คานาคานา

ภายหลงการประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ตงแตวนท 1 ตลาคม 2554 เปนตนมา สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดดาเนนการขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 อยางตอเนอง โดยในป 2555 สานกงานฯ ไดจดการประชมประจาป 2555 ของ สศช. ภายใตหวขอเรอง “อนาคตประเทศไทยบนเสนทางสเขยว” เพอกระตนใหทกภาคสวนของสงคมไทยเกดความตระหนกของการอยรวมกนบนพนฐานของโอกาสทเปนธรรมและการดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมทคานงถงธรรมชาตและสงแวดลอม และการจดทาแนวทางการขบเคลอนสสงคมทเปนรปธรรมและบรณาการจากภาคการพฒนาทกภาคสวน ซงตอมาไดรบการบรรจเปนแนวทางหลกของยทธศาสตรประเทศตามนโยบายของรฐบาล และใชเปนกรอบการจดสรรงบประมาณประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2557 และ พ.ศ. 2558 ของประเทศ

สาหรบการประชมประจาป 2556 น สานกงานฯ ไดใหความสาคญกบการเตรยมการพฒนาประเทศเพอเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 เนองจากความเชอมโยงและบทบาทของประชาคมอาเซยนจะทวความสาคญมากขนในอนาคต การกาหนดและขบเคลอนประเดนการพฒนาประเทศของไทยจงไมสามารถจากดอยภายในขอบเขตของประเทศไทยเทานน แตตองขยายไปสการพจารณาความสมพนธและความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคดวย โดยการประชมประจาป 2556 ของสานกงานฯ ในครงนมวตถประสงคสาคญ 2 ประการ ไดแก การตดตามความกาวหนาและการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนใน 3 เสาหลก ไดแก ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน และระดมความคดเหนของภาคการพฒนาทกภาคสวนทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และระดบพนท ทองถน และชมชน ในการกาหนดแนวทางดาเนนการใหเกดผลอยางเปนรปธรรมตอไป

ในการน เพอใหการประชมเกดประโยชนและประสทธภาพสงสด รวมทงสรางความรความเขาใจเกยวกบการขบเคลอนประเทศไทยเขาสประชาคมอาเซยนในชวงทผานมาและขอเสนอแนวทางและกลไกขบเคลอนในระยะตอไป สานกงานฯ จงไดจดทาเอกสารประกอบการประชมประจาปฉบบนขน โดยมสาระหลกประกอบดวยภาพรวมของประเทศไทยในการปรบตวเขาสประชาคมอาเซยนและการเตรยมการเฉพาะดานสาหรบการประชมกลมยอยใน 6 ดานทมความสาคญตอการพฒนาประเทศ

ทงน สานกงานฯ หวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการประชมทจดทาขนนจะเปนประโยชนตอผเขารวมประชมและผสนใจโดยทวไปทกทาน และสาหรบความคดเหนทไดรบจากการประชมประจาป สานกงานฯ จะนาไปปรบปรงและจดทาเปนเอกสารสรปผลการประชมทมสาระและแนวทางการขบเคลอนประชาคมอาเซยนทเกดจากการรวมคดรวมทาจากทกภาคสวนของสงคมใหมความสมบรณมากขนตอไป

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กนยายน 2556

สาร บญสาร บญ หนา

คานา สารบญ

สวนท 1 : ภาพรวมของประเทศในการปรบตวเขาสประชาคมอาเซยน 1 บทนา 1

2 กรอบเปาหมายและพนธกจของประชาคมอาเซยน 1

3 ยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 กบอาเซยน 6

4 ยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนและยทธศาสตรประเทศ 13

5 ความกาวหนาของการดาเนนการทผานมา 16

6 ปญหาอปสรรคและแนวทางดาเนนการในชวงกอนป พ.ศ. 2558 21

สวนท 2 : การเตรยมการเฉพาะดานสาหรบการประชมกลมยอย

บทท 1 การเตรยมความพรอมดานการเงน การคลง และการคาการลงทน 25 เพอเขาสประชาคมอาเซยน บทท 2 สรางสงคมผประกอบการไทย กาวอยางมนใจสประชาคมอาเซยน 60 บทท 3 สรางสรรคสงคมไทยสประชาคมอาเซยน 91

บทท 4 การเชอมโยงโครงสรางพนฐานสประชาคมอาเซยน 117

บทท 5 การเตรยมความพรอมระดบจงหวดและกลมจงหวด 148 เพอรองรบประชาคมอาเซยน บทท 6 สประชาคมอาเซยน : บรหารจดการสงแวดลอมอยางไรใหยงยน 173

 

สวนท สวนท สวนท 111

ภาพรวมของประเทศในการปรบตวเขาสประชาคมอาเซยน

 

ส วนทส วนท 11

ภาพรวมของประเทศในการปรบตวเขาสประชาคมอาเซยน

1 บทน า การรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคตางๆ ทงในระดบทวภาค พหภาค และภมภาค

มความส าคญ เ พมมากข น ในฐานะท เปน เคร องมอ เ พอสร า งอ านาจตอรองทาง เศรษฐกจ และ เพมขดความสามารถในการแขงขนของแตละประเทศ โดยเฉพาะการจดตงประชาคมอาเซยนซงมเปาหมายในการสรางความเปนหนงเดยวและเสรมสรางความแขงแกรงภายในภมภาคอาเซยนดวยการกระชบความรวมมอทางการเมองและความมนคง เศรษฐกจ และสงคมและวฒนธรรม ใหใกลชดกนมากยงขน

ดวยเหตดงกลาว กรอบนโยบายและทศทางการพฒนาของประเทศทไดก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 และนโยบายรฐบาลจงไดใหความส าคญกบการเตรยมการและการพฒนาประเทศใหมความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยนทจะเกดขนในป 2558 และสามารถกาวเขาสประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพและมนคง รวมทงกอใหเกดประโยชนสงสดตอประชาชนในทกภาคสวน

2 กรอบเปาหมายและพนธกจของประชาคมอาเซยน1 ความรวมมอในกรอบอาเซยนหรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of

Southeast Asian Nations : ASEAN) ไดเรมกอตงในป 2510 และมพฒนาการอยางตอเนองมาเปนล าดบ ทงในดานการกระชบความสมพนธทางการเมองและความมนคงทไดก าหนดใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนเขตแหงสนตภาพ เสรภาพ และความเปนกลาง ดานความรวมมอทางสงคมและวฒนธรรมเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน และดานการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในภมภาคทไดมการจดตงเขตการคาเสรและเขตการลงทนเสรเพอสงเสรมกจกรรมการคา การลงทน และการบรการระหวางกน จนในปจจบน อาเซยนไดกาวไปขางหนา โดยก าหนดใหมการปฏบตตามกฎบตรอาเซยน (ASEAN Charter) ทท าใหอาเซยนมฐานะเปนองคกรระหวางรฐบาลทมประสทธภาพและมศกยภาพทจะบรรลวสยทศนของผน าอาเซยนในการมประชาชนเปนศนยกลาง มกฏกตกาในการท างาน และมความสามารถในการแขงขนสง รวมทงไดตงเปาหมายการเขาสประชาคมอาเซยน (ASEAN Community : AC) รวมกนอยางเปนทางการในป 2558 (วนท 31 ธนวาคม 2558)

ทามกลางสถานการณการเปลยนแปลงของโลกทมพลวตสง การเผชญกบความทาทายใหมๆ รวมถงการแขงขนททวความรนแรงมากขน ท าใหอาเซยนซงในปจจบนมจ านวนสมาชกทงหมด 10 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร บรไนดารสซาลาม ไทย เวยดนาม ลาว เมยนมาร และกมพชา จ าเปนตองรวมตวกนใหเหนยวแนน เพอเพมอ านาจตอรอง ลดการพงพาเศรษฐกจโลก และเพมความสามารถการแขงขนในเวทระหวางประเทศและความสามารถการแกไขปญหาในมตตางๆ รวมกน โดยการรวมตวกนเปนประชาคมอาเซยนมเปาหมายเพอเสรมสรางใหอาเซยนมความแขงแกรง มนคง และมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจยงขน สามารถสรางโอกาสในการพฒนา รบมอกบสงทาทายและภยคกคามรปแบบใหมไดอยางรอบดาน โดยใหประชาชนในอาเซยนมความรสกทเปนอนหนงอนเดยวกน มความเปนอยทด และประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจไดอยางมประสทธภาพ

1 58 ค าถามสประชาคมอาเซยน 2558

-2-

2.1 การด าเนนงานเพอการรวมตวเปนประชาคมอาเซยน เพอใหบรรลเปาหมายการเปนประชาคมอาเซยนในป 2558 อาเซยนใหความส าคญกบ

การด าเนนงานใหเปนไปตามแผนงานการจดตงประชาคมอาเซยนใน 3 เสาหลก (Pillars) ประกอบดวย

2.1.1 ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political Security Community : APSC) มเปาหมายและพนธกจใหประเทศสมาชกอยรวมกนอยางสนตสข เสรมสราง ความมนคง และมระบบแกไขความขดแยงระหวางกนทด มเสถยรภาพอยางรอบดาน และมความรวมมอเพอรบมอกบภยคกคามความมนคงทกรปแบบ เพอใหประชาชนมความเปนอยทมนคงและปลอดภย

2.2.2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) มเปาหมายและพนธกจใหประเทศสมาชกรวมตวทางเศรษฐกจ สรางตลาดและฐานการผลตรวม อ านวยความสะดวกในการตดตอคาขายระหวางกน มการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน และบคลากรวชาชพตางๆ อยางสะดวกมากขน รวมทงมการไหลเวยนของเงนทนอยางเสรยงขน ใหความส าคญกบประเดนดานนโยบาย ทจะชวยสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของอาเซยน การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาคเทาเทยมกน และมการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก อนจะท าใหอาเซยนม ความเจรญมงคง

2.2.3 ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community : ASCC) มเปาหมายและพนธกจใหอาเซยนเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง อยรวมกนภายใตสงคมเอออาทร และมความเปนเอกภาพ โดยมความรวมมอแกไขปญหาความยากจน การปราบปรามอาชญากร ขามชาต การสง เสรมการสาธารณสข การปองกนและจดการกบภยพบตธรรมชาต และการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน รวมทงมงสรางอตลกษณของอาเซยน สงเสรมความเขาใจระหวางประชาชน ทกระดบ โดยการเรยนรประวตศาสตรและวฒนธรรม และการรบรขอมลขาวสารของกนและกน เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในทกดาน

นอกจากน อาเซยนยงไดมการจดท าแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity : MPAC) โดยมองคประกอบหลกใน 3 ดาน คอ ดานโครงสรางพนฐาน ทางบก ทางทะเล ทางอากาศ เทคโนโลยสารสนเทศ และพลงงาน ดานกฏระเบยบ เพออ านวย ความสะดวกทางการคา บรการ และการลงทน รวมถงพธการขามพรมแดนตางๆ และดานประชาชน เพอให มการทองเทยว การศกษา และการแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางกน โดยแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน ถอเปนกรอบใหญในการประสานแผนการเชอมโยงภายใตความรวมมอในระดบภมภาค อนภมภาค และระดบทวภาคเขาไวดวยกน เพอเรงรดการเชอมโยงระหวางประเทศสมาชกทง 10 ประเทศใหเปนหนงเดยว และมเปาหมายสงสดเพอใหอาเซยนเปนประชาคมอยางแทจรงในป 2558 และเปนศนยกลางของสถาปตยกรรมภมภาค

-3-

รปท 1 : ภาพรวมโครงสรางประชาคมอาเซยน

ทมา : สศช.

ความกาวหนาตามแผนงานการจดตงประชาคมอาเซยนไดเกดขนอยางชดเจนในเสาประชาคมเศรษฐกจอาเซยน2 เปนส าคญ การกระชบความสมพนธและขยายความรวมมอทางเศรษฐกจการคาระหวางกนของอาเซยนในรปแบบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ท าใหเกดการเปลยนแปลงและความเคลอนไหวทางเศรษฐกจภายในอาเซยนอยางเหนไดชดในปจจบน แมวาจะมเปาหมายการเปดเสรในดานตางๆ ภายในป 2558 กตาม เนองจากประเทศสมาชกทง 10 ประเทศมเปาหมายและพนธกจทตองปฏบตตามแผนพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) ทมงการเปดเสรมากขนในดานสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมอ และทน รวมถงใหความส าคญกบการเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนโดยการพฒนาในดานตางๆ การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาค ตลอดจนการเชอมโยงเขากบเศรษฐกจโลก ซงเปนองคประกอบทนบวนจะยงมความส าคญตอเศรษฐกจไทยมากขน ดงจะเหนไดจากมลคาและแนวโนมการเตบโตการสงออกทสงขนทกป ขณะทการลดอตราภาษน าเขาระหวางกนท าใหเกดความไดเปรยบดานตนทนของผประกอบการทใชสทธประโยชนดานภาษในการเพมขดความสามารถในการแขงขน ตลอดจนการเชอมโยงหวงโซการผลตภายในภมภาคซงเกดขนจากการใชประโยชนจากความไดเปรยบในดานท าเลทตง ซงเปนจดศนยกลางในการเชอมโยงทางดานการขนสงระหวางภมภาค การมทรพยากรธรรมชาตอดมสมบรณ และมระบบสาธารณปโภคขนพนฐานททวถง

2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนใหความส าคญกบการด าเนนงานใน 4 องคประกอบหลก ไดแก (1) การท าใหเปนตลาดและฐานการผลตรวม ซงเปนการเปดเสรใน 5 ดานทมกรอบระยะเวลาการด าเนนการชดเจน ประกอบดวย 1) การเปดเสรดานการคาสนคา ซงอตราภาษสนคาในอาเซยนทง 10 ประเทศจะเหลอรอยละศนย 2) การเปดเสรบรการ โดยมเปาหมายใหนกลงทนตางชาตเขามาถอหนไดมากกวารอยละ 70 ในป 2558 3) การเปดเสรการลงทนในสาขาเกษตร ประมง ปาไม เหมองแร และอตสาหกรรมการผลต โดยใหการคมครองการลงทน การอ านวยความสะดวกและความรวมมอดานลงทน 4) การเคลอนยายแรงงานฝมออยางเสร ซงไดมการจดท าขอตกลงยอมรบรวมคณสมบตนกวชาชพ (ASEAN Mutual Recognition Arrangement : MRA) ใน 8 สาขาแลว ไดแก แพทย ทนตแพทย นกบญช วศวกร พยาบาล สถาปนก นกส ารวจ และวชาชพการทองเทยว 4) การเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศซงตงเปาจะเปดเสรอยางชาในป 2563 (2) การไปสภมภาคทมความสามารถในการแขงขน ซงจะเกยวของกบนโยบายการแขงขน การคมครองผบรโภค ทรพยสนทางปญญา การพฒนาโครงสรางพนฐาน การท าภาษซอน และพาณชยอเลกทรอนกส (3) การพฒนาเศรษฐกจอยางเทาเทยม ซงจะเปนการพฒนาผประกอบการ SMEs และความพยายามในการลดชองวางการพฒนาของประเทศสมาชกอาเซยน และ (4) การบรณาการกบเศรษฐกจโลกเพอสรางความเชอมโยงเศรษฐกจอาเซยนกบภายนอก รวมทงการมสวนรวมในเครอขายหวงโซการผลตของโลก

-4-

รปท 2 : เปาหมายและพนธกจตามแผนพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เปาหมายและพนธกจตามแผนพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การเปนตลาดและฐานการผลตเดยว : การเคลอนยายทเสรของสนคา บรการ การลงทน เงนทน แรงงาน มฝมอ รวมทงการรวมกลมใน 12 สาขาส าคญ ความรวมมอ ดานอาหาร เกษตร และปาไม

• เปดเสรการคา - ยกเลกภาษ การรวมกลมทางศลกากร ASW/NSW • เปดเสรคาบรการ - ลดขอจ ากดการคาบรการ บรการดานการเงน • เปดเสรดานการลงทน-ความตกลงเขตการลงทนอาเซยนเตมรปแบบ • ขยายการเปดเสรตลาดทน • การเคลอนยายแรงงานมฝมอ – การอ านวยความสะดวกและความ

รวมมอในการพฒนา/ยกระดบฝมอแรงงาน

การไปสภมภาคทมความสามารถในการแขงขน : • นโยบายการแขงขน • การคมครองผบรโภค • สทธในทรพยสนทางปญญา • การพฒนาโครงสรางพนฐาน • ภาษอากร -กรณภาษซอน • พาณชยอเลกทรอนกส

การพฒนาเศรษฐกจอยางเทาเทยม • การพฒนา SMEs • Initiative for ASEAN Integration (IAI) – การลดชองวาง

ทางการพฒนาระหวางประเทศในกลมอาเซยน

การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก • การสรางความเปนหนงเดยวกบเศรษฐกจภายนอก • การมสวนรวมในเครอขายอปทานโลก

ทมา : สศช.

2.2 กลไกระดบประเทศ : คณะกรรมการอาเซยนแหงชาต การเขาสประชาคมอาเซยนถอเปนหวใจส าคญของนโยบายรฐบาลและนโยบายดาน

การตางประเทศของไทยในปจจบน และประเทศไทยไดมบทบาทส าคญในการด าเนนงานความรวมมอภายใตกรอบอาเซยนอยางตอเนองมาตลอด การขบเคลอนการด าเนนงานเพอใหเปนไปตามแผนงานการจดตงประชาคมอาเซยนจงเปนภารกจส าคญทไทยและประเทศสมาชกอาเซยนจะตองด าเนนการใหบรรลผล ดงนน เพอใหมกลไกระดบประเทศทท าหนาทเปนกลไกการตดสนใจรวมกนเชงนโยบายและเตรยมความพรอมหนวยงานตางๆ ใหสามารถเรงรดด าเนนการตามกระบวนการสรางประชาคมอาเซยนไดอยางมประสทธภาพและเปนเอกภาพ

คณะรฐมนตรจงไดมมตเมอวนท 24 สงหาคม 2553 เหนชอบใหมการจดตงคณะกรรมการอาเซยนแหงชาต โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนประธานกรรมการ ปลดกระทรวง การตางประเทศหรอผแทนเปนรองประธานกรรมการ ปลดกระทรวงทกกระทรวง ผแทนระดบสง และผแทนภาคเอกชนทเกยวของรวมเปนกรรมการ และมอธบดกรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศเปนเลขานการ โดยคณะกรรมการอาเซยนแหงชาต มอ านาจหนาทในการก าหนดหรอเสนอแนะนโยบาย แนวทางและทาทของไทยในการเขารวมกรอบความรวมมออาเซยน ประสานนโยบายและทาทในการด าเนนการตางๆ ใน กรอบความรวมมออาเซยน ตลอดจนเตรยมความพรอมใหหนวยงานตางๆในการเรงรดกระบวนการสรางประชาคมอาเซยน

-5-

นอกจากนน ยงมการจดตงกลไกการด าเนนงานภายใตคณะกรรมการอาเซยนแหงชาตอก 5 คณะ ดงน

2.2.1 คณะกรรมการด าเนนการเพอจดตงประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยนด าเนนการก าหนดแนวทางยทธศาสตรและขอเสนอแนะการด าเนนการเพอจดตงประชาคมการเมองและ ความมนคงอาเซยน ประสานงานระหวางหนวยงาน และก าหนดแนวทางในการประสานงานกบประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ และส านกเลขาธการอาเซยนในสวนทเกยวของ

2.2.2 คณะอนกรรมการด าเนนการตามแผนงานไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ด าเนนการขบเคลอนการด าเนนงานตามแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) และเตรยมการรองรบผลกระทบทจะเกดขนในการด าเนนงานไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน รวมทงพจารณาผลกระทบดานกฎหมายและดานเศรษฐกจของการปฏบตตาม AEC Blueprint ตลอดจนสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมในการรบรและการใหขอเสนอแนะทเป นประโยชนส าหรบการจดท าแผนการด าเนนงานของไทยเพอบรรลการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

2.2.3 คณะอนกรรมการขบเคลอนการเปนประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ด าเนนการสรางสงคมทเอออาทรและแบงปน สรางสภาพความเปนอยทดและมการพฒนาในทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน รวมทงสงเสรมอตลกษณของอาเซยน

2.2.4 คณะอนกรรมการวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน ด าเนนการตดตามและประสานงานกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของใหมการด าเนนการไปตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน และเสนอแนะแนวทางและทาทไทยในการปฏบตตามแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน

2.2.5 คณะอนกรรมการดานการประชาสมพนธประชาคมอาเซยน ด าเนนการประสานนโยบายการปฏบตการรวมกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนเพอสงเสรมความตระหนกรเกยวกบประชาคมอาเซยนแกสาธารณชน จดท าแผนและด าเนนการประชาสมพนธกจกรรมอาเซยน และรายงาน ผลการด าเนนภารกจตอคณะกรรมการอาเซยนแหงชาต

-6-

รปท 3 : กลไกส าหรบการเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน

ทมา: สศช.

3 ยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 กบอาเซยน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 ไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนา 6 ยทธศาสตร

ยทธศาสตรเหลานใหความส าคญกบการเตรยมพรอมเขาสประชาคมอาเซยนทงในสวนทเกยวของกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน และประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ดงน

3.1 ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรความเขมแขง ภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน และยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจ สการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ใหความส าคญกบการเตรยมพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดย

3.1.1 ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม เนนในเรองการเพมศกยภาพและ ขดความสามารถของชมชนในการเชอมโยงทศทางการพฒนาใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงในโลก อาเซยน และอนภมภาค และพฒนามาตรฐานระบบการคมครองผบรโภคเพอการคมครองภายในประเทศและรองรบการเคลอนยายสนคา บรการ และขอมลขาวสารอยางเสรในประชาคมอาเซยน

3.1.2 ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน เนนในเรองสงเสรมใหไทยเปนศนยกลางในการแปรรปเพอเพมมลคาสนคาเกษตรและอาหารจากการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน รวมทงสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศทงในระดบพหภาคและทวภาค โดยเฉพาะประชาคมอาเซยน ในการสนบสนนการวจยและพฒนา ความรวมมอในการผลตการตลาด ปรบปรงกฎระเบยบ และเสรมสรางความเขมแขงใหกบกลไกทมอย เพอใหเกดความมนคงดานอาหารและพลงงาน

-7-

3.1.3 ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยนเนนในเรองการเสรมสรางประสทธภาพดานการตลาดและการกระจายผลผลตไปสตลาดใหมทมศกยภาพทงตลาดเอเชยและแอฟรกา รวมทงเพมบทบาทของสกลเงนเอเชยในตลาดระหวางประเทศ สงเสรมใหมการ ซอขายแลกเปลยนดวยเงนสกลเอเชยทมศกยภาพ เพอน าไปสการเปนเงนสกลกลางส าหรบการท าธรกรรมทางเศรษฐกจในระดบภมภาค

3.2 ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ใหความส าคญกบการเตรยมพรอมเขาสประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนไดแก

3.2.1 การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง โดย

(1) พฒนาหลกสตรและปรบกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการพฒนาผเรยนอยางรอบดานทเชอมโยงกบภมสงคม โดยบรณาการการเรยนรใหหลากหลายทงดานวชาการ ทกษะชวต และนนทนาการทครอบคลมทงศลปะ ดนตร กฬา วฒนธรรม ศาสนา ประชาธปไตย ความเปนไทยและ เรองอาเซยน

(2) สงเสรมการใชและอนรกษภาษาทองถน การใชภาษาไทยอยางถกตองควบคกบการเรยนรภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศหลก รวมทงการเรยนรภาษาสากลอนทเหมาะสม และภาษาประเทศเพอนบานควบคกบการเรยนรวฒนธรรม และสรางความเขาใจในวถชวตของคนในกลมประเทศอาเซยน เพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน

3.2.2 การพฒนาก าลงแรงงานใหมความรและสมรรถนะทสอดคลองกบโครงสราง การผลตและบรการบนฐานความรและเศรษฐกจสรางสรรค โดย

(1) จดท ากรอบคณวฒแหงชาต โดยสรางระบบความเชอมโยงระหวางคณวฒทางการศกษาตามระดบการเรยนรกบคณวฒวชาชพตามระดบความสามารถทสอดคลองกบความตองการก าลงคนทเทยบเคยงกบมาตรฐานสากล เพอใหแรงงานมสมรรถนะและมเสนทางความกาวหนาในวชาชพทชดเจน ตลอดจนสนบสนนการเตรยมความพรอมรองรบการเปดเสรดานแรงงานภายใตกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอยางเปนรปธรรม

(2) สอดแทรกการพฒนาคนทกชวงวยดวยการเรยนรในศาสตรวทยาการใหสามารถประกอบอาชพไดอยางหลากหลาย สอดคลองกบแนวโนมการจางงาน และเตรยมพรอมสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

(3) เนนการจดการเรยนการสอนตามแนวทฤษฎการเรยนรเพอสรางสรรคดวยปญญา การสรางแรงจงใจ ปลกฝงคานยมในการเรยนสายอาชพและการประกอบอาชพอสระ การยกระดบคณภาพมาตรฐานอาชวศกษาใหผเรยนมสมรรถนะในการประกอบอาชพทเชอมโยงกบกลมอตสาหกรรมเปาหมาย และสอดคลองกบความเชยวชาญของสถานศกษา รวมทงสรางเครอขายการผลตและพฒนาก าลงแรงงานกบภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะสถานประกอบการ สถาบนเฉพาะทาง ควบคกบการสรางเครอขายการเรยนรกบนานาชาต

(4) เตรยมความพรอมคนไทยในการรบประโยชนและลดผลกระทบทจะเขามาพรอมกบการเขาออกของแรงงานอยางเสร สรางโอกาสและเพมขดความสามารถของคนไทยในการออกไปท างานตางประเทศ ยกระดบทกษะดานอาชพและทกษะดานภาษา ควบคกบการสรางภมคมกนทางสงคมจากผลกระทบของการเคลอนยายแรงงานเสร รวมทงเรงปรบปรงการบรหารจดการแรงงานขามชาตใหเปนระบบ

-8-

3.2.3 การสรางคานยมใหคนไทยภาคภมใจในวฒนธรรมไทย และยอมรบความแตกตางของความหลากหลายทางวฒนธรรม เพอลดปญหาความขดแยงทางความคด และสรางความเปนเอกภาพในสงคม ตลอดจนสรางเครอขายความรวมมอทางวฒนธรรมรวมกบประชาคมโลก โดยเฉพาะประชาคมอาเซยน เพอใหเกดการไหลเวยนทางวฒนธรรมในรปแบบการแลกเปลยนเรยนร เพอสงเสรมความเขาใจระหวางประชาชนในการเรยนรประวตศาสตรวฒนธรรมและการรบรขอมลขาวสารซงกนและกน

3.3 ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ใหความส าคญกบการเตรยมพรอมเขาสประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยนดงน

3.3.1 การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอใหสงคมมภมคมกนดวยการพฒนาเครองมอในการบรหารจดการเพอรบมอกบความทาทายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อาท การศกษาความเปนไปไดในการจดตงตลาดคารบอนของกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

3.3.2 การเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลงและพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ ดวยการพฒนาความรวมมอในกลมอาเซยนและประเทศคคาส าคญ เพอประโยชนรวมกนโดยเฉพาะความรวมมอในการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยการลดกาซเรอนกระจก และการปรบตว การบรหารจดการ และการใชทรพยากรธรรมชาตรวมกน และสรางแนวรวมเพอสรางอ านาจตอรองในเวทระหวางประเทศดานการคา การลงทน และสงแวดลอม รวมทงจดเตรยมแผนรองรบการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทจะสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศทงในระดบภาคและระดบประเทศ

3.3.3 การควบคมและลดมลพษ ดวยการพฒนาระบบการจดการของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และขยะตดเชอ เพอรองรบมาตรการสงเสรมการคาเสรภายในกรอบความรวมมอตางๆ อาท อาเซยน-จน เปนตน

3.4 ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม ใหความส าคญกบการเตรยมความพรอมเขาสทงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน และประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ดงน

3.4.1 การเตรยมความพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

(1) การพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคในภมภาคอาเซยน โดย

(1.1) พฒนาบรการขนสงและโลจสตกสท มประสทธภาพและไดมาตรฐานสากล โดยเฉพาะรปแบบบรการขนสงทงทางถนน รถไฟ รถไฟรางค รถไฟความเรวสง และการขนสงทางน า/การเดนเรอชายฝง ตลอดจนการพฒนาดานศลกากรชายแดน ศนยเศรษฐกจชายแดน และการอ านวยความสะดวกการผานแดนทรวดเรว โดยรฐลงทนน าในโครงการทมความส าคญเชงยทธศาสตรของประเทศในแตละแนวพนทเศรษฐกจ พรอมทงเปดโอกาสการรวมลงทนแบบความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน

(1.2) ปรบปรงกฎระเบยบการขนสงคนและสนคาทเกยวของ เพอลดจ านวนเอกสาร ตนทนการด าเนนงาน และระยะเวลาทใชในกระบวนการขนสงผานแดนและขามแดน โดยไทยใหความสนบสนนทางวชาการกบประเทศเพอนบานในฐานะหนสวนการพฒนา

-9-

(1.3) พฒนาบคลากรในธรกจการขนสงและโลจสตกส เพอเพมศกยภาพของภาคเอกชนไทยทงในดานทกษะภาษาตางประเทศ และความรดานการบรหารจดการโลจสตกส รวมทงพฒนาผประกอบการโดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมใหมความรดานศกยภาพการพฒนาธรกจรวมกบประเทศเพอนบานและความรในการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานเชอมโยงตามแนวพนทเศรษฐกจและชองทางสงออกในอนภมภาค และพฒนาสมรรถนะการเปนผประกอบการของไทยในระดบสากลเพอใหสามารถรเรมธรกจระหวางประเทศได โดยไทยใหความสนบสนนทางวชาการกบประเทศเพอนบานในการพฒนาบคลากรดานธรกจการขนสงและโลจสตกสดวยในฐานะหนสวนการพฒนา

(1.4) เ ช อ ม โ ย ง ก า ร พ ฒ น า เ ศ ร ษ ฐ ก จ ต า ม แ น ว พ น ท ช า ย แ ด น เขตเศรษฐกจชายแดน ตลอดจนเชอมโยงระบบการผลตกบพนทตอนในของประเทศ โดยเชอมโยงเครอขายการขนสงทเชอมโยงปจจยการผลต ระบบการผลต หวงโซการผลตระหวางประเทศ และประตสงออกตามมาตรฐานสากล อยางมประสทธภาพ รวมทงสรางเครอขายเชอมโยงทางเศรษฐกจกบพนทเศรษฐกจขนาดใหญทมการพฒนาในประเทศเพอนบานกบเขตเศรษฐกจชายแดนไทยและพนทเศรษฐกจตอนใน ทงน โดยม ศนยประสานงานระหวางไทยกบประเทศเพอนบานบรเวณเมองชายแดนทส าคญ

(2) การพฒนาฐานลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนในระดบ อนภมภาคและภมภาคอาเซยนโดย

(2.1) พฒนาพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอเปนฐานการพฒนาดานอตสาหกรรม การเกษตรและ การแปรรปการเกษตร และการทองเทยวในภมภาค โดยมแผนงานเชงรกทรเทาทนตอการด าเนนนโยบายของมหาอ านาจในภมภาคดานการลงทนในประเทศเพอนบาน

(2.2) พฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนใหมบทบาท การเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน ทงพนทเศรษฐกจชายแดนทพฒนาตอเนองและพนทใหม โดยเฉพาะการพฒนาระบบคมนาคมขนสง ระบบโลจสตกส มาตรฐานการใหบรการและการอ านวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน ขดความสามารถของบคลากรและผประกอบการทองถน เพอสนบสนนการพฒนาการคา การลงทน การทองเทยว

(2.3) บรณาการแผนพฒนาพนท เช อมโยงกบประ เทศเพอนบาน โดยเชอมโยงแผนพฒนาเพอใหบรรลประโยชนรวมทงในดานความมนคงและเสถยรภาพของพนท ซงเปนปจจยเรมแรกของการพฒนาเศรษฐกจทยงยน และเพอใหเกดการพฒนาจากระบบการผลตรวมทสรางสรรคประโยชนททดเทยมระหวางกน จากการใหบรการ การจดสรรและการใชทรพยากรธรรมชาตและแรงงานรวมกน

(3) การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน โดย

(3.1) พฒนาความรวมมอระหวางภาครฐและภาคธรกจเอกชนท มศกยภาพ ในการรวมพฒนาบคลากรในทกภาคสวนเศรษฐกจ ภาคการผลต อตสาหกรรมแปรรป รวมทงผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม โดยเสรมสรางความร ความเขาใจ ในเรองประชาคมอาเซยน ใหไดรบขอมลและศกษากฎระเบยบและขอตกลงตางๆทเกยวของ รวมทงภาษา ขนบธรรมเนยม และวฒนธรรมเพอใหมความเขาใจชดเจน เพอใหมความรและมสมรรถนะในการแขงขนในระบบเสร เพอเตรยมความพรอมของธรกจในการไดประโยชนจากความเปนเสรทงดานการคา การลงทนและบรการ การเสรมสรางความรดานทรพยสนทางปญญา ตลอดจนแนวทางการขยายตลาดตามโอกาสและขอตกลงใหมๆ ทจะเกดขน พรอมทงมระบบการเยยวยาชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากการปรบโครงสรางและการแขงขน

-10-

(3.2) ก าหนดมาตรฐานขนพนฐานของคณภาพสนคาและบรการ เพอปองกนสนคาและบรการน าเขาทไมไดคณภาพทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบาน ซงอาจกอใหเกดภยอนตรายตอชวตและทรพยสน และกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ตลอดจนการก าหนดระบบบรหารจดการรวมดานการพฒนาทกษะและดานคณสมบตของแรงงานน าเขา เพอใหไดแรงงานทมคณภาพ และตรงกบความตองการส าหรบทกประเทศ

(4) การเขารวมเปนภาคความรวมมอระหวางประเทศระหวางภมภาคโดยมบทบาททสรางสรรค เพอเปนทางเลอกในการด าเนนนโยบายระหวางประเทศในเวทโลก โดย

(4.1) รกษาบทบาทของไทยในการมสวนรวมก าหนดยทธศาสตรของกรอบความรวมมอทด าเนนอย เชน เอเปค กรอบการประชมสดยอดเอเชยตะวนออก รวมทงเฝาตดตามพฒนาการและพจารณาเขารวมกรอบทเปนทางเลอกใหม เชน กรอบ Asia-Middle East Dialogue (AMED) และกรอบความตกลง Trans Pacific Partnership (TPP) ในลกษณะเชงรก

(4.2) รกษาดลยภาพของปฏสมพนธกบมหาอ านาจทางเศรษฐกจเดมและมหาอ านาจใหม เพอความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศอยางยงยน โอกาสในการเขาถงนวตกรรม และโอกาสในการด าเนนนโยบายทางเศรษฐกจทเปดกวาง

(5) สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายการลงทนไปสตางประเทศ โดยเฉพาะในประเทศเพอนบาน เพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานและวตถดบในประเทศ และใชประโยชนจากสทธพเศษของประเทศเพอนบานในการผลตเพอสงออก โดยการสรางตราสญลกษณ และสรางเครอขายธรกจโดยการหาตวแทนและหนสวนในตางประเทศ การสนบสนนดานสนเชอ การใหความรเกยวกบการจดตงธรกจและการเขาสตลาดตางประเทศ การจดตงหอการคาและสมาคมธรกจเอกชนไทยในตางประเทศ จดตงเวทประสานงานระหวางภาครฐและภาคเอกชน ควบคกบสภาธรกจของกรอบความรวมมออนภมภาค และศนยประสานงานระดบทองถนกบประเทศเพอนบานบรเวณชายแดน การสงเสรมใหผประกอบการและ ผสงออกไทยใชสทธพเศษทางการคาตามขอตกลงทางการคาตางๆ

(6) การผลกดนการจดท าความตกลงการคาเสรและวางแนวทางปองกนผลเสยทจะเกดขน โดยเรงขยายความรวมมอทางเศรษฐกจผานความตกลงเขตการคาเสร และก าหนดมาตรการการใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบ ตลอดจนสรางองคความรใหกบภาคธรกจโดยเฉพาะผไดรบผลกระทบ ทงเชงบวกและลบเพอใหสามารถพฒนาศกยภาพและโอกาสของตนเองในการใชประโยชนจากการเปดการคาเสร โดยเฉพาะอยางยง ภาคธรกจขนาดกลางและขนาดยอมไดรบการสนบสนน เยยวยาและดแลจากรฐในกรณทไมสามารถปรบตวไดทน

(7) การสงเสรมใหนกลงทนตางชาตใชประเทศไทยเปนฐานธรกจในภมภาคเอเชยและการสนบสนนบทบาทขององคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไร โดย

(7.1) สนบสนนใหนกลงทนตางชาตใชสทธประโยชนการจดตงส านกงานปฏบตการภมภาคเพอเพมศกยภาพใหประเทศไทยเปนจดส าคญของการลงทนในภมภาคและน าเงนตราตางประเทศเขามาในประเทศไทยมากขน

(7.2) สงเสรมและอ านวยความสะดวกองคกรระหวางประเทศทไมแสวงหาก าไรใหมบทบาทเพมขนในการใชไทยเปนฐานการด าเนนความรวมมอเพอการพฒนาประเทศในภมภาค

-11-

3.4.2 การเตรยมความพรอมเขาสประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน

(1) เสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาทงของรฐและเอกชนใหมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากล ตลอดจนการยกระดบทกษะฝมอแรงงาน ทกษะดานภาษาและความรอบรดานภาษาขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เพอเตรยมความพรอมของแรงงานไทยเขาสตลาดแรงงานในภมภาคอาเซยน โดยไทยมบทบาทน าในอาเซยนรวมกบประเทศอนทมศกยภาพ

(2) สงเสรมศกยภาพดานวชาการและเครอขายของสถาบนการศกษาของไทย เพอสรางความใกลชดทางสงคม วฒนธรรม และปฏสมพนธกบประเทศในอนภมภาค

(3) เรงด าเนนการดานความรวมมอในการก าหนดมาตรฐานฝมอระหวางประเทศเพออ านวยความสะดวกการเคลอนยายแรงงานในภมภาค ซงจะชวยเพมความสามารถในการแขงขนของไทยและประเทศเพอนบานไปพรอมกน และจดท าแผนบรณาการกบประเทศเพอนบานดานการพฒนาทรพยากรมนษย การศกษาและทกษะแรงงานรองรบการปรบโครงสรางเศรษฐกจภายในประเทศและ อนภมภาค และการเตรยมการดานก าลงแรงงานเพอรองรบการเขาสสงคมผสงอายของไทย

(4) คมครองและสงเสรมสทธและผลประโยชนของคนไทยและแรงงานไทยในตางประเทศ และสนบสนนการสรางความเขมแขงใหแกชมชนไทยในตางประเทศ โดยการใหความรดานกฎหมายทองถน สนบสนนกจกรรมคนไทย เสรมสรางชมชนไทยในตางประเทศใหอย ไดอยางมศกดศรและ มคณภาพชวตทด สนบสนนการฝกอบรมทกษะฝมอและทกษะการใชภาษา การสรางหลกประกน การคมครองดแลการจดสงแรงงานไปท างานในตางประเทศ และการตดตามดแลชวยเหลอคนไทยทประสบปญหาในตางประเทศ และคมครองสทธประโยชนแรงงานไทยในตางประเทศใหไดรบประโยชนตามทกฎหมายก าหนด

(5) รวมมอในการปองกนการตดเชอและการแพรระบาดของโรคภยประเภททเกดขนใหมในโลก โดยสรางศกยภาพในการเตรยมความพรอมรบการดแลดานสาธารณสข รวมทงการแพรระบาดของโรคอบตใหมและโรคระบาดซ า

(6) ด าเนนการตามกรอบความรวมมอดานสงแวดลอมในระดบอนภมภาค เชน แผนงานดานสงแวดลอมและความหลากหลายทางชวภาพ ภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาค ลมแมน าโขง 6 ประเทศ และความรวมมอซงการพฒนาแมน าโขงอยางยงยนและระดบภมภาค เชน มต ทประชมรฐมนตรสงแวดลอมอาเซยน รวมทงพนธกรณระหวางประเทศดานสงแวดลอมตางๆ อยางตอเนอง

3.4.3 การเตรยมความพรอมเขาสประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน

(1) เสรมสรางศกยภาพชมชนทองถนใหรบรและเตรยมพรอมรบกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ โดยการพฒนาองคความรและสรางเครอขายแลกเปลยนเรยนร รวมทงสงเสรมการสรางความสมพนธและความเขาใจทดตอกนในระดบประชาชนโดยผานการเชอมโยงเครอขายทางชมชนและวฒนธรรม

(2) สนบสนนกลไกการพฒนาระดบพนท โดยเฉพาะคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (กบจ.) คณะกรรมการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ (กบก.) คณะกรรมการ กรอ. จงหวด และคณะกรรมการ กรอ. กลมจงหวด รวมทงหนวยงานดานความมนคงในพนท ในการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาระดบจงหวดและกลมจงหวด โดยเฉพาะจงหวดชายแดน ใหมวสยทศนทกาวทนโลกและสามารถพฒนาเชอมโยงกบประเทศเพอนบานในทศทางทสอดคลองกบนโยบายการพฒนารวมกนระหวางประเทศ

รปท 4 ความเชอมโยงยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 กบอาเซยน

-13-

4 ยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนและยทธศาสตรประเทศ

4.1 ยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน ในชวงปทผานมา รฐบาลไดตระหนกถงความส าคญของการเตรยมความพรอมของไทยใน

การเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 เพอใหเกดความชดเจนในการเตรยมการรองรบผลกระทบและแผน การด าเนนงานทเปนรปธรรมของหนวยงานภาครฐทเกยวของ และใชโอกาสจากความรวมมอในอาเซยนเสรมสรางศกยภาพการแขงขนของประเทศและสงเสรมการพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของประชาชน ประกอบกบความตนตวในการรบรเรองประชาคมอาเซยนทมากขนในทกภาคสวน รฐบาลจงไดมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) บรณาการแนวทางการด าเนนการของหนวยงานภาครฐทเกยวของ เพอเตรยมความพรอมของประเทศในการรวมผลกดนใหเกดการสรางประชาคมอาเซยนภายในป พ.ศ. 2558

การเตรยมความพรอมและใชโอกาสจากการรวมตวทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม การเมองและความมนคงของอาเซยน และการเชอมโยงภายในภมภาคทงดานโครงสรางพนฐาน กฎระเบยบและประชาชน จะเปนการเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ยกระดบคณภาพชวตและสวสดการของประชาชนทดขน รวมทงสรางความรวมมอในการแกไขปญหาความขดแยงและความมนคงในรปแบบตางๆ เปนหลกการส าคญทน ามาซงการก าหนดยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558 ภายใตแนวทางการพฒนา 8 ยทธศาสตร

วสยทศน “ประเทศไทยเปนสมาชกทเขมแขงและสนบสนนคณภาพชวตทดของประชาชนอาเซยนรวมกน”

รปท 5 : ยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558

ทมา : สศช.

-14-

ยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของสนคา บรการ การคา และการลงทน มเปาหมายในการพฒนาศกยภาพภาคการผลต บรการ การคาและการลงทน เพอรองรบ การเปดเสรและใชโอกาสจากการเปนตลาดและฐานการผลตเดยว

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาคณภาพชวตและการคมครองทางสงคม มเปาหมายใหประชาชนไดรบการคมครองทางสงคมและประกนความเสยง มสภาพแวดลอมความเปนอยทมนคงและปลอดภย

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาโครงสรางพนฐานและโลจสตกส มเปาหมายในการพฒนาโครงสรางพนฐานใหมความเชอมโยงและมขดความสามารถในการรองรบ พรอมทงมกฎ ระเบยบทอ านวยความสะดวกทงการคาและการลงทน

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาทรพยากรมนษย มเปาหมายในการพฒนามาตรฐานการศกษาอาเซยน รวมทงทกษะฝมอและภาษา กลมเปาหมายทส าคญ ไดแก การศกษาแรงงาน/ผประกอบการ และเจาหนาทรฐ

ยทธศาสตรท 5 การพฒนากฎหมาย กฎ และระเบยบ มเปาหมายในการปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบทอ านวยความสะดวกการคา การลงทน และสอดรบกบพนธกรณและขอตกลงตางๆ

ยทธศาสตรท 6 การสรางความร ความเขาใจ และความตระหนกถงความส าคญของอาเซยน มเปาหมายใหประชาชนทกกลมเขาใจและตระหนกรถงความส าคญของการเปนประชาคมอาเซยนโดยมกลมเปาหมายทส าคญ ไดแก ภาคประชาชน ภาคแรงงาน/ผประกอบการ และภาครฐ

ยทธศาสตรท 7 การเสรมสรางความมนคง มเปาหมายในการสรางความรวมมอดานการเมองและ ความมนคงเพอน าไปสภมภาคทมบรรทดฐาน เอกภาพ และสนตภาพรวมกน

ยทธศาสตรท 8 การเพมศกยภาพของเมองเพอเชอมโยงโอกาสจากอาเซยน มเปาหมาย ในการพฒนาเมองใหมศกยภาพทจะเชอมโยงกบประเทศสมาชกอาเซยนทงในดานอตสาหกรรม การทองเทยว บรการ การลงทน และการคาชายแดน

4.2 ยทธศาสตรประเทศ วนท 13 ตลาคม 2555 ส านกงาน ก.พ. เปนเจาภาพจดการประชมคณะหวหนาสวนราชการ

ระดบกระทรวงหรอเทยบเทา (วาระพเศษ) ครงท 7/2555 โดยเปนการประชมเชงปฏบตการ เพอรวมกน วางยทธศาสตร วสยทศน เปาหมายและแนวทางในการท างานรวมกนในปงบประมาณ 2556 และเปนกรอบในการจดท างบประมาณป 2557 โดย สศช. ไดน าเสนอยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) เพอน าไปส การระดมความเหน และก าหนดแนวทางการบรหารจดการภาครฐในเชงบรณาการ

ยทธศาสตรท 1 การเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศเพอหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง (Growth and Competitiveness) โดยประเทศไทยตองมโครงสรางเศรษฐกจทมคณภาพ พงพาตนเอง และสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคอาเซยนแบบหนสวนการพฒนา บนพนฐานของผลประโยชนรวมกน จนท าใหสามารถแขงขนไดในเวทโลก

-15-

ยทธศาสตรท 2 การลดความเหลอมล า (Inclusive Growth) โดยระบบการพฒนาตองเออใหทกคนเขาถงบรการสงคมททวถงและมคณภาพ เขาถงกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค ไดรบ การคมครองสทธผลประโยชนอยางเทาเทยม และมโอกาสสรางอาชพและรายไดทมนคง รวมทงมความภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรและสามารถอยในประชาคมอาเซยนไดอยางเกอกลและเอออาทรซงกนและกน

ยทธศาสตรท 3 การเตบโตแบบเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Growth) การเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต า มระบบการผลตทเปนมตรกบชมชนและสงแวดลอม ลดการปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษ ท าใหทกคนในสงคมอยในสภาวะแวดลอมทด ตลอดจนยกระดบความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต

ยทธศาสตรท 4 การสรางสมดลและปรบระบบบรหารจดการภายในภาครฐ ( Internal Process) มโครงสรางระบบราชการทสามารถด าเนนการบรณาการแผนงาน โครงการ และงบประมาณรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ รวมทงมก าลงคนและกฎระเบยบทสอดคลองกบทศทางการสรางฐานเศรษฐกจทมนคงและยงยน

รปท 6 : ยทธศาสตรประเทศ

-16-

5 ความกาวหนาของการด าเนนการทผานมา

5.1 การด าเนนการตามกลไกระหวางประเทศ 5.1.1 ความกาวหนาในการด าเนนการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

(1) การออก/ปรบปรงกฎหมาย ไดแก 1) กฎหมายเพอรองรบการด าเนนงานตามความตกลงวาดวยการขนสงขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมน าโขง (GMS Cross Border Transport Agreement : CBTA) โดยมกฎหมายทจ าเปนตองจดท าขนใหมรวม 5 ฉบบ ประกาศใชแลว 1 ฉบบ เมอวนท 29 มนาคม 2556 รอประกาศในราชกจจานเบกษา1 ฉบบ อยระหวางรฐสภาพจารณา 1 ฉบบ และอก 2 ฉบบ ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (สคก.) พจารณาเสรจแลว เตรยมน าสงรฐสภา ซงกฎหมายดงกลาวจะสามารถสนบสนนการด าเนนงานตามกรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการอ านวยความสะดวกในการขนสงสนคาผานแดน และกรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการอ านวยความสะดวกในการขนสงขามแดน 2) การทบทวนเกณฑผประกอบธรกจซงมอ านาจเหนอตลาด การปรบแกกฎหมายแขงขนทางการคา กรณรฐวสาหกจไดรบการยกเวนมใหใชบงคบตาม พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 ซง สคก. ตรวจสอบเรยบรอยแลว อยระหวางน าเสนอ ครม. พจารณาใหความเหนชอบ 3) ราง พ.ร.บ.หลกประกนทางธรกจ กระทรวงการคลงอยระหวางน าเสนอ ครม. 4) อนสญญาภาษซอนไทย-บรไน รอน าเขารฐสภาพจารณา และ 5) กฎหมายคมครองลขสทธบนอนเทอรเนต อยระหวางรอน าเสนอสภาผแทนฯ พจารณา

(2) การสราง/ปรบปรงดานการคาชายแดน 40 แหงทวประเทศ (รวม 7 ดานส าคญเชอมโยงอาเซยน ไดแก แมสอด เชยงของ หนองคาย มกดาหาร อรญประเทศ ปาดงเบซาร และสะเดา ยกเวนแมสาย) เปนโครงการกอสรางดานใหมหรอพฒนาสงอ านวยความสะดวกบรเวณดาน ภายใต รางพระราชบญญตใหอ านาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและขนสงของประเทศ วงเงน 2 ลานลานบาท

(3) การเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส (National Single Window : NSW) วนท 27 มถนายน 2556 คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ(กบส.) เหนชอบรางระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการส าหรบการน าเขา การสงออก การน าผาน และโลจสตกส ดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ.... ปจจบนอยระหวางการน าเสนอ ครม. พจารณา

(4) การพฒนาโครงขายคมนาคม 1) พฒนาระบบทางหลวงภายในเชอมโยงกบทางหลวงอาเซยนผาน 8 ดานส าคญ และดานทมศกยภาพอก 3 ดาน (นครพนม ชองจอม บานพน ารอน) กรมทางหลวงอยระหวางการด าเนนการพฒนาทางหลวงเปน 4 ชองจราจรในดานส าคญ เพอเพมศกยภาพรองรบการผานแดนของคนและสนคาใหสามารถรองรบการขนสงสนคาภายใตหลกการ Single Stop Inspection ตามขอตกลง GMS CBTA 2) พฒนาทาอากาศยานสวรรณภมระยะท 2 ปจจบนอยระหวาง การออกแบบรายระเอยดเพอก าหนดขอก าหนดการจดจางทปรกษา 3) กอสรางถนนมอเตอรเวยบางใหญ-กาญจนบร เ พอรองรบการเชอมโยงทาเรอทวาย ปจจบนศกษาความเหมาะสมโครงการแลวเสรจ 4) เปดประมลรถไฟความเรวสง 4 เสนทาง อยระหวางการศกษาความเหมาะสม ออกแบบรายละเอยด และการประเมนผลกระทบสงแวดลอม 5) พฒนาระบบรถไฟทางค 6 เสนทาง จะเรมการศกษาความเหมาะสมใน ป 2557 และ 6) ฝกอบรมพนกงานขบรถโดยสารและรถบรรทกขามแดน โดยกระทรวงคมนาคม

-17-

(5) การคาสนคาและบรการ มการลงนามขอตกลงยอมรบรวมในเรองการตรวจสอบมาตรฐานในสาขาไฟฟาและอเลกทรอนกส เครองส าอาง และยา รวมทงอยระหวางการเจรจา ในสนคายานยนตและชนสวน อาหารแปรรป วสดกอสราง เครองมอแพทย ยาแผนโบราณและผลตภณฑอาหารเสรม ในเรองการคาบรการ ขณะนไทยเปดเสรไปแลว 80 สาขา และกระทรวงพาณชยอยในระหวาง การจดตงคลงขอมลการคา (National Trade Repository : NTR) เพอน าไปรวมกบของประเทศสมาชกอน เปน ASEAN Trade Repository (ATR)

(6) การพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ภายใตกรอบนโยบายการพฒนา SMEs อาเซยน ไดมด าเนนโครงการฝกอบรม SMEs และเจาหนาทรฐในเรอง Trading House ในแตละประเทศ

(7) การเปดเสรดานแรงงานฝมอใน 7 สาขาวชาชพชนสง และ 1 กลมอาชพในสาขาบรการทองเทยว โดยในวชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม พยาบาล แพทย และทนตแพทย ประเทศสมาชกอาเซยนไดจดท ามาตรฐานคณสมบตวชาชพไวอยางชดเจนแลว อาท คณสมบตดานการศกษา ประสบการณการท างาน การมใบอนญาตภายในประเทศ และเรองจรยธรรม นกวชาชพทมคณสมบตครบถวน สามารถเดนทางไปขอใบรบรองจากสภาวชาชพของประเทศอาเซยนเพอเขาไปปฏบตงานในประเทศนนๆ ได ขณะทในสาขาวชาชพดานการส ารวจและบญช ไมไดจดท าขอตกลงยอมรบรวมในคณสมบต เนองจากแตละประเทศยงมรปแบบการศกษาและวธการปฏบตทแตกตางกน จงไดวางกรอบแนวทางเพออ านวยความสะดวกในการเขาไปท างาน อาท ดานการศกษา ประสบการณ กระบวนการใหการยอมรบ มาตรฐานและแนวปฏบตสากล เมอสมาชกอาเซยนใดมความพรอมกสามารถเข ารวมเจรจายอมรบคณสมบตของกนและกน สวนในสาขาบรการทองเทยว ไดจดท าขอตกลงในการก าหนดคณสมบตโดยพจารณาจากสมรรถนะเปนหลก (Competency-based) ในสาขาทพกและสาขาการเดนทาง รวมทงสน 32 ต าแหนงงาน ผผานการรบรองคณสมบตและไดรบใบรบรองจากคณะกรรมการวชาชพรบรองคณวฒวชาชพการทองเทยวแหงชาต มสทธไปท างานในประเทศสมาชกอาเซยน อยางไรกตาม แรงงานใน 8 สาขาดงกลาวยงตองปฏบตตามกฎระเบยบ ทเกยวของของประเทศทเดนทางเขาไปท างาน

(8) ขอมลธรกจอาเซยน กระทรวงพาณชย เปดศนยพฒนาการคาและธรกจไทยในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Business Support Center) ในสวนกลางจะอยภายใตการก ากบดแลของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ และในตางประเทศ 9 แหง อยภายใตการก ากบดแลของส านกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ ณ ภมภาคอาเซยน เปนศนยกลางการใหบรการขอมลและค าปรกษา การจดหาแหลงวตถดบในอาเซยน เรองกฎระเบยบตางๆ รวมถงการใหค าแนะน าตางๆ และกระทรวงการคลง เปดใหบรการ “โครงการคลนกภาษกระทรวงการคลง” ทวประเทศ บรณาการความรดานภาษอากรแบบออนไลน เชอมโยงองคความรดานภาษอากรจากกรมสรรพากร กรมศลกากร และกรมสรรพสามตแบบศนยบรการเบดเสรจ (One Stop Service) บรการใหความรและค าปรกษาดานภาษแก SMEs รวมทงกระทรวงการตางประเทศเปด "ศนยธรกจสมพนธ" และเวบไซต Thaibiz.net เผยแพรขาวสารเกยวกบการคา การลงทนในตางประเทศ

-18-

5.1.2 ความกาวหนาในการด าเนนการเขาสประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน

(1) การเตรยมพรอมดานภาษา กระทรวงศกษาธการ (ศธ.) สงเสรมการจดการศกษาและการพฒนาทกษาภาษาองกฤษอยางตอเนองในทกระดบ/ประเภท โดยมการจดการศกษา ภาคองกฤษระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบอาชวศ กษา จดการศกษานอกระบบภาคภาษาองกฤษ แปลหลกสตรและหนงสอเรยนของส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) 9 รายวชา รวมทงไดส ารวจความตองการการพฒนาทกษะภาษากลมประเทศเพอนบานและภาษาอนทจ าเปนกบการพฒนาในกลมประชาชน (แรงงาน) ปจจบนอยระหวางการสงเคราะหขอมล เพอจดท าแผนและพฒนาหลกสตรทสอดคลองกบความตองการ

(2) การสรางความตระหนกรเรองอาเซยน ศธ. จดหลกสตร Preparation for the ASEAN Community in 2015 แกครและบคลากรทางการศกษา จ านวน 35,000 คน เพอฝกฝนทกษะภาษาองกฤษระดบตางๆ และฝกอบรมปฏบตการนานาชาตประชาคมอาเซยนใหแกครนกเรยนสงกด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) รวมทงจดท าเวบไซตโครงการ Spirit of ASEAN

(3) การเตรยมพรอมดานการศกษา ศธ. ไดปรบเวลาเปดเทอมโรงเรยนในสงกดเปนวนท 10 มถนายนในปการศกษา 2557 สวนมหาวทยาลยก าหนดใหเปด-ปดภาคเรยนตามปฏทนอาเซยน คอ ระหวางกลางเดอนสงหาคม-กนยายน สงผลใหชวงเวลาการเปดภาคเรยนของการศกษาขนพนฐานกบอดมศกษาหางกนถง 2 เดอน และจดท าขอมลความตองการก าลงคนและศกยภาพการผลตก าลงคนเพอใชประกอบการจดท าแผนก าลงคนแลวเสรจ รวมทงไดจดหลกสตรการศกษาสายอาชพรวมกบประเทศสมาชก AEC (ลาว เวยดนาม ไทย) เพอใหสามารถเขาท างานไดในสามประเทศ

(4) การจดตง ASEAN Unit หนวยงานตางๆ ไดจดตง ASEAN Unit ในกระทรวงเพอประสานงานเรองอาเซยนโดยเฉพาะ อาท กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงแรงงานกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข และกรมประชาสมพนธ

5.1.3 ความกาวหนาในการด าเนนการเขาสประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน

(1) การปรบปรงระบบยตธรรม กระทรวงยตธรรมไดจดท าโครงการสงเสรมและสนบสนนกจกรรมดานยตธรรมชมชน และอยระหวางจดท าคมอยตธรรมชมชน 2 ฉบบ ไดแก คมอการจดตงและบรหารศนยยตธรรมชมชน และคมอการเขาถงความยตธรรม และกระทรวงการตางประเทศไดจดการประชมเชงปฏบตการเรองการเตรยมความพรอมดานกฎหมายของไทยสประชาคมอาเซยนเมอวนท 22 มนาคม 2556

(2) การสงเสรมธรรมาภบาล คณะกรรมการตลาดหลกทรพยมมตเหนชอบหลกเกณฑการบรหารกจการทดส าหรบบรษทจดทะเบยนไทยใหสอดคลองกบหลกเกณฑ ASEAN Corporate Governance

(3) การแกปญหายาเสพตด ไทยไดเปนเจาภาพจดการประชมระดบรฐมนตรดานยาเสพตดสมยพเศษ ครงท 1 เดอนสงหาคม 2555 และบรไนฯ จะเปนเจาภาพ ครงท 2 ในเดอนกนยายน 2556 นอกจากน ไทยไดใหความส าคญกบการแลกเปลยนขอมลดานยาเสพตดกบประเทศเพอนบาน และ มแผนการฝกอบรมและเสรมสรางสมรรถนะของหนวยงานทเกยวของ

-19-

รปท 7 การบรณาการแผนปฏบตการยทธศาสตรประเทศ และยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนป 2558

(4) การแกปญหาการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต ส านกขาวกรองแหงชาตจดประชมเชงปฏบตการหนวยขาวประเทศอาเซยนเมอ 24–26 มถนายน 2556 เรอง Border–Crossing Challenges ด าเนนมาตรการทางการขาวในการตอตานการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต ตามพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศ

(5) การแกปญหาการลกลอบเขาเมอง ส านกงานต ารวจแหงชาตจดท า แผนปราบปรามคนตางดาวหลบหนเขาเมอง และประสานความรวมมอกบเพอนบานตามเขตชายแดนเพอแกปญหาผลภยหรอการยายถนฐานโดยไมปกต เชน มง ลาว และส านกงานสภาความมนคงแหงชาต จดตงศนยขอมลบคคล เพอสนบสนนการตรวจตราบคคลเขาเมองดวยการตดตงคอมพวเตอรเมนเฟรมเชอมโยงกบดานตรวจคนเขาเมองใน 8 ดานชายแดน และททาอากาศยานสวรรณภม

(6) การบรรเทากบภยพบต ไทยเปนเจาภาพกบเกาหลใตจดฝกซอมการบรรเทาภยพบตในกรอบ ARF (ASEAN Regional Forum Disaster Relief Exercise 2013) ครงท 3 เมอ 7-11 พฤษภาคม 2556 โดยเปนการซอมรวมระหวางทหารและพลเรอน

(7) การตอตานการคามนษย ไทยไดผลกดนใหมการจดท าแผนปฏบตการระดบภมภาควาดวยเรองการตอตานการคามนษย (Regional Plan of Action to Combat Trafficking in Persons)

(8) สทธมนษยชน ประเทศไทยใหความส าคญกบการเผยแพรประชาสมพนธและการน า ASEAN Human Rights Declaration (AHRD) ไปสการปฏบต รวมถงการเผยแพรหลกการ สทธมนษยชนทเปนไปตามหลกสากล

5.2 การบรณาการแผนปฏบตการยทธศาสตรประเทศและยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนป 2558

การประชมหวหนาสวนราชการระดบกระทรวงหรอเทยบเทา (วาระพเศษ) เมอวนท 24 ธนวาคม 2555 ไดมมตมอบหมาย ให ส ศช . ผน วกรวมยทธศาสตร ก า ร เ ข า ส ป ร ะชาคมอาเซยน ป 2558 เขากบยทธศาสตรป ร ะ เ ท ศ ซ ง ป ร ะ ก อ บ ด ว ย 4 ยทธศาสตร ไดแก ยทธศาสตรท1 การ เ พมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศเพอหลดพนจากกบด กประ เทศราย ได ปานกลา ง (Growth and Competitiveness) ยทธศาสตรท 2 การลดความเหลอมล า (Inclusive Growth) ยทธศาสตรท 3 ก า ร เ ต บ โ ต ท เ ป น ม ต ร ก บ

สงแวดลอม (Green Growth) และ ยทธศาสตรท 4 การสรางสมดลและปรบระบบบรหารจดการภายใน

-20-

ภาครฐ (Internal Process) การผนวกรวมดงกลาวท าใหองคประกอบภายใตยทธศาสตรประเทศเพมขนจาก 28 ประเดนหลกเปน 30 ประเดนหลก และเพมแนวทางทางการด าเนนการจาก 56 แนวทางเปน 79 แนวทาง

ตอมา ในการประชมเชงปฏบตการการบรณาการแผนปฏบตการยทธศาสตรประเทศและแผนปฏบตการยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน ครงท 3 เมอวนท 7 มกราคม 2556 ซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน สศช. ไดน าเสนอแผนงานโครงการของสวนราชการ รวมทงประเดนทตองเรงด าเนนการกอนการเขาสประชาคมอาเซยน ป 2558 เพอเปนแนวทางใหสวนราชการทเกยวของเรงด าเนนการกอนป 2558 โดย ทประชมเหนควรใหมการปรบปรงแผนงานโครงการใหมความเชอมโยงกบกรอบแนวคดของยทธศาสตรมากขน และยงมประเดนทควรใหความส าคญเพมเตม จงมมตใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการบรณาการแผนปฏบตการยทธศาสตรประเทศใหมความชดเจน และจดท าโครงการส าคญ (Flagship Project) ทจะด าเนนการระหวางป 2556-2561 ซงตอบสนองตอเปาหมายเชงยทธศาสตรใน 4 ดาน ประกอบดวย (1) การเพมรายไดจากฐานเดม (2) การสรางรายไดจากโอกาสใหม (3) การเพมประสทธภาพในการแขงขน และ (4) การลดรายจาย เพอใหส านกงบประมาณน าไปใชประกอบการพจารณางบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2557 ตอไป

5.3 ตวอยางการด าเนนการของบรษทชนน าของประเทศไทย 5.3.1 บรษท ปนซเมนตไทย จ ากด (มหาชน) หรอ SCG SCG เปนองคกรทประชาชน

ไทยรจกในเรองของการด าเนนธรกจดานผลตภณฑกอสรางและผลตภณฑอนทมความหลากหลายและ ครบวงจร โดยในป พ.ศ. 2558 SCG มงมนทจะเปนผน าการด าเนนธรกจอยางยงยนในอาเซยน ซ งมงเนนพฒนาองคกรดวยกลยทธหลก 2 ประการ ไดแก การขยายการลงทนไปยงประเทศในอาเซยน และการพฒนาสนคาและบรการทมมลคาเพมสง พรอมทงค านงถงการสรางคณภาพชวตทดและสงคมทยงยน ซงเปนกลยทธทสอดคลองกบการขบเคลอนความรวมมอระหวางประเทศอาเซยนในการเปนตลาดและฐานการผลตรวมกน

SCG เชอมนวา ความรวมมอของกลมประเทศอาเซยนในดานเศรษฐกจ จะสงผลดตอ การพฒนาเศรษฐกจและเพมขดความสามารถในการแขงขน จงมงมนขยายธรกจไปยงอาเซยนอยางตอเนอง โดยเฉพาะประเทศอนโดนเซย เวยดนาม และฟลปปนส พรอมทงสรางเครอขายการคาและการลงทน เพอพรอมรบมอกบการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคตโดยเขาซอหนในบรษทผผลตกระเบองเซรามก และบรษทผจดจ าหนายวสดกอสรางรายใหญในประเทศอนโดนเซย ซงเปนการลงทนตอยอดธรกจเซรามกทมฐานการผลตเดมอยแลวในประเทศอนโดนเซย และเปนการตอยอดหวงโซอปทานใหกบผลตภณฑกอสรางของ SCG อกดวย นอกจากน ยงไดขยายการลงทนในประเทศเวยดนามและขยายฐานการผลตปนซเมนต รวมทงจดตงบรษท SCG Marketing Philippines เพอพฒนาชองทางการจดจ าหนายสนคาวสดกอสรางในประเทศฟลปปนสตอไป

ส าหรบแนวทางการด าเนนงานในระยะตอไปเพอมงสผน าการด าเนนธรกจอยางยงยนในอาเซยน SCG ไดใหความส าคญกบการรกษาความเปนผน าในดานคณภาพ การลงทนวจยและพฒนาเพอสรางสนคาและบรการทมมลคาเพม การเสรมสรางความแขงแกรงในตลาดปจจบนและขยายสตลาดใหม โดยเฉพาะประเทศในอาเซยนทมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความตองการผลตภณฑในระดบสง รวมทงการพฒนาบคลากรเพอมงสองคกรแหงนวตกรรมตามวสยทศนทวางไว

-21-

5.3.2 เครอกลมโรงพยาบาลกรงเทพ หรอ BGH บรษท กรงเทพดสตเวชการณ จ ากด (มหาชน) ซงเปนบรษทแมของโรงพยาบาลกรงเทพ เจาของแบรนดโรงพยาบาล 6 แหง คอ กลมโรงพยาบาลกรงเทพ กลมโรงพยาบาลสมตเวช โรงพยาบาลบเอนเอช กลมโรงพยาบาลรอยลในประเทศกมพชา กลมโรงพยาบาลพญาไท และกลมโรงพยาบาลเปาโล รวมทงโรงพยาบาลเครอขายในกลม BGH 28 แหง 4,987 เตยง ถอเปนกลมธรกจโรงพยาบาลทมขนาดใหญเปนอนดบ 2 ของเอเชย รองจากกลมบรษทไอเอชเอชเฮลทแครของประเทศมาเลเซย

กลมโรงพยาบาลกรงเทพไดเสรมความแขงแกรงใหกบธรกจเพอรองรบการแขงขนทเพมขนจากการเปนประชาคมอาเซยน โดยการขยายจ านวนสาขาใหครอบคลมทวประเทศมากทสด เพอไมใหถก กลมทนจากตางประเทศเขามาซอกจการไดงาย ทงนการรวมกลมโรงพยาบาลทวประเทศชวยเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ โดยใชบรการรวมกนเพอประหยดตนทน นอกจากนยงไดลงทนเปดโรงพยาบาล Victoria Hospital ทเมองยางกง เมยนมาร โดยน าเขาอปกรณการแพทยจากประเทศไทย

6 ปญหาอปสรรคและแนวทางด าเนนการในชวงกอนป พ.ศ. 2558 6.1 ปญหาและอปสรรคของการด าเนนงาน การรวมตวเปนประชาคมอาเซยนของประเทศสมาชกมปญหาอปสรรคตางๆทอาจสงผลให

การบรรลเปาหมายของการรวมกลมและความเชอมโยงระหวางประเทศสมาชกเปนไปคอนขางชา ซงปญหาอปสรรคส าคญทประเทศไทยจะตองเผชญนนสามารถแบงไดเปน 2 สวน คอ ปญหาอปสรรครวมระหวางประเทศสมาชกอาเซยน และปญหาอปสรรคของประเทศไทยเอง สรปไดดงน

6.1.1 ปญหาอปสรรครวมของประเทศสมาชกอาเซยน

ขอจ ากดทกลมประเทศอาเซยนเผชญอยในปจจบน หากไมไดรบความรวมมอจากประเทศสมาชกในการหาแนวทางแกไขอยางจรงจง อาจสงผลใหเปาหมายของการเปนประชาคมอาเซยน ไมสามารถบรรลผลไดอยางมประสทธภาพ โดยมาตรการทไทยและอาเซยนยงไมสามารถด าเนนการไดตามแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนสวนใหญเกดจากความลาชาในการใหสตยาบนของแตละประเทศท าใหความตกลงบางฉบบยงไมมผลบงคบใชความลาชาในการแกไขกฎหมายในประเทศเพอด าเนนการตามพนธกรณการพฒนาระบบศลกากร (อาท การจดตง ASEAN Single Window – ASW ตามเปาหมายทใหแลวเสรจภายในป 2556 ซงเปนการเชอมโยงระบบขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานภาครฐและ ผประกอบธรกรรมทางเศรษฐกจหรอผใหบรการดานการขนสงและโลจสตกส) การปรบประสานมาตรฐานและกฎระเบยบดานเทคนคและการเปดเสรการคาบรการ3

นอกจากนนโครงสรางการลงทนโดยตรงจากตางประเทศของอาเซยนยงตองพงพานกลงทนนอกอาเซยนเปนหลก ประเทศในภมภาคอาเซยนสวนใหญยงไมสามารถใชประโยชนจากตลาดทนในการระดมทนเพอพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนการคาระหวางประเทศของสมาชกอาเซยนสวนใหญมลกษณะเปนการแขงขนมากกวาการพงพา ซงเปนผลมาจากพนฐานทางทรพยากรธรรมชาตและโครงสรางการผลตสนคาเกษตรและอตสาหกรรมทใกลเคยงกนของประเทศสมาชกอาเซยน ในขณะทการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนกบประเทศพฒนาแลวสวนใหญมลกษณะเปนการพงพาและเปนคคาซงกนและกนมากกวา 3 บทความอปสรรคและปญหาของไทยและประเทศสมาชกอาเซยน

-22-

6.1.2 ปญหาอปสรรคของประเทศไทย

ส าหรบประเทศไทยทผานมา ทกภาคสวนมความตนตวและมความกาวหนาใน การด าเนนการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนในหลายๆ มต อยางไรกตาม ประเทศไทยยงมความไมสมบรณหรอมขอจ ากดในบางประเดนส าคญทเปนอปสรรคตอการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 ดงน

(1) ระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกส ยง มปญหาดานประสทธภาพ การใหบรการ ทงการขนสงทางบก ราง น า และอากาศทยงใหบรการไดอยางจ ากดและมความแออดใน บางพนท ขอจ ากดของศนยรวบรวมและกระจายสนคา การปรบปรงและเพมประสทธภาพระบบโลจสตกส มความลาชา กฎหมายระเบยบและขอบงคบทเกยวของกบการขนสงและโลจสตกสยงไมชดเจนและไมสอดคลองกบสถานการณปจจบน

(2) โครงสรางพนฐานและระบบการคาระหวางประเทศยงไมเอออ านวย โดยดานชายแดนทเปนประตทางการคาอาเซยนยงขาดความพรอมในการใหบรการอยางเตมประสทธภาพ มความแออดในการใหบรการ เสนทางเชอมโยงส าคญระหวางประเทศทงทางบกและรางยงไมสามารถเชอมตอกนไดอยางสมบรณ รวมถงกฎระเบยบการคาขามพรมแดนยงตองปรบปรงใหสามารถอ านวยความสะดวกในการขนสงและใหมความเปนสากลมากขน

(3) ผลตภาพของแรงงานของไทยอยในระดบทต า มขอจ ากดดานการพฒนาคณภาพและทกษะของก าลงแรงงาน รวมทงความเสยเปรยบในดานทกษะทางภาษาองกฤษซงเปนภาษากลางในการสอสารและตดตอธรกจการคาของโลก ซงปญหาดงกลาวจะสงผลตอการเรยนร พฒนาศกยภาพ ยกระดบคณภาพชวต และแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางอาเซยนดวยกนใหเปนไปอยางไมราบรน

(4) การคมครองทางสงคมยงมปญหาการเขาถงหลกประกนทางสงคมใน บางกลม โดยแรงงานนอกระบบซงเปนแรงงานสวนใหญรวมทงแรงงานขามชาตทกษะต ายงไมสามารถเขาถงหลกประกนทางสงคมไดอยางแทจรง อนเนองมาจากขอจ ากดดานกฎระเบยบตางๆ ความชดเจนในนโยบายทเกยวของและสวสดการทางสงคมทยงไมเอออ านวยตอกลมแรงงานอยางทวถง ซงอาจสงผลตอปญหา การขาดแคลนแรงงานและการพฒนาเศรษฐกจของไทยในอนาคต

6.2 ประเดนเรงดวนทตองเรงด าเนนการกอนการเขาสประชาคมอาเซยนป 2558 6.2.1 ดานเศรษฐกจ

(1) พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสเพอแกไขปญหาประสทธภาพของระบบคมนาคมขนสงของประเทศทเปนตนทนส าคญของธรกจ และเปนสงอ านวยความสะดวกส าหรบประชาชนในการเดนทาง รวมทงเปนการสรางความเชอมโยงระหวางประเทศไทยกบกลมประเทศอาเซยน โดยใหความส าคญกบ 1) พฒนาระบบทางหลวงภายในเชอมโยงกบทางหลวงอาเซยนผานพฒนาดานทส าคญ 2) กอสรางถนนมอเตอรเวยบางใหญ-กาญจนบร เพอรองรบการเชอมโยงทาเรอทวาย 3) เปดประมลรถไฟความเรวสง 4 เสนทาง และ 4) พฒนาระบบรถไฟทางค 6 เสนทาง รวมทงพฒนาประสทธภาพดานทเปนประตเชอมโยงการคาอาเซยน และเรงรดการจดท าความตกลงการขนสงสนคาขามแดน รวมทงเรงเชอมโยงขอมลระหวาง National Single Window กบระบบภายในของหนวยราชการ

-23-

(2) เรงผลกดนการออก/ปรบปรงกฎหมายเพอสรางความสามารถใน การแขงขนของประเทศ เชน กฎหมายเพอรองรบการด าเนนงานตามความตกลงวาดวยการขนสง ขามพรมแดนในอนภมภาคลมแมน าโขง กฎหมายเกยวกบการแขงขนทางการคา หลกประกนทางธรกจ สญญาซอขายระหวางประเทศ รวมถงกฎหมายก ากบดแลธรกจบรการทมขอจ ากดดานสดสวนผถอหนของตางชาต เปนตน

6.2.2 ดานสงคม วฒนธรรม และการศกษา

(1) ใหการคมครองทางสงคม จดบรการสาธารณะและปรบระบบสวสดการสงคมทจ าเปนแกแรงงานตางดาวอยางเทาเทยม

(2) พฒนาทกษะการใชภาษาองกฤษและภาษาส าคญอนๆ ในอาเซยน โดยจดท าการสอนและโปรแกรมสอนภาษาองกฤษ ภาษาจน และภาษาในอาเซยนใหบคลากรภาครฐ SMEs และประชาชนทวไป

(3) น ารองการยอมรบมาตรฐานหลกสตรรวมกนกบประเทศอาเซยน รวมทงจดท าแผนการผลตบคลากรเพอตอบสนองตลาดแรงงานอาเซยน

(4) ร วมมอกบประ เทศในภ มภาค เ พอหาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกน

6.2.3 การเมองและความมนคง

(1) พฒนาระบบยตธรรมและปรบปรงกฎหมาย ใหมความนาเชอถอและสงเสรมการเขาถงระบบยตธรรมของประชาชน

(2) สงเสรมธรรมาภบาลในภาครฐและเอกชน เชน การใชแนวปฏบตการก ากบดแลกจการทด (ASEAN Corporate Government) ในบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย รวมถงการตอตานการฟอกเงน

(3) แกปญหายาเสพตด โดยจดตงและใชประโยชนจากเครอขายอาเซยนตอตานยาเสพตดอยางเปนรปธรรม และตอตานการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต และการคามนษย รวมกบประเทศภาคสมาชกภมภาคเอเชย-แปซฟก (ASEAN Regional Forum - ARF) รวมทงควบคมการลกลอบ เขาเมองผดกฎหมาย อยางเขมงวดรวมกบประเทศเพอนบาน

(4) เรงพฒนาระบบการบรหารภาครฐใหเปน E-Government และ การใหบรการประชาชนในรปแบบ E-Service เพอลดขนตอนและเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน รวมทงอ านวยความสะดวกในการประกอบธรกจของภาคเอกชนไทยและอาเซยน

(5) เรงจดตง ASEAN Unit และพฒนาบคลากร ในสวนกลางและสวนภมภาค ทมเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน เพอประสานงานเรองอาเซยนโดยเฉพาะ

-24-

เอกสารอางอง กรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศ อปสรรคและปญหาของไทยและประเทศสมาชกอาเซยนทตองไดรบ

การแกไขกอนเขาสป 2015 เพอเปนหนงเดยวในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

____________________________ 58 ค าถามสประชาคมอาเซยน 2558 พฤษภาคม 2556

____________________________ หนงสอเผยแพรภาษาไทย จากเวบไซต

http://www.mfa.go.th/asean/th/asean-media-center/2403

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กาวตอไปของภาคเอกชนไทยในภมภาค วารสารเศรษฐกจและสงคม ปท 49 ฉบบท 4 ตลาคม-ธนวาคม 2555

____________________________________________ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ตลาคม 2554

____________________________________________ แผนรบมอการเขาสประชาคมอาเซยน วารสารเศรษฐกจและสงคม ปท 50 ฉบบท 2 เมษายน-มถนายน 2556

____________________________________________ ยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) วารสารเศรษฐกจและสงคม ปท 50 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556

____________________________________________ เอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการ กรอบแผนปฏบตการยทธศาสตรประเทศ วนท 8-9 สงหาคม 2556

รายงานแสดงผลการด าเนนการของคณะรฐมนตรตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ รฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร ปทหนง (วนท 23 สงหาคม 2554 ถงวนท 23 สงหาคม 2555)

สวนท สวนท สวนท 222

บทท 1 การเตรยมความพรอมดานการเงน การคลง และการคาการลงทนเพอเขาสประชาคมอาเซยน

บทท 2 สรางสงคมผประกอบการไทย กาวอยางมนใจสประชาคมอาเซยน

บทท 3 สรางสรรคสงคมไทยสประชาคมอาเซยน

บทท 4 การเชอมโยงโครงสรางพนฐานสอาเซยน

บทท 5 การเตรยมความพรอมระดบจงหวดและกลมจงหวดเพอรองรบประชาคมอาเซยน

บทท 6 สประชาคมอาเซยน : บรหารจดการสงแวดลอมอยางไรใหยงยน

 

