สถานการณ์สมองเสื่อม - mahidol university · 2019-12-02 ·...

สถานการณสมองเสอม

ผศ.พ.ญ.สรนทร ฉนศรกาญจนสาขาวชาเวชศาสตรผสงอาย

ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

นายกสมาคมผดแลผปวยสมองเสอม

เนอหา• ปฐมบท

– สถานการณผสงอาย

– รจกสมองเสอม (อกท)

• สถานการณสมองเสอมในประเทศไทย

– ในมตทวไป

– ในพนทเขตเมอง

– ในพนทเขตชนบท

• เสนทางการพฒนาระบบการดแลผปวยสมองเสอมและ ครอบครว ครบวงจร

– การจดการในระดบพนท

– การจดการตอเนองเพอการวนจฉย และ การดแลรกษา• ทางการแพทย

• ทางสงคม สงแวดลอม และอน ๆ

– การจดการส าหรบผสงอายทยงอยในเกณฑปกต

• สนโยบายระดบชาต

วยสงอายอาย 60 ป ขนไป

16.7%ของประชากรทงหมด

วยท ำงำนอำย 15-59 ป65.7%ของประชำกรทงหมด

วยเดกอำย 0-14 ป17.6%ของประชำกรทงหมด

โครงสรางประชากรประเทศไทย

ประชากรไทยทงประเทศ 67.6 ลานคน

กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต :2560

จ านวนและอตราของผสงอาย พ.ศ. 2537-2560

ป พ.ศ. จ านวนผสงอาย (คน) อตรารอยละ

2537 4,011,854 6.8

2545 5,969,030 9.4

2550 7,020,959 10.7

2554 8,266,304 12.2

2557 10,014,705 14.9

25602561

11,312,44712,000,000

16.718

ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต : 2560,สถาณการณผสงอายไทย: กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

สงคมสงวยAged Society

สงคมสงวยอยางสมบรณ

Complete Aged Society

สงคมสงวยระดบสดยอดSuper Aged Society

ประเทศไทย...ความเรวของระดบการสงวย

ทมา : รายงานสถานการณผสงอายไทย 2557 กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

> 10%(2005)

> 20 %(2021)

> 28 %

1:10

1:5

1:32574

2564

2548

- ครอบครวเลกลง- อยคนเดยว/คสมรส- ขาดผดแล

- มโรคประจ าตว- เจบปวยเรอรง- เหงา ซมเศรา- สมองเสอม

ผสงอาย

- ขาดรายได- รายไดลดลงไมเพยงพอ- ยากจน

- บานไมปลอดภย- บรการสาธารณะ- สภาพแวดลอม

ปญหาและความเสยงในวยสงอาย

กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดานการดแล ดานสขภาพกาย/จต

ดานทพกอาศยดานเศรษฐกจ

สมองเสอม

สมองเดมตองด ตองท าได

แลวเลวลง

เกยวกบ

ความรอบร ความสามารถของสมอง

จนมผลตอการใชชวตของผปวย

(การงาน สวนตว)

สมองเสอมจะสญเสยความสามารถของสมอง

หลายสวน

ความสามารถของสมอง

การรบร

ความจ า

เหตผล

จนตนาการ

ความคด

การตดสนใจ

เกณฑการวนจฉย สมองเสอม

ผปวยจะตองสญเสยความสามารถ

ความรอบรของสมองอยางนอย 1ดาน ดงตอไปน

การวนจฉยสมองเสอม• คด วางแผน จดล าดบไมได ไมเขาใจ

เหตผล:executive function

• พดไมถก เรยกไมถก พดไมได:language

• มปญหาเรองการเรยนรสงใหม

ความจ า ความเขาใจทมอยเดมกหายไป:learning &

memory

• ยากล าบากในการใชมอและอน ๆ ในการท ากจกรรม

ตางๆ, เสยความสามารถในการรบรความสมพนธของ

ตนเองและพนทรอบ ๆ ตว:motor &/or visuospatial

function

• ไมมสมาธ ไมจดจอสงใด:attention

• บกพรองในเรองการเขาสงคม และการท ากจกรรมตาง

ๆ ในงานสงคมนน ๆ:social activities

รนแรงมากขนเรอย ๆ

บกพรองลงจากระดบเดม

ท าใหมผลกระทบตออาชพและสงคม ผปวยตองรตวด

ไมใหการวนจฉยในชวงทมอาการสบสนเฉยบพลน

14

Normal Cognitive Aging

• Cognitive changes associated with truly healthy aging– Memory

– Learning new information

• Compensatory strategies – enable to function independently

• Severity of cognitive changes – minimal and non-disabling

15

Mild Cognitive Impairment

(MCI)

