnfknfO{ lg?T;fxg ug]{,
-*_ k|fs[lts tyf cGo sf/0fn] x'g ;Sg] j:t' tyf ;]jfsf] s[lqd cefj x'g
glbg, cfk"lt{ Joj:yfnfO{ ;/n / ;xh agfO{ /fVg cTofjZos j:t'x¿sf]
;+ro e08f/ (Buffer Stock) sf] kl/df0f tf]Sg],
-(_ cTofjZos j:t' tyf ;]jfsf] dfu / cfk"lt{sf] k|If]k0f u/L jflif{s cfk"lt{
of]hgf th{'df u/L sfof{Gjog ug]{,
-!)_ pkef]Qmflxt ;+/If0fdf ;+nUg ;+3–;+:yfnfO{ cfjZos ;xof]u pknAw
u/fpg],
-!!_ cfk"lt{ gLlt sfof{Gjog ug{ ;ldltn] pko'Qm 7fg]sf sfo{ ug]{ .
20
13. cfly{s kIf
k|:t't gLlt Ps lj:t[t Pj+ Plss[t sfo{of]hgf agfO{ ah]6 Joj:yf ;lxt nfu" ul/g] 5 . gLlt sfof{Gjog
ubf{ nfUg] cfly{s bfloTj / >f]t ;DaGwdf, sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ ;dodf g} lgSof}{n x'g] tyf vr{
Joj:yfkg / n]vf kl/If0fsf] k|lqmof k|rlnt sfg"gL Joj:yf Pj+ k|lqmofaf6 Jojl:yt ul/g] 5 . o;
gLltsf] sfof{Gjogaf6 d'n'ssf] cfk"lt{ Joj:yfkgsf] If]qdf ;'wf/ eO{ :jtGq / k|lt:kwf{Tds cfly{s
jftfj/0f ;[hgf x'g 6]jf k'Ug'sf ;fy} pkef]Qmfsf] xslxt ;+/If0fdf dxTjk"0f{ of]ubfg k'Ug hfg]5 .
14. sfg"gL Joj:yf
o; gLltdf pNn]lvt k|fjwfgx? sfof{Gjogsf nflu cfjZos kg]{ sfg"gx? th'{df ul/g'sf ;fy}
cfjZostf cg';f/ cfk"lt{;Fu ;DalGwt P]g, sfg"gx?df ;d;fdlos ;'wf/ ul/g] 5 .
15. cg'udg / d"NofÍg
o; gLltsf] sfof{Gjogaf6 ck]lIft k|ltkmn / p2]Zox? k"0f{ jf cf+lzs ?kdf k'/f eP jf ePgg\ ;f]sf]
cg'udg / d"NofÍg ug]{ ;+oGqsf] ?kdf g]kfn ;/sf/sf] afl0fHo dGqfno /xg] 5 . cg'udg tyf
d"NofÍgsf nflu ;xeflutfd"ns cg'udg k|0ffnL cjnDag ul/g] 5 .
o; gLltsf] jflif{s ?kdf ;ldIff u/L cfjZostf cg';f/ k'g/fjnf]sg ul/g] 5 . pQm sfo{ nufot o;
gLltsf] sfof{Gjog kIfnfO{ ;dGjofTds ?kdf cg'udg Pj+ d"NofÍg ug{sf nflu jfl0fHo tyf cfk"lt{
dGqLsf] ;+of]hsTjdf b]xfo adf]lhdsf] Ps pRr:tl/o cg'udg tyf d"NofÍg ;ldlt u7g ul/g] 5 .
! dfggLo dGqL÷/fHodGqL, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno cWoIf
@ dfggLo ;b:o /fli6«o of]hgf cfof]u -;DjlGwt If]q x]g]{_ ;b:o
# ;lrj, cy{ dGqfno ;b:o
$ ;lrj, pBf]u dGqfno ;b:o
% ;lrj, s[lif tyf ;xsf/L dGqfno ;b:o
^ ;lrj, u[x dGqfno ;b:o
& ;lrj, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno ;b:o
* ;lrj, >d tyf oftfoft Joj:yf dGqfno ;b:o
( ;lrj, :yfgLo ljsf; dGqfno ;b:o
!) pkef]Qmf xs lxtl;t;Fu ;DjlGwt ;+:yfsf] k|ltlglwTj x'g] u/L g]kfn ;/sf/n] dgf]gLt u/]sf
slDtdf Ps hgf dlxnf ;lxt @ hgf
;b:o
!! ;x–;lrj, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno -k|zf;g, ;+:yfg tyf cfk"lt{ Joj:yfkg dxfzfvf_ ;b:o ;lrj
21
16. pk;+xf/
lgoldt, ;j{;'ne / ;'ky d"Nodf cTofjZos a:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{ x'g] jftfj/0f ;[hgf ug{ cfk"lt{
If]qdf x'g] ;a} k|sf/sf ljs[ltx?nfO{ Go"g ub}{ ;fj{hlgs ;bfrf/ / g}ltstf sfod u/L pkef]Qmf
xslxtsf] ;+/If0f / ;Da¢{g ug{ o; gLltn] cfwf/ k|bfg ug]{ 5 . o; gLltn] a:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{
Joj:yfdf ck]lIft ;'wf/ / ;xlhs/0f u/L /fHo tyf hgtfsf] p2]Zo, ck]Iff / cfjZostfnfO{ plrt
;Daf]wg ub}{ ul/jL lgjf/0fsf] ;dli7ut nIonfO{ g} of]ubfg k'¥ofpg] ck]Iff /flvPsf] 5 .
◙ ◙ ◙
22
-a'Fbf g+= (=!=^ ;+u ;DjlGwt_
cg';"rL – !
vfB kbfy{
!= rfdn M -s_ dl;gf] -kf]v/]nL / dG;'nL ;d]t_
-v_ df]6f
@= ds}
#= lrp/f
$= ux'F, d}bf / kL7f] -cfF6f_
%= bfn -s_ /x/ -v_ df; -u_ d';'/f] -3_ e6df; cflb u]8fu'8Lx¿
^= g"g
&= lrgL
*= £o", vfg]t]n -s_ tf]/Lsf] t]n -v_ e6df;sf] t]n -u_ ;"o{d'vL km"nsf] t]n
(= b"w -j]jLk'm8 tyf kfp8/ b"w ;d]t_,
!)= df;', c08f, df5f,
!!= dx, lrof tyf skmL
!@= d;nf, t/sf/L Pj+ kmnk"mn .
cGo cfjZosLo kbfy{
!)= cf}iflw -sL6gfzs cf}ifwL / hl8a'6L ;d]t_
!!= dl§t]n, Uof;, l8h]n, k]6«f]n / xjfO{ OGwg ;d]t
!@= dn, aLp
!#= -s_ bfp/f -v_ sf]Onf
23
lgdf{0f ;fdu|L
!$= l;d]G6
!%= kmnfd] 58, h:tf kftf
!^= OF6f, 9'Fuf
!*= sf7
;]jf ;DjGwL
!& :jf:Yo
!*= ;+rf/
!(= ljB't
@)= oftfoft
@!= vfg]kfgL
@@= Go"h lk|G6
@#= kf7\o;fdu|L
top related