abstract - kasetsart...

9
Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015) วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558) ลักษณะภูมิสัณฐานและรูปแบบการระบายน�้าในบริเวณแผ่นดินไหว ลุ่มน�้าสาขาแม่พุง และลุ่มน�้าสาขาแม่ลาว จังหวัดเชียงราย Geomorphological Features and Drainage Patterns in Earthquake Area, Mae Pung and Mae Lao Sub-Watershed, Chiang Rai Province รังสรรค์ เกตุอ๊อต * Rangsan Ket-ord * คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยพะเยา อ�าเภอเมือง จังหวัดพะเยา 56000 School of Information and Communication Technology, University of Phayao, Mueang, Phayao 56000, Thailand * Corresponding Author, E-mail: [email protected] รับต้นฉบับ 27 พฤศจิกายน 2557 รับลงพิมพ์ 12 มกราคม 2558 ABSTRACT The Geomorphological Features and drainage patterns in Mae Pung and Mae Lao Sub- Watershed, Chiang Rai Province after 6.3 magnitude earthquake on May 5, 2014 were analysed by geomorphological theory using Geographic Information System (GIS) software-Arc GIS 9.3. According to the result, it was found that the terrain sloped down from northwest to southeast. The geological structure including sandstone, limestone, shale and mudstone aligned in the horizontal plane with low slope. It covered with alluvial sediment, gravel, sand, silt and clay. Moreover, the medium dendritic drainage pattern and the medium to fine dendritic drainage pattern existed in the areas allowing water can freely without bearing. The main rivers in this areas consisted of Mae Lao, Mae Khao, Rong Than and Mae Pon. In addition, the areas with small fault segment, which is a part of the Northern Phayao fault zone were demonstrated that they were rectangular drainage pattern in the direction of faults and the first order stream. Finally, the impact of the earthquake did not affect the drainage patterns in this area. Keywords: geomorphological features, drainage pattern, earthquake, Mae Pung sub-watershed, Mae Lao sub-watershed บทคัดย่อ การวิเคราะห์ลักษณะภูมิสัณฐานและรูปแบบการระบายน�้าในบริเวณแผ่นดินไหวขนาด 6.3 ริกเตอร์ เมื่อ วันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนบนของลุ่มน�้าสาขาแม่พุง และมีพื้นที่ต่อเนื่องกับตอนล่างของลุ่มน�้าสาขา แม่ลาว จังหวัดเชียงราย โดยใช้ทฤษฎีภูมิสัณฐานวิทยาร่วมกับระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์โปรแกรม ArcGIS 9.3 พบว่า นิพนธ์ต้นฉบับ

Upload: others

Post on 30-Sep-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015) วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558)

ลกษณะภมสณฐานและรปแบบการระบายน�าในบรเวณแผนดนไหว

ลมน�าสาขาแมพง และลมน�าสาขาแมลาว จงหวดเชยงราย

Geomorphological Features and Drainage Patterns in Earthquake Area,Mae Pung and Mae Lao Sub-Watershed, Chiang Rai Province

รงสรรค เกตออต* Rangsan Ket-ord*

คณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มหาวทยาลยพะเยา อ�าเภอเมอง จงหวดพะเยา 56000

School of Information and Communication Technology, University of Phayao, Mueang, Phayao 56000, Thailand*Corresponding Author, E-mail: [email protected]

รบตนฉบบ 27 พฤศจกายน 2557 รบลงพมพ 12 มกราคม 2558

ABSTRACT

The Geomorphological Features and drainage patterns in Mae Pung and Mae Lao Sub-Watershed, Chiang Rai Province after 6.3 magnitude earthquake on May 5, 2014 were analysed by geomorphological theory using Geographic Information System (GIS) software-Arc GIS 9.3. According to the result, it was found that the terrain sloped down from northwest to southeast. The geological structure including sandstone, limestone, shale and mudstone aligned in the horizontal plane with low slope. It covered with alluvial sediment, gravel, sand, silt and clay. Moreover, the medium dendritic drainage pattern and the medium to fine dendritic drainage pattern existed in the areas allowing water can freely without bearing. The main rivers in this areas consisted of Mae Lao, Mae Khao, Rong Than and Mae Pon. In addition, the areas with small fault segment, which is a part of the Northern Phayao fault zone were demonstrated that they were rectangular drainage pattern in the direction of faults and the first order stream. Finally, the impact of the earthquake did not affect the drainage patterns in this area.