• Subjective memory impairment, preferably

corroborated by an informant

• Objective memory impairment when compared

with persons of similar age and education

• Normal general cognitive function

• Normal competence for activities of daily living

• Impairment not serious enough to meet criteria

for dementia-DSMIV, NIN CDS/ADRDA

16

M

C

I

D

E

M

E

N

T

I

A

Alzheimer’s

disease

Vascular

dementia

Frontotemporal

dementia

Lewy body

dementia

Primary

Progressive

dementia

Depression

Mild cognitive impairment as a prodromal state for dementia that

ultimately differentiates into a variety of clinical and pathological

condition

17

1.ปญหาของสมองโดยตรง เปนการเสอมสลายของเซลลประสาท (neurodegenerative disease) เชน โรคอลไซเมอร โรคพารกนสน เปนตน

สมองเสอมเกดจากสาเหตอะไรบาง

18

อลไซเมอรกบ

สมองเสอม

19

22

Pathology of AD

• Outside : amyloid

(senile) plague

• Inside : neurofibrillary

tangle

23

24

สาเหตทท าใหเกดสมองเสอมทพบไดบอย ๆ

2.ปญหาจากสวนอน ๆ ของรางกายแตมผลใหความสามารถสมองเลวลง

- ปญหาหลอดเลอดสมอง

สมองเสอมจากปญหาหลอดเลอดสมอง

หลอดเลอดแดงใหญตบหลายต าแหนง

สมองเสอมจำกปญหำหลอดเลอด

Multiple lacunar infarction

ยงมสาเหตทท าใหเกดอาการสมอง

เสอมอกมาก

• โรคตาง ๆ ในรางกาย

– ไทรอยด

– โรคเรอรง ทท าใหอวยวะเสอมลง เชน โรคตบ โรค

ไตเสอม ไตวาย

• การกระทบกระแทก กระเทอน ทสมอง

• การตดเชอในสมอง

• เนองอก หรอ โพรงสมองขยายใหญ เพราะน า

เลยงสมองคง

• ยาทมผลตอการท างานของสมอง

สาเหตทท าใหเกดสมองเสอม

• ยาหรอสารทมผลตอการท างานของ

สมองเชน

• ยานอนหลบหรอยากลอมประสาท

– ยาแกแพรนแรก

– ยารกษาโรคทางจต

– ยาตานเศรากลม ไตรไซคลก

– ยาคลายกลามเนอ

30

สมองเสอมทรกษาได 1 ใน 10

• ตอมทยรอยดท างานผดปกต (ต า / สง)

• ขาดวตามนบ 12

• ชองในสมองขยายใหญ เนองจากน าเลยง สมองคง

• ยาหรอสารทเปนพษ

Aging Population in Thailand Facts & Figures

AgePrevalence of

Dementia*

60-69 years 7.1 %

70-79 years 14.7 %

> 80 years 32.5 %

* http://www.dmh.go.th/downloadportal/Morbidity/Dementia/Dementia2

552.pdf

Source: http://www.who.int/quantifying_ehimpacts/national/countryprofile/thailand.pdf

Thai population age > 60 years = 8.5 million (12.9 % of total population)*Prevalence of dementia in population age > 60 years in ASEAN countries = 6.3 %**

Alzheimer’s disease accounts for 60% of dementia***Estimated Alzheimer’s disease in Thai elderly age > 60 years = 8.5 million x 6.3 % x 60% =