สวนท 2 บทท 1บทท 1บทท 1   

การเตรยมความพรอมดานการเงน การคลง และการคาการลงทนเพอเขาสประชาคมอาเซยน

 

บทท บทท 11 การเตรยมความพรอมดานการเงน การคลง และการคาการลงทน

เพอเขาสประชาคมอาเซยน

1 บทนา การเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 จะสงผลใหเกดความรวมมอของประเทศสมาชกอาเซยนใน 3

ดาน ไดแก ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community - AEC) ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political Security Community – APSC) และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community - ASCC) เพอใหภมภาคอาเซยนเปนประชาคมทมการรวมกลมทางเศรษฐกจเพอสรางความมงคงใหกบภมภาค มสงคมทเอออาทร และสามารถอยรวมกนอยางสนตสข โดยประชาคมเศรษฐกจอาเซยนถอเปนหนงในสามเสาหลกทมความสาคญ และมเปาหมายทจะทาใหอาเซยนมตลาดและฐานการผลตเดยวกน ซงจะมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานมฝมออยางเสร เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของอาเซยน รวมถงสรางอานาจการตอรองและศกยภาพในการแขงขนของอาเซยนในเวทเศรษฐกจโลก

อยางไรกด การรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนามาทงโอกาสและประเดนทาทายสาหรบการดาเนนนโยบายดานการคาการลงทน ตลาดการเงน และภาวะการคลงของประเทศไทย โดยเฉพาะในประเดนทเกยวกบโครงสรางทางเศรษฐกจทจะเปลยนแปลงไปอนเปนผลมาจากการทการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนสงผลกระทบตอโครงสรางการผลต ภาคการลงทนซงจะมผลตอเนองถงการถายทอดเทคโนโลยและการเคลอนยายกาลงแรงงาน ภาคการเงนโดยเฉพาะโครงสรางการออมและการลงทนในภมภาคทมแนวโนมเปลยนแปลงไป และภาคการคลงซงการแขงขนทางดานภาษเพอดงดดเงนลงทนจากตางชาตจะรนแรงขนนอกจากน การรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนยงมแนวโนมทจะมอทธพลตอรปแบบการดาเนนนโยบายการเงนและการคลง การวเคราะหและความเขาใจถงแนวโนมการเปลยนแปลงในมตตาง ๆ จะทาใหสามารถออกแบบนโยบายและมาตรการภายในประเทศใหสามารถใชประโยชนจากขอตกลงไดอยางมประสทธภาพและมการเตรยมการเพอใหสามารถบรหารความเสยงไดอยางมประสทธภาพ

ดงนน การศกษาในครงนจงมวตถประสงคเพอศกษาการเปลยนแปลงเชงโครงสรางการคา การผลต การลงทน ตลาดเงน และตลาดทน ทเกดจากการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และนาเสนอแนวทางการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงของประเทศทเกดจากการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ทงในดานการดาเนนนโยบายการคาและการลงทนระหวางประเทศการบรหารจดการดานการเงนทงทางดานการดาเนนนโยบายการเงน และการเตรยมการในตลาดเงนและตลาดทน รวมถงการดาเนนมาตรการทางการคลง พรอมทงนาเสนอกลไกการขบเคลอนแนวทางการดาเนนนโยบายดงกลาวเพอนาไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรมทงในชวงกอนและหลงการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เพอจะไดเตรยมมาตรการรองรบเพอบรรเทาความรนแรงของผลกระทบทจะเกดขนไดอยางทนทวงท และใหประเทศไทยสามารถใชประโยชนจากรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนในการสรางโอกาสการพฒนาเศรษฐกจไดอยางเตมศกยภาพ และสนบสนนการเจรญเตบโตและสรางความมงคงใหกบภมภาค

-26-

2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน: พนธกรณการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2.1 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ผนาประเทศสมาชกอาเซยนไดเหนชอบเมอป 2545 ใหจดตง “ประชาคมเศรษฐกจของอาเซยน” ภายในป 2558 เพอใหอาเซยนเปนตลาดและฐานการผลตเดยว มการเคลอนยายเงนทน สนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมอระหวางประเทศสมาชกโดยเสร สงเสรมขดความสามารถในการแขงขนของอาเซยน ลดชองวางของระดบการพฒนาของประเทศสมาชกอาเซยน และสงเสรมใหอาเซยนสามารถรวมตวเขากบประชาคมโลก โดยกาหนดยทธศาสตรการกาวไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทสาคญ ดงน

2.1.1 การเปนตลาดและฐานการผลตรวมกน (Single Market and Single Production Base) โดยจะมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมอ และเงนลงทน อยางเสรมากขน ซงจะนาไปสการใชกฎระเบยบ การคาในประเทศสมาชกทงหมดเปนอยางเดยวกน ทงในดานมาตรฐาน คณภาพ ราคา อตราภาษ รวมถงกฎระเบยบในการซอขาย การขจดมาตรการและขอกดกนตางๆ และการมมาตรการอานวยความสะดวกทางการคา เงอนไขการเคลอนยายบคคลสญชาตอาเซยน ประเภทบรการและการลงทนทเสร

2.1.2 การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง (Highly Competitive Economic Region) ใหความสาคญกบประเดนดานนโยบายทจะชวยสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจ เชน นโยบายการแขงขน การคมครองผบรโภค สทธในทรพยสนทางปญญา และการพฒนาโครงสรางพนฐาน

2.1.3 การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาค โดยพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม(SMEs) และเสรมสรางขดความสามารถผานโครงการความรวมมอตางๆ

2.1.4 การเชอมโยงของอาเซยนเขากบเศรษฐกจโลก ดวยการเนนและประสานนโยบายเศรษฐกจอาเซยนกบประเทศนอกภมภาคใหมทาทรวมกน โดยการจดทาเขตการคาเสรอาเซยนกบประเทศ คเจรจาตางๆ เพอใหเครอขายการผลตหรอจาหนายภายในอาเซยนมความเชอมโยงกบเศรษฐกจสวนอนของโลก

2.2 พนธกรณการรวมเปนตลาดและฐานการผลตเดยวของอาเซยน การรวมเปนตลาดและฐานการผลตเดยวของอาเซยนเปนพนธกรณภายใตการรวมตว

เปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทมการกาหนดระยะเวลาในการดาเนนการทชดเจน และมผลตอกจกรรมทางเศรษฐกจโดยเฉพาะภาคการผลตอยางมนยสาคญ โดยจะมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมอ และเงนลงทนอยางเสรมากขน ซงจะนาไปสการใชกฎระเบยบการคาในประเทศสมาชกทงหมดเปน อยางเดยวกน ทงในดานมาตรฐาน คณภาพ ราคา อตราภาษ รวมถงกฎระเบยบในการซอขาย การขจดมาตรการและขอกดกนตางๆ และการมมาตรการอานวยความสะดวกทางการคา เงอนไขการเคลอนยายบคคลสญชาตอาเซยน ประเภทบรการและการลงทนทเสร

2.2.1 การเปดเสรการคาสนคา เพอสงเสรมการพฒนาเครอขายการผลตในภมภาคและสงเสรมขดความสามารถของอาเซยนในการทจะเปนศนยกลางการผลตของโลก หรอเปนสวนหนงของหวงโซอปทานของโลก ซงจะมการดาเนนการทสาคญ ไดแก

-27-

(1) ยกเลกภาษสนคานาเขาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยการยกเลกภาษสนคาทกรายการสาหรบประเทศสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ ภายในป 2553 ยกเวนสนคาออนไหว (Sensitive list) ซงไทยสงวนไว 4 ประเภทสนคา ไดแก กาแฟ มนฝรง มะพราว และไมตดดอก โดยสามารถคงอตราภาษไดไมเกนรอยละ 5 ในสวนของประเทศสมาชกอาเซยนใหม (CLMV) ประกอบดวย พมา ลาว เวยดนาม และกมพชา จะตองยกเลกภาษสนคาทกรายการภายในป 2558

(2) กฎวาดวยถนกาเนดสนคา (Rule of Origin) เพอรบรองถนกาเนดหรอสญชาตของสนคาวามการผลตทแทจรงในประเทศใด เพอใชรบรองการขอใชสทธพเศษทางภาษศลกากรในการนาเขาสนคาภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน โดยอาเซยนไดมการทบทวนและปรบปรงกฎวาดวย ถนกาเนดสนคาของอาเซยนใหงายขน

(3) มาตรการดานการอานวยความสะดวกทางการคาและอปสรรคทางการคา ทมใชภาษ ประเทศสมาชกอาเซยนมพนธกรณทจะตองยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษ (Non-Tariff Barriers: NTBs) ซงประเทศสมาชกอาเซยน 5 ประเทศ (บรไน อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร และไทย) ไดยกเลกมาตรการทเปนการกดกนทางการคาทมใชภาษ ในป 2553 สวนฟลปปนสจะยกเลก ในป 2555 และกลม CLMV จะยกเลกภายในป 2558

(4) ASEAN Single Window (ASW) อาเซยนอยระหวางดาเนนการจดตง ASW เพอเปนการอานวยความสะดวกดานศลกากรทกอยางใหอยในรปอเลกทรอนกส และมการเชอมโยงระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน

2.2.2 การเปดเสรการคาบรการ คอการทประเทศสมาชกดาเนนการเปดเสรการคาบรการในระดบทสงขนโดยการลดขอจากดตอผใหบรการของอาเซยนในการใหบรการ และเขามาตงกจการในประเทศสมาชกอนตามเงอนไขกฎเกณฑภายในประเทศ โดยมการเจรจาลด/เลกขอจากดตอการคาบรการในสาขาบรการ 4 สาขาสาคญ (Priority Integration Sectors) ในป 2553 ไดแก การขนสงทางอากาศ เทคโนโลยสารสนเทศ สขภาพ และการทองเทยว เปดเสรสาขาโลจสตกส ในป 2556 และเปดเสรทกสาขาทเหลออยภายในป 2558 ไดแก บรการวชาชพ กอสราง จดจาหนาย สงแวดลอม และการศกษา โดยจะลดหรอยกเลกกฎระเบยบทเปนอปสรรคในการเขาสตลาด และขอจากดในการใหการปฏบตเยยงคนชาต และเพมสดสวนการถอหนใหกบบคคล/นตบคคลทมสญชาตอาเซยน ทงนประเทศไทยยงไมมแนวทางทชดเจนวาตองการสนบสนนหรอจะสงวนสาขาใดไวในสาขาทยงไมพรอมการเปดเสร (Sensitive List) โดยพบวาสาขาบรการหลายสาขาของไทยอยภายใตกฎหมายในการกากบดแลทมการจากดสดสวนการถอครองหนของตางดาวไวทรอยละ 49

2.2.3 การเคลอนยายการลงทนเสร ภายใตความตกลงดานการลงทนแบบเตมรปแบบ (ASEAN Comprehensive Investment Agreement: ACIA) มเนอหาครอบคลมเฉพาะการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment) แตไมรวมถงการลงทนในตลาดหลกทรพย (Portfolio Investment) ในธรกจ 5 สาขา ไดแก เกษตร ประมง ปาไม เหมองแร และอตสาหกรรมการผลต รวมถงบรการทเกยวเนองกบ 5 สาขา โดยมสาระสาคญ 4 ดาน ไดแก การใหความคมครองการลงทน (Investment Protection) การอานวยความสะดวกและความรวมมอดานการลงทน (Facilitation and Cooperation) การสงเสรมการลงทน (Promotion and Awareness) และ การเปดเสรการลงทน (Liberalization)

-28-

2.2.4 การเคลอนยายแรงงานฝมอเสร โดยการบรหารจดการการเคลอนยายหรออานวยความสะดวกในการเดนทางสาหรบบคคลธรรมดาทเกยวของกบการคาสนคา บรการ และการลงทน ใหสอดคลองกบกฎเกณฑของประเทศผรบ ซงไดมการจดทาขอตกลงยอมรบรวมคณสมบตของบรการวชาชพตางๆ เพออานวยความสะดวกแกผใหบรการวชาชพของอาเซยนในการเขามาทางานและพานกอาศย โดยปจจบนมการลงนามใน 8 สาขา ไดแก แพทย ทนตแพทย นกบญช วศวกร พยาบาล สถาปนก นกสารวจ และสาขาทองเทยว

2.2.5 การเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศสมาชกอาเซยนอยางเสรมากขน เพอเสรมสรางความแขงแกรงในการพฒนาและการรวมตวของตลาดทนในอาเซยน โดยการสงเสรมการเปดเสรบญชทนอยางเปนขนตอนอยางสอดคลองกบวาระแหงชาตและความพรอมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชก การเปดโอกาสใหมมาตรการปกปองทเพยงพอเพอรองรบผลกระทบจากปญหาความผนผวนของเศรษฐกจมหภาคและความเสยงเชงระบบ (Systemic Risk) และใหทกประเทศสมาชกไดรบประโยชนอยางทวถงจากการเปดเสร โดยไดดาเนนงานตามแผนงานการรวมกลมทางการเงนและการคลงของอาเซยน ซงมสาระสาคญ 4 ดาน ไดแก การเปดเสรบรการทางการเงน (Financial Liberalization) การพฒนาตลาดทน (Capital Market Development) การเปดเสรบญชทน (Capital Account Liberalization) และ การเชอมโยงระบบการชาระเงน (Payment and Settlement System)

3 สถานการณของอาเซยน 3.1 สถานการณโดยรวม

เศรษฐกจและการเมองโลกในชวง 3 ทศวรรษทผานมา มการเปลยนแปลงไปอยางมากไมวาจะเปนการสนสดสงครามเยน การแขงคาขนของเงนเยนจากเหตการณพลาซาแอคคอรด (Plaza Accord) การปฏรปเศรษฐกจและการเขาเปนสมาชกองคการการคาโลกของจน การจดตงสหภาพยโรปและการใชเงนสกลเดยวกนในภมภาค วกฤตเศรษฐกจในเอเชย รวมไปถงวกฤตเศรษฐกจในสหรฐอเมรกาและยโรปการเปลยนแปลงตางๆ เหลานทาใหภมเศรษฐกจโลกมการเปลยนแปลงไปอยางมาก ตารางท 1 แสดงถงสดสวนของผลตภณฑมวลรวมในประเทศของประเทศและกลมประเทศตางๆ ตอผลตภณฑมวลรวมโลกในชวงป 2530 ถงป 2555 จากตารางดงกลาวจะเหนไดวาในป 2530 กลมประเทศชนนา 7 ประเทศ (G7) ประกอบดวย สหรฐอเมรกา แคนาดา สหราชอาณาจกร เยอรมน ฝรงเศส อตาล และญปน มผลตภณฑมวลรวมในประเทศรวมกนถงกวารอยละ 51.2 ของผลตภณฑมวลรวมโลก โดยสหรฐอเมรกาซงเปนประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญทสดในโลกมสดสวนถงรอยละ 23.0 ในขณะทประเทศกาลงพฒนาสวนใหญจะยงมเศรษฐกจ ขนาดเลก โดยจน อนเดย และภมภาคอาเซยนมสดสวนผลตภณฑมวลรวมเพยงรอยละ 3.3 รอยละ 2.7 และรอยละ 2.5 ตามลาดบ

ตารางท 1 : สดสวนของผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอผลตภณฑมวลรวมโลก (รอยละ)

2530 2540 2555กลมประเทศ G7 51.2 49.6 36.9 สหรฐอเมรกา 23.0 22.9 18.3สหภาพยโรป 19.7 18.5 13.9ญปน 8.7 8.6 5.2จน 3.3 6.3 14.6อนเดย 2.7 3.5 5.6อาเซยน 2.5 3.9 4.1ทมา: ธนาคารโลก

ตารางท 2 : อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรงเฉลย 2530-2555 (รอยละ)

สหรฐอเมรกา 2.6 สหราชอาณาจกร 2.2

เยอรมน 1.8 ญปน 1.6 จน 9.9

อนเดย 6.4 เกาหลใต 5.7 สงคโปร 6.8 มาเลเซย 6.3 อนโดนเซย 5.1

ไทย 5.5 ทมา: IMF

-29-

อยางไรกตาม การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทเกดขนในชวงทผานมาไดทาใหประเทศกาลงพฒนากาวขนมาเปนผผลตสาคญของเศรษฐกจโลกผานรปแบบการเจรญเตบโตแบบพงพงการสงออก (Export-led Growth) การดงเอาทรพยากรธรรมชาตและกาลงแรงงาน กอปรกบการสนบสนนดานเงนทนและเทคโนโลยจากประเทศพฒนาแลวไดสงผลใหเศรษฐกจของประเทศกาลงพฒนาขยายตวเรงขน สงกวาการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศพฒนาแลว การขยายตวในเกณฑสงอยางตอเนองของประเทศกาลงพฒนาไดสงผลใหสดสวนผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอผลตภณฑมวลรวมโลกเพมขนอยางรวดเรวโดยเฉพาะสดสวนของเศรษฐกจจนซงเพมขนจากรอยละ 6.3 ในป 2540 เปนรอยละ 14.6 ในป 2555 และสดสวนของเศรษฐกจอนเดยซงเพมขนจากรอยละ 3.5 ในป 2540 เปนรอยละ 5.6 ในป 2555 ในขณะท สดสวนของเศรษฐกจอาเซยนเพมขนจากรอยละ 2.5 ในป 2530 เปนรอยละ 3.9 และรอยละ 4.1 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ

การเพมขนของสดสวนของเศรษฐกจอาเซยนทแสดงใหเหนความสาเรจในการพฒนาเศรษฐกจของภมภาคโดยเฉพาะการเพมขนของผลตภณฑมวลรวมของอาเซยนจาก 5.21 แสนลานดอลลาร สรอ. ในป 2535 เปน 3.53 ลานลานดอลลาร สรอ. ในป 2555 หรอเพมขนประมาณ 7 เทาในชวงเวลา 25 ป โดยประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญทสด 3 ลาดบแรกในภมภาค คอ อนโดนเซย ไทย มาเลเซย และฟลปปนส ตามลาดบ อยางไรกตาม เมอพจารณาผลตภณฑมวลรวมในประเทศเฉลยตอประชากร (GDP per Capita) ประเทศทมผลตภณฑมวลรวม ในประเทศเฉลยตอประชากรสงทสดในภมภาคไดแก สงคโปร บรไน มาเลเซย และไทย ตามลาดบ

นอกจากสดสวนของขนาดเศรษฐกจทเพมขนอยางตอเนองแลว อาเซยนยงมจานวนประชากรสงทสดภมภาคหนงในโลก โดยในป 2554 มประชากรทงสนประมาณ 600 ลานคน หรอรอยละ 8.6 ของประชากรโลก ประเทศทมประชากรมากทสด ไดแก อนโดนเซย ฟลปปนส เวยดนามและไทย ตามลาดบ และเมอพจารณาถงกาลงแรงงานพบวาภมภาคอาเซยนมกาลงแรงงานรวมกนประมาณ 440 ลานคน หรอ คดเปนรอยละ 10 ของกาลงแรงงานทงโลก

3.2 สถานการณดานการคาระหวางประเทศ การเพมขนอยางตอเนองของผลตภณฑมวลรวมในประเทศและผลตภณฑมวลรวมในประเทศ

ตอประชากรของประเทศในภมภาคอาเซยน แสดงถงความสาเรจของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจใชภาคการสงออกเปนแกนนา (Export-led Growth Economies) ซงทาใหประเทศสมาชกสวนใหญในปจจบนเปนเศรษฐกจระบบเปดขนาดเลก (Small Open Economies) ทภาคการคาระหวางประเทศมความสาคญยงตอเศรษฐกจของภมภาค

ตารางท 3 : ผลตภณฑมวลรวมในประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน (Purchasing-power-parity พนลานดอลลาร สรอ.)

2530 2540 2555บรไน 8.1 12.7 22.0กมพชา - 8.5 37.1อนโดนเซย 189.7 514.2 1,223.5ลาว 2.1 5.2 19.4มาเลเซย 62.1 196.1 501.2ฟลปปนส 87.2 164.5 426.7สงคโปร 37.0 114.2 328.3ไทย 103.0 299.2 655.5/1

เวยดนาม 32.6 88.4 322.7/1

อาเซยน 521.9 1,403.0 3,536.5ทมา: ธนาคารโลก หมายเหต /1 ขอมลป 2554

ตารางท 4 : จานวนประชากรในกลมประเทศอาเซยน(ลานคน)

2530 2540 2554บรไน 0.23 0.30 0.40กมพชา 8.57 11.73 14.3อนโดนเซย 174.76 205.06 242.32ลาว 3.85 5.01 6.28มาเลเซย 16.70 21.78 28.85พมา 37.40 43.35 48.33ฟลปปนส 57.04 72.42 94.85สงคโปร 2.77 3.79 5.18ไทย 54.36 60.93 69.51เวยดนาม 61.75 74.30 87.84อาเซยน 417.43 498.67 597.86ทมา: ธนาคารโลก

-30-

ในขณะทการสงออกเปนปจจยสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของอาเซยนนน ภาคการผลตและการคาของประเทศตางๆ เรมมการพฒนาใหมความเชอมโยงกนมากขนจนเปนหวงโซการผลตทสาคญในระบบอปทานโลก ซงจะเหนไดจากการเพมขนของมลคาการคาระหวางอาเซยนกบโลกเฉลยรอยละ 6.7 ตอป ในระหวางป 2530 – 2555 ซงทาใหการคาระหวางอาเซยนกบโลกในป 2555 มมลคาถง 2,475 พนลานดอลลาร สรอ. คดเปนรอยละ 6.7 ของมลคาการคาโลก แบงเปนการสงออก 1,254 พนลานดอลลาร สรอ. (รอยละ 6.8 ของมลคาการสงออกโลก) และการนาเขา 1,221 พนลานดอลลาร สรอ. (รอยละ 6.6 ของมลคาการนาเขาโลก) ประเทศในอาเซยน 4 อนดบแรก ทมมลคาการสงออกไปยงตลาดโลกมากทสดในป 2555 ไดแก สงคโปร ไทย มาเลเซย และอนโดนเซย ซงมมลคา 408 พนลานดอลลาร สรอ. 230 พนลานดอลลาร สรอ. 227พนลานดอลลาร สรอ . และ 188 พนลานดอลลาร สรอ . ตามลาดบ

3.3 สถานการณดานการลงทน 3.3.1 สถานการณการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ

มลคาเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศของโลกเพมขนอยางตอเนองจาก 136,640 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2530 เปน 1,350,926 ลานดอลลาร สรอ. ในป 2555 และเมอพจารณาการกระจายตวของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ พบวาในชวงป 2530 เมดเงนลงทนสวนใหญจะมงไปยงประเทศพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ซงคดเปนรอยละ 43.6 และรอยละ 27.8 ตามลาดบ อยางไรกตาม ในชวงป 2530 - 2555 เงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศไดเปลยนทศทางจากประเทศพฒนาแลวมายงประเทศกาลงพฒนามากขน ซงจะเหนไดจากสดสวนเมดเงนลงทนทเคลอนยายเขาไปยงประเทศจนทเพมขนจากรอยละ 1.7 ในป 2530 เปนรอยละ 9.3 และรอยละ 9.0 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ เชนเดยวกบสดสวนของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศทเคลอนยายมายงอาเซยนซงเพมขนจากรอยละ 3.2 ในป 2530 เปนรอยละ 7.4 และรอยละ 8.2 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ

เมอพจารณาถงสดสวนเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศท เขามาในอาเซยนพบวาสงคโปรเปนประเทศทเปนผรบเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศสงทสดรอยละ 64.1 ในป 2530 กอนทจะลดลงเปนรอยละ 43.7 และรอยละ 50.9 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ ในขณะทประเทศกลม CLMV มสดสวนเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ 0.2 ในป 2530 เปนรอยละ 9.3 และรอยละ 11.2 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ เชนเดยวกบประเทศอนโดนเซยทมสดสวนเงนลงทนโดยตรงจาก

ตารางท 5 : สดสวนของเงนลงทนโดยจากตางประเทศตอเงนลงทนจากตางประเทศทงหมด (รอยละ)

2530 2540 2555 ประเทศอน ๆ 23.7 32.7 51.3 สหภาพยโรป 27.8 29.5 19.1 สหรฐอเมรกา 43.6 21.2 12.4 จน 1.7 9.3 9.0 อาเซยน 3.2 7.4 8.2ทมา: UNCTAD

ตารางท 6 : สดสวนของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศทเขามายงอาเซยน (รอยละ) 2530 2540 2550 2555

อนโดนเซย 8.7 13.2 8.1 17.8 มาเลเซย 9.6 17.6 10.0 9.1 ฟลปปนส 9.4 3.5 3.4 2.5 สงคโปร 64.1 43.7 54.9 50.9 CLMV 0.2 9.3 10.0 11.2 ไทย 8.0 10.8 13.3 7.7 ทมา: UNCTAD

-31-

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

ทมา: ASEAN Statistics

เงนลงทนภายในอาเซยน เงนลงทนนอกอาเซยนสหภาพยโรป ญปน

รปท 2 เงนลงทนไหลเขาสอาเซยนจากประเทศตางๆ

ตางประเทศเพมขนจากรอยละ 8.7 ในป 2530 เปนรอยละ 13.2 และรอยละ 17.8 ในป 2540 และ 2555 ตามลาดบ ในขณะทประเทศไทยและมาเลเซยมสดสวนของเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศในชวงป 2530 ถง 2555 ลดตาลง โดยไทยมสดสวนเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศลดลงจากรอยละ 8.0 ในป 2530 เปน รอยละ 7.7 ในป 2555 มาเลเซยมสดสวนเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศลดลงจากรอยละ 9.6 ในป 2530 เปนรอยละ 9.1 ในป 2555

3.3.2 สถานการณเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศของไทย ประเทศไทยมเงนลงทนทางตรงสทธ (Net Foreign Direct Investment: FDI) จาก

ประเทศญปนสงทสดคดเปนสดสวนรอยละ 30.1 ในป 2550 และเพมขนเปนรอยละ 51.0 ในป 2555 รองลงมาคอเงนลงทนทางตรงสทธจากสหภาพยโรปคดเปนสดสวนรอยละ 15.2 ในป 2550 และเพมขนเปนรอยละ 27.9 ในป 2555 ขณะทเงนลงทนทางตรงสทธจากภมภาคอาเซยนคดเปนสดสวนรอยละ 19.6 ในป 2550 และเปลยนเปนการไหลออกสทธ ในป 2555 เนองจากกลมประเทศอาเซยนเพมการลงทนตากวาการลดการลงทน ไมวาจะในรปของการลดสดสวนการถอหน การถอนเงนลงทน หรอการคนเงนกใหบรษทในเครอในตางประเทศ ในดานการลงทนทางตรงสทธจากประเทศไทย (Net Thailand Direct Investment: TDI) พบวา นกลงทนไทยไดใหความสาคญกบการลงทนในตางประเทศมากขนโดยเฉพาะการลงทนในกลมประเทศอาเซยน โดยประเทศทมเงนลงทนทางตรงสทธจากประเทศไทยสงทสดคอ ประเทศสงคโปร ในขณะทการลงทนทางตรงสทธจากประเทศไทยในประเทศอนโดนเซย และกมพชากมแนวโนมขยายตวอยางตอเนอง

3.3.3 โครงสรางการลงทนของอาเซยน การลงทนทางตรงในภมภาคอาเซยน

สวนใหญยงคงเปนการเขามาลงทนของนกลงทนจากภายนอกกลมประเทศ ซงจะเหนไดจากโครงสรางเงนลงทนทางตรงทไหลเขาภมภาคอาเซยนในป 2554 ซงพบวารอยละ 77.0 ของเงนลงทนทางตรงทเคลอนยายเขามายงภมภาคอาเซยนทงหมดเปนเงนลงทนทางตรง ทมาจากประเทศนอกกลมอาเซยน ทงนจากขอมลการลงทนโดยตรงจากตางประเทศป 2554 ของสานกเลขาธการอาเซยน พบวา ประเทศฟลปปนสเปนประเทศทมสดสวนของการ

ตารางท 7 : มลคาการลงทนโดยตรงสทธจากตางประเทศของไทย จาแนกตามประเทศ (ลานดอลลาร สรอ.)

2550 2555มลคา รอยละ มลคา รอยละ

รวม 11,331.29 100.0 7,234.97 100.0ญปน 3,414.73 30.1 3,686.74 51.0สหภาพยโรป (27) 1,726.39 15.2 2,015.40 27.9สหรฐอเมรกา 1,347.53 11.9 725.69 10.0อนๆ 2,626.47 23.2 2,061.85 28.5อาเซยน (9) 2,216.17 19.6 -1,254.71 -17.3

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย ตารางท 8 : มลคาการลงทนโดยตรงสทธของไทยไปยงภมภาคอาเซยน

2545 2550 2555บรไน 1.93 0.00 -กมพชา 18.29 61.91 52.17อนโดนเซย 7.58 37.78 118.30ลาว 1.85 85.99 0.00มาเลเซย 50.89 260.99 -45.11พมา 0.81 86.38 0.00ฟลปปนส 2.37 1.23 4.77สงคโปร 186.30 221.30 1232.90เวยดนาม 40.13 128.78 102.07รวม 310.15 884.36 1465.10ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

-32-

ลงทนทางตรงจากนอกอาเซยนสงสด รองลงมาคอ ไทย และบรไน ตามลาดบ ในขณะทประเทศทมสดสวนการลงทนทางตรงจากภายในอาเซยนสงทสด คอ อนโดนเซย ตามดวยกมพชา และ มาเลเซย

ในป 2553 เมอพจารณารายสาขาการผลตในภมภาคอาเซยน พบวา อตสาหกรรมเปนสาขาการผลตทดงดดการลงทนทางตรงจากตางประเทศมากทสด โดยมสดสวนในเงนลงทนทางตรงทไหลเขามายงภมภาคทงสนถงรอยละ 27.3 รองลงมาคอ สาขาบรการทางการเงน (รอยละ 21.2) และสาขาอสงหารมทรพย(รอยละ 16.9) ตามลาดบ ในขณะท นกลงทนในภมภาคใหความสาคญกบการลงทนในสาขาอสงหารมทรพยเปนลาดบแรก รองลงมาคอ สาขาอตสาหกรรม ตามลาดบ

-60-40-20020406080100120

-10,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553

รอยละ

ทมา: ASEAN Statistics

ลานดอลลาร สรอ .

รปท 3 มลคาเงนลงทนไหลเขาจาแนกตามกจกรรมทางเศรษฐกจแหลงเงนลงทนจากประเทศภายนอก

อาเซยน

เกษตร ประมงและปาไม ก อสรางไมระบ เหมองแรอสงหารมทรพย ต วกลางทางการเงน (รวมประก นภย)อน ๆ อตสาหกรรม

-60-40-20020406080100120140160

-2,0000

2,0004,0006,0008,000

10,00012,00014,000

2548 2549 2550 2551 2552 2553

รอยละ

ทมา: ASEAN Statistics

ลานดอลลาร สรอ.

รปท 4 มลคาเงนลงทนไหลเขาจาแนกตามกจกรรมทางเศรษฐกจแหลงเงนลงทนจากประเทศภายในอาเซยน

เกษตร ประมงและปาไม ก อสรางไมระบ เหมองแรอสงหารมทรพย ตวกลางทางการเงน (รวมประกนภย)อน ๆ อตสาหกรรมรวม - แกนขวา

3.3.4 สถานการณเงนลงทนในหลกทรพยในอาเซยน ในป 2554 เงนลงทนในหลกทรพยระหวางกลมประเทศสมาชกอาเซยน 5 ประเทศ

(สงคโปร มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส และไทย) คดเปนรอยละ 8.11 ของเงนลงทนในหลกทรพยทงหมด ประเทศทไดรบเงนลงทนในหลกทรพยจากกลมประเทศอาเซยนและจากทวโลกสงสดคอ สงคโปร รองลงมา ไดแก มาเลเซย อนโดนเซย ไทยและฟลปปนส ตามลาดบ ขณะทประเทศไทยนาเงนไปลงทนในหลกทรพยของอาเซยน 847 ลานดอลลาร สรอ. (รอยละ 3.76 ของเงนลงทนในหลกทรพยตางประเทศทงหมด) และประเทศสมาชกอาเซยนเขามาลงทนในหลกทรพยไทย 8,817 ลานดอลลาร สรอ. (รอยละ 12.46 ของเงนลงทนทงหมดในหลกทรพยไทย)

เงนลงทนในหลกทรพยสวนใหญเปนการลงทนในตลาดหลกทรพย1 อยางไรกตาม สดสวนมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดตอผลตภณฑมวลรวมประชาชาตยงอยในระดบตา แสดงใหเหนวา ในชวงกอนป 2555 ประเทศในภมภาคสวนใหญยงไมสามารถใชประโยชน

                                                            1 สดสวนมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดตอผลตภณฑมวลรวมประชาชาตเปนดชนหนงทสามารถวดการเจรญเตบโตของตลาดทนของ

ประเทศได โดยสาหรบประเทศพฒนาแลวสวนใหญมคาดชนดงกลาวสง

ตารางท 9 : มลคาหลกทรพยตามราคาตลาด (รอยละของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต)

2535 2540 2550 2555อนโดนเซย 8.6 13.5 49.0 45.2 มาเลเซย 158.9 93.5 168.3 156.9 ฟลปปนส 28.9 38.1 69.1 105.5 สงคโปร 99.5 101.7 209.5 150.8 ไทย 52.3 15.6 79.4 104.8

เวยดนาม - - 27.5 23.2

ทมา: ธนาคารโลก

-33-

จากตลาดทนในการระดมทนเพอพฒนาเศรษฐกจของประเทศไดอยางมประสทธภาพมากนก ยกเวนประเทศมาเลเซยและสงคโปรทมสดสวนดงกลาวอยในระดบสง อยางไรกตาม สดสวนดงกลาวของประเทศไทยและฟลปปนสเพมสงขนในป 2555 เนองมาจากภาวะความถดถอยทางเศรษฐกจและการดาเนนนโยบายการเงนแบบผอนคลายในประเทศพฒนาแลว ทาใหมการเคลอนยายเงนทนเขามายงประเทศไทยและฟลปปนสมากขน ตารางท 10 : เงนลงทนในหลกทรพยในระหวางกลมประเทศสมาชกอาเซยน5 ประเทศ ป 2554 (ลานดอลลาร สรอ.)

ประเทศผลงทน ประเทศ ผรบเงนลงทน

อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย ASEAN 5 เงนลงทนรวม

สดสวนเงนลงทนทไดรบจาก ASEAN 5 ตอเงนลงทนรวม

อนโดนเซย - 1,381 939 18,812 70 21,202 114,083 18.58มาเลเซย 40 - 31 21,724 59 21,854 119,531 18.28ฟลปปนส 2 265 - 4,462 2 4,731 49,120 9.63สงคโปร 508 10,682 117 - 766 12,073 170,987 7.06ไทย 13 490 42 8,272 - 8,817 70,736 12.46

ASEAN 5 563 12,818 1,129 53,270 847 68,677 524,457 13.09เงนลงทนรวม 8,297 40,290 5,478 770,427 22,541 847,033 - -

สดสวนเงนทนาไปลงทนใน ASEAN 5 ตอเงนลงทนรวม

6.79 31.81 20.61 6.91 3.76 8.11 - -

ทมา: IMF , Portfolio Investment : Coordinated Portfolio Investment Survey, 2554

3.4 โครงสรางการผลต การคา และบรการของอาเซยน 3.4.1 โครงสรางการผลต

โครงสรางการผลตของประเทศสมาชกอาเซยนมลกษณะทหลากหลายโดยประเทศกาลงพฒนาใหมสวนใหญมโครงสรางทขบเคลอนเศรษฐกจโดยภาคอตสาหกรรมและบรการในสดสวนทใกลเคยงกน (Dual Sector Model) ยกเวนสงคโปรและฟลปปนสทขบเคลอนเศรษฐกจดวยภาคบรการ เปนหลก ในขณะทบรไน และพมา ขบเคลอนเศรษฐกจโดยภาคอตสาหกรรม และภาคเกษตร ตามลาดบ อยางไรกตาม โครงสรางเศรษฐกจของอาเซยนโดยรวมมแนวโนมปรบเปลยนเปนประเทศอตสาหกรรมและบรการมากขน ในขณะทความสาคญของภาคเกษตรลดลงอยางตอเนอง ซงจะเหนไดจากการเพมขนอยางมนยสาคญของสดสวนภาคอตสาหกรรมในประเทศลาว และบรไน ตารางท 11 : โครงสรางเศรษฐกจของประเทศในอาเซยน (รอยละ) ภาคเกษตร : อตสาหกรรม : บรการ 

ภาคเกษตร : อตสาหกรรม : บรการ 2535 2540 2545 2550 2555 โลก 04:33:63 05:30:65 04:28:68 03:29:69 n.a. อาเซยน 21:42:37 18:45:37 14:44:42 11:46:42 n.a.

ไทย 12:38:50 09:41:50 09:43:48 11:45:44 12:40:48 เวยดนาม 24:39:39 26:32:42 24:38:38 20:41:39 21:40:39 พมา 61:09:30 59:10:31 55:13:32 n.a. n.a. มาเลเซย 15:41:44 11:45:44 09:45:46 10:45:45 10:41:49 อนโดนเซย 19:40:41 16:44:40 15:45:40 14:47:39 13:44:43 ฟลปปนส 22:33:45 19:32:49 13:35:52 12:33:55 13:32:55 กมพชา n.a. 46:17:37 33:26:41 32:27:41 n.a. สงคโปร 01:33:66 00:33:67 00:32:68 00:29:71 00:27:73 บรไน 01:60:39 01:56:43 01:61:38 01:71:28 01:71:28 ลาว 62:18:20 53:21:26 43:19:38 36:27:37 n.a.

ทมา: ธนาคารโลก

-34-

3.4.2 โครงสรางการคา โครงสรางการคาของโลก (พจารณาคาดชน Structural Change Index ) ม

การเปลยนแปลงอยางตอเนองในชวง 2 ทศวรรษทผานมา โดยกลมสนคาทมการเปลยนแปลงโครงสรางมากทสดคอกลมสนคาอตสาหกรรม (คอมพวเตอร อเลกทรอนกส อปกรณสอสาร และกลมสนคาทใชแรงงานเขมขน) ในขณะทกลมสนคาอาหารและเครองดม โลหะขนมลฐาน และเคมภณฑ มการเปลยนแปลงทางโครงสรางการคานอยกวา

การเปลยนแปลงดงกลาว แสดงใหเหนวาสนคากลมอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยและการลงทนจากบรษทขามชาต (โดยเฉพาะทมาจากประเทศพฒนาแลว) ซงมลกษณะทเปนพลวตของการเคลอนยายฐานการผลตตามฐานตลาดเปาหมายและตนทนในภมภาคตางๆ คอนขางสง ทาใหมการเปลยนแปลงโครงสรางทางการคาของสนคาทใชเทคโนโลย (Technological Based Endowment) มากกวาการคาสนคาทใชทรพยากรธรรมชาต (Country’s Natural Resource-Based Endowment) สอดคลองกบลกษณะโครงสรางการคาในอาเซยนทเปลยนแปลงตามความชานาญและศกยภาพของแตละประเทศ ตารางท 12 : ดชนการเปลยนแปลงเชงโครงสราง (Structural Change Index) รายสนคาของโลกระหวางป2538 – 2555

สนคา 2538 2540 2545 2550 2555รวมทงหมด 0.00 0.04 0.08 0.16 0.23 อาหารและสตวมชวต 0.00 0.07 0.10 0.15 0.17 เคมภณฑ 0.00 0.05 0.11 0.14 0.20 เครองหนง 0.00 0.04 0.13 0.20 0.21 ผลตภณฑกระดาษ 0.00 0.05 0.09 0.16 0.21 เหลกและเหลกกลา 0.00 0.06 0.10 0.18 0.22 ยานยนต 0.00 0.04 0.08 0.17 0.23 เครองดมและยาสบ 0.00 0.07 0.15 0.22 0.23 เครองจกรและอปกรณขนสง 0.00 0.06 0.10 0.20 0.28 ผลตภณฑไม 0.00 0.07 0.20 0.23 0.30 เครองใชไฟฟา 0.00 0.08 0.15 0.24 0.30 ผลตภณฑยาง 0.00 0.05 0.12 0.22 0.30 สงทอ 0.00 0.05 0.12 0.23 0.35 รองเทา 0.00 0.09 0.20 0.31 0.41 เฟอรนเจอร 0.00 0.08 0.18 0.29 0.42 เครองมอสอสาร 0.00 0.10 0.20 0.35 0.44 เครองจกรสานกงานและเครองประมวลผลอตโนมต 0.00 0.07 0.25 0.42 0.51ทมา: UNCTAD (2538=0)

(1) การคาภายในภมภาค (Intra-Regional Trade) การคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญมลกษณะพงพากนนอยเมอ

เทยบกบการคากบประเทศนอกกลม โดยในชวง 17 ปทผานมา ประเทศสมาชกอาเซยนมสดสวนมลคาการคา2 กบกลมอาเซยนดวยกนเฉลยเพยงรอยละ 30-33 ของมลคาการคาทงหมดของแตละประเทศสมาชกอาเซยน โดยประเทศทมลกษณะเปนผนาเขาสทธจากอาเซยน คอ ลาว บรไน และกมพชา (นาเขารอยละ 88 รอยละ 60 และรอยละ 58 ตามลาดบ) และประเทศทมลกษณะเปนผสงออกสทธไปอาเซยน คอ ลาว และพมา (สงออกรอยละ 67 และรอยละ 50 ตามลาดบ) ทาให ลาว พมา และกมพชา เปนประเทศทมการพงพาการคากบประเทศสมาชกอาเซยนในสดสวนทสง (รอยละ 78 รอยละ 50 และรอยละ 40 ตามลาดบ) และมแนวโนมเพมขน ในขณะทเวยดนามมสดสวนการคาภายในกลมอาเซยนคอนขางตา (รอยละ 17) และมแนวโนมลดลง                                                             2 มลคาการคา หมายถง มลคาการสงออกรวมกบมลคาการนาเขา

-35-

เปนทนาสงเกตวา ลกษณะการคาดงกลาวสอดคลองกบลกษณะการลงทนโดยตรงจากอาเซยนไปยงกลมประเทศอาเซยนดวยกน (Intra-regional Direct Investment) โดยเฉพาะ การลงทนโดยตรงจากอาเซยนในลาว กมพชา และพมา ทมอตราการขยายตวสงมากในชวง 10 ปทผานมา (แมมลคาการลงทนยงนอยเมอเทยบกบอนโดนเซย มาเลเซย และสงคโปร) ทาใหลาว พมา และกมพชามแนวโนมทจะมบทบาทสาคญในฐานะการเปนฐานการผลตของอาเซยนในอนาคตได

นอกจากนน หากพจารณาการคาภายในกลมอตสาหกรรมเดยวกนของอาเซยน (Intra-Industry Trade) จะพบวา สนคากลมทมความเขมขนของแรงงานทกษะฝมอตาควบคกบเทคโนโลย (Low-Skill and Technology Intensive Industry) ตลอดจนสนคากลมทมความเขมขนของแรงงานกงฝมอควบคไปกบเทคโนโลย (Medium-Skill and Technology Intensive Industry) มลกษณะทมการคาภายในกลมอตสาหกรรมเดยวกนสง โดยเฉพาะผลตภณฑเหลกและโลหะ กระดาษ ยานพาหนะ ปย เคมภณฑ และอปกรณทางการเกษตร ซงสวนใหญเปนสนคาขนกลาง โดยสนคาทใชแรงงานสงมลกษณะการคาภายในกลมอตสาหกรรมเดยวกนนอยซงสวนใหญเปนสนคาขนปลาย อาท เสอผาสาเรจรป รองเทา และเซรามกส เปนตน สะทอนวาตลาดสงออกหลกของสนคากลมนเปนตลาดนอกอาเซยน โดยใชวตถดบและสนคาขนกลางในหวงโซการผลตจากประเทศสมาชกเปนหลก ดงนน ลกษณะดงกลาวชวาการคาในกลมอาเซยนมลกษณะแบบแนวตง (Vertical Intra-Industry Trade) มากกวาการคาลกษณะแนวนอน (Horizontal Intra-Industry Trade)

สาหรบการคาระหวางไทยกบประเทศสมาชก พบวาการคาของไทยมลกษณะเปนการคาภายในกลมอตสาหกรรมเดยวกนกบประเทศฟลปปนส เวยดนาม กมพชา และลาว มากขน สอดคลองกบการเพมขนอยางมนยสาคญของการเคลอนยายเงนลงทนทางตรงของนกลงทนจากประเทศไทยไปยงประเทศเหลาน

ตารางท 13 : สดสวนมลคาการคาภายในกลมอาเซยน ตอมลคาการคารวมของแตละประเทศสมาชกอาเซยนระหวางป 2538 – 2555 รอยละ 2538 2543 2548 2553 2554 2555

บรไน 32.3 28.6 33.0 20.5 21.7 20.4กมพชา 72.3 31.5 28.7 37.8 38.0 40.4อนโดนเซย 13.1 16.1 26.5 25.9 25.9 26.5ลาว 56.6 69.2 69.6 62.7 64.5 78.2มาเลเซย 22.5 25.5 25.8 26.2 26.1 27.4พมา 48.5 38.8 46.1 42.6 49.6 49.6ฟลปปนส 12.5 15.8 18.2 25.4 21.2 21.1สงคโปร 26.2 26.1 28.9 27.4 26.5 26.6ไทย 17.1 18.7 20.6 20.4 20.5 20.8เวยดนาม 24.4 23.5 21.8 17.0 17.0 16.9ทมา: UNCTAD

(2) การแขงขนและการเกอกลทางการคา (Trade Competition and Complementarity)

เมอพจารณาโครงสรางการคาของกลมอาเซยน พบวา การคาในกลมสมาชก มลกษณะเปนการแขงขนมากกวาการเกอกล (สอดคลองกบคา Trade Correlation Index ของอาเซยนทมคา +0.55) โดยเฉพาะการคาระหวางลาวกบกมพชา พมากบกมพชา และ เวยดนามกบอนโดนเซย เนองจากมโครงสรางการผลตทคลายคลงกน ในขณะทการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนกบประเทศพฒนาแลวสวนใหญมลกษณะเปนคคาหรอเกอกลกน (สอดคลองกบคา Trade Correlation Index ของอาเซยนกบประเทศพฒนาแลวทมคาเปนลบ)

-36-

สาหรบความสมพนธทางการคาระหวางไทยกบประเทศสมาชก พบวามทงลกษณะทเปนคแขงและเกอกลกน โดยความสมพนธทางการคาระหวางไทยกบ พมา ลาว และบรไน3 มลกษณะเปนเกอกลมากกวาคแขง (สอดคลองกบคา Trade Correlation ทมคาเปนลบ และคา Trade Diversification ทมคาสง) ในขณะทความสมพนธทางการคาระหวางไทยกบประเทศอนๆ โดยเฉพาะกบเวยดนาม และมาเลเซยมลกษณะเปนคแขง (สอดคลองกบคา Trade Correlation ทมคาเปนบวก และ Trade Diversification ทมคาไมสงมากนก)

3.5 นโยบายการเงน อตราดอกเบย และระดบการพฒนาทางการเงน 3.5.1 ความแตกตางของการดาเนนนโยบายการเงน

ในปจจบนนโยบายการเงนของประเทศสมาชกแตละประเทศมความแตกตางกน ซงสวนใหญจะเนนการรกษาเสถยรภาพทางดานราคา แตมบางประเทศทระบชดเจนวาใหความสาคญกบเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจโดยรวม นอกจากน ยงมความแตกตางของเครองมอทใชในการดาเนนนโยบายการเงน บางประเทศใชอตราเงนเฟอเปนเปาหมายของการดาเนนนโยบายการเงน เชน อนโดนเซย เวยดนาม และไทย บางประเทศใชอตราแลกเปลยนเปนเปาหมาย เชน สงคโปร มาเลเซย กมพชา ลาว บางประเทศใชปรมาณเงนเปนเปาหมาย เชน บรไน เปนตน ความแตกตางของการดาเนนนโยบายการเงน เปาหมาย และสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและการเงนทาใหอตราดอกเบยนโยบายของประเทศสมาชกมความแตกตางกน

ตารางท 14 : อตราดอกเบยนโยบายของประเทศในอาเซยน

ประเทศ อตราดอกเบยนโยบาย (รอยละ) ขอมล ณ สนเดอนธนวาคม 2555

อตราดอกเบยนโยบาย (รอยละ) ขอมล ณ สนเดอนมถนายน 2556

บรไน ไมม ไมม กมพชา ไมม ไมม อนโดนเซย 5.75 6.00 ลาว 5.00 5.00 มาเลเซย 3.00 3.00 พมา 10.00 10.004 ฟลปปนส 5.50 5.50 สงคโปร5 0.18 0.186 ไทย 2.75 2.50 เวยดนาม 9.00 7.00

ทมา : CEIC

3.5.2 ระดบการพฒนาทางการเงนของประเทศอาเซยน นอกจากการดาเนนนโยบายการเงนแลว การเคลอนยายเงนทน ความพรอมของภาค

การเงน ทงทางดานพฒนาการของตลาดเงน ตลาดทน โครงสรางพนฐานทางการเงน กฎระเบยบตางๆ ถอเปนปจจยสาคญอกประการหนงทสนบสนนการรวมกลมทางการเงน ความรวมมอทางเศรษฐกจไมสามารถทจะดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพ หากปราศจากความรวมมอทางการเงนทจะชวยสนบสนนการดาเนนกจกรรม                                                             3 ไทยนาเขาพลงงานไฟฟาและแรธาตจากลาว (รอยละ 80 ของการนาเขาจากลาว) และสงออกผลตภณฑอตสาหกรรมและเครองใชไฟฟากวารอย

ละ 70 ของการสงออกไปลาว ในขณะททไทยนาเขาผลตภณฑปโตรเลยมจากบรไน (รอยละ 99 ของการนาเขาจากบรไน) และสงออกผลตภณฑอาหารและเครองใชไฟฟากวารอยละ 70 ของการสงออกไปบรไน

4 ขอมลสนเดอนเมษายน 2555 5 เปนอตราคดลด (Discount rate) 6 ขอมลสนเดอนพฤษภาคม 2556

-37-

ทางเศรษฐกจในภมภาค อยางไรกตาม ภาคการเงนมความออนไหวตอการเปลยนแปลง ซงกอใหเกดความเสยงตอเสถยรภาพทางการเงนและเศรษฐกจของแตละประเทศ อกทงขนาดและระดบการพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศตางๆ มความแตกตางกน ดงนน กรอบความรวมมอในภาคการเงนจงไมไดกาหนดระยะเวลาทชดเจนทแตละประเทศจะตองปฏบตตามเงอนไขของความตกลง แตจะมความยดหยนใหแตละประเทศใหเขารวมได ตามความสมครใจและขนอยกบความพรอมของแตละประเทศในการทจะกาวเขาสเวทการแขงขน เพอแสวงหาโอกาสทเกดขนจากการเปดเสรทางการคา บรการ และการลงทนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

รปท 5 ระดบการพฒนาการทางการเงนของประเทศอาเซยน

3.5.3 ระบบธนาคารของอาเซยน ปจจบนธนาคารของประเทศสมาชกอาเซยนเขาไปประกอบธรกจในกลมประเทศ

อาเซยนไมมากนก โดยมธนาคารในประเทศอาเซยนเพยง 3 แหงทมสาขาในประเทศอาเซยน 7 ประเทศ ไดแก ธนาคาร Maybank ของมาเลเซย ธนาคารกรงเทพ ของประเทศไทย และ ธนาคาร UOB ของสงคโปร ในขณะทธนาคารของประเทศพฒนาแลว เชน ธนาคารซตแบงก ธนาคารสแตนดารดชารเตอร และธนาคาร HSBC กลบมสาขามากกวา แสดงใหเหนถงขอจากดททาใหธนาคารอาเซยนไมสามารถไปประกอบธรกจ ในตางประเทศได โดยเฉพาะการตงกฎเกณฑหรอเงอนไขในการเขามาจดทะเบยนประกอบธรกจธนาคารของแตละประเทศ เชน ขนาดของทนจดทะเบยน และเงอนไขของการมระบบการดาเนนงานทมความกาวหนา รวมถงการจากดประเภทของธรกรรมทธนาคารตางประเทศสามารถดาเนนการได นอกจากนระบบคมครองเงนฝากของแตละประเทศในปจจบนมความแตกตางกน บางประเทศใหความคมครองเฉพาะผฝากเงน เชน บรไน อนโดนเซย ลาว มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย และเวยดนาม แตกมระดบการใหความคมครองทแตกตางกน ในขณะทบางประเทศ เชน กมพชา และพมา ยงไมมระบบการคมครองเงนฝาก ซงความแตกตางนจะทาใหเกดการโยกยายเงนฝาก เพอแสวงหาสทธประโยชนทสงกวา

0123456

อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย เวยดนามทมา: Financial Development Index

2552

2553

2554

2555

-38-

ตารางท 15 : สาขาของธนาคารตางประเทศในประเทศอาเซยน

อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย บรไน กมพชา ลาว พมา เวยดนามธนาคารระหวางประเทศ

HSBC ● ● ● ● ● ● ●Standard Chartered

● ● ● ● ● ● Rep Rep Rep ●

Citibank ● ● ● ● ● ● ●อนโดนเซย Mandiri ● ●

BCA ● BNI ● ●

มาเลเซย Maybank ● ● ● ● ● ● ● Rep ●Public Bank ● ● ● Rep

CIMB ● ● ● ● Off Shore ● Rep ฟลปปนส Metrobank ● Rep

BDO ● BPI ●

สงคโปร DBS ● ● Rep ● Rep Rep RepUOB ● ● ● ● ● ● Rep ●OCBC ● ● ● ● Off Shore Rep ●

ไทย SCB ● ● ● ● JVBangkok Bank ● ● ● ● ● ● Rep ●

B.Ayudhya ● ● หมายเหต: Rep=representative office (สานกงานผแทน) , JV = a joint venture bank (ธนาคารรวมทน) ทมา : รวบรวมโดย สศช.

3.5.4 ภาคการเงนในประเทศไทย เมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ ประเทศไทยมขนาดของภาคการเงนคอนขางเลก

โดยมมลคาสนทรพยทางการเงนรวมคดเปนรอยละ 309 ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ เมอเปรยบเทยบกบประเทศพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา และญปน ซงมสนทรพยทางการเงนคดเปนรอยละ 507 และรอยละ 662 ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ตามลาดบ และเมอเทยบกบประเทศในภมภาคอาเซยน ตลาดการเงนของไทย ยงมสดสวนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศตากวาประเทศฮองกงและมาเลเซย ซงอยทรอยละ 609 และรอยละ 383 ตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ นอกจากนเมอพจารณาโครงสรางของตลาดการเงนของไทย จะพบวา ตลาดการเงนไทยยงพงพงภาคธนาคารคอนขางสง หรอมากกวารอยละ 50 ของตลาดการเงนโดยรวม ในขณะทขนาดของตลาดทนในภาคเอกชนยงมมลคาไมสงนก ดงนน การพฒนาตลาดทนทงตราสารหนและตราสารทนภาคเอกชนจะสามารถลดการพงพงภาคธนาคาร ซงจะเปนการลดความเสยงตอภาคการเงนของประเทศโดยรวม

-39-

ธนาคารพาณชยในประเทศไทยมทงหมด 32 แหง ประกอบดวย ธนาคารพาณชยไทย 14 แหง สาขาของธนาคารตางประเทศ 15 แหง ธนาคารพาณชยทเปนบรษทลกของธนาคารตางประเทศ 1 แหง ธนาคารพาณชยเพอรายยอย 1 แหง โดยธนาคารพาณชยไทยมสดสวนสนทรพยรอยละ 86.57 ของสนทรพยรวมของธนาคารทวประเทศ การทธนาคารพาณชยไทยเปนผครองสวนแบงตลาดขนาดใหญ ในประเทศ เปนการชใหเหนวาสถานการณการแขงขนระหวางธนาคารพาณชยไทยและธนาคารพาณชยตางประเทศอยในระดบตา ซงเปนสาเหตสาคญททาใหไมเกดแรงจงใจเพอพฒนาประสทธภาพการดาเนนงาน นอกจากน เมอพจารณาความสามารถในการทากาไรโดยรวม (Aggregate Profitability)7 ของภาคการเงน ในประเทศตางๆ จะพบวา ความสามารถในการทากาไรของไทยในป 2555 อยในลาดบทส รองจาก สงคโปร เวยดนาม และมาเลเซย และสงกวาอนโดนเซยและฟลปปนส ซงเปนการปรบตวดขนอยางชดเจน (ในป 2552 ถง 2554 ประเทศไทยอยในลาดบสดทาย) และเมอพจารณาตนทนในการดาเนนงาน (Operating Cost)8 ซงวดจากคาใชจายทไมใชดอกเบยตอสนทรพยเฉลย มสดสวนคอนขางสง ในขณะเดยวกน คาใชจายในการดาเนนงาน กอยในระดบสงเชนกน ดงนน หากมการเพมระดบการแขงขนคาดวาจะทาใหธนาคารพาณชยไทยมการเพมประสทธภาพการดาเนนการ

3.6 สถานะทางการคลงและนโยบายการคลง ความเชอมโยงระหวางภมภาคจะทาใหภาคธรกจมการทาธรกจแบบไรพรมแดนหรอเปน

ตลาดเดยว แตอตราภาษของแตละประเทศยงมความแตกตางกน ซงปจจยทางดานภาษถอเปนปจจยทสาคญปจจยหนงทมผลตอการตดสนใจลงทน เนองจากภาษจะเปนตวกาหนดผลตอบแทนสทธของภาคเอกชน ความแตกตางของภาษทสาคญของประเทศในอาเซยนสรปไดดงตารางท 16 ซงแตละประเทศยงมขอกาหนดปลกยอยในรายละเอยด เชน อตราภาษทแตกตางกนระหวางผเสยภาษทเปนชาวตางชาต การยกเวนภาษใหกบสนคา บรการหรอธรกจบางประเภททไดรบการสนบสนน มาตรการลดหยอนภาษเพอสรางแรงจงใจใหกบวสาหกจขนาดยอม นอกจากนยงมประเดนอนๆ ทภาคเอกชนนามาพจารณา เชน ภาระคาใชจายประกนสงคมทจะตองจายใหลกจาง สทธในการหกคาใชจายและคาลดหยอน รวมทงมาตรฐานการบนทกบญชทจะสงผลตอผลกาไรของการประกอบธรกจ เชน การหกคาเสอมราคา เปนตน                                                             7 ความสามารถในการทากาไร (Aggregate Profitability) จากรายงาน World Development Report ซงเปนผลรวมคาเฉลย 3 ป

ของรายไดดอกเบยสทธตอมลคาเงนฝาก (Net Interest Margin) ผลตอบแทนจากสนทรพย (Return on assets) และผลตอบแทนจากสวนของทน (Return on Equity)

8 คาใชจายในการดาเนนงาน (Operating Cost) คดจากคาใชจายทไมใชดอกเบยตอสนทรพยเฉลยถวงนาหนกของธนาคารใหญ 10 แหง บรษท Holding Company รวมถงธนาคารเฉพาะกจของรฐ

ทมา: Financial Development Index

-40-

ตารางท 16 : อตราภาษในกลมประเทศสมาชกอาเซยน ป 2555 ประเทศ/ภาษ

ภาษมลคาเพม

ภาษเงนไดนตบคคล

ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

ภาษหก ณ ทจาย จากเงนปนผล

ภาษจากกาไรจากการขายหลกทรพย

อตราภาษสทธ

ไทย* 7 23 5 - 37 10 0 37.6สงคโปร 7 17 2 - 20 0 0 27.6มาเลเซย 5 – 10/69 25 0 - 26 0 n.a. 24.5อนโดนเซย 10 10-30 5 - 30 0 0 34.5เวยดนาม 10 25 5 - 35 5 n.a. 34.5ฟลปปนส 12 30 5 - 32 15 0.5/5-1010 46.6พมา 0-200 30 3-50 0 n.a. n.a.ลาว 5 20/3511 5-25 10 n.a. 33.3กมพชา 10 20 0 - 20 14 0 22.5บรไน - 22/55 0 0 0 16.8ทมา: กรมสรรพากร และ KPMG หมายเหต : ประเทศไทยใชอตราภาษรอยละ 23 สาหรบรอบระยะเวลาบญชป 2555 และจะเรมใชอตราภาษรอยละ 20 ในป 2556

ในดานฐานะการคลง การเปดเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนยงมแนวโนมทจะสงผล

กระทบตอฐานะทางการคลงของประเทศสมาชก โดยเฉพาะการปรบลดภายใตกรอบการเปดเสรทางการคา ซงจะสงผลกระทบดานลบตอฐานะทางการคลงโดยเฉพาะประเทศทยงมการพงพงรายรบจากภาษนาเขาในระดบสง อยางไรกตาม การขยายตวของการคาและกจกรรมทางเศรษฐกจมแนวโนมทจะสงผลดานบวกตอฐานะทางการคลง ในกรณของประเทศไทย พบวา อากรขาเขาทเรยกเกบจากการนาเขาสนคาจากประเทศสมาชกในป 2555 มมลคาทงสน 19,908.27 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 0.17 ของ GDP ซงหากมการลดอากรขาเขาเปนรอยละ 0 ในป 2558 จะสงผลใหประเทศไทยตองสญเสยรายไดสวนนไป แตในทางตรงขาม ประเทศไทยจะไดรบประโยชนจากการลดอากรขาเขาของประเทศคคาท เปนสมาชกอาเซยนเชนเดยวกน

4 การเปลยนแปลงภมทศนของไทยจากการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การเปดเสรภายใตความตกลงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมแนวโนมทจะสงผลกระทบตอตวแปรเศรษฐกจมหภาคและกอใหเกดการเปลยนแปลงในภมทศนทางเศรษฐกจ อยางไรกตาม การประเมนผลกระทบทจะเกดจากการดาเนนการตามขอตกลงตอตวแปรเศรษฐกจและการเปลยนแปลงของภมทศนทางเศรษฐกจยงมขอจากดทสาคญๆ หลายประการ ประการแรก ขอตกลงในหลายดานยงขาดความชดเจนเกยวกบกรอบเวลา และขอบเขตและรายละเอยดในการดาเนนการ ประการทสอง ขอจากดของเครองมอในการประเมนผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงของปจจยเชงคณภาพและการวดผลกระทบในเชงพลวต เนองจากการเปดเสรทางเศรษฐกจเกยวของกบปจจยทสาคญๆ หลายประการทจะมปฏสมพนธซงกนและกนเพอทจะทาใหภมทศน

                                                            9 ประเทศมาเลเซยคดภาษขายในอตรารอยละ 5-10 และภาษบรการ ในอตรารอยละ 6 10 ประเทศฟลปปนสคดภาษรอยละ 0.5 ของราคาซอหลกทรพย และรอยละ 5-10 ของกาไรจากการขายหลกทรพย 11 ประเทศลาวคดภาษเงนไดนตบคคลรอยละ 20 สาหรบบรษททวไป และรอยละ 35 ของบรษทภายใตกฏหมายการลงทนของตางชาต

ตารางท 17 อากรนาเขาในป 2555 มลคา (ลานบาท) รอยละ

อากรขาเขารวม 120,050 1.06อากรขาเขาจากกลมอาเซยน 19,908 0.17มลคาการนาเขา (ตามสถตกรมศลกากร) 7,813,060 68.68GDP 11,375,349 100.00ทมา: กรมศลกากร คานวณโดย สศช

-41-

ทางเศรษฐกจในระยะยาวเปลยนแปลงไปในทศทางใดทศทางหนง ซงอาจจะมความแตกตางไปจากการเปลยนแปลงในระยะสน ภายใตขอจากดดงกลาว การวเคราะหในครงนจงใหนาหนกความสาคญกบผลกระทบตอตวแปรมหภาคทเกดจากการเปดเสรทางการคา โดยใชแบบจาลองทางเศรษฐกจ และการวเคราะหประเดนสาคญๆ ทจะเกดจากการเปดเสรทางดานการเงน โดยการวเคราะหและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

4.1 ผลกระทบจากการเปดเสรการคา 4.1.1 การสงออก และการขยายตวทางเศรษฐกจ จากการวเคราะหโดยการใชแบบจาลองทาง

เศรษฐกจมหภาค โดยการปรบลดอตราภาษนาเขาของไทยทเรยกเกบจากประเทศสมาชกกลมอาเซยน และอตราภาษนาเขาทประเทศสมาชกเรยกเกบจากสนคานาเขาจากไทยลงเปนรอยละ 0 พบวาการเปดเสรการคาภายใตกรอบการคาอาเซยน มแนวโนมทจะทาใหปรมาณการสงออกขยายตวเพมขนรอยละ 0.72 และผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ณ ราคาคงทขยายตวเพมขนรอยละ 0.23 โดยแบงเปนผลทเกดจากการปรบลดอตราภาษศลกากรของไทยแตเพยงดานเดยว (Unilateral Tariff Reduction) ประมาณรอยละ 0.09 และเปนผลทเกดจากการปรบลดอตราภาษศลกากรของประเทศสมาชกอนๆ ทเรยกเกบบนสนคานาเขาจากไทยอกประมาณรอยละ 0.14 ซงแสดงใหเหนวา การลดภาษศลกากรของไทยแตเพยงฝายเดยวจะสามารถสรางอตราการขยายตวทางเศรษฐกจคอนขางนอย เนองจากอตราภาษศลกากรของไทยในปจจบนถกลดลงมาจนอยในระดบตา โดยอตราภาษศลกากรถวงนาหนกดวยมลคาการสงออกของไทย (Trade Weighted Average Tariff Rate) อยทรอยละ 4.8 ตากวาประเทศสวนใหญของอาเซยน12 และเมอนบรวมผลประโยชนทเกดจากการลดภาษนาเขาของประเทศสมาชกอนๆ ซงทาใหเศรษฐกจไทยขยายตวเพมขนรอยละ 0.23 แสดงใหเหนวาผลกระทบตอ GDP ในเชงสถต (Static Impact) ทเกดจากการลดอตราภาษศลกากรของไทยและประเทศสมาชกไมสงมากนก ซงสอดคลองกบขอเทจจรง 2 ประการคอ ประการแรก การเปดเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนการเปดเสรทางการคาระหวางประเทศสมาชกทมโครงสรางการผลตใกลเคยงกน (South-South Integration) โดยเฉพาะอยางยงโครงสรางการผลตของไทย มาเลเซย และ อนโดนเซย ประการทสอง อตราภาษศลกากรของประเทศสมาชกทมโครงสรางการผลตใกลเคยงกนอยในระดบตา โดยเฉพาะไทย มาเลเซย อนโดนเซยและสงคโปร ทาใหการปรบลดอตราภาษศลกากรลงเปนรอยละ 0 ไมสามารถทจะสงผลใหเกดการสรางการคา (Trade Creation) ไดมากนก และประการทสาม มลคาการคากบประเทศทโครงสรางการผลตแตกตางจากไทยคอนขางมาก (North – South Integration) และมอตราภาษนาเขาสง โดยเฉพาะ พมา ลาว และกมพชายงอยในระดบตาเพยงรอยละ 1.4 รอยละ 1.0 และรอยละ 0.8 ของมลคาการคาของไทยในป 2555 ตามลาดบ อยางไรกตามผลกระทบดงกลาวเปนเพยงการประเมนผลกระทบของการเพมขนของปรมาณการคา อนเนองมาจากการลดอตราภาษศลกากรเทานน โดยไมไดรวมผลประโยชนทจะเกดขนจากการลดลงของมาตรการการกดกนทางการคาทมใชภาษ และการอานวยความสะดวกทางการคาซงยงมความไมแนนอนอยสง เนองจากยงไมมการกาหนดกรอบระยะเวลา รายละเอยด ประเภท และจานวนของมาตรการ รวมทงไมสามารถวดออกมาเปนมลคาทางเศรษฐกจทชดเจน13 อยางไรกตาม ในกรณทมาตรการดงกลาวสามารถลดตนทนในดานการสงออกของผประกอบการไปยงประเทศสมาชกไดรอยละ 10.0 มแนวโนมทจะสงผลใหผลตภณฑมวลรวมในประเทศขยายตวเพมขนรอยละ 0.40

                                                            12 ตากวารอยละ 0 รอยละ 5.1 และรอยละ 6.8 ของสงคโปร มาเลเซย และฟลปปนส ตามลาดบ 13 รายงานการศกษาในบางฉบบพบวามการศกษาผลกระทบทเกดจากการยกเลกมาตรการกดกนทางการคาภายใตขอตกลงการคา

ตางๆ อยางไรกตามการศกษาในลกษณะดงกลาวจาเปนทจะตองทราบขอมล ชนด และจานวนของมาตรการทจะถกยกเลกและ ยนอยบนสมมตฐานอยางกวางๆ เกยวกบการตราคามาตรการกดกนทมใชภาษแตละชนดใหเปนตวเงน ซงไมสามารถนามาประยกตใชในการวเคราะหครงน

-42-

4.1.2 การแข งข นทางการ ค า นอกเหนอจากผลกระทบเชงสถตย (Static Impact) ทเกดจากการปรบลดภาษศลกากรของประเทศสมาชกในขอ 4.1.1 แลว การเปดเสรทางการคายงมแนวโนมทจะกอใหเกดผลกระทบตอระบบเศรษฐกจในระยะยาว (Dynamic Impact) โดยเฉพาะในดานการเพมขนของประสทธภาพการผลตทมปจจยสนบสนน 3 ประการคอ ประการแรก ขนาดตลาดท ใหญขนสงผลใหเกดการประหยดตอขนาด (Economy of Scale) ประการทสอง การแขงขนท เพมขนทาใหภาคการผลตในประเทศปรบปรงประสทธภาพการผลต และประการทสาม การแบงงานกนทาระหวางประเทศในภมภาค (Regional Division of Production) สงผลใหเกดการโยกยายทรพยากรการผลตจากภาคการผลตทมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบตาไปยงสาขาการผลตทมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบสงกวา แมวาผลประโยชนเชงพลวตดงกลาวจะไมสามารถวดอยางชดเจนโดยใชแบบจาลองทางเศรษฐกจกตาม แตการพจารณาผลกระทบในเชงสถตยทเปนเงอนไขขนตนในการกอใหเกดผลกระทบในเชงพลวต รวมกบเครองชอนทสาคญๆ ซงพบวาโครงสรางการคาของไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศสมาชกอนๆ มลกษณะการเปนคคาหรอเกอกลกนในระดบตา แตมลกษณะการเปนประเทศคแขงในระดบสง ซงจะเหนไดจากดชน Comparative Diversification Index และ Trade Correlation ทแสดงใหเหนวาการคาของไทยมลกษณะเปนคแขงกบประเทศสมาชกทมระดบการพฒนาและโครงสรางการผลตใกลเคยงกน เชน มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส และเวยดนาม โดยเฉพาะการคาในกลมสนคาทเปนทนและเทคโนโลยเขมขนในขณะทมลกษณะเปนคคาหรอเกอกลกบประเทศทมโครงสรางการผลตแตกตางกนสง เชน พมา กมพชา ลาว และบรไน อยางไรกตาม ความสมพนธในลกษณะการเปนคคาซงเอออานวยตอการขยายตวของปรมาณการคานน ยงอยในขอบเขตจากดเฉพาะการแลกเปลยนวตถดบ พลงงาน สนคาอปโภคบรโภค และเครองใชไฟฟาอเลกทรอนกสเทานน ในขณะทการใชประโยชนจากการเปนฐานการผลตรวมกนยงอยในระดบตา โดยเฉพาะอยางยงในกลมอตสาหกรรมทเปนเปาหมายการพฒนาของไทย เชน อตสาหกรรมยานยนต อตสาหกรรมเคมภณฑ และอตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เปนตน ขอเทจจรงดงกลาวทาใหไดขอสรปทสาคญๆ 2 ประการคอ ประการแรก แมวาการเปดเสรทางการคาภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะทาใหขนาดของตลาดกวางขนและเปนปจจยทสนบสนนการเพมขนของประสทธภาพการผลตกตาม แตปจจยสนบสนนทเกดขนดงกลาวจะยงอยในขอบเขตจากดในระยะแรกเนองจากมลคาการคาของไทยกบประเทศทมลกษณะเปนคคายงอยในระดบตาและสวนใหญเปนการคาในกลมสนคาทไทยเรมมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบลดลง และในระยะยาว การเพมขนของรายไดตอหวของประเทศทมโครงสรางเปนประเทศคคากบไทยในปจจบน แมจะสงผลดกบการสงออกสนคาทไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในปจจบนกตาม แตมแนวโนมทจะเปนประเทศคแขงมากขนในกลมสนคาทประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบลดลงในปจจบน และ ประการทสอง แมวาโครงสรางการคาของพมา ลาว กมพชา และบรไนจะมลกษณะเปนคคาหรอเกอกลกบไทยแตในขณะเดยวกนกมลกษณะเปนคคาและเกอกลกบประเทศสมาชกอนๆ ทมลกษณะเปนประเทศคแขงกบไทยดวย รวมทงมลกษณะทเกอกลกบสงคโปรและมาเลเซยมากกวาไทย ดงนน แมวาการปรบลดอตราภาษศลกากรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะนามาสการขยายตวของเศรษฐกจในระยะสน แตผลประโยชนทเกดขนกบเศรษฐกจไทยในระยะยาวยงคงขนอยกบ (1) ขดความสามารถในการแขงขนของเศรษฐกจไทย (2) ขดความสามารถในการพฒนาความเชอมโยงของการผลตในสาขาการผลตทเปาหมายสาคญๆ ของไทยรวมกบการผลตของประเทศทมลกษณะเปนคคาหรอเกอกลกบไทย และ (3) ศกยภาพในการยกระดบการพฒนาของประเทศคคาทมโครงสรางการคาเกอกลกบไทย

ตารางท 18 ดชน Trade correlation ระหวางประเทศไทยกบประเทศในอาเซยนระหวางป 2538 – 2555

2538 2548 2555 บรไน -0.01 0.03 -0.14กมพชา 0.21 0.23 0.19อนโดนเซย 0.51 0.37 0.23ลาว 0.21 0.12 -0.03มาเลเซย 0.44 0.36 0.26พมา 0.22 0.19 0.11ฟลปปนส 0.49 0.31 0.12สงคโปร 0.19 0.05 0.02เวยดนาม 0.49 0.44 0.33

ทมา: UNCTAD

-43-

ตารางท 19 : ดชน Comparative Diversification ระหวางประเทศในอาเซยนป 2555

บรไน

กมพชา

อนโดนเซย

ลาว

มาเลเซย

พมา

ฟลปปนส

สงคโปร

ไทย

เวยดนาม

บรไน 0.00 0.49 0.73 0.36 0.85 0.59 0.74 0.94 0.96 0.85 กมพชา 0.49 0.00 0.72 0.65 0.85 0.64 0.87 0.92 0.81 0.62 อนโดนเซย 0.73 0.72 0.00 0.58 0.50 0.68 0.63 0.78 0.63 0.57 ลาว 0.36 0.65 0.58 0.00 0.83 0.63 0.72 0.91 0.82 0.73 มาเลเซย 0.85 0.85 0.50 0.83 0.00 0.83 0.46 0.46 0.50 0.66 พมา 0.59 0.64 0.68 0.63 0.83 0.00 0.71 0.92 0.85 0.79 ฟลปปนส 0.74 0.87 0.63 0.72 0.46 0.71 0.00 0.47 0.57 0.69 สงคโปร 0.94 0.92 0.78 0.91 0.46 0.92 0.47 0.00 0.54 0.74 ไทย 0.96 0.81 0.63 0.82 0.50 0.85 0.57 0.54 0.00 0.60 เวยดนาม 0.85 0.62 0.57 0.73 0.66 0.79 0.69 0.74 0.60 0.00

ทมา: UNCTAD

4.1.3 โครงสรางการผลตรายสาขา ผลการวเคราะหโดยใชแบบจาลองเศรษฐกจมหภาค พบวาการปรบลดภาษศลกากรภายใตขอตกลงการเปดเสรทางการคาของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมแนวโนมทจะสงผลดานบวกใหเกดการขยายตวของกจกรรมการผลตทงในภาคเกษตร อตสาหกรรมและบรการ รอยละ 0.18 รอยละ 0.40 และรอยละ 0.11 ตามลาดบ โดยแบงเปน (1) การปรบลดอตราภาษนาเขาแตเพยงดานเดยว ทาใหตนทนการผลตและตนทนการบรโภคลดลงซงสงผลใหการผลตขยายตวและอานาจซอภายในประเทศเพมขนซงจะทาใหภาคการเกษตร อตสาหกรรม และบรการ ขยายตวรอยละ 0.02 รอยละ 0.07 และ รอยละ 0.09 ตามลาดบ และ (2) การปรบลดอตราภาษศลกากรของประเทศสมาชกใหกบประเทศไทยสงผลใหราคาสนคาสงออกเพมขนและสงผลใหภาคการผลตเพอการสงออกตลอดจนรายไดของประชาชนในระบบเศรษฐกจเพมสงขน ซงจะสงผลใหการผลตภาคการเกษตร อตสาหกรรมและบรการขยายตวรอยละ 0.16 รอยละ 0.32 และรอยละ 0.02 ตามลาดบ อยางไรกตาม แมวาการปรบลดอตราภาษศลกากรภายใตขอตกลงการเปดเสรทางการคาจะทาใหกจกรรมทางเศรษฐกจขยายตวทกภาคการผลตกตาม แตการผลตภาคอตสาหกรรมมแนวโนมทจะขยายตวสงกวาภาคเกษตรและบรการ ซงจะทาใหโครงสรางเศรษฐกจมแนวโนมทปรบเปลยนไปพงพงภาคอตสาหกรรมมากขน นอกจากนน เมอเปรยบเทยบอตราการขยายตวของการผลตภาคอตสาหกรรมรายสาขาพบวา การปรบลดอตราภาษศลกากรภายใตกรอบขอตกลงการเปดเสรทางการคามแนวโนมทจะทาใหโครงสรางการผลตภาคอตสาหกรรมปรบเปลยนไปพงพงการผลตในกลมทเปนสนคาทนและเทคโนโลยเขมขนมากขน แมวาการผลตในกลมอาหารซงเปนสนคาทพงพงทรพยากรมแนวโนมทจะขยายตวในเกณฑสงกตาม

แมวาผลกระทบขางตนจะเปนผลในเชงสถตทเกดจากการปรบลดอตราภาษศลกากร แตมความสอดคลองกบดชนตางๆ ทแสดงใหเหนถงแนวโนมการเปลยนแปลงในระยะยาว โดยเฉพาะ Specialization Index และดชน RCA ในกลมสนคาอตสาหกรรมทปรบตวดขนมากกวาสนคาเกษตร ซงแสดงใหเหนวาภายใตการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไทยมความไดเปรยบในการแขงขนของสนคาอตสาหกรรมมากกวาสนคาเกษตร และเมอพจารณาในรายละเอยดของภาคอตสาหกรรม ดชนดงกลาวแสดงใหเหน แนวโนมของการปรบเปลยนของของโครงสรางการผลตภาคอตสาหกรรมจากการผลตทเปนสนคาแรงงานเขมขนไปเปนการผลตสนคาทนและเทคโนโลยเขมขนมากขน

-44-

ตารางท 20 : ดชน Specialization Index ของไทยรายสนคา ระหวางป 2538 – 2555   2538 2543 2548 2553 2554 2555

รวมสนคาทงหมด -0.11 0.05 -0.04 0.03 0.00 -0.04 สนคาอตสาหกรรมทใชทกษะและเทคโนโลยสง -0.44 -0.26 -0.13 -0.06 -0.04 -0.07 สนคาอตสาหกรรมทใชทกษะและเทคโนโลยปานกลาง -0.52 -0.12 -0.01 0.12 0.10 0.01 สนคาอตสาหกรรมทใชทกษะและเทคโนโลยตา -0.64 -0.35 -0.44 -0.40 -0.40 -0.35 สนคาอตสาหกรรมทใชแรงงานและทรพยากรสง 0.56 0.54 0.46 0.36 0.35 0.25 นาตาล 0.99 0.97 0.95 0.92 0.95 0.96 ผลตภณฑยาง 0.61 0.80 0.78 0.80 0.82 0.75 ยานยนต -0.98 -0.13 0.73 0.79 0.75 0.60 รองเทา 0.94 0.88 0.84 0.52 0.53 0.55 เครองดมและยาสบ -0.29 -0.14 -0.07 0.29 0.33 0.39 เฟอรนเจอร 0.90 0.92 0.79 0.56 0.48 0.35 ผลตภณฑพลาสตกขนตน -0.47 0.21 0.32 0.27 0.37 0.30 นามน/ไขมนจากพชและสตว -0.54 0.09 0.17 0.20 0.28 0.24 อนทรยเคม -0.83 -0.35 -0.28 -0.06 0.05 0.14 สงทอและผลตภณฑ 0.12 0.09 0.16 0.17 0.15 0.04 เคมภณฑ -0.50 -0.25 -0.15 -0.08 -0.02 -0.02 เครองจกรกลการเกษตร (ไมรวมแทรกเตอร) -0.89 -0.61 -0.67 -0.56 -0.32 -0.22 ยางสงเคราะห -0.95 -0.42 -0.21 -0.44 -0.42 -0.66