Keywords: geomorphological features, drainage pattern, earthquake, Mae Pung sub-watershed, Mae Lao sub-watershed

บทคดยอ

การวเคราะหลกษณะภมสณฐานและรปแบบการระบายน�าในบรเวณแผนดนไหวขนาด 6.3 รกเตอร เมอ

วนท 5 พฤษภาคม 2557 ซงตงอยทางตอนบนของลมน�าสาขาแมพง และมพนทตอเนองกบตอนลางของลมน�าสาขา

แมลาว จงหวดเชยงราย โดยใชทฤษฎภมสณฐานวทยารวมกบระบบสารสนเทศภมศาสตรโปรแกรม ArcGIS 9.3 พบวา

นพนธตนฉบบ

Page 2: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558) 43

ลกษณะภมประเทศมความลาดเทจากทศตะวนตกเฉยงเหนอลงสทศตะวนออกเฉยงใต โครงสรางทางธรณวทยาเปน

หนทราย หนปน หนดนดาน และหนโคลน วางตวในแนวระนาบและมความลาดเทนอย ทบถมดานบนดวยตะกอน

ธารน�าพา กรวด ทราย ทรายแปง และดนเหนยว มรปแบบการระบายน�าเปนแบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยดของ

ล�าน�าปานกลาง (medium dendritic drainage pattern) และแบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยดของล�าน�าปานกลางถง

ละเอยดมาก (medium to fine dendritic drainage pattern) สงผลใหทางน�าไหลไดอยางอสระไมมทศทางทแนนอน

ล�าน�าส�าคญ ไดแก น�าแมลาว น�าแมคาว น�ารองธาร และน�าแมปอน ส�าหรบบรเวณทมรอยเลอนยอยขนาดเลก (fault

segment) ซงเปนสวนหนงของกลมรอยเลอนพะเยาตอนเหนอ (Northern Phayao fault zone) มรปแบบการระบายน�า

เปนแบบตงฉาก (rectangular drainage pattern) ตามทศทางของรอยเลอนทปรากฏในพนท โดยมกพบในอนดบล�าน�า

ท 1 และพบวาผลกระทบจากแผนดนไหวไมไดสงผลตอการเปลยนแปลงรปแบบการระบายน�าในพนท

ค�าส�าคญ: ลกษณะภมสณฐาน รปแบบการระบายน�า แผนดนไหว ลมน�าสาขาแมพง ลมน�าสาขาแมลาว

ค�าน�า

การเกดแผนดนไหวขนาด 6.3 รกเตอร เมอ

วนท 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 โดยมจดเหนอศนยเกด

แผนดนไหว (epicenter) บรเวณต�าบลทรายขาว อ�าเภอ

พาน จงหวดเชยงราย พกดภมศาสตรละตจด 19.68 องศา

เหนอ และลองจจด 99.69 องศาตะวนออก (Seismic

Surveillance Bureau, Department of Meteorology,

2014) สวนส�านกส�ารวจธรณวทยาสหรฐ (The United

State Geological Survey, 2014) รายงานวาจดเหนอศนย

เกดแผนดนไหวอยหางจากอ�าเภอแมลาวไปทางใต 9

กโลเมตร นบเปนแผนดนไหวครงรนแรงทสดทเกดขน

ในประเทศไทยจากทไดมการบนทกไว ความสนสะเทอน

รบรไดในหลายจงหวด มพนทประสบภยพบต รวมทงสน

7 อ�าเภอ 47 ต�าบล 478 หมบาน ทอยอาศยเสยหายรวม

8,935 หลง โดยเสยหายทงหลง 116 หลง มผเสยชวต

จากเหตการณนจ�านวน 2 คน รวมผทไดรบความเดอดรอน

ทงสนกวา 54,542 คน (Chiang Rai Statement Center

for Phan Earthquake, 2014)