321,300* National Statistical Office of Thailand, 2010** WHO 2012. Dementia: a public health priority. United Kingdom*** Kalaria RN, Maestre GE, Arizaga R et al. Alzheimer’s disease and vascular dementia in developing countries: prevalence, management, and risk factors. Lancet Neurol 2008; 7(9): 812-826

Alzheimer’s disease in Thai Elderly

Estimated dementia in Thai elderly age > 60

years = 535,000 cases

(Estimated Alzheimer’s disease = 321,300

cases)

สถานการณสมองเสอมประเทศไทย

Estimated Number of People with Dementia (‘000)

Y2015 Y2030 Y2050

600 1,117 2,077

Estimated Costs of Dementia in Y2015 US$ (mil)

Medical Non-Medical Informal Care Total

$89 $721 $854 $1,664

(data from ADI 10/66 Dementia Research Group)

ระบบบรการทเปนอย

• แพทยเฉพาะทางดแลในคลนก เหมอนการดแลผปวยโรคเรอรงอน ๆ

• ดแลดวยทมสหสาขาวชาชพ

• ดแลตามอาการ

มการบรการทไหนบาง

• สวนกลาง:ศรราช จฬา รามา

• สวนภมภาค:ศนยสมองภาคเหนอ(มช) รพ.ประสาทเชยงใหม พษณโลก(ตามแพทยผเชยวชาญ) มหาราชโคราช(จตแพทย) ศรนครนทร(ขอนแกน) อดร รพ.จตเวชสงขลา รพ.สราษฎร(เกดขน แลวโรยรา) รพ.สวนสราญรมย(ตาม service)

สงทยงขาด

• การวนจฉย และ การจดการการดแลใน

โรงพยาบาลทตยภม เปนตนไป

• การดแลตอเนอง และ เครอขาย

• การสนบสนนผดแลและครอบครว

• ระบบความคมครองทางสงคม และ

สวสดการตาง ๆ

โครงการพฒนารปแบบ

การดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร

37

AZ Project : Comprehensive Dementia Care model development

วตถประสงคทวไป

เพอพฒนารปแบบการดแลผปวยสมองเสอมจากสถานบรการสชมชน

วตถประสงคเฉพาะ

1.เพอสรางความตระหนกถงมหตภาพของภาวะสมองเสอมในระดบชาต

2.เพอหารปแบบการดแลรกษาผปวยสมองเสอมในประเทศไทย

3.เพอพฒนาระบบบรการการดแลรกษาผปวยสมองเสอมในบรบทประเทศไทย

4.เพอพฒนาองคความรดานเวชศาสตรผสงอายโดยเฉพาะเรองสมองเสอม และโรคท

เกยวของใหกบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข ผดแลผปวย องคกรปกครอง

สวนทองถน และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ

5.เพอพฒนารปแบบการเพม หรอคงศกยภาพของสมองในผสงอายทยงไมปวยและ

ผสงอายทมปญหาความจ าบกพรองระยะแรก (Mild Cognitive Impairment:

MCI)

6.เพอจดท าคมอเรองภาวะสมองเสอม การดแลรกษาผปวยสมองเสอมส าหรบแพทย

ระดบชมชน ทตยภม บคลากรทางสาธารณสข สหสาขาวชาชพ และการดแลผปวย

สมองเสอมส าหรบผดแล ผปวย และครอบครว

7.เพอจดท าแนวทางการด าเนนการในชมชนเพอการสงเสรมสขภาพกายสมองจต

สงคม( Healthy body and brain)

โครงการพฒนารปแบบ

ระบบการดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร

กรอบแนวคด

สมองเสอม

1.คนไข

2.Local care

provider

Case

reported

Care model

pattern

varieties

ม setting ในการมอง case

Expert ดในแตละประเดน

Caregiver

ใครทจะ involveใน process

ของการดแล : ครอบครว/จน

ท.สาธารณสข/แพทย รพช./รพ.

สต./อสม./ทองถน (อบต.)