ทมา: UNCTAD

ตาราง 21 : สนคาทไทยมความไดเปรยบสง (RCA มคาสงทสดในกลม ASEAN หรอมคามากกวา 1) HS 2538 2544 254971 อญมณ 59.78 65.34 63.3340 ผลตภณฑยาง 64.34 78.08 63.0311 มนสาปะหลง 68.98 68.68 54.3084 เครองใชไฟฟา 14.17 48.65 51.3710 ขาว 42.50 52.25 43.8220 ผกและผลไม 45.64 37.27 42.5185 อเลกทรอนกส 8.58 30.12 32.2644 ไมและผลตภณฑ 15.70 13.64 22.4925 ซเมนต 31.79 23.93 18.3230 อาหารทะเลแชแขง 21.83 17.27 16.07

55-56-59 สงทอ 14.79 20.13 16.0728-29 เคมภณฑ 1.71 4.33 11.50

27 ผลตภณฑปโตรเลยม 2.46 11.19 11.3739 พลาสตก 17.61 5.44 11.12

41-42 ผลตภณฑหนงสตว 17.39 9.58 10.9269 เซรามกส 3.81 8.52 10.6317 นาตาล 19.27 12.84 9.1487 ยานยนต 5.32 5.37 8.37

61-62 เครองนมหม 32.87 4.71 4.8364 รองเทา 189.05 5.91 2.9122 เครองดม 3.35 2.79 2.21

ทมา: สศช. และ WTO หมายเหต: ขอมลหลงป 2549 มการจดกลมสนคาใหมทาใหขอมลรายสนคาเปรยบเทยบระยะยาวระหวางกอนป 2550 และตงแตป 2550 ยงมความ

คลาดเคลอน จงพจารณานาเสนอแนวโนมของ RCA เฉพาะขอมลป 2538 ถง 2549

-45-

4.1.4 การกระจายรายได แมวาการเปดเสรทางการคาจะทาใหภาคการผลตทงเกษตร อตสาหกรรม และบรการขยายตวเพมขนกตาม แตการปรบลดอตราภาษศลกากรทาใหโครงสรางการผลตมแนวโนมทจะกระจกตวมากขนในกลมการผลตภาคอตสาหกรรมซงขยายตวสงกวาสาขาการผลตอนๆ รวมทงการกระจกตวของการผลตในภาคอตสาหกรรมทมความโนมเอยงไปสการผลตสนคาทนและเทคโนโลยมากขน ซงจะสงผลกระทบตอโครงสรางการกระจายรายไดของประชาชนในระบบเศรษฐกจ ทงน การวเคราะหผลกระทบในเชงสถตยพบวา การปรบลดภาษศลกากรภายใตกรอบการเปดเสรทางการคาทาใหสวสดการทางเศรษฐกจ14 (Economic Welfare) เพมขนรวม 3.58 พนลานบาท แบงเปนการเพมขนของสวสดการทางเศรษฐกจในกลมครวเรอนทมรายไดสง (Deciles ท 8 ถง 10) 2.77 พนลานบาท และในกลมครวเรอนทมรายไดปานกลาง (Deciles ท 4 ถง 7) 0.86 พนลานบาท ในขณะทสวสดการทางเศรษฐกจของกลมครวเรอนชนรายไดนอย (Deciles ท 1 ถง 3) ลดลง 0.05 พนลานบาท การเปลยนแปลงดงกลาวมสาเหตทสาคญๆ 3 ประการคอ ประการแรก โครงสรางรายไดของครวเรอนทมรายไดตายงคงพงพงผลตอบแทนจากปจจยแรงงานมากกวาผลตอบแทนจากปจจยทน ประการทสอง ในชวงกอนการเปดเสรทางการคา อตราภาษศลกากรในกลมสนคาเกษตรซงเปนการผลตทใชแรงงานเขมขนอยในระดบสงกวาอตราภาษศลกากรในกลมสนคาอตสาหกรรม ดงนนการเปดเสรทางการคาทาใหคาตอบแทนสมพทธของแรงงานเมอเปรยบกบคาตอบแทนของปจจยทนลดลง ประการทสาม การขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจทาใหระดบราคาสนคาเพมสงขน ดงนน ภายใตแนวโนมของการปรบเปลยนโครงสรางการผลตไปสการพงพงภาคอตสาหกรรมมากขนและแนวโนมการกระจกตวมากขนการผลตในกลมของภาคอตสาหกรรมทนและเทคโนโลยเขมขนในระยะยาว พลวตการจากการเปดเสรทางการคายงคงมแนวโนมทจะสงผลใหปญหาการกระจายรายไดมความรนแรงมากขน

4.1.5 เสถยรภาพทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอเพมขนเลกนอยทรอยละ 0.14 ในขณะท GDP deflator เพมขนประมาณรอยละ 0.4 และภาครฐขาดดลเพมขน (หรอเกนดลลดลง) ประมาณรอยละ 0.09 ของ GDP โดยการปรบลดภาษศลกากรแตเพยงดานเดยวสงผลใหภาครฐขาดดลเพมขน (หรอเกนดลลดลง) ประมาณรอยละ 0.14 ของ GDP แตการปรบลดภาษศลกากรของประเทศคคาทาใหเศรษฐกจขยายตวและรายไดของภาครฐเพมขนซงสงผลใหภาครฐขาดดลลดลง (หรอเกนดลเพมขน) รอยละ 0.05 ซงแสดงใหเหนวา Recovery rate ของรายไดภาษอากรทเกดจากการเปดเสรทางการคาอยในระดบตาและมแนวโนมทจะตามากขนภายใตการลดอตราภาษเงนไดนตบคคลและภาษเงนไดบคคลธรรมดา ในขณะทดลบญชเดนสะพดขาดดลนอยลงหรอเกนดลเพมขนประมาณรอยละ 0.65 ของ GDP

4.1.6 แรงงาน จากการวเคราะหโดยใชแบบจาลองเศรษฐกจมหภาคพบวา การปรบลดภาษศลกากรภายใตกรอบการเปดเสรทางการคาจะทาใหความตองการแรงงานรวม (ในชวงทประเทศไทยเรมปรบลดอตราภาษจนถงการปรบลดภาษของประเทศสมาชกอนๆ) เพมขนประมาณรอยละ 0.42 หรอคดเปนประมาณ 150,000 ถง 200,000 คนจากแนวโนมปกต ซงจะสรางแรงกดดนตอปญหาการขาดแคลนแรงงานมากขน อยางไรกตาม ในระยะยาว การเปดเสรทางการคากบกลมประเทศทมความอดมสมบรณดานแรงงานไรฝมอ และแนวโนมการเปลยนแปลงโครงสรางการผลตไปสสนคาทนและเทคโนโลยเขมขนมากขน มแนวโนมทจะทาใหสดสวนคาจางของแรงงานไรฝมอตาลงเมอเปรยบเทยบกบคาจางของแรงงานมฝมอ (Wage Price Equalization) ควบคไปกบการเพมขนของความตองการแรงงานทมทกษะฝมอ ในขณะทขดความสามารถใน

                                                            14 สวสดการทางเศรษฐกจวดโดย Equivalent Variation

-46-

การดงดดแรงงานไรฝมอมแนวโนมลดลงในระยะยาวควบคไปกบการลดลงในสดสวนของภาคการผลตทใชแรงงานเขมขน นอกจากนนการเพมขนของคาแรงโดยภาพรวมในระบบเศรษฐกจจะยงคงเปนปจจยดงดดแรงงานตางชาตทมฝมอเหมาะสมและสอดคลองกบแนวโนมการเปลยนแปลงของโครงสรางการผลต โดยเฉพาะแรงงานในระดบกงฝมอและฝมอระดบกลางถงสง อยางไรกตาม ขดความสามารถในการดงดดแรงงานทมทกษะฝมอระดบสงยงคงมแนวโนมทจะไดรบแรงกดดนจากประเทศทมเทคโนโลยการผลตทสงกวา

4.2 การลงทนในภมภาคมแนวโนมเพมขน แตการขยายตวทางดานการลงทนยงคงมแนวโนมทจะถกกาหนดโดยนกลงทนจากภายนอกกลมเปนสาคญ การขยายตวของการลงทนทจะเปนผลทางตรงมาจากการเปดเสรทางเศรษฐกจภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนยงคงมแนวโนมทจะยงอยในระดบจากดเนองจาก (1) ความตกลงการเปดเสรดานการลงทนยงคงจากดอยใน 2 สาขา คอ สาขาเพาะเลยงสตวนาและ สาขาการเพาะขยายและปรบปรงพนธพช และ (2) ลกษณะความสมพนธระหวางการคากบการลงทนในภมภาคอาเซยนยงมลกษณะของการลงทนนาการคา ไมใชการคานาการลงทนซงจะเหนไดจากความสมพนธในรปท 9 ทแสดงใหเหนวาการขยายตวของการคาในภมภาคอาเซยนอยางรวดเรวตลอดชวงทผานมาเปนผลมาจากการไหลเขาของเงนลงทนทางตรงจากภายนอกกลมประเทศอาเซยน โดยเฉพาะการลงทนทางตรงจากญปนและยโรปเพอการผลตสนคาจาหนายในตลาดโลก แมกระนนกตาม การเปดเสรทางการคาระหวางประเทศสมาชกภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนยงมแนวโนมทจะเปนปจจยสนบสนนใหการลงทนทางตรงระหวางกนของประเทศสมาชกเพมขน นาโดยการลงทนจากสงคโปร มาเลเซย และไทย ในกลมประเทศทมโครงสรางทางการคาเกอกลกบประเทศเจาของเงนทน โดยเฉพาะลาว กมพชา พมา และเวยดนาม ในขณะเดยวกน ความเหมาะสมทางภมศาสตร การปรบตวดขนของเสถยรภาพทางการเมอง การปรบเปลยนนโยบายทางเศรษฐกจ ความพรอมดานโครงสรางพนฐาน และแนวโนมการเพมขนของรายไดประชาชนในภมภาคยงคงมแนวโนมทจะดงดดเงนลงทนทางตรงจากประเทศนอกกลมอาเซยนอยางตอเนอง โดยเฉพาะ ความอดมสมบรณ ดานปจจยแรงงานและทรพยากรธรรมชาตภายใตการเปดเสรทางเศรษฐกจมากขนของกลมประเทศ CLMV มแนวโนมทจะดงดดเงนลงทนในกลมอตสาหกรรมพนฐานท เปนอตสาหกรรมทใชฐานทรพยากรและอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนซงสอดคลองกบแนวโนมการเปลยนแปลงของโครงสรางภาคการผลตของไทยหลงการปรบลดอตราภาษศลกากรในภมภาค ทมแนวโนมปรบเปลยนไปสโครงสรางการผลตทใชเทคโนโลยมากขน ซงจะทาใหไทยยงคงมแนวโนมทจะดงดดเมดเงนลงทนในการผลตสนคาดงกลาว แมกระนนกตามขดความสามารถในการดงดดเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศของไทยในกลมสนคาทนและเทคโนโลยเขมขนยงคงมแนวโนมทจะไดรบแรงกดดนจากขนาดกาลงแรงงานและการเพมขนของทกษะและฝมอแรงงานในประเทศทมการผลตสนคาคลายคลงกบไทย เชน มาเลเซย อนโดนเซย และเวยดนาม

4.3 ภาคการเงนการคลง ประเทศในกลมอาเซยนไดมการทาขอตกลงในดานการเงนเพอสงเสรมและอานวยความสะดวกใน

ดานการคาและบรการกบประเทศและกลมประเทศตางๆ มากอนทจะมการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไปบางแลว และภายใตกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดกาหนดใหมการเปดเสรทางดานการเงนใน 4

020406080100120

0100200300400500600700

2538 2543 2548 2553 2554 2555

พนลานดอลลาร สรอ.พนลานดอลลาร สรอ.

ทมา:UNCTAD

รปท 9 เงนลงทนโดยตรงจากนอกอาเซยน

และมลคาการคาของอาเซย

มลคาการคารวมของอาเซยน (RHS)เงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศเขามาในอาเซยน

-47-

ดาน ไดแก การเปดเสรบรการทางการเงน การเปดเสรบญชทน การพฒนาตลาดทน และการเชอมโยงระบบการชาระเงน ซงทผานมากไดมความกาวหนาของการดาเนนงานมาเปนลาดบ ทงการดาเนนงานตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนระยะทหนง (พ.ศ. 2547-2551) และระยะทสอง (พ.ศ. 2553-2557) และแผนพฒนาตลาดทน ตลอดจนมการปรบลดมาตรการทางดานภาษเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ซงผลจากการดาเนนงานทผานมา เมอนามาประมวลกบสภาวะแวดลอมและบรบทการพฒนาในอนาคต ทจะเกดการเปลยนแปลงในโครงสรางของเศรษฐกจและโครงสรางทางการคา การลงทน จงเกดเปนความทาทายตอผกาหนดนโยบายทางดานการเงนและการคลง และการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาค ในประเดนตอไปน

4.3.1 โครงสรางการออม/การลงทนในภมภาคมแนวโนมเปลยนแปลงไป การเปดเสรในภาคการเงนสงผลกระทบตอการออมและการลงทนใน 2 มต ไดแก มตทางดานปรมาณ ซงหมายถงการเพมระดบการออมและการลงทน (Quantity Effect) และมตทางดานคณภาพ ซงหมายถง การเพมประสทธภาพของเงนออมและลงทน (Quality Effect) ซงในมตทางดานปรมาณนน ขอสรปจากผลงานวจยและการศกษาเชงประจกษหลายชนยงมความแตกตางกน เชน ผลการศกษาของ McKinnon (2516) และ Shaw (2516) พบวาการเปดเสรทางการเงน ซงไดแก การยกเลกเพดานอตราดอกเบย การผอนคลายกฎระเบยบทางการเงน และการลดขอจากดในการทาธรกจของธนาคารพาณชย จะชวยเพมปรมาณการออมและการลงทนโดยรวม รวมถงอตราผลตอบแทนของการลงทนจะเพมสงขนดวย เนองจากผลงทนสามารถใชเครองมอทางการเงนมาชวยในการบรหารความเสยงในการลงทนไดดขน ในทางตรงกนขาม ผลการศกษาของ Bandiera และคณะ (2543) สรปวา การเปดเสรทางการเงนจะลดระดบของการออม เนองจากการเปดเสรทางการเงนจะทาใหประชาชนเขาถงสนเชอไดงายขน ซงเปนการสงเสรมการบรโภค และเปนปจจยลบตอการออม เชนเดยวกบผลการศกษาของ Devereux และ Smith (2537) ทพบวาการเปดเสรในภาคการเงนจะชวยใหประชาชนมเครองมอในการบรหารความเสยงสาหรบอนาคตเพมขนและสงผลใหแรงจงใจในการออมของประชาชนลดลง

อยางไรกตาม ในมตทางดานคณภาพนน มงานวจยหลายฉบบทแสดงวาการเปดเสรทางการเงน จะชวยการเพมประสทธภาพของภาคการเงน เพมผลตภาพการผลต และนาไปสการขยายตวทางเศรษฐกจในทสด อาท ผลการศกษาของ Abiad และคณะ (2547) ซงไดขอสรปวา (1) การเปดเสรทางการเงน โดยการขยายการเขาถงสนเชอ การยกเลกเพดานอตราดอกเบย และการยกเลกขอจากดในการทาธรกจของธนาคารพาณชยตางประเทศ จะมสวนชวยเพมประสทธภาพใหกบเงนลงทนได (2) ประเทศทมระดบของการเปดเสรทางการเงนนอยกวาจะมความแตกตางของผลตอบแทนจากเงนลงทนคอนขางสง เนองจากเงนทนจะไหลเขาไปทบรษทขนาดใหญจนเกนความตองการในขณะทบรษทขนาดเลกมแนวโนมทจะขาดแคลนแหลงเงนทนเพอดาเนนธรกจ และ (3) การเพมสภาพคลองในตลาดหลกทรพยจะชวยลดความแตกตางของผลตอบแทนของเงนทน

จากผลการศกษาทผานมา จงมความเปนไปไดวาการเปดเสรทางการเงนอาจจะทาใหระดบเงนออมโดยรวมของประเทศลดลง อยางไรกตาม ยงคงมปจจยเชงบวกจากการเพมประสทธภาพของเงนทนมาชวยลดผลกระทบทางดานระดบเงนออม เพอเปนการลดผลกระทบดงกลาวภาคการเงนของไทยจงควรเรงปรบตวเพอเพมผลตอบแทนจากการเงนทน โดยเฉพาะการลดตนทนของภาคการเงน ซงในปจจบน พบวา ความสามารถในการทากาไรของภาคการเงนไทยอยในระดบคอนขางตา ดงนน ภาคการเงนจะตองมการพฒนาโดยการเพมประสทธภาพและลดตนทนเพอสรางผลตอบแทนจากการลงทนใหอยในระดบทสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ ไดและจะนาไปสการเพมผลตภาพและการเจรญเตบโตของเศรษฐกจไทยในทสด

-48-

4.3.2 ความผนผวนของเงนทนเคลอนยายและอตราแลกเปลยน การเปดเสรการเคลอนยายเงนทน มวตถประสงคเพอใหการเคลอนยายเงนทนมความสะดวก รวดเรว และตนทนตา เพอใหการจดสรรทรพยากรมประสทธภาพสงสด โดยอาศยหลกการกระจายความเสยงและการกระจายการบรโภคระหวางชวงเวลา (Intertemporal Consumption Allocation) แมกระนนกตาม แนวคดดงกลาวอยบนสมมตฐานทวาตลาดมการดาเนนงานทมประสทธภาพ (Well-functioning) ปราศจากการบดเบอนกลไกตลาด มการรบรขอมลขาวสารอยางสมบรณ (Symmetric Information) และมขอบงคบ กฎระเบยบทเปนมาตรฐานเดยวกน ซงในความเปนจรงแลว ตลาดมการรบรขอมลขาวสารอยางไมสมบรณหรอไมเทาเทยมกน กฎระเบยบ และการกากบดแลมความแตกตางกน ซงอาจทาใหมการหาประโยชนจากภาวะขอมลขาวสารทไมสมบรณดงกลาว นอกจากนยงมปจจยทางดานจตวทยา เชน ความตนตระหนกและพฤตกรรมแหตามกนของนกลงทนจานวนมาก (Herding) ซงอาจทาใหมการเรงขายหรอซอทรพยสนบางประเภทอยางรวดเรว โดยเฉพาะสนทรพยทเปนเงนลงทนระยะสน และสรางความเสยงตอเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจและการเงน เชนทเกดขนในชวงวกฤตเศรษฐกจเอเชยป 2540 ซงสรางความผนผวนของอตราแลกเปลยนและภาวะตงตวของสนเชอ (Credit Crunch) เนองจากมเงนไหลออกจากภาคธนาคารอยางรวดเรว และสงผลใหตนทนทางการเงนของภาคธรกจสงขนจนสงผลกระทบตอภาคเศรษฐกจจรง นอกจากนน การเคลอนยายของเงนทนสงผลใหอตราแลกเปลยนมความผนผวนมากขนและทาใหตนทนทางธรกรรมของระบบเศรษฐกจเพมสงขน รวมทงสงผลตอการตดสนใจทางการคาการลงทน และอาจทาใหการรวมตวเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไมสามารถบงเกดผลไดอยางเตมประสทธภาพ ดงนน การดแลระดบของเงนทนเคลอนยายในตลาดทน อตราแลกเปลยน ใหเหมาะสม รวมทงการพฒนาตลาดทนใหสามารถรองรบความเสยงไดสงขน จงเปนสงทผกาหนดนโยบายควรใหความสาคญ

ความสมพนธระหวางอตราแลกเปลยนและเงนทนเคลอนยาย การวเคราะหสาเหตของความผนผวนของอตราแลกเปลยนโดยวธสมการถดถอยโดยใชขอมลรายเดอนตงแตป พ.ศ.

2549 ถงปปจจบน โดยคาความผนผวนของอตราแลกเปลยนคานวณจากคาเบยงเบนมาตรฐานของอตราแลกเปลยนระหวางบาทกบดอลลาร สรอ. รายวน ชองวางของอตราดอกเบยระหวางไทยกบสหรฐฯ ใชสวนตางระหวางอตราดอกเบยนโยบายไทยกบอตราดอกเบยของสหรฐฯ (Federal Funds Rate) และใชฟงกชนลอการทมสาหรบเงนลงทนโดยตรงกบเงนทนในการลงทนตลาดทนโดยการศกษาหาความสมพนธของความผนผวนของอตราแลกเปลยนกบเงนทนไหลเขาจากเงนลงทนโดยตรง เงนลงทนในหลกทรพย และสวนตางอตราดอกเบย พบวา ความผนผวนของอตราแลกเปลยนมความสมพนธกบเงนทนในการลงทนตลาดทน (Portfolio flow) ในทศทางเดยวกน และมนยสาคญทางสถตกลาวคอ เงนลงทนใน Portfolio Flow ทเขาสตลาดทนไทยทมากขนจะทาใหอตราแลกเปลยนมความผนผวนมากยงขน ในขณะทผลจากการสมการถดถอยพบวา แมวาความสมพนธระหวางความผนผวนของอตราแลกเปลยนกบเงนลงทนโดยตรงและชองวางของอตราดอกเบยระหวางไทยกบสหรฐฯ จะสงผลในทศทางเดยวกนกบเงนทนในการลงทนตลาดทน แตผลจากสมการถดถอยไมมนยสาคญทางสถต

ตวแปรตาม: ความผนผวนของอตราแลกเปลยน

ตวแปรอสระ Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. ชองวางของอตราดอกเบย 0.002431 0.008396 0.289490 0.7729 เงนลงทนในตลาดทน 0.052587 0.019483 2.699173 0.0084 เงนลงทนโดยตรง 0.010997 0.018235 0.603073 0.5480

-49-

4.3.3 เสถยรภาพและประสทธภาพของระบบสถาบนการเงน แนวคดของการเปดเสรบรการทางการเงนและการเปดเสรการลงทนนอกจากจะเปน

การอานวยความสะดวกใหกบภาคการคาและบรการแลว ยงจะเปนการสนบสนนสถาบนการเงนในภมภาคอาเซยนใหเกดการพฒนาทงทางดานประสทธภาพและเสถยรภาพ โดยการสรางเครอขาย ขยายฐานลกคา เพมระดบการแขงขน เพมการเขาถง หรอมการควบรวมกจการ เกดการพฒนาและปรบปรงโครงสรางพนฐานทางการเงน ซงจะชวยเพมประสทธภาพและลดตนทนการใหบรการ จากการประหยดจากขนาด (Economy of Scale) ทาใหภาคธนาคารมความสามารถมความเขมแขง และความทนทาน (Resilient) ตอวกฤตเศรษฐกจไดดขน และชวยการเพมผลตอบแทนจากเงนออมและเงนลงทน ซงจะนาไปสการเพมผลตภาพการผลต และการเตบโตของเศรษฐกจโดยรวมในทสด อยางไรกตาม ภาคธนาคารเปนภาคทมความออนไหว และระดบการพฒนาของธนาคารในแตละประเทศมความแตกตางกนทาใหความเสยงทอาจจะเกดขนจากธนาคารตางชาตจะยงคงมอย เนองมาจากการดาเนนธรกรรมทมความเสยงสง หรอทาธรกรรมทมลกษณะเปนการเกงกาไรระยะสน ซงจะสรางความผนผวนใหกบเงนทนเคลอนยาย และสงผลตอเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศ นอกจากน การเขามาของธนาคารตางประเทศอาจทาใหธนาคารในประเทศสญเสยสวนแบงตลาด และ ความเชอมโยงระหวางธนาคารตางๆ อาจจะกอใหเกดความเสยงจากความสามารถในการดาเนนงานของสถาบนคคา (Counter Party Risk) ภาวะการขาดสภาพคลอง และการตงตวของสนเชอ ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอภาคการเงนแลว ยงสงผลไปยงภาคเศรษฐกจจรงอกดวย

4.3.4 เสถยรภาพและประสทธภาพของตลาดทน แผนพฒนาตลาดทนไทยมเปาหมายสาคญในการเพมบทบาทตลาดทนในระบบ

เศรษฐกจ การขยายฐานนกลงทน การพฒนาโครงสรางพนฐานของตลาดทน เพอพฒนาประสทธภาพของตลาดทน และสรางการเชอมโยงกบตลาดทนโลก นอกจากนตลาดทนในกลมประเทศอาเซยนไดมขอตกลงในดานการเชอมโยงตลาดทนอาเซยนโดยมวตถประสงคเพอยกระดบมาตรฐานตลาดทนอาเซยนสระดบสากล สรางความเชอมนใหแกนกลงทนทวโลกรวมทงสงเสรมเงนทนไหลเขาและการเขาถงตลาดใหมความสะดวกมากขน รวมถงการเปดเสรใบอนญาตและราคา ภายใตพนธกรณ ASEAN Framework Agreement on Services (AFAS) และ ความรวมมอภายใต ASEAN Capital Markets Forum (ACMF) ซงในปจจบนไดมการเชอมโยงระบบการซอขายหลกทรพยระหวางตลาดหลกทรพยในอาเซยน 3 แหงแรกผาน ASEAN trading link ไดแก ตลาดหลกทรพยมาเลเซย สงคโปร และไทย เพอใหนกลงทนซอขายหลกทรพยระหวางประเทศไดสะดวกยงขน และเพมประสทธภาพของกระบวนการซอขายหลกทรพย ชาระราคาและสงมอบหลกทรพย รวมถงการกระจายขอมลหลกทรพย โดยนกลงทนสามารถซอขายหลกทรพยตราสารทนไดทกหลกทรพย เชน กรณตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย นกลงทนตางชาตสามารถซอขายหลกทรพยทกหลกทรพยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET) และ ตลาดหลกทรพย MAI ได อยางไรกตาม การซอขายระหวางตลาดยงทาไดจากด เนองจากยงมความจาเปนทจะตองแกไขกฎระเบยบบางประการเพอใหเกดการเชอมโยงตลาดหลกทรพยอาเซยนอยางเตมรปแบบ เชน กฎระเบยบทางดานศนยซอขายหลกทรพย เปนตน อยางไรกด การเชอมโยงตลาดทนอาเซยนมแนวโนมทจะทาใหเกดการไหลเขาของเงนทนตางประเทศมากขน

การพฒนาตลาดทนใหสอดคลองกบการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จะชวยใหภาคธรกจมชองทางในระดมทนมากขน และมตนทนการระดมทนทถกลง อกทงยงเปนการลดการพงพาระบบธนาคารพาณชย แตการดาเนนการดงกลาวยงมขอจากดเนองจากความแตกตางทงทางดานขนาด

-50-

ประสทธภาพ และผลตภณฑในตลาดทนของแตละประเทศ นอกจากนน การเชอมโยงตลาดทนอาจสงผลใหตลาดทนในประเทศทมระดบการพฒนาตากวาถกลดระดบความสาคญลง (โดยเฉพาะตลาดทนไทยทมการพฒนาคอนขางชาเมอเทยบกบมาเลเซยและสงคโปร) รวมทงจะทาใหตลาดทนมความออนไหวตอสถานการณเศรษฐกจการเงนของกลมประเทศทมความเชอมโยงกนมากขน ซงหากตลาดการเงนของประเทศใดประเทศหนงมความเขมแขงไมเพยงพอ อาจจะเปนสาเหตใหเกดการลกลามของวกฤตการณการเงน (Contagion Effect) อยางรนแรงขนได

4.3.5 ภาคการคลง การเปดเสรภายใตความตกลงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน มแนวโนมทจะสงผลกระทบ

ตอฐานะการคลงทสาคญใน 2 ดาน ดานแรกการปรบลดอตราภาษศลกากรภายใตการเปดเสรทางการคาสนคาทาใหรายรบของรฐบาลจากภาษศลกากรลดลง แมวาการขยายตวทางเศรษฐกจทเกดจากการเปดเสรทางการคาจะทาใหมรายรบจากภาษเงนไดเพมขนกตาม แตผลการวเคราะหขางตนแสดงใหเหนวาการเพมขนของรายรบภาษเงนไดไมเพยงพอทจะชดเชยการลดลงของรายรบจากภาษศลกากร จงทาใหภาครฐอาจมความจาเปนทจะตองแสวงหารายไดจากภาษอนๆ อยางไรกตามผลการศกษาของ สศช. (2554) พบวามาตรการชดเชยดงกลาวสงผลกระทบตอตวแปรทางเศรษฐกจแตกตางกนตามมาตรการภาษทเลอกใชและในบางกรณการเลอกใชมาตรการชดเชยจะทาใหผลประโยชนทไดรบจากการเปดเสรทางการคาลดลงอยางมนยสาคญ รวมทงสงผลกระทบซาเตมตอปญหาการกระจายรายไดในระบบเศรษฐกจ ในดานทสอง การแขงขนทางภาษมแนวโนมทจะทวความรนแรงมากขน เนองจากการเคลอนยายเงนทนอยางเสรทาใหนกลงทนมแนวโนมทจะลงทนในประเทศใหผลประโยชนทางภาษสงสด เงอนไขดงกลาวทาใหประเทศสมาชกมการแขงขนทางดานภาษ (Tax Competition) เพอดงดดเงนลงทนจากตางชาต โดยเฉพาะการปรบลดภาษเงนไดนตบคคลและภาษเงนไดบคคลธรรมดา รวมถงใหสทธประโยชนในการลงทน เพอรกษา “ขดความสามารถในการแขงขน” โดยเฉพาะประเทศกาลงพฒนาทตองพงพาเงนทนจากตางประเทศในการขบเคลอนเศรษฐกจ จากผลการศกษาของ Matthews (2554) ในกลม OECD พบวาการลดอตราภาษจะทาใหฐานภาษขยายตวและสงผลใหรายรบของรฐบาลเพมขนในระยะยาวกตาม แตในบางกรณการลดอตราภาษทาใหรายไดของรฐบาลลดลงและสงผลตอประสทธภาพของบรการสาธารณะ ดงนนรฐบาลจงหารายไดจากแหลงอนมาเพอชดเชยรายไดจากภาษทางตรง โดยประเทศกาลงพฒนาสวนใหญใชวธการปรบเพมภาษทางออม เชน ภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต ซงสงผลกระทบโดยตรงตอผมรายไดนอยและทาใหความเหลอมลาทางดานรายไดเพมสงขน รวมทงเปนการผลกภาระสภาคสวนอนๆ ของสงคม ในกรณของประเทศไทย การศกษาโดย Haughton (2554) พบวาการเพมขนของภาษทางออม เชน ภาษมลคาเพมจะสงผลกระทบในอตรากาวหนากตาม แตผลกระทบสวนเพมตอสดสวนภาระภาษไมเพยงพอทจะสนบสนนการลดความเหลอมลาทางรายได นอกจากนน การลดอตราภาษและใหสทธประโยชนทางภาษเปรยบเสมอนการใหความชวยเหลอ (Subsidy) โดยไมมเงอนไขวาผไดรบประโยชนจะตองพฒนาประสทธภาพใหกบระบบตลาดแตอยางใด ทาใหบรษทขามชาตขนาดใหญเปนผไดรบผลประโยชนจากการปรบลดอตราภาษและการใหสทธประโยชน ในขณะทผมรายไดนอยไดรบผลกระทบ ดงนนควรมการดาเนนการปฏรปภาษทงระบบ เพอรองรบผลกระทบดงกลาว โดยเฉพาะการใชภาษทดน ภาษมรดก ภาษสงแวดลอม รวมทงมาตรการทางดานรายจายของภาครฐเพอรองรบผลกระทบทางดานการกระจายรายไดทเกดจากการลดภาษศลกากรและภาษเงนไดเพอรกษาขดความสามารถในการแขงขน ทจะเกดขนภายหลงการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

-51-

4.4 การดาเนนนโยบายการเงนและการคลง วตถประสงคทสาคญประการหนงของการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน คอการลด

ตนทนของกจกรรมเศรษฐกจ อาท การลดอตราภาษนาเขาวตถดบเพอสงเสรมการผลตใหมตนทนทตาลง การเคลอนยายแรงงานและทนอยางเสร รวมถงการเปดเสรบรการทางการเงนและระบบชาระเงน ในกรณทมความแตกตางของตนทนทางธรกรรมผประกอบการและนกลงทนเคลอนยายกจกรรมทางเศรษฐกจไปยงประเทศทมตนทนธรกรรมตากวาและอาจสรางความผนผวนตอระบบเศรษฐกจ ผลการศกษาการรวมกลมทางเศรษฐกจในอเมรกาใตของ Baer และคณะ (2545) พบวาการรวมกลมทางเศรษฐกจจะไมสามารถดาเนนไดอยางเตมประสทธภาพหากขาดความรวมมอในดานนโยบายเศรษฐกจ ทงนการดาเนนนโยบายเศรษฐกจทไมสอดคลองกนของประเทศสมาชก จะทาใหเงนทนและแรงงานเคลอนยายไปยงประเทศทมสภาพแวดลอมเอออานวยมากกวา ซงจะสงผลใหเกดความผนผวนของอตราแลกเปลยนของประเทศตางๆ และสงผลกระทบตอความเชอมนรวมทงเพมความยากลาบากในการดาเนนธรกจและจะสงผลกระทบตอความผนผวนทงทางดานเศรษฐกจและการเงนเพมสงขน ความผนผวนดงกลาวเปนสวนประกอบของตนทนธรกรรม ดงนนความรวมมอทางดานนโยบายเศรษฐกจของสมาชกประเทศจงเปนสงทมความจาเปน

นอกจากนน การรวมกลมของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะทาใหการดาเนนนโยบายทางเศรษฐกจของประเทศสมาชกทงนโยบายการเงนและนโยบายการคลงมความคลองตวนอยลงและมขอจากดมากขน ในทางกลบกนการตดสนใจทางนโยบายเศรษฐกจมหภาคของแตละประเทศ จะสงผลกระทบตอประเทศอน ๆ ในวงกวางขนและมประสทธภาพสงกวาเดม เนองจากระบบเศรษฐกจมการขยายขอบเขต (Territory) กวางขน ดงนนการบรหารเศรษฐกจมหภาคจงตองมความระมดระวงและรอบคอบมากกวาเดม การปรบเปลยนเปาประสงคของนโยบายการเงนของไทย ใหมความสอดคลองกบแนวนโยบายของประเทศสมาชกจงมความสาคญมากขนในการรกษาเสถยรภาพของประเทศและกลมประเทศสมาชกโดยภาพรวม นอกจากนน ความเปนอสระของการดาเนนนโยบายการคลงของประเทศมแนวโนมจะลดลงเชนเดยวกน ในแงมมของเศรษฐศาสตรสาธารณะการเคลอนยายเงนทน แรงงาน รวมทงการคาเสร จะทาใหเกดการแขงขนระหวางประเทศตางๆ ในการปรบโครงสรางภาษใหมความใกลเคยงกน (Benefit Tax Structure) จนการจายภาษนนมความใกลเคยงกบตนทนการบรการสาธารณะทเกดขน ซงสงผลใหมแนวโนมทจะเกดความรวมมอกนทางดานนโยบายภาษมากขน (Gordon 2535) ตามทฤษฎดงกลาว การดาเนนนโยบายการคลงในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจงมแนวโนมทจะมการปรบโครงสรางภาษในประเทศมใหมความเหลอมลากนมากจนเกดการเคลอนยายเงนทน แรงงาน รวมทงการคา ดงนน ในบรบทของประเทศไทยซงมอตราภาษเฉลยโดยรวมสงกวาประเทศสมาชกในประชาคมอาเซยน จงมแนวโนมทจะตองปรบเปลยนโครงสรางภาษใหมความใกลเคยงกบประเทศสมาชกมากยงขน ซงอาจสงผลกระทบตอรายไดภาครฐทมแนวโนมลดลง ดงนนภาครฐควรมงเนนการปฏรปโครงสรางภาษทงระบบเพอรกษาสถานะการคลงของประเทศใหอยในระดบทเหมาะสม

5 แนวทางการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคและการเงน ผลการวเคราะหในสวนท 4 แสดงถงทศทาง แนวโนม และประเดนตางๆ ทจะสงผลกระทบตอ

เศรษฐกจและความทาทายในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจในอนาคตทจะเกดจากการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ทงในดานการคา ซงแมจะทาใหเศรษฐกจขยายตวเพมขนแตสงผลกระทบใหเกดการกระจกตวของโครงสรางการผลตและมแนวโนมทจะตอกยาปญหาความเหลอมลาทางดานรายได ในขณะทผลประโยชน

-52-

จากการเปดเสรทางการคาในระยะยาวยงขนอยกบปจจยตาง ๆ หลายประการโดยเฉพาะอยางยงขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลต การเปดเสรทางการเงน ยงมความทาทายจากความออนไหวในภาคการเงนทจะเพมขนจากความเชอมโยงของระบบการเงนในประเทศตางๆ และขดความสามารถในการแขงขนของภาคการเงนในประเทศ ในดานการคลง การรวมกลมทางเศรษฐกจมแนวโนมทจะสงผลกระทบตอฐานะการคลงของภาครฐ และในดานการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ ความเปนอสระของการดาเนนนโยบายการเงนการคลงมแนวโนมลดลงเนองจากการดาเนนนโยบายจาเปนทจะตองมความสอดคลองกบประเทศสมาชกอนๆ เพอลดความผนผวนทจะเกดขนกบระบบเศรษฐกจและสนบสนนใหการรวมกลมทางเศรษฐกจเปนไปอยางมประสทธภาพ ภายใตเงอนไข แนวโนมการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสภาพแวดลอมของการดาเนนนโยบายดงกลาว การดาเนนนโยบายเศรษฐกจควรใหความสาคญกบประเดนตาง ๆ ทสาคญ ดงน

5.1 นโยบายการคาและการลงทนระหวางประเทศ การเปดเสรทางการคาเปนเงอนไขความตกลงทมขอกาหนด กรอบระยะเวลาทชดเจน และ

เปนเงอนไขทสาคญในการทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงของเศรษฐกจในดานตาง ๆ อยางไรกตามผลประโยชนในดานการขยายตวของเศรษฐกจและการสงออกทเกดจากการปรบลดอตราภาษศลกากรยงอยในเกณฑตา ในขณะทผลประโยชนในระยะยาวยงขนอยกบปจจยตาง ๆ หลายประการโดยเฉพาะอยางยงความสามารถในการแขงขนของภาคการผลต ระดบรายไดของประชากรในประเทศคคา และการพฒนาความเชอมโยงของฐานการผลตไทยกบประเทศสมาชกอนๆ ในขณะเดยวกนพลวตทเกดจากการเปดเสรทางการคามแนวโนมทจะทาใหโครงสรางการผลตมการกระจกตวและตอกยาปญหาความเหลอมลาทางดานรายได ดงนนการกาหนดนโยบายเศรษฐกจจงควรใหความสาคญกบ

5.1.1 การสนบสนนความรวมมอเพอใหประเทศสมาชกอนๆ มความพรอมในการดาเนนการเปดเสรทางการคาทงดานการปรบลดอตราภาษศลกากรและการขจดมาตรการกดกนทางการคา ทมใชภาษ เพอกระตนการใหเกดผลประโยชนจากการเปดเสรทางการคา

5.1.2 การอานวยความสะดวกการคาเพอลดตนทนของผสงออก ซงผลจากการศกษาพบวาผลประโยชนทเกดจากการอานวยความสะดวกการคามศกยภาพทจะสงกวาผลประโยชนทเกดขนจากการปรบลดอตราภาษศลกากรภายใตกรอบขอตกลงทางการคา หากสามารถทาใหตนทนของผสงออกลดลงอยางมนยสาคญ

5.1.3 การเรงรดพฒนาความเชอมโยงอตสาหกรรมในภมภาค โดยเฉพาะในกลมอตสาหกรรมเปาหมายของไทย เ นองจากสนคาไทยมลกษณะของการแขงขนระดบสง แตเกอกล (Complementary) กบของประเทศสมาชกอนๆ ในระดบตา นอกจากนน โครงสรางการคาของประเทศสมาชกทเกอกลกบไทยยงเกอกลกบประเทศทมโครงสรางการผลตใกลเคยงกบไทย

5.1.4 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนอยางตอเนอง เพอสรางความแตกตางของสนคาและบรการไทยทสอดคลองกบลกษณะตลาดเปนสวน ๆ ไป (Market Secments) เนองจากสนคาไทยมความเหมอนกบประเทศสาคญอนๆ คอนขางมากและมความเปนคแขงทางการคากบประเทศอนๆ คอนขางสง โดยเฉพาะกบมาเลเชย อนโดนเซย และเวยดนามในกลมสนคาทเปนทนเขมขน เชนเดยวกบการแขงขนกบพมา และเวยดนามในกลมสนคาแรงงานเขมขนและเกษตรแปรรป

-53-

5.1.5 การพฒนาทกษะฝมอแรงงานโดยเฉพาะในกลมแรงงานมฝมอและกงฝมอเพอรองรบโครงสรางการผลตทจะปรบเปลยนไปสการผลตสนคาในกลมทใชทนและเทคโนโลยเขมขนมากขนตามลาดบ รวมทงการพฒนาเพอยกระดบทกษะแรงงานในภาคการผลตทเนนฐานทรพยากรและภาคการผลตทใชแรงงานเขมขนใหสามารถเปลยนงานและเขาสกระบวนการผลตทเปนทนและเทคโนโลยเขมขน

5.1.6 การพฒนาและเตรยมความพรอมปจจยพนฐานทางเศรษฐกจใหเอออานวยตอการขยายตวของการลงทน โดยใหความสาคญกบแหลงเงนทนทงจากสมาชกในกลมอาเซยนและนอกกลมอาเซยน รวมทงการเตรยมความพรอมและเพมขดความสามารถใหกบนกลงทนไทยเพอไปลงทนในตางประเทศ

5.1.7 การสนบสนนการทางานของกลไกตลาด เพอใหการเปดเสรทางการคากบกลมอาเซยนกอใหเกดประโยชนตอเคลอนยายของปจจยการผลตและการปรบปรงประสทธภาพการผลตของภาคการผลตในประเทศ รวมทงการลดการสญเสยสวสดการทางเศรษฐกจทเกดจากการสงออกสนคาและบรการทไดรบการอดหนนในประเทศ

5.1.8 การเตรยมการรองรบผลกระทบทเกดจากการลดลงของรายไดภาครฐ อนเนองมาจากการลดลงของรายไดภาษศลกากร โดยการปรบลดรายจายภาครฐ หรอการแสวงหารายไดอนทดแทน โดยไมกอใหเกดผลกระทบในดานการบดเบอนตอโครงสรางการผลตและซาเตมปญหาการกระจายรายได

5.1.9 การเตรยมมาตรการรองรบเพอดแลผทไดรบผลประทบจากการแขงขนและเพอรองรบปญหาดานการกระจายรายไดทมแนวโนมเพมขนตามการเปลยนแปลงของโครงสรางการผลต

5.2 นโยบายการเงนและสถาบนการเงน ภาคการเงนเปนภาคทมความออนไหว ระดบการพฒนาและความแขงแกรงในภาคการเงน

ของแตละประเทศทจะรองรบความผนผวนตอวกฤตการณทางเศรษฐกจมความแตกตางกน อยางไรกตาม จาเปนจะตองเรงสรางความเขมแขงใหกบภาคการเงนของประเทศสมาชกเพอใหสามารถรกษาเสถยรภาพของภาคการเงนและสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพ เพอใหเปนภมคมกนจากความเสยงและความทาทายในภาคการเงน ทจะเกดขนจากการรวมตวทางการเงนตามเงอนไขกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและการเปดเสรทางดานการเงนทเปนไปตามทศทางการพฒนาในอนาคต ดงน

5.2.1 ปรบปรง เ ปาหมายนโยบายการเ งนในปจจ บนใหสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงในอนาคต โดยนโยบายการเงนจะตองตอบสนองจดประสงคทงทางดานการรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ รกษาเสถยรภาพทางดานราคา รวมทงอตราแลกเปลยน เพอรกษาเสถยรภาพภายในประเทศเปนหลก ในขณะเดยวกนจะตองไมใหมความแตกตางกบนโยบายของประเทศในกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจนเกนไป

5.2.2 ปรบปรงโครงสรางพนฐานในเชงสถาบน ทงกฎหมายคมครองนกลงทน และผบรโภค ระบบคมครองเงนฝาก มาตรการแกไขสถาบนการเงนทมปญหา ดาเนนมาตรการตดตามความเสยงอยางใกลชด มระบบเตอนภย รวมถงสนบสนนระบบธรรมาภบาลในสถาบนการเงน และการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดขององคกรกากบดแล การพฒนาหนวยงานททาหนาทจดอนดบความนาเชอถอของประเทศ และหนวยงานคาประกนสนเชอ

-54-

5.2.3 ควรเรงสรางความสมดลใหกบตลาดการเงนโดยเพมบทบาทตลาดทนและลดการพงพาธนาคารพาณชย โดยควรเรงดาเนนการตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนระยะทสองและแผนพฒนาตลาดทน โดยควรใหความสาคญในประเดน ดงตอไปน

(1) สนบสนนการแขงขนในภาคธนาคารพาณชย ผอนคลายเงอนไขการขออนญาตประกอบธรกจธนาคารพาณชยของธนาคารตางประเทศ สรางและใชมาตรฐานเดยวกนระหวางธนาคารพาณชยในประเทศและธนาคารพาณชยตางประเทศ ทงทางดานระเบยบปฏบต และเงอนไขในการประกอบธรกจ เชน การกากบดแล มาตรฐานทางบญช ระเบยบวธการดาเนนงาน เงอนไขในการลงทน การใหกยม การบรหารความเสยง และการบรหารจดการทรพยสนและหนสน ขอกาหนดเกยวกบการฟอกเงน ทงน กฎระเบยบควรกาหนดตามระดบความเสยงของธรกจ ทงน สามารถทจะกาหนดเงอนไขในการเขามาประกอบธรกจของธนาคารตางชาตใหเหมาะสมกบสถานการณและความพรอมของแตละประเทศ และทยอยใหมการเปดแบบคอยเปนคอยไป นอกจากนธนาคารพาณชยควรเพมประสทธภาพในการดาเนนงาน เชน ลดตนทนการดาเนนงานพฒนาระบบเทคโนโลย การปรบยทธศาสตรขององคกร พฒนาศกยภาพของบคลากร พฒนาโครงสรางและระบบบรหารจดการ ยกระดบการบรการ ปรบปรงนโยบายระเบยบ กฎหมายและแนวปฏบตทเกยวของ

(2) พฒนาตลาดตราสารหนภาคเอกชน เพอใหเปนทางเลอกในการระดมทนของภาคเอกชนเพอลดการพงพาระบบธนาคาร และเปนการกระจายความเสยงโดยเฉพาะในยามทภาคธนาคารประสบปญหาวกฤต และแกปญหาความไมสอดคลองของระยะเวลาในการชาระคน (Maturity Mismatch) โดยการเรงพฒนาตลาดพนธบตรเอเชย เพอใหเปนทางเลอกในการระดมทนและการออมภายในภมภาค

(3) พฒนาตลาดทน และการเชอมโยงตลาดทนของประเทศตางๆ ทมความพรอม เพอขยายฐานลกคาและเพมประสทธภาพในการบรหารจดการเงนลงทน แตเนองจากยงมความแตกตางของตลาดทนในแตละประเทศ ทงทางดานสถาบน (Institutions) กฎระเบยบตางๆ เชน ภาษ เปนตน จงควรพฒนาระบบตางๆ ใหมมาตรฐานใกลเคยงกน นอกจากนน ประเทศสมาชกแตละประเทศควรมงหาจดแขงและมงเนนการทาตลาดทนในประเทศใหเปนตลาดเฉพาะ (Niche market) เพอใหตลาดทนในประเทศไมถกลดระดบความสาคญ (Marginalized)

5.2.4 ปรบปรงระบบการกากบดแลใหมความรดกม ครอบคลมความเสยงทกดาน และมความยดหยน คลองตว สามารถจดการกบปญหาไดอยางรวดเรว เพอเปนการปองกนปญหาการแพรกระจายของความเสยหายไปในวงกวาง (Too-connected –to –fail) อาท

(1) พฒนาระบบกากบดแลตนเองของสถาบนการเงน โดยการพฒนาเครองมอในการวเคราะหความเสยง ระบบเตอนภยของสถาบนการเงน ใหมความละเอยด ครอบคลมสามารถวดความเสยงทเกดขนจากการทาธรกรรมทซบซอนและเชอมโยงทเกดขนในมตตางๆ ทงทเปนผลกระทบทางตรงและผลกระทบทางออม

(2) ปรบปรงระบบการจดเกบเผยแพรขอมล และการสอสารตอสาธารณะ เพอลดชองวางของการไดรบขอมลขาวสารทไมสมบรณ และสรางความนาเชอถอ เพอใหผลงทนมขอมลทครบถวนถกตอง และมความละเอยดเพยงพอในการใชประกอบการพจารณาตดสนใจลงทน

-55-

(3) สนบสนนใหมการพฒนาระบบกากบดแลในระดบภมภาค เนองจากความเชอมโยงระหวางตลาดทนในภมภาคกบระบบเศรษฐกจการเงนโลกทาใหมความเสยงทวกฤตการณการเงนลกลาม (Contagion Effect) ไดมากขน ดงนน ภาครฐจงควรมการจดตงหนวยงานระวงภยทางเศรษฐกจและการเงนของอาเซยน (Macroeconomic and Finance Surveillance Office: MFSO) ซงเปนองคกรทกากบการดาเนนนโยบายทงทางดานการเงนการคลงของประเทศสมาชกใหมความเหมาะสม ไมใหมชองวางทจะทาใหเกดการสรางประโยชนจากชองวางหรอความแตกตางมากเกนไป เพอรกษาเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจอาเซยนโดยรวม และรกษาระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศในกลม

5.3 นโยบายการคลง การรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สงผลใหการดาเนนนโยบายการคลงมความเปน

อสระนอยลง โดยเฉพาะการดาเนนนโยบายทางดานภาษอากร เพอหลกเลยงผลกระทบทเกดขนจากการแขงขนทางภาษทไมกอใหเกดผลดกบทกประเทศในระยะยาว เนองจากจะสงผลตอรายไดหลกและเสถยรภาพของประเทศ ดงนน เพอใหนโยบายการคลงยงคงเปนเครองมอสาคญในการบรหารจดการเศรษฐกจมหภาคทจะสนบสนนการขยายตวของเศรษฐกจในประเทศ ในขณะเดยวกนจะตองรกษาเสถยรภาพและความแขงแกรงทางการคลง เพอรองรบความเสยงในอนาคต จงขอเสนอแนวทางการดาเนนการทางดานการคลงในประเทศสมาชกรวมถงประเทศไทย ดงน

5.3.1 สรางความรวมมอกนหรอหาความตกลงรวมกนทางดานนโยบายภาษกบประเทศสมาชก และควรมการศกษาเพอปฏรปโครงสรางภาษของประเทศทงระบบ เพอกาหนดอตราภาษแตละประเภททเหมาะสมทจะกอใหเกดประโยชนสงสดแกประเทศ โดยทยงคงรกษาขดความสามารถในการแขงขน และสถานะทางการคลงของประเทศใหอยในระดบทเหมาะสม รวมถงการหาแหลงรายไดอนๆ ทจะมาชดเชยภาษทถกปรบลดลง

5.3.2 ควรใหความสาคญกบการดาเนนนโยบายทางดานรายจาย โดยการมงเนนประสทธผลและเปาหมายของการใชจายภาครฐ เพอใหสงผลโดยตรงตอการขยายตวของผลผลตมวลรวมของประเทศ รวมทงการเพมระดบความสามารถในการดาเนนนโยบายการคลง (Fiscal Space) และเพอรกษาฐานะทางการคลงใหมความแขงแกรงเพยงพอในการรองรบความเสยงในอนาคต

5.3.3 ปรบปรงมาตรการ เงอนไข การใหแรงจงใจทสนบสนนการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและนโยบายการคาการลงทนระหวางประเทศ นอกจากน ควรพจารณาใหครอบคลมประเดนอนทเอกชนใชพจารณาตดสนใจลงทน เชน ปจจยทางดานแรงงาน แหลงวตถดบ แหลงการตลาด รวมถงความสะดวกของการขนสง ดงนน จงควรพจารณาปจจยทจะสนบสนนเงนลงทนจากตางประเทศใหรอบดาน เพอมใหประเทศไทยตองเสยโอกาสจากการลดอตราภาษหรอสทธประโยชนอนๆ โดยไมจาเปน

5.4 นโยบายดานแรงงาน การเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนอกจากจะสงผลกระทบตอโครงสรางการผลตของ

ประเทศสมาชกอาเซยนและไทยแลว ยงสงผลกระทบตอการเคลอนยายปจจยการผลต โดยเฉพาะแรงงานทงทมฝมอและไรฝมอ ดงนนการเตรยมความพรอมดานแรงงานเพอรองรบผลกระทบทเกดขนอยางเหมาะสมและสอดคลองกบแนวโนมการเปลยนแปลงโครงสรางการผลตของไทยทจะเกดขนจงเปนสงจาเปนอยางยง ดงน

-56-

5.4.1 การพฒนาทกษะแรงงานใหสอดคลองกบการขยายตวของอตสาหกรรมทมแนวโนมความไดเปรยบเพมขน โดยเฉพาะอตสาหกรรมทใชแรงงานมฝมอและเทคโนโลยในระดบสง

5.4.2 การพฒนามาตรฐานวชาชพในสาขาทเปดเสรเพอใหมาตรฐานวชาชพของไทยมมาตรฐานทเปนสากลและรองรบกบการแขงขนทเพมขนจากการเคลอนยายแรงงานมฝมอจากประเทศสมาชก ทงน การกาหนดมาตรฐานดงกลาวตองสอดคลองกบมาตรฐานและพนฐานทางวฒนธรรมไทย

5.4.3 การพฒนาโครงสรางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการของภาคการผลตอยางแทจรง โดยมความชดเจนของความกาวหนาและอตราผลตอบแทนในวชาชพอยางเหมาะสม โดยเฉพาะวชาชพทใชทกษะและความชานาญมากกวาการบรหาร หรอวชาชพทใชทกษะนอย เพอรองรบการแขงขนในตลาดแรงงานมฝมอของภมภาคทมแนวโนมการแขงขนสงขน

-57-

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศ 2555, “แผนการจดตงประชาคมอาเซยน (3 เสา) Roadmap for ASEAN Community 2015”

สชาดา ตงทางธรรม และคณะ 2555, “สประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2558 Towards AEC 2015” วารสาร 30 ป คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2556, “รางรายงานฉบบสมบรณ: ผลกระทบของการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 ตอโครงสรางเศรษฐกจมหภาคของไทย” กรงเทพมหานคร

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2556, “ฐานขอมลสาหรบตดตามประเมนผลกระทบของการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอโครงสรางเศรษฐกจมหภาคของไทย” กรงเทพมหานคร

ภาษาองกฤษ

Abiad, Abdul, and Ashoka Mody, 2005, “Financial Reform: What Shapes It? What Shapes It?” American Economic Review, 95(1): 66-88

Abiad, Abdul, Nienke Oomes, and Kenichi Ueda, 2008, “The Quality Effect: Does Financial Liberalization Improve the Allocation of Capital?” Journal of Development Economics Vol. 87, pp. 270-82.

Asian Development Bank, 2013, “The Road to Asean Financial Integration: A Combined Study on Assessing the Financial Landscape and Formulating Milestones for Monetary and Financial Integration in ASEAN” Asian Development Bank report. Baer, W., Cavalcanti, T., & Silva, P. (2002). Economic integration without policy coordination: The case of MERCOSUR. Emerging Market Review, 3, 269–291.

Bandiera, Oriana, Gerard Caprio, Patrick Hanohan, and Fabio Schiantarelli, 2000, “Does Financial Reform Raise or Reduce Saving?” Review of Economics and Statistics, Vol. 82, No. 2 (May), pp. 239–63.

-58-

Bhagwati, Jagdesh. 1998. “The Capital Myth: The Difference between Trade in Widgets and Trade in Dollars” Foreign Affairs 77:3, pp. 7-12.

Devereux, Michael B., and Gregor W. Smith, 1994, “International Risk Sharing and Economic Growth” International Economic Review, Vol. 35 (August), pp. 535-50.

Haughton, Jonathan, 2011, “Tax Incidence in Thailand” World Bank Office, Bangkok, Thailand.

Huang, X., H. Zhou, and H. Zhu, 2009a, “Assessing the Systemic Risk of a Heterogeneous Portfolio of Banks During the Recent Financial Crisis” Federal Reserve Board Finance and Economics Discussion Series 2009-44, Board of Governors of the Federal Reserve.

Roger H. Gordon, 1992. "Canada-U.S. Free Trade and Pressures for Tax Coordination" NBER Chapters, in: Canada-U.S. Tax Comparisons, pages 75-96 National Bureau of Economic Research, Inc.

Lee, Choong Lyol and Takagi, Shinji, “Deepening Association of Southeast Asian Nations’ Financial Markets” (April 1, 2013). ADBI Working Paper 414.

Matthews, S. (2011), “What is a "Competitive Tax System?”, OECD Taxation Working Papers, No. 2, OECD Publishing.

McKinnon, Ronald, 1973, “Money and Capital in Economic Development” Washington: Brookings Institution.

Shaw, Edward S., 1973, “Financial Deepening in Economic Development” New York: Oxford University Press.

แหลงขอมลจากอนเตอรเนท

“เงนลงทนโดยตรงของไทยในตางประเทศ จาแนกตามประเทศ (ดอลลาร สรอ.)” ธนาคารแหงประเทศไทย, http://www2.bot.or.th/statistics/Download/EC_XT_053_TH_ALL.XLS, เขาถงเมอวนท 20 สงหาคม 2556

“เงนลงทนโดยตรงของไทยในตางประเทศ จาแนกตามประเทศ (ดอลลาร สรอ.)” ธนาคารแหงประเทศไทย, http://www2.bot.or.th/statistics/Download/EC_XT_057_TH_ALL.XLS, เขาถงเมอวนท 20 สงหาคม 2556

-59-

“สถตการคาระหวางประเทศของไทย”, กระทรวงพาณชย, จาก Website http://www2.ops3.moc.go.th/, เขาถงเมอวนท 27 กรกฎาคม 2556.

“องคความรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน”, ศนยขอมลความร ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน, จาก Website http://www.thai-aec.com, เขาถงเมอวนท 27 กรกฎาคม 2556.

“ASEAN Statistics Leaflet: selected key indicators 2011”, The ASEAN Secretariat. จาก Website www.asean.org, เขาถงเมอวนท 12 กรกฎาคม 2556.

UNCTAD Statistics, Aug 2013. “Foreign direct investment” จาก Website http://unctadstat.unctad.org/ReportFolders/reportFolders.aspx?sRF_ActivePath=p,5&sRF_Expanded=,p,5, เขาถงเมอวนท 27 กรกฎาคม 2556.

The ASEAN Secretariat, Jan 2013. “Table 25 Foreign direct investments net inflow, intra- and extra-ASEAN, 2009 – 2011” จาก Website http://www.asean.org/images/2013/resources/statistics/Foreign%20Direct%20Investment%20Statistics_/Table%2025.xls, เขาถงเมอวนท 27 กรกฎาคม 2556.

สวนท 2 บทท 2บทท 2บทท 2    

สรางสงคมผประกอบการไทย กาวอยางมนใจสประชาคมอาเซยน

 

 

 

 

บทท บทท 22 สรางสงคมผประกอบการไทย กาวอยางมนใจสประชาคมอาเซยน

1 บทนา การเดนหนาเขาสการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนของประเทศไทยในอก 2 ปขางหนา มาจาก

แนวความคดของประเทศสมาชกอาเซยนทจะรวมสรางเสถยรภาพทางการเมองและความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในภมภาค ประเทศไทยไดใหความสาคญกบอาเซยนในฐานะมตรประเทศทมความใกลชดกบไทยมากทสด โดยดาเนนนโยบายความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศตาม ASEAN First Policy ซงจะชวยสงเสรมใหเศรษฐกจของไทยเกดการขยายตวในดานการคาและการลงทนอนเนองมาจากการลดอปสรรคในการเขาสตลาด ทงดานมาตรการภาษและมาตรการทมใชภาษ และการอานวยความสะดวกทางการคาและการลงทนระหวางกนของประเทศสมาชก ผประกอบการไทยนบเปนสวนสาคญในการขบเคลอนใหประเทศไทยเปนประเทศทมศกยภาพจากการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนพรอมกบประเทศสมาชกอก 9 ประเทศในวนท 31 ธนวาคม 2558 ภายใตเปาหมายและพนธกรณทแตละประเทศตองปฏบตตาม โดยเรมดาเนนการใหประชาคมเศรษฐกจ หรอ AEC เกดผลเปนรปธรรมเปนลาดบแรก เพอใหบรรลวตถประสงค 4 ดาน คอ (1) การเปนตลาดและฐานการผลตรวมกน โดยจะมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมอ และเงนลงทน อยางเสรมากขน (2) การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง ใหความสาคญกบประเดนดานนโยบายทจะชวยสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจ (3) การพฒนาเศรษฐกจอยางเทาเทยม เพอลดความเหลอมลา โดยพฒนา SMEs และเสรมสรางขดความสามารถผานโครงการความรวมมอตางๆ (4) การเชอมโยงของอาเซยนเขากบเศรษฐกจโลก ดวยการเนนและปรบประสานนโยบายเศรษฐกจอาเซยนกบประเทศนอกภมภาคเพอสรางเครอขายอปทานโลก

2 ประชาคมอาเซยนกบเศรษฐกจไทย

2.1 โครงสรางภาคเศรษฐกจของอาเซยน

เมอพจารณาสดสวนโครงสรางผลตภณฑมวลรวมในประเทศของประเทศสมาชกอาเซยนในป 2555 จะพบวา ประเทศสมาชกอาเซยนโดยสวนใหญมสดสวนของภาคบรการตอ GDP สง แสดงใหเหนถงความสาคญของภาคบรการในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ ขณะทประเทศทพงพงอตสาหกรรมโดยมสดสวนของภาคอตสาหกรรมสงกวาภาคการผลตอนๆ ไดแก เวยดนาม อนโดนเซย และบรไน ทงน กลมประเทศ CLMV ไดแก เมยนมาร ลาว กมพชา เวยดนาม จะมสดสวนของภาคเกษตรตอ GDP สงกวาประเทศอนๆ ในอาเซยน

-61-

 

รปท 1 : สดสวนโครงสรางผลตภณฑมวลรวมในประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน ป 2555

ทมา : IMF World Economic Outlook Database, October 2012

2.2 การคาการลงทนในอาเซยน

การสงออกเปนหนงในปจจยแรงขบเคลอนสาคญททาใหเศรษฐกจของอาเซยนมการพฒนาขนมาอยางตอเนอง ในอกดานหนงภมภาคอาเซยนเองกไดพฒนาบทบาทของอาเซยนในฐานะผผลตสาคญของหวงโซอปทานโลก ดงจะเหนไดจากมลคาการคาของอาเซยนในชวงป 2530 – 2555 เพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะนบตงแตป 2530 เปนตนมา โดยเพมขนเฉลยรอยละ 18.7 ทงน มลคาการคาของอาเซยนในป 2555 คดเปนรอยละ 6.7 ของมลคาการคาโลก และมลคาการคาของไทยคดเปนรอยละ 3.9 ของมลคาการคาในอาเซยน หรอรอยละ 1.3 ของมลคาการคาในตลาดโลก

รปท 2 : มลคาการคาในอาเซยน ป 2523 - 2555

ทมา : องคการการคาโลก

การคาของอาเซยนในป 2555 คดเปนมลคา 2,475 พนลานดอลลาร สรอ. หรอรอยละ 6.7 ของมลคาการคาโลก แบงเปนการสงออก 1,254 พนลานดอลลาร สรอ. และการนาเขา 1,221 พนลานดอลลาร สรอ. คดเปนรอยละ 6.8 และ 6.6 ของมลคาการสงออกและมลคาการนาเขาโลก ตามลาดบ ทงน ประเทศในอาเซยน 4 อนดบแรก ทมมลคาการสงออกไปยงตลาดโลกมากทสดในป 2555 ไดแก สงคโปร ไทย มาเลเซย และอนโดนเซย โดยมมลคา 408 230 227 และ 188 พนลานดอลลาร สรอ. ตามลาดบ

-62-

 

ตารางท 1 : มลคาการคาของอาเซยนในตลาดโลก (พนลานดอลลาร สรอ.) มลคาการคาสาคญ 2530 2535 2540 2545 2550 2555

สงออกรวม 2,516 3,766 5,591 6,494 14,017 18,323 ไทย-ASEAN n.a. 4 13 14 33 57 ไทย-World 12 32 57 68 154 230 ASEAN-World 84 186 356 407 865 1,254 นาเขารวม 2,582 3,881 5,737 6,742 14,325 18,567 ไทย-ASEAN n.a. 6 8 11 25 40 ไทย-World 13 41 63 65 140 248 ASEAN-World 82 201 382 367 776 1,221 มลคาการคารวม 5,098 7,647 11,328 13,236 28,342 36,890 ไทย-ASEAN 0 10 21 25 58 97 ไทย-World 25 73 120 133 294 478 ASEAN-World 166 387 738 774 1,641 2,475

ทมา : องคการการคาโลก และ ธนาคารแหงประเทศไทย

การคาของไทยกบอาเซยนในป 2555 มมลคา 97 พนลานดอลลาร สรอ. หรอรอยละ 3.9 ของมลคาการคาในอาเซยน ประกอบดวยการสงออก 57 พนลานดอลลาร สรอ. คดเปนรอยละ 4.5 ของมลคาการสงออกในอาเซยน และการนาเขา 40 พนลานดอลลาร สรอ. หรอรอยละ 3.3 ของมลคาการนาเขาในอาเซยน โดยสนคาสงออกสาคญของไทยไปยงตลาดอาเซยนในป 2555 ไดแก นามนสาเรจรป รถยนต อปกรณและสวนประกอบ เครองจกรกลและสวนประกอบของเครองจกรกล เคมภณฑ และเครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ ขณะทสนคานาเขาสาคญของไทยจากตลาดอาเซยนในป 2555 ไดแก นามนดบ เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ กาซธรรมชาต เคมภณฑ และเครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ

ตารางท 2 : สนคาสงออกนาเขาของไทยในตลาดอาเซยน (พนลานดอลลาร สรอ.) สงออกรายสนคาสาคญ ไทย-ASEAN 2535 2540 2545 2550 2555 นามนสาเรจรป 0.09 0.68 0.71 3.15 9.32 รถยนต อปกรณและสวนประกอบ 0.02 0.12 0.35 2.76 6.58 เครองจกรกลและสวนประกอบของเครองจกรกล 0.11 0.26 0.29 2.03 2.56 เคมภณฑ 0.10 0.28 0.53 1.26 2.44 เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ 0.90 2.79 2.07 2.18 2.01

นาเขารายสนคาสาคญ ไทย-ASEAN นามนดบ 0.69 0.66 0.92 1.96 4.11 เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ 0.60 1.26 1.12 2.74 3.57 กาซธรรมชาต 0.00 0.00 0.74 2.07 3.46 เคมภณฑ 0.20 0.49 0.90 2.44 2.83 เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ 0.36 0.97 0.98 1.49 2.49

ทมา : กระทรวงพาณชย

-63-

 

การคาของไทยกบตลาดโลกในป 2555 คดเปนมลคา 478 พนลานดอลลาร สรอ. หรอ รอยละ 1.3 ของมลคาการคาในตลาดโลก โดยแบงเปน การสงออก 230 พนลานดอลลาร สรอ. คดเปนรอยละ 1.3 ของมลคาการสงออกในตลาดโลก และการนาเขา 248 พนลานดอลลาร สรอ. หรอเทากบรอยละ 1.3 ของมลคาการนาเขาในตลาดโลก โดยสนคาสงออกสาคญของไทยไปยงตลาดโลกในป 2555 ไดแก รถยนต อปกรณและสวนประกอบ เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ อญมณและเครองประดบ นามนสาเรจรป และยางพารา ขณะทสนคานาเขาสาคญของไทยจากตลาดโลกในป 2555 ไดแก นามนดบ เครองจกรกลและสวนประกอบ เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ เครองเพชรพลอย อญมณ เงนแทงและทองคา และเหลก เหลกกลาและผลตภณฑ

ตารางท 3 : สนคาสงออกนาเขาของไทยในตลาดโลก (พนลานดอลลาร สรอ.) สงออกรายสนคาสาคญ ไทย-World 2535 2540 2545 2550 2555 รถยนต อปกรณและสวนประกอบ 0.21 1.06 2.92 12.98 22.91 เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ 2.28 7.10 7.43 17.33 19.06 อญมณและเครองประดบ 1.58 2.29 2.17 5.38 13.15 นามนสาเรจรป 0.17 0.92 1.05 4.87 12.88 ยางพารา 1.14 1.90 1.74 5.64 8.75 นาเขารายสนคาสาคญ ไทย-World นามนดบ 1.81 4.66 5.76 20.12 35.84 เครองจกรกลและสวนประกอบ 5.77 8.70 6.43 12.17 26.18 เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ 3.12 5.94 6.03 9.50 17.01 เครองเพชรพลอย อญมณ เงนแทงและทองคา 0.91 1.19 1.98 4.12 15.80 เหลก เหลกกลาและผลตภณฑ 3.50 3.81 3.44 8.58 15.17

ทมา : กระทรวงพาณชย

2.3 สถานภาพการแขงขนของประเทศไทยและเปรยบเทยบกบกลมประเทศอาเซยน 2.3.1 สถานภาพการแขงขนของประเทศไทย

การพฒนาเพอยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศมงเนนการสรางความสามารถในการแขงขนดาน เทคโนโลย ทกษะแรงงาน ระบบการบรหารจดการทด และการสรางมลคาเพม เพอนาไปสการเพมผลตภาพ และมาตรฐานการดารงชวตทสงขนของประชาชนในประเทศ โดยผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยโดย เวลด อโคโนมก ฟอรม (World Economic Forum : WEF) และสถาบนการจดการนานาชาต (International Institute for Management Development : IMD) มความผนผวนตามวกฤตเศรษฐกจ โดย WEF ไดจดอนดบของประเทศไทยลดลงจากอนดบท 14 ในป 2539 เปนอนดบท 34 ในป 2552 และเปนอนดบท 38 ในป 2556 ในขณะท IMD ไดลดอนดบไทยจากอนดบท 30 ในป 2539 เปนอนดบท 41 ในป 2541 และหลงจากนกปรบดขนเรอยๆ จนในป 2553 เปนอนดบท 26

-64-

 

ตารางท 4 : ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย โดย WEF 2551-2552 2552-2553 2553-2554 2554-2555 2555-2556ดชนความสามารถในการแขงขนรวม (GCI) 34 36 38 39 38 ทมา : The Global Competitiveness Report WEF 2551-2552, 2552-2553, 2553-2554, 2554-2555, 2555-2556

ตารางท 5 : ผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย 4 ดาน โดย IMD ป 2552 2553 2554 2555 2556

อนดบรวม 26 26 27 30 27 1. สมรรถนะทางเศรษฐกจ 14 6 10 15 9

1.1 เศรษฐกจในประเทศ 48 35 27 47 14 1.2 การคาระหวางประเทศ 16 5 6 8 4 1.3 การลงทนระหวางประเทศ 46 38 34 33 31 1.4 การจางงาน 4 3 3 2 3 1.5 ระดบราคา 5 4 23 28 31 

2. ประสทธภาพของภาครฐ 17 18 23 26 22 2.1 ฐานะการคลง 20 14 11 18 19 2.2 นโยบายการคลง 8 7 7 6 5 2.3 กรอบการบรหารดานสถาบน 26 32 35 32 30 2.4 กฎหมายดานธรกจ 29 28 39 44 43 2.5 กรอบการบรหารดานสงคม 26 33 47 50 48 

3. ประสทธภาพของภาคเอกชน 25 20 19 23 18 3.1 ผลตภาพและประสทธภาพ 50 49 33 57 44 3.2 ตลาดแรงงาน 7 2 2 4 2 3.3 การเงน 22 18 19 15 10 

3.4 การบรหารจดการ 15 13 16 19 16 3.5 ทศนคตและคานยม 19 19 16 17 17 

4. โครงสรางพนฐาน 42 46 47 49 48 4.1 สาธารณปโภคพนฐาน 29 26 24 26 25 4.2 โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลย 36 48 52 50 47 4.3 โครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร 40 40 40 40 40 4.4 สขภาพและสงแวดลอม 50 51 54 52 55 4.5 การศกษา 47 47 51 52 51 

ทมา : IMD Yearbook 2549, 2550, 2551, 2552, 2553, 2554, 2555, 2556

เมอพจารณาผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย 4 ดาน โดย IMD (ตารางท 5) พบวา โครงสรางพนฐานลดลงจากอนดบท 42 ในป 2552 มาอยในอนดบท 48 ในป 2556 เนองจากปจจยโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยปรบตวลดลงจากอนดบท 36 เปนอนดบท 47 ในขณะทปจจยอนๆ ปรบตวเพมขนและลดลงเลกนอย โดยโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรไมเปลยนแปลงอาจจะมผลมาจากภาครฐใหความสาคญกบวทยาศาสตรพนฐานดานฟสกสและคณตศาสตร โดยจดใหมโครงการจดตงศนยความเปนเลศทางวชาการดานนขนในประเทศ และมแนวคดทจะจดตงใหเปนองคกรถาวรเพอสรางฐานรากทางวชาการของไทยใหมความแขงแกรงตอไป

-65-

 

สาหรบสมรรถนะทางเศรษฐกจ ปรบตวดขนจากอนดบท 14 ในป 2552 เปนอนดบท 9 ในป 2556 เนองมาจากปจจยชวดยอยปรบตวดขนทกปจจย โดยสภาพเศรษฐกจภายในประเทศปรบตวขนจากอนดบท 48 เปนอนดบท 14 การคาระหวางประเทศปรบตวดขนจากอนดบท 16 เปนอนดบท 4 และการลงทนระหวางประเทศปรบตวดขนจากอนดบท 46 เปนอนดบท 31 ในขณะทระดบราคาซงประเทศไทยอยในอนดบทดมาโดยตลอด ปรบลดลงอยางมาก จากอนดบท 5 มาเปนอนดบท 31

สวนประสทธภาพภาครฐลดลง 5 อนดบ จากอนดบท 17 ในป 2552 มาเปนอนดบท 22 ในป 2556 อนเนองมาจากปจจยยอยปรบอนดบลดลง ทงฐานะการคลง กรอบบรหารดานสถาบนและสงคม และกฎหมายธรกจ ขณะทนโยบายการคลงปรบตวดขนเพยง 3 อนดบ

ประสทธภาพภาคเอกชนหรอภาคการผลตจรง ซงมนยสาคญตอการศกษาครงน พบวา ในภาพรวมมการปรบอนดบดขน จากอนดบท 25 ในป 2552 เปนอนดบท 18 ในป 2556 ซงเมอพจารณาปจจยยอย 5 กลม พบวา ม 4 กลม คอผลตภาพและประสทธภาพการผลต ตลาดแรงงาน การเงน ทศนคตและคานยม ปรบอนดบดขน มเพยงการบรหารจดการทปรบอนดบลดลง

สาเหตของการปรบอนดบดขนของผลตภาพและประสทธภาพการผลต เปนผลมาจากประสทธภาพของบรษทขนาดใหญ ขนาดกลางและขนาดเลกไดมาตรฐานสากลมากขน ขณะทผลตภาพการผลตของบรษททเปนบรษทลกของตางประเทศสงขนเชนกน เนองจากไดรบการสนบสนนในเชงนโยบายจากบรษทแมในตางประเทศ แตประสทธภาพของบรษทขนาดกลางและขนาดเลกยงปรบตวลดลง

ความสามารถในการแขงขนดานตลาดแรงงานของไทยอยในอนดบตนๆ แตยงมความผนผวน สาเหตหลกคอ ประเทศไทยมคาตอบแทนแรงงาน ในรปของเงนเดอน ซงรวมถง โบนสและแรงจงใจในอตราททเหมาะสม นอกจากนความสมพนธระหวางลกจางกบนายจางด พนกงานมความใสใจในการทางาน มจานวนชวโมงของการทางานตอปสง และบรษทใหความสาคญกบการฝกอบรมลกจางสง การจางงานสง แรงงานมทกษะมากขน

ความสามารถในการแขงขนระบบการเงนของไทยมแนวโนมดขนมาโดยตลอด ทเหนไดชดคอประสทธภาพของการเงนการธนาคารปรบตวดขน โดยเฉพาะในเรองบรการทางดานการเงนการธนาคารสามารถกจกรรมทางธรกจไดอยางมประสทธภาพ รวมทงมกฎระเบยบดานการเงนการธนาคารทมประสทธภาพเพยงพอ และมการกาหนดปจจยเสยงของปจจยทางการเงนทชดเจนและควบคมได นอกจากนตลาดหนกมประสทธภาพสงขน โดยเฉพาะ Market Cap หมายถง มลคาตามราคาตลาดโดยรวมของหลกทรพยจดทะเบยน รวมทงดชนราคาหนดขน ซงแสดงใหเหนวาระดบและความเคลอนไหวของราคาหนสามญ 50 หลกทรพย ทมมลคาตามราคาตลาดสง และการซอขายมสภาพคลองอยางสมาเสมอ ตลอดจนการจดการทางการเงนมประสทธภาพสงขน มระบบสนเชอและกองทนรวมลงทน สาหรบการประกอบธรกจ

การบรหารจดการขดความสามารถในการแขงขนดวยการดาเนนมาตรการหลกในการบรหารจดการองคกรของภาคเอกชนเพอสรางความนาเชอถอใหกบองคกร พบวาภาคเอกชนไดดาเนนการภายในองคกรหลายเรอง ไดแก องคกรสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณทมการเปลยนแปลงไดด สรางจรยธรรมภายในองคกร ความนาเชอถอของผจดการ กรรมการบอรดขององคกรมความสามารถในการใหคาปรกษาดานการบรหารจดการองคกรไดอยางมประสทธภาพ บรษทใหความสาคญกบความพอใจของลกคา และผจดการมความเปนผประกอบการสงขน มความรบผดชอบตอสงคม รวมทงใหความสาคญกบสขภาพ ความปลอดภยและปญหาสงแวดลอมทเกยวของสงขนมาโดยลาดบ

-66-

 

ทศนคตและคานยมปรบตวดขนโดยเฉพาะในเรองของวฒนธรรมการเปดรบแนวคดใหมๆ จากตางประเทศ และทศนคตเกยวกบโลกาภวตนมอทธพลตอองคกรและสงคม รวมทงเขาใจวาสงคมและเศรษฐกจมความจาเปนตองปฏรปใหสอดคลองกบสถานการณ ดงนนองคกรจงมความยดหยนและสามารถปรบตวไดสงเมอตองเผชญกบความทาทายใหมๆ ทเกดขน

2.1.2 เปรยบเทยบกบกลมประเทศอาเซยน เมอเปรยบเทยบกบตางประเทศ พบวา ไทยมอนดบความสามารถในการแขงขนท

ดอยกวาประเทศในกลมทขบเคลอนเศรษฐกจดวยนวตกรรม เชน ญปน สหรฐอเมรกา ฮองกง และสงคโปร เปนตน แตเมอเปรยบเทยบกบกลมประเทศอาเซยน พบวา ไทยมอนดบความสามารถในการแขงขนดกวาทกประเทศ ยกเวนมาเลเซย กรณ WEF พบวาอนดบของไทยดกวาฟลปปนส กมพชา เวยดนามในทกดาน และไทยมความไดเปรยบมาเลเซยเฉพาะดานขนาดตลาดและตลาดแรงงาน และมความไดเปรยบอนโดนเซยเกอบทกดาน ยกเวนดานขนาดตลาดและนวตกรรม (ตารางท 3)