ศนยกลางแผนดนไหวอยลกลงไปจากแผนดน

7.4 กโลเมตร ในบรเวณกลมรอยเลอนพะเยาตอนเหนอ

(Northern Phayao fault zone) ลกษณะภมประเทศเปน

ผลจากกระบวนการทางธรณวทยาทมการยกตวของ

ภเขาเปนแนวกนแบงระหวางลมน�าสาขาแมลาวและลมน�า

สาขาแมพง ตลอดจนการปรากฏแนวรอยเลอนในบรเวณ

ทราบเชงเขาซงเปนตะกอนน�าพาในยคควอเทอรนาร

ท�าใหรปแบบการระบายน�า (drainage patterns) ไดรบ

อทธพลจากลกษณะทางธรณวทยาทวางตวอยดานลาง

อยางเดนชด ดงนน การศกษานจงมวตถประสงคเพอ

ศกษาโครงสรางทางภมสณฐานกบการเกดรปแบบการ

ระบายน�าในบรเวณลมน�าสาขาแมพงและลมน�าสาขา

แมลาว จงหวดเชยงราย โดยจะท�าใหเกดความเขาใจใน

อทธพลของลกษณะทางธรณวทยาตอระบบลมน�า ทงใน

ดานรปลกษณของลมน�า รปแบบการระบายน�า และความ

หยาบ-ละเอยดของล�าน�า ซงจะเปนประโยชนตอการ

ศกษาระบบลมน�าทถกควบคมดวยปจจยทางธรณวทยา

โดยเฉพาะในพนทภาคเหนอของประเทศไทยทเกด

ปรากฏการณทางธรณวทยาอยอยางตอเนอง

อปกรณและวธการ

พนทศกษา ลมน�าสาขาแมพง ซงเปนลมน�าสาขาของลมน�า

โขงสวนท 1 (ภาคเหนอ) และลมน�าสาขาแมลาว ซงเปน

ลมน�าสาขาของลมน�ากก ครอบคลมพนทอ�าเภอพาน

อ�าเภอแมลาว อ�าเภอแมสรวย และอ�าเภอเมอง จงหวด

เชยงราย

Page 3: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015)44

การรวบรวมและวเคราะหขอมล

1. จดเตรยมขอมลลกษณะทางกายภาพและ

โครงสรางทางธรณวทยาของพนทศกษา จากแหลง

ขอมลทตยภมตางๆ ไดแก แผนทภมประเทศ มาตราสวน

1:50,000 ไฟลขอมลเชงเลขของเสนชนความสงและเสน

ล�าน�าทไหลตลอดปและไมไหลตลอดปของกรมแผนท

ทหาร ไฟลขอมลเชงเลขของโครงสรางทางธรณวทยา

(geological structure) และแนวรอยเลอน (fault) ของ

กรมทรพยากรธรณ รวบรวมไวในระบบสารสนเทศ

ภมศาสตรโปรแกรม ArcGIS 9.3 โดยท�าการปรบแก

คาพกดและระบบการอางองใหอยในรปแบบเดยวกน

2. ศกษาลกษณะทางกายภาพของพนท ทงใน

ดานรปลกษณของลมน�า รปแบบการระบายน�า ทศทาง

การไหลของน�า และความหยาบ-ละเอยดของล�าน�า

3. ท�าการวเคราะหโครงสรางทางธรณวทยา

ลกษณะทางกายภาพของพนท และโครงสรางทางภม

สณฐานกบการเกดรปแบบการระบายน�า โดยใชทฤษฎ

ภมสณฐานวทยามาประกอบการอธบาย

4. ตรวจสอบความถกตองภาคสนามของขอมล

ลกษณะทางกายภาพของพนทโดยใชเครองก�าหนด

ต�าแหนงบนโลกดวยดาวเทยม (Global Positioning

System; GPS) ไดแก รปลกษณของลมน�าทไดรบอทธพล

จากแนวรอยเลอน ทศทางการวางตวของแนวภเขา

รปแบบการระบายน�า ทศทางการไหลของน�า ตลอดจนการ