ป 2557 (ระยะเตรยม)

โครงการ

ป พ.ศ.2558 -2560

• กรอบแนวคดของโครงการ

ผสงวยพฒนา/การดแล

คนหาคง

ศกยภาพ/

ปองกนระบบ เครอขาย คน

ปวยอาการปานกลาง – มาก

ระยะเตรยม และ โครงการ 2,3 โครงการ 2,3

โครงการ 4

ปวยอาการแรกเรม

ระยะเตรยม และโครงการ 1

บกพรองเลกนอย

ยงปกตอย

โครงการพฒนารปแบบ ระบบการดแลผปวยสมองเสอมครบวงจร

โครงการท

1

Public

Awarenes

s

โครงการท 2

Research&

Development

Area

โครงการท 3

Training

โครงการท 4

Cognitive

Training in

MCI

โครงการท 5

Dementia

data

-จดใน พ.ท.ตนแบบ

-จดใน พ.ท.สวนกลาง

เชยงใหม ขอนแกน นครราชสมา ลพบร สราษฎรธาน

พ.ท.สวนกลาง พ.ท.สวนภมภาค

ท าวจยใน

11พนท

พฒนาโปรแกรม

เพอใชในพนท

ตนแบบและพนท

ทสนใจ

โครงการทด าเนนการในป 2558 - 2560

41

42

คดกรอง

กลม 1

(ไมพบปญหา)

วนจฉยโดยแพทย

(มปญหา)

ผสงอาย > 60 ป

แผนผงการด าเนนการพนทตนแบบ “การดแลผปวยสมองเสอม และ

ครอบครวครบวงจร” (Comprehensive dementia care)

แผนผงการด าเนนการพนทตนแบบ “การดแลผปวยสมองเสอม และ

ครอบครวครบวงจร” (Comprehensive dementia care)

43

วนจฉยโดยแพทย

กลม 2 MCI กลม 3 ภาวะสมองเสอม

กจกรรม

2.1ท า research

cognitive

stimulation

(โปรแกรม 1 หรอ 2)

2.2MCI ทไมไดเขา

รวมโครงการฯ ให

ท า cognitive

stimulation at

home นด F/U แรก

3 เดอน และนดทก 6

เดอน ครบป ท าการ

ประเมนสภาพสมอง

ดวยแบบทดสอบ

(MoCA)

1.เขาระบบการดแลรกษา ในสถานบรการ 3.รกษาโดยใชยา

2.รกษาโดยไมใชยา 4.รกษาตามอาการ

รพ.สต. (Primary care)

1.คดกรองโรค

2.จดท าระบบขอมลผสงอาย

3.ดแลตอเนองจากสถานบรการ

4.เปนตวกลางในการประสาน

การดแลระยะยาวในชนชน

5.จดอบรมผดแลใหความรแก

ชมชน ดงชมชนเขามามสวน

รวมการคดกรองสมองเสอม

รพ.ชมชน/ทวไป

1.ใหการดแลโดยทมสหสาขาวชาชพ ทงโรค

สมองเสอม และโรครวมอนๆ

2.พฒนาศกยภาพ (2.1 บคลากร 2.2ผดแล/

ครอบครว 2.3 อาสาสมคร)

3.สนบสนนการเสรมพลงอ านาจของครอบครว

และผดแลรวมกบองคการบรหารสวนทองถน

4.สรางความตระหนกร และการเฝาระวงเรอง

สมองเสอม

5.พฒนาระบบขอมลผปวย และการสงตอ

(รวมกบ รพ.สต. และโรงพยาบาลระดบสงกวา)

จ านวนและผลการคดกรองและวนฉยภาวะสมองเสอมในพนทตนแบบ 4 พนท

44

ขอมล รวม รอยละ

Normal 14,931 92.48

MCI 392 2.43

Dementia 179 1.11

Other 643 3.98

รวม 16,145 100.00

การด าเนนการในพนทตนแบบ 5 พนท อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม อ าเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา อ าเภอล าสนธ จงหวดลพบร อ าเภอครรฐนคม จงหวดสราษฎรธาน

หมายเหต การด าเนนงานในพนทจงหวดเชยงใหมไมสามารถด าเนนงานตามแผนงานของโครงการทก าหนดไวได ดวยตดภารกจภายในองคกรท าใหการด าเนนงานไมเปนไปตามแผนงานของโครงการ ท าใหการพฒนารปแบบและระบบการดแลผปวยสมองเสอมด าเนนงานได 4 พนท