ตารางท 6 : เปรยบเทยบดชนความสามารถในการแขงขนของไทยกบประเทศในอาเซยน ป 2556 โดย WEF ดชนความสามารถในการแขงขนรวม ไทย สงคโปร มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส

GCI 38 2 25 50 65 1. พนฐาน 45 1 27 58 80 2. เสรมประสทธภาพการดาเนนงาน 47 1 23 58 61 3. ดานนวตกรรมและความเชยวชาญทางธรกจ 55 11 23 40 64

ทมา : The Global Competitiveness Report WEF 2556

สวน IMD พบวาประเทศไทยดกวาประเทศอนโดนเซยและฟลปปนสเทานน และเมอพจารณาในรายละเอยด พบวา สมรรถนะทางเศรษฐกจแยกวามาเลเซย แตดกวาสงคโปร อนโดนเซย และฟลปปนส นอกนนแยกวาสงคโปรและมาเลเซย แตดกวาอนโดนเซย และฟลปปนส

ตารางท 7 : เปรยบเทยบดชนความสามารถในการแขงขนของไทยกบประเทศในอาเซยน ป 2556 โดย IMD

ทมา : IMD Yearbook 2556

เ นองจากการศกษานใหความสาคญกบการวเคราะหภาคการผลตจรงหรอประสทธภาพภาคเอกชน ดงนนจงวเคราะหเปรยบเทยบในรายละเอยดระหวางประเทศไทยกบประเทศในกลมอาเซยน ซงผลจากการวเคราะหพบวา ประเทศไทยมผลตภาพและประสทธภาพการผลตแยกวาทกประเทศในกลมน สาเหตทเปนเชนนกเพราะวาการลงทนดานวจยและพฒนามนอย เปนผลใหขดความสามารถในการแขงขนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของไทยในภาพรวมตา และตากวาประเทศมาเลเซย สงคโปร และ

ดชนความสามารถในการแขงขนรวม ไทย สงคโปร มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนสอนดบความสามารถในการแขงขนรวม 27 5 15 39 38 1. สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) 9 13 7 33 31 2. ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) 22 3 15 26 31 3. ประสทธภาพของภาคเอกชน (Business Efficiency) 18 8 4 31 19 4. โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) 48 12 25 56 57

-67-

 

อนโดนเซย ในขณะทตลาดแรงงานของไทยเปนอนดบท 2 รองจาก ฟลปปนส และดกวาประเทศทเหลอ โดยเฉพาะในเรองของตนทนแรงงาน และการใหความสาคญกบการฝกอบรมแรงงาน สวนในเรองของระบบการเงนและการบรหารจดการของไทยเปนแคสงคโปร แมวาภาพรวมสงคโปรดกวาทกประเทศ แตเรองของความเปนผประกอบการและความรบผดชอบตอสงคมยงรองเปนประเทศไทยไทยและมาเลเซย นอกจากน การปรบตวของบรษทหรอภาคเอกชนตอการเปลยนแปลงมาเลเซยสามารถทาไดดกวาทกประเทศในกลมน

ดงนนการยกระดบขดความสามารถในการแขงขนดานประสทธภาพภาคเอกชนนอกจากภาคเอกชนตองใหความสาคญกบการลงทนวจยและพฒนา รวมทงมการตอยอดไปใชประโยชนในเชงพาณชยแลว ภาครฐตองจดเตรยมโครงสรางพนฐาน โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานททาใหเกดการเชอมโยงในภมภาคอาเซยนเพอสนบสนนการดาเนนธรกจของภาคธรกจเอกชน

รปท 3 : เปรยบเทยบประสทธภาพภาคเอกชนระหวางไทยกบประเทศในอาเซยน ป 2556 โดย IMD

ทมา : IMD Yearbook 2556

3 โอกาสและประเดนทาทายของไทยในประชาคมอาเซยน การมงพฒนาเศรษฐกจบนฐานผประกอบการภายใตโอกาสและประเดนทาทายของไทยในประชาคม

อาเซยนนน ตองอาศยความเชอมโยงทงในดานการพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขง เพอลดการพงพาปจจยภายนอก และการพฒนาผประกอบการเพอใหสามารถปรบตวรองรบความรวมมอระหวางประเทศ ทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทงดานการคา การลงทน การเงน สงแวดลอม และสงคม หากพจารณาในโครงสรางของผประกอบการไทยซงประกอบดวย วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ทมมากกวารอยละ 95 ของจานวนธรกจทงหมดในประเทศซงครอบคลมอตสาหกรรมการผลต กจการคาสงและคาปลก และกจการบรการ อาจกลาวไดวาทศทางการพฒนาผประกอบการตองพจารณาทงการสรางความเขมแขงใหกบผประกอบการเดมและการสรางผประกอบการใหมในทกระดบ ตงแต SMEs ผประกอบการ OTOP และผประกอบการขนาดใหญ ใหใชภมปญญา นวตกรรม และความคดสรางสรรค การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย เพอยกระดบสการผลตและการใหบรการบนฐานความร และเปนมตรตอสงแวดลอม มการพฒนา

-68-

 

ศกยภาพเพอเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ บนพนฐานการแลกเปลยนความรควบคไปกบการพงพาซงกนและกน อยางไรกตาม ปจจยทควรคานงถงคอการพฒนาผประกอบการมใชเพยงแตการสงเสรมใหเกดการกอตงกจการของผประกอบการ (Entrepreneur) ในจานวนทเพมสงขนเทานน แตควรมงเนนและสรางปจจยสนบสนนไปสความเปนผประกอบการ (Entrepreneurship) ใหเกดขนไดอยางแทจรง

การพฒนาผประกอบการของไทยทผานมา ในเบองตนสรปไดวา กจการทไมประสบความสาเรจอาจมปญหาทเกดจากปจจยภายในของผประกอบการ เชน เจาของกจการขาดแนวความคดหรอจตวญญาณของความเปนผประกอบการ เชน ขาดความเปนผนา ไมมระเบยบวนยในตวเอง ขาดความคดสรางสรรคในการพฒนาธรกจ ขาดทกษะการบรหารจดการ ทงดานการเงน การบญช การตลาด ขาดบคลากรหรอผเชยวชาญทางธรกจ และขาดการเลงเหนความสาคญของการวจยพฒนา การพฒนานวตกรรม และการนาเทคโนโลยใหมๆ มาใช นาไปสปญหาการผลตทไมมประสทธภาพ ทาใหตนทนการผลตสง และคณภาพสนคาไมตรงตามมาตรฐาน จงไมสามารถสรางความเชอมนใหกบลกคา และแขงขนในตลาดไมได ปจจยภายในตางๆ เหลานถอเปนปญหาหลกททาทายผประกอบกจการทกขนาด ทตองพฒนาศกยภาพเพอกาวสความสาเรจทงตลาดในประเทศและตลาดโลก

สาหรบปจจยภายนอกทสงผลตอการพฒนาผประกอบการคอ ปญหาดานความเชอมโยงและการประสานงานระหวางหนวยงานทรบผดชอบในการสงเสรมพฒนาผประกอบการทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคการเงน ปจจยดงกลาวนเกยวของทงในดานการเขาถงการสงเสรมของรฐ ขอจากดในการรบรขาวสารขอมล และการเขาถงแหลงเงนทนของผประกอบการ ดงนน กลไกการสงเสรมผประกอบการทผานมาอาจประสบปญหาเนองจากขาดการสงเสรมอยางเปนระบบครบวงจร นอกจากน การทผประกอบการสวนใหญเปน SMEs รปแบบของการจดตงกจการ อาจไมมการจดทะเบยนโรงงาน ทะเบยนพาณชยหรอทะเบยนการคา ดงนนกจการหรอโรงงานเหลานอาจประสบปญหาในการเขามาใชบรการของรฐ หรอในกรณทกจการหรอโรงงานทมการจดทะเบยนถกตอง อาจไมเขามารบบรการจากหนวยงานของรฐ เนองจากเกรงปญหาดานภาษ การรกษาสภาพสงแวดลอม หรอการรกษาความปลอดภยทกาหนดตามกฎหมาย เปนตน

การกาวสประชาคมอาเซยนของไทยบนฐานการพฒนาผประกอบการ โดยมงเนนการสรางความเขมแขงใหเศรษฐกจภายในประเทศและลดการพงพาปจจยภายนอกนน อยภายใตกระแสการเปลยนแปลงจากภายนอกโดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการเงนของโลก และความรวมมอระหวางประเทศ ซงผลกดนใหเกดการปรบเปลยนการพฒนาภาคเกษตร อตสาหกรรม และภาคบรการของไทย ทงน การสรางกลไกเพอขบเคลอนการพฒนาทมประสทธภาพนน จาเปนอยางยงทจะตองเขาใจภาวการณปจจบนทงภาคการผลตและบรการอยางชดเจน เพอใหเกดความเชอมโยงไปถงสภาพปญหาทเกดขนทงระบบ และรบมอกบความทาทายทเกดขนในภาพรวมของประเทศไดอยางมประสทธภาพ

3.1 ขอตกลงดานการคาและการลงทนสนคาและบรการในอาเซยน การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนสตลาดและฐานการผลตรวมกนในป 2558 โดยการเปด

เสรการคาสนคา บรการ การลงทน การเคลอนยายเงนทน และแรงงานมฝมอ ทาใหการคาขายสนคาและบรการในอาเซยนเปลยนแปลงไป ซงมรายละเอยดของขอตกลงดานการคาและการลงทนสนคาและบรการในอาเซยน สรปได ดงน

-69-

 

3.1.1 การเคลอนยายสนคาโดยเสร ครอบคลมสนคาเกษตรและอตสาหกรรม เปนการตกลงกนเพอลดอปสรรคทางการคาดานภาษศลกากร โดยการลดและเลกไปในทสด ซงไดกาหนดใหทกประเทศในอาเซยนลดภาษเหลอรอยละ 0 ในป 2553 ยกเวนประเทศในกลมอาเซยนใหม ไดแก กมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนาม ทกาหนดไวภายในป 2558 ทงน อาเซยนยงจากดการคาของสนคาเกษตรออนไหว โดยยกเวนไมตองลดภาษนาเขาใหเหลอรอยละ 0 แตตองไมเกนรอยละ 5 ซงแตละประเทศไดกาหนดสนคาออนไหวแตกตางกน และพยายามลดอปสรรคทางการคาระหวางกน ในสวนของประเทศไทย ไดมการยกเลกโควตาสนคาเกษตร 22 รายการ ภายใตขอตกลง AFTA มาตงแตป 2546 จนครบทกชนด ในป 2553 โดยมภาษนาเขารอยละ 0 แลว ยกเวนสนคาเกษตรออนไหว 4 รายการ ไดแก กาแฟ มนฝรง ไมตดดอก และเนอมะพราวแหง ทกาหนดใหลดภาษเหลอรอยละ 5

3.1.2 การเคลอนยายบรการเสร โดยมการเจรจา/เลกขอจากดจะลดหรอยกเลกกฎระเบยบทเปนอปสรรคในการเขาสตลาด และขอจากดในการใหการประตบตเยยงคนชาต (National Treatment) และเพมสดสวนการถอหนใหกบบคคล/นตบคคลทมสญชาตอาเซยน 4 สาขาเรงรดในป 2553 ไดแก การขนสงทางอากาศ เทคโนโลยสารสนเทศ สขภาพ และการทองเทยว ป 2556 สาขาโลจสตกส และสาขาอนๆ ในป 2558 อาท บรการดานวชาชพ กอสราง จดจาหนาย สงแวดลอม การศกษา เปนตน

3.1.3 การเปดเสรการลงทน ภายใตความตกลงดานการลงทนอาเซยน (ACIA) โดยไทยผกพนการเปดเสรการลงทนภายในป 2553 ใน 5 สาขา ไดแก เกษตร (ปรบปรงพนธพช) ประมง (การเพาะเลยงสตวนา) ปาไม (การทาไมจากปาปลก) เหมองแร และอตสาหกรรมการผลต ซงอาเซยนใชวธเปดเสรแบบคอยเปนคอยไป โดยแบงการเปดเสรออกเปน 3 ชวง คอ ป 2553 ป 2555 และ ป 2557 ซงตงแตป 2553 ไทยเปดใหนกลงทนอาเซยนถอหนไดไมเกนรอยละ 51 ในสาขาเพาะเลยงทนาในกระชงนาลก การเพาะเลยงกงมงกรสายพนธไทย และการเพาะขยายและปรบปรงพนธ เฉพาะเมลดพนธหอมหวใหญ

3.1.4 การเคลอนยายแรงงานฝมออยางเสร ไดมการจดทาขอตกลงยอมรบรวมคณสมบตของบรการวชาชพตางๆ (Mutual Recognition Arrangements : MRAs) เพออานวยความสะดวกแก ผใหบรการวชาชพของอาเซยนในการเขามาทางานและพานกอาศย โดยปจจบนมการลงนามใน 8 สาขา ไดแก แพทย ทนตแพทย นกบญช วศวกร พยาบาล สถาปนก นกสารวจ และลาสด คอ สาขาทองเทยว

3.1.5 การเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศสมาชกอาเซยนอยางเสรมากขน โดยไดดาเนนงานตามแผนงานการรวมกลมทางการเงนและการคลงของอาเซยน ซงมสาระสาคญ 3 ดาน ไดแก การเปดเสรบรการทางการเงน การเปดเสรบญชทน การพฒนาตลาดทน

3.2 ภาคเกษตร: ฐานความมนคงอาหารและพลงงาน 3.2.1 ภาพรวมภาคเกษตรไทยในอาเซยน

(1) อาเซยนเปนผสงออกสนคาเกษตรรายใหญในตลาดโลก โดยประเทศทผลตและสงออกสนคาเกษตรทมสดสวนในการสงออกในตลาดโลกสง ไดแก ไทย อนโดนเซย มาเลเซย และเวยดนาม และสนคาเกษตรสงออกทสาคญ เชน มนสาปะหลง ยางธรรมชาต กง ขาว นาตาลทราย นามนปาลม กาแฟ เปนตน โดยเฉพาะผลตภณฑจากมนสาปะหลง ยางธรรมชาต และนามนปาลม มสวนแบงในตลาดโลกสงกวารอยละ 90 อยางไรกตาม อาเซยนมการคาขายสนคาเกษตรกนเองภายในภมภาคจากด โดยอาเซยนมสวนแบงสนคาสงออกเกษตรทวโลกรวมกน เกอบรอยละ 10 ในขณะท สงออกในตลาดอาเซยนรวมกนไมถงรอยละ 2 (สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI), 2556) สาเหตสาคญเนองจากอาเซยน

-70-

 

มภมอากาศคลายคลงกน ทาใหชนดของสนคาเกษตรทผลตหลกคลายกน หลายประเทศดาเนนนโยบายดานความมนคงอาหาร ใหมการผลตเพอการบรโภคภายในประเทศและมมาตรการกดกนการนาเขา ทงน การคาสนคาเกษตรในอาเซยนมแนวโนมเพมขนในชวง 10 ปทผานมา

(2) สนคาเกษตรทมการคาขาย ทงนาเขาและสงออก สวนใหญเปนสนคาชนดเดยวกน ไดแก นามนปาลม ยางพารา ขาว นาตาล โดยประเทศผสงออกสาคญ ไดแก อนโดนเซย ไทย และมาเลเซย มสดสวนการสงออกสนคาเกษตรในอาเซยนประมาณรอยละ 30 – 35 ของมลคาการสงออกทงหมดในอาเซยน ในขณะท ประเทศผนาเขาสนคาเกษตรสาคญ ไดแก มาเลเซย และสงคโปร มสดสวนการนาเขาเฉลยรอยละ 30 ของมลคาการนาเขาทงหมดในอาเซยน (รปท 4)

รปท 4 : สดสวนการสงออกและนาเขาสนคาเกษตรในตลาดอาเซยน ป 2544 - 2554

ทมา : สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2556)

(3) สาหรบประเทศไทย มการคาสนคาเกษตรกบอาเซยนเพมขน โดยสดสวนการคาสนคาเกษตรในอาเซยนของไทยเพมขนจากรอยละ 16 ในป 2546 เปนรอยละ 21 ในป 2555 ซงเปนการคาเกนดลมาโดยตลอด มอตราการเพมขนเฉลยรอยละ 12 ในชวงป 2551 – 2555 โดยในป 2555 ไทยเกนดลการคา 191,722 ลานบาท จากมลคาการสงออก 268,668 ลานบาท และนาเขา 76,947 ลานบาท สวนสนคาสาคญทไทยสงออกในอาเซยน ในป 2555 ไดแก ยางธรรมชาต นาตาลทราย ขาว มนสาปะหลง ขณะทสนคาทไทยนาเขา ไดแก รงนก ผลตภณฑจากใบยาสบ ปลาทะเลและสตวนา เมลดกาแฟ อาหารปรงแตงทใชเลยงทารกทผลตจากนมและผลตภณฑ (สศก., 2556)

(4) จากการศกษาวเคราะหความสามารถในการแขงขนสนคาเกษตรทสาคญของไทยกบคแขงในอาเซยน ดวยวธ TCM (Thailand Competitiveness Matrix) โดยสานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2556) พบวา สนคาเกษตรของไทยทมโอกาส ไดแก ปศสตว (ไก สกร นมและผลตภณฑ) โคเนอและผลตภณฑ นาตาลทราย ผลตภณฑมนสาปะหลง ผลไม (มงคด ลาไย มะมวง) อาหารแปรรป สวนสนคาเกษตรทมศกยภาพใกลเคยงกบคแขง ไดแก ขาว ขาวโพดเลยงสตว กง ไหม และสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการเปดเสรการคา ไดแก เมลดกาแฟ นามนปาลม และมะพราว (รปท 5)

-71-

 

รปท 5 : การวเคราะหศกยภาพการแขงขนของสนคาเกษตรไทย

ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร 2556

3.2.2 โอกาสของภาคเกษตรไทย (1) การรวมตวเปนตลาดใหญตลาดเดยวของอาเซยนเปนการขยายโอกาสทาง

การคาการลงทนดานการเกษตรจากประชากร 62 ลานคนภายในประเทศไทย เปน 600 ลานคนในภมภาคอาเซยน ประกอบกบมการสรางความรวมมอการเปดเขตการคาเสรกบประเทศคคาสาคญ อาท จน ญปน เกาหล อนเดย ออสเตรเลย และนวซแลนด รวมทง ชวยเพมอานาจการตอรองในเวทการคาโลกมากขน ซงถอเปนนโยบายหลกของประชาคมอาเซยนในการเพมบทบาทอาเซยน โดยเฉพาะสนคาทผลตเหมอนกนและรวมกนทมสวนแบงการตลาดโลกไดมากกวารอยละ 50 เพอขยายตลาดใหกวางขน

(2) การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนจากการใชทรพยากรการผลตรวมกน/เปนพนธมตรทางธรกจรวมกบประเทศอนในอาเซยน เพอใหเกดความไดเปรยบเชงแขงขน เนองจากสามารถนาเขาวตถดบราคาถกจากประเทศในอาเซยน เชน ถวเหลอง เปนตน โดยไมเสยภาษ ทาใหตนทนการผลตตาลง นอกจากนน ผประกอบการไทยทมศกยภาพสามารถยายฐานการผลตไปลงทนผลตสนคาและบรการในกลมอาเซยนทมตนทนวตถดบและแรงงานทถกกวา เชน การลงทนเพอปลกปาลมนามนในประเทศกมพชาและการปลกออยใน สปป.ลาว เพอนามาเพมมลคาและแปรรปสาหรบผลตเปนพลงงานทดแทนในฝงประเทศไทย โรงสขาว โรงงานมนสาปะหลง และสงออกสนคาแปรรปหรอนาผลผลตกลบมาแปรรปขนกลางและขนสงในประเทศไทยเพอใชในประเทศหรอสงออกไปยงนอกอาเซยน

(3) ในขณะเดยวกน มนกลงทนจากตางประเทศเขามาลงทนผลตปจจยการผลตดานการเกษตรในไทย เชน เครองมอเครองจกรทางการเกษตร เทคโนโลยดานการเกษตร เปนตน ซงจะสงผลใหเกดการแขงขนในตลาดปจจยการผลต เกษตรกรจะมทางเลอกในการเลอกซอปจจยการผลตทมมาตรฐานเพมขนและในราคาทถกกวาโดยเปรยบเทยบ ซงทาใหเกษตรกรไทยจะปรบกระบวนการผลตทใชแรงงานเขมขนมาเปนการผลตทใชเทคโนโลยเขมขน และเนนคณภาพสนคามากขน

-72-

 

(4) การเปดเสรการคาสนคาเกษตรยงเปนโอกาสในการขยายตวของการคาชายแดนของไทยกบประเทศเพอนบาน ทงประเทศมาเลเซย เมยนมาร ลาว และกมพชา ซงจากขอมลของกรมการคาตางประเทศ (2556) พบวาการคาชายแดนของไทยมการขยายตวอยางมาก จาก 6 แสนลานบาท ในป 2553 เปน 9.1 แสนลานบาท ในป 2555

(5) การเชอมโยงธรกจทางดานเกษตรระหวางประเทศทมาจากทงความตองการทสงขนและศกยภาพในการเตบโตของรปแบบเกษตรกรรมแบบใหมๆ เชน การทา contract farming การรวมทนทางธรกจ เปนตน

3.2.3 ประเดนทาทายของภาคเกษตรไทย (1) การลดอตราภาษและเปดตลาดสนคาเกษตร จะทาใหสนคาของประเทศ

คแขงทมตนทนตากวาและคณภาพดกวาเขามาแขงขนในตลาดของไทยมากขน ทาใหผประกอบการ ภาคการผลตทงทางดานอตสาหกรรมและเกษตรกรรม รวมทงเกษตรของไทยทมขดความสามารถในการผลตตาจะไมสามารถแขงขนกบประเทศทมขดความสามารถในการผลตสงกวาได รวมทง การเปดเสรใหสามารถเคลอนยายสนคาเกษตรได ทาใหเกดความเสยงในการนาเขาสนคาเกษตรและอาหารทมคณภาพตาจากประเทศเพอนบานไดมากขน ซงจะมผลตอคณภาพมาตรฐานในอตสาหกรรมเกษตรและอาหารของไทย รวมทงการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพของพชผลและสนคาเกษตรไทยบางชนดทมคณคาแต ไมสามารถแขงขนในตลาดได

(2) การแยงสวนแบงในตลาดการสงออกสนคาเกษตรบางชนด เชน นามนปาลมทไทยตองแขงขนกบมาเลเซย (มาเลเซยเปนผผลตนามนปาลมอนดบหนงของโลก) เมลดกาแฟทไทยตองแขงขนกบเวยดนาม (เวยดนามผลตมากเปนอนดบสองของโลกรองจากบราซล) และมะพราวทไทยตองแขงขนกบอนโดนเซยและฟลปปนส (อนโดนเซยเปนผผลตมะพราวอนดบหนงของโลก) ซงเกษตรกรไทยจะตองพยายามลดตนทน และพฒนาผลผลตตอไรใหสงขน ผลตพชพนธทมคณภาพสงเปนทตองการของตลาด ดวยกระบวนการทเปนมตรกบสงแวดลอม ในขณะทผประกอบการอตสาหกรรมเกษตรตองสรางมลคาเพมจากเกษตรพนฐาน และบรหารจดการสนคาดวยตนทนตา ใชประโยชนจากระบบโลจสตกสในการกระจายสนคา

(3) การใชมาตรการทไมใชภาษ (NTB) เปนเครองมอในการปกปองการนาเขามากขน โดยเฉพาะมาตรการดานสขอนามยและสขอนามยพช (SPS) ซงจะมผลตอการสงออกสนคาเกษตรและอาหารของไทยดวย ทผานมามหลายประเทศในอาเซยนใชมาตรการดงกลาว เชน กรณประเทศกมพชา กาหนดใหผนาเขาตองไดรบความเหนชอบจากกรม CAMCONTROL กอนนาเขาสนคาเกษตรในแตละครง และตองมใบรบรองมาตรฐานสนคาปลอดศตรพช รวมทงตองมสลากระบรายละเอยดอาหารเปนภาษากมพชา กรณประเทศอนโดนเซย กาหนดใหการนาเขาขาวหอมมะลตองมวตถประสงคพเศษในการนาเขาเพอการบรโภคพเศษเฉพาะ และผนาเขาตองจดทะเบยนพรอมขอการรบรองจากกระทรวงเกษตรของอนโดนเซย (ระยะเวลาการยนขอใชเวลา 6 เดอน – 1 ป) รวมทงกาหนดเงอนไขการนาเขาขาวหอมมะล สามารถจาหนายไดเฉพาะในภตตาคารและโรงแรมเทานน กรณประเทศมาเลเซย การนาเขาสนคาเกษตรและอาหาร เชน สนคาขาว นาตาลทรายบรสทธ ปศสตวมชวต และเสนหม ตองขออนญาตนาเขาจากหนวยงานทเกยวของ นอกจากนในบางสนคาสามารถหามนาเขาไดในชวงทผลผลตออกสตลาดเพอรกษาเสถยรภาพราคาภายในประเทศ และกรณของประเทศเวยดนาม กาหนดใหตองขออนญาตนาเขาสนคาเกษตรและอาหาร โดยผนาเขาจะตองยนขออนญาตทางไปรษณยเทานน ซงเปนขนตอนทใชเวลามาก และหากมขอสงสยในเอกสารกระบวนการทงหมดจะตองเรมตนนบหนงใหม

-73-

 

(4) การพฒนาเทคโนโลยการผลตและการเกบรกษาสนคาเกษตรทมขอจากดเรองระยะเวลา รวมทงระบบโลจสตกสการเกบสนคา และกระจายสนคาสตลาดอยางรวดเรว ซงเกษตรกรและผประกอบการสามารถใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานเสนทางคมนาคมขนสงทมความเชอมโยงทงภายในประเทศและระหวางประเทศมากขน

3.2.4 กลไกการขบเคลอนภาคเกษตร ปจจบนมกลไกระดบนโยบายเพอขบเคลอนการพฒนาภาคเกษตรทสาคญหลายชด

ดแลทงในภาพรวมภาคเกษตร สนคาเกษตรทสาคญ รวมทง เกษตรกร ซงในสวนของการพฒนาภาคเกษตรภาพรวม มคณะกรรมการทสาคญ ไดแก คณะกรรมการนโยบายและแผนพฒนาการเกษตรและสหกรณ เพอกาหนดนโยบายการเกษตรและแผนพฒนาการเกษตรและสหกรณใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สาหรบคณะกรรมการทดแลนโยบายเกษตรรายสนคา ทมหนาทเสนอนโยบาย/ยทธศาสตร และกากบดแลสนคาเกษตรทสาคญทงระบบมหลายคณะ เชน คณะกรรมการนโยบายขาวแหงชาต คณะกรรมการนโยบายมนสาปะหลง คณะกรรมการออยและนาตาลทราย คณะกรรมการนโยบายขาวโพดเลยงสตว คณะกรรมการนโยบายยางธรรมชาต คณะกรรมการนโยบายปาลมนามนแหงชาต คณะกรรมการโคนมและผลตภณฑนม คณะกรรมการนโยบายประมงแหงชาต เปนตน สวนคณะกรรมการทชวยเหลอเกษตรกร ไดแก คณะกรรมการสงเคราะหเกษตรกร คณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต รวมทง คณะกรรมการบรหารกองทนปรบโครงสรางการผลตภาคเกษตรเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศ เพอชวยเหลอเกษตรกรและผประกอบการทไดรบผลกระทบจากการเปดเสรการคา

3.3 ภาคอตสาหกรรม 3.3.1 ภาพรวมภาคอตสาหกรรมไทยในอาเซยน

ภาคอตสาหกรรมมอตราเตบโตในชวง 20 ปทผานมา เฉลยรอยละ 5 ตอป (สศช. 2556) อยางไรกตาม การเตบโตของภาคอตสาหกรรมไทย ยงมขอจากดในเชงโครงสรางในการยกระดบไปสประเทศทมระบบเศรษฐกจขนกาวหนามากขน ทงนเปนผลจากการพฒนาทผานมาทใหความสาคญกบการสรางมลคาทางเศรษฐกจเปนหลก โดยรฐมนโยบายสงเสรมการลงทนจากตางประเทศในอตสาหกรรมขนาดใหญ และอตสาหกรรมทมงสงออกเปนหลก ประกอบกบการสงออกของไทยพงพาตลาดตางประเทศหลกเพยงบางตลาดเทานน ทาใหโครงสรางภาคอตสาหกรรมของไทยพงพาปจจยจากภายนอกซงมความผนผวนสง สงผลใหมความเปราะบางตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและตลาดโลกสง นอกจากน ปจจยทเคยสรางความไดเปรยบใหกบประเทศไทยในอดต เชน การมวตถดบในการผลตทอดมสมบรณ แรงงานราคาถก และมโครงสรางพนฐานอยในระดบด เรมกลายเปนปจจยทประเทศไทยไมมความไดเปรยบอกตอไป เมอเทยบกบประเทศเพอนบานในอาเซยนทเรมมการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรว เชน เวยดนาม ลาว และกมพชา หรอประเทศในเอเชยอนๆ เชน จน หรออนเดย ในขณะทปจจยทเออตอการสรางความไดเปรยบเชงการแขงขนขนสง เชน ศกยภาพดานเทคโนโลยและนวตกรรมของไทย กยงอยในระดบทไมสามารถแขงขนไดกบหลายประเทศในอาเซยน เชน สงคโปร และมาเลเซย และมการพงพงเทคโนโลยจากตางประเทศสง

นอกจากน บรบทใหมทไทยจะตองเผชญหลงจากการเขาสประชาคมอาเซยน ทาใหตองมการกาหนดตาแหนงเชงยทธศาสตรของสนคาและบรการตางๆ ใหม เพอรกษาหรอยกระดบศกยภาพการแขงขนของอตสาหกรรมในประเทศ โดย สศช. ไดศกษาความสามารถในการแขงขนในดานการสงออกของ

-74-

 

อตสาหกรรมหลกของไทยในภาพรวม โดยพจารณาจากคาความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทปรากฏ (Revealed Comparative Advantage: RCA) และคาความเชอมโยงในการผลตของสนคาตางๆ (คา backward-forward linkages) เพอจะกาหนดตาแหนงเชงยทธศาสตรของสนคาไทยในอาเซยน พบวาเมอเทยบกบทวโลกแลว สนคาไทยทมศกยภาพในการแขงขนสงมาก (คา RCA > 2.67 ซงเปนคาเฉลย RCA ของสนคาไทยทงหมด) ม 4 สนคา ไดแก ขาว ผลตภณฑยาง นาตาล และอาหารทะเลแปรรปและแชแขง และสนคาทมความสามารถในการแขงขนสง (คา RCA > 1) อก 8 สนคา ไดแก ผกและผลไมกระปอง ผลตภณฑกระดาษและสงพมพ อญมณและเครองประดบ เคมภณฑอตสาหกรรมพนฐานและพลาสตก เครองจกรและเครองใชสานกงานและครวเรอน เนอสตวแปรรป เครองสาอางและเครองประทนผว และยานยนตและชนสวน

รปท 6 : ความสามารถในการแขงขนในดานการสงออกของอตสาหกรรมหลกของไทยในภาพรวม Overall Thailand’s Value Chain-Competitiveness Mapping (VCCM)

Size of Bubble = Value Added (2011), Billion Baht

Source: 1. คา RCA ของสนคา คานวณจากขอมล Direction of Trade ป 20112. คา RCA ของบรการ คานวณจากขอมลของ ESCAP ป 2008

3. คา up-mid –down stream คานวณจากตาราง Input-Output ป 2005, สศช.

-1.00

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

Financial Services (559.5)

คาเฉลย RCA = 2.67

Automotive, Parts

and Repairing (290.7)

Vegetable &

Fruit (305.3)

Basic Industrial

Chemicals &

Plastics (186.5) Transport & Communication

(741.7)

Canned Vegetable & Fruit

(37.4)

Metal Products

(180.2)

Crude Oil &

Coal (295.1)

Petroleum

Ref ineries (247.7)

Industrial Machineries

(112.0)

Rice (214.7)

Off ice & HH Machinery and

Appliance (506.6)

Processed & Frozen Seafood

(37.1)

Processed Meat (76.7)

Rubber Products

(129.3)

Leather Products (37.2)

Construction (286.9)

Ceramic, Glass & Non-

metallic products

(305.3)

Saw Mill & Wood Products (64.8)

Dairy Products (23.1)

Electrical Industrial Machineries (74.8)

Jewelry & Related

Articles (80.8)

Sugar Ref inery (56.4)

Palm (29.9)

Paper Products &

Printing (77.4)

Livestock (124.0)Fishery

(127.5)

Toiletry Products & Cosmetics

(26.4)

Plastic Products (117.2)

Upstream Mid-Downstream24.00

Rice Milling (113.3)

Beverages

(198.0)

RCA goods (value of 2011)RCA services (value of 2008)

Highly Competitive

Competitive

Textile & Clothing (237.6)

Comparative Advantage

ทมา : จากการศกษาของ สศช. ป 2555

รปท 7 : สนคาไทยทมศกยภาพการแขงขนสง

ทมา : จากการศกษาของ สศช. ป 2555

Highly Competitive

Competitive

1. ขาว2. ผลตภณฑยาง3. นาตาล4. อาหารทะเลแปรรปและแชแขง

ความสามารถในการสงออก ความสาคญ (VA) (ลานบาท)

5. ผกและผลไมกระปอง6. ผลตภณฑกระดาษและสงพมพ7. อญมณและเครองประดบ8. เคมภณฑอตสาหกรรมพนฐาน

และพลาสตก9. เครองจกรและเครองใชสานกงาน

และครวเรอน10. เนอสตวแปรรป11. เครองสาอางและเครองประทนผว12. ยานยนตและชนสวน

• 214,693 • 298,513• 56,417 • 37,052

• 22.6 • 7.1• 5.8 • 5.4

• 2.3

• 1.1 • 1.0

• 1.8 • 1.4

• 1.2

• 37,345 • 77,351

• 506,556

• 76,688 • 26,393• 290,667

RCA > 1

• 1.4 • 80,785

RCA > คาเฉลยของไทย (2.67)

• 186,517.57

• 1.3

-75-

 

จากผลการศกษาพบวา สนคาทไทยมความสามารถในการแขงขนสงสวนใหญ คอ สนคาทมพนฐานจากภาคเกษตร (Agro-based Industries) ไดแก ขาว ยาง นาตาล อาหารทะเลแปรรปและแชแขงผกและผลไมกระปอง เนอสตวแปรรป แตยงมปญหาในการสรางมลคาเพมในชวงปลายนา และบางอตสาหกรรมมหวงโซการผลตสนและไมเขมแขง และตองพงพาวตถดบธรรมชาตสง (เชน อาหารทะเลแปรรปและแชแขง) ประกอบกบสนคาอตสาหกรรมพนฐาน ไดแก ปยและยาฆาแมลง เคมภณฑอตสาหกรรมพนฐาน และพลาสตก เครองจกรกลอตสาหกรรม และผลตภณฑเหลก ซงเปนปจจยการผลตตนนาทสาคญของการผลตสนคาทมพนฐานจากภาคเกษตร และสนคาอตสาหกรรมสาคญตางๆ ยงออนแอ สะทอนใหเหนวาภาคการผลตของไทยยงมปญหาการเชอมโยงกนในหวงโซอปทาน ระหวางภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ ทาใหไมสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนตลอดหวงโซอปทานไดทงระบบ

ถงเวลาแลวทประเทศไทยตองทบทวนแนวทางการพฒนาภาคอตสาหกรรม จากทเคยมงเนนอตสาหกรรมทมการลงทนสงและอตสาหกรรมสงออก มาใหความสาคญกบการพฒนาอตสาหกรรมทไทยม “ความเกง” โดยเสรมสรางการเชอมโยงกนตลอดหวงโซการผลต ตงแตตนนาทเปนวตถดบ กลางนาทเปนการผลตภาคอตสาหกรรม จนถงปลายนา ทเปนภาคบรการทสนบสนนการกระจายสนคาถงผบรโภค เพอทจะสามารถสรางมลคาเพมทสงขนตลอดหวงโซอปทาน รวมทงตองมงเนนการสงเสรมการพฒนานวตกรรม และความคดสรางสรรค เพอเสรมสรางและตอยอดศกยภาพของทรพยากรทเปนแกนหลกของประเทศ ซงสวนใหญเปนสนทรพยทจบตองไมได (Intangible Assets) เชน วฒนธรรม ภมปญญาทองถน เปนตน

3.3.2 โอกาสของภาคอตสาหกรรมไทย (1) เพมชองทางและโอกาสในการสงออกของไทย การรวมตวของอาเซยนจะทา

ใหขนาดเศรษฐกจของอาเซยนมขนาดใหญเปนลาดบ 3 ของโลก รองจากเขตการคาเสรอเมรกาเหนอและสหภาพยโรป จากการศกษาของศนยวจยเศรษฐกจและธรกจเพอการปฏรป มหาวทยาลยรงสต พบวา หลงจากเขาสประชาคมอาเซยน การเตบโตของตลาดสนคาไทยในอาเซยนจะสงขน โดยไทยจะเกนดลการคาในกลมอาเซยนเพมขนเปน 9,000 ลานดอลลาร สรอ. เมอเทยบกบป 2551 ทเกนดล 1,400.8 ลานดอลลาร สรอ. ซงการเกนดลดงกลาวจะมาจากการสงออกของไทยไปยงอาเซยนในป 2558 ทคาดวาจะมมลคาไมตากวา 50,000 ลานดอลลาร สรอ. โดยสนคาไทยทมโอกาสสงออกมากขนและเกนดลมากทสด คอ กลมยานยนตและชนสวน และกลมสนคาเกษตรแปรรป ผลการศกษานสอดคลองกบการศกษาของสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม1 ซงไดศกษาความไดเปรยบของสนคาไทยในอาเซยน โดยพจารณาจากดลการคา พบวา ในภาพรวมประเทศไทยไดเปรยบจากการรวมกลมเปน AEC โดยเหนไดจากการเกนดลการคากบประเทศกลมอาเซยนมาโดยตลอด และเพมขนอยางมากในป 2553 ซงเปนปทประเทศในกลมอาเซยน 6 ลดภาษเปนรอยละ 0 อกทงพบวา สนคาอตสาหกรรมของไทยทจะไดรบผลกระทบจากการขยายตวของตลาดอาเซยน แบงเปน 3 กลม ไดแก (1) กลมทไดประโยชนมาก คอ มดลการคาสงและมแนวโนมสงขนอยางรวดเรว ไดแก ยานยนตและชนสวน ยางและพลาสตก (2) กลมทไดประโยชนปานกลาง ไดแก เกษตรและเกษตรแปรรป เหลกและผลตภณฑจากเหลก และสงทอและเครองนงหม และ (3) กลมทอาจไดรบผลกระทบขาดดลการคาสง ไดแก เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส เคม และอญมณและเครองประดบ

                                                            1 อนวตร จลนทร, “AEC: Myth and Reality, Issue of Impact of AEC on Thai Manufacturing Sector-Revisited”,

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม

-76-

 

(2) เพมขดความสามารถดานการดงดดการลงทนเขามายงประเทศไทย การรวมตวเปน AEC จะชวยดงดดความสนใจของนกลงทนตางชาตใหเขามาลงทนในอาเซยน รวมถงประเทศไทย มากขน นอกเหนอจากการลงทนทหลงไหลเขาไปในจนและอนเดย การเปดเสรการลงทนของอาเซยนทลดและยกเลกเงอนไขและกฎระเบยบดานการลงทนจะเปดโอกาสใหนกลงทนอาเซยนและนกลงทนตางชาตทมธรกจในประเทศอาเซยนสามารถเขามาลงทนทางตรงภายในประเทศอาเซยนไดสะดวกขน ประกอบกบเปาหมายของอาเซยนทมงพฒนาใหเปนฐานการผลตของอตสาหกรรมยานยนต ปโตรเคมและอตสาหกรรมเหลกของโลก จงเปนปจจยทดงดดนกลงทนตางชาต โดยเฉพาะกลมทตงฐานการผลตในอาเซยนมาเปนเวลานานเชนญปน ซงพยายามใชประโยชนจากความตกลง FTA ของอาเซยนกบตลาดใหมอยางจน อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด ในการตงฐานการผลตในประเทศเหลาน ซงเหนไดจากบรษทรถยนตของญปนทมฐานการผลตรถยนตและชนสวนในอาเซยนมแผนจะเขาไปลงทนในอนเดย โดยนาชนสวนจากอาเซยนเขาไปประกอบรถยนตในอนเดย

(3) เพมโอกาสของนกลงทนไทยในการไปลงทนยงประเทศเพอนบาน โดยนกลงทนไทยสามารถใชโอกาสในการยายฐานการผลตเขาไปลงทนในประเทศอาเซยน เพอรกษาหรอสรางความไดเปรยบในการแขงขน ทงความไดเปรยบดานการเขาถงวตถดบและราคาวตถดบ โดยเฉพาะแหลงวตถดบการเกษตรในกลมประเทศ CLMV และแหลงวตถดบสนคาประมงและแปรรปในอนโดนเซย เปนตน และความไดเปรยบดานคาแรงงานและตนทนการขนสงสนคา โดยเฉพาะอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เชน อตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ตลอดจนความไดเปรยบดานสทธพเศษในการเขาถงตลาดทเตบโตสงในประเทศเศรษฐกจเกดใหมในเอเซย เชน จน อนเดย และเวยดนาม เปนตน

3.3.3 ประเดนทาทายของภาคอตสาหกรรมไทย แมวาการเขาส AEC อาจสงผลใหภาคอตสาหกรรมของไทยมการขยายตวอยาง

รวดเรว แตเนองจากโครงสรางสนคาสงออกของประเทศสมาชกอาเซยนมความคลายคลงกน จงอาจสงผลใหการแขงขนของประเทศตางๆ ในอาเซยนเขมขนมากขน ประกอบกบภาคอตสาหกรรมไทยมการเตบโตอยางขาดภมคมกน และมการพงพาตลาดและเทคโนโลยตางประเทศสง จงอาจมปจจยเสยงในหลายดาน ดงน

(1) การเปดเสรสนคาในอาเซยน ทาใหผประกอบการไทยตองเผชญสภาวะการแขงขนทรนแรงมากขน กลาวคอ สนคาของประเทศอาเซยนสามารถเขาสตลาดไทยไดโดยไมมภาษ จงมโอกาสทสนคาทมราคาถกซงมมาตรฐานตาหรอไมมมาตรฐานจะเขามาในประเทศไทยไดมากขน ในขณะทปจจบนตลาดภายในประเทศของไทยยงไมมกลไกทมประสทธภาพในการปองกนการเขามาของสนคาคณภาพ/มาตรฐานตาเหลาน ผประกอบการไทยจงอาจถกกดดนใหตองปรบลดคณภาพ/มาตรฐานสนคาเพอใหสามารถแขงขนไดในตลาดสนคาระดบลางเหลาน ซงอาจบนทอนความสามารถในการแขงขนในระยะยาวของไทยได

(2) ประเทศไทยยงมขอจากดในการพฒนาทรพยากรมนษยทมทกษะและคณภาพขนกาวหนาไดอยางเปนระบบ จงไมสามารถสนบสนนการยกระดบผลตภาพแรงงานและผลตภาพการผลตใหสงขนไดมากนก อกทงแรงงานไทยสวนใหญยงมความสามารถดานภาษาตางประเทศในระดบตาเมอเทยบกบหลายๆ ประเทศในอาเซยน

-77-

 

(3) การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ตลอดจนการวจยและพฒนายงอยในระดบตา โดยผประกอบการไทยยงขาดการนาองคความรทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมมาใชในการออกแบบ วจย และพฒนากระบวนการผลต ผลตภณฑและบรการเพอรองรบความตองการของตลาดในรปแบบใหมๆ ขาดการใชเทคโนโลยใหมๆ เพอสนบสนนกระบวนการผลตตลอดหวงโซอปทานหรอตงแตตนนาจนถงปลายนา และขาดการปรบปรงเทคโนโลยในการควบคมคณภาพ ซงสวนหนงเปนผลจากการขาดความรความเขาใจในเรองเทคโนโลยวาอนทจรงแลวในตลาดมเทคโนโลยทสามารถนามาใชใหเกดประโยชนตอการดาเนนธรกจได โดยอาจไมจาเปนตองมราคาแพง เชน เทคโนโลยอนเทอรเนตสาหรบ SMEs ฯลฯ สงผลใหเสยเปรยบคแขงขนทงดานผลตภาพ ประสทธภาพ คณภาพ และมาตรฐาน

(4) กฎระเบยบทางการคาและการลงทนของไทย ยงลาสมยและเปนอปสรรคตอการดาเนนธรกจ จงอาจเปนปจจยทบนทอนความนาสนใจของประเทศไทยในสายตานกลงทนตางชาตได และทาใหประเทศไทยสญเสยโอกาสจากการเปดเสรดานการลงทนในอาเซยน

(5) การเคลอนยายแรงงานเสร อาจทาใหเกดการเคลอนยายแรงงานฝมอของไทยไปยงประเทศทใหคาตอบแทนสงกวา เชน สงคโปร มาเลเซย และบรไน ซงอาจทาใหบางอตสาหกรรมขาดแคลนแรงงานวชาชพทสาคญ เชน ดานวศวกรรม และดานสารวจ เปนตน

(6) ขาดกลไกในการขบเคลอนการเตรยมความพรอมของภาคอตสาหกรรมไทยในการเขาสประชาคมอาเซยนในภาพรวม หนวยงานทเกยวของตางกมการดาเนนโครงการตางๆ ทเรองน แตสวนใหญเปนการดาเนนการในรปคณะกรรมการรายอตสาหกรรมตางๆ และหลายโครงการยงมความซาซอน หรอลกลนกน จงทาใหไมสามารถขบเคลอนการพฒนาทงระบบไดอยางมเอกภาพ

3.3.4 กลไกการขบเคลอนภาคอตสาหกรรม เมอพจารณากลไกขบเคลอนภาคอตสาหกรรมในปจจบน พบวามกลไกใน 3 ระดบ

คอ (1) กลไกระดบนโยบาย ไดแก คณะกรรมการพฒนาอตสาหกรรมแหงชาต ซงเปนกลไกระดบนโยบายในภาพรวมของอตสาหกรรม (2) กลไกระดบสาขา ไดแก คณะกรรมการทดแลนโยบายอตสาหกรรมรายสนคา ทมหนาทเสนอนโยบาย/ยทธศาสตร และกากบดแลอตสาหกรรมโดยเฉพาะ เชน คณะกรรมการออยและนาตาลทราย เปนตน (3) กลไกท ดแลภาพรวมแตม วตถประสงคเฉพาะหรอมกลมเปาหมายเฉพาะ เชน คณะกรรมการมาตรฐานแหงชาต คณะกรรมการเพมผลผลตแหงชาต คณะกรรมการสงเสรมการลงทน คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม คณะกรรมการนโยบายพลงงาน เปนตน

3.4 ภาคบรการ 3.4.1 ภาพรวมภาคบรการไทยในอาเซยน

จากขอมลของธนาคารพฒนาแหงเอเชย แสดงใหเหนวามลคาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศของสมาชกอาเซยนสวนใหญมมลคาตากวาครงหนงของ GDP ยกเวน สงคโปรและฟลปปนส

-78-

 

รปท 8 : สดสวนของภาคบรการตอ GDP รายประเทศ

ทมา : Asian Development Outlook 2012 Update

โดยภาคบรการของสงคโปรจะใหสทธการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ในสดสวนรอยละ 100 โดยเฉพาะในธรกจสาขาการเงนและการประกนภย ขณะทฟลปปนสมความโดดเดนเรองทกษะภาษาองกฤษ จงทาใหเกดการจางงานในธรกจรบจางบรหารระบบธรกจ หรอ Business Process Outsourcing (BPO) เชน Call Center คอนขางสง สวนประเทศมาเลเซยและไทยอยในสดสวนทใกลเคยงกน เนองจากตองพงพาภาคอตสาหกรรมในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ

3.4.2 โอกาสของภาคบรการไทย (1) ขยายตลาดของภาคบรการไทย โดยเฉพาะบรการทไทยมศกยภาพในอาเซยน

เชน ธรกจทองเทยว ซงการเดนทางเขาออกสาหรบนกทองเทยวอาเซยนจะมความสะดวกขน ทาใหมปรมาณนกทองเทยวเพมขน นอกจากนความมชอเสยงเฉพาะดานของไทย เชน จดเดนทางดานศลยกรรมพลาสตก และทนตกรรม รวมกบชอเสยงของแหลงทองเทยว จะเปนโอกาสในการขยายตลาดทองเทยวเชงสขภาพของไทยในอาเซยนเพมเตมจากกลมตลาดคนไขตางประเทศ เชน ญปน ตะวนออกกลาง ซงไทยเปนผนาอยแลวในปจจบนอกทง AEC ยงชวยเอออานวยใหมการเคลอนยายแรงงานพยาบาลไดงายขน ซงคาดวาจะเปนอกหนทางในการชวยลดปญหาการขาดแคลนบคลากรทางการแพทยของไทยได ธรกจคาปลก ซงเปนผลจากการปรบเปลยนพฤตกรรมการใชจายในการบรโภคและความตองการสนคาและบรการทหลากหลายรวมทงสงอานวยความสะดวกในชวตประจาวนเพมขนโดยเฉพาะสนคาประเภท Non-Grocery ซงความตองการทเปลยนแปลงไปยอมสงผลตอรปแบบการลงทนธรกจคาปลก

(2) ขยายการลงทนในธรกจบรการในตางประเทศไดมากขน รวมทงการเชอมโยงธรกจบรการระหวางประเทศ เชน ธรกจโรงแรม รานอาหาร เชอมโยงเสนทางการทองเทยวอารยธรรมกบกมพชา เปนตน

(3) ใชประโยชนจากการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและการสนบสนนการลงทนจากภาครฐเพอลงทนในจงหวดทมศกยภาพ เชน จดตงศนยกระจายสนคา คลงสนคาตามเสนทางเศรษฐกจทเชอมโยงประเทศเพอนบานเพอรองรบการขนสงสนคาทมแนวโนมเพมขนจากการเขาส AEC

-79-

 

3.4.3 ประเดนทาทายของภาคบรการไทย (1) กฎหมาย และระเบยบภายในประเทศยงเปนขอจากดจากการใชโอกาสจาก

AEC ซงตองการความชดเจนในเชงนโยบายและเวลาในการแกไข เชน พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 พ.ร.บ.โทรคมนาคม ขอจากดเกยวการจางงานวชาชพทเปนคนตางดาว เปนตน

(2) การรกษาสวนแบงทางการตลาดของภาคบรการไทย การเปดประเทศและนโยบายสงเสรมการทองเทยวของประเทศในภมภาคอาเซยน รวมทงความกาวหนาในการพฒนาโครงสรางพนฐานของอกหลายประเทศในอาเซยน ทาใหสถานะความเปนผนาของประเทศไทยกาลงถกทาทายจากการขยายสวนแบงทางการตลาดของประเทศเหลาน โดยจะเหนไดจากสวนแบงทางการตลาดของประเทศเพอนบานบางประเทศทเพมขน เชน สงคโปร เวยดนาม กมพชา ลาว เมยนมาร เปนตน จงจาเปนตองสรางสรรคสนคาและบรการบนฐานภมปญญาและวฒนธรรมไทย เพอสรางเอกลกษณเฉพาะตน และสรางตลาดเฉพาะ

(3) ประเทศไทยจะตองคานงถงขดความสามารถในการรองรบจานวนนกทองเทยวของพนทไปพรอมกน เพราะปจจบนดชนความพรอมของโครงสรางพนฐานดานการขนสงของไทยอยในระดบปานกลางและเปนรองคแขงขน หากประเทศไทยจะใชโอกาสจากประชาคมอาเซยนเพอขยายฐานตลาดการทองเทยวโดยขาดการเตรยมความพรอมดานโครงสรางพนฐานการขนสง กจะนามาซงปญหาความแออดและคณภาพบรการ ขดความสามารถในการแขงขนของภาคธรกจกจะลดลงตามมา

(4) การหลงไหลเขามาของแรงงานจากประเทศเพอนบาน อาจจะสงผลกระทบตอปญหาสงแวดลอม ความปลอดภยและสขอนามยในประเทศ รวมทงสวนหนงของแรงงานทไดไหลเขาสภาคบรการดานทองเทยวของไทย กอาจจะมผลกระทบตอจดแขงของอตลกษณไทยในดานการตอนรบและความเปนมตรไมตร

ตารางท 8 : สรปผลกระทบและแนวทางการปรบตวของผประกอบการไทย จาแนกรายสาขา สาขาภาคบรการ ผลกระทบจากการเปดเสรภาคบรการ แนวทางการปรบตวของผประกอบการ1. บรการดาน

ธรกจ + โอกาสการไปลงทนในประเทศสมาชกทกฎหมายเปด

กวาง เชน สงคโปร เวยดนาม กมพชา หรอเปนตลาดใหมทไทยมศกยภาพลงทน เชน มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส

± การเปดใหนกลงทนอาเซยนถอหนไดมากขน อาจสงผลตอธรกจทมสดสวนชาวตางชาตทถอหนสง

± การเคลอนยายแรงงานเสรใน 8 สาขาวชาชพ อาจทาใหแรงงานคณภาพยายไปทางานในประเทศทมรายไดสงกวา

ศกษากฎเกณฑหรอระเบยบการคาของแตละประเทศทอาจเปนอปสรรคตอการลงทน พฒนาธรกจใหมศกยภาพพรอมรบการแขงขน

และพฒนาทรพยากรบคคลใหมทกษะทดเทยมกบประเทศสมาชก

2. การสอสารโทรคมนาคม

− ระบบการแขงขนภายในประเทศยงไมเสร ภาคเอกชนไมไดรบการสงเสรมทาใหประสทธภาพการแขงขนมนอยเมอเทยบกบ สงคโปร มาเลเซย บรไน

− ผประกอบการรายยอยไมสามารถแขงขนได เนองจากไมไดรบการสนบสนนใหเกดการแขงขนอยางเสร

ปรบปรงผลตภาพ ระบบการบรหารจดการทมมาตรฐาน สรางความรวมมอกบผประกอบการทงใน

ประเทศและตางประเทศ พฒนาบคลากรใหมทกษะและความชานาญ

3. การกอสรางและวศวกรรมทเกยวเนอง

+ มโอกาสขยายตลาดไปยงประเทศเพอนบาน ทกาลงพฒนาโครงสรางพนฐาน เชน เมยนมาร ลาว กมพชา

− เปนรองดานเทคโนโลย และระบบการใหบรการยงไมครอบคลมตนนาถงปลายนา

สรางเครอขายหรอพนธมตรทางธรกจเพอการเชอมโยงธรกจบรการตนนาถงปลายนา พฒนามาตรฐานแรงงานและบคลากรใน

อตสาหกรรม รวมทงแหลงเงนทน

-80-

 

สาขาภาคบรการ ผลกระทบจากการเปดเสรภาคบรการ แนวทางการปรบตวของผประกอบการ4. การจด

จาหนาย + การขยายตวดานการคาบรเวณชายแดน ในกมพชา

ลาว เมยนมาร ซงตองการสนคาจากไทย + เปดตลาดใหมในอนโดนเซย มาเลเซยและเวยดนามใน

ตลาดระดบกลางและระดบบน

ศกษากฎระเบยบทางการคาใหถถวน เพราะแตละประเทศมขอจากดตางกน วางแผนธรกจใหตรงเปาหมาย เนนการผลต

สนคาสงตลาดบน 5. การศกษา + ใชความไดเปรยบของทาเลทตงอยศนยกลางภมภาค

ราคาคาบรการและคาครองชพไมสง เมอเทยบกบยโรปและอเมรกา ในการดงดดนกเรยนนกศกษาประเทศเพอนบานมาศกษาตอ

+ หลกสตรนานาชาตมคณภาพและบคลากรมความเชยวชาญในสาขาและหลกสตรทสอน รวมทงมความรวมมอกบสถาบนการศกษาทนาเชอถอในตางประเทศ

− ภาพลกษณดานการศกษายงไมไดรบการประชาสมพนธมากนก ทาใหยงไมเปนทรจก

วางแผนการตลาดและสรางเครอขายทดกบภาครฐเพอขยายตลาดไปตางประเทศและเปนชองทางในการประชาสมพนธ สงเสรมบคลากรทมคณภาพและมความ

เชยวชาญจากตางประเทศใหมจานวนมากขน

6. สงแวดลอม ± ความรวมมอของประเทศสมาชกในการจดการปญหาสงแวดลอมและการกาจดสงปฏกลและขยะมลฝอย

+ มาตรการดานสงแวดลอมมความจาเปนตอธรกจอน ๆ ในอนาคต

ศกษาปญหาดานสงแวดลอมในภมภาค เพอหาชองทางในการขยายตลาด พฒนาดานเทคโนโลยและนวตกรรมทเปนมตร

กบสงแวดลอม เพอตอบสนองความตองการของตลาดทมแนวโนมสงขน

7. การเงน + สะดวกในการทาธรกรรมทางการเงนทงดานการคาและการลงทนระหวางประเทศ

+ มการเชอมโยงตลาดทนของอาเซยนและเพมแหลงระดมทนของภาคธรกจ

+ เปนทางเลอกใหมของนกลงทนไทยในการออมและการลงทน รวมทงชวยลดความเสยงทจะเกดวกฤตการเงนของแตละประเทศ

− มาตรฐานระบบการเงนของประเทศสมาชกอาเซยน อาจมความเสยงดานการทาธรกรรมการเงนระหวางประเทศ จากปญหาความไมสอดคลองของกฎหมาย ปญหาการฟอกเงน ความผนผวนของอตราแลกเปลยน

สรางความรวมมอหรอพนธมตรทางการคา เพอลดการแขงขนกนเองและสรางธรกจใหเขมแขงมากขน ผประกอบการตองศกษารปแบบของบรการ

ทางการเงนใหชดเจน โดยเฉพาะศกษาความเสยงทมกอนทจะฝากเงนหรอลงทน

8. บรการทเกยวเนองกบสขภาพและบรการดานสงคม

+ เปนจดสนใจของนกทองเทยวเชงสขภาพ เนองจากบคลากรทางการแพทยและคณภาพการรกษาตามมาตรฐานสากล อตราคาบรการไมสง และมธรกจบรการตอเนองครบวงจร

− ทกษะทางดานภาษาตางประเทศมจากด โรงพยาบาลรฐขาดแคลนแพทยเนองจากแพทยยายออกไปทางาน โรงพยาบาลเอกชน

− บรการทางการแพทยยงมลกษณะทวไปทาใหมมลคาตา เมอเทยบกบสงคโปรทเนนการรกษาโรคเฉพาะทาง

ภาครฐและเอกชนตองผนกกาลงกน โดยภาคเอกชนเปนผนาในการลงทน พฒนาธรกจและกาหนดกลยทธในการเจาะตลาดกลมเปาหมาย สวนภาครฐสนบสนนปจจยแวดลอมใหเออตอการลงทน

9. การทองเทยวและการ

+ มขอไดเปรยบดานทาเลทตง เปนประตสภมภาค (Gateway to ASEAN) แหลงทองเทยวมชอเสยง มศกยภาพและความหลากหลาย การบรการทเปน

สรางพนธมตรทางการคา เสรมสรางธรกจใหเขมแขงขน พฒนาระบบการอานวยความสะดวกตางๆ

-81-

 

สาขาภาคบรการ ผลกระทบจากการเปดเสรภาคบรการ แนวทางการปรบตวของผประกอบการเดนทางทเกยวเนองกบการทองเทยว

มตร มความสามารถในการแขงขนดานราคา − ทกษะทางดานภาษาตางประเทศมจากด ขาดขอมลและความรดานการบรหารจดการ ขาดมาตรฐานการพฒนาแหลงทองเทยวและสงแวดลอม

อาท ระบบการชาระเงนผานบตรเครดต สงเสรมการทองเทยวรวมกนในภมภาค เชน

การทองเทยวเชงประวตศาสตรเปนวงรอบ (Loop) ระหวางแหลงประวตศาสตรในอาเซยน เชน บโรพทโธของอนโดนเซย อยธยา สโขทย หรอเชยงใหมของไทย พกามและมณฑะเลยของเมยนมาร หลวงพระบางของ สปป.ลาว และ เมองเวของเวยดนาม เปนตน

10. นนทนาการ วฒนธรรมและการกฬา

+ สงเสรมสนตวธในการจดการความหลากหลายทางวฒนธรรม การเรยนรวฒนธรรมอาเซยน เปดโลกทศนใหม เรยนรฝกทกษะดานภาษา

− ความแตกตางดานความคด วฒนธรรม ศาสนา ภาษา และการปกครอง ทาใหแนวคดและนโยบายตางกน

เรยนรวฒนธรรม และสะสมประสบการณ สรางความสมพนธอนดระหวางกนอยางเปนมตร ชวยเหลอซงกนและกนในการดาเนนธรกจเพอผลประโยชนรวมกนในระยะยาว

11. การขนสง + ทาเลทตงเปนศนยกลางขนสงของภมภาค สามารถพฒนาหรอจดระบบโครงขายคมนาคมเชอมโยงประเทศสมาชกอาเซยน

+ ผประกอบการไทยมความชานาญการดานการใหบรการภายในประเทศ ตางชาตเขามาถอหนเพมขน เกดการไหลเวยนของเงนทน สนคา และแรงงาน รวมทงการขยายตวของธรกจบรการโลจสตกส

− โครงสรางพนฐานดานขนสงไมเออตอภาคโลจสตกส ทงระบบขนสงตนทนสง ระบบรางไมมประสทธภาพ ขาดการเชอมโยงโครงขายอยางเปนระบบ ขาดเทคโนโลยและการพฒนาบคลากรดานโลจสตกส สงผลใหความความสามารถในการแขงขนยงดอยกวาประเทศคแขง

ปรบนโยบายทางธรกจเพอใหสามารถอยรอดไดเปดมมมองใหม เตรยมตวดานการบรหารจดการ สงเสรมบคลากรใหสามารถใชภาษาองกฤษใน

การสอสารได

12. ดานพลงงานและอน ๆ

+ เงอนไขการคาเสร ทาใหผประกอบการสามารถไปลงทนดาเนนธรกจไดทกประเทศในอาเซยน

− ประเทศไทยมขอจากดดานพลงงาน การพฒนาเทคโนโลยเปนไปอยางลาชา

ตองเพมประสทธภาพการผลตรวมถงยกระดบคณภาพของสนคาและบรการ คานงถงการพฒนาการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอความมนคงทางพลงงานในระยะยาว

ทมา : ประมวลโดย สศช. ป 2556

3.4.4 กลไกการขบเคลอนภาคบรการ ปจจบนภาคบรการยงไมมหนวยงานกลางททาหนาทรบผดชอบดานการกากบดแล

นโยบายการขบเคลอนภาคบรการในภาพรวม ในสวนของภาคบรการรายสาขาพบวามเพยงบางสาขาเทานนทมหนวยงานกากบดแล เชน บรการทองเทยว (กระทรวงการทองเทยวและกฬา) บรการขนสง (กระทรวงคมนาคม) บรการสขภาพ (กระทรวงสาธารณสข) เปนตน นอกจากนยงมคณะกรรมการรายสาขาททาหนาทสงเสรมและกากบดแลเปนการเฉพาะ เชน คณะกรรมการภาพยนตรแหงชาต ซงพบวาทาหนาทกากบดแลมากกวาการสงเสรม คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ คณะกรรมการสขภาพแหงชาต คณะกรรมการพฒนาการศกษานานาชาต คณะกรรมการธรกรรมทางอเลกทรอนกส คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต เปนตน ดวยเหตทภาคบรการมความหลากหลายและเกยวของกบหนวยงานจานวนมาก การจดตงกลไกเฉพาะทมเอกภาพ จงทาไดยาก ดงนน ในเบองตนตองประสานกลไกเฉพาะตางๆ ทมอยใหขบเคลอนการพฒนาไปในทศทางเดยวกน

-82-

 

3.5 สรปประเดนสาคญรวมของภาคการผลตและบรการ เมอพจารณาภาพรวมของประเทศไทย เพอเตรยมความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน

พบวาประเดนทาทายทงในภาคการผลตและบรการเกยวของกบการพฒนาศกยภาพในดานตางๆ ดงน 3.5.1 การพฒนาผลตภาพ ทงผลตภาพการผลตและผลตภาพแรงงาน โดยผลตภาพการ

ผลตโดยเฉพาะภาคเกษตรยงอยในระดบตา โดยขาดการนาองคความรทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมมาใช ทงในดานการออกแบบ วจย พฒนากระบวนการผลต ผลตภณฑและบรการเพอรองรบความตองการของตลาดในรปแบบใหมๆ เพอใหการทางานมประสทธภาพมากขน หรอสามารถลดตนทนลง และชวยเพมโอกาสทางธรกจและความไดเปรยบในการแขงขน ในขณะทผลตภาพแรงงานในภาคการผลตยงไมสง โดยขาดการพฒนาทกษะองคความรทจาเปน รวมทงทกษะของความเปนผประกอบการมออาชพ

3.5.2 การเชอมโยงหวงโซการผลตทงตนนา กลางนา และปลายนา ของผประกอบการระหวางภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ ทาใหไมสามารถยกระดบความสามารถในการแขงขนตลอดหวงโซอปทานไดทงระบบ รวมทงการเชอมโยงหวงโซการผลตกบประเทศเพอนบานตามเปาหมายของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การพฒนาคณภาพ มาตรฐานของสนคาและบรการ ตลอดหวงโซการผลตจงมความจาเปนอยางยงทจะตองยกระดบควบคกน เพอสรางศกยภาพในการเขาสตลาดใหมและรกษาตลาดเดม

3.5.3 การพฒนาแรงงาน แมวาภาคการศกษาจะเรงผลตบคลากรใหมความสามารถและมทกษะฝมอทสงขนเพอปอนตลาดแรงงาน ประเดนปญหาทสาคญคอ ความสอดคลองกนทงในเชงปรมาณและคณภาพของแรงงานในแตละกจการ ดงนนความทาทายในภาพรวมคอ การวางแผนพฒนากาลงคนทงระบบ การจดสรรบคลากรในทกระดบไปสภาคการผลต และภาคบรการ โดยใหมประสทธภาพสงสด

3.5.4 การเขาถงแหลงเงนทน เมอผประกอบการวางแผนเกยวกบการปรบเปลยนการผลต หรอเรมตนนาเทคโนโลยเขามาปรบใชในกจการ โดยเฉพาะ SMEs มกประสบปญหาการขอกเงนจากสถาบนการเงน เพอมาลงทนหรอขยายการลงทนหรอเปนเงนทนหมนเวยน สาเหตหลกประการหนงคอกจการขาดการทาบญชอยางเปนระบบ ขาดหลกทรพยคาประกนเงนก ปญหาดงกลาวน มความคลายคลงกนทงในภาคเกษตร อตสาหกรรม และกจการในภาคบรการ

3.5.5 การพฒนาฐานขอมล เพอใหผประกอบการไดรบขอมลขาวสารตางๆ ไดอยางรวดเรว ครบถวน เปนประเดนทสาคญอกประการสาหรบผประกอบการทงในภาคการผลตและบรการ ทงน เมอกาวสประชาคมอาเซยนแลว ขอมล ขาวสารและองคความรตางๆ จะเปนเครองมอทสาคญยงในการปรบตวของผประกอบการภายใตสถานการณการแขงขนทเปลยนแปลงไป

3.5.6 กฎระเบยบตางๆ ทมการบงคบใช หรอมการปรบเปลยนเพอใหสอดรบกบทศทางความรวมมอระหวางประเทศ อาจเปนปจจยเสรมหรออปสรรคทงกบภาคการผลต และบรการ ทงน ความสอดคลองระหวางหนวยงานทรบผดชอบในการขบเคลอนปจจยเหลาน ยงคงเปนประเดนทสรางความกงวลใหกบผประกอบการในการปรบตวเมอเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558

-83-

 

3.5.7 กลไกการขบเคลอนและกากบดแลภาคการผลตและบรการในภาพรวมทงระบบ ซงพบวายงไมกลไกในระดบนโยบายทดแลนโยบายภาพรวมของภาคบรการโดยเฉพาะ โดยสวนใหญเปนการขบเคลอนรายสนคาและบรการ และยงมกลไกทตงขนมาโดยมวตถประสงคหรอกลมเปาหมายเฉพาะ เชน คณะกรรมการเพมผลผลตแหงชาต คณะกรรมการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม คณะกรรมการบรณาการดานยทธศาสตรของการวจย เปนตน นอกจากนยงมกลไกในระดบพนท ซงแตละกลไกจะมศกยภาพตางกน และอาจไมไดทางานสอดประสานกน จงจาเปนตองประสานกลไกเฉพาะตางๆ ทมอยใหขบเคลอนการพฒนาไปในทศทางเดยวกน

4 แนวทางการสรางความสามารถของภาคการผลตและบรการ เมอพจารณาศกยภาพการแขงขนของไทยในปจจบน ประกอบกบโอกาสและประเดนทาทายจากการ

เขาสประชาคมอาเซยนทอาจมผลกระทบตอภาคการผลตและบรการของไทยดงกลาว โดยภาครฐตองปรบบทบาทจากการกากบดแลมาเปนการสงเสรม สนบสนน และอานวยความสะดวกแกภาคเอกชน รวมทงสราง สภาพแวดลอมทเปนปจจยสนบสนนในการสรางสงคมผประกอบการไทยทมความพรอมในการแขงขน ในขณะทภาคเอกชนตองเรงสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 โดยมแนวทางทสาคญ ดงน

4.1 บทบาทภาครฐ 4.1.1 พฒนาปจจยแวดลอมใหเออตอการสงเสรมการลงทนภายในประเทศและการ

ดงดดการลงทนจากตางประเทศ จดเตรยมและพฒนาพนทรองรบรบการลงทนทเพม เชน นคม หรอเขตเศรษฐกจพเศษ โดยคานงถงศกยภาพของพนท ปรบปรงประสทธภาพบรการสาธารณปโภคพนฐาน พฒนาระบบฐานขอมล สงเสรมการวจย พฒนา และการถายทอดเทคโนโลย การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการประกอบธรกจ สงเสรมธรกจทเปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงเรงปฏรปกฎหมายเศรษฐกจ และกฎระเบยบตางๆ ใหเออประโยชนตอการประกอบธรกจการคา การลงทน อยางเปนธรรม และผลกดนใหมการประกาศใชกฎหมายใหมๆ เพอรองรบการเปดเสร ตลอดจนพฒนาบคลากรและผทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมาย และ สงเสรมการจดสทธบตร การคมครองและบรหารจดการทรพยสนทางปญญา การแบงปนผลประโยชนระหวางสถาบนการศกษา สถาบนวจย และนกวจย ตลอดจนสทธในการครอบครองลขสทธในผลตภณฑทมการกลไกสนบสนนการจดสทธบตรในตางประเทศผลต และสงเสรมธรรมาภบาลในภาครฐและเอกชน เชน การใชแนวปฏบตการกากบดแลกจการทด (ASEAN Corporate Governance) ในบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

4.1.2 รวมมอกบประเทศเพอนบานในการสรางฐานการผลตและฐานการลงทนตามแนวระเบยงเศรษฐกจ (Economic Corridor) โดยมงพฒนาพนทในภาคตางๆ ของประเทศไทยใหเชอมโยงกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ผานการพฒนาและปรบปรงโครงขายระบบการขนสงและโลจสตกส ใหสามารถรองรบการเชอมโยงดานการคมนาคมขนสงกบประเทศในภมภาคอาเซยนเพอเปนฐานการพฒนาดานอตสาหกรรม การเกษตรและการแปรรปการเกษตร และการทองเทยวในภมภาค โดยเฉพาะการพฒนาแนว GMS และ IMT-GT รวมทงพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนใหมบทบาทการเปนประตเชอมโยงเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน ตลอดจนบรณาการแผนพฒนาพนทเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน

-84-

 

4.1.3 สนบสนนการสรางพนธมตรทางธรกจ และเครอขายความรวมมอและเชอมโยงกนในลกษณะคลสเตอรของภาคการผลตและบรการ โดยเฉพาะคลสเตอรทเชอมโยงระหวางภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ ใหมทศทางการพฒนารวมกน ซงสามารถดาเนนการในเชงพนท เรมตงแตโซนนงภาคเกษตรและโซนนงภาคอตสาหกรรม รวมทงการเชอมโยงเสนทางการทองเทยวกบประเทศเพอนบาน เพอสรางความสามารถในการแขงขนของสนคาและบรการของไทยตลอดหวงโซอปทาน

4.1.4 เรงเสรมสรางความเขมแขงของอตสาหกรรมตางๆ ในการใชความคดสรางสรรค ผนวกกบองคความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยภมปญญาทองถน และเอกลกษณความเปนไทยเพอสรางนวตกรรม ความแตกตางของสนคาและสรางมลคาเพมทสงขน โดยเฉพาะในกลมอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน (Labor-Intensive Industries) อาจจะบรรเทาความเสยเปรยบในดานคาจางแรงงานได โดยการเปลยนจากการเนนการผลตในอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน เปนอตสาหกรรมทใชฝมอเขมขน (Skill-Intensive Industries) ซงไมจาเปนตองใชสนคาทนหรอแมเทคโนโลยทสงมากนก ทงน รฐควรเรงสงเสรมความรความเขาใจในเรองเทคโนโลย ทงการสนบสนนการเผยแพรขอมลเกยวกบแหลงเทคโนโลย คณภาพ ราคา เงอนไข การใหคาปรกษาแนะนาการตดสนใจเลอกเทคโนโลย การเจรจาตอรอง และการเรงจดทามาตรการผลกดนและจงใจทงดานภาษ การเงน และอนๆ เพอใหผประกอบการตระหนกถงความสาคญของการนาเทคโนโลย มาใชในการเสรมสรางศกยภาพการแขงขน

4.1.5 ปรบกระบวนการพฒนากาลงคนทงระบบใหมเอกภาพและประสทธภาพ ในการตอบสนองตอบรบทการเปลยนแปลง โดยการปรบหลกสตรการศกษาดานอดมศกษาและอาชวศกษาของไทยใหตอบสนองตอความตองการของตลาดแรงงานมากยงขน ซงตองเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการกาหนดรปแบบการพฒนาทงแรงงานใหมและแรงงานเดม และพฒนาฝมอแรงงานในระดบภมภาคและทองถนทสอดคลองกบยทธศาสตรประเทศ รวมทงสงเสรมใหเกดมาตรฐานฝมอระหวางประเทศเพออานวยความสะดวกการเคลอนยายแรงงาน ตลอดจนการกาหนดคณสมบตของแรงงานนาเขา เพอใหไดแรงงานทมคณภาพและตรงกบความตองการ สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายการลงทนไปตางประเทศ โดยเฉพาะในประเทศเพอนบาน เพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานและวตถดบในประเทศ และการคมครองและสงเสรมสทธและผลประโยชนของคนไทยและแรงงานไทยในตางประเทศ

4.1.6 การกาหนดมาตรฐานขนพนฐานของคณภาพสนคาและบรการ เพอปองกนสนคาและบรการนาเขาทไมไดคณภาพ รวมทงขยายการเจรจาความตกลงการยอมรบรวมในมาตรฐานสนคากบอาเซยนเพมเตมใหครอบคลมสนคาสาคญ

4.1.7 เสรมสรางประสทธภาพดานการตลาดและการกระจายผลผลตไปสตลาด โดยสงเสรมเอกชนในการกระจายตลาดสนคาไปสตลาดใหมทมศกยภาพ ตลอดจนพฒนาตราสนคาของตนเองทมคณภาพและมาตรฐาน มการวางระบบการขายและการกระจายสนคาอยางครบวงจร โดยใชกลไกการประสานความรวมมอของหนวยงานภาครฐในตางประเทศ

4.1.8 สงเสรมการเขาถงแหลงเงนทน ใหกบผประกอบการทกระดบ โดยใชประโยชนจากสถาบนการเงนภาครฐ และกาหนดหลกเกณฑใหสอดคลองกบลกษณะของกจการทงเกษตร อตสาหกรรม และบรการ เพอใหสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดอยางแทจรง

-85-

 

4.2 การปรบตวของภาคเอกชนและผประกอบการ 4.2.1 พฒนาผลตภาพการผลตและเทคโนโลยการผลต ตลอดจนการเกบรกษาสนคาและ

การกระจายสนคาสตลาด โดยนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย สารสนเทศ และนวตกรรม ตลอดจนภมปญญามาใชใหเหมาะสม

4.2.2 พฒนาสนคาและบรการใหไดมาตรฐาน รวมทงสรางมลคาเพมของสนคาและบรการ ดวยการใชความคดสรางสรรคและนวตกรรม โดยใหความสาคญตอการลงทนในการวจยและพฒนา การออกแบบ และเทคโนโลยใหมๆ เพอสรางความแตกตางของสนคาและบรการ

4.2.3 เรงพฒนาทกษะ ฝมอแรงงาน โดยเฉพาะในเรองภาษา ทงภาษาองกฤษ และภาษาของประเทศเพอนบาน รวมทงวนยในการทางาน เพอใหสามารถปรบตวใหเขากบมาตรฐานการทางานทเปนสากล และสามารถแขงขนในตลาดแรงงานทเปดกวางมากขน ในขณะทผประกอบการตองเรงพฒนาทกษะและองคความร ทงในดานการบรหารจดการตนทน และบรหารความเสยงดานการคาการลงทน โดยเฉพาะในเรองอตราแลกเปลยน ซงอาจเปนผลกระทบจากการเคลอนยายเงนทนเสร ทจะทาใหเกดความผนผวนเรองคาเงนเพมมากขน ในขณะทภาคเกษตรกร ตองพฒนาทกษะความเปนผประกอบการ เพมประสทธภาพการดาเนนธรกจสหกรณ/กลมเกษตรกร

4.2.4 สรางความเขมแขงของคลสเตอรภายในประเทศและใชโอกาสจากประชาคมอาเซยนในการสรางพนธมตรทางธรกจ และเครอขายความรวมมอในลกษณะคลสเตอรในระดบภมภาค โดยเชอมโยงการผลตสนคาและบรการทสนบสนนซงกนและกนกบประเทศอนในอาเซยน ซงจะเปนการตอยอดจากการพฒนาคลสเตอรในประเทศไปสการเปนเครอขายการผลตในภมภาค (Regional Production Network) หรอหวงโซการผลตของภมภาค (Regional Supply Chain) เพอใหสามารถสรางความสามารถในการแขงขนในระดบโลกได

4.2.5 ใชประโยชนจากการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและการสนบสนนการลงทนจากภาครฐเพอลงทนในจงหวดทมศกยภาพ เชน จดตงศนยกระจายสนคา คลงสนคาตามเสนทางเศรษฐกจทเชอมโยงประเทศเพอนบานเพอรองรบการขนสงสนคาทมแนวโนมเพมขนจากการเขาส AEC และสรางเครอขายกบผประกอบการโลจสตกสอนๆ ทงในและตางประเทศเพอใหธรกจมความหลากหลายในดานรปแบบการขนสง ชวยใหการขนสงมความตอเนองจากตนทางสปลายทาง รวมทงนาระบบการจดการ โลจสตกสขนสงและเทคโนโลยมาใช

4.2.6 ศกษาขอมลดานตลาด และกฎระเบยบทางการคา การลงทน รวมทงมาตรฐานตางๆ ของประเทศตางๆ ในภมภาคอาเซยน เพอใหสามารถหาแนวทางการเขาสตลาดหรอการเขาไปลงทนในประเทศอนในภมภาคอาเซยน

4.3 การขบเคลอนภาคการผลตและบรการ 4.3.1 การจดกลมผประกอบการและกลยทธ

การรวมกนพฒนากลไกการขบเคลอนภาคการผลตและบรการของภาคสวนทเกยวของ ควบคกบการปรบตวของผประกอบการเพอใชประโยชนจากโอกาสและเตรยมความพรอมเพอรบมอ

-86-

 

กบประเดนทาทายในการเขาสประชาคมอาเซยน จะนาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศทยงยนในระยะยาว ทงน นอกจากแนวทางการพฒนาในภาพรวมแลว การกาหนดทศทางและกลยทธการพฒนาทสอดคลองกบความตองการเฉพาะของผประกอบการในแตละกลมจะชวยใหมาตรการสงเสรมและการจดสรรงบประมาณของภาครฐมประสทธภาพยงขน โดยในเบองตนอาจแบงกลมของผประกอบการ ไดดงน

(1) ผประกอบการซงดาเนนกจการภายในประเทศ (Domestic Entrepreneur) (2) ผประกอบการซงเขาไปแขงขนในประเทศเพอนบาน (Outbound Investment) (3) ผประกอบการซงไปรวมทนกบประเทศเพอนบาน (Joint Venture) (4) ผประกอบการซงดาเนนกจการครอบคลมพนททงอาเซยน (ASEAN Player) (5) ผประกอบการซงดาเนนธรกจรปแบบผสมผสาน (Combination Strategy)

4.3.2 กลไกการขบเคลอนภาคการผลตและบรการ เนองจากในปจจบนมกลไกระดบนโยบายในการขบเคลอนภาคเกษตร และ

อตสาหกรรมแลว หากแตยงไมมกลไกททาหนาทดแลนโยบายในภาพรวมของภาคบรการ นอกจากน ควรมกลไกประสานความรวมมอภาครฐและเอกชน เพอตดตามความกาวหนาของการดาเนนการ และเปนชองทางในการแลกเปลยนขอมลขาวสาร เพอใหการกาหนดทาทของประเทศไทยมความเปนเอกภาพ สอดคลองกบสภาพขอเทจจรง โดยในเบองตนเพอใหการขบเคลอนภาคการผลตและบรการบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพควรใหความสาคญกบ

(1) การเสรมสรางความเขมแขงใหกบกลไกทดาเนนการอยในปจจบน เชน คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ คณะกรรมการบรณาการดานยทธศาสตรของการวจย คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต เปนตน เนองจากกลไกบางคณะยงไมมบทบาทในการขบเคลอนการดาเนนงานอยางชดเจน

(2) การเชอมโยงการทางานของกลไกเฉพาะตางๆ ทมอยจานวนมากใหสามารถขบเคลอนการพฒนาไปในทศทางเดยวกนอยางตอเนอง เนองจากกลไกหรอคณะกรรมการทมอยอาจมวตถประสงคหรอกลมเปาหมายเฉพาะในการทางาน โดยอาจมประเดนทเกยวเนองกนจงควรมกระบวนการทางานมความเชอมโยงกนทงระบบอยางมประสทธภาพ

(3) การเชอมโยงการทางานของกลไกในสวนกลางกบกลไกในระดบพนท ทองถน ทงของภาครฐและเอกชน หอการคาจงหวดและอตสาหกรรมจงหวด ตลอดจนชมรม สมาคม ตางๆ เพอใหเกดการมสวนรวมของทกกลม อนจะทาใหการขบเคลอนภาคการผลตและบรการของประเทศโดยรวมสอดคลองกบความตองการของพนทและมความยงยน

5 กรณตวอยางกลไกการขบเคลอนภาคการผลตและบรการ

5.1 การปรบปรงกลไกบรหารจดการทมอยใหเกดเอกภาพ กลไกทเกยวของกบการบรหารจดการอตสาหกรรมยางพาราในปจจบนมจานวนมากและมความหลากหลาย ทงระดบภายในประเทศและระหวางประเทศ โดยระดบภายในประเทศ ประกอบดวย (1)

-87-

 

คณะกรรมการนโยบายยางธรรมชาต มหนาทกาหนดและเสนอมาตรการรกษาเสถยรภาพราคายางพารา เสนอแนะนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาและแกไขปญหายางพาราทงระยะสนและระยะยาว (2) กรมวชาการเกษตร สถาบนวจยยาง มหนาทพฒนางานวจยดานการผลต เศรษฐกจ และตลาดยางพารา รวมทงกากบดแลการนาเขาและสงออกยาง (3) สานกงานกองทนสงเคราะหการทาสวนยาง (สกย.) มหนาทสงเสรมการปลกยางทดแทนยางเกาทเสยหายและการปลกยางในทแหงใหมตามนโยบายรฐบาล และ (4) องคการ สวนยาง เปนรฐวสาหกจททาธรกจเกยวกบการผลต แปรรป และจาหนายยางพารา ขณะทกลไกระหวางประเทศ ประกอบดวย (1) บรษท รวมทนยางพาราระหวางประเทศ จากด (International Rubber Consortium Limited หรอ IRCo) มหนาทเปนองคกรบรหารจดการราคายางพาราในตลาดโลก โดยความรวมมอของรฐบาลทง 3 ประเทศไดแก ไทย อนโดนเซย และมาเลเซย มสานกงานใหญตงอยทกระทรวงเกษตรและสหกรณของไทย และ (2) สภาไตรภาคยางพารา (International Tripartite Rubber Council หรอ ITRC) มหนาทกากบดแลมาตรการรกษาเสถยรภาพราคายางพาราภายใตกรอบความรวมมอ

จากขอเทจจรงดงกลาวขางตน จะเหนไดวาการบรหารจดการยางยงขาดความเปนเอกภาพ โดยมหลายหนวยดแลดานการผลต การตลาด งานวจยและพฒนาผลตภณฑ นอกจากน การจดสรรเงนกองทนสงเคราะหการทาสวนยาง ยงไมสามารถนามาใชในการพฒนาอตสาหกรรมยางอยางครบวงจร จงควรมการปรบปรงกลไกการบรหารจดการ โดยจดทาราง พ.ร.บ.การยางแหงประเทศไทย เพอบรณาการการทางานของหนวยงานในกากบรฐ รวมถงการบรหารจดการเงนสงเคราะหเพอการพฒนาอตสาหกรรมยางตงแตตนนาถงปลายนาอยางกวางขวาง

5.2 การสรางกลไกบรหารจดการเพอพฒนาศกยภาพ การพฒนาภาคการผลตและบรการในบางสาขายงไมมกลไกบรหารจดการรองรบ ทงน เพอ

พฒนาศกยภาพอยางเปนระบบ จาเปนทภาครฐจะตองสรางกลไกการบรหารจดการใหชดเจน ตวอยางเชน กรณของการพฒนาแหลงนาพรอนเพอสงเสรมการทองเทยวเชงสขภาพ ปจจบนกระแสการดแลรกษาสขภาพดวยนาพรอนจากธรรมชาตไดรบความนยมสงขน เนองจากมการเผยแพรประโยชนจากการอาบนาพรอนวาเปนประโยชนตอสขภาพ ทาใหการทองเทยวเชงสขภาพนาพรอนธรรมชาตไดรบความนยมจากนกทองเทยวทชนชอบการอาบนาพรอน รวมไปถงผทตองการบาบดฟนฟสขภาพ ในประเทศไทยพบวามนาพรอนอยมากถง 112 แหง ทวทกภาค ยกเวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ดงนน ในการจะพฒนาแหลงทองเทยวเชงสขภาพนาพรอนธรรมชาตจาเปนตองนาเสนอหรอสรางจดขายทางการทองเทยวเพอสรางความแตกตางและนาเสนอคณคาแกนกทองเทยว อยางไรกตาม แหลงนาพรอนธรรมชาตสวนใหญจะอยในการดแลรบผดชอบของหนวยงานของรฐหรอเปนแหลงธรรมชาตทเปนพนทสาธารณประโยชน ซงองคกรปกครองสวนทองถนเปนผดแลรบผดชอบ จงยงไมมกลไกทเขามาดแลอยางชดเจนเพอพฒนาใหเตมตามศกยภาพ เพอเปนแหลงสรางรายไดใหแกทองถนหรอสงเสรมใหเปนกจกรรมการทองเทยวทมมาตรฐานเพอดงดดนกทองเทยวทมความสนใจดานสขภาพเขามาใชบรการ ในรปแบบเดยวกบอตสาหกรรมสปานาพรอนหรอออนเซน (ONSEN) ในประเทศญปน จงตองมการตงกลไกเฉพาะขนมาบรหารจดการอยางเปนระบบ

-88-

 

โดยสรป ในระยะเวลาอกสองปทเสนทางเขาสประชาคมอาเซยนในวนท 31 ธนวาคม 2558 จะมาถง ถอเปนหวงเวลาสาคญททงภาครฐและภาคเอกชนจาเปนตองผนกกาลงรวมมอกน เพอสรางความพรอมของประเทศ ใหสามารถรองรบกบการเปลยนแปลงดานตางๆ ทงในดานบวกและดานลบ ทจะเกดขนหลงจากการเขาสประชาคมอาเซยน และสามารถพฒนาประเทศใหกาวไปขางหนาในบรบทใหมไดอยางมนคง อยางไรกตาม การกาหนดนโยบายการขบเคลอนภาคการผลตและบรการภายใตสถานการณการแขงขนทเพมขนอยางตอเนองนน สงทสาคญอยางยงกคอ การเขาถงขอมลเพอศกษาและทาความเขาใจทศทางนโยบายของประเทศสมาชกอาเซยนในภาคสวนทสาคญ ทงนเพอใหนโยบายการขบเคลอนภาคการผลตและบรการ ตลอดจนแนวทางการเตรยมความพรอมของภาครฐและเอกชน ทงการกาหนดสาขาทตองปรบตวรองรบการแขงขนทสงขนและสาขาทควรสรางความรวมมอกบประเทศสมาชกอาเซยนเพอสรางศกยภาพรวมกน เพอใหการกาวเขาสประชาคมอาเซยนบรรลวตถประสงครวมกนไดอยางแทจรง

-89-

 

เอกสารอางอง

กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย . (2556). สถ ตการคาชายแดน (ออนไลน ) .สบคนจาก www.dft.go.th/Default.aspx?tabid=164[18 มนาคม 2556]

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.(2554).รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาโอกาสสาหรบภาคอตสาหกรรมและผลกระทบจากการเขารวมเปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. กรงเทพฯ: บรษท ไบรอน เคฟ (ประเทศไทย) จากด.