สมภาษณบคคลเกยวกบผลกระทบจากแผนดนไหวท

สงผลตอลกษณะทางกายภาพของพนท

ผลและวจารณ

ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศของพนทศกษาเปนภเขา

และทราบระหวางภเขา ซงเปนสวนหนงของแอง

พะเยา-เชยงราย ต�าแหนงจดเหนอศนยเกดแผนดนไหว

ตงอยบรเวณรอยตอของแองขนาดเลก 2 แอง คอ แอง

เชยงราย-พาน และแองเชยงราย-แมสรวย เกดเปนลกษณะ

ภมประเทศทมการยกตวของภเขาแยกออกเปน 2 ทศทาง

กลาวคอ ทศเหนอ-ใต (แองเชยงราย-พาน) และทศตะวนออก

เฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต (แองเชยงราย-แมสรวย)

(Figure 1) จงกลาวไดวา พนทศกษาเปนแนวการยกตว

ทางธรณวทยาทมการเปลยนทศทาง ท�าใหปรากฏรอยเลอน

ทงขนาดใหญและขนาดเลกอยมากมายในพนท และดวย

ลกษณะภมประเทศดงกลาวท�าใหบรเวณนเปนแนวแบง

ของ 2 ลมน�า คอ ลมน�าสาขาแมพง ซงเปนสวนหนง

ของลมน�าโขงสวนท 1 มความลาดเทจากทศเหนอลงส

ทศใต และลมน�าสาขาแมลาว ซงเปนสวนหนงของลมน�า

กก มความลาดเทจากทศตะวนตกเฉยงใตลงสทศตะวนออก

เฉยงเหนอ

สภาพการใชประโยชนทดนในบรเวณภเขา

เปนพนทปาไม สวนในบรเวณทราบระหวางภเขาเปน

พนทเกษตรกรรม (นาขาว) และเปนทตงของชมชน

แบบกระจายตวตามเสนทางคมนาคม หมบานส�าคญ

ในบรเวณต�าแหนงจดเหนอศนยเกดแผนดนไหว ไดแก

หมบานรองธารกลาง รองธารเหนอ รองธารใต แมคาววง

ดงลาน และสนทราย ต�าบลทรายขาว อ�าเภอพาน

จงหวดเชยงราย

Page 4: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558) 45

Figure 1 Topography of Mae Pung and Mae Lao sub-watershed. Source: Royal Thai Survey Department (2012)

Figure 1 Topography of Mae Pung and Mae Lao sub-watershed.Source: Royal Thai Survey Department (2012)

ลกษณะทางธรณวทยา โครงสรางทางธรณวทยา

โครงสรางทางธรณวทยาประกอบดวยหนหลาย

ชนด โดยในประเภทหนอคน ไดแก หนแกรนต ประเภท

หนชนหรอหนตะกอน ไดแก หนทราย หนดนดาน หน

เชรต หนโคลน และในประเภทหนแปร ไดแก หนปน

หนควอรตไซต และหนฟลไลต การยกตวทางธรณวทยา

เกดจากกระบวนการธรณแปรสณฐาน (tectonic process)

Page 5: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015)46

ในอดตหลายครง ดงจะเหนไดจากอายของชนหนท

แตกตางกน ตงแตอายเกาทสดคอ หนควอรตไซตและ

หนฟลไลตยคไซลเรยน-ดโวเนยน (SD) หนทรายและ

หนดนดานยคคารบอนเฟอรส (CP) และหนแกรนตยค

คารบอนเฟอรส (Cgr) หนดนดานยคเพอรเมยน (P3)