ขอมล ณ มย. 2560

หวใจหลก

คด

กรองวนจฉย

การ

ดแล

ตอเนอง

แผนผงรวม

สว.สส +

ครอบครว

บานฝาง

ครรฐ

จอหอ

คดกรอง

วนจฉย

ดแล

ล าสนธ

คดกรองอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานลงพนทคดกรองผสงอายในชมชนดวย แบบประเมน 14 ขอค าถาม

วนจฉย : บานฝางโมเดลมความแตกตางกนตามพนทบานฝาง

โมเดล

สภา

ลกขน

และ

ผเชยวช

าญจาก

สถานพย

าบาล

ตตยภม

จอหอ

โมเดล

ศนย

สขภาพ

ชมชน

สงตอไป

ยง รพ

มหาราช

นครราช

สมา ดวย

ระบบ

THAI

COC

ครรฐ

โมเดล

รพ

ชมชน

สงตอ

ผปวยไป

ยง รพ. ส

ราษฎร

ธาน หรอ

รพ สวน

สราญ

รมย

ล า

สนธพลส

โมเดล

รพ.

ชมชน

ดวย

ความ

ชวยเหล

อจาก

แพทย

ผเชยวช

าญจาก

รพ พระ

วนจฉย: บานฝางโมเดล

พยาบาลจตเวชแพทย

ทวไป

พยาบาลชมชน

ผเชยวชาญจากโรงพยาบาลตตยภม

วนจฉย : จอหอโมเดลมความแตกตางกนตามพนทบานฝาง

โมเดล

สภา

ลกขน

และ

ผเชยวช

าญจาก

สถานพย

าบาล

ตตยภม

จอหอ

โมเดล

ศนย

สขภาพ

ชมชน

สงตอไป

ยง

รพ

มหาราช

นครราช

สมา ดวย

ระบบ

THAI

ครรฐ

โมเดล

รพ

ชมชน

สงตอ

ผปวยไป

ยง รพ. ส

ราษฎร

ธาน หรอ

รพ สวน

สราญ

รมย

ล า

สนธพลส

โมเดล

รพ.

ชมชน

ดวย

ความ

ชวยเหล

อจาก

แพทย

ผเชยวช

าญจาก

รพ พระ

วนจฉย: จอหอโมเดล

PCU: ศนยสขภาพจอหอ

โรงพยาบาล

มหาราช

นครราชสมา

วนจฉย : ครรฐโมเดล

มความแตกตางกนตามพนทบานฝาง

โมเดล

สภา

ลกขน

และ

ผเชยวช

าญจาก

สถานพย

าบาล

ตตยภม

จอหอ

โมเดล

ศนย

สขภาพ

ชมชน

สงตอไป

ยง รพ

มหาราช

นครราช

สมา ดวย

ระบบ

THAI

COC

ครรฐ

โมเดล

รพ

ชมชน

สงตอ

ผปวยไป

ยง

รพ. ส

ราษฎร

ธาน หรอ

รพ.สวน

สราญ

รมย

ล า

สนธพลส

โมเดล

รพ.

ชมชน

ดวย

ความ

ชวยเหล

อจาก

แพทย

ผเชยวช

าญจาก

รพ พระ

วนจฉย: ครรฐโมเดล

LTC

ร.พ.

ส

ราษฎ

รธาน

ร.พ. สวน

สราญรมณ

ร.พ.

คร

รฐ

นคม

วนจฉย : ล าสนธพลสโมเดล

มความแตกตางกนตามพนทบานฝาง

โมเดล

สภา

ลกขน

และ

ผเชยวช

าญจาก

สถานพย

าบาล

ตตยภม

จอหอ

โมเดล

ศนย

สขภาพ

ชมชน

สงตอไป

ยง รพ

มหาราช

นครราช

สมา ดวย

ระบบ

THAI

COC

ครรฐ

โมเดล

รพ

ชมชน

สงตอ

ผปวยไป

ยง รพ. ส

ราษฎร

ธาน หรอ

รพ สวน

สราญ

รมย

ล า

สนธพลส

โมเดล

รพ.