กระทรวงพาณชย . (2556) .สถ ตการค าการคาระหวางประเทศของไทย (ออนไลน ) .สบคนจาก www2.ops3.moc.go.th. [7 สงหาคม 2556]

กระทรวงอตสาหกรรม.(2554).แผนแมบทการพฒนาอตสาหกรรมไทย พ.ศ. 2555-2574. กรงเทพฯ: สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม.

ธนาคารไทยพาณชย.(2555). โอกาสและผลกระทบของ AEC ตอธรกจ SME ไทย(ออนไลน). สบคนจาก http://www.scbsme.com/th/business-knowledge/business/1 9 3 / chance-and-impact [7 สงหาคม 2556]

ประชาชาตธรกจ. (2555). ศกยภาพขาว ถวเหลอง ขาวโพด กาแฟ มนสาปะหลง กบ AEC(ออนไลน). สบคนจากwww.thai-aec.com/242 [18 มนาคม 2556]

ปราณ หมนแผงวาร. (2556). เปดขอกดกนการคา ของประเทศในอาเซยน แขงงดมาตรการรบ AEC ป 2558 (ออนไลน). สบคนจากwww.thai-aec.com/643 [25 มนาคม 2556]

วฑรย สมะโชคด.(2556). การเตรยมความพรอมดานอตสาหกรรมเพอรองรบประชาคมอาเซยน (ออนไลน). สบคนจากhttp://www.eit.or.th/q_download/_2556/02042013ne2013/13.03.26.pdf [7 สงหาคม 2556]

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2556).ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน: เกษตรกรไทยไดหรอเสย.รายงานการสมมนาเรอง ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC): เกษตรไทยไดหรอเสย. 5 มนาคม 2556.

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม.(2553).ถนนส AEC เพอ SMEs ไทย: โครงการเสรมสรางความแขงแกรงให SMEs ภาคการผลตเพอรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. กรงเทพฯ: สถาบนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมอตสาหกรรมการผลต.

สมพร อศวลานนท. (2556).ภาคการเกษตรของไทยในยคเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.รายงานการสมมนาเรอง การสงเสรมตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร.13 กมภาพนธ 2556.

สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย.(2555).นโยบายและแผนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2555-2564). กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต.

-90-

 

สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ.(2556).การเตรยมความพรอมภาคเกษตรไทยสการเปน AEC. รายงานการสมมนาเรอง เตรยมความพรอมภาคเกษตรไทยสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. 5 มนาคม 2556.

สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.(2553).รายงานฉบบสมบรณโครงการศกษาทศทางการพฒนาอตสาหกรรมไทยไปสระดบโลก.กรงเทพฯ: ศนยบรการวชาการ สถาบนบณฑตพฒน บรหารศาสตร.

สานกนโยบายและยทธศาสตรการคา กระทรวงพาณชย และบรษท ไบรอน เคฟ (ประเทศไทย) จากด.(2555). เอกสารโครงการพฒนาและปรบปรงขอมลดานเศรษฐกจการคาการลงทน (ออนไลน). สบคนจากhttp://www.tpso.moc.go.th/indexdemo/index_2.html?page_id=14 [7 สงหาคม 2556]

อนวตร จลนทร. “AEC: Myth and Reality, Issue of Impact of AEC on Thai Manufacturing Sector-Revisited”, สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม.

Asian Development Outlook 2012 Update. IMF World Economic Outlook Database, October 2012. International Management Development World Competitiveness Center. IMD World

Competitiveness yearbook 2006. 2007. 2008. 2009. 2010. 2011. 2012. 2013. Switzerland.

World Economic Forum. The Global Competitiveness Report 2008-2009. 2009-2010. 2010-2011. 2011-2012. 2012-2013. Switzerland.

www.bot.or.th www.wto.org

สวนท 2 บทท 3บทท 3บทท 3   

สรางสรรคสงคมไทยสประชาคมอาเซยน

 

 

บทท บทท 33 สรางสรรคสงคมไทยสประชาคมอาเซยน

1 บทนา ความรวมมอของอาเซยนดานสงคมและวฒนธรรม หรอทเรยกวา “ประชาคมสงคมและวฒนธรรม”

เปนเสาหลกทสาคญของการสรางประชาคมอาเซยน นอกเหนอจากความรวมมอดานการเมอง ความมนคงและเศรษฐกจ ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนมงหวงใหเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง มสงคมทเอออาทรและแบงปน ประชากรอาเซยนมสภาพความเปนอยทดและมการพฒนาในทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน และสงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน รวมทงสงเสรมอตลกษณอาเซยน (ASEAN Identity) โดยมความรวมมอเฉพาะดานภายใตสงคมและวฒนธรรมอาเซยนทครอบคลม หลายดาน เสาประชาคมสงคมและวฒนธรรมจงเปนเสาทสรางภมคมกนใหประชาคมอาเซยน เผชญการเปลยนแปลงและผลกระทบทอาจเกดขนจากการเปดเสรดานตางๆ ทมผลใหมการเคลอนยายอยางเสรของสนคา บรการ และการลงทนทงนกธรกจ ผประกอบวชาชพ และแรงงาน รวมทงการเคลอนยายอยางเสรยงขน

ของเงนทน การกาวเขาสประชาสงคมอาเซยนถอเปนการเปลยนแปลงทางสงคมทสาคญ ดร.สรนทร พศสวรรณ

กลาวไววา “อาเซยนเปนเวททกวางขน หรอเปนเครองมอในการสรางความเทาเทยมกนของคนกวา 600 ลานคนในภมภาคน ทจะมความมนคงและมโอกาสทเปนธรรมมากขน เราตองเหนความสาคญของเสา หลกตนทสาม คอ ดานสงคมและวฒนธรรม เพราะเมอกาวสเวทอาเซยน คนทอาเซยนตองการ จะเปนคน

วตถประสงค เปาหมายหลกตามกฎบตรอาเซยนดานสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Culture Community: ASCC)

วตถประสงคหลก เพอสรางความพรอมของอาเซยนใหสามารถรบมอกบความทาทายทางสงคม แกไขปญหาสงคมทสงผลกระทบในระดบภมภาคพฒนาและเสรมสรางสภาพชวตความเปนอยของประชากรในภมภาคใหดขน รวมถงลดผลกระทบทางสงคมทเกดจากการรวมตวกนทางเศรษฐกจของอาเซยน เปาหมาย - สนบสนนการพฒนาอยางยงยน

- พฒนาทรพยากรมนษย - เพมพนความเปนอยทดและการดารงชวตของประชาชนอาเซยน - สงเสรมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง “People Center” - สงเสรมอตลกษณของอาเซยน

ประกอบดวยความรวมมอ 6 ดาน ไดแก 1.การพฒนาทรพยากรมนษย 2.การคมครองและสวสดการสงคม 3.สทธและความยตธรรมทางสงคม 4.สงเสรมความยงยนดานสงแวดลอม 5.การสรางอตลกษณอาเซยน 6.การลดชองวางทางการพฒนา

-92-

ทมคณภาพ สามารถบรหารจดการระบบ ระเบยบของสงตางๆ ไดด มความเปนมออาชพ มความภาคภมใจ จะทาใหไดรบการยอมรบจากทกฝาย และโอกาสในการทางานจะกวางขน คนอาเซยนตองปรบตวไดตลอดชวต หาวธทจะดารงรกษาเอกลกษณของตวเองเอาไวใหได”1 สะทอนใหเหนวา อาเซยนใหความสาคญกบการสรางและพฒนาทรพยากรมนษยใหมคณภาพอยางตอเนอง เปนพลงสาคญทมสวนรวมสรางประชาคมอาเซยนใหเขมแขงและยงยน

อยางไรกตาม ประเทศไทยยงไมมความพรอมในการกาวสประชาคมอาเซยนอยางเตมท เพราะยงมขอจากดดานทรพยากรมนษยทมคณภาพ และความมนคงของคนไทยในการดารงชวต ขณะท ยงมปญหาความยากจนและความไมเทาเทยมกนในสงคม การขาดความรความเขาใจของประชาชนในเรองเกยวกบอาเซยน บทบาทของอาเซยน และบทบาทของไทย รวมทงผลประโยชนทประเทศจะไดรบเมอเขาสประชาคมอาเซยน ตลอดจนผลกระทบตอประชาชนทงภาคการผลต การลงทน และภาคแรงงานของประเทศ และผลกระทบ ดานสงคม เชน โรคระบาดตาง ๆ ปญหายาเสพตด การสงเสรมและคมครองทางสงคม เปนตน ถอเปนความ ทาทายทสาคญของการเขาสประชาคมอาเซยนของไทย ททกฝายตองรวมกนคด ชวยกนออกแบบ และรวมกนผลกดนใหสงทคนไทยตองการเหนเกดผลเปนรปธรรม

ดงนน โจทยของการระดมความคดเหนในการประชมประจาป 2556 ของ สศช. กคอ จะสรางสงคมไทยแบบไหนใหมทยนในอาเซยนอยางมนคง ภายใตภมทศนใหมของการเปนประชาคมอาเซยน ทนามาซงแรงกระตนใหเกดการเปลยนแปลงทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และการบรหารจดการทงภาครฐ เอกชน และประชาสงคม อาท ประเทศไทยจะพฒนาคณภาพคนไทยทกชวงวยอยางไรใหเปนพลเมองไทยและพลเมองอาเซยนทมคณภาพ จะดแลใหมระบบการคมครองใหกบประชากรไทยกวา 66 ลานคน พรอมกบ การดแลประชากรของประเทศสมาชกทเคลอนยายเขามาทางานในประเทศไทยอยางไร ขณะเดยวกนคนไทยโดยเฉพาะกาลงแรงงานทงทเปนผประกอบการและแรงงานทกภาคการผลตจะตองปรบตวอยางไร เพอใหสงคมไทยเปนสงคมทมคณภาพประสทธภาพสง แรงงานไทยมคณภาพ แขงขนได และทางานรวมกบคนตางชาตไดอยางมประสทธภาพ มการคมครองทวถง โดยใชโอกาสจากปจจยภายนอกของการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนผลกดนกลไก นโยบาย กฎหมาย และการบรหารจดการทเออตอการพฒนาคณภาพชวตทดของประชาชนไทย ภายใตสงคม วฒนธรรม การแบงปนและเอออาทรระหวางประชากรอาเซยนและประเทศสมาชกอาเซยน

2 ความรวมมอดานสงคมวฒนธรรมภายใตประชาคมอาเซยน

ประเทศไทยมบทบาทในดานสงคมและวฒนธรรมอาเซยนมาอยางตอเนองจากอดตถงปจจบน ตงแตรเรมแนวคดการพฒนาสงคม2 เมอป พ.ศ. 2538 ในการประชมผนารฐบาลอาเซยน ครงท 5 ทกรงเทพฯ เปนครงแรกทผนาอาเซยนแสดงเจตจานงใหมการยกระดบความรวมมอดานการพฒนาสงคมใหทดเทยมกบความรวมมอดานการเมองและเศรษฐกจของอาเซยนโดยไดระบไวใน “ปฏญญากรงเทพ ป ค.ศ. 1995” และมแนวทางการ

                                                            1 ดร.สรนทร พศสวรรณ อางถงในการบรรยาย เรอง”การเตรยมความพรอมของขาราชการ ในเรองความเปลยนแปลงดานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน” โดย นางสาววรากร งามด กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 25 เมษายน 2556 เขาถงไดจาก www. ocsc.go.th/ocsc/th/files/CSTI/AEAEN%20unit/cn%252550.pdf 2 แพรภทร ยอดแกว. 2555. เอกสารประกอบการสอน รหสวชา 2000111 วชาอาเซยนศกษา (ASEAN Studies) 2555

โปรแกรมสงคมศกษา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม. เขาถงไดจากhttp://www.gotoknow.org/posts/506648

-93-

ดาเนนการทเนนความไพบลยรวมกนในการพฒนามนษย ความสามารถในการแขงขนดานเทคโนโลย และความเปนอนหนงอนเดยวกน ตอมาไทยกไดมสวนผลกดนมตสาคญ อาท การจดทาวสยทศนอาเซยน (ASEAN Vision) ใหครอบคลมความรวมมอดานการเมองและสงคมของอาเซยน การจดทาแผนงานการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community Blueprint : ASCC) ซงทประชมสดยอดอาเซยน ครงท 14 เมอวนท 28 กมภาพนธ 2552 ไดใหการรบรองแผนฯ ดงกลาว และประเทศไทยไดขบเคลอนงานในสวนการเพมคณภาพและประสทธภาพสงคมไทยภายใตกรอบอาเซยนทสาคญ อาท

2.1 ความรวมมอดานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ภายใตกรอบและกจกรรมทจะทาใหอาเซยนบรรลเปาหมายการเปนประชาคมสงคมและวฒนธรรมซงมประชาชนเปนศนยกลาง เปนสงคมทรบผดชอบเพอกอใหเกดความเปนอนหนงอนเดยวกน มเอกภาพเปนหนงเดยวกน โดยเสรมสราง อตลกษณรวมกน สรางสงคมทเอออาทรและแบงปน ประชาชนมสวนรวม มคณภาพชวตและสวสดการทดขนกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) ไดรบมอบหมายจากคณะรฐมนตรใหเปนหนวยงานรบผดชอบหลกของไทย ในการประสานการดาเนนงานตามแผนงานการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community: ASCC) ซงในการเตรยมความพรอมการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ไดมการประชมและประสานการดาเนนงานเปนระยะ ๆ รวมกบหนวยงานทเกยวของเพอใหการทางานการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยนบรรลวตถประสงคทง 6 ดาน ไดแก การพฒนาทรพยากรมนษย การคมครองและสวสดการสงคม สทธและความยตธรรมทางสงคม ความยงยนดานสงแวดลอม การสรางอตลกษณอาเซยน และการลดชองวางการพฒนา โดยผานคณะกรรมการขบเคลอนการเปนประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ซงแตงตงโดยนายกรฐมนตร และคณะทางาน ประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนประธาน และปลดกระทรวงทเกยวของเปนกรรมการ

2.2 การบรณาการความรวมมอดานสงคมวฒนธรรมอาเซยนกบแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และยทธศาสตรประเทศ ไดแก ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน และยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงทางเศรษฐกจและความมนคงในภมภาค โดยมแนวทางสาคญ อาท จดทากรอบมาตรฐานคณวฒแหงชาต เพอสนบสนนการเตรยมความพรอมรองรบการเปดเสรดานแรงงานภายใตกรอบความรวมมอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สรางโอกาสและเพมขดความสามารถของคนไทยในการออกไปทางานตางประเทศ พฒนาบคลากรในทกภาคสวนเศรษฐกจรวมทงผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ยกระดบทกษะดานอาชพ ทกษะดานภาษาและสมรรถนะทจาเปนเพอเตรยมความพรอมดานทรพยากรมนษย การคมครองทางสงคม การยกระดบการใหบรการดานสขภาพและบรการสาธารณสขทงบคลากรและมาตรฐานการใหบรการเพอกาวสการเปนศนยกลางการใหบรการสขภาพของภมภาค (Medical Hub ) และเสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษามมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากล

2.3 ความรวมมอดานการศกษา ดาเนนการเตรยมความพรอมเ ดกและ เยาวชนตาม ขอผ ก พนของปฏญญาชะอา-หวหน โดยมจดมงหมายในการส รางประชาคมอาเซ ยนดวยการศกษาและขบ เคล อนประชาคมอาเซยนดวยการศกษา การสรางความ

เปาหมายและพนธกรณการพฒนาทรพยากรมนษย ไดกาหนดเปาหมายเชงยทธศาสตรดานการศกษา โดยการบรณาการดานการศกษาใหเปนวาระการพฒนาของอาเซยน สรางสงคมความร โดยสงเสรมการเขาถงการศกษาขนพนฐานอยางทวถง การเลยงดและพฒนาเดกปฐมวย สรางความตระหนกรบรเรองอาเซยนในกลมเยาวชน เพอสรางอตลกษณอาเซยนบนพนฐานของมตรภาพและความรวมมอซงกนและกน และกาหนดเปาหมายเชงยทธศาสตรการลงทนพฒนาทรพยากรมนษย สงเสรมและพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษยของอาเซยน โดยดาเนนกจกรรมเชงยทธศาสตรและพฒนาคณสมบต ความสามารถ การเตรยมความพรอมทดใหกบแรงงานอาเซยนเพอทจะเออตอการรบมอกบประโยชนและกบสงทาทายตางๆ ทจะเกดขนจากการรวมตวในภมภาค 

-94-

เขาใจในเรองเกยวกบเพอนบานในกลมประเทศอาเซยน อกทงนโยบายการศกษาภายใตนโยบายรฐบาลปจจบนไดใหความสาคญกบการเพมขดความสามารถของทรพยากรมนษยเพอรองรบการเปดเสรประชาคมอาเซยน โดยทผานมาหนวยงานทเกยวของไดเตรยมความพรอมดวยการพฒนาคณภาพมาตรฐานการศกษา/ทกษะภาษาองกฤษทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน อาท การจดหลกสตรภาษาองกฤษทงสายสามญและสายอาชพ สรางเครอขายความรวมมอดานการศกษาระหวางสถานศกษา/สถาบนอดมศกษาไทยกบตางประเทศ พฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอนของคร พฒนา/ผลต/จดสรรสอการสอน สอเทคโนโลย สออเลกทรอนกสในการจดการเรยนการสอน สรางความรวมมอดานเทคโนโลยสารสนเทศระหวางไทย-สงคโปร พฒนาเครอขายความรวมมอกบตางประเทศเพอพฒนาคณภาพอดมศกษาไทย พฒนาเครอขายความรวมมอกบตางประเทศเพอพฒนาคณภาพอดมศกษาไทย (SEAMEO RIHED) และดาเนนโครงการเครอขายมหาวทยาลยอาเซยน รวมทงฝกอบรมใหกบบคลากรภาครฐในประเทศตางๆ ของภมภาคเอเชย

2.4 ความรวมมอดานแรงงาน มวตถประสงคสาคญเพอพฒนาทกษะและมาตรฐานฝมอแรงงานอาเซยนใหสามารถแขงขนไดและเปนทยอมรบในนานาประเทศ รวมทงการพฒนาสภาพความเปนอยและความปลอดภยในการทางานและสงเสรมสวสดการของผใชแรงงาน ทงน มกลไกสาคญ ไดแก การประชมระดบรฐมนตรอาเซยนดานแรงงาน (ASEAN Labor Ministers Meeting-ALMM) ซงมการประชมทกสองป รฐมนตรอาเซยนดานแรงงานมหนาทกากบดแลการดาเนนงานของเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานแรงงาน (ASEAN Senior Labor Officials Meeting-SLOM) ซงมการประชมเปนประจาทกป นอกจากน อาเซยนยงไดขยายความรวมมอไปเปนกรอบอาเซยน + 3 ทงในระดบการประชมรฐมนตรแรงงานอาเซยน +3 และการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยน +3 ดานแรงงาน นอกจากน เมอป 2550 ผนาในประเทศอาเซยนไดใหการรบรองปฏญญาอาเซยนเรองการปกปองและสงเสรมสทธของแรงงานยายถน (ASEAN Declaration on the Protection and Promotion of the Rights of Migrant Workers หรอ ACMW) และไดจดตงคณะกรรมการดาเนนงานตามปฏญญาดงกลาวเมอเดอนกรกฎาคม 2550 คณะกรรมการชดนดาเนนงานภายใตความรบผดชอบของรฐมนตรอาเซยนดานแรงงาน ปฏญญานระบใหทงประเทศตนทางและปลายทางสนบสนนศกยภาพและศกดศรของแรงงานยายถน รวมทงตระหนกในสทธพนฐานของแรงงานรวมทงครอบครวทอาศยอยในประเทศปลายทาง และยงระบขอผกมดของทงประเทศตนทางและปลายทาง

นอกจากน ตามพนธกรณของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไดมการจดทาขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) ในสาขาวชาชพหลก เพออานวยความสะดวกในการเคลอนยายนกวชาชพแรงงานเชยวชาญในสาขาทกาหนดไดอยางเสรระหวางประเทศสมาชกในอาเซยน โดยปจจบนมการลงนามขอตกลงวาดวยการยอมรบรวมไปแลวใน 8 สาขาวชาชพหลก ไดแก วศวกรรม สถาปตยกรรม พยาบาล แพทย ทนตแพทย นกสารวจ นกบญช และบรการทองเทยว อยางไรกตาม การดาเนนงานสรางความรวมมอดานแรงงานระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ยงไมมความกาวหนาเทาทควร

-95-

ขอตกลงยอมรบรวม วนเวลาและสถานทลงนาม • ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพวศวกรรม

(ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Engineering Services)

9 ธนวาคม 2548 ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย

• ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพพยาบาล (ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Nursing Services)

8 ธนวาคม 2549 ณ เมองเซบ ประเทศฟลปปนส

• ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพสถาปตยกรรม (ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Architectural Services)

19 พฤศจกายน 2550 ณ ประเทศสงคโปร

• กรอบความตกลงวาดวยขอตกลงวชาชพดานการสารวจ(ASEAN Framework Arrangement for the Mutual Recognition of Surveying Qualifications)

• ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพแพทย ( ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Medical Practitioners)

26 กมภาพนธ 2552 ณ จงหวดเพชรบร ประเทศไทย

• ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการววชาชพทนตแพทย (ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Dental Practitioners )

• กรอบความตกลงวาดวยขอตกลงวชาชพบญช (ASEAN Mutual Recognition Arrangement Framework on Accountancy Services)

• ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพการทองเทยว (ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Tourism Professionals )

9 มกราคม 2552 ณ กรงฮานอย ประเทศเวยดนาม โดยประเทศสมาชกทงหมด ยกเวนประเทศไทย 9 พฤศจกายน 2555 ประเทศไทย ลงนาม ณ กรงเทพมหานคร

วชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม พยาบาล แพทย และทนตแพทย ประเทศสมาชกอาเซยนไดจดทามาตรฐานคณสมบตวชาชพไวอยางชดเจนแลว โดยมการระบถงคณสมบตดานการศกษา ประสบการณการทางาน การมใบอนญาตภายในประเทศประเทศของตน การศกษาตอเนอง และเรองจรยธรรม โดยหากนกวชาชพทมคณสมบตครบถวน สามารถเดนทางไปขอใบรบรองในสภาวชาชพของประเทศในอาเซยน เพอปฏบตงานได

วชาชพดานการสารวจ และบญช ประเทศสมาชกอาเซยนไมไดจดทาขอตกลงยอมรบรวมในคณสมบต เนองจากแตละประเทศยงมรปแบบการศกษาและวธการปฏบตทแตกตางกน จงไดวางกรอบแนวทางเพออานวยความสะดวกในการเขาไปทางาน (MRA Framework) ทงน เมอสมาชกอาเซยนใดมความพรอมกสามารถเขารวมเจรจายอมรบคณสมบตของกนและกน โดยไดวางหลกเกณฑพนฐานสาหรบการยอมรบ ซงประกอบดวยหลกเกณฑเรอง การศกษา การสอบ ประสบการณ กระบวนการใหการยอมรบ ระบบขอมลเอกสาร ระเบยบวนย มาตรฐานและแนวปฏบตสากล

วชาชพดานการทองเทยว การจดทาขอตกลงในการกาหนดคณสมบตในลกษณะของสมรรถนะเปนหลก (Competency-based) ในสาขาทพก และสาขาการเดนทาง จานวน 32 ตาแหนงงาน ทงน ผผานการรบรองคณสมบตและไดรบใบรบรอง โดยใชมาตรฐานวชาชพดงกลาวมสทธในการเดนทางไปทางานในประเทศสมาชกอาเซยนได

ขอตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) ในคณสมบตนกวชาชพของอาเซยน

สถานะขอตกลงยอมรบรวมในคณสมบตนกวชาชพของอาเซยน

-96-

ทงในดานแนวทางการดาเนนงานและการตดตามประเมนผล เนองจากเปนประเดนทเกยวของกบประโยชนทางเศรษฐกจและผลกระทบทางสงคมของแตละประเทศ โดยเฉพาะระบบการพฒนาและคมครองแรงงานทยงมความแตกตางกนมาก แตในระยะยาวมความจาเปนตองสงเสรมความรวมมอในดานนมากขน เนองจากแนวโนมการเพมขนของการเคลอนยายแรงงานระหวางประเทศ เพอทดแทนแรงงานในประเทศทเขาสสงคมผสงอายและมสดสวนประชากรวยแรงงานลดลง

2.5 ความรวมมอดานสาธารณสข กระทรวงสาธารณสขไดจดทาขอตกลงการยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) ของประเทศไทย และไดลงนามไปแลว 3 สาขาวชาชพ ไดแก วชาชพพยาบาล วชาชพแพทยและทนตแพทย ขณะน อยระหวางการจดทารายละเอยดกฎระเบยบและขอบงคบ นอกจากน จะพจารณาจดทาขอตกลง MRAs เพมอก 7 สาขาไดแก 1) สาขาการแกไขความผดปกตของการสอความหมาย 2) สาขากจกรรมบาบด 3) สาขาเทคโนโลยหวใจและทรวงอก 4) สาขารงสเทคนค 5) สาขาจตวทยาคลนก 6) สาขากายอปกรณ และ 7) สาขาการแพทยแผนจน และอก 2 ศาสตร คอ ทศนมาตรศาสตร หรอผทประกอบวชาชพดานตรวจวดสายตา และศาสตรไคโรแพรคตกจดกระดก ซงจะเปนการคมครองผบรโภคใหไดรบบรการทไดมาตรฐานและปลอดภย โดยจะมการตงคณะทางานเพอเตรยมความพรอมในการจดทา MRA ดงกลาว

ความรวมมอสาธารณสขในอาเซยน ไดดาเนนการผานกลไกความรวมมอ 3 ระดบ ไดแก 1) การประชมระดบรฐมนตรสาธารณสขอาเซยน (ASEAN Health Ministers’ Meeting: AHMM) 2) การประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานการพฒนาสาธารณสข (Senior Official’s Meeting on Health Development: SOMHD) 3) การประชมคณะทางาน/ผเชยวชาญ ซงมคณะทางานดานตางๆ เชน การควบคมโรคตดตอ การควบคมและปองกนโรคเอดส การพฒนายา ดานความปลอดภยของอาหาร ดานการเตรยมพรอมเพอรบมอกบการระบาดใหญ และการควบคมยาสบ ทงน ในการประชมรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขอาเซยนครงท 11 อยางเปนทางการภายใตหวขอ “ประชาคมอาเซยน 2558: โอกาสและความ ทาทายดานสขภาพ” และการประชม ASEAN Plus Three Health Ministers Meeting ครงท 5 เมอเดอนกรกฎาคม 2555 ไดมการออกแถลงการณตกลงรวมกนทจะแกปญหาสขภาพและพฒนาระบบบรการสาธารณสขของประเทศอาเซยน อาท การรวมกนผลกดนใหมการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา ใหมการเขาถงการบรการสขภาพทจาเปน เ พอสนบสนนการบรรล เปาหมายแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) และการจดตงเครอขาย ASEAN+3 ดานหลกประกนสขภาพถวนหนา โดยใหประเทศไทยเปนตนแบบระบบหลกประกนสขภาพและเปนผประสานงาน เนองจากผลการดาเนนงานของประเทศไทย ประสบผลสาเรจและมแนวโนมทดขนอยางตอเนอง การรวมกนดาเนนการอยางเขมแขงตามขอตกลงสหประชาชาตเรองโรคไมตดตอ การควบคมโรคเอดสใหเขาสการเปนศนย (Triple Zero Targets) โดยไมมการกดกนผตดเชอ ไมมผตดเชอรายใหม และไมมคนตายจากเอดส และการดาเนนการจดการกบปญหาโรคตดเชออบตใหม รวมทงโรคทสาคญอนๆ โดยเฉพาะโรคไขเลอดออกและไขมาลาเรยดอยา โดยเนนการรณรงคกาจดรากของปญหา การจดหาและใชยา และการพฒนาเครอขายนกระบาดวทยา

-97-

2.6 ความรวมมอดานการปองกนภยคกคามจากอาชญากรรมขามชาต ไทยมงขบเคลอนตามกรอบขององคการสหประชาชาตและสอดคลองกบกรอบของอาเซยน โดยใหความสาคญกบการปองกนและปราบปรามยาเสพตดและการคามนษยเปนหลก ประเทศไทยไดลงนามเปนประเทศสมาชกในอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime : UNTOC) เมอวนท 13 สงหาคม 2543 มขอบเขตการใชบงคบอนสญญา UNTOC ครอบคลมดานการปองกน การสบสวน และการฟองคดอาญาสาหรบการมสวนรวมในกลมองคกรอาชญากรรม การฟอกทรพยทไดมาจากการกระทาผด การฉอราษฎรบงหลวง การขดขวางกระบวนการยตธรรม และสาหรบความผดทมโทษจาคกอยางสงตงแต 4 ปขนไปเมอมลกษณะเปนความผดขามชาตและเกยวของกบกลมองคกรอาชญากรรม3 ซงประเทศไทยไดตราพระราชบญญตปองกนและปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต พ.ศ. 2556 และประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 26 มถนายน 2556 สงผลใหไทยพรอมทจะดาเนนกระบวนการยนสตยาบนเขาเปนภาคของอนสญญาและพธสารดานการคามนษยตามขนตอนตอไป

                                                            3 หนงสอกระทรวงการตางประเทศ เลขท กต 0605/2338 ลงวนท 15 กนยายน 2543

พนธกรณ/ขอตกลงรวมดานสาธารณสขทเกยวของกบประชาคมอาเซยน 1. ขอตกลงยอมรบรวมกน (Mutual Recognition Arrangement : MRAs) ในคณสมบตทางวชาชพพยาบาล แพทย และทนตแพทย มหลกการ คอ เปดใหแพทย ทนตแพทย และพยาบาล ทมคณสมบตตามทกาหนดสามารถจดทะเบยนหรอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพแพทย ทนตแพทย พยาบาล ในประเทศอาเซยนอนไดโดยตองปฏบตตามกฎระเบยบภายในของประเทศนนๆ โดยแพทย ทนตแพทย และพยาบาลตางชาต ทขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพในประเทศอนตองผานการประเมนและอยภายใตการดแลของหนวยงานกากบดแลในประเทศทรบใหทางาน ซงในสวนของประเทศไทยหนวยงานประเมนและกากบดแล ไดแก 1) วชาชพแพทย คอ แพทยสภาและกระทรวงสาธารณสข 2) วชาชพทนตแพทย คอ ทนตแพทยสภา 3) วชาชพพยาบาล คอ สภาการพยาบาล ซงการดาเนนงานจะอยภายใตการดแลของ ASEAN Joint Coordinating Committee on Medical Practitioners ประกอบดวยผแทนจากหนวยงานกากบดแลของประเทศสมาชก 2. ขอตกลงดานการปองกน เฝาระวงควบคมโรค และการเขาถงบรการทางการแพทย ดาเนนการตาม Bali Concord II และ III และตองดาเนนการใหบรรลเปาหมาย MDGs และกฎอนามยระหวางประเทศ (IHR) โดยประเทศไทยมขอตกลงทเกยวของกบดานนในระดบภมภาค เชน 1) Declaration of the 8th ASEAN Health Ministers Meeting ซงดาเนนการตาม MDGs และการรบมอกบภยพบต/โรคระบาด 2) 7th ASEAN Summit Declaration on HIV/AIDs ซงเนนการเขาถงบรการสขภาพ ตวยาในการปองกนโรคตดตอ เชอเอชไอว และโรคเอดส 3) Joint Declaration of the Special ASEAN Leaders Meeting on Severe Acute Respiratory Syndrome (SARAS) เนนการปองกนการอบตใหม/อบตซาของโรคซารส เปนตน

-98-

สาหรบความรวมมอเกยวกบยาเสพตดในอาเซยน จากการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนเมอวนท 25 กรกฎาคม 2541 ณ กรงมะนลา รฐมนตรตางประเทศอาเซยนไดลงนามในปฏญญารวมวาดวยการปลอดยาเสพตดในอาเซยน ค.ศ.2020 (พ.ศ.2563) มวตถประสงคเพอตอสกบปญหาการคายาเสพตดและการใชยาเสพตดในทางทผด ตอมาในการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยน ครงท 33 ระหวางวนท 24-25 กรกฎาคม 2543 ณ กรงเทพมหานคร ทประชมไดเหนควรใหรนระยะเวลาการบรรลเปาหมายของการทาใหอาเซยนเปนเขตปลอดยาเสพตด จากป ค.ศ. 2020 เปน ค.ศ. 2015 เพอใหพรอมกบการเปนประชาคมอาเซยน

การดาเนนงานความรวมมอดานยาเสพตดในอาเซยน มกลไกหลกไดแก คณะเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานยาเสพตด (ASEAN Senior Official on Drug Matters-ASOD) ซงอยภายใตองคกรระดบรฐมนตรอาเซยนเฉพาะสาขา คอ ASEAN Ministerial Meeting on Transnational Crime-AMMTC ไดรวมกนยกรางแผนปฏบตการอาเซยนเพอตอตานการลกลอบคายาเสพตด เมอป 2548 ซงตอมาทประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานยาเสพตด ครงท 30 ทประเทศกมพชา ไดมการรบรองแผนปฏบตการอาเซยนเพอตอตานการลกลอบคายาเสพตด ป พ.ศ. 2552-2558 (ASEAN Work Plan on Combating Illicit Drug Manufacturing, trafficking and Abuse 2009-2015) หรอทเรยกกนวา “แผนปฏบตการ ASOD” ซงมการดาเนนการใน 2 เสาหลกของประชาคมอาเซยน ไดแก เสาประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASCC Blueprint) หวขอ B6. Ensuring a drug-free ASEAN โดยมรายละเอยดกจกรรมทตองดาเนนการเกยวของกบงานดานการปองกนและบาบดรกษายาเสพตด และงานดานการพฒนาทางเลอก และเสาประชาคมการเมองและความมนคง (APSC Blueprint) หวขอ B4. Non-Traditional Security Issues หวขอยอย B4.1 Strengthen Cooperation in Addressing Non-traditional Security Issues, Particularly in Combating Transnational Crimes and Other Transboundary Challenges ขอ vi.-xi. มรายละเอยดกจกรรมทตองดาเนนการเกยวของกบงานดานปราบปรามยาเสพตดและเคมภณฑทนาไปใชในการผลตยา เสพตด รวมถงงานดานตรวจพสจน และงานพฒนาศกยภาพเจาหนาทบงคบใชกฎหมายทเกยวของ ในสวนของประเทศไทย สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด (ปปส.) เปนองคกรกลางดานยาเสพตด จะเปนฐานในการจดตงสานกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดอาเซยน เพอเปนหนวยงานกลางบรณาการเจาททเกยวของทง 10 ประเทศ โดยกาหนด 4 ยทธศาสตรสาคญ ไดแก

กรอบการขบเคลอนงานดานยาเสพตดระดบสากล นอกจากอนสญญา UNTOC แลว ไทยยงมพนธกรณทตองถอปฏบตตามหลกการสากลในอนสญญาขอตกลงระหวางประเทศทเกยวกบยาเสพตด อก 3 ฉบบ ประกอบดวย

1) อนสญญาเดยววาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1961 (Single Convention on Narcotic Drugs 1961) และพธสารแกไขอนสญญาเดยว วาดวยยาเสพตดใหโทษ ค.ศ. 1972 ทมเนอหาในการควบคม และจากดการใชยาเสพตดใหโทษ เพอประโยชนในทางการแพทยและวทยาศาสตรเทานน

2) อนสญญาวาดวยวตถทออกฤทธตอจตและประสาท ค.ศ. 1971 (Convention on Psychotropic Substances 1971) มงเนนการควบคมและจากดการใชวตถทออกฤทธตอจตและประสาทสาหรบทางการแพทยและทางวทยาศาสตร

3) อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคายาเสพตดใหโทษและวตถออกฤทธตอจตและประสาท ค.ศ. 1988 (UN Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances 1988) ทกาหนด

-99-

1) ความรวมมอดานการปราบปรามซงจะรวมมอทงดานการขาว การปราบปรามกลมผผลตในประเทศ เมยนมาร การสกดกนตามแนวชายแดนทาอากาศยานและการตดตามยดทรพยสนของขบวนการคายาเสพตดขามชาต ทงในกลมอาเซยนและประเทศอนๆ 2) การลดพนทปลกพชเสพตดดวยการพฒนาทางเลอก ตามแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 3) การลดการแพรระบาดในกลมทกาหนดเปาหมายรวมกนเพอสกดวงจรผเสพตดรายใหม โดยเฉพาะเยาวชนอาเซยน พรอมทงการสรางมาตรฐานรวมกนในดานการบาบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และ 4) การวจยวชาการการพฒนาความรวมมอดานนตวทยาศาสตร กฎหมาย เพอใหความรวมมอของกลมอาเซยนมความกาวหนามากยงขน

สาหรบความรวมมอของอาเซยนในการแกไขปญหาการคามนษย จากทประชมสดยอดอาเซยน ครงท 10 เมอเดอนพฤศจกายน 2547 ทกรงเวยงจนทร ผนาอาเซยนไดใหการรบรองรวมกนและลงนามในปฏญญาอาเซยนวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก (ASEAN Declaration Against Trafficking in Persons Particularly Women and Children) เพอการแลกเปลยนขอมลขาวสาร การปรบแกกฎหมาย การบงคบใชกฎหมาย และพฒนาเครอขายระดบภมภาคเพอการปองกนและขจดกระบวนการคามนษย ตอมาในทประชมสดยอดอาเซยน ครงท 21 เมอวนท 20 พฤศจกายน 2555 ประเทศไทยไดผลกดนใหเรงรดการพจารณาอนสญญาเรองการตอตานการคามนษยในอาเซยน รวมทงผลกดนการจดทาแผนปฏบตการในเรองนเพอปทางไปสการจดทาอนสญญาทมผลผกพนทางกฎหมาย โดยมกลไกหลกในการกากบและขบเคลอน ไดแก การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต (ASEAN Senior Officials Meeting on Transnational Crime - SOMTC) ซงอยภายใตองคกรทประชมรฐมนตรอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต (ASEAN Ministerial Meeting on Transnational Crime - AMMTC) ปจจบนอยระหวางขนตอนการดาเนนงานของคณะทางาน SOMTC ในการยกรางอนสญญาอาเซยนวาดวยการคามนษย (ASEAN Convention on Trafficking in Persons - ACTIP) พรอมกบแผนปฏบตการระดบภมภาควาดวยเรองการตอตานการคามนษย (Regional Plan of Action to Combat Trafficking in Persons – RPA) ควบคกนไป ความรวมมอระหวางประเทศดานการตอตานการคามนษย ในระดบทวภาค และพหภาค ไดมการจดทาบนทกขอตกลงระหวางประเทศ รวม 5 ฉบบ ไดแก (1) บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงราชอาณาจกรกมพชา เรองความรวมมอทวภาควาดวยการขจดการคาเดกและสตร และการชวยเหลอเหยอของการคามนษย ลงวนท 31พฤษภาคม 2546 ณ ราชอาณาจกรกมพชา โดยมขอตกลงรวมกนระหวางสองประเทศใน 3 เรอง ไดแก กระบวนการสงกลบและคนสสงคม กระบวนการดาเนนคด และการรายงานขอมล (2) บนทกความเขาใจประเทศในอนภมภาคลมนาโขง วาดวยความรวมมอตอตานการคามนษย (กมพชา จน เมยนมาร ลาว เวยดนาม และไทย) ลงวนท 29 ตลาคม 2547 ณ สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร ประกอบดวย 7 กจกรรมททงหกประเทศจะตองรวมมอกน ไดแก

กรอบการขบเคลอนงานดานการคามนษยระดบสากล อนสญญา UNTOC มพธสารแนบทายทเกยวของกบการคามนษยอย 2 ฉบบ คอ พธสารเพอปองกนปราบปราม

และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก (UN Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons Especially Women and Children) และพธสารตอตานการลกลอบขนผโยกยายถนทางบก ทะเล และอากาศ (Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air) โดยประเทศไทยไดลงนามในพธสารทงสองฉบบน เมอวนท 18 ธนวาคม 2544

-100-

การอบรมและพฒนาศกยภาพ แผนปฏบตการระดบชาต ความรวมมอทวภาคและพหภาค กรอบกฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย การคดแยกและคมครองเหยอการคามนษย มาตรการปองกนและความรวมมอในภาคทองเทยว (3) บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว วาดวยความรวมมอตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก ลงวนท 13 กรกฎาคม 2548 ณ กรงเทพมหานคร ไดกาหนดแนวทางการดาเนนงานเกยวกบการรบ-สง และฟนฟเหยอการคามนษย โดยเฉพาะเฉพาะเดกและสตร (4) บนทกขอตกลงระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม วาดวยความรวมมอในการขจดการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกและการชวยเหลอเหยอการคามนษย ลงวนท 24 มนาคม 2551 ณ กรงโฮจมนห ประกอบดวย 5 แผนงาน ไดแก การดาเนนการตามแผนปฏบตการรวม การศกษาสถานการณการคามนษย การประสานความรวมมอในการดาเนนการจดทาขนตอนการปฏบตงานทเปนมาตรฐานในการคมครองเหยอ ความรวมมอดานการปองกนและความรวมมอในการสบสวน สอบสวน จบกมผกระทาผด และ (5) บนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร วาดวยความรวมมอเพอตอตานการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก ลงวนท 24 เมษายน 2552 ณ กรงเนปดอว

3 เงอนไขและขอจากดของสงคมไทยในการกาวสประชาคมอาเซยน เมอเขาสประชาคมอาเซยนแลวมการคาดการณวาจะสงผลใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ

โดยเฉพาะการขยายตวของภาคการคาและบรการ การลงทน และการขยายตวของการเคลอนยายแรงงานระหวางประเทศภายในภมภาคอาเซยนมากขน นอกจากน การเขาสประชาคมอาเซยนจะชวยเรงการพฒนาคนและสงคมไทยในทกมต แมในปจจบน สงคมไทยจะไดนอมนาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญาในการดารงชวตทงระดบบคคล ครอบครว ชมชน องคกรเอกชน และการบรหารพฒนาประเทศ ทาใหภาพรวมสงคมและเศรษฐกจไทยมภมคมกนตอการเปลยนแปลงทงจากปจจยภายในและภายนอกประเทศมากขน การใหความสาคญกบการพฒนาคนตลอดชวงชวต คนไทยมสขอนามยดขนและมอายยนยาวขน นาไปสสงคมคนสงอาย มการศกษาดขนในเชงปรมาณ และการกระจายโอกาสใหคนมการศกษาไดพฒนากาวหนาไปมากในทกระดบการศกษา แตในเชงคณภาพ ทงคณภาพคร นกเรยน และนกศกษา ยงตองพฒนาใหดยงขนอยางจรงจง เพราะเปนปจจยสาคญทเชอมโยงกบคณภาพแรงงานและการเพมความสามารถในการแขงขน และการดแลใหคนไทยมหลกประกนความมนคงในการดารงชวตอยางทวถง ทยงเปนปญหาและตองการการแกไข เนองจาก อาจทาใหเกดความเหลอมลาภายในประเทศมากยงขนเมอเขาสประชาคมอาเซยนทผลประโยชนทางเศรษฐกจอาจตกอยทกลมประชาชนบางกลมของประเทศ และอาจสงผลทางสงคมในมตตางๆ โดยเฉพาะกบประชาชนทไมสามารถปรบตวได โดยในชวงหวเลยวหวตอของการกาวสสงคมอาเซยน สงคมไทยยงมความไมพรอมในหลายเรองทสาคญ ดงน

3.1 ทนมนษยของไทยมขอจากดทงเชงปรมาณและคณภาพ 3.1.1 การเขาสสงคมผสงอายของไทยสงผลกระทบตอการพฒนาทนมนษย ประเทศไทยจะเขาสสงคมผสงอายอยางสมบรณภายในป 2567 โดยจานวนและสดสวนประชากรวยแรงงาน (15-59 ป) จะเรมลดลงตงแตป 2554 ขณะทประชากรวยเดก (0-14 ป) มจานวนและสดสวนลดลงอยางตอเนอง จะนาไปสการขาดแคลนกาลงแรงงงานในอนาคตอนใกล ซงจะสงผลกระทบตอศกยภาพการผลตของประเทศ ขณะเดยวกนกทาใหภาระในการดแลผสงอายเพมขน เมอพจารณาโครงสรางประชากรของประเทศในกลมอาเซยน พบวา ประเทศทเขาสสงคมผสงอายแลว ไดแก เวยดนาม ไทย และสงคโปร โดยมสดสวนผสงอายมากกวารอยละ 7 แมวาการเขาสสงคมผสงอายของประเทศในอาเซยนจะมระยะเวลาทแตกตางกน แตจานวนและสดสวนของผสงอายทเพมขนยอมสงผลตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมตามบรบทของแตละประเทศ

-101-

ตารางท 1 : สดสวนประชากรตามกลมอายของประเทศในประชาคมอาเซยน ป 2556 หนวย : รอยละ ประเทศ ตากวา 15 ป 15-64 ป 65 ปขนไป

บรไน 25.3 70.7 4.0 กมพชา 30.1 65.7 4.2 อนโดนเซย 26.1 68.1 5.8 ลาว 32.1 63.9 4.0 มาเลเซย 29.1 65.6 5.3 เมยนมาร 24.4 70.3 5.4 ฟลบปนส 34.3 61.8 3.8 สงคโปร 15.6 73.9 10.5 ไทย 18.7 71.4 9.9 เวยดนาม 22.8 71.1 6.1 รวมทกเพศ 26.2 67.9 5.9 ทมา : World Population Prospect, the 2010 Revision, United Nations และผลการคาดประมาณประชากรไทย

พ.ศ.2553-2583 สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555 อางจาก สชาดา ทวสทธ, มาล สนภวรรณ,ศทธดา ชวนวน สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล

สาหรบประเทศไทย การขาดแคลนแรงงานเปนประเดนทมความสาคญทสงผลกระทบตอศกยภาพและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ปญหาการขาดคนในภาคการผลตของไทยจะรนแรงกวาประเทศอนในอาเซยนถง 3 เทา4 จากผลสารวจของธนาคารโลกททาการเกบขอมลของธรกจในประเทศตางๆ ทวโลกจานวน 130,000 แหง จาก 135 ประเทศ ซงรวมถงประเทศในอาเซยน 7 ประเทศ ไดแก ไทย มาเลเซย ลาว กมพชา เวยดนาม ฟลปปนส และอนโดนเซย หนงในประเดนททาการสารวจ คอ รอยละของธรกจทประสบกบการขาดแคลนแรงงานทมคณสมบตตามทตองการ จนกลายเปนอปสรรคในการทาธรกจ ผลสารวจของธรกจทอยในภาคการผลต พบวา ธรกจในประเทศไทยประสบปญหาการขาดแคลนแรงงานทมคณสมบตเหมาะสมมากเปนอนดบ 1 คดเปนรอยละ 38.8 ของกลมตวอยางทงหมด รองลงมาคอประเทศมาเลเซย รอยละ 20.2 และประเทศทประสบปญหานอยทสด คอ อนโดนเซย ทมเพยงรอยละ 4.5 เทานน เมอนาขอมลของประเทศตางๆ ในอาเซยนมาคานวณคาเฉลยโดยไมนบรวมประเทศไทย พบวา โดยเฉลยแลวธรกจของประเทศในกลมอาเซยนทพบกบปญหาขาดแคลนแรงงานทมคณสมบตเหมาะสม คดเปนรอยละ 12.6 ของธรกจทงหมดทมอยในประเทศ แสดงวา ความรนแรงของปญหานในประเทศไทย สงกวาคาเฉลยของประเทศอนในอาเซยนถง 3 เทา และรนแรงกวาอนโดนเซยถง 8 เทา ทงน ในปจจบนภาคอตสาหกรรมไทยกาลงประสบปญหาภาวการณขาดแคลนแรงงานในเชงปรมาณทงในระดบกลางและระดบสง เนองมาจากนกเรยนในสายอาชพ ระดบ ปวช. เรยนตอ ปวส. และตอระดบมหาวทยาลยมากกวารอยละ 70 ตอป จากขอมลของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พบวา ในกลมอตสาหกรรม 6 กลม มความตองการกาลงคนในระยะ 5 ปขางหนา (2554-2558) ในระดบมธยมศกษาปท 3 และมธยมศกษาปท 6 รอยละ 52.89 และระดบ ปวช. ปวส.รอยละ 36 ขณะทระดบปรญญามสดสวนเพยงรอยละ 11 เทานน บงชวา การผลตกาลงคนของไทยยงไมสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน ประกอบกบเมอเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 จะทาใหเกดการเคลอนยายแรงงานในภมภาคมากขน จะสงผลตอศกยภาพของภาคการผลตและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ                                                             4 ประเทศไทยมปญหาขาดแคลนแรงงานมากทสดในประชาคมอาเซยน จากองคความรอาเซยน เขาถงจาก http://www.thai-

aec.com/123#ixzz2ZGqTNGvS

-102-

3.1.2 การพฒนาทรพยากรมนษยของไทยยงมผลไมนาพอใจเมอเทยบกบนานาชาต พจารณาจากดชนการพฒนาทรพยากรมนษย5 (Human Development Index หรอ HDI) พบวา อยในอนดบ 103 จาก 187 ประเทศในป 2554 และ 2555 เปนรองประเทศในภมภาคเดยวกนและประเทศสมาชกอาเซยน ไดแก ญปน เกาหล ฮองกง รวมทงสงคโปร บรไน และมาเลเซย แตยงมอนดบทดกวาฟลปปนส อนโดนเซย เวยดนาม ขณะทขดความสามารถดานการศกษาของประเทศไทยทจดอนดบโดย IMD (The International Institute for Management Development) อยในระดบตาทอนดบ 51 จาก 60 ประเทศ ในป 2556 จากทเคยอยในอนดบท 47 ในป 2552 ซงอยในอนดบเหนอกวาอนโดนเซย (อนดบท 52) และฟลปปนส (อนดบท 59) แตยงดอยกวาสงคโปร (อนดบท 4) คอนขางมาก และผลการประเมนการศกษานกเรยนนานาชาต (Programme for International Student Assessment: PISA)6 โดยองคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ (Organization for Economic Cooperation and Development : OECD) ในป 2552 ไทยอยในอนดบ 50 จาก 65 ประเทศ ซงอยในกลมตา

แผนภมท1 : อนดบการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศสมาชกอาเซยน ป 2554-2555

ทมา : Human Development Report 2011, UNDP

                                                            5 ดชนการพฒนาทรพยากรมนษย (Human Development Index หรอ HDI) พจารณา 3 ดาน คอ 1) ดชนดานการศกษา ประกอบดวยตวชวดยอย 2 ตว ไดแก อตราการรหนงสอของผใหญ และอตราการเขาเรยนอยางหยาบ 2) ดชนอายขยเฉลยเมอแรกเกด และ 3) ดชนดานเศรษฐกจพจารณาจากผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศตอหว

6  ผลการประเมนการศกษานกเรยนนานาชาต (Programme for International Student Assessment: PISA) เปนการประเมนการรเรอง เนนความรและทกษะทจาเปน เพอใหผเรยนสามารถเรยนรตลอดชวตไดอยางตอเนองและการปรบตวใหเขากบโลกทเปลยนแปลง 

-103-

แผนภมท 2 : ขดความสามารถในการแขงขนระดบนานาชาตดานการศกษา ป 2551-2556

ทมา : IMD World Competitiveness Yearbook, 2013 หมายเหต : ป 2551-2553 ประเทศทเขารวมโครงการจานวน 55, 57 และ 58 ประเทศ ตามลาดบ

ป 2554-2555 ประเทศทเขารวมโครงการจานวน 59 ประเทศ ป 2556 ประเทศทเขารวมโครงการจานวน 60 ประเทศ

นอกจากน คณภาพผเรยนขนพนฐานของไทยยงตองเรงแกไข สะทอนไดจากคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนขนพนฐาน (O-NET) ในทกระดบชนและทกวชาหลก ในป 2555 มคาเฉลยตากวารอยละ 50 ยกเวนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมคะแนนเฉลยเทากบ 54.48 แมวาทผานมาไดใหความสาคญกบกระบวนการเรยนรของผเรยน การปรบโครงสรางหลกสตร กระบวนการเรยนการสอนทเนนการใชเทคโนโลยเพอการศกษามากขน ควบคกบการผลตและพฒนาครอยางเปนระบบ แตคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในทกระดบชนยงไมเปนทนาพอใจโดยเฉพาะคะแนนเฉลยของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในป 2555 ลดลงจากปทผานมาในทกวชาหลก ขณะทผลการสอบทางการศกษาระดบชาตดานอาชวศกษา (V-NET) พบวา ในป 2555 คะแนนเฉลยดานอาชวศกษาในระดบ ปวช. มแนวโนมลดลง โดยเฉพาะสมรรถนะพนฐานและการเรยนร และสมรรถนะพนฐานวชาชพ สวนคะแนนเฉลยในระดบ ปวส. ตากวารอยละ 50 สาหรบผลการสอบความถนดทวไป (GAT) พบวา คะแนนเฉลยมแนวโนมลดลงจาก 171.9 คะแนนในป 2554 ลดลงเหลอ 130.6 คะแนนในป 2555 สวนผลการสอบความถนดทางวชาการและวชาชพ (PAT) ทกวชามคะแนนเฉลยนอยกวาครงหนง (คะแนนเตม 300 คะแนน) โดยเฉพาะวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตรและภาษา ดงนน จงจาเปนตองเรงพฒนาคณภาพการศกษาไทยทกระดบอยางเปนระบบ

-104-

ตารางท 2 : คะแนนสอบทางการศกษาแหงชาตขนพนฐาน (O-NET) ปการศกษา 2550–2555 (รอยละ) 2550 2551 2552 2553 2554 2555

ประถมศกษาปท 6 ภาษาไทย 36.58 42.02 38.58 31.22 50.04 45.68 คณตศาสตร 47.54 43.76 35.88 34.85 52.40 35.77 ภาษาองกฤษ - - 31.75 20.99 38.37 36.98 วทยาศาสตร 49.57 51.68 38.67 41.56 40.82 37.46 สงคมศกษา - - 33.90 47.07 52.22 44.22 มธยมศกษาปท 3 ภาษาไทย - 41.04 35.35 42.80 48.11 54.48 คณตศาสตร - 32.64 26.05 24.18 32.08 26.95 ภาษาองกฤษ - 34.56 22.54 16.19 30.49 28.71 วทยาศาสตร - 39.39 29.16 29.17 32.19 35.37 สงคมศกษา - 41.37 39.70 40.85 42.73 47.12 มธยมศกษาปท 6 ภาษาไทย 50.70 46.42 46.47 42.61 41.88 47.18 คณตศาสตร 32.49 35.98 28.56 14.99 22.73 22.72 ภาษาองกฤษ 30.93 30.64 23.98 19.22 21.80 22.12 วทยาศาสตร 34.62 33.65 29.06 30.90 27.90 33.09 สงคมศกษา 37.76 34.67 36.00 46.51 33.39 36.26

ทมา : สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน)

3.1.3 ผลตภาพแรงงานของไทยอยในระดบตาเปนขอจากดทงการแขงขนเขาทางานของแรงงาน และสงผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนของธรกจรวมทงของประเทศโดยรวม อตราการเพมขนของผลตภาพแรงงานโดยเฉลยยงอยในระดบตาโดยเฉพาะในชวง 10 ปทผานมา เปนจดออนตอการขยายการผลตในภาคอตสาหกรรมและการเพมผลตภาพโดยรวมของประเทศ นอกจากนน ยงมปญหาความไมสอดคลองในเรองทกษะของแรงงานกบความตองการของตลาด

-105-

แผนภมท 3 : อตราการเพมขนเฉลยของผลตภาพแรงงานตอ GDP ป 2543-2551, 2551, 2552 และ 2553 ของประเทศสมาชกอาเซยน

หนวย : รอยละ

ทมา : International Labour Organization (2011), Key Indicators of the Labour Market (KILM)

จากขอมลขององคการแรงงานระหวางประเทศ พบวา เมอเปรยบเทยบกบประเทศสมาชกตางๆ ในอาเซยน ประเทศไทยมอตราเพมขนของผลตภาพแรงงานทคอนขางชา โดยชากวาอตราเฉลยของภมภาค ยกเวนในป 2553 ทประเทศไทยมอตราการเพมขนของผลตภาพแรงงานทอตรารอยละ 5.7 ซงสงกวาอตราเฉลยอาเซยน ทรอยละ 4.3 ขณะทประเทศเมยนมาร ผลตภาพแรงงานเพมขนอยางชดเจนในชวง 10 ปทผานมา สวนสงคโปรเปนประเทศทมอตราผลตภาพแรงงานสงทสดในป 2553 ทรอยละ 13.6 ผลตภาพแรงงานถอเปนปจจยสาคญหนงทบงชคณภาพของแรงงาน การเขาสประชาคมอาเซยนยอมสรางโอกาสใหกบแรงงานทมคณภาพ แรงงานทมทกษะและสมรรถนะยอมมความไดเปรยบในเชงการแขงขนมากกวาแรงงานทขาดความร ความสามารถ

ในระยะทผานมาหลายประเทศในอาเซยน อาท เวยดนาม ฟลปปนส มาเลเซย อนโดนเซย และไทย ไดกาหนดมาตรการเพมอตราคาแรงขนตา เพอใหเหมาะสมกบคาครองชพทมแนวโนมสงขนและเพอคณภาพชวตทดขนของแรงงาน จากขอมลขององคกรแรงงงานระหวางประเทศ เมอพจารณาผลผลตตอแรงงาน (Output per Worker) ในป 2552 พบวา สงคโปรเปนประเทศทมคาผลผลตตอแรงงาน ในอตราทสงทสด คอ 74,790 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 5 เทาของประเทศไทย รองลงมา คอมาเลเซยทอตรา 37,837 ดอลลารสหรฐ หรอกวา 2 เทาของประเทศไทย

-106-

แผนภมท 4 : ผลผลตตอแรงงาน ป 2009 (Output per Worker ) หนวย : ดอลลารสหรฐ

ทมา : Labour and Social trends in ASEAN 2010 :Sustaining Recovery and Development through Decent

Work, ILO Regional Office for Asia and the Pacific, Bangkok : ILO.2010

นอกจากน เมอพจารณาในมตของการเขาสสงคมผสงอาย หากจะเปรยบเทยบกบประเทศทมสถานการณการเขาสสงคมผสงอายทใกลเคยงกบไทย เชน สงคโปร พบวา มอตราการเตบโตของผลตภาพแรงงานสงกวาประเทศไทยอยางมนยสาคญ สาหรบประเทศอนๆ ในอาเซยน ลวนมสดสวนประชากรวยทางานมากกวาไทย เชน มาเลเซย อนโดนเซย และเมยนมาร ซงเปนประเทศคแขงทางเศรษฐกจทสาคญ การขาดแคลนแรงงานเมอเขาสสงคมผสงอายเปนความทาทายทเลยงไดยาก แตสามารถเตรยมความพรอมได โดยการเพมผลตภาพแรงงาน การบรหารจดการปรมาณและการไหลเวยนของแรงงานในประเทศและแรงงานจากตางประเทศ

ดงนน ประเทศไทยควรมการดาเนนการเชงรกหรอใชโอกาสจากโครงสรางประชากรทเปลยนแปลง ปรบโครงสรางเศรษฐกจและสงคมทมงสคณภาพ พรอมทงเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยใหความสาคญกบการเพมผลตภาพแรงงานใหสอดคลองกบการเพมขนของคาตอบแทน เปนประเดนเรงดวน เนนเรงพฒนาทกษะคณภาพแรงงาน และการนาเทคโนโลยและเครองจกรเขามาชวยในกระบวนการผลตททนสมยขนเพอใหสามารถผลตไดมากขน และบรรเทาปญหาแรงงานทกษะตาทมแนวโนมขาดแคลนมากยงขน ทงน เพอใหประเทศไทยยงคงรกษาขดความสามารถในการแขงขนกบประเทศคแขง โดยเฉพาะในดานการสงออกในกลมอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขนและตนทนการผลตทสงขนทงหวงโซอปทาน

3.1.4 ประเทศไทยมความเสยเปรยบในดานภาษาองกฤษและถกจดอยในกลมประเทศทมทกษะภาษาองกฤษระดบตามาก หากพจารณาถงศกยภาพดานภาษาองกฤษ ซงเปนภาษากลางในการสอสาร และตดตอธรกจการคาของโลกและประชาคมอาเซยน พบวา แรงงานไทยยงมปญหาดานทกษะการสอสารภาษาองกฤษทอยในอนดบทตากวาประเทศเพอนบาน ซงผลการจดอนดบทกษะภาษาองกฤษของEducation First ป 2555 จากจานวน 54 ประเทศ (ทคนในประเทศไมไดใชภาษาองกฤษเปนหลก) ประเทศไทยอยอนดบท 53 (ลเบย (54)) ซงสอดคลองกบขอมลการสารวจความสามารถการใชภาษาองกฤษของบณฑต

-107-

ไทยจากคะแนนสอบของภาษาองกฤษ TOEFL ในประเทศกลมอาเซยน พบวา ประเทศไทยมคะแนนเฉลยตากวา 500 ในขณะทประเทศมาเลเซย อนโดนเซย เมยนมาร เวยดนาม กมพชา มคะแนนเฉลยสงกวา 500 นอกจากน ผลการทดสอบ O-NET ภาษาองกฤษของนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐานมคะแนนเฉลยตากวา 50 โดย ป.6 คะแนนเฉลย 36.98 ม.3 คะแนนเฉลย 28.71 และ ม.6 คะแนนเฉลย 22.12

ทงน การพฒนาทกษะดานภาษาโดยเฉพาะภาษาองกฤษ จะเปนพนฐานสาคญในการเสรมสรางทกษะใหคนไทยสามารถเขาถงองคความร แหลงเรยนรทหลากหลายไดอยางตอเนองตลอดชวต นาไปสการพฒนาและยกระดบคณภาพชวต ทกษะการทางาน และพฒนาสการสรางสรรคนวตกรรมในการเสรมสรางศกยภาพและขดความสามารถใหพรอมรบการเปลยนแปลง อกทงเปนปจจยสาคญประการหนงทจะผลกดนใหเกดความรวมมอในประชาคมอาเซยนและประชาคมโลก มความเขาใจในความแตกตางหลากหลาย การแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน เกดความตระหนกรและเขาใจในวถชวต วฒนธรรมและมทศนคตทด ตอกน กอใหเกดความรวมมอและความเปนหนสวนทเกอกลกน

3.2 การคมครองทางสงคมยงมปญหาการเขาถงหลกประกนทางสงคมในบางกลม และภยคกคามจากอาชญากรรมขามชาตโดยเฉพาะการคามนษยและปญหายาเสพตดสงผลรายแรงและมความซบซอนมากขน 3.2.1 การพฒนาระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาทาใหคนไทยเขาถงการมหลกประกนสขภาพอยางทวถงมากขน แตยงมปญหาในเชงคณภาพและความเหลอมลาของการกระจายบคลากร การดาเนนโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาของไทย สงผลใหคนไทยกวารอยละ 99.90 เขาถงระบบประกนสขภาพ และไมม ปญหาอปสรรคดานการเงน ท งน จากขอมลการสารวจในป 2556 ของเวบไซต http://www.numbeo.com เพอจดลาดบมาตรฐานสาธารณสขของทวโลก โดยพจารณาองคประกอบสาคญ เชน ทกษะและสมรรถภาพของบคลากรทางการแพทย อปกรณการวนจฉยและรกษาโรคททนสมย ความเปนมตรของบคลากรทางการแพทย เปนตน ประเทศไทยไดถกจดใหอยในอนดบ 1 ของโลก คดเปนรอยละ 94.73 ซงเปนขอไดเปรยบในการแขงขนดานบรการสขภาพกบประเทศตางๆ ในอาเซยน

แผนภาพท 5 : ดชนมาตรฐานบรการสาธารณสขป 2556

ทมา : www.numeo.com; Health Care Index for Country for 2013

-108-

อยางไรกตาม เมอพจารณาสดสวนของบคลกรทางการแพทยในชวงป 2548-2553 ประเทศไทยถอไดวามอตราสวนของแพทยตอประชากรในอตราทคอนขางตา เมอเปรยบเทยบประเทศเพอนบานอาเซยน โดยประเทศไทยมอตราแพทย 3 คน ตอประชากร 10,000 คน ซงเทากบลาว และอนโดนเซย ขณะทสงคโปร มอตราแพทยตอประชากรสงสดท 18 คน ตอประชากร 10,000 คน รองลงมาเปนบรไน เวยดนาม ฟลปปนส และมาเลเซย มอตราแพทย เทากบ 14, 12, 12 และ 9 คน ตอประชากร 10,000 คนตามลาดบ นอกจากน ยงมปญหาการกระจกตวของบคลากรซงสวนใหญอยในกรงเทพมหานครและเมองใหญ อกทงการเขาสสงคมผสงอาย การเพมขนของความตองการบคลากรทางการแพทยของภาคเอกชน แนวโนมการเพมขนของการทองเทยวเชงสขภาพและหลงวยเกษยณ การเขามารกษาพยาบาลของผปวยจากประเทศตางๆ และการเคลอนยายนกวชาชพแพทยออกไปทางานนอกประเทศ รวมทงแนวโนมการเคลอนยายแรงงานในกลมตางๆ เมอเขาสประชาคมอาเซยน ยอมสงผลกระทบตอการยกระดบมาตรฐานของการใหบรการสขภาพทมคณภาพและมความทวถงประชากรในทกพนทของประเทศดวย

แผนภาพท 6 : จานวนแพทยตอประชากร 10,000 คนในชวงป 2548-2553

ทมา : Human Development Report 2013, UNDP

นอกจากน รายจายดานการใหบรการสขภาพของประเทศไทยมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของไทยไปสสงคมผสงอาย และการเจบปวยดวยโรคไมตดตอเรอรงทมแนวโนมเพมมากขน อาท โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง เปนตน การพฒนาระบบการใหบรการสขภาพของไทย จงมความจาเปนตองพฒนาคณภาพการใหบรการใหครอบคลมถงกลมคนตางๆ โดยเฉพาะกลมคนในพนทชนบท รวมถงการดาเนนการผลตและการกระจายบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข การพฒนาระบบเครอขายบรการสขภาพ การพฒนาฐานขอมลบรการสาธารณสขของระบบประกนสขภาพระบบตางๆ ใหเปนระบบเดยวกน

3.2.2 การพฒนาและการเคลอนยายประชากรระหวางประเทศจะทาใหเกดความเสยงตอสขภาพมากยงขน แมวาระบบการใหบรการสขภาพของไทยจะมความกาวหนามากกวาหลายประเทศในอาเซยน แตจากลกษณะทางภมศาสตรทมพรมแดนตดตอกน และเมอเขาสประชาคมอาเซยน ประเทศไทยเปนหนงในประเทศจดหมายปลายทางทดงดดแรงงานขามชาตเขามาประกอบอาชพ การพฒนาและการอพยพเคลอนยายระหวางประเทศอาจกอใหเกดความเสยงทางดานสขภาพ จากการแพรระบาดของโรคตดตอ โรคอบตใหม/อบตซา

-109-

ทงน สถานการณในอาเซยน ยงมโรคตดตอทเปนปญหาหลายโรคและมแนวโนมรนแรงขนเรอยๆ อาท โรคไขเลอดออก มอเทาปาก ไขหวดนก มาลาเรย นอกจากน การเปดเสรดานสนคาและบรการ อาจทาใหมการเปดรบอาหารและผลตภณฑทมความเสยงตอสขภาพมากขน อาท สราและบหร รวมทงอาจเกดโรคอบตใหมทมาในรปของปญหายาเสพตด และโรคทมากบการใชเครองมอสอสารสมยใหม ทเกยวของกบพฤตกรรมผบรโภค และเชอมโยงกบมตทางสงคมวฒนธรรม ซงไมสามารถแกไขไดโดยใชเทคโนโลยทางการแพทยเพยงอยางเดยว จาเปนตองไดรบความรวมมอจากทกฝายในการจดการเตรยมพรอมรบมอยางรเทาทน 3.2.3 แรงงานไทยเขาถงหลกประกนทางสงคมทหลากหลาย แตแรงงานนอกระบบซงเปนแรงงานสวนใหญยงไมไดรบการคมครองอยางทวถง ประเทศไทยมการออกแบบการประกนสงคมทหลากหลาย ทงกองทนประกนสงคมตามพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ.2533 กองทนบาเหนจบานาญขาราชการตามพระราชบญญตกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. 2539 กองทนเงนทดแทน และกองทนสงเคราะหครใหญและครโรงเรยนเอกชน และไดมพฒนาการในดานการขยายความคมครองของสมาชกกองทนประกนสงคมเรอยมา ทงการขยายสทธประโยชนในรปแบบการสงเคราะหบตรกรณชราภาพ กรณวางงาน การขยายความคมครองสถานประกอบการทมลกจาง 1 คน ขนไป และการขยายความครอบคลมกลมแรงงานนอกระบบภายใตการประกนสงคมมาตรา 40 แหงพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2553 อยางไรกตาม แรงงานสวนใหญเปนแรงงานนอกระบบ และยงไมไดรบการคมครองจากระบบประกนสงคม แมวาจะไดมการขยายความคมครองใหแรงงานนอกระบบภายใตการประกนสงคมมาตรา 40 แตยงมแรงงานนอกระบบจานวนนอยทเขาสระบบดงกลาว จากขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2555 มจานวนเพยง 1.3 ลานคน จากจานวนแรงงานนอกระบบทงสน ประมาณ 24 ลานคน

เมอเปรยบเทยบระหวางประเทศสมาชกตางๆ ในอาเซยน จากขอมลของ Jones and Maria Stavropoulou (2012) อางจาก สมชย จตสชน TDRI พบวา ยงมระบบประกนสงคมทแตกตางกน โดยประเทศไทยเปนประเทศเดยวทมสทธประโยชนครบถวนทง 8 กรณ ขณะทประเทศกมพชายงไมมระบบประกนสงคม และเมอพจารณาในสวนของสทธประโยชนตางๆ พบวา มเพยงประเทศไทยและเวยดนามทมผลประโยชนทดแทนกรณการวางงาน ซงทผานมา ประเทศสมาชกอาเซยนไดมแนวคดในการจดตงกองทนประกนสงคมแรงงานอาเซยนเพอรองรบการคมครองแรงงานขามชาตทเคลอนยายภายในประเทศสมาชกอาเซยน ตารางท 3 : ระบบการคมครองทางสงคมของประเทศอาเซยน