หนทรายยคไทรแอสซก (R_) หนโคลนและหนดนดาน

ยคจแรสซก (Jpk) ทบถมดานบนดวยตะกอนธารน�าพา

กรวด ทราย ทรายแปง และดนเหนยวในยคใหมทสด

คอ ควอเทอรนาร (Qa) (Figure 2)

Figure 2 Geological structure and fault lines in the Mae Pung and Mae Lao sub-watershed. Source: Department of Mineral Resources (2009)

Figure 2 Geological structure and fault lines in the Mae Pung and Mae Lao sub-watershed.Source: Department of Mineral Resources (2009)

Page 6: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558) 47

แนวรอยเลอน

เมอน�าขอมลต�าแหนงกลมรอยเลอนหลก (fault

zone) และรอยเลอนยอยขนาดเลก (fault segment) จาก

ขอมลรอยเลอนของกรมทรพยากรธรณ มาพจารณารวมกบ

ลกษณะภมประเทศ รปลกษณลมน�า และทศทางการไหล

ของล�าน�า พบวา ต�าแหนงศนยกลางแผนดนไหวอย

ในบรเวณกลมรอยเลอนพะเยาตอนเหนอ (Northern

Phayao fault zone) โดยอยทางตอนบนสดของแนวรอยเลอน

พาน ซงวางตวในแนวเหนอ-ใต และเปนพนทเชอมตอกบ

แนวรอยเลอนแมลาวทางทศเหนอ วางตวในแนวตะวนออก

เฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต แรงกระท�าจากกระบวนการ

ธรณแปรสณฐานในพนทนท�าใหเกดการยกตวเปนแนว

ภเขา ท�าหนาทเปนสนปนน�าแบงพนทลมน�าสาขาแมลาว

ซงเปนลมน�าสาขาของลมน�ากก มทศทางการไหลตาม

ความลาดเทของภมประเทศอนเกดจากแนวรอยเลอน

จากทศตะวนตกเฉยงใตไปสทศตะวนออกเฉยงเหนอ

กบ ลมน�าสาขาแมพง ซงเปนลมน�าสาขาของลมน�าโขง

มทศทางการไหลตามความลาดเทของภมประเทศอนเกด

จากแนวรอยเลอนเชนเดยวกนจากทศเหนอไปสทศใต

กอนเลยวเบนไปทางทศตะวนออกลงสแมน�าองตอไป

ลกษณะทางภมสณฐานกบการเกดรปแบบการระบายน�า จากโครงสรางทางธรณวทยาทหลากหลาย

(Table 1) ท�าใหมรปแบบการระบายน�าทแตกตางกน

โดยสวนใหญมรปแบบการระบายน�าเปนแบบกงไม

(dendritic drainage pattern) ทางน�าไหลไดอยางอสระ

ไมมทศทางทแนนอน ล�าน�าส�าคญ ไดแก น�าแมลาว

น�าแมคาว น�ารองธาร และน�าแมปอน จ�าแนกไดเปน

2 รปแบบ กลาวคอในบรเวณทเปนหนทราย (CP และ R_)

และหนแกรนต (Cgr) มรปแบบการระบายน�าเปน

แบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยดของล�าน�าปานกลาง

(medium dendritic drainage pattern) สวนในบรเวณ

ทเปนหนดนดาน (P3) และหนโคลน (Jpk) มรปแบบ

การระบายน�าเปนแบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยด

ของล�าน�าปานกลางถงละเอยดมาก (medium to fine

dendritic drainage pattern) ซงสอดคลองกบรายงาน

ของ Howard (1967) ทกลาววา รปแบบทางน�ากงไม

ทหนาแนน (dense drainage pattern) จะปรากฏอย

บนหนดนดาน ซงมเนอหนทออนและละเอยดกวา

หนแกรนตและหนทราย สวนรปแบบทางน�ากงไมท

หยาบ (coarse drainage pattern) จะปรากฏอยบน

หนแกรนต และหนทราย ซงมความทนทานตอการ

ชะลางพงทลายมากกวาหนดนดาน (Table 2)

Table 1 The geological features and drainage patterns observed in the studied sites of earthquake area.