ชมชน

ดวย

ความ

ชวยเหล

อจาก

แพทย

ผเชยวช

าญจาก

รพ พระ

วนจฉย: ล าสนธพลสโมเดลวนจฉยโดยแพทย ร.พ. ล าสนธและจตแพทยจาก ร.พ. พระนารายณ ทจะมาเดอนละ 1 ครง

การดแลตอเนองดวยความรวมมอจากทง ทมสขภาพ ทองถน ชมชนและสงคม

ผสงอายใน

ชมชน

คด

แยกผสงอายปกต

(N)

กลมเสยง

(Mild Cognitive

Impairment: MCI)

กลมผสงอายทม

ภาวะสมองเสอม

(DT)

57

บานฝางโมเดล

บานฝางโมเดล

59

จอหอโมเดล

จอหอโมเดล

61

ครรฐนคมโมเดล

ครรฐโมเดล

63

ล าสนธโมเดล

ล าสนธพลสโมเดล

ความเชอมโยงของระบบการดแลระยะยาวกบการดแล

ผปวยสมองเสอมบรบทประเทศไทย

65

ปรบปรงจาก: ถาวร สกลพาณชย,2557

Specialist

เชน

NeuroMed

Psychiatrist

จตวทยา

Geriatrician

ครอบ

ครว

ผปวยสมองเสอม

และผดแล

บรการ

เอกชน

Day Care

Respite

care

Assisted

living

ชมชน

ชมรม

ผสงอาย

NGO

จตอาสา

Communit

y service

care

-Day care

-Day

center

-Respite

care

บรการสขภาพ

ทมสขภาพ(ปฐมภม)

Specialist (Family

Med)/

แพทย พยาบาล

จนท.สาธารณสข

Care Manager/

Disease Manager

อสม.

ขอมล/ระบบสงตอ

Technical

consultation team

บรการดานสงคม

องคกรปกครอง

สวนทองถน

นก

บรบาล/

อาสา

สมคร

สวสด

การสงคม

ขอ

มล/

ระบ

บสง

ตอ

ศนย

ประสานงาน

การดแล

ตอเนอง

12/2/20192/12/201912/2/2019 ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยนก ร ม ก า ร แ พ ท ย

DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES

Dementia

Specialized LTC

เขต พนทตนแบบ พนทพฒนา (M) (A)1 ล ำพน

2 เพชรบรณ

3 นครสวรรค

อทยธำน

4 ลพบร (อ.ล ำสนธ) รพ.พระนำรำยณมหำรำช

ลพบร

สงหบร

6 ฉะเชงเทรำ

7 รพ.บำนฝำง (อ.บำนฝำง) ขอนแกน

8 อดรธำน

หนองบวล ำภ

9 รพ.มหำรำชนครรำชสมำ (อ ำเภอเมอง) นครรำชสมำ

10 อบลฯ

11 รพ.ครรฐนคม (อ.ครรฐนคม) สรำษฎรธำน

13 กทม.

WHO Global Action Plan on the Public Health Response to Dementia

Dr Tarun Dua

Department of Mental Health and Substance AbuseWorld Health Organization

Geneva

Global responses to dementia challenge

WHO/ADI Report, 2012

UK G8 Dementia Summit 2013

WHO Director General

Dec 2013

G7 Legacy Events UK, Canada/France,

Japan, & USA2014-5

World Dementia Council

WHO 1st

Ministerial Conference, March 2015

2012 2016

OECD ReportAddressing Dementia

2015

Multisectoral action for a life course approach to healthy ageing

World Health Assembly May 2016 -

Global Action Plan on Public Health Response to Dementia: 2017-2025

WHA side event May 2018:

Mobilising Society: Inspiration for developing national responses to dementia

Vision

A world in which dementia can be prevented and

people with dementia and their carers can live well

and receive the care and supports they need to

fulfil their potential with dignity, respect, autonomy

and equality.