ประเทศ เจบปวย คลอดบตร ชราภาพ ทพพลภาพ

สงเคราะหบตร เสยชวต

บาดเจบจากการทางาน

วางงาน

กมพชา ลาว / / / / / / เมยนมาร / / จากด จากด จากด / เวยดนาม / / / / / / / อนโดนเซย In kind / / / / ฟลปปนส / / / / / / ไทย / / / / / / / /

ทมา : Jones and Maria Stavropoulou (2012) อางจาก สมชย จตสชน TDRI

-110-

นอกจากน การเขาสประชาคมอาเซยนคาดวาจะทาใหเกดการขยายตวของการคาและบรการในสาขาตางๆ รวมทงอาจมการจางงานในรปแบบทไมเปนทางการมากยงขน เชน การจางงานแบบเหมาชวง การจางงานตามชนงาน การใหความคมครองแรงงานขามชาตทเปนกลมแรงงานนอกระบบดงกลาว จงถอเปนประเดนทาทายสาคญทประเทศสมาชกอาเซยนควรตองพจารณารวมกนตอไปในอนาคต

3.2.4 แรงงานขามชาตทกษะตาทหลงไหลเขามาในประเทศไทย และมขอจากดในการเขาถงระบบหลกประกนสงคมไทย แรงงานขามชาตทกคนทเขามาในประเทศไทยอยางถกกฎหมายมสทธไดรบคาจางและสวสดการตางๆ เชนเดยวกบแรงงานไทย โดยเฉพาะแรงงานขามชาตทมทกษะตาในกลมชวคราวตาม MOU พสจนสญชาต 3 สญชาต ไดแก เมยนมาร ลาวและกมพชา จากขอมลของกระทรวงแรงงาน ณ เดอนมถนายน 2556 พบวา มจานวนถง 876,099 คน แรงงานขามชาตดงกลาวยงไมสามารถเขาถงสทธประโยชนตามกฎหมายไดอยางแทจรง เนองจากขอจากดในดานตางๆ อาท ระยะเวลาในการทางาน ซงแรงงานกลมทไดรบอนญาตใหทางานไมเกน 4 ป จากนนจะตองถกสงกลบไปยงประเทศตนทาง ทาใหไมสามารถรบเงนสมทบไดตามเงอนไข รวมทงยงมขอจากดดานเอกสารตางๆ ทาใหไมสามารถรบสทธประโยชน เชน การคลอดบตร การสงเคราะหบตร สทธประโยชนชราภาพและการเสยชวต เปนตน นอกจากน สวนใหญยงขาดความรถงสทธ กฎระเบยบตางๆ ทเกยวของ เนองจากขอจากดดานภาษา และการหลกเลยงการดาเนนการตามกฎหมายในการจดทะเบยนของนายจาง ทงน ไดมความพยายามในการสงเสรมใหแรงงานขามชาตในกลมนเขาถงสทธตางๆ มากขน เชน การใหนายจางจดทาประกนภยเพอคมครองแรงงานขามชาตในกรณประสบอบตเหตหรอเจบปวยจากการทางาน โดยมมาตรฐานเดยวกบแรงงานไทยไดรบ กอนทจะตอมการอายใบอนญาตทางาน เปนตน 3.2.5 ปญหาการคามนษยมความซบซอนและรนแรงมากขน ประเทศไทยเปนทงประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทางของการคามนษย โดยทเมอเดอนมถนายน 2556 กระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกาไดเผยแพรรายงานสถานการณการคามนษยประจาป ค.ศ. 2013 คงสถานะประเทศไทยใหอยในระดบท 2 ทถกจบตามองเปนพเศษ ( Tier 2 Watch List ) เปนปท 4 ตดตอกน เชนเดยวกบหลายประเทศในอาเซยนสวนใหญถกประเมนจากสหรฐอเมรกาใหอยในระดบดงกลาว เมอพจารณาจานวนคดคามนษยในชวงป 2551-2555 พบวา มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยสวนใหญเปนคดประเภทแสวงหาผลประโยชนจากการคาประเวณมากทสด ในป 2551 มจานวนคด 20 คด และเพมสงขนถง 227 คด ในป 2555 รองลงมาเปนคดประเภทบงคบใชแรงงานหรอบรการ ในป 2551 มจานวนคด 13 คด และเพมขนเปน 44 คด ในป 2555 และคดประเภทนาคนมาขอทาน ในป 2551 มจานวนคด 9 คด และเพมขนเปน 36 คด ในป 2555 สาหรบรปแบบของการคามนษยทสงผลกระทบกบประเทศไทยทสาคญ ไดแก (1) การคามนษยดานแรงงานประมง เกดจากปญหาการขาดแคลนแรงงานประมง สวนใหญเปนแรงงานขามชาตจากเมยนมาร และมแรงงานไทยสวนหนงทตกเปนเหยอขบวนการลอลวง (2) การนาเดกมาเปนเครองมอในการขอทาน สวนใหญเปนเดกทถกนามาจากประเทศกมพชาและเมยนมาร (3) การลกพาตวเดก เพอวตถประสงคในการนาเดกไปกระทาทางเพศและบงคบใชแรงงาน และ (4) การซอขายเดกทารกตามชายแดนภาคใตของประเทศไทย

-111-

แผนภาพท 4 : การรายงานสถานการณคามนษยใน ASEAN

ทมา : Trafficking in Persons Report 2013 เขาถงไดจาก http://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/2013

สาหรบการดาเนนงานดานการคามนษย ประเทศไทยไดประกาศใหปญหาการคามนษยเปนวาระแหงชาตเมอวนท 6 สงหาคม 2547 มการบงคบใชพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 เมอวนท 5 มถนายน 2551 และปจจบน อยระหวางการยกรางพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ…. ใหสอดคลองกบพธสารเพอปองกนและปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะหญงและเดก นอกจากน คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบการดาเนนงานตามนโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการปองกนและปราบปรามการคามนษย (พ.ศ. 2554-2559) เมอวนท 11 พฤษภาคม 2553 เพอใหทกภาคสวนใชเปนกรอบทศทางในการดาเนนงาน มการจดตงกลไกการดาเนนงานระดบชาต 2 คณะ และคณะอนกรรมการ 5 คณะ ไดแก คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยทมนายกรฐมนตรเปนประธาน และคณะกรรมการประสานและกากบการดาเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย มรองนายกรฐมนตรเปนประธาน สาหรบคณะอนกรรมการตามประเดนยทธศาสตรทง 5 ประเดน ไดแก (1) ดานการปองกน (2) ดานการดาเนนคด (3) ดานการคมครองชวยเหลอ (4) ดานการพฒนากลไกเชงนโยบายและการขบเคลอน และ (5) ดานการพฒนาและบรหารขอมล ทาหนาทขบเคลอนและบรณาการการดาเนนงานตามมาตรการของแตละประเดนในการปองกนและปราบปรามการคามนษย สวนในระดบพนทมคณะกรรมการศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยจงหวด 76 จงหวด ซงแตงตงโดยคณะกรรมการประสานและกากบการดาเนนงานปองกนและปราบปรามการคามนษย มผวาราชการจงหวดเปนประธาน เพอเปนศนยกลางการประสานงานกบหนวยงานตางๆ ตลอดจนอานวยการสงการ และดาเนนการปองกนและปราบปรามการคามนษยภายในจงหวด รวมทงจดตงศนยชวยเหลอสงคม One Stop Crisis Center หรอ OSCC เพอชวยเหลอประชาชนอยางครบวงจรในปญหา 4 ดาน คอ คามนษย แรงงานเดก ทองไมพรอม และครอบครว โดยทางานแบบครบวงจร บรณาการรวมกนของทกกระทรวง

B R U N E I

S I N G A P O R EC A M B O D IA

B U R M A P H IL I P P IN E S

M A L A Y S I A

IN D O N E S IA

L A O S V I E T N A M

T H A IL A N D

-112-

แมวาประเทศไทยจะไดดาเนนการในหลายดานเพอปองกนและแกไขปญหาการคามนษย ถงกระนน รปแบบของการคามนษยไดพฒนาไปจากเดมและมความซบซอนมากขน และเปนปญหาทอาจเชอมโยงกบปญหาอาชญากรรมขามชาตอนๆ อาท ยาเสพตด การคาอาวธเถอน รวมถงปญหาสงคมตางๆ เชน การแพรระบาดของโรคตดตอโดยเฉพาะโรคเอดส เปนตน ซงสงผลตอการดารงชวตอยางมศกดศรของมนษย การพฒนาคณภาพชวตและความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของประเทศและประชาคมอาเซยน รวมทงยงสงผลกระทบอยางกวางขวางตอภาพลกษณของไทยและภมภาคอาเซยน จงจาเปนจะตองรวมมอกนอยางจรงจงในระดบภมภาคและนานาชาตในการพฒนาเครองมอและกระบวนการทครอบคลมทงมาตรการเชงปองกน การปราบปราม และการคมครองผตกเปนเหยอการคามนษยดวย 3.2.6 การแพรระบาดของยาเสพตดยงคงรนแรงแมจะมความพยายามในแกไขปญหาทเขมขนมากขน สถานการณดานยาเสพตดในประเทศของไทยยงคงมแนวโนมเพมขน จากป 2550 มคดยาเสพตดจานวน 224.97 คดตอประชากรแสนคน และเพมขนอยางตอเนองตลอดชวงป 2551-2555 เปน 320.01, 371.57, 416.43, 539.91 และ 565.44 คดตอประชากรแสนคนตามลาดบ7 มการลกลอบนาเขายาเสพตดในพนทชายแดนของไทย ขณะทพบวามการสงออกสารตงตน เพอนาไปผลตยาบาและยาไอซในประเทศเพอนบานอยางตอเนองตลอดชวง 2-3 ปทผานมา รฐบาลจงไดกาหนดนโยบายและยทธศาสตรชาต ควบคกบกลไกการขบเคลอนเพอกวาดลางยาเสพตดอยางจรงจง อาท กาหนดการแกไขและปองกนปญหายาเสพตดเปนวาระแหงชาต การกาหนดยทธศาสตรพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตด8 พรอมกบจดตงกลไกในการขบเคลอน ไดแก ศนยอานวยการพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตดแหงชาต (ศพส.) การยกระดบการแกไขปญหายาเสพตดจาก “วาระแหงชาต” เปน “วาระแหงภมภาค” และไทยเปนเจาภาพจดประชมรฐมนตรอาเซยนสมยพเศษดานยาเสพตด (Special ASEAN Ministerial Meeting on Drug Control) ในป 2555 เพอยาเจตนารมณการตอสกบปญหายาเสพตดอยางจรงจงรวมกบประเทศอาเซยนในฐานะหนสวนความรวมมอแกไขปญหายาเสพตดอยางยงยน และเปนไปในทศทางเดยวกน ในการสกดกนการลกลอบการคาในภมภาคของกลมประเทศอาเซยน พรอมทงใหวางเปาหมายใหกลมเยาวชนคนรนใหมของอาเซยนปลอดจากยาเสพตด และนาไปสการเปนเขตปลอดยาเสพตดภายในป พ.ศ. 2558 นอกจากน ไดดาเนนโครงการพฒนาทางเลอกกบประเทศเพอนบาน โดยสานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด (ป.ป.ส.) รวมกบมลนธแมฟาหลวงฯ ไดดาเนนโครงการความรวมมอไทย-เมยนมาร ดานการพฒนาทางเลอกเพอพฒนาชาวเขาใหมความเปนอยทดขน และเลกการปลกพชเสพตด โดยรฐบาลไทยสนบสนนงบประมาณ รวมทงการผลกดนใหมการจดทาแนวปฏบตสากลเพอการดาเนนงานดานการพฒนาทางเลอกในกรอบสหประชาชาต   ถงแมประเทศไทยจะไดเพมความเขมขนในการดาเนนการแกไขปญหายาเสพตดมาอยางตอเนอง แตสถานการณปญหายาเสพตดยงคงทวความรนแรงขน ขบวนการคายาเสพตดมการปรบเปลยนกลวธใหมๆ อยเสมอ ตลอดจนมกลยทธทางการตลาดทสามารถสนองความตองการของผเสพไดอยางรวดเรว เปนภยคกคามตอคณภาพและสวสดภาพของคนไทย จาเปนตองผลกดนใหทกภาคสวนทงในประเทศและภมภาครวมมอกนแกปญหายาเสพตดใหบรรลผลอยางยงยน

                                                            7 สานกงานตารวจแหงชาต, ประมวลโดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 23 มกราคม 2556 8 ยทธศาสตรพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตด ครอบคลม 7 แผนงาน ไดแก (1) การสรางพลงสงคมและพลงชมชนเอาชนะยาเสพตด (2) การแกไขปญหาผเสพ/ผตดยาเสพตด (3) การสรางภมคมกนและปองกนยาเสพตด (4) การปราบปรามยาเสพตดและบงคบใชกฎหมาย (5) ความรวมมอระหวางประเทศ (6) การสกดกนยาเสพตด และ (7) การบรหารจดการแบบบรณาการ

-113-

4 แนวทางการสรางสงคมไทยเพอเขาสประชาคมอาเซยน ในชวงเวลาตอจากน สงคมไทยควรใหความสาคญกบการเตรยมความพรอมดานกาลงคนทงในเชง

ปรมาณและคณภาพอยางจรงจง เพอใหประเทศไทยไดใชโอกาสจากการเขาเปนสวนหนงของประชาคมอาเซยนในการพฒนาสงคมและเศรษฐกจไทยไดอยางเตมศกยภาพ พรอมทงมระบบการคมครองทางสงคม ทมความครอบคลม มประสทธภาพ สามารถบรรเทาผลกระทบทอาจเกดขน และลดความเสยงทอาจสงผลตอความมนคงในชวตและทรพยสน ดวยความรวมมอของทกภาคสวน ในการรวมกนสรางสงคมไทยสประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพและประสทธภาพ ดงน

4.1 การสรางสงคมไทยทมคณภาพและประสทธภาพเพอเขาสประชาคมอาเซยน โดยเรงยกระดบทรพยากรมนษยโดยเฉพาะคณภาพแรงงานไทย ดงน 4.1.1 ยกระดบคณภาพมาตรฐานการศกษาทงระบบ ตลอดทกชวงวย ทเชอมโยงกบมาตรฐานวชาชพ โดยใหความสาคญกบการกาหนดคณภาพและมาตรฐานผเรยนในลกษณะผลลพธการเรยนรทงความร ทกษะ คณลกษณะและเจตคตทชดเจน เออตอการนากรอบคณวฒแหงชาตมาใชเปนแกนกลาง และใหความสาคญกบสมรรถนะในการปฏบตงานในรปกรอบสมรรถนะวชาชพรวมทงการพฒนาหลกสตรทไดมาตรฐาน การเรยนรเรองอาเซยนศกษา การเสรมสรางความเขมแขงใหสถาบนการศกษาใหเปนทยอมรบในระดบสากล พรอมทงยกระดบมาตรฐานการอาชวศกษาและอดมศกษา ดวยการสนบสนนบทบาทผประกอบการในการกาหนดทศทางความตองการกาลงคนทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยเฉพาะการกาหนดสมรรถนะกาลงคนตามมาตรฐานอาชพ และการจดการเรยนการสอนในลกษณะ Project Based Learning การตดตามคณภาพการผลตกาลงคนของสถาบนการศกษาและฝกอบรมตางๆ การขยายความรวมมอกบสถานประกอบกจการในพนทในการจดการศกษาทวภาคและสหกจศกษาเพอผลตกาลงคนทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและสอดคลองกบแนวทางการพฒนาพนทไดอยางแทจรง ทงนจะตองเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนดานการศกษา โดยใหความสาคญกบการพฒนาหลกสตรใหเปนทยอมรบรวมกนกบประเทศตางๆ ในอาเซยน การจดทาแผนการผลตบคลากรเพอตอบสนองตลาดแรงงานในอาเซยน และปรบเวลาเปดปดภาคเรยนของสถาบนอดมศกษาใหสอดคลองกนในอาเซยน รวมทงการใชประโยชนจากการศกษาและเรยนรนอกระบบผานสอสารมวลชนทกรปแบบเพอยกระดบการศกษาและเรยนรของคนไทย 4.1.2 เรงเพมศกยภาพแรงงานไทยและสรางโอกาสการมงานทา มงยกระดบคณภาพกาลงแรงงานใหสงขน เพอเพมผลตภาพกาลงแรงงานและเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ดวยการดาเนนการรวมกนทงภาครฐ ภาคเอกชน และสถาบนการศกษาและการฝกอบรมในการพฒนาแรงงานใหมความรและสมรรถนะทสอดคลองกบโครงสรางการผลตและบรการบนฐานความร โดยใหความสาคญทงการพฒนาแรงงานใหมความเชยวชาญเฉพาะทาง และสามารถทางานกบกลมคนทแตกตางและหลากหลายทางวฒนธรรม (Diversity at Work) การพฒนาแรงงานทมความสามารถสง (Talent Development) พรอมทงนาเทคโนโลยและนวตกรรม เขามาชวยในการจดการเพอเพมผลตภาพการผลตใหมากขน สนบสนนการใชระบบคณวฒวชาชพและระบบมาตรฐานฝมอแรงงานทมความเชอมโยงกนทงระบบมาตรฐานอาชพและคาตอบแทนทเปนไปตามความสามารถและสมรรถนะของกาลงแรงงาน การสงเสรมการขยายอายเกษยณ และขยายโอกาสการมงานทาในกลมผสงอายทมศกยภาพเพอใหเกดการใชประโยชนสงสดจากทรพยากรมนษยทมอยเพอรกษาอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศใหมความตอเนองและยงยน พรอมทงแกปญหา

-114-

การขาดแคลนแรงงานระดบลาง โดยเพมจานวนแรงงานดวยการนาเขาแรงงานจากประเทศเพอนบาน และกาหนดมาตรการ/แนวทางในการบรหารแรงงานขามชาตอยางมประสทธภาพ

4.1.3 เรงพฒนาทกษะภาษาองกฤษใหครอบคลมประชาชนทกกลม/สาขาอาชพ ควบคกบการพฒนาทกษะภาษาของประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะกลมจงหวดในพนทเขตเศรษฐกจพเศษตามแนวชายแดน รวมทงภาษาของประเทศคคาสาคญ เพอสรางโอกาสและเพมขดความสามารถของคนไทยรองรบการขยายตวดานการผลต การคา การลงทนและการเคลอนยายแรงงานเสร ทงน ในระยะแรก ควรสรางเครอขายอาสาสมครผมความรความสามารถดานภาษาองกฤษ อาท วฒอาสา เจาหนาทภาครฐ เอกชน นกศกษา/ครอาสาทงชาวไทยและชาวตางประเทศ เพอพฒนาภาษาองกฤษสาหรบประชาชนทวไปและผสนใจตามความตองการของกลมเปาหมายทหลากหลาย ตลอดจนควรเพมชองทางการเรยนรผานสอตางๆ ทสามารถเขาใจงายและสามารถเรยนรไดดวยตนเอง อาท โทรทศน วทย แผนพบ สออเลกทรอนกส (E-learning) หนงสออเลกทรอนกส (E-book)

4.2 การสรางสงคมไทยทมการคมครองทางสงคมอยางทวถงครอบคลมทงคนไทยและคนตางชาต โดย 4.2.1 เสรมสรางคณภาพในการบรการสขภาพ โดยใหความสาคญกบการสงเสรมและพฒนาการวจยทางการแพทยและสรางนวตกรรมการใหบรการรกษาพยาบาลควบคไปกบการปรบปรงจดออนทางดานภาษา เพอเพมศกยภาพในการแขงขนกบบคลากรประเทศอนๆ ในอาเซยนทมความสามารถทางดานภาษามากกวา สงเสรมใหหนวยงานดานสาธารณสขของไทย โดยเฉพาะในระดบพนทมแนวทางในการใหบรการและสรางความรวมมอกบประเทศเพอนบานอยางเปนระบบในการแลกเปลยนเรยนร การพฒนาระบบบรการสาธารณสขขนมลฐาน เพอการปองกน ควบคมโรคตดตอ และการลดผลกระทบตอการใหบรการรกษาพยาบาลคนไทย 4.2.2 เรงจดการใหแรงงานไดรบการคมครองอยางทวถงและเปนธรรม โดยการพฒนาระบบประกนสงคมใหเขมแขง และผลกดนใหแรงงานนอกระบบสมครเขาเปนสมาชกของระบบประกนสงคมมากขน ตลอดจนการปรบปรงเงอนไขและหลกเกณฑการเขาถงหลกประกนทางสงคมของแรงงานขามชาตในประเทศไทยเพอใหแรงงานขามชาตสามารถเขาถงสทธและระบบการดแล รวมทงการคมครองอยางเทาเทยมกนตอไป

4.2.3 เพมประสทธภาพการปองกนภยคกคามจากการคามนษยและยาเสพตด โดยใหความสาคญกบการศกษาวเคราะหสถานการณ ตดตามความเคลอนไหวและพฒนาการของกระบวนการคามนษยและยาเสพตด ทงในประเทศ ตามชายแดน และภมภาคอยางใกลชด เพอใหรเทาทนสถานการณ สามารถกาหนดแนวทางการดาเนนงานขบเคลอนงานแบบบรณาการความรวมมอจากทกฝายท งภายในประเทศ ภมภาค และระดบสากลอยางจรงจงและตอเนอง

-115-

เอกสารอางอง

กระทรวงสาธารณสข . สรปผลการประชมรฐมนตรสาธารณสขอาเซยน ครงท 11 และการประชมทเกยวของ (11 ASEAN Health Ministers Meeting (AHMM) and Related Meetings) , 2555

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. ขอตกลงยอมรบรวม (MRA) ในคณสมบตนกวชาชพของอาเซยน, 2551 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. ขอตกลงยอมรบรวมกนในคณสมบตของบคลากรวชาชพทองเทยวแหง

อาเซยน, พฤศจกายน 2555 ประภสสร เทพชาตร. ความคบหนาในการจดตงประชาคมอาเซยน, อางถงใน กรมเจรจาการคาระหวาง

ประเทศ. AEC News Aleart, ขาวประจาวนท 26 กรกฎาคม 2556 บวรนนท คงกลยา, Human Resource Shared Services (Thailand). HR Transformation Change to

AEC 2015 บรรยายในงานสมมนาสายงานสงคม สศช.เมอวนท 9 กนยายน 2555

ปต ศรแสงนาม. เตรยมรบ ขยบรก ทกวย ไทย-อาเซยน สานกพมพบานพระอาทตย, มถนายน 2556 สานกงานเลขาธการสภาการศกษา .รายงานการวจย การศกษาเพอเตรยมความพรอมดานการผลและพฒนา

กาลงคนเพอรองรบการเคลอนยายแรงงานเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน, มกราคม 2555

สมชย จตสชน. AEC กบผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและชองวางทางรายได เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการประจาป 2555 เรอง ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน : มายาคต ความเปนจรง โอกาสและความทาทาย สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 26 พฤศจกายน 2555

สชาดา ทวสทธ, มาล สนภวรรณ, ศทธดา ชวนวน, บรรณาธการ.ประชากรและสงคม 2556 : ประชากรและสงคมในอาเซยน : ความทาทายและโอกาส, พมพครงท 1, นครปฐม, สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล, 2556

Human Development Report 2011, UNDP Human Development Report 2013, UNDP IMD World Competitiveness Yearbook, 2013 International Labour Organization (2011), Key Indicators of the Labour Market (KILM) ILO

Regional Office for Asia and the Pacific, Labour and Social Trends in ASEAN 2010 :Sustaining Recovery and Development through Decent Work, Bangkok : ILO.2010

เวบไซต ข อ ม ล ก า ร ส า ร ว จ ใ น ป 2 5 5 6 เ พ อ จ ด ล า ด บ ม า ต ร ฐ านส า ธ า รณส ข ( 2 5 5 6 ) เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.numbeo.com ผจดการ ทมขาวอาชญากรรม ป.ป.ส.เผย 4 ยทธศาสตรจดตงสานกงาน ป.ป.ส.อาเซยน ลดปรมาณยาเสพตด

เขาถงไดจาก www.manager.co.th/crime/viewnews.aspx?NewsID=9560000095044 พรรณชฎา ศรวรรณบศย คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ประชาคมอาเซยนกบความ

รวมมอในการตอตานอาชญากรรมรปแบบใหม 28 มนาคม 2556 เขาถงไดจาก http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1364454776&grpid=03&catid=03

-116-

แพรภทร ยอดแกว. 2555. เอกสารประกอบการสอน รหสวชา 2000111 วชาอาเซยนศกษา (ASEAN Studies) 2555 โปรแกรมสงคมศกษา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม. เขาถงไดจาก http://www.gotoknow.org/posts/506648

มตชน ทมขาวเฉพาะกจ รทน โรคไรพรมแดน รบมอ ภยเงยบ จากประชาคมอาเซยน 10 พฤษภาคม 2556 เขาถงไดจาก http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1368165282&grpid=03&catid=03

มหาวทยาลยเชยงราย. ขอตกลงยอมรบรวม (MRA) ในคณสมบตนกวชาชพของอาเซยน เขาถงไดจาก http://www.crc.ac.th/ASEAN/

รางกรอบยทธศาสตรดานการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเพอรองรบประชาคมอาเซยน ป 2558 เขาถงไดจาก www.nccd.go.th/upload/news/1(77).pdf

วรากร งามด กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. การบรรยาย เรอง”การเตรยมความพรอมของขาราชการ ในเรองความเปลยนแปลงดานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน” โดย ดร.สรนทร พศสวรรณ 25 เมษายน 2556 เขาถงไดจาก www.ocsc.go.th/ocsc/th/files/CSTI/AEAEN%20unit/cn%252550.pdf

องคความรอาเซยน. ประเทศไทยมปญหาขาดแคลนแรงงานมากทสดในประชาคมอาเซยน เขาถงไดจาก http://www.thai-aec.com/123#ixzz2ZGqTNGvS

Trafficking in Persons Report 2013. เขาถงไดจาก http://www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/2013/

 

สวนท 2 บทท 4บทท 4บทท 4   

การเชอมโยงโครงสรางพนฐานสอาเซยน

 

 

บทท 4บทท 4 การเชอมโยงโครงสรางพนฐานสอาเซยน

1 บทนา การดาเนนงานของอาเซยนในการเชอมโยงใหเปนภมภาคเดยวกน ไดมการจดทาแผนแมบทวาดวย

ความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity) ในดานโครงสรางพนฐาน ดานกฎระเบยบ และดานประชาชน โดยดานโครงสรางพนฐานกาหนดเปนยทธศาสตรในแผนแมบทฯ ใหมการลงทนกอสรางถนน เสนทางรถไฟ การขนสงทางนา การขนสงทางอากาศ รวมทงการเชอมโยงดานเทคโนโลยสารสนเทศ และโครงการทอกาซและระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน ในดานกฎระเบยบกาหนดเปนยทธศาสตรเพออานวยความสะดวกในการขนสงสนคาและบรการระหวางกน ตลอดจนการเคลอนยายบคคลขามแดน โดยมงเนนพธการศลกากร การตรวจคนเขาเมอง การกกกนพชและสตว และดานประชาชนเพอชวยเสรมสรางการไปมาหาสระหวางกน

สาหรบประเทศไทยมการเตรยมความพรอมรองรบการกาวเขาสประชาคมอาเซยนดานการเชอมโยงโครงสรางพนฐาน โดยรฐบาลไดจดทายทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 ซงการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสเปนสวนหนงของยทธศาสตรดงกลาว นอกจากน การพฒนาเชอมโยงโครงสรางพนฐานมความสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ในยทธศาสตรการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ทใหความสาคญกบการพฒนาความสามารถในการแขงขนทมประสทธภาพ เทาเทยม และเปนธรรม โดยการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกสของประเทศใหเชอมโยงการขนสงทงภายในและระหวางประเทศเพอเพมประสทธภาพและมาตรฐานสสากล และสรางความมนคงดานพลงงาน โดยสงเสรมการใชพลงงานสะอาดและพฒนาพลงงานทางเลอก จดหาพลงงานเพอความมนคงและกระจายชนดของเชอเพลง กากบดแลกจการพลงงานใหมราคาทเหมาะสมเปนธรรมตอผใชและผจดหาพลงงาน และสงเสรมการวจยและพฒนาการผลตพลงงานจากแหลงธรรมชาต และยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม โดยใหความสาคญกบการพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคตางๆ โดยเฉพาะแผนงานการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในภมภาค และการพฒนาระบบคมนาคมขนสงระบบโลจสตกส มาตรฐานการใหบรการและอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน ขดความสามารถของบคลากรและผประกอบการทองถน ทงน การพฒนาเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานของประเทศไทยมความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบของภมภาคทแวดลอมดวยประเทศทมศกยภาพในเชงเศรษฐกจและเปนตลาดการคาและบรการทมขนาดใหญ เชน อนเดย จน ญปน เกาหลใต รวมถงออสเตรเลยและนวซแลนด เปนตน และความทาทายจากการแขงขนในสภาวะการคาและการลงทนของโลก ซงจาเปนทประเทศไทยจะตองวเคราะหถงสถานการณปจจบน ความพรอมของประเทศไทยดานโครงสรางพนฐาน บรบทความรวมมอกบประเทศสมาชกอาเซยน และโอกาส/ผลกระทบ รวมถงความทาทายการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศไทยในการเขาสประชาคมอาเซยน

-118-

2 การพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศไทย จากการประเมนขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ในป 2555 ประเทศไทยถกจดอนดบ

ความสามารถในการแขงขนเปนอนดบท 30 จาก 59 ประเทศ (จาก International Institute for Management Development หรอ IMD) ซงลดลงจากอนดบ 27 ในป 2554 เปนรองสงคโปรและมาเลเซย การจดอนดบดงกลาว พจารณาจากปจจย 4 กลมหลก และใหนาหนกกลมรอยละ 25 เทากน ไดแก สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประสทธภาพภาครฐ (Government Efficiency) ประสทธภาพภาคเอกชน (Business Efficiency) และโครงสรางพนฐาน (Infrastructure)

สาหรบดชนความสามารถในการแขงขนรวม (จาก World Economic Forum หรอ WEF) อยในอนดบท 38 จาก 144 ประเทศ เพมขนจากอนดบท 39 ในป 2554 โดยพจารณาจาก 1) ปจจยพนฐาน 2) ปจจยเสรมประสทธภาพ และ 3) ปจจยนวตกรรมและความซบซอน และขนอยกบลาดบขนการพฒนาทางเศรษฐกจ (Stage of Development) ซงกาหนดจากระดบรายไดตอหว (GDP Per Capita) ของประชากรในประเทศ และสดสวนการสงออกสนคาพนฐานตอการสงออกรวมซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1) ขบเคลอนโดยปจจยการผลต (Factor-Driven Stage) 2) ขบเคลอนโดยประสทธภาพของการผลต (Efficiency-Driven Stage) 3) ขบเคลอนโดยนวตกรรมการผลต (Innovation-Driven Stage)

ภาพท 1 : เปรยบเทยบอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย โดย IMD และ WEF ป 2547-2555

26 25

29

33

27 26 26 2730

32 3335

28

3436

38 39 38

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

IM

W

ทมา : IMD WORLD COMPETITIVENESS YEARBOOK, WEF The Global Competitiveness Report

2.1 การพฒนาระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกส 2.1.1 การขนสงทางบก

(1) สถานการณปจจบน 1) การขนสงทางถนน

1.1) ในป 2555 โครงขายถนนของประเทศมระยะทางประมาณ 469,016.56 กโลเมตร (ระยะทางตอ 2 ชองจราจร) แบงเปนถนนคอนกรตและลาดยาง ระยะทาง 315,664.55 กโลเมตร (รอยละ 67) ทเหลอเปนถนนลกรง ระยะทาง 153,351.01 กโลเมตร (รอยละ 33)

-119-

1.2) โครงขายถนนเปนโครงขายการขนสงหลกของประเทศ ซงในภาพรวมมคณภาพด สามารถรองรบการเดนทางและการขนสงสนคาเชอมโยงพนททวประเทศและเชอมตอกบประตการคาชายแดนหลก การเปลยนแปลงสดสวนการขนสงทางถนนตอการขนสงโดยรวมของประเทศคอนขางนอยคอจากรอยละ 83 ในป 2550 เปนรอยละ 82 ในป 2554 เปนผลจากขอจากดของการพฒนารปแบบการขนสงทางเลอกอนๆ อาท ระบบรางและบรการขนสงสนคาทางรถไฟ รวมถงการพฒนาบรการเรอชายฝง แมวาภาครฐในชวงทผานมาภาครฐจะสงเสรมใหมการใชการขนสงทางรางและทางนาใหเพมมากขน

1.3) WEF Global Competitiveness Report 2011 - 2012 จดอนดบคณภาพโครงขายทางถนนของประเทศไทยอยในมาตรฐานสากล และคณภาพทางถนนอยในเกณฑด โดยอยอนดบท 4 ของกลมประเทศอาเซยน และ IMD World Competitiveness ไดเปรยบเทยบดชนวดขดความสามารถทางการแขงขนโลก ในป 2554 พบวา ประเทศไทยมคณภาพและความพรอมของโครงสรางพนฐานของถนนและมระดบการบารงรกษาอยในเกณฑด มความหนาแนนของถนนประมาณ 0.13 กโลเมตรตอตารางกโลเมตร อยในอนดบท 5 ของกลมประเทศอาเซยน

ตารางท 1 : การจดอนดบปรมาณความหนาแนนของโครงสรางพนฐานดานถนน ประเทศ WEF (2011 – 2012) IMD (2011)

อนดบในอาเซยน อนดบโลก อนดบในอาเซยน อนดบโลก สงคโปร 1 3 1 3 มาเลเซย 2 27 3 34 บรไน 3 30 - - ไทย 4 39 5 48 กมพชา 5 66 - - ฟลปปนส 6 87 2 29 อนโดนเซย 7 90 4 40 เวยดนาม 8 120 - -

ทมา : World Economic Forum และ IMD

2) การขนสงทางราง 2.1) โครงขายทางรถไฟของประเทศไทย เปนทางรถไฟขนาดมาตรฐาน

1 เมตร มระยะทางรวม 4,429 กม. คลอบคลม 47 จงหวด ทางสวนใหญเปนทางเดยว 3,763 กโลเมตร (รอยละ 93) ทางค 173 กโลเมตร (รอยละ 4) และทางสาม 107 กโลเมตร (รอยละ 3) โดยเปนเสนทางทเปดใหบรการเดนรถ ระยะทางรวม 4,043 กโลเมตร (ไมรวมทางแยกเพอการพาณชย) แยกออกเปนสายเหนอ 781 กโลเมตร สายตะวนออกเฉยงเหนอ 1,093 กโลเมตร สายตะวนออก 527 กโลเมตร สายใต 1,577 กโลเมตร และสายแมกลอง 65 กโลเมตร สถานรถไฟ 440 แหง 3 ยานสถาน ปายหยดรถ 72 แหง ทหยดรถ 176 ปายหยดรถ

-120-

2.2) การเชอมโยงการขนสงสนคาและการเดนทางกบประเทศเพอนบานในปจจบน สามารถเชอมโยงกบประเทศมาเลเซยโดยไมตองมการขนถายสนคาทสถานรถไฟชายแดน 2 สถาน คอ สถานสไหงโกลกและสถานปาดงเบซาร และมจดเชอมโยงกบ สปป. ลาว ทสถานหนองคาย เชอมตอกบประเทศกมพชาทสถานอรญประเทศ

2.3) WEF Global Competitiveness Report 2011 - 2012 จดอนดบคณภาพโครงขายทางรางของประเทศไทยอยในมาตรฐานสากล โดยอยอนดบท 4 ของกลมประเทศอาเซยน ในขณะเดยวกนคณภาพระบบรางของประเทศไทยอยในเกณฑทตองมการพฒนาใหมคณภาพทดขน สาหรบ IMD World Competitiveness ไดเปรยบเทยบขดความสามารถการใหบรการของแตละประเทศ ในป 2554 พบวา ประเทศไทยมความหนาแนนของโครงขายทางรถไฟอยในระดบตา ประมาณ 0.009 กโลเมตรตอตารางกโลเมตร และแมวาจะถกจดอยในอนดบท 2 ของกลมประเทศอาเซยน แตคณภาพการใหบรการและความปลอดภยไมเปนทนาพอใจ รวมทงการเดนรถยงไมตรงตอเวลาและมความเรวในการเดนรถอยในอตราทตา

ตารางท 2 : การจดอนดบคณภาพของโครงสรางพนฐานดานราง (2011-2012) ประเทศ WEF (2011 – 2012) IMD (2011)

อนดบในอาเซยน อนดบโลก อนดบในอาเซยน อนดบโลก สงคโปร 1 5 1 1 มาเลเซย 2 17 3 46 อนโดนเซย 3 51 5 53 ไทย 4 65 2 43 เวยดนาม 5 68 - - กมพชา 6 81 - - บรไน 7 88 - - ฟลปปนส 8 94 4 52

ทมา : World Economic Forum และ IMD

(2) ปญหา/อปสรรค การขนสงทางบก 1) การขนสงทางบก มปญหาการจราจรตดขดโดยเฉพาะบรเวณกรงเทพ

และปรมณฑลเพมสงขน ทงน ในป 2554 มความเรวเฉลยในการเดนทางในเขตกรงเทพมหานครเพยง 16.51 กโลเมตรตอชวโมง และในเขตปรมณฑลเพยง 38.57 กโลเมตรตอชวโมง โดยป 2555 มปรมาณรถจดทะเบยนรถสะสมรวม 32.47 ลานคน เพมขนจากป 2554 ทจานวนรถจดทะเบยนสะสม 30.194 ลานคน หรอเพมขนรอยละ 7.55 สวนหนงเปนผลจากนโยบายรถยนตคนแรก นอกจากนยงมปญหาดานความปลอดภยในการเดนทาง โดยในชวงป 2546 – 2555 มอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนเฉลยปละ 17.6 คนตอประชากรหนงแสนคน ซงสงกวาประเทศทมรายไดประชาชาตสงทมอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนเฉลยเพยงปละ 10 คนตอประชากรหนงแสนคน

2) การขนสงทางราง มปญหาดานประสทธภาพการใหบรการ ไมสามารถใหบรการไดตามเวลาทกาหนด เนองจากมหวรถจกรและขบวนรถไมเพยงพอตอการใชงาน โดยการรถไฟแหงประเทศไทย (รฟท.) มรถจกรทมความพรอมใชงานเฉลยประมาณ 133 คน/วน (ขบวนรถเมอตองการใชงานเฉลย

-121-

155 – 165 คน/วน เปนขบวนรถโดยสาร 91 คน และรถสนคา 64 คน รวมขบวนเมอตองการเฉลย 10 คน) ปญหาการเดนรถทจะตองหยดรอหลก และปญหาเสนทางรถไฟมจดตด โดยปจจบนมจดตดเสนทางรถไฟจานวน 2,463 จด โดยเปนจดตดทางรถไฟกบถนนตางระดบ (สะพานขามและทางลอด) จานวน 261 จด และเปนจดตดทางรถไฟกบทางผานเสมอระดบ จานวน 2,202 จด ทาใหรถไฟตองหยดหรอชะลอความเรวเพอเดนรถ จงไมสามารถทาความเรวไดตามทกาหนด

2.1.2 การขนสงทางนา (1) สถานการณปจจบน

1) ประเทศไทยมทาเรอขนสงสนคา จานวน 129 ทา สวนใหญรอยละ 72 อยในภาคตะวนออกและรมฝงแมนาเจาพระยา รอยละ 24 อยในภาคใต และทเหลอรอยละ 4 อยในภาคกลาง เชน แมนาทาจน (ขอมลเดอนพฤษภาคม 2556) โดยรปแบบการขนสงทางนาระหวางประเทศตอการขนสงภายในประเทศคดเปน 70:30

2) เมอพจารณาการขนสงทางนาเทยบกบประเทศในอาเซยนโดยพจารณาจากปรมาณตสนคาผานทาเรอ พบวา ประเทศไทยอยในอนดบท 4 รองจาก สงคโปร มาเลเซย และอนโดนเซย และเมอพจารณาจากขนาดของกองเรอพาณชย พบวา กองเรอพาณชยไทยอยในอนดบท 33 มสดสวนการขนสงสนคารอยละ 0.37 โดยขนาดกองเรอไทย1 มจานวน 344 ลา เลกกวาหลายประเทศในอาเซยน ไดแก (1) กองเรอสงคโปร (อนดบท 11) มสดสวนการขนสงรอยละ 2.77 จานวนเรอ 1,110 ลา (2) กองเรอมาเลเซย (อนดบท 20 ) มสดสวนการขนสงรอยละ 1.04 จานวนเรอ 539 ลา (3) กองเรออนโดนเซย (อนดบท 24) มสดสวนการขนสงรอยละ 0.8 จานวนเรอ 1,042 ลา และ (4) กองเรอเวยดนาม (อนดบท 29) มสดสวนการขนสงรอยละ 0.48 จานวนเรอ 556 ลา

ตารางท 3 : การขนสงทางนาเทยบกบประเทศในอาเซยนป 2555 กองเรอพาณชยไทย

อนดบท (จาก 35 ประเทศทวโลก)

ประเทศทเปนเจาของเรอ

ชกธงในประเทศ (ลา)

ชกธงตางชาต(ลา) รวม (ลา) ปรมาณการขนสง

สนคา (รอยละ)

11 สงคโปร 712 398 1,110 2.77 20 มาเลเซย 432 107 539 1.04 24 อนโดนเซย 951 91 1,042 0.83 29 เวยดนาม 477 79 556 0.48 33 ไทย 277 67 344 0.37

ทมา : Review of Maritime Transport 2012, UNCTAD

(2) ปญหา/อปสรรค 1) ประสทธภาพทาเรอ ทาเรอบางแหงมความแออดจากปรมาณสนคาผาน

ทาเรอ ความสามารถในการรองรบสนคา และการบรหารจดการเรอ อาท ทาเรอแหลมฉบง-B1 และทาเรอกรงเทพดานตะวนออก มอตราการใชประโยชนเกนขดความสามารถ สงผลตอการขนถายตสนคาตามตารางเวลาการเดนเรอของเรอพาณชยระหวางประเทศ นอกจากน การขนสงทางลานาทสาคญในแมนาปาสก                                                             1 กองเรอไทยทมคนไทยเปนเจาของเรอ 344 ลา แบงเปน เรอทชกธงประเทศไทย จานวน 277 ลา และชกธงตางประเทศ 67 ลา

-122-

และเจาพระยา2 ไมสามารถขนสงไดตลอดทงป เนองจากระดบนาไมแนนอนและมปญหาของความสงของสะพานตางๆ3 ทาใหเรอไมสามารถผานได รวมทงปญหารองนาทตนเขนเรว โดยเฉพาะทาเรอขนสงระหวางประเทศทตงบรเวณใกลปากแมนา

2) การใชประโยชนทาเรอของภาครฐไมเตมศกยภาพและการพฒนาทาเรอขนาดใหญมการตอตานจากประชาชน ทาเรอทพฒนาโดยภาครฐทยงใชประโยชนไมเตมศกยภาพตามเปาหมายทกาหนดไว อาท ทาเรอระนอง ทาเรอเชยงแสนสอง และทาเรอแมนาปาสก เพราะการพฒนาทาเรอขนาดใหญในชวงทผานมา เชน ทาเรอเชยงแสน ทาเรอปาสก ทาเรอปากบารา เปนตน มปญหาการตอตานจากประชาชนในพนทและนอกพนท เนองจากการกอสรางทาเรอขนาดใหญจะสงผลกระทบตอวถชวตชมชน ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ในขณะทการดาเนนงานภายใตกฎ ระเบยบ หลกเกณฑ และขนตอนทเกยวกบการลดผลกระทบสงแวดลอม4 ตองใชระยะเวลาในการดาเนนงานนาน ทงน ในชวงทผานมาภาคเอกชนมบทบาทสาคญตอการพฒนาทาเรอทใหบรการขนสงสนคาชายฝงและลานา รวมทงขนสงทางทะเลขามประเทศเพมมากขน เนองจากการลงทนพฒนาทาเรอของภาคเอกชนจะพจารณาถงทาเลท ตงของ ทาเทยบเรอ สภาพตลาด และศกยภาพในการรวบรวมและกระจายสนคา ตลอดจนมการจดทาแผนธรกจทชดเจน

3) กจกรรมพาณชยนาวของไทยไมสามารถแขงขนได เนองจากกองเรอไทยมขนาดเลก และเรอไทยสวนใหญมอายใชงานมากกวา 30 ป ในขณะเดยวกนอตอเรอไทยทมขดความสามารถซอมเรอและตอเรอบรรทกสนคาระหวางประเทศ รวมทงเรอเฉพาะกจมจานวนนอยราย

4) กฎหมายการขนสงทางนาซาซอนและไมสอดคลองกบสถานการณ อาท พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาสยาม พ.ศ. 2456 และ พระราชบญญตเรอไทย พ.ศ. 2481 ไมสอดคลองและครอบคลมบรบทการเปลยนแปลงของกจกรรมการขนสงทางนาและขอตกลงระหวางประเทศ รวมทงยงมความซาซอน ทาใหขาดเอกภาพและความชดเจนในทางปฏบต

2.1.3 การขนสงทางอากาศ (1) สถานการณปจจบน

1) ประเทศไทยมทาอากาศยานหลกทใหบรการเทยวบนพาณชยแบบประจากระจายอยทวภมภาครวม 38 แหง เปนทาอากาศยานขนาดใหญและเปนประตในเชอมโยงการเดนทางระหวางประเทศทวโลกทสาคญ 2 แหง คอ ทาอากาศยานสวรรณภมและทาอากาศยานดอนเมอง มขดความสามารถในการรองรบผโดยสาร 45 ลานคนตอปและ 18.5 ลานคนตอปตามลาดบ ซงเมอเปรยบเทยบกบขดความสามารถทาอากาศยานระหวางประเทศในกลมประเทศอาเซยน พบวา ทาอากาศยานสวรรณภมเปนอนดบ 2 ทาอากาศดอนเมองเปนอนดบ 6 โดยทาอากาศยานชางฮ ประเทศสงคโปร เปนอนดบ 1                                                             2 จะเรมจาก แมนาเจาพระยาในอาเภอเมอง จงหวดอางทอง ประมาณ กม. 180 ผานจดบรรจบระหวางแมนาเจาพระยาและปาสก ทวดพนญเชง จงหวดพระนครศรอยธยา มายงจงหวดปทมธาน และนนทบร กรงเทพฯ สมทรปราการ จนถงทจอดเรอภายนอกเกาะสชง จงหวดชลบร

3 ไดแก สะพานนนทบร (สะพานนวลฉว) สะพานกรงธน (ซงฮ) และสะพานพระพทธยอดฟา 4 ประกาศของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบตและแนวทางในการจดทารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ โดยจดทารายงาน HEIA พรอมทงใหมขบวนการมสวนรวมของประชาชน ตงแตขนตอนการกาหนดขอบเขตและแนวทางการศกษาการประเมนผลกระทบฯ ขนตอนการจดทารายงานประเมนผลกระทบฯ และขนตอนทบทวนรางรายงานการประเมนผลกระทบฯ

-123-

2) การใหบรการสายการบน ม บรษท การบนไทย จากด (มหาชน) เปนสายการบนแหงชาต มฝงบน ณ สนป 2555 จานวน 95 ลา สามารถใหบรการไปยงจดบนตางๆ 73 เมอง ใน 34 ประเทศ และภายในประเทศ 10 เมอง (ไมรวมกรงเทพฯ) และเมอพจารณาเปรยบเทยบจากการจดอนดบสายการบนทดทสดในกลมประเทศอาเซยนประจาป 2556 สายการบนไทยอยในอนดบท 3 รองจากสายการบนสงคโปรแอรไลน และ มาเลเซยแอรไลน

รปท 2 : ขดความสามารถของทาอากาศยานในอาเซยน ป 2555  

ทมา : บรษท ทาอากาศยานไทย จากด (มหาชน) และสบคนจาก website

(2) ปญหา/อปสรรค 1) ความแออดของทาอากาศยานสวรรณภม เนองจากปรมาณการจราจร

ทางอากาศเพมขนอยางรวดเรว โดยสนป 2555 มปรมาณผโดยสาร 53 ลานคนตอป ซงเกนขดความสามารถในการรองรบผโดยสาร จานวน 45 ลานคนตอป สาหรบโครงการพฒนาทาอากาศยานสวรรณภม ระยะท 2 จะแลวเสรจและเปดใหบรการไดในป 2560

2) การใชประโยชนทาอากาศยานยงไมเตมศกยภาพ โดยเฉพาะทาอากาศยานภมภาคของกรมการบนพลเรอน ซงมอยทงหมด 28 แหง อาท ทาอากาศยานบรรมย

3) ปญหาโครงสรางและการบรหารจดการของหนวยงานดานการขนสงทางอากาศ โดยกรมการบนพลเรอนทาหนาทเปนทงหนวยงานกากบดแล และใหบรการทาอากาศยาน รวมทง บรษท ทาอากาศยานไทย จากด (มหาชน) ซงใหบรการทาอากาศยานระหวางประเทศ และบรษท การบนไทย จากด (มหาชน) แมวาจะเปนรฐวสาหกจทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย แตยงไมสามารถดาเนนงานและบรหารจดการเพอเพมศกยภาพในการใหบรการไดอยางคลองตว ทามกลางตลาดทมการแขงขนอยางรนแรงได

-124-

2.1.4 โลจสตกส (1) สถานการณปจจบน

1) ตนทนโลจสตกสของประเทศไทยในป 2554 มมลคารวมประมาณ 1.64 ลานลานบาท หรอคดเปนสดสวนเทากบรอยละ 14.7 ของ GDP และคาดวาในป 2555 จะลดลงเปนรอยละ 14.3 เนองจากการฟนตวของเศรษฐกจโลก และการขยายตวของเศรษฐกจไทยทเพมขน ในขณะทตนทนดาน การเกบรกษาสนคาคงคลงลดลง และการบรหารจดการระบบโลจสตกสของผประกอบการทมประสทธภาพขน เนองจากมการประยกตใชเทคโนโลยและระบบบรหารจดการททนสมยในการบรหารการขนสงและสนคา คงคลงในสถานประกอบการ ทงน จากขอมลป 2555 พบวา การขนสงทางถนนซงมตนทนการขนสงสงมสดสวนสงทสดประมาณรอยละ 81.9 ในขณะทการขนสงระบบรางมสดสวนรอยละ 2.3 การขนสงทางนาภายในประเทศรอยละ 9.1 การขนสงชายฝงทะเลรอยละ 6.7 และการขนสงทางอากาศรอยละ 0.03

รปท 3 : สดสวนตนทนโลจสตกสตอ GDP ระหวางป 2554-2555

ทมา : สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

2) การพฒนาระบบ National Single Window (NSW) อยางตอเนอง ทาใหปจจบนสามารถเชอมโยงขอมลใบอนญาตและใบรบรองตาง ๆ กบระบบ NSW อยางเปนทางการไดจานวน 15 หนวยงาน จากทงหมด 36 หนวยงาน นอกจากน ประเทศไทยยงไดเขารวมโครงการนารอง ASEAN Single Window (ASW) เพอทดสอบความพรอมของระบบ NSW และ ASW ในการเชอมโยงขอมลใบรบรองแหลงกาเนดสนคาของอาเซยน (ATIGA Form D) ระหวาง 7 ประเทศสมาชกอาเซยนในเดอนกนยายน 2555 ซงความสาเรจของโครงการนารองนจะนาไปสการใชใบรบรองแหลงกาเนดสนคาของอาเซยนแบบไรเอกสาร (e-ATIGA Form D) ในอนาคต

3) หากพจารณาขดความสามารถในการแขงขนดานโลจสตกสของประเทศไทย โดยพจารณาจากดชนความสามารถในการแขงขนดานโลจสตกส (Logistics Performance Index: LPI) ของธนาคารโลก พบวา ในป 2555 ประเทศไทยอยในอนดบท 38 จาก 155 ประเทศทวโลก และเมอเปรยบเทยบกบประเทศในภมภาคอาเซยน ประเทศไทยยงเปนรองประเทศสงคโปร (ลาดบท 1) และมาเลเซย (ลาดบท 29) แตดกวาประเทศอนๆ ในอาเซยน โดยเกณฑชวดทระบวาประเทศไทยมการพฒนาตากวาประเทศสงคโปรมากทสดสามลาดบแรก ไดแก (1) พธการศลกากร (2) สมรรถนะของผใหบรการโลจสตกสภายในประเทศทงภาครฐและเอกชน และ (3) โครงสรางพนฐานดานการขนสงและเทคโนโลยสารสนเทศ

-125-

ตารางท 3 : เปรยบเทยบดชนความสามารถดานโลจสตกส (LPI) ของประเทศในภมภาคอาเซยน ป 2555 สงคโปร มาเล

เซย ไทย ฟลปปนส

เวยดนาม

อนโดนเซย กมพชา สปป.

ลาว เมยนมาร

ดชนดานโลจสตกส 4.13 3.49 3.18 3.02 3.00 2.94 2.56 2.50 2.37 อนดบ 1 29 38 52 53 59 101 109 129

(1) พธการศลกากร 4.10 3.28 2.96 2.62 2.65 2.53 2.30 2.38 2.24 (2) โครงสรางพนฐาน 4.15 3.43 3.08 2.80 2.68 2.54 2.20 2.40 2.10 (3) การเตรยมการขนสงระหวาง

ประเทศ 3.99 3.40 3.21 2.97 3.14 2.97 2.61 2.40 2.47

(4) สมรรถนะผใหบรการ โลจสตกสทงภาครฐและธรกจ

4.07 3.45 2.98 3.14 2.68 2.85 2.50 2.49 2.42

(5) ระบบการตดตามและตรวจสอบสนคา

4.07 3.54 3.18 3.30 3.16 3.12 2.77 2.49 2.34

(6) ความตรงตอเวลาของบรการ

4.39 3.86 3.63 3.30 3.64 3.61 2.95 2.82 2.49

ทมา : ธนาคารโลก

(2) ปญหา/อปสรรค 1) การปรบปรงและเพมประสทธภาพระบบโลจสตกสมความลาชา

โดยเฉพาะการพฒนาโครงสรางพนฐานดานระบบราง และขาดการปรบปรงระบบการขนสงทางนาและชายฝง สงผลใหการผลกดนการพฒนาระบบขนสงตอเนองหลายรปแบบยงไมประสบผลสาเรจเทาทควร

2) การพฒนาธรกจโลจสตกสยงมขอจากด เนองจากสวนใหญขาดการรวมตว (Fragmented) ขาดนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศ ขาดการบรหารจดการทเปนสากล และมอปสรรคในการเขาถงแหลงเงนทน นอกจากนยงขาดแคลนบคลากร โดยเฉพาะบคลากรโลจสตกสระดบปฏบตการ เชน พนกงานขบรถบรรทก รวมทงการเผยแพร/ประยกตใชผลงานวจยเพอการนาไปใชประโยชนอยในวงจากด เปนตน

3) กฎหมายระเบยบขอบงคบยงคงมความซบซอน และขาดการบงคบใชอยางจรงจง หากพจารณาถงประสทธภาพการอานวยความสะดวกดานการนาเขาและสงออก พบวา ยงมประเดนเรองระยะเวลาและคาใชจายตลอดกระบวนการ รวมถงความสามารถในการใหบรการอยางโปรงใส และความซบซอนของพกดศลกากร

2.2 การคาชายแดน

2.2.1 สถานการณปจจบน (1) ประเทศไทยมแนวเขตแดนทงหมดยาว 5,656 กโลเมตร และมชองทางผาน

แดนรวมทงหมด 91 แหง (เปนจดผานแดนถาวร 34 แหง และจดผอนปรนและจดผานแดนชวคราวรวม 57 แหง) ซงหากจาแนกตามประเทศ จะเปนชองทางผานแดนกบเมยนมาร 19 แหง สปป.ลาว 47 แหง กมพชา 16 แหง และมาเลเซย 9 แหง

-126-

(2) มลคาการคาชายแดนของไทยกบประเทศเพอนบานในชวงป 2552-2555 เพมขนอยางตอเนองเฉลยรอยละ 13.1 ตอป โดยในป 2555 มมลคาการคาชายแดน 910,501 ลานบาท เพมจากป 2554 รอยละ 2.2 ซงการคาชายแดนไทยกบมาเลเซยมมลคาสงทสด (รอยละ 56.7) รองลงมาคอ เมยนมาร (รอยละ 19.8) สปป.ลาว (รอยละ 14.5) และกมพชา (รอยละ 9.0) ตามลาดบ ซงไทยไดเปรยบดลการคาชายแดนกบประเทศเพอนบานทกประเทศยกเวนเมยนมาร เนองจากการนาเขากาซธรรมชาต ซงมมลคาสงประมาณรอยละ 90 ของมลคาสนคานาเขาจากพมาทงหมด

(3) ในป 2555 ดานศลกากรทมมลคาการคาชายแดนสงสด 10 อนดบแรก ไดแก (1) ดานศลกากรสะเดา จงหวดสงขลา (310,052 ลานบาท) (2) ดานศลกากรปาดงเบซาร จงหวดสงขลา (194,734 ลานบาท) (3) ดานศลกากรสงขละบร จงหวดกาญจนบร (108,711 ลานบาท) (4) ดานศลกากรหนองคาย จงหวดหนองคาย (63,349 ลานบาท) (5) ดานศลกากรอรญประเทศ จงหวดสระแกว (48,120 ลานบาท) (6) ดานศลกากรแมสอด จงหวดตาก (39,377 ลานบาท) (7) ดานศลกากรมกดาหาร จงหวดมกดาหาร (28,677 ลานบาท) (8) ดานศลกากรคลองใหญ จงหวดตราด (24,937 ลานบาท) (9) ดานศลกากรระนอง จงหวดระนอง (19,996ลานบาท) และ (10) ดานศลกากรพบลมงสาหาร จงหวดอบลราชธาน (11,025 ลานบาท)

รปท 4 : ดานศลกากรทเชอมโยงกบโครงขายทางหลวงอาเซยน

ทมา : รายงานภาพรวมการพฒนาโครงขายเชอมโยงระบบคมนาคมของไทย กระทรวงคมนาคม

-127-

2.2.2 ปญหา/อปสรรค (1) โครงสรางพนฐานและระบบการคาระหวางประเทศยงไมเอออานวย

เสนทางคมนาคมเชอมโยงระหวางไทยและประเทศเพอนบานยงขาดความพรอมมความชารดทรดโทรม เสนทางรถไฟบางเสนทางยงไมสามารถเชอมตอกน อาท ชวงอรญประเทศ (ไทย)-ศรโสภณ (กมพชา) รวมทงการขนถายสนคายงเนนการใชแรงงานคนมากกวาเครองจกรทาใหตองใชเวลานาน หรอสนคาไดรบความเสยหาย รวมทงระบบการคาระหวางประเทศยงไมเปนสากลมการเปลยนแปลงนโยบายและกฎระเบยบบอยครง อาท กระบวนการการนาเขา-สงออก ของ สปป.ลาว มความยงยากไมสะดวกในการทาการคา

(2) การเปดชองทางการคาแหงใหมทาไดยาก เนองจากแนวเขตพรมแดนยงไมชดเจน ชองทางการคาบางแหงตองผานพนทของชนกลมนอย และปญหาเหตการณความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต สงผลตอความพรอมของดานชายแดนทาใหไมสามารถพฒนารองรบการคาชายแดนทมปรมาณสนคาเพมขนไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน บางดานยงมปญหาความแออดของการใชบรการทงการขนสงสนคา แรงงาน และนกทองเทยว

2.3 การพฒนาดานพลงงาน

2.3.1 สถานการณปจจบน (1) ป 2554 ประเทศไทยมแหลงพลงงานฟอสซล ประกอบดวย กาซธรรมชาต

นามนดบและคอนเดนเสท และลกไนต ทงน หากพจารณาเฉพาะปรมาณสารองทพสจนแลว (Proved Reserves: P1) และปรมาณสารองทนาจะเปน (Probable Reserves: P2) เทยบกบปรมาณการผลตใน ป 2554 คาดวาประเทศไทยจะมกาซธรรมชาตใชไดอกประมาณ 21 ป นามนดบและคอนเดนเสทใช อกประมาณ 12 และ 20 ป ตามลาดบ และลกไนตใชไดอก 94 ป

(2) ประเทศไทยสามารถผลตพลงงานเพอใชในเชงพาณชย (Commercial Primary Energy Production) เพอการบรโภคภายในประเทศไดเพมขนอยางตอเนอง อยางไรกตาม ปรมาณการผลตพลงงานในประเทศไมเพยงพอตอความตองการ ทาใหตองนาเขาพลงงานจากตางประเทศถงรอยละ 54 ของความตองการใช โดยสวนใหญเปนการนาเขานามนดบรอยละ 76 ของการนาเขาพลงงานทงหมด อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบกบสดสวนการนาเขานามนดบตอการนาเขาพลงงานทงหมด พบวา สดสวนการนาเขานามนดบมแนวโนมลดลง โดยลดลงจากรอยละ 80 ในป 2551 เปนรอยละ 76 ในป 2555

(3) การใชพลงงานเชงพาณชยขนสดทายในป 2555 เปนการใชนามนสาเรจรป รอยละ 54 รองลงมาเปนการใชไฟฟา กาซธรรมชาต ถานหนนาเขา และลกไนต คดเปนรอยละ 22 รอยละ 13 รอยละ 10 และรอยละ 1 ตามลาดบ

-128-

(4) เมอพจารณาจากดชนความสามารถทางสถาปตยกรรมพลงงาน5 (Energy Architecture Performance Index: EAPI) ของประเทศอาเซยน พบวา ประเทศไทยอยในระดบท 2 ของภมภาค รองจากประเทศสงคโปร โดยมดชน EAPI อยท 0.58 และ 0.59 ตามลาดบ ในขณะทกมพชาอยในลาดบท 8 โดยมดชน EAPI อยท 0.41 และเมอพจารณาตวชวดยอยในแตละมต พบวา ดชนยอยของประเทศไทยในมตดานความสมพนธระหวางเศรษฐกจและพลงงาน (Economic Growth and Development) และการเขาถงและความมนคงดานพลงงาน (Energy Access and Security) สงกวาคาเฉลยของภมภาคอาเซยน อยางไรกตาม ดชนยอยดานความยงยนดานสงแวดลอม (Environmental Sustainability) ของประเทศไทยอยตากวาคาเฉลยของภมภาคอาเซยน สะทอนความไมสมดลของโครงสรางระบบพลงงานของประเทศไทย ซงเนนการพฒนาระบบพลงงาน เพอรองรบความตองการดานเศรษฐกจเปนหลก

ตารางท 4 : อนดบดชนความสามารถทางสถาปตยกรรมพลงงานของกลมประเทศอาเซยน ป 2556 ASEAN Ranking ประเทศ ความสมพนธระหวาง

เศรษฐกจและพลงงานความยงยนดานสงแวดลอม

การเขาถงและความมนคงดานพลงงาน EAPI

1 สงคโปร 0.70 0.41 0.67 0.59

2 ประเทศไทย 0.54 0.49 0.70 0.58 3 ฟลปปนส 0.41 0.62 0.58 0.53

4 อนโดนเซย 0.48 0.56 0.53 0.52

4 มาเลเซย 0.30 0.48 0.77 0.52

6 บรไน 0.40 0.35 0.79 0.51

7 เวยดนาม 0.29 0.55 0.57 0.47

8 กมพชา 0.37 0.64 0.22 0.41

คาเฉลยอาเซยน 0.44 0.51 0.60 0.52 คาเฉลย BRICS 0.51 0.57 0.63 0.57

คาเฉลยHigh Income OECD 0.58 0.55 0.77 0.63 ทมา : World Economic Forum, 2013 หมายเหต : 1 BRICS ประกอบดวยประเทศบราซล (Brazil) รสเซย (Russia) อนเดย (India) จน (China) และแอฟรกาใต

(South Africa) 2 High Income OECD ประกอบดวย 31 ประเทศสมาชก จากทวปอเมรกาเหนอ ยโรป เอเชย และออสเตรเลย

                                                            5 World Economic Forum (WEF) ไดจดทา Energy Architecture Performance Index (EAPI) หรอ ดชนความสามารถทางสถาปตยกรรมพลงงานจานวน 105 ประเทศทวโลก รวมถงประเทศในภมภาคอาเซยน (ยกเวน สปป.ลาว และสหภาพเมยนมาร เนองจากขอมลดานเศรษฐกจและพลงงานของไมเพยงพอ) เพอประเมนความพรอม/ความสมดลของระบบพลงงานทงในดานเศรษฐกจ ดานสงแวดลอม และดานความมนคงของพลงงาน และมตวชวดยอยใน 3 มต ไดแก ความสมพนธระหวางเศรษฐกจและพลงงาน (Economic growth and development) ความยงยนดานสงแวดลอม (Environmental sustainability) และการเขาถงและความมนคงดานพลงงาน (Energy access and security) ทงน คาตวชวดทเพมมากขนจะสะทอนระดบความสมดลของระบบพลงงานทด

-129-

2.3.2 ปญหา/อปสรรค (1) มความเสยงดานความมนคงดานพลงงาน เนองจากมการพงพงพลงงานจาก

ตางประเทศ รวมทงพงพงแหลงเชอเพลงชนดใดชนดหนงในสดสวนทสง ขณะเดยวกนกมขอจากดในดานการแสวงหาแหลงพลงงานใหมของประเทศ ดงนน การพฒนาดานพลงงานในอนาคตจงควรมงเนนการวจยและพฒนาแหลงพลงงานภายในประเทศใหมศกยภาพในเชงพาณชยอยางจรงจง

(2) การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในภาพรวมของประเทศ แมวาในป 2555 ประเทศไทยจะมประสทธภาพการใชพลงงานตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศหรอความเขมการใชพลงงาน (Energy Intensity) ทดขน โดยมคาอยท 15.0 พนตนเทยบเทานามนดบตอพนลานบาทซงลดลงจากป 2554 ทมคา15.3 พนตนเทยบเทานามนดบตอพนลานบาท อยางไรกตาม การดาเนนมาตรการเพอเพมประสทธภาพในการใชพลงงานสวนใหญตองอาศยการบรณาการการทางานรวมกนจากทกภาคสวน จงมปญหาความลาชาในการดาเนนงาน ซงสงผลกระทบตอเปาหมายการเพมประสทธภาพการใชพลงงานทกาหนดไว รวมทงมผลตอการวางแผนเพอจดหาพลงงานสาหรบรองรบความตองการใชพลงงานของประเทศ

2.4 การพฒนาระบบสารสนเทศและการสอสาร 2.4.1 สถานการณปจจบน

(1) โทรศพทพนฐาน มหมายเลขโทรศพทพนฐานประมาณ 6.4 ลานเลขหมาย โดยมอตราการมเลขหมายโทรศพทตอประชากร 100 คนตากวาเวยดนามและมาเลเชย (สงคโปร 39.2 เลขหมายตอ 100 คน เวยดนาม 16.4 เลขหมายตอ 100 คน ประเทศไทย 10.0 เลขหมายตอ 100 คน มาเลเชย 16.1 เลขหมายตอ 100 คน)

(2) โทรศพทเคลอนท มจานวนผใชประมาณ 77.6 ลานเลขหมาย โดยมอตรา เลขหมายโทรศพทเคลอนทตอประชากร 100 คนตากวาสงคโปร และเวยดนาม แตสงกวาอนโดนเซย (สงคโปร 149.5 เลขหมายตอ 100 คน เวยดนาม 143.4 เลขหมายตอ 100 คน ประเทศไทย 114.8 เลขหมายตอ 100 คน อนโดนเชย 97.7 เลขหมายตอ 100 คน)

(3) Broadband Internet มจานวนผใชประมาณ 13.8 ลานคน โดยมอตราการใช BB internet ตอประชากร 100 คนตากวาสงคโปรแตสงกวาอนโดนเซย (ประเทศไทย 22.4 ผใช BB internet ตอ 100 คน สงคโปร 71.0 ผใช BB internet ตอ 100 คน ผใช BB internet ตอ 100 คน อนโดนเซย 10.9 ผใช BB internet ตอ 100 คน) ตารางท 5 : เปรยบเทยบสถานภาพการมการใช ICT หนวย : จานวนเลขหมายตอ 100 คน ตวชวด ไทย สงคโปร เวยดนาม อนโดนเซย มาเลเซย พมา บรไน กมพชา ลาว ฟลปปนส

Main Fixed 10.0 39.2 16.4 17.1 16.1 1.0 20.0 2.5 1.7 7.3 Mobile Cellular Subscribers

114.8 149.5 143.4 97.7 127.0 2.6 109.2

69.9 87.2 92

BB internet 22.4 71.0 30.7 10.9 56.3 0.3 53.0 1.3 7.0 25.0 ทมา : สานกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

-130-

2.4.2 ปญหา/อปสรรค จากการจดอนดบดชน Network Readiness Index หรอ NRI ของ World

Economic Forum 2012 ชวาในชวง 3-4 ปทผานมา ศกยภาพการแขงขนดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทยยงอยในลาดบตาและมแนวโนมลดตาลงเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ แสดงใหเหนวานโยบายดาน ICT ของประเทศไทยยงไมไดรบการขบเคลอนใหเกดเปนรปธรรมทชดเจนทงดานปจจยความพรอมของบคคลในการใช ICT ปจจยการใช ICT ในภาคธรกจ ปจจยดานโครงสรางพนฐาน ปจจยดานการตลาด รวมทงปจจยดานความพรอมและการใชงาน ICT ของภาครฐ ดงนนภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชนจะตองใหความสาคญและรวมมอนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชอยางจรงจง เพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนประเทศทงดานเศรษฐกจและสงคม

ทงน เพอใหศกยภาพการแขงขนดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศมแนวโนมท ดข น หนวยงานท เก ยวของจาเปนตองเรงดาเนนงานตามแผนแมบทเพอผลกดนนโยบายบรอดแบนดแหงชาต และโครงการตางๆ ดงน

(1) แผนแมบทเพอผลกดนนโยบายบรอดแบนดแหงชาต รวม 4 แผน ไดแก 1) แผนการดาเนนงานในภาพกวาง (High-level) ของการใชประโยชนโครงขายบรอดแบนดแหงชาต 2) แผนบรณาการงบประมาณของกระทรวงตางๆ ในการใชโครงขายบรอดแบนดแหงชาต เพอใหทราบถงภาพรวมของงบประมาณของประเทศเกยวกบการใชโครงขายบรอดแบนด 3) แนวทางของรปแบบธรกจ (Business Model) ของหนวยงานบรอดแบนดแหงชาต เพอศกษาถงแนวทางการลงทน แนวทางในการสราง และการบรหารการใชสนทรพยทางดานโครงขาย และ 4) แผนแมบทดาน Supply Side ของโครงการ บรอดแบนดแหงชาต ระยะเวลา 5 ป เพอศกษาแผนการรวมใชสนทรพยโครงขายของประเทศไทย

(2) โครงการปรบปรงประสทธภาพโครงขาย Internet Protocol (IP) โครงการขยายโครงขายเปน NGN (Next Generation Network) และโครงการ Fiber to the x เพอปรบปรงและขยายโครงขายโทรคมนาคมของประเทศใหมประสทธภาพสามารถรองรบปรมาณการรบสงขอมลขนาดใหญทตองการความเรวสง และขยายการใหบรการไดครอบคลมพนทไดมากขน

2.5 การพฒนาระบบสาธารณปการ 2.5.1 สถานการณปจจบน

(1) ประเทศไทยมการพฒนานาประปาเพอการอปโภคบรโภค ภาคธรกจ และภาคอตสาหกรรมในเขตนครหลวงและภมภาคอยางตอเนอง ทงการเพมกาลงการผลตนาประปา การขยายโครงขายทอสงและจายนาประปา รวมทงการยกระดบคณภาพการใหบรการ สวนใหญดาเนนการโดยภาครฐ จากขอมลของการประปาสวนภมภาค (กปภ.) ในป 2555 พบวา ประเทศไทยมครวเรอนทมนาประปาใชแลว 18.5 ลานครวเรอน หรอรอยละ 82 (จากทงหมด 22.7 ลานครวเรอน) โดยอยในพนทการใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถน จานวน 13.07 ลานครวเรอน หรอรอยละ 58 อยในเขตพนทบรการของ กปภ. จานวน 3.4 ลานครวเรอน หรอรอยละ 15 และอยในเขตพนทบรการของการประปานครหลวง (กปน.) จานวน 2.1 ลานครวเรอน หรอรอยละ 9 (ประชาชนไดรบบรการรอยละ 100) ทงน ยงมประชาชนทยงไมมนาประปาใชอปโภคบรโภค 4.2 ลานครวเรอน หรอรอยละ 19

-131-

(2) จากขอมล IMD World Competitiveness 2013 เมอพจารณาเทยบเคยงการเขาถงและความเพยงพอของบรการนาสะอาดในกลมสมาชกประเทศอาเซยน 5 ประเทศ (ไทย มาเลเซย สงคโปร ฟลปปนส และอนโดนเซย) พบวา จากคะแนนเตม 10 คะแนน ประเทศไทยไดคะแนนในระดบ 7.73 คะแนน ซงเปนอนดบ 3 รองจากประเทศสงคโปรและมาเลเซย ทไดคะแนนระดบ 9.01 และ 8.14 คะแนน ตามลาดบ นบวาอยในเกณฑทนาพอใจเมอเทยบกบประเทศอนในภมภาคเดยวกน

ตารางท 6 : การเขาถงและความเพยงพอของบรการนาสะอาดของประเทศในอาเซยน (ณ เดอนมถนายน 2556) ประเทศ Water Competitiveness Index

1. บรไน NA 2. กมพชา NA 3. อนโดนเซย 6.42 4. ลาว NA 5. มาเลเซย 8.14 6. ฟลปปนส 6.82 7. สงคโปร 9.01 8. ไทย 7.73 9. เวยดนาม NA 10. เมยนมาร NA

ทมา : ขอมลจาก IMD ป 2556 (ณ เดอนมถนายน 2556) นาสะอาดหมายถงประชาชนผเขาถงนาประปาของหนวยงานประปาสาธารณะ นาบาดาล แหลงนาธรรมชาตทมการปองกนสงปฏกล และนาฝน

(3) สาหรบอตราคานาและอตรานาสญเสย เมอพจารณาเทยบเคยงกบกลมสมาชกประเทศอาเซยน 4 ประเทศ (ไทย เวยดนาม ฟลปปนส และอนโดนเซย) จากขอมล International Benchmarking Network for Water and Sanitation Utilities (IBNET) 2013 พบวา อตราคานาของประเทศไทยและเวยดนาม อยทประมาณ 0.39 ดอลลาร/ลบ.ม. ตากวาอตราคานาของประเทศอนโดนเซย (0.46 ดอลลาร/ลบ.ม.) และสงกวาประเทศฟลปปนส (0.25 ดอลลาร/ลบ.ม.) และประเทศไทยมอตรา นาสญเสยเฉลยรอยละ 27 สงกวาประเทศสงคโปร (รอยละ 5) และประเทศลาว (รอยละ 21) จดอยในเกณฑปานกลางเมอเทยบกบประเทศอนทมอตรานาสญเสยคอนขางสงระหวางรอยละ 30-43 ปรมาณนาสญเสยของประเทศไทยมสาเหตหลกจากเสนทอสวนใหญเปนทอเกาและใชงานมานาน รวมทงการเพมแรงดนทาใหม นาสญเสยเพมขน

(4) ผลจากการเทยบเคยงดชนชวดแสดงใหเหนวา การพฒนาโครงสรางพนฐาน ดานนาอปโภคบรโภคของประเทศไทยมศกยภาพดกวาประเทศเพอนบาน เชน กมพชา ลาว พมา เวยดนาม ฟลปปนส และอนโดนเซย เปนตน ซงระบบสาธารณปโภคพนฐานยงไมพฒนาเทาทควร ดงนน ความพรอมทางดานสาธารณปการของประเทศไทยจะเปนปจจยสาคญประการหนงในการสงเสรมการคา การบรการ การลงทน การทองเทยว และการเคลอนยายแรงงานฝมอจากการเขาสประชาคมอาเซยน

-132-

รปท 3 : รปภาพแสดงการเปรยบเทยบอตรานาสญเสยของประเทศอาเซยน (ป 2550-2556)

2.5.2 ปญหา/อปสรรค (1) การใหบรการนาอปโภคบรโภคในเขตภมภาคยงไมเพยงพอและทวถง

ขณะทความตองการใชนามแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ซงเปนผลมาจากกจกรรมทางเศรษฐกจทเพมสงขน การลดการใชนาบาดาลของผประกอบการอตสาหกรรม นอกจากนน ยงประสบปญหาปรมาณและคณภาพนาดบในแหลงนาตาง ๆ มระดบลดตาลง โดยเฉพาะในชวงฤดแลง รวมทงเปนแหลงนาทมการใชประโยชนรวมกน หลายวตถประสงค สงผลกระทบตอการอปโภคบรโภค ภาคการผลต และการทองเทยว

(2) ขาดกลไกกากบดแลกจการนาในภาพรวม ปจจบนการกากบดแลดานกจการนาอยภายใตอานาจของคณะกรรมการบรหารหนวยงานใหบรการตามกฎหมายการจดตงหนวยงาน ยงไมมองคกรกากบดแลกจการประปาโดยตรง (Regulator) ดงนน ควรมการดาเนนการเพอแยกบทบาทการกาหนดนโยบาย การกากบดแล และการใหบรการออกจากกน

(3) ขาดเงนลงทน เนองจากขอจากดดานงบประมาณของรฐ ดงนน ในการขยายการใหบรการนาประปา หนวยงานจงจาเปนตองพงพาเงนกเปนหลก ในขณะทรายไดไมเพยงพอทจะขยายการใหบรการ เนองจากนโยบายการควบคมราคานาประปาของภาครฐ ทาใหราคาคานาไมสะทอนตนทนทเปลยนแปลงไป

3 บรบทความรวมมอกบประเทศสมาชกอาเซยน 3.1 ยทธศาสตรความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน

3.1.1 พนธกรณของประชาคมอาเซยน  อาเซยนมพนธกรณในการสรางประชาคมในป 2558 เพอใหบรรลไดตามเปาหมาย

ทตงไว โดยทประชมสดยอดผนาอาเซยน ครงท 17 เมอวนท 28 ตลาคม 2553 ณ กรงฮานอย สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ไดเหนชอบแผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (Master Plan on ASEAN Connectivity: MPAC) ทกาหนดเปาหมาย ตารางเวลาการดาเนนโครงการทชดเจน รวมถงกลไกการระดมทน เพอสงเสรมความเชอมโยงภายในภมภาคอาเซยนใหเกดการรวมกลมทางเศรษฐกจ ลดชองวางในการ

-133-

พฒนา สงเสรมการกระจายความเจรญใหสามารถเขาถงพนทหางไกล และใหมการพฒนาอยางเทาเทยม รวมทงสงเสรมประชาคมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง เสรมสรางความรสกของการมประวตศาสตรและวฒนธรรมทเชอมโยงกนดวยการพฒนาเศรษฐกจบนฐานของการเชอมโยงโครงสรางพนฐาน เครอขายการสอสาร การเคลอนยายประชากร สนคา และบรการภายในภมภาค ซงครอบคลม 19 ยทธศาสตร 76 แผนงานหลก และ 15 โครงการเรงดวน ทไดบรณาการแผนงาน/โครงการพฒนาโครงสรางพนฐานทสาคญของการพฒนาในระดบอนภมภาคตางๆ อาท โครงการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) ยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอรวด - เจาพระยา - แมโขง (Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong Economic Cooperation Strategy: ACMECS) แผนงานการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย - มาเลเซย - ไทย (Indonesia - Malaysia - Thailand Growth Triangle: IMT-GT) และความรเรมแหงอาวเบงกอลสาหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (Bay of Bengal Initiative for Multi - Sectoral Technical and Economic Cooperation: BIMSTEC)