Symbol Rock category Rock type Period Drainage pattern

SD Sedimentary Rocks, Metamorphic Rocks

Quartzite, phyllite, schist, sandstone, shale, and tuff

Silurian-Devonian Medium dendritic, Rectangular

Cgr Igneous Rocks Granite and granodiorite(Intrusive complex)

Carboniferous Medium dendritic, Rectangular

CP Sedimentary Rocks, Metamorphic Rocks

Sandstone, shale, and chert Carboniferous Medium dendritic

P3 Sedimentary Rocks, Metamorphic Rocks

Shale, calcareous and carbonaceous shale with chertbed; tuffaceous shale

Permian Medium to fine dendritic

R_ Sedimentary Rocks, Metamorphic Rocks

Sandstone, tuffaceous sandstone, limestone, and conglomerate (marine)

Triassic Medium dendritic

Jpk Sedimentary Rocks, Metamorphic Rocks

Siltstone, shale, fine grained sandstone and conglomerate

Jurassic Medium to fine dendritic

Page 7: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015)48

Table 2 Geological features and drainage patterns classified based on the theory of Howard (1967).

Stream appearance Major rock type Drainage pattern Theory of Howard (1967)

Quartzite, Phyllite, Schist Medium dendritic,Rectangular

-

Granite Medium dendritic,Rectangular

Sandstone Medium dendritic

Shale Medium to fine dendritic

ส�าหรบในบรเวณทมรอยเลอนยอยขนาดเลก

(fault segment) ซงเปนสวนหนงของกลมรอยเลอน

พะเยาตอนเหนอ (Northern Phayao fault zone) พบวา

มรปแบบการระบายน�าเปนแบบตงฉาก (rectangular

drainage pattern) ตามทศทางของรอยเลอนทปรากฏใน

พนท (Figure 3) และจะเหนไดวาล�าน�าส�าคญในพนท

ไดแก น�าแมลาว น�าแมปอน และน�าแมคาว มรปแบบ

และทศทางการไหลตามแนวรอยเลอนหลกทงสน กลาวคอ

น�าแมลาว มทศทางการไหลตามแนวรอยเลอนแมลาว

สวนน�าแมปอนและน�าแมคาว มทศทางการไหลตาม

แนวรอยเลอนพาน ซงรปแบบการระบายน�าแบบตง

ฉากมกพบในอนดบล�าน�าท 1 (1st order) เปนสวนใหญ

Page 8: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 42-50 (2558) 49 Figure 3 The drainage patterns and fault lines in the studied sites of earthquake area.

นอกจากนน จากการลงพนทตรวจสอบความ

ถกตองภาคสนามในบรเวณต�าแหนงแผนดนไหวโดย

ใชเครองก�าหนดต�าแหนงบนโลกดวยดาวเทยม และการ

สมภาษณบคคลเกยวกบผลกระทบจากแผนดนไหวทสงผล

ตอลกษณะทางกายภาพของพนท พบวา รปลกษณของ

ลมน�า ทศทางการวางตวของแนวภเขา รปแบบการระบาย

น�า และทศทางการไหลของล�าน�าไมไดรบผลกระทบ

ใดๆ อยางเดนชดจากการเกดแผนดนไหวโดยพบเพยง

การพงทลายของตลงล�าน�าในบางพนทเทานน

สรป การศกษาความสมพนธของลกษณะทางธรณ

วทยากบรปแบบการระบายน�าในบรเวณทเกดแผนดน

ไหว เมอวนท 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ซงตงอยทาง

ตอนบนของลมน�าสาขาแมพง และตอนลางของลมน�า

สาขาแมลาว จงหวดเชยงราย โดยใชทฤษฎภมสณฐาน

วทยารวมกบระบบสารสนเทศภมศาสตร พบวา ลกษณะ

ภมประเทศของพนทศกษาเปนภเขาและทราบระหวางภเขา

ซงเปนสวนหนงของแองพะเยา-เชยงราย ตงอยบรเวณ

รอยตอของแองขนาดเลก 2 แอง คอ แองเชยงราย-พาน

และแองเชยงราย-แมสรวย เกดเปนลกษณะภมประเทศ

ทมการยกตวของภเขาแยกออกเปน 2 ทศทาง โครงสราง

ทางธรณวทยาประกอบดวยหนหลายชนดซงเกดจาก

กระบวนการธรณแปรสณฐาน (tectonic process)

ในอดตหลายครง ดงจะเหนไดจากอายของชนหน

Figure 3 The drainage patterns and fault lines in the studied sites of earthquake area.