***

The goal of the global action plan on the public health

response to dementia is to improve the lives of

people with dementia, their carers and families, while

decreasing the negative impact of dementia on them

as well as on communities and countries.

Goal

7 Action areas

World Health Organization (WHO, 2017): http://www.who.int/mental_health/neurology/dementia

1. สมองเสอมเปนนโยบายสาธารณะ /Dementia as public health priority

2. มการตระหนกรเรองสมองเสอม และ เปนมตรตอกน/Dementia awareness and friendliness

3. ลดความเสยงของการเปนสมองเสอม/Dementia risk reduction

4. วนจฉย รกษา และ ดแล/Dementia diagnosis, treatment and care

5. สนบสนนผดแลผปวยสมองเสอม/Support for dementia carers

6. ระบบขอมลเกยวกบสมองเสอม/Information systems for dementia

7. วจย และ พฒนานวตกรรม/Dementia research and innovation

Strategic action areas

EB de

cision

re ac

tion p

lan

http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB140/B140(7)-en.pdf

The global targets

75 % of countries will have developed or

updated national policies, strategies, plans or

frameworks for dementia, either stand-alone or

integrated into other policies/plans, by 2025.

100% of countries will have at least one

functioning public-awareness campaign on

dementia to foster a dementia-inclusive society by

2025.

50% of countries will have at least one dementia-

friendly initiative to foster a dementia-inclusive

society by 2025

The relevant global targets defined in the

global action plan for prevention and control

of noncommunicable diseases 2013–2020

and any future revisions are achieved for

risk reduction and reported

AA1

AA2

AA3

The global targetsIn at least 50% of countries, as a minimum, 50% of

the estimated number of people with dementia are

diagnosed by 2025

75% of countries provide support and training

programmes for carers and families of people with

dementia by 2025

50% of countries routinely collect a core set

of dementia indicators through their

national health and social information

systems every two years by 2025

AA4

AA5

AA6

AA7The output of global research on dementia doubles

between 2017 and 2025

US UK CAN AUS

Building the

network

Phase I

Phase IIWHO

UN

Global Plan

What next for ADI? Focusing on our members

Strengthening the

regional networks

at civil society and

government level

National

level

Action

plans

Increase multilateral presence

OECD, G7, G20, global bodies

Ambassador programme

New ADI report: Progress towards

targets of the Global plan on

dementia

• Launch on the 1st anniversary of the

adoption of the Global plan on dementia

at the 71st World Health Assembly, May

2018

• First annual publication to provide an

overview of responses to the 7 Strategic

Areas of the Global plan – more detailed

reports to follow

• Progress is slow – more than 15 plans

are needed every year to achieve plans

in 146 States by 2025

www.alz.co.uk/dementia-reports-policy-briefs

12/2/20192/12/201912/2/2019 ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยนก ร ม ก า ร แ พ ท ย

DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES

Dementia

Specialized LTC

เขต พนทตนแบบ พนทพฒนา (M) (A)1 ล ำพน

2 เพชรบรณ

3 นครสวรรค

อทยธำน

4 ลพบร (อ.ล ำสนธ) รพ.พระนำรำยณมหำรำช

ลพบร

สงหบร

6 ฉะเชงเทรำ

7 รพ.บำนฝำง (อ.บำนฝำง) ขอนแกน

8 อดรธำน

หนองบวล ำภ

9 รพ.มหำรำชนครรำชสมำ (อ ำเภอเมอง) นครรำชสมำ

10 อบลฯ

11 รพ.ครรฐนคม (อ.ครรฐนคม) สรำษฎรธำน

13 กทม.