3.1.2 ยทธศาสตรในการเพมพนความเชอมโยง

แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน (MPAC) ไดกาหนดยทธศาสตรในการเพมพนความเชอมโยง ออกเปน 3 ดาน คอ (1) การเชอมโยงดานโครงสรางพนฐาน คอ เสนทางคมนาคมขนสงทงทางบก ทางนาและทางอากาศ เทคโนโลยสารสนเทศ รวมถงเรองพลงงาน (2) การเชอมโยงดานกฎระเบยบ อาท เรองกฎระเบยบตางๆ และ (3) การเชอมโยงดานประชาชน โดยมแนวทางการแปลงแผน และจดลาดบความสาคญออกเปนโครงการระยะสน และระยะยาว ทงน ในสวนทเกยวของกบการเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานประกอบดวย

(1) ความเชอมโยงดานโครงสรางพนฐาน (Physical Connectivity) เพอพฒนาโครงขายการคมนาคมขนสง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และพลงงาน ทมความหลากหลายใหมการบรณาการและมประสทธภาพ โดยมประเดนยทธศาสตร 7 ดาน ไดแก

1) การกอสรางโครงขายทางหลวงอาเซยนใหแลวเสรจ โดยกาหนดมาตรการ อาท การปรบปรงถนนสวนตางๆ ทยงตากวาระดบชน 3 ของทางหลวงอาเซยนใหอยในระดบชนท 3 เปนอยางนอย กาหนดแลวเสรจภายในป 2555 ซงในสวนของไทยทางหลวงอาเซยนทผานไทย คดเปนระยะทาง 6,693 กโลเมตร ซงเปนถนนทมมาตรฐานอยในระดบตงแตระดบ 3 ขนไปทงหมดแลว

2) ดาเนนโครงการเสนทางรถไฟสงคโปร-คนหมงใหแลวเสรจ เพอมงสรางทางเลอกใหมใหกบรปแบบการขนสงทางบกทเปนมตรตอสงแวดลอมมากกวาการขนสงทางถนน โดยกาหนดเสนทางรถไฟหลก 2 สาย ไดแก สายตะวนออก ผานไทย-กมพชา-เวยดนาม โดยมทางเชอมระหวางลาว-เวยดนาม และสายตะวนตก ผานไทย-เมยนมาร

3) สรางเครอขายระบบการขนสงทางนาบนภาคพนทวปทมประสทธภาพและเชอมโยงเพอใหเกดการเคลอนยาย การพฒนาสวสดการ และความเจรญทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาค โดยการกาหนดและดาเนนการตามกรอบนโยบายระดบภมภาคในการพฒนาบรการการขนสงทางนา

-134-

4) สรางระบบการขนสงทางทะเลทเชอมโยง มประสทธภาพ และแขงขนไดเนนการพฒนาทาเรออาเซยน 47 แหง โดยมทาเรอในไทยจานวน 3 แหง ไดแก ทาเรอกรงเทพ แหลมฉบง และสงขลา และเนนการพฒนาใหเปน Multimodal และการสรางตลาดการขนสงทางเรอเดยวในอาเซยน

5) พฒนาระบบการขนสงตอเนองหลายรปแบบทคลองตวเพอใหอาเซยนเปนศนยกลางการขนสงในเอเชยตะวนออกและภมภาคอนๆ โดยกาหนดมาตรการทสาคญ อาท การกอสราง แนวเสนทางเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตกใหแลวเสรจ การพฒนาทาเรอนาลกทวาย (ภายในป ค.ศ. 2020) การกอสรางทางหลวงเชอมโยงกาญจนบรและทวาย (ภายในป ค.ศ. 2020) เปนตน

6) เรงรดการพฒนาโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในสมาชกโดยกาหนดใหมการสรางแนวเสนทางอนเตอรเนตความเรวสงในอาเซยน ภายในป ค.ศ. 2014 จดตงศนยแมขายอนเตอรเนตอาเซยน เพออานวยความสะดวกการเชอมโยงผใหบรการทางอนเตอรเนต ใหสามารถลดตนทนและเพมความเรว ภายในป ค.ศ. 2013

7) ใหความสาคญกบโครงการโครงสรางพนฐานดานพลงงานของอาเซยนโดยกาหนดมาตรการสาคญ เชน การจดทาแบบจาลองการรวมลงทนทอสงกาซในอาเซยน การรบรองมาตรฐานทางเทคนครวมสาหรบการออกแบบ การกอสราง และการบารงรกษาโครงสรางพนฐาน เปนตน

(2) ความเชอมโยงดานกฎระเบยบ (Institutional Connectivity) เพอใหมยทธศาสตร ความตกลง กลไกทางกฎหมายและสถาบน ทจะทาใหความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนบรรลผล รวมทงอานวยความสะดวกทางการคาและบรการ ตลอดจนการกาหนดกรอบนโยบายการลงทนและกฎหมายทเหมาะสม เพอใหการลงทนไดรบการคมครอง และดงดดภาคเอกชน

(3) ความเชอมโยงดานประชาชน (People to people Connectivity) เพอสงเสรมและกอใหเกดการลงทนในการศกษาและการเรยนรตลอดชพ สงเสรมการพฒนาทรพยากรมนษย กระตนการสรางนวตกรรม และการแลกเปลยนทางวฒนธรรม การทองเทยว และการพฒนาอตสาหกรรมทเกยวของ

3.2 ความกาวหนาในการดาเนนการตามความรวมมอของอาเซยน 3.2.1 การพฒนาระบบคมนาคมขนสง

(1) การขนสงทางบก 1) การขนสงทางถนน

1.1) อาเซยนไดกาหนดเสนทางโครงขายทางหลวงอาเซยน (ASEAN Highway) ซงเปนสวนหนงของทางหลวงสายเอเชย โดยมเสนทางจานวน 23 เสนทาง เปนระยะทาง 38,400 กโลเมตร เชอมโยงการเดนทางระหวางพนทศกยภาพสงของประเทศสมาชกอาเซยนเขาดวยกน โดยอาเซยนกาหนดเปาประสงคในการพฒนาเพอมงเนนการเชอมตอเสนทางทยงไมสมบรณใหแลวเสรจ ดวยการพฒนาทางหลวงสายอาเซยนใหครอบคลมทงโครงขาย ซงประเทศไทยมทางหลวงอาเซยน (ASEAN Highway Network : AH) จานวน 12 เสนทาง ระยะทางรวม 6,693 กโลเมตร โดยเสนทางจานวน 9 เสนทางแรกเปนทงทางหลวงเอเชยและทางหลวงอาเซยน ระยะทางรวม 5,458 กโลเมตร และ 3 เสนทางสดทายเปนทางหลวงอาเซยนเพยงอยางเดยว ระยะทางรวม 1,235 กโลเมตร ในภาพรวมเปนโครงขายทมความสมบรณ และ

-135-

สามารถเชอมตอกบโครงขายทางหลวงอาเซยนของประเทศเพอนบานได คณภาพของเสนทางอยในเกณฑดเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาคเดยวกน และมดานชายแดนของไทยทเชอมโยงกบจดผานแดนถาวรตามกรอบอาเซยนแลว 13 ดาน

1.2) นอกจากน ทผานมาประเทศไทยยงมบทบาทในการใหความชวยเหลอพฒนาโครงขายทางถนนเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน โดยความรวมมอในกรอบอนภมภาค GMS มความกาวหนาในการพฒนาเสนทางชวงทขาดหาย ตามแนวระเบยงเศรษฐกจ ทงในแนวระเบยงเศรษฐกจเหนอ - ใต (North - South Economic Corridor) บนเสนทาง R3A และ R3B และแนวระเบยงเศรษฐกจตะวนออก - ตะวนตก (East - West Economic Corridor) รวมถงเสนทางถนนเชอมโยงระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) เชอมโยงไทย – กมพชา – เวยดนาม – เมยนมาร

2) การขนสงทางราง 2.1) เสนทางรถไฟสาย สงคโปร - คนหมง (Singapore Kunming Rail

Link : SKRL) เปนเสนทางการขนสงทางรางทไดรบความสนใจจากประเทศกลมอาเซยนและจน เนองจากเปนเสนทางทสามารถเชอมโยงโครงขายทางรถไฟภายในภมภาคอาเซยน อกทงยงไดรบบรรจเปนโครงการอยในความรวมมอเพอการพฒนาอาเซยน – ลมแมนาโขง (ASEAN – Mekong Basin Development Cooperation : AMBDC) มระยะทางทงสน 5,382 กโลเมตร และตอมาไดมการเสนอแนวเสนทางอนๆ ทตอขยายมาเชอมกบสายตะวนออกและแนวเสนทางสายตะวนตก เชน คนหมง – ฮานอย – เวยงจนทน – กรงเทพฯ – กวลาลมเปอร – สงคโปร และ คณหมง – บอเตน – เวยงจนทน – กรงเทพฯ - กวลาลมเปอร – สงคโปร และ คณหมง – มณฑะเลย - ดานเจดยสามองค – นาตก – สงขลา – กวลาลมเปอร – สงคโปร เปนตน

ภาพท 4 : แผนพฒนาเสนทางรถไฟ และเสนทางรถไฟสาย สงคโปร - คนหมง (SKRL)

-136-

2.2) โครงขายรถไฟไทยในปจจบนมการเชอมโยงและใหบรการขนสง ขามพรมแดนไปยงประเทศเพอนบาน 2 เสนทาง ตามแนวเสนทางรถไฟสายสงคโปร – คนหมง ไดแก เสนทางสายตะวนออกเฉยงเหนอ จากจงหวดหนองคายไปขามไปยงประเทศลาวถงสถานทานาแลง และเสนทางสายใตชวงแยกจากชมทางหาดใหญ - ปาดงเบซาร และสดปลายทางทประเทศสงคโปร ทงน โครงขายทางรถไฟ สายสงคโปร – คนหมง ทผานประเทศไทยนน ยงมสวนทขาดความเชอมโยง 2 ชวง ไดแก 1) ชวงอรญประเทศ - คลองลก จ.สระแกว ระยะทาง 6 กโลเมตร ซงปจจบนกระทรวงคมนาคม อยระหวางการขออนมตการกอสรางและอยระหวางการหารอรวมกบกมพชาเพอบารงรกษาเสนทางรถไฟดงกลาว ซงคาดวาจะแลวเสรจภายในป 2557 และ 2) ชวงดานเจดยสามองค - นาตก จ.กาญจนบร ระยะทาง 153 กโลเมตร ซงเสนทางดงกลาว ไดรบการบรรจไวในแผนแมบทการพฒนาระบบรางและรถไฟความเรวสงของประเทศแลว

2.3) นอกจากการพฒนาโครงขายทางรถไฟสายสงคโปร – คนหมงแลว ปจจบนประเทศภายในอาเซยนยงไดมแผนพฒนารถไฟความเรวสงเพอเชอมโยงการเดนทางทงในประเทศและระหวางประเทศ อาท แผนพฒนารถไฟความเรวสง 4 เสนทาง ประกอบดวย กรงเทพฯ – เชยงใหม กรงเทพฯ – ปาดงเบซาร กรงเทพฯ – หนองคาย และกรงเทพฯ – ระยอง เสนทางรถไฟความเรวสงสายบอเตน – เวยงจนทน เสนทางรถไฟนไดมการลงนามในบนทกความเขาใจระหวางรฐมนตรกระทรวง Railway ของจน และรฐมนตรกระทรวง Public Work and Transport ของจน มแนวเสนทางเรมตนจากชายแดนจน – ลาว (โมฮาน – บอเตน) มายงกรงเวยงจนทน ระยะทางประมาณ 421 กโลเมตร

(2) การขนสงทางนา อาเซยนไดกาหนดแผนการพฒนาเครอขายระบบการขนสงทางลานาภาคพน

ทวปในภมภาคอาเซยน โดยใหทาเรอ 47 แหง ภายในป 2558 เปนทาเรอหลกและเชอมโยงโครงขายการขนสงทางทะเลของทงภมภาค และเนองจากทาเรอตางๆ มระดบการพฒนาทแตกตางกน ดงนน การพฒนาทาเรอในอาเซยนจงมงเนนการกาหนดกรอบมาตรฐานการพฒนา ทงในดานการบรหารจดการการขนยายสนคา ขดความสามารถการรองรบการจอดเรอ และระบบพธศลกากร เพอรองรบการพฒนาการขนสงตอเนองหลายรปแบบ และการสรางตลาดการขนสงทางเรอเดยวในอาเซยน ซงขณะนอยระหวางดาเนนการ

รปท 5 : การสรางระบบการขนสงทางทะเลใน MPAC

เสนทางขนสงสนคาสาคญในอาเซยน

ยทธศาสตรท 4: สรางระบบการขนสงทางทะเลทเชอมโยง มประสทธภาพ และแขงขนได

• พฒนาสมรรถนะ/ศกยภาพทาเรอ 47 แหงภายในป 2015

• กาหนดเสนทางเดนเรอทมประสทธภาพและนาเชอถอ ทเชอมระหวางหมเกาะและแผนดนใหญ สอดคลองกบขอตกลง และเสนทางระหวางประเทศทสาคญ

• เสรมสรางความแขงแกรงใหเสนทางเดนเรอทเชอมโยงกบโลกและภมภาค และเสนทางเดนเรอในประเทศ

• ศกษาความเปนไปไดเพอจดตงเครอขายระบบการเดนเรอทางทะเลของอาเซยน

5

-137-

(3) การขนสงทางอากาศ อาเซยนไดใหสตยาบนและดาเนนการตามความตกลงพหภาค วาดวยการเปด

เสรการขนสงทางอากาศแลวเมอป 2553 โดยกาหนดใหมการปรบปรงคณภาพของทาอากาศยานในดานมาตรฐานของเสนทางวงและคลงสนคา การบรณาการระบบการเดนอากาศและกระบวนการทเกยวของ ตลอดจนใหความสาคญตอการจดตงตลาดการบนรวมอาเซยน (ASEAN Single Aviation Market: ASAM) ใหเสรจภายในป 2558

ทงน ในการจดตงตลาดการบนรวมอาเซยน จะมการกาหนดหลกการและกฎขอบงคบพนฐานของประชาคมอาเซยนในการรวมกลมตลาดการบน โดยแบงเปน 2 ดาน คอ 1) ดานเศรษฐกจ ซงเปนเรองทเกยวกบการเปดเสรในการเขาสตลาดการบน และ 2) ดานเทคนค เพอใหเกดความรวมมอในดานเทคนคดานความปลอดภยทางการบน ซงจะสงผลใหตลาดการบนมการขยายตวเพมขน เนองจากมการเปดเสนทางบนใหม รวมทงการเพมความจ และความถในการทาการบน ในขณะเดยวกนกทาใหเกดการใชประโยชนสนามบนของประเทศสมาชกในกลมอาเซยนไดอยางเตมศกยภาพอยางมประสทธภาพมากขน

3.2.2 การคาชายแดนและระบบโลจสตกส (1) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ไดกาหนดยทธศาสตร

การสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมโดยใหความสาคญกบการพฒนาฐานการลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบอนภมภาค ซงมงพฒนาพนทตางๆ ในภมภาคตางๆ ของประเทศใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตใหเปนฐานการพฒนาดานอตสาหกรรม การเกษตรและการทองเทยว พฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดน รวมทงบรณาการแผนพฒนาพนทเชอมโยงกบประเทศเพอนบานใหบรรลประโยชนรวมกนทงดานความมนคงและเสถยรภาพของพนท

(2) ทผานมามการดาเนนการเพอสนบสนนและสงเสรมการคาชายแดนทสาคญ ไดแก การประกาศใชระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เมอวนท 24 กรกฎาคม 2556 เพอสงเสรมการคาและการลงทนของประเทศโดยใชประโยชนจากความเชอมโยงของภมภาคอาเซยนตามขอตกลงการคาเสรภายใตกรอบอาเซยนและขอตกลงภายใตกรอบเศรษฐกจอน รวมทงจากการคาบรเวณพรมแดนระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบานการดาเนนโครงการศกษาแผนยทธศาสตร การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษซงการศกษาจะจดทายทธศาสตรใน 2 ระดบ ไดแก ยทธศาสตรการพฒนา เขตเศรษฐกจพเศษของประเทศซงจะเสนอแนะภาพรวมและทศทางการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษของประเทศ และยทธศาสตรการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในระดบพนทซงจะเสนอแนะขอบเขตพนทเปาหมาย ระดบ การพฒนาทเหมาะสมและแนวทางการพฒนาโครงสรางพนฐาน ซง สศช. อยระหวางดาเนนการ และ การดาเนนโครงการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานดานศลกากรซงไดบรรจภายใตรางพระราชบญญตใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงของประเทศ 2 ลานลานบาท โดยจะพฒนาบรเวณพนทเศรษฐกจชายแดนสาคญของประเทศ

-138-

3.2.3 การพฒนาดานพลงงาน ในดานความรวมมอดานพลงงาน ตงแตป 2542 ประเทศสมาชกอาเซยนไดรวมกน

จดทาแผนปฏบตงานความรวมมออาเซยนดานพลงงาน (ASEAN Plan of Action for Energy Cooperation (APAEC)) เพอใชเปนแนวทางทางการพฒนาและสงเสรมความรวมมอดานพลงงานในภมภาค โดยในปจจบนอาเซยนอยระหวางการขบเคลอนแผนปฏบตงานความรวมมออาเซยนดานพลงงาน ฉบบท 3 (ระหวางป 2553 – 2558) โดยมมตความรวมมอทสาคญ (Program Areas) จานวน 7 มต ไดแก (1) โครงขายไฟฟาอาเซยน (ASEAN Power Grid : APG) (2) การเชอมโยงทอสงกาซอาเซยน (Trans-ASEAN Gas Pipepline) (3) ถานหน และเทคโนโลยถานหนสะอาด (Coal & Clean Coal Technology) (4) การอนรกษและเพมประสทธภาพพลงงาน (Energy Efficiency and Conservation) (5) พลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) (6) การวางแผนและนโยบายพลงงานภมภาค (Regional Energy Policy and Planning) และ (7) พลงงานนวเคลยรพลเรอน (Civilian Nuclear Energy) ทงน มตความรวมมอทสาคญบางมต อาท โครงขายไฟฟาอาเซยน และการเชอมโยงทอสงกาซอาเซยน ไดเรมดาเนนการมาตงแตแผนปฏบตงานฯ ฉบบท 1 และมความกาวหนาอยางตอเนองนอกจากนโครงขายไฟฟาอาเซยน และการเชอมโยงทอสงกาซอาเซยน ยงเปนโครงการทถกบรรจอยใน Master Plan on ASEAN Connectivity (MPAC) ซงมความกาวหนาในการดาเนนการทสาคญ ดงน

(1) ดานระบบโครงขายไฟฟา ปจจบนประเทศไทยมระบบโครงขายสายสงไฟฟาเชอมโยงไปยงประเทศเพอนบานเพอรบซอและขายพลงงานไฟฟาระหวางกน โดยสวนใหญประเทศไทยจะเปนผรบซอพลงงานไฟฟาจากประเทศเพอนบาน มสดสวนประมาณรอยละ 7.24 ของกาลงผลตรวมของประเทศ หรอประมาณ 2,405 เมกะวตต (ขอมล ณ 30 มถนายน 2556) ซงเปนการรบซอไฟฟาจาก สปป.ลาว และมาเลเซย นอกจากนยงมความรวมมอในการพฒนาระบบโครงขายไฟฟาในอาเซยนทจะเกดขนในอนาคตอกอยางตอเนอง เชน ระบบสายสงเชอมโยงไปยงโครงการมายตง ฮทย ทวาย ประเทศพมา เปนตน สาหรบการพฒนาระยะตอไปกระทรวงพลงงานมแนวทางการจดตงศนยประสานการซอขายไฟฟาของภมภาค (Regional Power Trade Coordination Center) ซงจะมสวนสนบสนนการพฒนาระบบโครงขายไฟฟาในกลมประเทศอาเซยนในระยะยาว

(2) ดานระบบโครงขายกาซธรรมชาต ตามกรอบการพฒนาโครงขายทอสง กาซธรรมชาตอาเซยน (Trans ASEAN Gas Pipeline: TAGP) ประเทศไทยไดพฒนาโครงขายทอใน แนวเสนทางดงกลาว โดยมทอสงกาซธรรมชาตอยทงในฝงอาวไทยและฝงทะเลอนดามนรวมระยะทาง 3,635 กโลเมตร (สวนใหญอยในฝงอาวไทย) อกทงยงมโครงขายเชอมโยงไปยงประเทศมาเลเซยระยะทาง 363 กโลเมตร มประสทธภาพในการขนสงกาซธรรมชาต จานวน 5,400 ลานลกบาศกฟต/วนในอนาคตประเทศไทยมแผนขยายโครงขายกาซธรรมชาตเพอเชอมโยงในระดบภมภาคเพมเตม เปนระยะทางประมาณ 3,300 กโลเมตร ซงจะทาใหประเทศไทยมขดความสามารถในการขนสงกาซธรรมชาตเพมขนเพอรองรบการใชพลงงานของประเทศทคาดวาจะสงขนตามการขยายตวทางเศรษฐกจและความรวมมอระดบภมภาคในอนาคต

-139-

รปท 6 : ความรวมมอดานพลงงานของอาเซยน

3.2.4 การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (1) อาเซยนกาหนดใหมการยกระดบและปรบปรงขดความสามารถในการแขงขน

ของภาคเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของแตละประเทศสมาชก ตลอดจนมงเนนสรางความเทาเทยมทางดานดจทลของประชาชนในแตละประเทศสมาชกโดยไดกาหนดมาตรการการพฒนาทสาคญ ไดแก การสรางแนวอนเทอรเนตความเรวสงในอาเซยน (Broadband Internet) และการเสรมสรางความมนคงและความเทยงตรงของเครอขาย การปองกนขอมล และการรกษาความปลอดภยของระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอรองรบการแลกเปลยนขอมลขาวสาร การคา อานวยความสะดวกในการลงทน และการทาธรกรรมขามพรมแดน

(2) การพฒนาของไทยในระยะทผานมา ประเทศไทยไดจดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของอาเซยน เพอเปนการดาเนนการยกระดบปรบปรงขดความสามารถทางดาน ICT ตามกรอบความรวมมอของอาเซยน โดยมเปาหมายทสาคญไดแก (1) การใช ICT เปนเครองมอในการผลกดนใหอาเซยนเตบโตทางเศรษฐกจ (2) ผลกดนอาเซยนเปนศนยกลางดาน ICT ของโลกแหงหนง (3) ประชากรอาเซยนมคณภาพชวตทดขน (4) สนบสนนให ICT มสวนชวยสงเสรมการรวมกลมของอาเซยน โดยโครงการทสาคญ เชน การรเรมอานวยความสะดวกในการแบงปนขอมลทางธรกจในกลมประเทศอาเซยน การสรางทางเชอมโยงบรการอนเทอรเนตความเรวสงหรอบรอดแบนด การพฒนากรอบความมนคงปลอดภยบนเครอขาย และการพฒนาบคลากรดาน ICT เปนตน

(3) สาหรบการพฒนาเชอมโยงขอมลภายในประเทศและระหวางประเทศแบบคขนาน สาหรบภมภาคอาเซยนระบบ NSW ของไทย อยระหวางการดาเนนการทดสอบความพรอมรวมกบประเทศสมาชกทมความพรอม ไดแก อนโดนเซย สงคโปร บรไน และฟลปปนส ความสาเรจของโครงการนารองนจะนาไปสการใชใบรบรองแหลงกาเนดสนคาของอาเซยนแบบไรเอกสาร (e-ATIGA Form D) ในอนาคตเพอชวยลดตนทนผสงออกและผนาเขาในการจดทาและจดสงเอกสารใบรบรองแหลงกาเนดสนคาใหหนวยงานตางๆ ภายในประเทศและระหวางประเทศสมาชกอาเซยนและสามารถปองกนการปลอมแปลงใบรบรองแหลงกาเนดสนคาของอาเซยนไดแบบเรยลไทม ซงประเทศไทยมความพรอมในการเชอมโยงขอมลกบประเทศในอาเซยน

-140-

3.2.5 การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษทวาย (1) โครงการทวายเปนโครงการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษของสาธารณรฐแหงสหภาพ

เมยนมาร มเนอทประมาณ 204 ตารางกโลเมตร ตงอยทบานนาบเล เมองทวาย ภาคตะนาวศร หางจากยางกง 600 กโลเมตร หางชายแดนไทย-เมยนมาร 132 กโลเมตร หางจากเมองกาญจนบร กรงเทพฯ และ ESB เปนระยะทาง 200 กโลเมตร 330 กโลเมตร และ 450 กโลเมตร ตามลาดบ

(2) ในเชงภมศาสตรเศรษฐกจโครงการนจะเปนประตการคาสาคญแหงใหมของภมภาค ตามระเบยงเศรษฐกจตอนใตในกรอบความรวมมออนภมภาคลมนาโขง (GMS Southern Economic Corridor) เสนทางในภาคพนดนจะเชอมโยงเมองศนยกลางของอาเซยน จากทวาย – กาญจนบร – กรงเทพฯ – ESB – สระแกว – เสยมราฐ – พนมเปญ – โฮจมนห – หวงเตา จากนนทางดานตะวนออก จากหวงเตาสามารถขนสงสนคาไป จนตอนใต ญปน เกาหลใต อเมรกา สงคโปร และออสเตรเลย สวนทางดานตะวนตก จากทวายสามารถขนสงสนคาไป บงคลาเทศ อนเดย ตะวนออกกลาง แอฟรกา ยโรป และอเมรกาใต

รปท 7 : เสนทางเชอมโยงระหวางไทยและเมยนมาร (โครงการทวาย)

.

(3) องคประกอบของโครงการทวาย 1) โครงการทวายเปนการพฒนาพนทแบบครบวงจรภายใตสญญาสมปทาน

75 ป โดยจะครอบคลมการกอสรางทาเรอนาลก การพฒนานคมอตสาหกรรม การพฒนาระบบไฟฟา ระบบโทรศพทพนฐาน ระบบนาใชและการบาบดนาเสย รวมทงการพฒนาถนน ทางรถไฟ ระบบทอ (กาซ/นามน) และสายสงไฟฟาเชอมโยงจากโครงการทวายสประเทศไทยบรเวณจดผานแดนบานพนารอน

-141-

2) การพฒนาโครงการทวายคณะทางานรวมฝายไทยและเมยนมาร6 เหนชอบรวมกนทจะใชหลกการพฒนาแบบคอยเปนคอยไปตามขดความสามารถและความตองการของตลาด โดยในระยะแรกจะดาเนนการโดยใช 2 แนวทางพรอมกนคอ การพฒนาโครงสรางพนฐานสาคญควบคกบการดงดดอตสาหกรรมหลก (Anchor Industries) ใหมาตงในนคมอตสาหกรรมทวายเพอดงดดอตสาหกรรมตอเนอง รวมกบการวางแผนพฒนาโครงสรางพนฐานทสาคญกอนในระยะ 5 ปแรกของโครงการ ประกอบดวย 1) ทาเรอเพอรองรบเรอบรรทกสนคาขนาดความจของเรอ 13,000 เดทเวทตน 2) ถนนขนาด 2 ชองจราจร เชอมตอโครงการทวายมายงบานพนารอน จงหวดกาญจนบร 3) โรงไฟฟาพลงงานกาซขนาด 36 เมกะวตต 4) อางเกบนาสาหรบจายนาปรมาตร 36,000 ลกบาศกเมตรตอวน และ 5) พนทนคมอตสาหกรรมในระยะแรก สาหรบอตสาหกรรมแปรรปอาหาร อตสาหกรรมสงทอ รวมทงการเตรยมพนทสาหรบอตสาหกรรมหลก (Anchor Industries) โดยในการดาเนนการนน รฐบาลไทยและเมยนมารไดรวมกนจดตงกลไกการลงทนระหวางประเทศในลกษณะของนตบคคลเฉพาะกจ (Special Purpose Vehicle: SPV) คอ บรษท ทวาย เอส อ แซด ดเวลลอปเมนท จากด (Dawei SEZ Development Co.,Ltd.)เพอเปนหนวยธรกจทรบสมปทานการพฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษทวายในโครงการตางๆ และทาหนาทระดมทนมาพฒนาโครงสรางพนฐานหลก

(4) โครงการทวายกบผลประโยชนตอประเทศไทย สาหรบประเทศไทย ทาเรอนาลกทวายคอ ทางลดโลจสตกส ทเชอมโยงไทย

กบโลกตะวนตกและโลกตะวนออก สนคาทมาจากยโรป แอฟรกา ตะวนออกกลาง และเอเชยใต จะผานทาเรอนาลกทวายไปสทาเรอแหลมฉบง โดยใชระยะเวลาเพยง 1 วนเทานน และสามารถสงผานไปยงประเทศจน เกาหล ญปน หรอประเทศในแถบแปซฟก นอกจากนน การขนสงระหวางกรงเทพฯ กบเมองเชนไนของอนเดย จากเดมทตองผานสงคโปรโดยใชเวลาถง 6 วน หากมทาเรอทวายจะใชเวลาลดลงเหลอประมาณ 3 วน ดงนนทาเรอทวายจะเปนทางลดทจะสนบสนนการคาขายระหวางไทยกบอนเดย ซงเปนตลาดขนาดใหญทมอนาคต นอกจากน โครงการทวายจะเปนโอกาสในการขยายฐานการผลตอตสาหกรรมตนนาเชอมโยงหวงโซอปทานกบพนทอตสาหกรรมชายฝงทะเลตะวนออกของไทย สนบสนนโอกาสการขยายตวของอตสาหกรรมไทยโดยเฉพาะอยางยงในอตสาหกรรมยานยนต

3.3 สรปภาพรวมความกาวหนาดานโครงสรางพนฐาน ประเทศไทยมทตงทางภมศาสตรทเปนศนยกลางของภมภาคอาเซยนมความไดเปรยบในการ

พฒนาเปนแหลงผลตทสามารถตอบสนองอปสงคใหมตามแนวระเบยงเศรษฐกจเอเชยใต เอเชยตะวนออกเฉยงใต เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ และออสเตรเลย/นวซแลนด โดยในระยะทผานมามการวางยทธศาสตรการพฒนาการเชอมโยงโครงสรางพนฐานของประเทศไทยในดานตางๆ ทงการดาเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กรอบความรวมมอในภมภาคและอนภมภาค และแผนแมบทวาดวยการเชอมโยงระหวางกนของอาเซยน ทาใหผลการพฒนาทผานมาของประเทศไทยดานโครงสรางพนฐานสวนใหญมความพรอมในการกาวเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 และเพอใหการเชอมโยงโครงสรางพนฐานมประสทธภาพรองรบการเคลอนยายคน สนคา และบรการทคลองตว รวมถงความสามารถในการสนองตอบตอประสทธภาพการผลต ความนาเชอถอดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศและดานพลงงาน ประเทศไทยควรเรงรดการดาเนนการ                                                            6 มตคณะรฐมนตร วนท 21 พฤษภาคม 2556 เรองผลการประชมคณะทางานฝายไทย – เมยนมาร (Myanmar - Thailand

Taskforce) เพอวเคราะหผลตอบแทนทางการเงน โครงการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษทวายและพนทโครงการทเกยวของ ครงท 2

-142-

ดานโครงสรางพนฐาน โดยใหความสาคญกบการเชอมโยงเสนทางขนสงคมนาคมทขาดอยทงทางบกและทางราง การพฒนาสมรรถนะและศกยภาพทาเรอหลกของประเทศใหมประสทธภาพแขงขนได การสงเสรมระบบขนสงตอเนองหลายรปแบบ การพฒนาความรวมมอการพฒนาโครงขายไฟฟา การพฒนาโครงขายทอสงกาซธรรมชาตอาเซยน และปรบปรงขดความสามารถทางดาน ICT ตามกรอบความรวมมอของอาเซยน

4 โอกาส/ผลกระทบจากการเขาสประชาคมอาเซยน : ดานโครงสรางพนฐาน 4.1 ผลทคาดวาจะเกดขนจากการเขาสประชาคมอาเซยนดานโครงสรางพนฐาน

4.1.1 ขนาดตลาดการคา การลงทน และการใหบรการมขนาดใหญขน จากประชากรอาเซยนทมมากกวา 580 ลานคน และมความหลากหลายดานภาษากวา 10 ภาษาทองถนในการสอสาร ดงนน การเชอมโยงโครงสรางพนฐานจะสงเสรมวตถประสงคของการเปนตลาดเดยวของอาเซยน ซงอาจเกดการแขงขนและการพฒนาตลาด ดงนน ผประกอบการตองพฒนาคณภาพ รวมถงสรางมลคาเพมใหกบสนคาและบรการ และเพมประสทธภาพในการดาเนนงาน โดยทายทสดจะเปนประโยชนตอผบรโภค

4.1.2 การจดเรยงตวใหมของโซอปทานในภมภาค เ นองจากฐานการผลตดานอตสาหกรรม ดานเกษตรกรรม ดานการคาและบรการ จะมการเคลอนยายไปยงแหลงทสามารถประกอบการธรกจไดในตนทนทตากวา เชน การใกลแหลงวตถดบ การเขาใกลตลาดใหมทมกาลงซอเพมขน เปนตน ซงจาเปนทแตละประเทศตองเพมศกยภาพการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอจงใจนกลงทนหรอเพมประสทธภาพการบรหารจดการเพอเพมมลคาหวงโซอปทานของประเทศ

4.1.3 การเคลอนยายแรงงานและการขยายตวของจานวนนกทองเทยว เมอเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) แลว คาดวาปรมาณการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบานจะเตบโตมากขน ในขณะเดยวกนคาดวาจะมปรมาณความตองการเดนทางทงจากการเพมขนของแรงงานจากประเทศเพอนบานโดยเฉพาะลาว กมพชา และเมยนมารทเขามาทางานในประเทศเพมขน และปรมาณนกทองเทยวโดยเฉพาะจากประเทศจนเขามายงประเทศไทยเพมมากขนดวยเชนกน

4.1.4 การบวนการในการตรวจคนเขาเมองและพธการศลกากรทมประสทธภาพบรเวณดานชายแดนจะมความสาคญมากขน ประเทศในอาเซยนไดดาเนนการและมมาตรการเพอรองรบการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนซงจะเรมในป 2558 โดยจะมการปรบปรงการดาเนนงานในหลายดาน เชน กระบวนการผานแดน การปรบลด/ยกเลกภาษ การพฒนาการขนสง การพฒนาดานการบรหารจดการโลจสตกส และการพฒนาดานภาษาเพอการสอสาร เปนตน ซงจะชวยสนบสนนการทองเทยวและการคาชายแดนใหมมลคาการคาสงขน รวมทงการเปดประเทศของเมยนมารจะดงดดการลงทนจากตางชาตใหเขาไปลงทนในเมยนมารมากขน และความตองการสนคาทใชในการกอสรางและสนคาทเกยวของอนๆ คาดวาจะสงขนตามไปดวย

4.1.5 สถานการณดานพลงงานของภมภาคอาเซยน ภายหลงการกาวสประชาคมอาเซยน คาดวาปรมาณความตองการพลงงานมแนวโนมเพมขน เพอตอบสนองกจกรรมทางเศรษฐกจทคาดวาจะมการขยายตวเพมสงมากขน ซงเปนผลจากการรวมกลมของประเทศสมาชก ทงน การเพมขนของความตองการพลงงานจากกจกรรมทางเศรษฐกจ และเคลอนยายของประชากรของภมภาคในอนาคตยอมเปนแรงกดดนตอการประมาณการความตองการในการขยายและพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน เพอใหสามารถ

-143-

จดหาพลงงานไดอยางเพยงพอตอความตองการ และมนคง อยางไรกด ในการเตรยมการดานโครงสรางพนฐานดานพลงงาน ประเทศสมาชกจะมทางเลอกของแหลงพลงงานมากขน เมอเปรยบเทยบกบกอนการเขาสประชาคมอาเซยน โดยทางเลอกดงกลาวเกดจากการทประเทศสมาชกอาเซยนในแตละประเทศมแหลงพลงงานหลากหลายชนดทสามารถนามาใชประโยชนรวมกนได นอกจากน ความตองการในการเคลอนยายพลงงานระหวางประเทศอาจนาไปสการพฒนาระบบพลงงานทมความผสมผสานมากขน (Integrated System) เพอเพมประสทธภาพการจดหาและการผลตพลงงานใหเพยงพอกบทกฝาย

4.2 ผลกระทบตอประเทศไทยในดานโครงสรางพนฐาน การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะสงผลใหกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชกม

แนวโนมขยายตวเพมขน ทาใหประเทศสมาชกรวมถงประเทศไทยตองเตรยมความพรอมของกจกรรมสนบสนน (Supporting Activities) โดยเฉพาะดานโครงสรางพนฐาน เพอรองรบโอกาสการขยายตวทางเศรษฐกจทจะเกดขนไดอยางมประสทธภาพ โดยผลกระทบตอประเทศไทยดานโครงสรางพนฐานทสาคญ มรายละเอยด ดงน

4.2.1 การเรงรดการพฒนาโครงขายคมนาคมขนสงทางถนนและทางรางใหมการเชอมตอกนอยางสมบรณ (Physical Alignment Development) ตามภาระขอผกพนตามกรอบความรวมมอระหวางประเทศตางๆ โดยการจดลาดบความสาคญของการพฒนาใหสอดคลองกบศกยภาพการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศเพอนบาน ทงน ในกรณทเหนวาโครงขายใดมความสาคญอยางเรงดวนเพอรองรบการคาชายแดน หนวยงานทเกยวของอาจจะพจารณาใหการสนบสนนการดาเนนการแกประเทศ เพอนบานดงกลาวตามความจาเปนและเหมาะสมตอไป ทงน การพฒนาโครงสรางพนฐานดงกลาว ควรจะพจารณาถงการบารงรกษาเพอรกษาระดบมาตรฐานของคณภาพโครงสรางพนฐานทางถนนและทางราง รวมทงคานงถงความปลอดภย (Safety) ของการเดนทางและขนสงสนคา รวมทงการรกษาภมทศนตลอด สองขางทางใหนาดและเหมาะสมดวย

4.2.2 การพฒนาศกยภาพและสมรรถนะของทาเรอ ขอตกลงความรวมมอการเชอมโยง การขนสงทางทะเลใหความสาคญกบการเชอมกบทาเรอหลกของประเทศอาเซยน จะสงผลกระทบใหทาเรอแหลมฉบงมการพฒนาสมรรถนะทงในดานขดความสามารถในการรองรบปรมาณสนคาสงออกและนาเขาของทาเรอ ควบคไปกบการพฒนาระบบบรการทาเรอ โดยคานงการบรหารจดการการขนสงสนคาระหวางประเทศใหความสะดวก รวดเรวในการขนถายสนคารวมถงตสนคาขน-ลงเรอ รวมทงความตรงตอเวลาในการสงมอบสนคา ตลอดจนมระบบรกษาความปลอดภยของเรอและสนคา โดยนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารททนสมยมาใชในการใหบรการ

4.2.3 การขยายตวของอตสาหกรรมการบน จากสทธเสรภาพการบนมากขน (เสรภาพท 3 4 และ 5) ทาใหสายการบนของประเทศในกลมสมาชก ASEAN และสายการบนของประเทศทสามทเปนคสญญากบประเทศสมาชกไดรบสทธขนสงสนคา ซงจะทาใหมการเปดเสนทางบนใหมและการเพมความจ และความถในการทาการบน รวมทงตลาดการบนรวมอาเซยน จะทาใหมการเปดเสนทางบนในภมภาคระหวางเมองใหญ และเมองรอง ซงเปนเสนทางบนระยะใกล รวมทงทาใหประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญเปดบรการสายการบนตนทนตามากขน สงผลใหเกดการแขงขนตลาดธรกจการบนในภมภาคเพมขน และเพมประสทธภาพและคณภาพในการใหบรการการบน ในขณะเดยวกนผใชบรการกมทางเลอกมากขน

-144-

4.2.4 การพฒนาดานพลงงาน การขยายตวเพมขนของความตองการใชพลงงานตามการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชกอาเซยน สงผลกระทบตอการพฒนาดานพลงงาน ดงน

(1) การจดหาแหลงพลงงาน การขยายตวของธรกรรมทางเศรษฐกจทาใหปรมาณความตองการพลงงานเพมขนในอนาคต ประเทศไทยจงจาเปนตองจดหาแหลงพลงงาน/เชอเพลงเพมขน ทงแหลงพลงงานภายในประเทศ อาท พลงงานทดแทนในระดบชมชน และแหลงพลงงานจากตางประเทศ โดยการกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนถอเปนการเพมทางเลอกของแหลงพลงงานของไทยในอนาคต เนองจากภมภาคนเปนพนททมแหลงพลงงานหลากหลายชนด และมจดเดนดานแหลงพลงงานทแตกตางกน ดงนน การกาหนดนโยบายการสงเสรมความรวมมอดานพลงงานภายในภมภาคอาเซยนอยางจรงจงในอนาคตจงเปนสงจาเปนทตองเรงดาเนนการ

(2) การพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงาน (ดานกายภาพ) ความตองการพลงงานทมแนวโนมเพมขน ยอมสงผลกระทบตอขดความสามารถ (Capacity) ของโครงสรางพนฐานดานพลงงานทมอยในปจจบน ดงนน ประเทศไทยจาเปนตองพฒนาโครงสรางพนฐานดานนใหเพยงพอกบความตองการ โดยคานงถงความสมพนธกบแหลงพลงงานทจะจดหาเพมเตมในอนาคตดวย ทงน ควรใหความสาคญกบการพฒนาโรงไฟฟาทงในระดบประเทศและชมชน การพฒนาโครงขายระบบสงไฟฟา ระบบทอสงนามน/กาซธรรมชาตใหครอบคลม ตลอดจนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเคลอนยายแหลงพลงงาน อาท ทาเรอขนสงกาซ LNG เปนตน

(3) ความมนคงดานพลงงาน เมอการจดหาแหลงพลงงาน และการพฒนาโครงสรางพนฐานมความหลากหลายและซบซอนมากขนในอนาคต หากประเทศไทยขาดระบบบรหารจดการและการจดการความเสยงทด อาท การนาเขาพลงงานอยางไมมประสทธภาพ ขาดระบบการดแลบารงรกษาและจดการโครงสรางพนฐานทด รวมทงการจดการในสถานการณฉกเฉนทมประสทธภาพ ยอมสงผลตอความพรอมใชงาน และคณภาพการใหบรการ ซงจะกระทบตอความมนคงดานพลงงาน และความสามารถในการแขงขนของประเทศ

4.2.5 การปรบปรง/ลดขอจากดในการเชอมโยงโครงสรางพนฐานกบประเทศสมาชก ปจจบนประเทศสมาชกอาเซยนมกฎระเบยบทแตกตางกน เชน กฎระเบยบในการขนสงขามพรมแดน การขบรถดานซาย/ขวา ตลอดจนความลาชาในการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศสมาชกอนๆ ซงอาจเปนขอจากดในการสรางความรวมมอระหวางประเทศสมาชก และสงผลกระทบตอการเขาสประชาคมอาเซยน ดงนน จงตองมการสรางระบบใหกลมกลน (Harmonization) เสมอนเปนระบบเดยวกน ซงจะนาไปสการผลกดนใหเกด Market Access ขนอยางแทจรง อยางไรกตาม ในสวนของการพจารณาปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบดงกลาว จาเปนตองใหผมสวนทเกยวของทงภาครฐและเอกชนรวมกนพจารณารายละเอยดอยางรอบคอบ เพอเพมโอกาสในการประกอบการธรกจใหแกผประกอบการไทยในภมภาคดวย

4.2.6 การพฒนาโครงสรางพนฐานทสอดคลองกบการเตบโตอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Growth) เชน การขนสงตอเนองหลายรปแบบ การใชพลงงานการขนสงทมประสทธภาพ และการสนบสนนใหเกดการใชพลงงานสะอาด เพอใหสอดคลองกบขอกาหนดกฎระเบยบใหมจากประเทศคคาของไทยทเรมใหความสาคญกบประเดนในเรองการอนรกษ  สงแวดลอม การปลอยกาซเรอนกระจก การควบคมมาตรฐานการผลตตลอดหวงโซอปทาน

-145-

4.2.7 ความรวมมอระหวางประเทศเพมมากขน การเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและการเปดประเทศของเมยนมาร จะเปนปจจยสนบสนนการคาชายแดนระหวางไทยกบประเทศเพอนบานมากขนและจะสงผลใหเกดการลงทนในอตสาหกรรมบรเวณชายแดนทงฝงไทยและประเทศเพอนบานมากขนเพอใชประโยชนจากแรงงานในประเทศเพอนบานทมคาแรงตากวา การสามารถลดคาใชจายดานโลจสตกส และการไดสทธ GSP (Generalized System of Preferences) ของประเทศเพอนบานในการสงออกรวมทงยงเปนการจบจองโอกาสทางการคาและการลงทนในประเทศเพอนบาน ดงนนจะสงผลใหเกดการใชและความตองการการบรการของโครงสรางพนฐานดานโลจสตกสเพอการผานแดนมากขนทงเพอการสงออกและนาเขา

4.2.8 การเพมศกยภาพการแขงขนดานการใหบรการ จากกาลงการผลตทเพมขน และตลาดทใหญขน ทาใหปรมาณความตองการระบบบรการสาธารณะเพมขน และประเทศอาเซยนจะมการแขงขนการใหบรการขนสงสนคาเพอการสงออก รวมทงการเปดเสรบรการ โดยเฉพาะการใหบรการการขนสงและโลจสตกสเพอการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน และแรงงานมฝมอ ทาใหตองมระบบการบรหาร การขนสงเชอมโยงทมประสทธภาพ สะดวก รวดเรว ตอการเดนทางและการขนสงสนคา นอกจากน อาจสงผลตอความแออดของการบรการในดานตาง เชน การใหบรการทาอากาศยาน ทาเรอ หรอดานศลกากร จดผานแดน เปนตน

4.2.9 โครงสรางการบรหารจดการและสถาบน การเปดเสรบรการขนสงและโลจสตกส รวมทงการเชอมโยงการขนสงทางทะเลจะทาใหกจกรรมการเดนเรอในนานนาไทยและระหวางประเทศ รวมทงกจกรรมพาณชยนาวเพมมากขน ทาใหตองมการจดระเบยบการขนสงทางนา และการใชประโยชนทางทะเล ทเขมงวดและเปนสากลมากขน โดยจาเปนตองปรบปรงระบบโครงสรางการบรหารจดการและสถาบนตางๆ ตลอดจนกฎหมาย และบคลากรทเกยวของกบการขนสงทางนาใหเหมาะสม เปนสากล เพอใหปฏบตงานมความชดเจน ลดความซาซอน

4.3 แนวทางการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศไทยในการกาวสประชาคมอาเซยน ป 2558

4.3.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมขนสงและโลจสตกส ไดแก (1) การพฒนาโครงขายการคมนาคมขนสงทางบก ประเทศสมาชกอาเซยนม

ขอตกลงและวางแผนรวมกนเพอใหเกดการเชอมโยงดานขนสงคมนาคมระหวางกน ซงความรวมมอในระดบ อนภมภาคทสาคญไดมความตกลงการเชอมโยงโครงขายทางถนนตามแนวสายทางระเบยงเศรษฐกจ (Economic Corridors) สาหรบประเทศไทยนอกจากการวางแผนการพฒนาระบบขนสงและโลจสตกสทสอดคลองกบความตกลงตามกรอบความรวมมอตางๆ แลว จาเปนตองมการสรางขอตกลงรวมและกาหนดกฎระเบยบกตกาทจะใชสาหรบรถและผโดยสาร เพอความปลอดภย และการอานวยความสะดวกในการขนสง รวมทง ใหเกดการเชอมโยงดานคมนาคมขนสงระหวางประเทศสมาชกใหเปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถลดชองวางการพฒนาและมความพรอมตอการเปนประชาคมอาเซยน ดงนน จงควรมการผลกดนในเวทระดบภมภาค อนภมภาค เพอเรงรดการสรางระเบยบและขอปฏบตรวมสาหรบการขนสงโดยรถและผโดยสารขามแดนระหวางประเทศ ซงควรรวมถงการสรางระบบขอมลเชอมโยงระหวางกน และระบบประกนภยในกรณทเกดอบตเหตดวย

-146-

(2) การพฒนากจการพาณชยนาว เพอใหระบบการขนสงสนคาทางนาทงในและระหวางประเทศดาเนนการไดอยางตอเนอง มศกยภาพในระดบสากล และมขดความสามารถในการแขงขนในภมภาค ควรใหความสาคญกบการพฒนากองเรอไทย อตอเรอไทย และธรกจเกยวเนองกบการขนสงทางทะเล รวมทงการพฒนาบคลากรดานพาณชยนาวใหมความร ความชานาญ ตลอดจนเรงปรบปรงโครงสรางการบรหารจดการและสถาบน ตลอดจนกฎหมายและระเบยบทเกยวของ ใหมความสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงการขนสงทางนา เพอลดความซาซอนในการปฏบต รวมทงการพจารณาความเหมาะสมของการแยกบทบาทหนาทกากบดแลออกมาเปนหนวยงานเฉพาะใหชดเจน

(3) การพฒนาระบบขนสงทางอากาศ การขนสงทางอากาศจะทวความสาคญเพมมากขนจากการพฒนาระบบตลาดและอตสาหกรรมการบนของโลก ดงนน ควรใหความสาคญกบการปรบปรงการบรการอานวยความสะดวกและธรกจใหบรการทเกยวของกบกจกรรมในบรเวณสนามบน โดยเฉพาะบรการเขตปลอดอากร (Cargo Free Zone: CFZ) ใหมกระบวนการทงาย เปนอตโนมต รวมทงสรางมลคาเพมใหกบธรกจ ตลอดจนการดาเนนการพฒนาความรวมมอในประเทศสมาชกอาเซยน เพอรวมใหบรการทาอากาศยานและบรการการบน พฒนาขดความสามารถธรกจการบนและธรกจขนสงสนคาทางอากาศ รวมทงการเปดตลาดบรการธรกจทเกยวเนองกบธรกจการบน เชน ซอมและบารงรกษาอากาศยานและบรภณฑ บรการสารองทนงดวยระบบคอมพวเตอร และบรการใหเชาอากาศยานแบบมลกเรอ เปนตน

(4) การพฒนาประตการคา เพอเพมประสทธภาพการขนสงระหวางประเทศ ตอบสนองการเพมกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศสมาชกทงดานการคา การลงทน และการทองเทยว ผานประตการคาทงทาเรอ ทาอากาศยาน และดานชายแดน ควรใหความสาคญกบการผลกดนใหหนวยงานภาครฐทใหบรการทเกยวของกบการนาเขา-สงออก มการปรบปรงกระบวนการทางาน (Back-office Reprocess) ใหมประสทธภาพและอานวยความสะดวกใหกบผประกอบการอยางบรณาการ อาท การพฒนาขยายการเชอมโยงระบบสารสนเทศทเกยวกบธรกรรมเอกสารอเลกทรอนกสของภาครฐไปสกลมผประกอบการขนสงผานทา (Port Community System) การสงเสรมพฒนาระบบ NSW และ e-Logistics ในประเทศเพอนบานทงทเกยวกบสนคาและบคลากรผใหบรการผานแดน การใหความชวยเหลอทางวชาการและการแลกเปลยนประสบการณกบประเทศเพอนบาน การพฒนาโครงขายการขนสงทางนาภายในประเทศและคณภาพบรการทาเรอใหสามารถเชอมโยงการขนสงสนคาทางทะเลขามประเทศ

สาหรบโครงการพฒนาสงอานวยความสะดวกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการโครงสรางพนฐานและใหมการใชประโยชนจากโครงการสรางพนฐานสงสด ควรสนบสนนใหภาคเอกชนเปนผตดสนใจลงทน หรอดาเนนการในรปแบบ PPP (Public–Private Partnership) เชน ศนยเปลยนถายรปแบบสนคา และสถานขนสงสนคาตามแนวทางของแผนยทธศาสตรโลจสตกสฯ เปนตน

4.3.2 การพฒนาดานพลงงาน เนองจากประเทศไทยยงคงตองพงพาแหลงพลงงานเชงพาณชยจากตางประเทศและเปนผรบซอไฟฟารายใหญจากประเทศเพอนบาน ดงนน จงควรมการวางแผนเพอสรางความมนคงและการจดหาพลงงานทเนนการสรางความสมดลระหวางแหลงพลงงานในประเทศและตางประเทศ โดยการกาหนดกรอบ/แนวทางการนาเขาพลงงานทชดเจน รวมถงการพฒนาศกยภาพดานแหลงพลงงานในประเทศอยางเตมท ควบคกบการเพมประสทธภาพในการใชพลงงาน สาหรบการพฒนาดานโครงสรางพนฐานในอนาคต ควรพจารณาความไดเปรยบในเชงพนทตงเพอเชอมโยงแหลงผลตพลงงานตางๆ บนพนฐานของความหลากหลายในชนดของเชอเพลง เพอสรางความมนคงดานพลงงานและลดการพงพงแหลง

-147-

พลงงานชนดใดชนดหนงสงเกนไป รวมทงการสรางโอกาสใหกบนกลงทนไทยในการลงทนดานพลงงานในตางประเทศ นอกจากน การทโครงสรางพนฐานดานพลงงานหลายดานของประเทศไทย อาท โรงกลนนามน ระบบสงและจาหนายไฟฟา มความพรอมกวาประเทศเพอนบาน ดงนน เมอเขาสประชาคมในระยะแรกๆ จงมความเปนไปไดทประเทศไทยจะเปนผสงออกผลตภณฑปโตรเลยม และจาหนายไฟฟาใหแกประเทศเพอนบานตามแนวเขตเมองชายแดน ดงนน จงจาเปนตองมการพจารณาวางแผนดานพลงงานโดยคานงถงความตองการใชพลงงานดงกลาว และพจารณาราคาจาหนายทเหมาะสมดวย

4.3.3 การสงเสรมนกลงทนดาเนนโครงการในภมภาค การกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนถอเปนการเปดโอกาสใหกบนกลงทนไทยเขาพฒนาโครงการในภมภาคอาเซยน แตยงมขอจากดในหลายมต ทงของประเทศไทย และประเทศสมาชก รวมถงความเสยงของการลงทนในภมภาคนยงอยในระดบทสง ดงนน หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนจงควรรวมมอกนในการศกษาความเปนไปไดในการลงทนดานโครงสรางพนฐานในตางประเทศ เพอกาหนดทาททชดเจนในการลงทนและชวยบรหารจดการความเสยงในการลงทนอยางมประสทธภาพ และพจารณาแนวทางการใหภาคเอกชนมสวนรวมในการลงทนเพอลดภาระการลงทนภาครฐ ตลอดจนการจดหา สนบสนนแหลงเงนทนทเหมาะสม

4.3.4 การบรณาการระหวางหนวยงานในการดแลบารงรกษาโครงสรางพนฐาน และ การปฏบตการในสถานการณฉกเฉนในระดบประเทศและระดบภมภาค เนองจากการเชอมโยงกนโครงสรางพนฐานของกลมประเทศสมาชกอาเซยนจะมมากขนในอนาคต ดงนน เพอใหการดแลบารงรกษาโครงสรางพนฐานของกลมประเทศสมาชกอาเซยน เปนไปอยางมแบบแผน (Systematic Approach) และปฏบตไดจรงเตมประสทธภาพ จงควรมการกาหนดแนวทางการปฏบตการรวมกนในสถานการณฉกเฉน พรอมทงจดตงองคกรรบผดชอบเพอใหสามารถกากบดแลไดอยางเปนระบบ และลดผลกระทบทจะเกดขนกบชวต ทรพยสน และทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพมากขน

4.3.5 การสงเสรมธรกจการคาและบรการในพนทเมองชายแดน เพอ รองรบการขยายตวทางเศรษฐกจและการเคลอนยายแรงงานระหวางประเทศในภมภาค ซงประเภทธรกจและกจกรรมทางเศรษฐกจในพนทเมองชายแดนถอเปนกลไกสาคญ ทจะทาใหการเชอมโยงทางการคากบประเทศเพอนบาน มการกระจายผลประโยชนอยางเปนธรรม (Win-Win) และชวยลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจ (Inclusive Growth) โดย ใหความสาคญกบการพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนทสาคญหรอการสนบสนนการขยายฐานการผลตและโซอปทานของธรกจไปยงเมองชายแดนของประเทศเพอนบาน การพฒนาจดผานแดนถาวร/ชวคราว/จดผอนปรนทมศกยภาพทางการคาใหเปนดานถาวรทไดมาตรฐานสากล (Standardize CIQ) การแยกจดตรวจการผานแดนของคนและสนคาออกจากกน

4.3.6 การพฒนาทรพยากรมนษย เพอสนองตอบการพฒนากจกรรมทางเศรษฐกจของไทยและใหแรงงานไทยมความสามารถแขงขนกบแรงงานในประเทศเพอนบานได ดงนน ควรใหความสาคญกบการพฒนาทกษะบคลากรดานภาษาและความเชยวชาญงานสาขาเฉพาะดานทมมาตรฐานในระดบสากล

สวนท 2 บทท 5บทท 5บทท 5   

การเตรยมความพรอมระดบจงหวดและกลมจงหวดเพอรองรบประชาคมอาเซยน

 

 

บทท บทท 55 การเตรยมความพรอมระดบจงหวดและกลมจงหวด

เพอรองรบประชาคมอาเซยน

1 บทนา การรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคตางๆ ทงในระดบทวภาค พหภาค และภมภาค มความสาคญเพมมากขน ในการเปนเครองมอเพอสรางอานาจตอรองทางเศรษฐกจ และเพมขดความสามารถในการแขงขนของแตละประเทศ โดยเฉพาะการจดตงประชาคมอาเซยน ทจะสงผลใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และความมนคงในภมภาคอาเซยนทใกลชดกนมากยงขน ทงในดานการเดนทาง

ของประชาชน การคา การเงน การลงทน และแรงงาน ซงจะชวยใหประเทศสมาชกมความเปนปกแผน และชวยสรางอานาจการตอรองในเวทตางๆมากขน โดยสามารถนาจดแขงของแตละประเทศ มาเสรมสรางประโยชนสงสดในการผลต สงออก และบรการ ดงนนประเทศไทยจะตองมการปรบเพมบทบาท ใหมความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคตางๆ เพอรองรบการเปลยนแปลงและรกษาสถานะความมนคงดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศ โดยเฉพาะในกรอบความรวมมออาเซยนและกรอบความรวมมออนภมภาค

2 การเขาสประชาคมอาเซยนกบการพฒนาจงหวดและกลมจงหวด

ประชาคมอาเซยนและกรอบความรวมมออนภมภาค จะสงผลกระทบตอการพฒนาพนทในจงหวดและกลมจงหวดตางๆ โดยเฉพาะการลงทนเพอพฒนาโครงสรางพนฐาน การจดตงฐานการผลต และการขยายตวของระบบการคาชายแดน ดงนคอ

2.1 ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) การเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 ซงจะมการลดภาษตามกรอบการคาเสรอาเซยนอยางสมบรณ และมความรวมมอดานการลงทน การเปดสาขาบรการ และการจดทามาตรฐานฝมอแรงงาน จะเปนปจจยสาคญทจะชวยเสรมสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจ และเพมความสามารถในการแขงขนของอาเซยนในตลาดโลก เนองจากจะสงเสรมใหมการเปดตลาด และเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศสมาชกทลกซง

รปท 1 การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ

-149-

และกวางขวางยงขน ทงในดานสนคา บรการ เงนทน และแรงงาน รวมทงความรวมมอในดานการอานวยความสะดวกทางการคาและการลงทน เพอลดอปสรรคทางดานการคาและการลงทนใหเหลอนอยทสดเทาทจะเปนไปได ซงจะนาไปสการพฒนามาตรฐานการครองชพและความอยดมสขของประชาชนภายในประเทศ รวมทงลดชองวางความเหลอมลาทางสงคมใหนอยลง ประชาคมอาเซยนเปนกรอบความรวมมอทมความใกลชดประเทศไทยมาก เนองจากประเทศสมาชกอาเซยนหลายประเทศเปนเพอนบานทมพรมแดนตดกน มวฒนธรรมทคลายคลง มสนคาและบรการทสามารถเสรมซงกนและกนได หากสามารถรวมมอกน จะสามารถสรางความแขงแกรงในการขบเคลอนใหประเทศไทยเปนศนยกลางทางการคา การลงทน การบรการ การคมนาคม และการทองเทยวในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยอาศยกรอบความตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจตางๆ ของอาเซยนเปนกรอบหลกในการกาหนดแนวทางการพฒนาแตละพนทตามความเหมาะสม เนองจากมหวงโซการผลตเชอมโยงระหวางประเทศตางๆ ในภมภาคอยแลว เชน อตสาหกรรมอาหารและแปรรปสนคาเกษตร อตสาหกรรมเครองประดบ อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน อตสาหกรรมชนสวนอเลกทรอนกส อตสาหกรรมปโตรเคม รวมทงธรกจการใหบรการโลจสตกสทจะเปนตวเชอมกจกรรมทางเศรษฐกจ ประชาคมอาเซยนทกาลงจะเกดขนอยางเตมรปแบบภายในป 2558 จะกลายเปนจดเปลยนสาคญของเศรษฐกจไทยในทกดาน ทงการคาสนคา การบรการ การเคลอนยายการลงทน แรงงาน และเงนทน ซงจะสงผลใหประเทศไทยจะตองเรงพฒนาความพรอมในการเขาสสถานการณการแขงขนเสรในประชาคมอาเซยน โดยการเสรมสรางประชาสมพนธใหทกภาคสวนของประเทศมความรความเขาใจเกยวกบประโยชนและผลกระทบของการเขาสประชาคมอาเซยน การปรบโครงสรางการผลตทเหมาะสมและมสมรรถนะในการแขงขน และการเสรมสรางความพรอมของผประกอบการและความรอบรเกยวกบระบบการตลาด ภาษา สงคมและวฒนธรรมของประเทศอาเซยน รวมทงการเรงรดพฒนาพนทเศรษฐกจชายแดนและผประกอบการโดยเฉพาะขนาดกลางและขนาดยอมใหมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน ตลอดจนการปองกนภยทจะสงผลกระทบตอประชาชนโดยตรง เชน ไขหวดนก การคามนษย การตอตานการกอการราย ภยพบตทางธรรมชาต หมอกควน ยาเสพตด ปญหาโลกรอน ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และปญหาความยากจน เปนตน

2.2 กรอบความรวมมอระดบอนภมภาค กรอบความรวมมอระดบอนภมภาค อาท โครงการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจใน อนภมภาคลมแมนาโขง (GMS) ยทธศาสตรความรวมมอทางเศรษฐกจอรวด - เจาพระยา - แมโขง (ACMECS) แผนงานการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย - มาเลเซย - ไทย (IMT-GT) และความรเรมแหงอาว เบงกอลสาหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (BIMSTEC) จะเปนกลไกพนฐานสาคญ ในการขบเคลอนใหอาเซยนมความเชอมโยงและกระตนการลงทนระหวางกนมากขน ทงจากประเทศในอนภมภาคและจากประเทศสมาชกอาเซยน รวมทงจากประเทศภายนอกอาเซยนดวย โดยเฉพาะตามแนวพนทเศรษฐกจตางๆ ในอนภมภาค เชน แนวพนทพฒนาเศรษฐกจเหนอ-ใต แนวพนทพฒนาเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก แนวพนทเศรษฐกจตอนใต รวมทงการเชอมโยงกบประเทศเพอนบานระหวางเมองชายแดนสาคญในกรอบ GMS และ IMT-GT ดงจะเหนไดจากการทประเทศมหาอานาจทางเศรษฐกจตางใหความสาคญและพยายามกาหนดยทธศาสตรเชอมโยงกบกลมประเทศ GMS และ ACMECS โดยเฉพาะจนไดเรงพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ของจน โดยพยายามเปดพนทเศรษฐกจดานมณฑลยนนาน

-150-

และกวางสเชอมโยงออกสกลม GMS ในเสนทางทางบกทงรถไฟ รถไฟความเรวสง และถนน รวมทงเสนทางทางนาผานทางแมนาโขง โดยใหการสนบสนนแบบใหเปลาในการพฒนาโครงสรางพนฐานจานวนมาก รวมทงมการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษตางๆ ใน สปป.ลาว เมยนมาร และเวยดนาม สวนญปนใหความสนใจในการรวมพฒนาตามกรอบความรวมมอลมแมนาโขง-ญปน ขณะทสหรฐอเมรกาไดเสนอกรอบความรวมมอสหรฐอเมรกาและประเทศลมแมนาโขงตอนใต รวมทงจากสถานการณการเปดประเทศของเมยนมารมากขน ซงจะเปดโอกาสใหมการลงทนโครงการพฒนาขนาดใหญทประเทศมหาอานาจใหความสนใจ อาท โครงการทาเรอนาลกทวาย ชใหเหนวาประเทศมหาอานาจทางเศรษฐกจไดพยายามเขามามบทบาทในการกาหนดยทธศาสตร เพอสรางผลประโยชนทางเศรษฐกจในอนภมภาค การดาเนนโครงการตามกรอบขอตกลงความรวมมอในอนภมภาคดงกลาวขางตน สงผลใหหลายพนทในประเทศมแนวโนมการเปลยนแปลง ทสะทอนใหเหนถงศกยภาพการพฒนาอยางเดนชดในจงหวดทเปนประตการคา (Gateway) และจงหวดทเปนเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของภาค โดยเฉพาะการพฒนาระบบโครงขายการคมนาคมขนสง อาท การพฒนา ถนนสายหลกเ ชอมโยงตามทางหลวงอาเซยน และเสนทางเชอมโยงตามแนวระเบยงเศรษฐกจตางๆ การพฒนาถนนเชอมโยงสดานพรมแดนทเปนประตการคาสาคญของประเทศ การเชอมโยงเสนทางรถไฟสายหลกกบประเทศเพอนบานและการพฒนาเสนทางรถไฟสายใหม เชน การพฒนารถไฟความเรวสง 4 เสนทาง และการจดทาความตกลงการอานวยความสะดวกในการเดนรถไฟขามพรมแดน ตลอดจนการพฒนาศกยภาพทาเรอหลก ไดแก ทาเรอแหลมฉบง ทาเรอกรงเทพฯ และทาเรอของอนภมภาค เพอรองรบความตองการขนสงและการผลตในอนาคต นอกจากนยงมการพฒนาศกยภาพดานศลกากร 40 แหงทวประเทศ การเรงเจรจากบประเทศเพอนบานในการเปดจดผานแดนทมศกยภาพระหวางกน และการขยายเวลาทาการจดผานแดนระหวางไทยและประเทศเพอนบาน รวมถงการอานวยความสะดวกการคาขามแดน/ผานแดน การดาเนนงานความรวมมอทองเทยว และโครงการเกษตรแบบมสญญา (Contract Farming) อยางไรกตาม การเตรยมการรองรบดานอนๆ ยงมความลาชา โดยเฉพาะการเตรยมการดานบคลากร กฎระเบยบ และองคความรของประชาชน รวมทงการเตรยมความพรอมของธรกจ SMEs เพอรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต

รปท 2 เสนทางเชอมโยงตามกรอบขอตกลงความรวมมอในอนภมภาค

-151-

2.3 การพฒนาจงหวดและกลมจงหวดใหเชอมโยงกบประชาคมอาเซยน การพฒนาพนทในภมภาคตางๆ ของประเทศในระยะตอไป จาเปนตองกาหนดทศทางการพฒนาพนทใหเชอมโยงกบประชาคมอาเซยน และสอดคลองกบโอกาสและศกยภาพการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของแตละจงหวดและกลมจงหวด โดยเฉพาะการเชอมโยงกรอบความรวมมออาเซยนและกรอบความรวมมออนภมภาคเขากบการพฒนาพนทเมองชายแดน ตอเนองถงเมองและชมชนศนยกลางในภมภาคทสาคญของประเทศ อาท ตามแนวแนวเหนอ-ใต ตะวนออก-ตะวนตก และแนวตอนใตของแผนงาน GMS รวมถง แนวพนทเศรษฐกจของ IMT-GT เพอสรางฐานการผลตใหสามารถแขงขนไดในตลาดโลก โดยเฉพาะการเปนเครอขายเชอมโยงของธรกจอตสาหกรรม การเกษตรและการแปรรปการเกษตร การบรการทงดานการทองเทยว สขภาพ การขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศทสาคญของภมภาค ดงนคอ 2.3.1 การใชศกยภาพของพนทในจงหวดและกลมจงหวดตางๆ ของประเทศ เพอสรางฐานการผลตใหสามารถแขงขนไดในตลาดอาเซยนและตลาดโลก ซงแตละจงหวดและกลมจงหวดจะตองเตรยมการรองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน และแสวงหาโอกาสเพอสรางประโยชนสงสดตอการพฒนาพนท ดงตอไปน (1) ดานการผลตสนคา ประเทศสมาชกทง 10 ประเทศของประชาคมอาเซยนจะเปดเสรการคา การบรการ และการลงทนระหวางกน ทาใหสนคาของไทยนอกจากจะตองเผชญกบการแขงขนกบสนคาจากประเทศสมาชกในกลมอาเซยนทสงเขามาจาหนายในไทยแลว สนคาของไทยจะตองเผชญกบความทาทายในการออกไปแขงขน และแสวงหาโอกาสทางการตลาดในตางประเทศดวย สนคาสงออกหลายรายการของไทยไดเปรยบคแขงในอาเซยน สนคาบางรายการจะตองปรบตวเพอเตรยมความพรอมในการรบมอกบการแขงขน ทรนแรงขน สนคาทไมมความพรอมในการแขงขน หรอไมมความไดเปรยบในดานตนทน จะไดรบผลกระทบจากการลดอปสรรคในดานการคาและการลงทนตางๆ ดงนนผประกอบการทไมมความพรอม หรอม ขดความสามารถในการแขงขนตา อาจถกกดดนใหตองออกจากตลาดไป สนคาเกษตรของไทยทมโอกาส ไดแก ปศสตว (ไก สกร นมและผลตภณฑ) โคเนอและผลตภณฑ นาตาลทราย ผลตภณฑมนสาปะหลง ผลไม (มงคด ลาไย มะมวง) อาหารแปรรป สวนสนคาเกษตรทมศกยภาพใกลเคยงกบคแขง ไดแก ขาว ขาวโพดเลยงสตว กง ไหม และสนคาทคาดวาจะไดรบผลกระทบจากการเปดเสรการคา ไดแก เมลดกาแฟ นามนปาลม และมะพราว สาหรบสนคาอตสาหกรรมทมศกยภาพในการแขงขน ม 8 สนคา ไดแก ผกและผลไมกระปอง ผลตภณฑกระดาษและสงพมพ อญมณและเครองประดบ เคมภณฑอตสาหกรรมพนฐานและพลาสตก เครองจกรและเครองใชสานกงานและครวเรอน เนอสตวแปรรป เครองสาอางและเครองประทนผว และยานยนตและชนสวน บางอตสาหกรรมมหวงโซการผลตสนและไมเขมแขง และตองพงพาวตถดบธรรมชาตสง เชน อาหารทะเลแปรรปและแชแขง อยางไรกตามสนคาอตสาหกรรมพนฐาน ไดแก ปยและยาฆาแมลง เคมภณฑอตสาหกรรมพนฐานและพลาสตก เครองจกรกลอตสาหกรรม และผลตภณฑเหลก ซงเปนปจจยการผลตตนนาทสาคญของการผลตสนคาทมพนฐานจากภาคเกษตร และสนคาอตสาหกรรมสาคญตางๆ ยงออนแอ ดงนนจงจาเปนตองมการเตรยมความพรอมรบมอการแขงขนจากประเทศสมาชกอาเซยนอน ๆ โดยการปรบโครงสรางการผลต เพมประสทธภาพการผลต พฒนาคณภาพ ตลอดจนการปรบเปลยนการผลตจากสนคาทไมมศกยภาพไปสสนคาทมศกยภาพ เพอยกระดบคณภาพ และรปแบบผลตภณฑใหหลากหลาย สอดคลองกบความตองการของผบรโภค และมตนทนการผลตทสามารถแขงขนไดในตลาดอาเซยนและตลาดโลก

-152-

(2) ดานการทองเทยว การเตรยมการพฒนาการทองเทยวเพอรองรบนกทองเทยวจากประชาคมอาเซยนทจะเดนทางเขามาเยยมชมแหลงทองเทยวตางๆ ของจงหวดและกลมจงหวดเพมขน จะตองใหความสาคญกบการฟนฟแหลงทองเทยวหลกใหมสภาพสมบรณและนาสนใจ รวมทงการพฒนาสงอานวยความสะดวกในแหลงทองเทยวใหไดมาตรฐาน โดยจะตองสามารถสรางจดขายทเปนเอกลกษณของพนทแหลงทองเทยวใหนาสนใจมากกวาในปจจบน เพอใหนกทองเทยวสามารถไดรบความรควบคไปกบความสนกสนาน และสามารถทองเทยวตอเนองไดระหวางประเทศ รวมทงการสรางวงจรการทองเทยว (Tourism Route) ทงระหวางสถานททองเทยวภายในประเทศและเชอมโยงสถานททองเทยวของประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะทมฐานของกลมลกคาเดยวกน เชน การทองเทยวเชงประวตศาสตร เปนตน โดยมการจดลาดบแหลงทองเทยว ทสอดคลองกบสภาพ ระยะทางใกล-ไกลของสถานท เพอใหเกดความสะดวกในการบรหารจดการเวลาในการทองเทยว และสามารถควบคมตนทนได รวมทงการกาหนดราคาทจงใจ และการอานวยความสะดวกในการผานแดนสาหรบนกทองเทยวชาวตางชาต ทตองการทองเทยวเชอมโยงประเทศตางๆ ไดอยางรวดเรว นอกจากนควรมการเชอมโยงความหลากหลายของสถานททองเทยว ทงในเชงนเวศและเชงวฒนธรรมเขาดวยกน เพอใหเกดความหลากหลายและสามารถดงดดนกทองเทยวใหใชเวลาในการทองเทยวและพกคางแรมในจงหวดและกลมจงหวดใหนานขน ซงจะชวยเพมรายไดและสงเสรมการประกอบอาชพในธรกจบรการของประชาชนในพนทไดมากกวาทเปนอยในปจจบน (3) ดานระบบโลจสตกส การจดเตรยมระบบโลจสตกสรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน ควรใหความสาคญกบการพฒนาโครงขายดานการขนสงและจราจรทสอดคลองกบการเปลยนแปลงรปแบบทางเศรษฐกจของประชาคมอาเซยนอยางบรณาการและมประสทธภาพ เพอลดคาใชจายในการเดนทางและตนทนโลจสตกส สนบสนนการเปนศนยกลางเศรษฐกจของภมภาค และเปนประตสประชาคมอาเซยน อาท การจดตงศนยแยก บรรจกลอง และกระจายสนคาเพอการสงออก ซงผประกอบการธรกจโลจสตกสจะตองเตรยมตวดานการบรหารจดการใหสอดคลองและเหมาะสม โดยเฉพาะการเตรยมบคลากรใหสามารถใชภาษาองกฤษในการสอสาร เนองจากการขนสงจะมการขามประเทศมากขน โดยภาษาทใชจะเปนภาษาองกฤษเปนสาคญ หากผประกอบการไมมความพรอมอาจจะประกอบธรกจดวยความยากลาบากได 2.3.2 การพฒนาเขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดน ประชาคมอาเซยนจะกอใหเกดการพฒนาทางเศรษฐกจอยางรวดเรวในพนทชายแดน โดยจะมความเชอมโยงกบกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศเพอนบาน ทงในดานทตงทางยทธศาสตร ประเภทการผลต แหลงวตถดบแรงงาน และการสงออก ซงจะมการจดสรรบทบาทหนาทระหวางเขตเศรษฐกจในจงหวดและกลมจงหวดตางๆ อยางเหมาะสม โดยเฉพาะจงหวดและกลมจงหวดทไดมการตดตอทาธรกจการคา การลงทน การทองเทยว รวมทงนาเขาทรพยากรและวตถดบจากประเทศเพอนบานมาเปนเวลานาน จะมโอกาสในการใชทรพยากรธรรมชาตและแรงงานทมอยเปนจานวนมากในประเทศเพอนบาน เพอขยายการคาชายแดน การทองเทยว และสรางฐานการผลตทงดานเกษตรและอตสาหกรรมตามแนวเขตพนทชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน และตามแนวพนทเชอมโยงทางเศรษฐกจตางๆ เนองจากผประกอบการจะสามารถสงออกสนคาไปขายยงตลาดประเทศเพอนบานไดอยางรวดเรว และมตนทนคาขนสงสนคาทตากวาการผลตในตอนกลางของประเทศ นอกจากนยงสามารถระดมปจจยการผลตจากประเทศเพอนบาน ทงวตถดบในการผลตทมราคาตากวา และแรงงานทงระดบลางทจาเปนในสายการผลต และแรงงานฝมอในภาคอตสาหกรรมจากประเทศเพอนบานทมคาจางไมสงมากนก เพอชวยลดตนทนและเพมประสทธภาพในการผลตไดอกดวย

-153-

เขตเศรษฐกจชายแดนและเมองชายแดนจะมการลงทนเพอพฒนาระบบคมนาคมขนสง ระบบโลจสตกส มาตรฐานการใหบรการ และการอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน เพอสนบสนนการพฒนาการคา การลงทน และการทองเทยวเชอมโยงกบประชาคมอาเซยน โดยคานงถงศกยภาพดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของพนท รวมทงการเสรมสรางและขยายโอกาสการพฒนาเขตประกอบการอตสาหกรรมตามแนวชายแดน โดยการพฒนาปรบปรงโครงขายบรการพนฐาน และสงแวดลอมบรเวณชายแดน ใหเปนระบบสอดคลองกบความตองการลงทนของภาคเอกชน เพอใหพรอมรบกบสถานการณการขยายตวดานการคาและการลงทนตามกรอบขอตกลงของประชาคมอาเซยน เชน นคมอตสาหกรรม คลงสนคา ระบบการบรหารจดการนาเพอการผลตในภาคอตสาหกรรม รวมทงการบรการตางๆ อาท การบรการดานการเงน การศกษา และการสาธารณสข เพอใหเกดความสะดวกสบายในการประกอบธรกจแกนกลงทนไดมากทสด มฉะนนแลวผประกอบการอาจจะเลอกไปตงโรงงานในพนทชายแดนของประเทศเพอนบาน เพอใหอยใกลแหลงวตถดบ และมตนทนในการดาเนนงาน และการลงทนจดหาทดนทถกกวาการตงโรงงานในประเทศได 2.3.3 การเสรมสรางความเขมแขงกลไกการพฒนาระดบพนท กลไกการพฒนาระดบพนทโดยเฉพาะคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (กบจ.) คณะกรรมการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ (กบก.) คณะกรรมการรวมภาครฐบาลและเอกชนเพอแกไขปญหาทางเศรษฐกจระดบจงหวด (กรอ.จงหวด) และคณะกรรมการรวมภาครฐบาลและเอกชนเพอแกไขปญหาทางเศรษฐกจระดบกลมจงหวด (กรอ.กลมจงหวด) รวมทงหนวยงานดานความมนคงในพนท จะตองเตรยมพรอมรบกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศ โดยการพฒนาองคความรและสรางเครอขายแลกเปลยนเรยนรโดยเฉพาะในการกาหนดยทธศาสตรการพฒนาระดบจงหวดและกลมจงหวดใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบานในทศทางทสอดคลองกบนโยบายการพฒนารวมกนระหวางประเทศ เพอใหเกดระบบการผลตรวมทใชทรพยากรธรรมชาตและแรงงานทเปนประโยชนรวมกน ทงในดานความมนคงและเสถยรภาพของพนท

3 บทบาทของจงหวดและกลมจงหวดในการพฒนาพนทในชวงทผานมา 3.1 กฎหมายทเกยวของกบจงหวดและกลมจงหวดในการพฒนาประเทศ 3.1.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มงเนนการกระจายอานาจไปสภมภาค จงหวด ทองถน และชมชน มากยงขน โดยไดกาหนดไวในหมวดท 5 มาตรา 78(2) สนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมาณในการพฒนาจงหวด เพอประโยชนของประชาชนในพนท และพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ พ.ศ. 2551 เปนบรบททสบเนองจากหมวดท 5 มาตรา 78(2) ของรฐธรรมนญ ซงพระราชกฤษฎกาฯฉบบน ไดกาหนดใหมการแตงตงคณะกรรมการนโยบายการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ (กนจ.) โดยมนายกรฐมนตรเปนประธาน มหนาทกาหนดนโยบาย หลกเกณฑและแนวปฏบตของกลมจงหวดและจงหวด รวมทงระบบการประสานงานระหวางภาคสวนตางๆ เพอใหจงหวดและกลมจงหวดสามารถบรหารงาน แกไขปญหา พฒนาพนท และตอบสนองความตองการของประชาชน ไดอยางมประสทธภาพ ซงในระดบจงหวดและกลมจงหวด กนจ. กาหนดใหมการแตงตงคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (กบจ.) และคณะกรรมการบรหารงานกลมจงหวดแบบบรณาการ (กบก.) โดยมผวาราชการจงหวดเปนประธาน เพอเปนกลไกสาคญในการจดทาแผนพฒนาและแผนปฏบตราชการประจาปของจงหวดและกลมจงหวด และการขบเคลอนแผนงานไปสการปฏบต