Page 9: ABSTRACT - Kasetsart Universityfrc.forest.ku.ac.th/frcdatabase/bulletin/fforjournal/20170606_155145.… · วารสารวนศาสตร์ 34 2) : 42-50 255) 43 ลักษณะภูมิประเทศมีความลาดเทจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่ทิศตะวันออกเฉียงใต้

Thai J. For. 34 (2) : 42-50 (2015)50

ทแตกตางกน ตงแตอายเกาทสดคอหนควอรตไซต

และหนฟลไลตในยคไซลเรยน-ดโวเนยน มาจนถง

ตะกอนธารน�าพา กรวด ทราย ทรายแปง และดนเหนยว

ในยคควอเทอรนาร

โครงสรางทางธรณวทยาสงผลใหมรปแบบ

การระบายน�าทแตกตางกน โดยสวนใหญมรปแบบการ

ระบายน�าเปนแบบกงไม จ�าแนกไดเปน 2 รปแบบ

กลาวคอในบรเวณทเปนหนทรายและหนแกรนต ม

รปแบบการระบายน�าเปนแบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยด

ของล�าน�าปานกลาง (medium dendritic drainage pattern)

สวนในบรเวณทเปนหนดนดานและหนโคลน มรปแบบ

การระบายน�าเปนแบบกงไมทมความหยาบ-ละเอยด

ของล�าน�าปานกลางถงละเอยดมาก (medium to fine

dendritic drainage pattern) นอกจากนยงพบรปแบบการ

ระบายน�าแบบตงฉาก (rectangular drainage pattern)

ในบรเวณทมรอยเลอนยอยขนาดเลกโดยมกปรากฏ

อยในอนดบล�าน�าท 1 เปนสวนใหญ ซงล�าน�าส�าคญ

ในพนทลวนมรปแบบและทศทางการไหลตามแนว

รอยเลอนหลกทงสน ผลกระทบทเกดจากแผนดนไหว

ไมไดสงผลตอการเปลยนแปลงรปแบบการระบายน�า

ในพนท แตทงนควรน�าเทคนควธการส�ารวจสมยใหม

ไดแก การรงวดในภมประเทศ การแปลตความภาพถาย

ดาวเทยมและภาพถายทางอากาศ (photogrammetry)

เพอศกษาถงผลกระทบระยะยาวตอองคประกอบทาง

กายภาพอนๆ ของลมน�าตอไป

REFERENCESChiang Rai Statement Center for Phan

Earthquake. 2014. The damage from Phan earthquake. Available source: http://th.wikipedia.org/wiki/2014Phan earthquake, October 10, 2014.

Department of Mineral Resources. 2009. Geological structure and fault lines in Chiang Rai province. Ministry of Natural Resources and Environment. CD-ROM.

Howard, A. D. 1967. Drainage analysis in geologic interpretation. The American Association of Petroleum Geologists. 51 (11): 2246-2259.

Royal Thai Survey Department. 2012. Contour lines, elevation and major landmarks in Ch iang Rai province. Royal Thai Armed Forces Headquarters. CD-ROM.

Seismic Surveillance Bureau, Department of Meteorology. 2014. 2014 Phan earthquake. Available source: http://th.wikipedia.org/wiki/2014Phan earthquake, October 10, 2014.

The United States Geological Survey. 2014. M6.1 - 13km NNW of Phan, Thailand. Available source: http://comcat.cr.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usb000qack#summary, October 4, 2014.