ผมภาวะสมองเสอมกมปญหาสขภาพอน ๆ เหมอนผสงอายทานอน ๆ

–ปญหาโรคหวใจและ หลอดเลอด รวมทงอมพาต

– เบาหวานและคณะ

– มะเรง

– สมองเสอม

ครอบครวผปวยสมองเสอมม

ปญหามากมาย• ไมเขาใจคนไข เพราะหนาตาเหมอนเดม

พดจาเหมอนจะรเรอง แตจรง ๆ ไมคอย

เขาใจเรองตาง ๆ อยางทเขาเคยเปน

• พดดวยเหมอนจะรเรองทกอยาง ไปเขา

หองน าแปบเดยว ออกมา หายไปแลวววว

• มพฤตกรรมแปลก ๆ กบคนรอบขางทงทรจก

หรอ ไมรจก

• เอาแตใจตนเอง ไมรบรสภาพแวดลอม

• อารมณเปลยนแปลงงาย ชวไมกนาท

ญาต และผดแล อบอาย โกรธผปวย โกรธ

คนในครอบครว และ นอยใจในโชคชะตา

• ไมอยากพาคนไขไปนอกบาน เพราะเปน

เรองใหญทกครง

• ออกไป แลว หายไปอก เครยด กงวล ถกพ

นองรมวา รมประนาม

• ออกไป กนขาวแลวท าเรองนาอบอาย ถม

ขากรอบตว แตะองเดกเสรฟ

• ไปโรงพยาบาลแลวอาละวาดกบหมอ กบ

พยาบาล จนตองตามคณยามมาลอกตว

ปรบเปลยนทหวใจคนใน

ชมชน

– มความร เพอการดแลตนเองและ

สนบสนนผมภาวะสมองเสอมใน

ชมชนของตน

– เขาใจผมภาวะสมองเสอมและ

ครอบครว

– ลด ละ เลก ความเชอแบบเดมๆท

ท าใหรสกอบอาย เกยวกบภาวะ

สมองเสอม

– สนบสนนใหผมภาวะสมองเสอม

และผดแล ออกมาใชชวตใน

ชมชน

– เปดโอกาสใหผมภาวะสมองเสอม

ใชความรความถนดของตน

ชวยเหลอสงคม

Dementia Friend Thailand

• สงส าคญ 5 ขอ เพอรวมกนเปน

กลยาณมตรผมภาวะสมองเสอม

– ภาวะสมองเสอมไมใชกระบวนการแกชราตาม

ธรรมชาต

– ภาวะสมองเสอมมสาเหตจากโรคของสมอง

โดยตรง หรอ สาเหตอน ๆ ทมผลตอการ

ท างานของสมอง

– ภาวะสมองเสอมไมใชแคเรองความจ า

– แมมภาวะสมองเสอม กมชวตดๆ ได

– มองทตวตนทเขาเคยเปน อยาใหภาวะสมอง

เสอมมาเปลยนความรสกระหวางเรา

ปรบสงแวดลอม

• มระบบสาธารณสขรอบรบทงในเชง

ปองกน และชะลอโรค

• ระบบขนสงมวลชน เอออ านวย

• สงแวดลอมของอาคารสถานท ปาย

บอกทางเขาใจงาย

• รานคาภาคธรกจปรบรปแบบรานให

รองรบลกคาทมภาวะสมองเสอม

โครงการโรงพยาบาลทเปนมตรตอผม

ภาวะสมองเสอม คณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบดฯ

• นโยบายโรงพยาบาล

• การอบรมความรเรองสมองเสอม

ใหบคลากรในโรงพยาบาล

เพราะคนทอยในรพ.คอ

สงแวดลอมทส าคญทสด

• การปรบสงแวดลอมใน

โรงพยาบาล

ทกคนมสวนรวมสรางชมชนทเปน

มตรตอผมภาวะสมองเสอมได

• เภสชกรชมชน– รานยาท

เปนมตรตอผมภาวะสมอง

เสอม

• รานอาหาร

• หางสรรพสนคา

ในโรงพยาบาล:

โรงพยาบาลทเปนมตรกบผมภาวะสมองเสอม

Dementia Friendly Hospital

• ในพนท ทเปนทอยอาศยของผปวย

และ ครอบครว พฒนาส

สงคม มตรยามเลอน เพอนยามลม

Dementia Friendly Community

รวมขบเคลอน “ระบบการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมครบวงจร”

ผดแ

ล

ผศ.พญ. สรนทร ฉนศรกาญจน

จาก Model development สการขยายงานลงในพนท

• อ าเภอ ครรตนนคม ส จ.สราษฎรธาน