-154-

3.1.2 การจดทาแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด มวตถประสงคเพอใชเปนกรอบในการจดทาแผนปฏบตราชการประจาป ซงเปนคาของบประมาณของจงหวดและกลมจงหวดในแตละป และเปนเครองมอในการจดสรรงบประมาณใหสอดคลองกบศกยภาพและโอกาสในการพฒนา รวมทงสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของประชาชนในแตละพนท เพอใหการใชจายงบประมาณเปนไปอยางมประสทธภาพและมความคมคาสงสด 3.1.3 กระบวนการจดทาแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดตามนโยบายของ กนจ. เนนกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน โดยเฉพาะภาคประชาสงคม เพอใหทราบถงปญหาความตองการของประชาชนทเปนกลมเปาหมายในพนท อยางไรกตาม แผนพฒนาจงหวดจะตองสอดคลองเชอมโยงทงจาก บนลงลาง คอ เชอมโยงกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตรประเทศ นโยบายรฐบาล แผนพฒนาภาค และแผนรายสาขา รวมทงกรอบความรวมมอในระดบภมภาคและอนภมภาค และเชอมโยงจากลางสบน จากแผนชมชน แผนทองถน และแผนอาเภอ สแผนพฒนาจงหวด ซงสอดคลองกบแนวทางการขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทกาหนดใหจงหวดเปนจดศนยกลางของการบรณาการขบเคลอนแผนไปสการปฏบตในพนท เพอสรางความเชอมโยงการพฒนา ทงในดานการเพมศกยภาพและในดานการแกไขปญหาความเดอดรอนตามความตองการของประชาชนในพนท โดยเฉพาะอยางยง การจดทาแผนงาน/โครงการทตองบรณาการรวมกนระหวางภาคการพฒนาทงหลาย เพอใหการพฒนาจงหวด/กลมจงหวดเปนไปอยางมประสทธภาพและมความยงยนในระยะยาว

3.2 การแบงกลมจงหวดและบทบาทการพฒนาของกลมจงหวด คณะกรรมการนโยบายการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ (กนจ.) ไดแบงจงหวดออกเปน 18 กลมจงหวด เพอพฒนากลมจงหวดใหมขดความสามารถในการแขงขนเพมขน และนาไปสการกระตนใหเกดการลงทนของภาคเอกชนและสรางรายไดใหกบกลมจงหวด โดยแตละกลมจงหวดมบทบาทการพฒนา ดงนคอ

รปท 3 การแบงกลมจงหวดและบทบาทการพฒนาของกลมจงหวด

-155-

3.3 ภาพรวมการดาเนนการของจงหวดและกลมจงหวดภายใตแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดทผานมา 3.3.1 การจดทาแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดทผานมา ยงขาดแนวทางการเตรยมการและแผนรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนทชดเจน อยางไรกตาม ในการจดทาแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดรอบใหม (ป 2557 - 2560) กนจ.ไดวางกรอบนโยบายในการจดทาแผนพฒนาใหกบจงหวดและกลมจงหวดใหชดเจนขน โดยใหความสาคญกบความสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตรประเทศ และการเตรยมการรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน รวมทงใหจงหวดและกลมจงหวดกาหนดจดยนตาแหนงการพฒนา (Positioning) ใหชดเจน และมอบใหจงหวดดาเนนการทบทวนแผนพฒนา 4 ป โดยใหความสาคญกบการพฒนาขอมลทใชเปนตวชวดการพฒนาจงหวด เพอใหการวเคราะหสภาพแวดลอมมความสมบรณถกตอง นาไปสการกาหนดยทธศาสตรของจงหวดทสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตรประเทศ ทงในมตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการปรบปรงประสทธภาพของภาครฐ 3.3.2 การดาเนนการแผนปฏบตราชการประจาปทผานมา โครงการทจงหวดและ กลมจงหวดเสนอของบประมาณสวนใหญมความสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด แตลกษณะโครงการยงขาดประสทธภาพและประสทธผล เนองจากการจดทาโครงการของจงหวดและกลมจงหวดยงขาดการวเคราะหเชงลก และการระดมความเหนของประชาชนในพนททงในระดบจงหวดในฐานะภาครวมพฒนาและในระดบชมชนในฐานะทจะเปนผรบผลประโยชนหรอผลกระทบจากการดาเนนการตามแผน เพอนามาจดลาดบความสาคญโครงการใหสอดคลองกบความตองการของประชาชน และความรนแรงของปญหาทเกดขน จงหวดสวนใหญมงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐาน เชน การปรบปรงแหลงนา การขดลอกคคลอง และการซอมแซมถนน เปนตน รวมทงการแจกจายปจจยเพอการผลต การอปโภคและบรโภคของประชาชน ซงเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนามากกวาการเสรมสรางศกยภาพในการอาชพ การสรางองคความรเพอพฒนาคณภาพชวต และการสรางความเขมแขงของชมชนและประชาชนในพนท 3.3.3 โครงการของจงหวดและกลมจงหวดในชวงทผานมายงมขอจากดในการบรณาการแผนงาน/โครงการ ระหวางจงหวด กลมจงหวด หนวยงานสวนกลาง องคกรปกครองสวนทองถน และภาคเอกชน เนองจากการจดทางบประมาณประจาป ยงไมมความชดเจนของระเบยบวธและแนวปฏบตเพอใหมการบรณาการในการจดทางบประมาณเชงพนท จงควรมการพฒนารปแบบและกระบวนการจดทางบประมาณประจาป ใหมขนตอนการบรณาการระหวางภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะระหวางจงหวดกบหนวยงานสวนกลาง เพอใหแผนงาน/โครงการมความเชอมโยงระหวางกน หรอสอดคลองกนในหวงโซกจกรรมตงแต ตนนา กลางนา และปลายนา โดยยดพนทและกลมเปาหมายเดยวกน เพอใหการขบเคลอนการพฒนาจงหวดและกลมจงหวดบรรลผลอยางมประสทธภาพมากขน

3.4 ผลการดาเนนการของกลมจงหวด 18 กลมภายใตแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด การพฒนาจงหวดและกลมจงหวดตามกรอบแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวดในชวงทผานมา สงผลใหเกดการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ในพนทตางๆสามารถจาแนกตามกลมจงหวดเปน 18 กลม ไดดงน

-156-

ตารางท 1 : ผลการดาเนนงานของกลมจงหวด 18 กลม ภายใตแผนพฒนาจงหวดและกลมจงหวด

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

1. กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 (เชยงใหม ลาพน ลาปาง แมฮองสอน)

การพฒนาสรางมลคาเพมของสนคาและบรการบนพนฐานภ ม ป ญญ าท อ ง ถ น แ ล ะนวตกรรม การพฒนายกระดบคณภาพการทองเทยวดานนเวศ วถชวตและ วฒนธรรม การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการขยายการคาและการลงท น เ ช อมโยงประเทศเพอนบานตามแนวระเบยงเศรษฐกจเหนอ-ใต และการเตรยมความพรอมของผประกอบการและบคลากรเพอเขาสประชาคมอาเซยน

ระบบขนสงมวลชนในเขตเมอง ระหวางเมอง และระบบรางยงไมเพยงพอตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทเกดขน รวมทงพนท ตนนาและปาถกบกรกทาลายตอเนองจากการใชทดนไมเหมาะสมในการทาการเกษตร

การเสรมสรางสภาพแวดลอม อาท โครงสรางพนฐาน สงอานวยความสะดวก กฎระเบยบตางๆ ใหเออตอการผลต การคา และการลงท น เ ช อมโยงเศรษฐกจในภมภาค การเพมคณคาสนคาเกษตรและสรางความมนคงใหภาคเกษตรกรรม โดยใหความสาคญกบการประ ย ก ต ใ ช อ งค ค ว าม ร งานวจยพฒนา เพอนามาเพมคณค าส ผล ตภณฑ ใหม ทตอบสนองตอตลาด

2. กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2 (เชยงราย พะเยา แพร นาน)

การพฒนาการคา การลงทนและโลจสตกสเชอมโยงสสากล การสรางความเขมแขงใหภาคเกษตร อตสาหกรรมเพอเพมมลคา พฒนาและสงเสรมการทองเทยวทหลากหลายตามศกยภาพของพนท การดารงฐานทรพยากรธรรมชาตท อ ดมสมบ รณ และการ จ ดการส งแวดลอมท ด รวมทงการพฒนาบคลากรเพอเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

ขาดการวางระบบผงเมองท ดเ พอเตร ยมรบกจกรรมทางเศรษฐกจเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน สงผลใหเกดปญหาความแออดของเมอง นอกจากนการผลตภาคเกษตรยงขาดการรวมกลมและเครอขายความร วมม อ รวมท ง ย งม การใชทรพยากรธรรมชาต โดยไมตระหนกถ งผลกระทบ เชน การบกรกและทาลายปาตนนา เปนตน ทาใหเกดปญหาภยแลงและนาทวมทกป

การเพมโอกาสของการเปนศนยกลางการคา การลงทนและโลจสตกสเชอมโยงกลมประเทศอาเซยน การสรางมลค าเพมและคณค าของสนคาเกษตรและอตสาหกรรม การแปรรปสนคาเกษตร การส งเสรมการทองเทยวเชงอน ร กษ วฒนธรรม และสขภาพ และการรกษาความอดมสมบรณของทรพยากร ธรรมชาต

3. กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 1 (พษณโลก ตาก สโขทย อตรดตถ

การใชศกยภาพของทตงตามแน ว ร ะ เ บ ย ง เ ศ รษ ฐ ก จตะวนออก-ตะวนตก (EWEC) ในการสรางฐานเศรษฐกจเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน และการเพมประสทธภาพการ

การผลตดานการเกษตรทงในดานการเพมปรมาณผลผลตและการสรางมลคาเพม รวมถงการพฒนาระบบโลจสตกสและระบบผงเมอง ยงไมมประสทธภาพเทาทควร

การพฒนาโครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกส และระบบผงเมองรองรบการเปนศนยกลางการบรการสแยกอนโดจน การพฒนาเมองชายแดน การสรางมลคาเพมของฐานการผลตทาง

-157-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

เพชรบรณ) ผลตและสรางมลคาเพมใหกบภาคเกษตรและการทองเทยว รวมทงการบรหารจดการทร พยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเกดความยงยน

การเกษตรและการทองเทยว รวมทงการเพมประสทธภาพการบรหารจดการนาอยางเปนระบบ เพอแกปญหาอทกภยและภยแลงซาซาก

4. กลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 2 (นครสวรรค กาแพงเพชร พจตร อทยธาน)

การพฒนาการผลต การแปรรป การตลาด และการขนสงขาว ออย มนสาปะหลง ซงเปนพชเศรษฐกจส าคญของกล มจงหวด การพฒนาแหลงนาและบรหารจดการนาเพอการเกษตร การสงเสรมการทองเทยวเชงวฒนธรรมและธรรมชาต รวมทงการพฒนาบคลากรเพอเตร ยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

การขาดการบรณาการของกจกรรมตงแตตนนา-ปลายนา ทาใหโครงการเปนโครงการขนาดเลก ไมสามารถขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดและกลมจงหวดในภาพรวมได และไมสามารถนาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนของจงหวดไดอยางแทจรง

การพฒนาใ ห เ ป นแหล งศนยกลางการผลตขาว ออย มนสาปะหลง การพฒนาและสงเสรมอตสาหกรรมแปรรปสนคาเกษตรเพอเพมมลคาและเชอมโยงส การพฒนาพลงงานทดแทน รวมถงการพฒนาแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร เชงนเวศน และวถชวตลานา

5. กลมจงหวดภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนบน 1 (อดรธาน เลย หนองบวลาภ หนองคาย บงกาฬ)

การพฒนาโครงสรางพนฐาน รองรบการขยายตวดานการคา การลงทน การทองเทยว และการเกษตร โดยพฒนาดานการค าชายแดน ส งเสรมก า ร ค า ก า ร ล งท น เ พ มประสทธภาพการผลตสนคาทางการเกษตร รวมทงการพฒนาบคลากรเพอเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

การคาขายกบประเทศเพอนบานทขยายตวอยางรวดเรว สงผลใหเมองหลกเรมมปญหาดานความหนาแนนของปรมาณรถยนตและปญหาการจราจร เนองจากขาดการวางระบบผงเมองทด

การพฒนาโครงสรางพนฐานและโครงขายโลจสตกสรองรบการเตบโตของการคาชายแดน และเรงแกปญหาการจราจรแออดบนสะพานมตรภาพไทย-ลาว การพฒนาระบบการตรวจสอบสนคาใหเปน Single Window Services การปรบ ปรงระบบผงเมองและการบงคบใช การเชอมโยงแหลงท องเท ยวในกล มจ งหว ด รวมทงการเพมมลคาและ แปรรปผลผลตทางการเกษตร

6. กลมจงหวดภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนบน 2

การพฒนาด านการผล ตการเกษตร เนองจากมพนทชลประทานมากและปรมาณนาฝนด รวมทงการพฒนาใหเปนประตการคาเนองจากม

การเตบโตของเมองหลกในกลมเปนไปอยางรวดเรวเพอรองรบการขยายตวของการคาชายแดน ส งผลให เส นทางคมนาคมเชอมโยงจงหวดในกลมและ

การใชประโยชนจากกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน การเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร และการสงเสรมให

-158-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

(สกลนคร นครพนม มกดาหาร)

สะพานมตรภาพไทย-สปป.ลาว 2 แหง คอ จงหวดมกดาหาร และจงหวดนครพนม สงผลใหมลคาการคาเตบโตสงอยางตอเนอง

เ ช อมโยงตามแนวระเบ ยงเศรษฐกจเรมมปรมาณจราจรแนนมากขน

พนทชลประทานเปนพนทเกษตรกาวหนาเพอผลตสนคามลคาสงทไดมาตรฐานอาหารปลอดภ ย ควบค ก บการสนบสนนการท าปศ ส ต ว โดยเฉพาะโคเนอ รวมไปถงการเตรยมการดานผงเมองเพอรองรบการเตบโตของเมอง และการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษเมองชายแดนเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

7. กลมจงหวดภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนกลาง (ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ รอยเอด)

การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการเตบโตดานการคาและการลงทนและการเขาสประชาคมอาเซยน การเพมประสทธภาพและการเพมมลคาสนคาเกษตร โดยเฉพาะขาวหอมมะล ดวยการยกระดบมาตรฐานการผลตสสนคาปลอดภย สงเสรมการแปรรปพชอาหาร และพชพลงงาน พฒนาแหลงทองเทยวยคกอนประวตศาสตร พรอมทงพฒนาบคลากรดานภาษา

การเตบโตของเมองหลกในกลมเปนไปอยางรวดเรวขาดการวางระบบผ ง เม องและการจ ดระเบยบชมชนในเมอง สงผล ใหมปญหาจราจรแออดในเขตเมอง ในขณะทภาคเกษตรประสบปญหาภยแลงและปญหานาทวมในพนทเกษตรและพนท ชมชมรมนาช

การเพมประสทธภาพการบรหารจดการนา การยกระดบบรการดานการศกษาและบรการดานสขภาพใหเปนศนยกลางของภมภาค การพฒนาน คมอตสาหกรรม สเขยว และการเตรยมการดานผงเมอง รวมท งการพฒนาระบบขนสงมวลชนรองรบการเตบโตของเมอง

8. กลมจงหวดภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนลาง 1 (นครราสมา ชยภม บรรมย สรนทร)

การพฒนาและสงเสรมการผลตขาวหอมมะลคณภาพมาตรฐานสากล การเพมประสทธภาพการผลตมนส า ป ะ ห ล ง เ พ อ ร อ ง ร บอตสาหกรรมเกษตรและพลงงานทดแทน การพฒนาผลตภณฑไหมเชอมโยงการทองเทยวเชงวฒนธรรมและวถชวตชมชน “นครชยบรนทร” การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการเตบโตดาน

ขาดการบรณาการกบเครอขายภาคการพฒนาตางๆ อยางแทจร ง สงผลใหการพฒนาแหลงทองเทยวยงขาดความเชอมโยงระหวางจงหวดในกลม และการพฒนาสนคาเกษตรใหไดมาตรฐานเปนไปอยางลาชา

การพฒนาตอไปจงควรใหความสาคญกบการพฒนาแหลงทองเทยวและการสรางก จ ก ร รมก า รท อ ง เ ท ย ว อารยธรรมขอม การเพมมลคาผล ตภณฑ ไหมและสนค าเกษตร และการสรางองคความรแกประชาชน

-159-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

การคา การลงทน และการทองเทยว การพฒนาและบร หารจดน า การพฒนาคณภาพชวต และการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

9. กลมจงหวดภาคตะวนออก เฉยงเหนอตอนลาง 2 (อบลราชธาน ศรสะเกษ อานาจเจรญยโสธร )

การ พ ฒนาค ณภาพการทองเทยวใหไดระดบมาตรฐานและยงยน การพฒนาและเพมมลคาขาวหอมมะลสความตองการของตลาด และการพฒนาระบบธรกจการคาและศกยภาพดานชายแดนเพอเพมมลคาการคาใหครบวงจร

การพฒนากล มจ งหวดและจงหวดยงขาดการบรณาการกบเครอขายภาคการพฒนาตางๆ อยางแทจรง สงผลใหการแกไขปญหาหลก คอ ปญหาดานการตลาดสนคาเกษตร และปญหาภยแลงและนาทวมยงไมคบหนาเทาทควร

การพฒนาเพมประสทธภาพการผลต การแปรรปและการตลาดข า วหอมมะลคณภาพ การสงเสรมการคาชายแดน และการพฒนาเคร อข ายการท อง เ ท ยวเชอมโยงในกลมและเชอมโยงสประเทศเพอนบาน รวมทงการปรบปรงระบบตลาดสนคาเกษตรใหมประสทธภาพมากข น และการแก ไขปญหาทรพยากรธรรมชาตในพนท

10. กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 1 (พระนครศร อยธยา นนทบร ปทมธาน สระบร)

การพฒนาฟนฟคณภาพแมนาสายหลกคอเจาพระยาและปาสกเพอให เปนฐานทรพยากรทยงยนในการประกอบอาชพของประชาชน การปรบระบบการผลตภาคเกษตรใหเปนเกษตรปลอดภย การปรบปรงกระบวนการผลตในโรงงานอตสาหกรรมใหเปนอตสาหกรรมสเขยว การสงเสรมและสนบสนนใหมการจดการนาเสยจากชมชน และการฟนฟคณภาพนาในลานาเพอฟนฟระบบนเวศใหอดมสมบรณ

ผลกระทบจากมหาอทกภยในป 2554 และปญหาความลาชาของการดาเนนโครงการ เนองจากขนตอนปฏบตและกระบวนการทางานรวมกนระหวางจงหวดภายในกลม

การพฒนาระบบการเกษตรใหมกระบวนการผลตและผลผลตทสะอาดเพอเปนแหลงผลตอาหารปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม การสงเสรมค ว าม ร ว ม ม อ ช ม ชน ก บภาคอตสาหกรรมในการจดการสงแวดลอม และการอนรกษ ฟนฟทรพยากรนา

11. กลมจงหวดภาคกลางตอนบน 2

การพฒนาการเกษตรให ไดมาตรฐานปลอดภ ยโดยใชเทคโนโลยสมยใหม การพฒนา

ผลกระทบจากมหาอทกภยในป 2554 และปญหาความลาชาของการดาเนนโครงการ เนองจาก

การปรบกระบวนการผลตสนคาเกษตรปลอดภยใหไดมาตรฐาน การพฒนาระบบ

-160-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

(ลพบร อางทอง สงหบร ชยนาท)

และสรางมลคาเพมจากแหลงท องเท ยวและเร องเล าเช งประวตศาสตร การยกระดบประส ทธ ภาพการบร หารจ ดการโลจ สต กส ในภาค อตสาหกรรม การสงเสรมธรกจและสรางมลคาเพมใหกบสนคา OTOP รวมทงการสงเสรมใหมการใชพลงงานทสะอาดเปนพล งงานทดแทนในระด บครวเรอน

ขนตอนปฏบตและกระบวนการทางานรวมกนระหวางจงหวดภายในกลม

โลจสตกส ดานการเกษตรเพอใหเชอมโยงกบการคาและการลงทน การพฒนาศกยภาพแหลงทองเทยว โดยการสรางม ลค าเ พ มจากเร องเล าทเชอมโยงกบแหลงทองเทยวส าคญท ม อย การบรหารจดการนาแบบบรณาการเพอรกษาคณภาพและสงแวดลอมทางนา และการสงเสรมการผลตพลงงานทดแทน

12. กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1 (ราชบร นครปฐม กาญจนบร สพรรณบร)

การพฒนาเปนฐานการผลตและส งออกส นค าเกษตร อ ต ส า ห ก ร ร ม แ ล ะอตสาหกรรมการเกษตรดวยระบบการผลตทปลอดภย การสงเสรมความสมพนธทางการคาชายแดน และการสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ

การรกลาพนทเกษตรทสมบรณไปเปนทอยอาศยและโรงงานอตสาหกรรมมากขน โดยเฉพาะพ นท ท ร ฐ ไ ด ล งท น ระบบชลประทานไว นอกจากนยงมปญหานาทวมนาแลงท กอให เกดความเสยหายแกผลผลตการเกษตรทกป รวมทงการพฒนาสงอานวยความสะดวกตางๆเพอรองรบการพฒนาดานการคาชายแดนยงไมเพยงพอและไดมาตรฐาน

การพฒนาตอไปจงควรใหความสาคญกบการรกษาพนทเกษตรทอดมสมบรณไว การเพมประสทธภาพการบรหารจดการนา การวางแผนรองรบก จ ก ร รมทา ง เ ศ รษฐ ก จเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน และการพฒนามาตรฐานบร การและอ านวยความสะดวกบรเวณจดผานแดนใหเพยงพอและไดมาตรฐานในระดบนานาชาต

13. กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2 (เพชรบร ประจวบครขนธ สมทรสาคร สมทรสงคราม)

การส งเสรมพฒนาสนค าเ กษตร /ประม งส ร ะบบมาตรฐาน การจดสรางแหลงอาศยของสตวทะเลเพอเพมปรมาณสตวนา การพฒนาแหล งท องเท ยวเช งน เวศ เกษตร ประวตศาสตรและวถชวตชมชน การปองกนและแก ไขปญหาการก ดเซาะชายฝงโดยการปลกปาชายเลนและไมชายฝง

การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทงภาคการผลตและบรการ ให เปนทยอมรบและสามารถแขงขนกบกลมประเทศอาเซยนได การแกไขปญหาการจราจรบนถนนสายหลกทตองพฒนาถนนสายรองและขยายชองทางจราจร การขาดแคลนน าจ ดในหลายพนท รวมทงปญหานาเสยทเกดจากชมชนและโรงงานอตสาหกรรม

การพฒนานว ตกรรมท งกระบวนการผล ตและต วผลตภณฑเพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและภาคบรการ การพฒนาโครงสรางพ นฐานท งทา ง ด านการคมนาคมขนสง การพฒนาแหลงนา และการพฒนาระบบบาบดนาเสย เพอรองรบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และการเตรยมความพรอมเขาส

-161-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

ประชาคมอาเซยน 14. กลมจงหวด

ภาคกลางตอนกลาง (สมทรปราการ นครนายก ฉะเชงเทรา ปราจนบร สระแกว)

การพฒนาระบบโครงขายการคมนาคมขนสงเชอมโยงกบทาอากาศยานสวรรณภม พนทชายฝงทะเลตะวนออก และประเทศเพอนบานเพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมหลกและการค าชายแดนไทย-กมพชา การสงเสรมเกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน และ เกษตรทฤษฎใหมตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง การพฒนาแ ห ล ง ท อ ง เ ท ย ว ใ ห มสภาพแวดลอม สะอาด สวยงาม สะดวก และ ปลอดภย และการรกษาดลยภาพของทรพยากร ธรรมชาตและ สงแวดลอมไวอยางยงยน

โครงสรางพนฐานไมเพยงพอตอการรองรบการเตบโตในอนาคต ปญหาดานสงแวดลอมจากภาค อตสาหกรรมและภาคการขนสง รวมทงปญหาการกดเซาะแนวชายฝงทะเล

การปรบปรง และ ขยายระบบโครงขายการคมนาคมขนสงบรเวณทเปนคอขวดหรอสวนทขาดหายไปใหสมบรณ การพฒนาเปนศนยอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม การใชปจจยการผลตทเหมาะสมเพอลดตนทนการผลตทางการเกษตร และการปลกปาชายเลนเพอปองกนการกดเซาะชายฝง

15. กลมจงหวดภาคตะวนออก (ชลบร ระยอง จนทบร ตราด)

การปรบปรงระบบโครงขายการคมนาคมขนสงเชอมโยงพนท อ ตสาหกรรมเข ากบทาเรอนาลก การสงเสรมอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยสะอาดในการผลต การบรหารจดการมลภาวะ การแกไขปญหาราคาผลผล ตทางการเกษตรตกตา การปรบปรงและพฒนาแหลงทองเทยวและกจกรรมการทองเทยวใหม ความหลากหลาย การจดเตรยมระบบโครงขายบรการพนฐานบรเวณเขตเศรษฐกจชายแดนใหไดมาตรฐาน และการอนรกษฟนฟทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

ปญหาดานมลพษทางอากาศ นา และขยะมพษ ปญหาการขาดแคลนนา และราคาผลผลตทางการเกษตรตกตา

ก า ร ก า หนด เ ข ตก า ร ใ ชประโยชนทดน (Zoning) ใหเหมาะสม การบรหารจดการด านส ง แวดล อมอ ย างมประสทธภาพททกฝายมสวนรวม การเพมประสทธภาพการใชประโยชนโครงขายบรการพนฐานหลก การพฒนาธรกจการคาขายผลไมใหขยายฐานการตลาดไปยงตางประเทศ การสรางมลคาเพมแกอญมณ และ การพฒนาระบบโลจสตกสและบรการผ านแดนใหมประสทธภาพเพมขน

-162-

กลมจงหวด การพฒนาทผานมา ปญหาอปสรรค การพฒนาทควรใหความสาคญ

16. กลมจงหวดภาคใตชายแดน (สงขลา สตล ยะลา นราธวาสปตตาน)

การพฒนาโครงสรางพนฐานเมองชายแดนใหมมาตรฐานสากล การพฒนาการท องเท ยว การเตรยมพรอมบคลากร การเพมมลคาผลผลตการเกษตรและสนคา OTOP ใหไดมาตรฐาน และการสงเสรมการคา การลงทน ควบค กบการแกไขปญหาความไมสงบในพนท

โครงการสวนใหญเปนโครงสรางพนฐาน เชน การปรบปรงถนนในชมชนท ย งขาดการเชอมโยงกบโครงขายการคมนาคมหลก ดานเกษตรขาดการตอยอดในระดบกลางนาและปลายนา การพฒนาบคลากรยงเปนการอบรมภาษาในระยะสน ๆใหกบเจาหนาทรฐและกลมอาชพ และสถานการณความไมสงบยงคงมผลตอการดาเนนการพฒนาในบางพนท

การพฒนาเมองชายแดนใหเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน การพฒนาสนคาหลกใหไดมาตรฐาน และการปรบปรง กฎ ระเบยบดานการคา การลงทน เพอรองรบประชาคมอาเซยน

17. กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง)

การพฒนาโครงสร าง พ นฐานรองรบการขยายตวดานการทองเทยวและการเกษตร การเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร และการอบรมบคลากรเพอเตร ยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

การดาเนนโครงการไมสามารถแกปญหาและเพมศกยภาพของกล มได เท าท ควร ขาดการจดการการทองเทยวอยางเปนระบบ ทาใหเกดความแออดก า ร จ ร า จ ร แ ล ะ ป ญ ห าสงแวดลอมในเมองศนยกลางการทองเทยว

การพฒนาโครงขายโลจสตกสรองรบการทองเทยว การพฒนาแนวพนทเศรษฐกจแนวระนอง-ภเกต-อาเจะห การพฒนาบคลากรและระบบบรการทองเทยวสมาตรฐาน สากล และการบรหารเชอมโยงแหลงทองเทยวจงหวดในกลม รวมทงการเพมมลคาผลผลตเกษตร การปรบปรงระบบผงเม อ ง และการ บ งค บ ใ ชกฎหมายใหเปนธรรม

18. กลมจงหวดภาคใตฝงอาวไทย (ชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช พทลง)

การเพมประสทธภาพการผลตการเกษตรและแปรรป การพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาบคลากร และการสงเสรมกจกรรมการทองเทยวนานาชาต

ดานเกษตรเนนการผลตระดบตนนาท ยงไมสามารถเพมขดความสามารถแขงขน การพฒนาส งอานวยความสะดวกและแหลงทองเทยวใหมมาตรฐานยงมนอย การพฒนาบคลากรยงดาเนนการในระยะเรมตนจงมกลมเปาหมายจากด

การสรางมลค าเพมให กบส นค าเกษตร การพฒนาโครงสร างพนฐานและส งอานวยความสะดวก และการฟนฟทรพยากรทองเท ยว สงแวดลอมและบรการใหมคณภาพมาตรฐานเพอการทองเทยวอยางยงยน

-163-

4 บทบาทและแนวทางการพฒนาของจงหวดและกลมจงหวดในการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

4.1 บทบาทการพฒนาจงหวดและกลมจงหวด ตามกรอบแนวคดการพฒนาเชงพนท  การเตรยมความพรอมของจงหวด/กลมจงหวดในการเขาสประชาคมอาเซยน จงควรมการกาหนดบทบาทและกจกรรมหลกของพนท 18 กลมจงหวด ใหมความเชอมโยงกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศ กรอบความรวมมออนภมภาค และกรอบขอตกลงอาเซยน เพอใหจงหวดและกลมจงหวดสามารถพฒนาตอยอดจากฐานเดม สรางรายไดจากโอกาสใหม และเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ สงผลใหการพฒนาประเทศเปนไปอยางสมดล ยงยน ตลอดจนสนบสนนการสรางเอกภาพและความมนคงของอาเซยน โดยมความสอดคลองกบการจดทาโซนนง การบรหารจดการนา และกรอบการลงทนโครงสรางพนฐานดานโครงขายคมนาคมและระบบโลจสตกสของรฐบาล เพอใหการบรหารจดการการใชประโยชนทดนและทรพยากรนา มความเหมาะสมกบศกยภาพของพนทในการผลตสนคาใหสอดคลองกบความตองการของตลาด ทงภายในและตางประเทศ รวมทงมโครงขายในการเดนทางและขนสงสนคาทมประสทธภาพ ซงจะชวยลดตนทนการเดนทางและขนสง และเพมประสทธภาพการใชพลงงานของประเทศไดอยางยงยน รวมทงลดผลกระทบตอสงแวดลอม ซงแตละภาคและกลมจงหวดจะมโอกาสในการพฒนาทแตกตางกน ตามศกยภาพและบทบาทของแตละพนท ดงตอไปน 4.1.1 บทบาทการพฒนาเปนศนยกลางการบรการหลก ปจจบนเมองศนยกลางความเจรญในแตละภาคมบทบาทเปนจงหวดแกนหลกของกลมจงหวดทง 18 กลม ในการเปนฐานเศรษฐกจและบรการสงคมทสาคญของประเทศ และพรอมทจะพฒนาเพอเขาสการเปนประชาคมอาเซยนไดอยางสอดคลองกบศกยภาพของแตละเมอง สาหรบเมองหลกของภมภาคทมบทบาทเปนศนยกลางการบรการหลกในดานตางๆ มดงน

(1) ภาคเหนอ เชยงใหม เปนเมองทองเทยวทมชอเสยงระดบนานาชาต (World Tourist Destination) เปนศนยกลางการบนในภมภาค ตลอดจนศนยกลางบรการทางเศรษฐกจ บรการทางสงคมทงการศกษาและสขภาพ พษณโลก เปนเมองทตงอยบรเวณจดตดของเสนทาง East-West Economic Corridor และ North-South Economic Corridor รวมทงสนามบนพาณชย และในอนาคตจะมรถไฟความเรวสงและรถไฟรางคเขาสจงหวด ทาใหพษณโลกมศกยภาพสงในการเปนศนยกลางการคา บรการ การขนสงและกระจายสนคาเชอมโยงระหวางภาคและประเทศเพอนบาน นอกจากนพษณโลกยงเปนเมองศนยกลางการบรการดานการศกษาและสขภาพในภาคเหนอตอนลางอกหนงบทบาทดวย นครสวรรค เปนศนยกลางการผลตการคาขาวและพชไรทสาคญของประเทศ และเปนศนยกลางการขนสงสนคาทงทางบกและทางนาของภาคเหนอตอนลาง เชยงราย เปนเมองการคาชายแดนและสามารถเชอมโยงสประเทศใน อนภมภาคลมนาโขงตอนบนทงทางบกและทางนา และเปนศนยบรการการศกษาและทองเทยว

-164-

(2) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ขอนแกน เปนศนยกลางการบรการ การคา การคมนาคมขนสง และการศกษาของภาค ทสนบสนนการประสานความชวยเหลอใหกบกลมประเทศอนโดจน อดรธาน เปนศนยกลางการคา การลงทน การทองเทยวและบรการกบกลมประเทศอนโดจน และการกระจายสนคาของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน โดยเชอมโยงกบดานการคาชายแดนหนองคายบรเวณทาเสดจ ดานการคาชายแดนจงหวดนครพนม และดานการคาชายแดนจงหวดมกดาหาร นครราชสมา เปนศนยอตสาหกรรมของภาคทเชอมโยงกบพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก และเมองศนยกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง อบลราชธาน เปนเมองศนยกลางการคา การบรการ และการทองเทยวเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน โดยมชองเมกเปนจดการคาชายแดนทสาคญ (3) ภาคกลาง ฉะเชงเทรา ชลบร ระยอง และปราจนบร เปนเมองศนยกลางอตสาหกรรมสมยใหมทสาคญของประเทศ (Industrial Heartland) โดยเปนพนทหลกในการรองรบการกระจายอตสาหกรรมจากกรงเทพฯ และปรมณฑล ซงไดมการจดเตรยมโครงสรางบรการพนฐานไวรองรบอยางเพยงพอ โดยพนทแหลมฉบง จงหวดชลบร เปนเมองทาสมยใหมของประเทศ มทาเรอพาณชยระดบมาตรฐานสากล สาหรบขนสงสนคาตคอนเทนเนอร เขตนคมอตสาหกรรมทวไป และเขตอตสาหกรรมสงออก สาหรบพนทมาบตาพด จงหวดระยอง เปนเมองอตสาหกรรมสมยใหมของประเทศ มทาเรออตสาหกรรมสาหรบขนถายวตถดบสนคาทวไป และสนคาของเหลวทางเคม พรอมทงมเขตนคมอตสาหกรรมสาหรบรองรบอตสาหกรรมขนาดใหญ เชน โรงงานปโตรเคม และโรงกลนนามน กาญจนบร เปนศนยกลางทางเศรษฐกจภาคตะวนตกดานการคาชายแดน โดยจะเปนประตเชอม Southern Economic Corridor จากทาเรอทวาย-ทาเรอแหลมฉบง-ทาเรอสหนวลล ประเทศกมพชา-ทาเรอวงเตา ประเทศเวยดนาม สมทรปราการ เปนเมองศนยกลางการบนของประเทศ โดยเปนทตงของสนามบนสวรรณภม ซงจะกระตนใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจและกจกรรมตางๆ ทงการทองเทยว อตสาหกรรม ธรกจการคา การสอสาร การคมนาคมขนสง ฯลฯ (4) ภาคใต สงขลา–หาดใหญ เปนเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของภาคใตตอนลาง เนองจากเปนศนยกลางธรกจ บรการ การคมนาคมขนสง และมสถาบนการศกษาทเปนศนยกลางการศกษาของภาค เปนแหลงอตสาหกรรมแปรรปยางพารา ไมยางพารา และอตสาหกรรมแปรรปอาหารทะเลทสาคญของภาคใต ภเกต เปนเมองศนยกลางดานการลงทนของภาคใตฝงอนดามน เปนเมองศนยกลางดานการทองเทยวทางทะเลระดบโลก (World Class) และการขยายสอตสาหกรรมและธรกจบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) ระดบนานาชาตและการใหบรการทางการศกษาและสขภาพทไดมาตรฐานระดบสากล

-165-

สราษฎรธาน มบทบาทเปนเมองศนยกลางทางเศรษฐกจของภาคใตตอนบน เปนแหลงผลตและแปรรปพชเศรษฐกจทสาคญของภาค โดยเฉพาะยางพารา และปาลมนามน และเปนเมองศนยกลางการทองเทยวของกลมจงหวด โดยเฉพาะการทองเทยวทางทะเล (เกาะสมย เกาะพงน เกาะเตา เกาะนางยวน และหมเกาะอางทอง) 4.1.2 บทบาทการพฒนาตามแนวระเบยงเศรษฐกจ การพฒนาพนทตามแนวระเบยงเศรษฐกจ (Economic Corridor) ไดดาเนนการเพออานวยความสะดวกตอการพฒนาแนวเสนทางการคมนาคมขนสง ทมความสาคญในอนภมภาคใหเปนแนวพนทระเบยงเศรษฐกจ ภายใตกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง โดยมวตถประสงคเพอใหเกดความเชอมโยงของการขนสง และกฎระเบยบทเอออานวยใหเกดการลงทน การเคลอนยายสนคาหรอวตถดบไดอยางรวดเรว และประชาชนสามารถเดนทางไปมาระหวางประเทศในกลม GMS ไดอยางสะดวกและรวดเรวยงขน นอกจากนยงชวยลดชองวางของการพฒนา สนบสนนการพฒนาในพนทชนบทและชายแดนและชวยเสรมสรางความเชอมโยงระหวางประเทศทงทางดานเศรษฐกจ การคา การลงทน และสงคม และวฒนธรรม ซงการพฒนาไปสการเปนพนทแนวระเบยงเศรษฐกจ แบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก ระดบท 1 Transport Corridor เปนการพฒนาเสนทางคมนาคมขนสงเชอมโยง ระดบท 2 Transport and Trade Facilitation Corridor เปนการอานวยความสะดวกการขนสงขามพรมแดนและกระบวนการตรวจปลอยใหมประสทธภาพ ระดบท 3 Logistics Corridor เปนการสงเสรมการประกอบการโลจสตกสขามพรมแดน และการอานวยความสะดวกทางการคา ระดบท 4 Urban Development Corridor พฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนกจกรรมทางเศรษฐกจและเพมศกยภาพของเมองรวมถงขยายความรวมมอกบภาคเอกชน ระดบท 5 Economic Corridor มการลงทนจากภาคเอกชนและการพฒนาหวงโซการผลตอยางเตมรปแบบ ภายใตกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง (GMS) แนวพนทระเบยงเศรษฐกจทสาคญ ไดแก แนวระเบยงเศรษฐกจเหนอ-ใต (North-South Economic Corridor : NSEC) เชอมจนตอนใต สปป.ลาว/เมยนมาร และไทย แนวตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor : EWEC) เชอมเมยนมาร ไทย สปป.ลาวและเวยดนาม และแนวตอนใต (Southern Economic Corridor :SEC) เชอมไทย กมพชา และเวยดนาม ซงการพฒนาพนทตามแนวระเบยงเศรษฐกจมความสาคญในการเพมศกยภาพการแขงขนและเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน

(1) ภาคเหนอ ภาคเหนอมการจดกลมการพฒนาพนทจงหวดและกลมจงหวดตามแนวระเบยงเศรษฐกจ ประกอบดวย การพฒนาพนทตามแนวพนทระเบยงเศรษฐกจเหนอ-ใต (North –South Economic Corridor : NSEC) เปนแนวพนทระเบยงเศรษฐกจทเชอมไทย-พมา /สปป.ลาว-จน ประกอบดวยเสนทางหลก 3 เสนทาง ไดแก เสนทาง R3E R3A ไทย-สปป.ลาว-จน เสนทาง R3W/R3B เชยงตง-

-166-

ทาขเหลก (เมยนมาร) –แมสาย (ไทย) และเสนทาง R5 คณหมง (จน) –ไฮฟอง (เวยดนาม) ซงในสวนของภาคเหนอเรมจากแนวเขตเศรษฐกจเชยงของ-เชยงราย-พษณโลก-นครสวรรค-กรงเทพ โดยไดมการดาเนนการพฒนาโครงสรางพนฐาน อาท สะพานขามแมนาโขง แหงท 4 อ.เชยงของ-หวยทราย รวมทงมการพฒนาฐานอตสาหกรรมใหกระจายสพนทตอนใน และเชอมโยงสประเทศเพอนบาน การพฒนาพนทตามแนวระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor : EWEC) เปนการเชอมโยงพนทดานตะวนออกของเวยดนามผาน สปป.ลาว บนเสนทาง R9 ขามสะพานแมนาโขงแหงท 2 เขาสไทย และไปสเมยนมาร หรอเปนเสนทางเชอมโยงระหวางทะเลจนใตกบทะเลอนดามน ในสวนของภาคเหนอเรมจาก อ.แมสอด จ.ตาก-สโขทย-พษณโลก โดยไดมการดาเนนในการพฒนาทางดานโครงสรางพนฐาน อาท โครงการกอสรางสะพานมตรภาพไทย-เมยนมาร อ.แมสอด แหงท 2 โครงการกอสรางถนนสายแมสอด/เมยวด- กอกะเรก-ทาตอน-ยางกง และโครงการกอสรางสถานขนสงสนคาแมสอด รวมถงการพฒนาพนทการคาชายแดนแมสอดเปนเขตเศรษฐกจพเศษแมสอด

(2) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การจดกลมการพฒนาพนทจงหวดและกลมจงหวดตามแนวระเบยงเศรษฐกจของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนการพฒนาตามแนวพนทระเบยงเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (EWEC) โดยมบทบาทในการเชอมโยงโอกาสทางการคา การลงทน และการทองเทยวลงสพนท ประกอบดวย ขอนแกน เชอมตอจงหวดเพชรบรณของภาคเหนอและกาฬสนธ กาฬสนธ เชอมตอจากขอนแกนและมกดาหาร มกดาหาร ตงอยชายแดนรมฝงโขงตรงขามแขวงสะหวนเขต ของสปป. ลาวผานสะพานแมนาโขงแหงท 2 เปนจดแรกของประเทศทมระยะทางหางจากทาเรอดานงของเวยดนามใกลทสด ตามเสนทางขอนแกน-มกาดาหาร-สะหวนนะเขต-นครดานง

(3) ภาคกลาง การจดกลมการพฒนาพนทจงหวดและกลมจงหวดตามแนวระเบยงเศรษฐกจของภาคกลาง เปนการพฒนาตามแนวพนทระเบยงเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor: SEC) ประกอบดวย สระแกว เปนจงหวดชายแดนทอยใกลกรงเทพฯ และพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออกมากทสด ประกอบกบตงอยในแนวเสนทางเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) ทาใหสระแกวมศกยภาพสงในการเปนศนยกลางโลจสตกส สนบสนนการคาและการลงทนเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน ตราด เปนการเชอมโยงตามแนวพนท เศรษฐกจชายฝงทะเลตอนใต (Southern Coastal Sub-corridor) กรงเทพ-ตราด-เกาะกง-กาปอด-ฮาเตยน-Ca Mau-Nam Can (เวยดนาม) เชอมโยงพนท Eastern Seaboard กบชายฝงของกมพชา และเปนสวนหนงของเสนทางเลยบชายฝงทะเลไทย-กมพชา-เวยดนาม

-167-

กาญจนบร เปนประตเชอมจากทาเรอทวาย-ทาเรอแหลมฉบง-ทาเรอสหนวลล ประเทศกมพชา-ทาเรอวงเตา ประเทศเวยดนาม โดยมโครงขายทางหลวงเอเชย AH 123 ทเชอมโยงบานพนารอน-กาญจนบร-นครปฐม-กรงเทพฯ-สมทรปราการ-ชลบร-แหลมฉบง

(4) ภาคใต การจดกลมการพฒนาพนทจงหวดและกลมจงหวดตามแนวระเบยงเศรษฐกจของภาคใต เปนการพฒนาภายใตกรอบความรวมมอการพฒนาเศรษฐกจสามฝายอนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย (Indonesia – Malaysia –Thailand Growth Triangle : IMG-GT) เพอกระตนใหมการพฒนาการคา การลงทน และการทองเทยว โดยมแนวพนทเศรษฐกจ (Economic Corridors) สาคญ ประกอบดวย สงขลา –ปนง- เมดาน และระนอง –ภเกต – อาเจะห เนนความเชอมโยงการพฒนาทางเศรษฐกจและโครงสรางพนฐานหลากหลายรปแบบ (Multi Modal) 4.1.3 บทบาทการพฒนาเมองชายแดน ประเทศไทยมชายแดนตดตอกบประเทศเพอนบานโดยรอบ จากนโยบายการเชอมโยงเศรษฐกจกบประเทศเพอนบาน โดยมการพฒนาโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวกทางการคาตามพนทชายแดนตางๆ การผอนปรนเงอนไขกฎระเบยบการคาชายแดนและผานแดน รวมทงนกธรกจของไทยทมความชานาญในการตดตอคาขาย จงเปนผลใหการคาชายแดนมความสาคญตอเศรษฐกจไทยเพมมากขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะเมองชายแดนในทกภมภาคทเตบโตขนอยางเหนไดชด และคาดวาการเปดประชาคมอาเซยนจะเปนปจจยสนบสนนใหการคาชายแดนขยายตวมากยงขน จงจาเปนอยางยงทตองเตรยมการพฒนาความพรอมของเมองชายแดน ทงในเชงกายภาพเมองและชมชน ตลอดจนความพรอมของผประกอบการธรกจบคลากรทเกยวของทงหมด สาหรบเมองชายแดนในแตละภมภาคทมเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน มเสนทางการขนสงสนคา มดานการคาถาวร และมบทบาทเปนประตการคา (Gateway) มดงน

(1) ภาคเหนอ ตาก อาเภอแมสอดเปนดานชายแดนสาคญดานตะวนตกตดตอกบเมยนมาร มมลคาการคาชายแดนสงทสดของภาคเหนอ มจดผานแดนถาวร และสะพานขามแมนาเมยเชอมกบเมอง เมยวดของเมยนมาร ปจจบนกาหนดเปนพนทพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนแมสอด เชยงราย เปนประตการคาชายแดนทางตอนบนตดตอกบเมยนมารและลาว สามารถเชอมโยงสจนตอนใตตามเสนทาง R3a (ขามสะพานมตรภาพไทย-ลาว ทเชยงของ ผานลาว) และ R3b (เสนทางแมสายผานทาขเหลกของเมยนมาร) รวมทงเสนทางเดนเรอตามแมนาโขง โดยมจดผานแดนถาวร 4 แหง ไดแก แมสาย (2 จด) เชยงแสน และเชยงของ ปจจบนกาหนดเปนพนทพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนเชยงราย อตรดตถ นาน และพะเยา มจดผานแดนถาวรถาวรตดตอกบลาว ทบานภด อ.บานโคก จงหวดอตรดตถ บานหวยโกน อ.เฉลมพระเกยรต จงหวดนาน และบานฮวก อ.ภซาง จงหวดพะเยา

-168-

(2) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หนองคาย เปนประตการคาและการทองเทยว เชอมโยงไปยง สปป.ลาว (นครเวยงจนทน) โดยมจดผานแดนถาวรตดตอกบ 2 แหง คอดานทาเสดจ อ.เมอง จ.หนองคาย และดานสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 1 บานเหลาจอมมณ ต.มชย อ.เมอง จ.หนองคาย และเดนทางโดยรถไฟ ทสถานรถไฟหนองคาย-ทานาแรง (สปป.ลาว) และมจดผอนปรนอก 4 แหง มกดาหาร เปนประตการคาและการทองเทยว เชอมโยงไปยงสปป.ลาว (แขวงสะหวนนะเขต เมองไกสอน พมวหาน) โดยมจดผานแดนถาวร 2 แหง คอ ดาน อ.เมอง มกดาหาร และดานสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 3 บรเวณบานสงเปอย ต.บางทรายใหญ อ.เมอง จ.มกดาหาร และสามารถเชอมโยงเสนทาง R9E มกดาหาร-สะหวนนะเขต-ลาวบาว-ดานง นครพนม เปนประตการคาและการทองเทยว โดยมดานนครพนม เทศบาลเมองนครพนม อ.เมอง จ.นครพนม เชอมโยงไปยง สปป.ลาว (แขวงคามวน เมองทาแขก) และมสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 2 สามารถเชอมโยงไปยง R12 ผานทาแขก-ดานจาโหละ-ฮาตงห และเสนทาง R8 สามแยกบานบว-เมองวงห และเชอมไปยงเสนทาง 1A เมองวงห-ฮานอย-หนานหนง และมจดผอนปรนอก 4 แหง อบลราชธาน เปนประตการคาและการทองเทยว โดยมดานการคาถาวร 2 แหงคอ ดานชองเมก อ.สรนทร เชอมโยงกบ สปป.ลาว (แขวงจาปาสก เมองโพนทอง) และบานปากแซง อ.นาตาล จ.อบลราชธาน เชอมโยงกบ สปป.ลาว (แขวงสาละวน เมองละคอนเพง) และจดผอนปรน 4 แหง เลย เปนประตการคา โดยมดานการคาถาวร 4 แหง เ ชอมโยงไปยง สปป.ลาว แขวงไชยะบรไดแก อ.ทาล บรเวณดานบานปากหวย และดานสะพานมตรภาพขามแมนาเหอง ต.หนองผอ ดานเชยงคาน บานเชยงคาน หม 2 ต.เชยงคาน อ.เชยงคาน ดานบานคกไผ ต.ปากชม อ.ปากชม และมจดผอนปรนอก 5 แหง บงกาฬ เปนประตการคา โดยมจดผานแดนถาวร 2 แหงคอ ดานอาเภอเมองบงกาฬ เปนดานศลกากร (ทาแพขนานยนต) และ ดาน ตม. (ทาเรอทบฟาก) ต.บงกาฬ อ.บงกาฬ เชอมตอแขวงบอลคาไซ สปป.ลาว และมจดผอนปรนอก 2 แหง

(3) ภาคกลาง จงหวดชายแดนดานตะวนออก 3 จงหวด คอ สระแกว จนทบร และตราดเปนจงหวดชายแดนตดตอกบประเทศกมพชา จดผานแดนทสาคญ คอ จดผานแดนบานคลองลก อาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว เชอมโยงกบเมองบนเตยเมยนเจย กมพชา ซงมบทบาทสาคญในการเปนประตหรอตลาดการคาแหลงใหญกบประเทศกมพชา เวยดนาม สาหรบจดผานแดนบานผกกาดและบานแหลม เชอมโยงกบเมองไพลน และจดผานแดนหาดเลก อาเภอคลองใหญ จงหวดตราด เชอมโยงกบเมองเกาะกง กมพชา ซงเปนเมองธรกจการคาชายแดน และการทองเทยวเชอมโยงผานไปยงกลมประเทศอนโดจน จงหวดชายแดนดานตะวนตก 2 จงหวด คอ กาญจนบร และประจวบครขนธ เปนจงหวดชายแดนตดตอกบเมยนมารจดผานแดนทสาคญคอ จดผานแดนถาวรบานพนารอน ต.บานเกา อ.เมองกาญจนบร ซงมบทบาทสาคญในการเปนประตเชอมโยงตอไปยงทาเรอนาลกทวาย เมยนมาร สาหรบจดผอนปรนดานสงขร ต.คลองวาฬ อ.เมอง จ.ประจวบครขนธ (อยระหวางยกระดบเปนดาน

-169-

ถาวร) มบทบาทสาคญในการเปนประตหรอตลาดการคาชายแดนกบเมยนมาร ตลอดจนเปนเสนทางเชอมโยงการขนสงสนคาประมงจากเมองมะรด ผานไปยงมหาชย รวมทงเปนเชอมโยงการทองเทยวระหวางเมยนมารและไทย

(4) ภาคใต สงขลา เปนเมองศนยกลางการคาชายแดน เนองจากมดานพรมแดนทเชอมโยงสตางประเทศทงทางทาเรอนาลกสงขลา สนามบนนานาชาตหาดใหญ ถนน รถไฟ มมลคาการคาชายแดนปละกวารอยละ 90 เปนมลคาการคาผานดานสะเดาและปาดงเบซารในจงหวดสงขลา สตล มดานวงประจน เปนประตเชอมโยงเศรษฐกจ การคาขายระหวางชมชนชายแดน และดานตามะลงเปนประตเชอมโยงการคมนาคมขนสงทางทะเลฝงอนดามนกบประเทศมาเลเซย สงคโปรและอนโดนเซย และมบทบาทเปนเมองทองเทยวทมแหลงทองเทยวทางทะเลและธรรมชาตทสวยงาม นราธวาสมดานสไหงโก-ลก เปนศนยกลางเมองชายแดน ทมบทบาทเปนประตเชอมโยงการคมนาคมขนสงทางถนนและรถไฟระหวางพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต และพนทการพฒนาทางดานตะวนออกของมาเลเซย (ECER) มดานตากใบเปนประตเชอมโยงการคมนาคมขนสงระหวางเมองชายแดนดานตะวนออกของจงหวดชายแดนภาคใต กบพนทการพฒนาดานตะวนออกของมาเลเซย (ECER) และดานบเกะตาเปนประตเชอมโยงการคมนาคมขนสงทางถนนเชอมโยงพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใตกบพนทการพฒนาทางดานตะวนออกของมาเลเซย (ECER) รวมทงเชอมโยงไปยงพนทเศรษฐกจภาคเหนอของมาเลเซย (NCER) ยะลา มเมองเบตงเปนศนยกลางเมองชายแดน เปนประตเชอมโยงเศรษฐกจการทองเทยวและการคาเมองชายแดน 4.1.4 บทบาทการพฒนาเปนเขตเศรษฐกจพเศษ รฐบาลมนโยบายจดตงเขตเศรษฐกจพเศษขนเพอสงเสรมการคาการลงทนของประเทศ โดยใชประโยชนจากความเชอมโยงดานคมนาคมขนสงของภมภาคอาเซยน ตามขอตกลงการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน และขอตกลงภายใตกรอบเศรษฐกจอน และจากการคาบรเวณพรมแดนระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบาน ซงรฐจะสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาระบบการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจทสอดคลองกบระบบ ASEAN Single Window และการดาเนนการอนๆทจาเปน เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจ พนทเปาหมายในระยะแรก เนนจดยทธศาสตรทเชอมโยงกบ GMS Economic Corridor และเปนพนททรฐมนตรเหนชอบแลว 11 แหง ไดแก แมสาย เชยงแสน เชยงของ จงหวดเชยงราย แมสอด จงหวดตาก ชายแดนจงหวดมกดาหาร จงหวดนครพนม และจงหวดหนองคาย ชายแดนจงหวดสระแกว ชายแดนจงหวดกาญจนบร สะเดา จงหวดสงขลา และชายแดน จงหวดนราธวาส 4.1.5 บทบาทการพฒนาเปนเครอขายสนบสนนเชอมโยงกบเมองบทบาทหลก สาหรบจงหวด/เมองอนๆ นอกจากเมองทกลาวถงตามบทบาทหลกขางตนแลว สามารถมบทบาทเปนเมองเครอขายทจะเชอมตอหรอสนบสนนการพฒนา โดยคานงถงความสอดคลองกบศกยภาพทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมและแนวโนมการพฒนาของพนท

-170-

4.2 ประเดนการขบเคลอนเพอเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน การพฒนาศกยภาพของเมองใหสอดคลองกบบทบาทของเมองและศกยภาพของพนทอยางมประสทธภาพ เพอเตรยมพรอมเขาสการเปนประชาคมอาเซยน ควรมประเดนการขบเคลอนดงน

4.2.1 การขบเคลอนการพฒนาเมองศนยการบรการหลก (1) ปรบปรงเสนทางคมนาคม และระบบโลจสตกส อาท ขยายทางหลวงและแกปญหาจดตดทางแยกบนทางหลวงสายหลก จดระบบขนสงมวลชนเขตเมองและเชอมโยงระหวางเมอง จดพนทและระบบกระจายสนคาเพอใหเกดประสทธภาพและลดตนทน (2) จดการใชทดนใหเหมาะสม โดยเฉพาะพนทสาหรบเศรษฐกจและการลงทนใหม เพอไมใหเกดผลกระทบตอพนทอนรกษประวตศาสตรและการทองเทยว รวมทงพนทการเกษตรทสาคญ (3) บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการพฒนาเมองอยางยงยน โดยเนนการวางผงเมอง และการฟนฟพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอง (4) พฒนาทรพยากรมนษย โดยพฒนาและยกระดบคณภาพดานการศกษา โดยเฉพาะดานภาษา การสอสาร และการบรหารจดการเพอรองรบการขยายตวทางดานการคา การลงทน และการเขาสประชาคมอาเซยน  4.2.2 การขบเคลอนการพฒนาพนทระเบยงเศรษฐกจ (1) พฒนาดานโครงสรางพนฐาน (ทางถนน ทางนา ทางอากาศ) และสงอานวยความสะดวกดานการขนสง เ พอเ ชอมโยงพนทและอานวยความสะดวกในการเดนทางและขนสง (Connectivity and Mobility) และพฒนาไปสการพฒนาการขนสงหลายรปแบบ (Multi Modal) เพอประหยดพลงงานเปนมตรกบสงแวดลอม และลดตนทนการขนสง (2) พฒนาดานระเบยบพธการทางศลกากร กฎระเบยบการคา การลงทน ใหมความทนสมย และมการนาเทคโนโลยสมยใหมมาชวย เพออานวยความสะดวกการคา และการขนสงขามพรมแดน อาท การพฒนาดาน 24 ชวโมงเพอชวยลดความยงยากทางดานเอกสารและระยะเวลาดาเนนการ (3) พฒนาศนยกระจายสนคา เพอรองรบการขนสงในเสนทางหลก และกระจายสนคาจากระเบยงเศรษฐกจสการพฒนาศกยภาพของเมอง โดยการพฒนาทางดานโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนกจกรรมทางเศรษฐกจ และเพมศกยภาพของเมองเพอเพมความสามารถในการแขงขนเชงพนท และเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน (4) สงเสรมภาคเอกชนใหเขามามบทบาทมากขนในดานการลงทน ในแนวพนทระเบยงเศรษฐกจ และการพฒนาความรวมมอของผประกอบการธรกจภายในประเทศเพอเพมศกยภาพในการตอรองกบตางประเทศและศกยภาพในการแขงขนตลอดหวงโซอปทาน ตลอดจนการพฒนาความรวมมอกบผประกอบการในตางประเทศเพอชวยในการพฒนาชองทางการตลาดและสรางมลคาเพมของสนคา

-171-

4.2.3 การขบเคลอนการพฒนาเมองชายแดน (1) พฒนาระบบคมนาคมขนสง ระบบโลจสตกส มาตรฐานการใหบรการและการอานวยความสะดวกบรเวณจดผานแดน เพอสนบสนนการพฒนาการคา การลงทน และการทองเทยวเชอมโยงกบประชาคมอาเซยน (2) เสรมสรางและขยายโอกาสการพฒนาเขตประกอบการอตสาหกรรมตามแนวชายแดนโดยการพฒนาปรบปรงโครงขายบรการพนฐาน และสงแวดลอมบรเวณชายแดนใหเปนระบบสอดคลองกบความตองการลงทนของภาคเอกชน เชน นคมอตสาหกรรม คลงสนคา ระบบการบรหารจดการนาเพอการผลตในภาคอตสาหกรรม (3) ขยายการบรการตางๆ อาท การบรการดานการเงน การศกษา และการสาธารณสข เพอใหเกดความสะดวกสบายในการประกอบธรกจ (4) สนบสนนการจดการพนทเมองและชมชนชายแดน รองรบการขยายตวทงในดานการคาการลงทน การทองเทยว และทพกอาศย โดยเฉพาะสนบสนนการวางผงเมองรวมเมอง/ชมชนชายแดน เพอจดระเบยบการใชประโยชนทดนใหเหมาะสม และพฒนาเชอมโยงโครงขายคมนาคมขนสงใหมประสทธภาพ (5) เรงปรบปรงประสทธภาพการจดการชายแดน อาท แรงงานตางดาว ปญหายาเสพตด การคามนษย ฯลฯ และเรงสรางความรวมมอกบประเทศเพอนบาน ในจดผานแดนถาวร 12 แหง (ไทย-เมยนมาร 3 แหง ไทย-สปป.ลาว 5 แหง ไทย-กมพชา 1 แหง และไทย-มาเลเซย 3 แหง) 4.2.4 การขบเคลอนการพฒนาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ การสนบสนนการพฒนาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษในพนททมศกยภาพ ไดมการกาหนดแนวทาง การศกษาเพอจดทายทธศาสตรและแผน ดงน (1) ศกษาแผนยทธศาสตรการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ เพอกาหนดยทธศาสตรการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษในระดบประเทศและระดบพนทใน 11 พนทหลก รวมทงพจารณาจดทาเกณฑมาตรฐานสาหรบพนทจะเปนเขตเศรษฐกจพเศษ (2) ศกษาเพอกาหนดแนวทางการพฒนาพนทกาญจนบรและบรเวณใกลเคยงเพอเปดประตเศรษฐกจดานตะวนตก (3) จดทาแผนแมบทการพฒนาพนทเทศบาลแมสอด เพอรองรบการเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษเขตเศรษฐกจพเศษ สาหรบการอานวยการเพอผลกดนการพฒนาเศรษฐกจพเศษ ไดจดทาระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยเขตเศรษฐกจพเศษ พ.ศ.2556 ซงประกาศใชเมอวนท 24 กรกฎาคม 2556 ภายใตระเบยบดงกลาวมการจดตงคณะกรรมการนโยบาย เขตเศรษฐกจพเศษ โดยนายกรฐมนตร เปนประธานฯและสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนฝายเลขานการ เพอเปนกลไกในการขบเคลอน

-172-

4.2.5 การขบเคลอนการพฒนาเมองเครอขาย (1) พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส เพอสรางความเชอมโยงและสนบสนนบทบาทการพฒนาเมองในแตละกลม รองรบการเขาสประชาคมอาเซยน (2) พฒนาทางดานเศรษฐกจเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของเมองเครอขายทงดานการเกษตร อตสาหกรรม ทองเทยวและบรการ อาท การพฒนายโสธร สรนทร และบรรมยเปนเมองเกษตรอนทรย ลาพนเปนเมองอตสาหกรรมและรองรบการขยายตวการบรการของจงหวดเชยงใหม และปตตานเปนเมองอตสาหกรรมอาหารทะเลและแปรรป (3) บรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอการพฒนาเมองอยางยงยน โดยเนนการวางผงเมอง และการฟนฟพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอง (4) พฒนาทรพยากรมนษย โดยพฒนาและยกระดบคณภาพดานการศกษา โดยเฉพาะดานภาษา การสอสาร และการบรหารจดการเพอรองรบการขยายตวทางดานการคา การลงทน และการเขาสประชาคมอาเซยน

สวนท 2 บทท 6บทท 6บทท 6   

สประชาคมอาเซยน : บรหารจดการสงแวดลอมอยางไรใหยงยน

 

 

 

บทท บทท 66 สประชาคมอาเซยน : บรหารจดการสงแวดลอมอยางไรใหยงยน

1 บทนา 1.1 อาเซยนเปนภมภาคทมความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตอยางมหาศาลและเปน

แหลงผลตอาหารทสาคญของโลก อยางไรกตามในป 2558 ซงมการเปลยนแปลงครงสาคญในภมภาค คอ การเปดประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ซงจะเปนทงปจจยเสยงและความทาทายของการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของภมภาค

ทงน ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ประกอบไปดวย 3 เสาหลก ไดแก 1.1.1 ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political-Security

Community- ASC) มเปาหมายเพอใหประเทศในภมภาคอยรวมกนอยางสนตสข มความปลอดภยและมนคง 1.1.2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community- AEC) มเปาหมาย

เพอใหเกดการรวมตวกนทางเศรษฐกจและการอานวยความสะดวกในการตดตอคาขายระหวางกน และเพมขดความสามารถทางการแขงขน

1.1.3 ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community–ASCC) มเปาหมายเพอใหเกดการอยรวมกนภายใตแนวคดสงคมทเอออาทร มความมนคงทางสงคม อยดกนด มสงแวดลอมทด

ภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การเปดเสรทางเศรษฐกจเพอใหภมภาคอาเซยนกลายเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน จะกระตนใหมการเคลอนยายปจจยการผลตตางๆ ระหวางประเทศสมาชกและการเตบโตของภาคการผลตในอตราท เ พมขน อนจะเร งให เ กดการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของภมภาค เชน การเปลยนแปลงพนทปาไมเพอนามาใชในการเกษตร การทาการประมงชายฝงในพนทปาชายเลน การเรงสารวจและขดเจาะปโตรเลยม และการปลอยมลพษของภาคอตสาหกรรม เปนตน นอกจากน ดวยความแตกตางของระดบการพฒนาและระบอบการปกครองของประเทศในอาเซยน ทาใหในบางพนทอาจมการประกอบการทขาดจรยธรรมและการรบผดชอบตอผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม

แมทผานมา อาเซยนจะมการพฒนาความรวมมอดานสงแวดลอม อาท การลงนามในความตกลงอาเซยนวาดวยมลพษจากหมอกควนขามแดน ในป 2545 เพอทจะจากดขอบเขตของมลภาวะฟาหลวในเขตพนทเอเชยตะวนออกเฉยงใต แตทวาความพยายามดงกลาวกยงไมสามารถจดการปญหาไดอยางมประสทธภาพ โดยในป 2548 ไดเกดปญหาฟาหลวในประเทศมาเลเซย จากนนในป 2549 ปญหาฟาหลวไดขยายไปทวภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดงนน การเพมประสทธภาพของความรวมมอ กลไก และมาตรการทเหมาะสม เพอจดการกบปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของภมภาค จงเปนประเดนทอาเซยนไมอาจละเลยได โดยเฉพาะปญหาความสมดลของการใชทดนเพอการเกษตรกบการรกษาพนทปาไม การรกษาความหลากหลายทางชวภาพ การบรหารจดการนาสาหรบการเกษตรเพออาหารและพลงงาน มลพษขามแดน รวมถงการลดปรมาณกาซเรอนกระจกและมลภาวะทางอากาศ เปนตน

-174-

1.2 ในมมมองทางเศรษฐกจของประเทศไทย การเขาสประชาคมอาเซยนจะทาใหประเทศไทย มการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขน จากปจจยตางๆ เชน (1) การไหลเขาของเงนลงทนโดยตรงจากประเทศสมาชกอาเซยน โดยเฉพาะการลงทนในธรกจบรการทอนญาตใหตางชาตเขามาถอหนไดสงถงรอยละ 70 เนองจากภมศาสตรของไทยเหมาะแกการลงทนเปนฐานการผลตเพอสงไปยงประเทศอนในภมภาค (2) การเพมจานวนของนกทองเทยวจากประเทศในอาเซยน (3) การพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมระหวางประเทศ ทงน ภาคอตสาหกรรมทคาดวาจะไดรบประโยชน ไดแก อตสาหกรรมทใชเทคโนโลยชนสง (เชน ยานยนต อเลกทรอนกส) อตสาหกรรมทมมลคาเพมจากการออกแบบ (เชน แฟชน เฟอรนเจอร) และ อตสาหกรรมการผลตสนคาจาเปน (เชน แปรรปผลตภณฑเกษตร อปโภคบรโภค วสดกอสราง) สวนภาคบรการทจะไดประโยชน คอ การทองเทยว บรการสขภาพและความงาม บรการธรกจ และ การกอสรางและออกแบบ

อยางไรกตาม การแขงขนภายในภมภาคทรนแรงขนจะผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางของเศรษฐกจ โดยภาคเศรษฐกจทคาดวาจะไดรบผลกระทบ คอ สนคาเกษตร เชน ขาว นามนปาลม ถวเหลอง โคเนอ โคนม ชา กาแฟ หอม กระเทยม ไหมดบ สนคาประมง และอตสาหกรรมทใชแรงงานเขมขน รวมทงอาจสญเสยสวนแบงการตลาดในภาคบรการ เชน การเงน ธนาคาร ประกนภย โทรคมนาคมและคอมพวเตอร คาปลก-คาสง และโลจสตกส ใหกบสงคโปรทมศกยภาพในดานบรการสงทสดในอาเซยน (เจรญวงศศกด, 2556)

1.3 ในแงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จะยงทาใหปญหาของประเทศไทย เชน ความไมเพยงพอของปจจยการผลต ทงทดนและทรพยากรนา รวมทงปญหามลพษในพนทเมองและเขตอตสาหกรรม ทวความรนแรงขน การเตรยมความพรอมในดานการจดการเพอปองกนผลกระทบทจะเกดขน และเพอใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายในประเทศมความยงยนตอไปในอนาคต จงเปนประเดนททาทายตอประเทศไทย ซงตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนในการพฒนาความสามารถในการรบมอตอผลกระทบดงกลาว

2 สถานภาพและกลไกบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในอาเซยนในปจจบน 2.1 สถานภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2.1.1 ทรพยากรปาไม ภมภาคอาเซยนมสดสวนพนทปาไมประมาณรอยละ 42.7 ของภมภาค โดย

อนโดนเซยเปนประเทศทมพนทปาไมสงสดประมาณ 88 ลานเฮกตาร (รอยละ 51.8 ของพนทประเทศ) ปาไมในภมภาคอาเซยนมความหลากหลายอยางมาก ประกอบดวย ปาเขตรอน ปาดบชน ปาดบแลง ปาสน ปาชายเลน ปาฝนเขตรอน ซงมความอดมสมบรณและมผลผลตจากปาทมมลคาทางเศรษฐกจหลายชนด ทงไมมคา สมนไพร และผลตภณฑธรรมชาตจากปาอนๆ อยางไรกตาม มพนทปาไมทถกคกคามจากการลกลอบตดไมทาลายปาในอตราสงถง 23,144 ตารางกโลเมตรตอป ในชวงระหวางป 2543-2550 พนทปาไมของภมภาคลดลงจากรอยละ 55 ในป 2543 เหลอเพยงรอยละ 42.7 ในป 2550

-175-

รปท 1 : สดสวนของพนทปาไมในภมภาคอาเซยนรายประเทศ ป 2543 และ 2550

ทมา : Forth ASEAN State of the Environment Report 2009

2.1.2 ทรพยากรดน เมอเทยบกบทรพยากรดนในภาพรวมของทวปเอเชยหรอของโลก ความอดม

สมบรณของทรพยากรดนในภมภาคนอยในระดบทด แตมแนวโนมทจะเกดความเสอมโทรมของดนจากการใชประโยชนทดนอยางไมเหมาะสมและการปนเปอนของสารพษ ประเดนปญหาทมความรนแรงมาก คอ การปนเปอนของสารเคมกาจดศตรพชและปยเคมในดนและเขาสหวงโซอาหาร จนสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชน นอกจากน ชองวางและความแตกตางทางดานเศรษฐกจสงคมยงกระตนใหมการบกรกปาไม อนนามาซงปญหาการชะลางพงทลายของหนาดน และนาไปสปญหาภยพบตทางธรรมชาต ทงไฟปา นาทวม ภยแลง และดนถลม

2.1.3 ทรพยากรชายฝง ประเทศในภมภาคอาเซยน มชายฝงทะเลความยาวรวมกนประมาณ 110,000

กโลเมตร โดยประเทศอนโดนเซยมชายฝงยาวเปนอนดบสองของโลก ประมาณ 55,000 กโลเมตร สวนประเทศไทยมชายฝงทะเลความยาวประมาณ 3,200 กโลเมตร ทะเลและมหาสมทรเปนแหลงทรพยากรประมง ปะการง และสงมชวตใตทองทะเล ซงมคณคาเชงนเวศและเปนแหลงทองเทยวทสาคญ รวมทงเปนเสนทางการขนสงทางนาทเชอมระหวางมหาสมทรอนเดยกบมหาสมทรแปซฟก แตเนองจากปรมาณการเดนเรอ การขนสงสนคาระหวางประเทศ และกจกรรมกฬาทางนาทเพมขน รวมทงกจกรรมทางเศรษฐกจ ไดแก การสารวจขดเจาะปโตรเลยม และการสรางทาเทยบเรอขนสงสนคา ทาใหอาเซยนตองเผชญความเสยงตออบตภยนามนรวไหลในทะเล ซงจะสงผลกระทบกบระบบนเวศในทะเลอยางมาก

ปาชายเลนและพนทชมนาในภมภาคอาเซยน เปนพนททเปราะบางตอความเสอมโทรมของระบบนเวศ เนองจากการใชประโยชนทางเศรษฐกจอยางเขมขน โดยเฉพาะการใชประโยชนจากปาชายเลนเพอทาการประมงชายฝง ซงเมอพนทถกทงรางภายหลงการใชประโยชน ดนจะเกดสภาพความเปนกรดและมสารเคมตกคางจนไมสามารถนาไปใชประโยชนไดตอไปได นอกจากนน บรเวณพนทชายฝงทะเลยงมปญหาการทรดตวของแผนดน และปญหาการกดเซาะชายฝงทเพมขนอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศซงทาใหระดบนาทะเลสงขน

-176-

ตารางท 1 : การเปลยนแปลงพนทปาชายเลนในภมภาคอาเซยน (2523-2548)

ประเทศ ความยาวชายฝง1 (กม.)

พนทปาชายเลน (เฮกตาร)2 รอยละของพนทปาชายเลนในภมภาค

2523 2548 2523 2548บรไน 130 18,400 18,400 0.29 0.35กมพชา 435 91,200 69,200 1.43 1.32อนโดนเซย 55,000 4,200,000 3,443,830 65.78 65.71มาเลเซย 4,675 674,000 565,000 10.56 10.78เมยนมาร 1,900 555,500 507,000 8.70 9.67ฟลปปนส 36,000 295,000 240,000 4.62 4.58สงคโปร 193 1,790 400 0.03 0.01ไทย 3,200 280,000 240,000 4.39 4.58เวยดนาม 3,400 269,150 157,000 4.22 3.0

รวม 6,385,040 5,240,830 100 100ทมา : 1ดร.ธรณ ธารงนาวาสวสด, ทะเลไทย 2556

2Forth ASEAN State of the Environment Report 2009

2.1.4 ทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายทางชวภาพของภมภาคอยในระบบนเวศทแตกตางกน 6 ระบบ

ไดแก ระบบนเวศเขาสง ระบบนเวศปาดบชน ระบบนเวศปาฝนเขตรอน ระบบนเวศปาเขาหนปน ระบบนเวศพนทชมนา และระบบนเวศนาจด ทาใหเปนภมภาคทมความหลากหลายทางชวภาพถงราวรอยละ 20 ของโลก แมจะมพนทเพยงรอยละ 3 ของพนทโลก ทงน ประเทศทมความหลากหลายทางชวภาพสงสดระดบโลกมจานวน 3 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย และฟลปปนส

ในทางกลบกน อาเซยนนบเปนภมภาคทมชนดพนธของสงมชวตทถกคกคามเปนจานวนมาก โดยมาเลเซยมชนดพนธทถกคกคามหรอใกลสญพนธ 1,092 ชนดพนธ อนโดนเซย 976 ชนดพนธ ฟลปปนส 944 ชนดพนธ สวนใหญเปนพนธพช รวมทงมพนทสาคญระดบโลกดานความหลากหลายทางชวภาพทกาลงถกคกคาม (Biodiversity Hotspots) อยถง 25 แหง มการประมาณวา หากอตราการสญเสยพนทปาไมยงคงอยในระดบน อาเซยนจะสญเสยพนทปาไมราว 1 ใน 3 และสญเสยพนธพชพนธสตวและความหลากหลายทางชวภาพถงรอยละ 42 ภายในป 2643

ตารางท 2 : จานวนทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพ

ทมา : ARCBC (2004) อางใน Third ASEAN State of the Environment Report 2006

ชนดพนธ อาเซยนสปชส ทวโลก รอยละนก 2,400 9,700 25 สตวเลยงลกดวยนม 945 4,680 20 สตวสะเทนนาสะเทนบก 655 4,780 14 สตวเลอยคลาน 1,650 7,870 21 ปลานาจด 1,995 10,000 20 ผเสอ 2,730 15,000 18 แมลงปอ 1,350 6,000 22 พนธไมดอก 45,000 250,000 18

-177-

2.1.5 ทรพยากรนา 1) ปรมาณทรพยากรนาตอหว ขอมลป 2550 พบวาประเทศลาวมทรพยากรนา

อดมสมบรณทสดในภมภาคอาเซยน โดยมปรมาณทรพยากรนาตอหวสงถง 33,063 ลกบาศกเมตรตอป ในขณะทประเทศไทยมปรมาณทรพยากรนาตอหวอยท 3,310 ลกบาศกเมตรตอป ซงอยในลาดบ 9 ของอาเซยน โดยมอนดบดกวาเพยงประเทศสงคโปรประเทศเดยวเทานน

รปท 2 : ปรมาณทรพยากรนาตอหวประชากร ณ ป 2550

ทมา : FAO Statistical Database, accessed July 7, 2009 อางใน Fourth ASEAN State of the Environment

Report 2009, ASEAN Secretariat (2009)

2) สดสวนการใชนาของภาคการใชนาตางๆ ในจานวนประเทศสมาชกอาเซยน 5 ประเทศทมอตราการใชนาสง คอ บรไน อนโดนเซย ไทย เวยดนาม และสงคโปร บรไนมสดสวนการใชนาในภาคครวเรอนสงทสด คอ รอยละ 77 ของปรมาณการใชนาทงหมด สวนประเทศไทยเปนประเทศทมสดสวนการใชนาในภาคการเกษตรสงทสด คอ รอยละ 75 รองลงมา คอ เวยดนาม รอยละ 68 อนโดนเซย รอยละ 59 ในขณะทสงคโปรมสดสวนการใชนาในภาคอตสาหกรรมสงทสด คอ รอยละ 51 ตารางท 3 : สดสวนการใชนา แบงตามภาคการใชนา

ประเทศ สดสวนการใชนา (รอยละ) ครวเรอน อตสาหกรรม เกษตรกรรม อนๆ

บรไน 77 18 5 - อนโดนเซย 4 5 59 32 ไทย 4 4 75 17 สงคโปร 49 51 - - เวยดนาม 8 24 68

ทมา : Fourth ASEAN State of the Environment Report 2009, ASEAN Secretariat (2009)

-178-

3) สดสวนของประชากรทเขาถงแหลงนาดมทมคณภาพ ป 2549 ภมภาคอาเซยนมประชากรทเขาถงแหลงนาดมทมคณภาพประมาณรอยละ 86 ซงใกลเคยงกบสดสวนของประชากรโลก (ASEAN Secretariat, 2009, หนา 36) โดยประเทสมาชกอาเซยนทมประชากรเขาถงแหลงนาดมทมคณภาพมากทสด คอ สงคโปร (รอยละ 100) รองลงมาคอ บรไน (รอยละ 99) และไทย (รอยละ 98) สวนประเทศทมประชากรเขาถงแหลงนาดมทมคณภาพเปนสดสวนตาทสด คอ อนโดนเซย (รอยละ 57)

4) ความเสยหายจากอทกภย อาเซยนเปนภมภาคทไดรบอทธพลจากทงมรสมตะวนตกเฉยงใตและมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ทาใหตองเผชญกบอทกภยบอยครง สาหรบอทกภยในป 2554 ไดสรางความเสยหายทางเศรษฐกจใหกบหลายประเทศในอาเซยน โดยประเทศทมมลคาความเสยหายทางเศรษฐกจมากเรยงตามลาดบ คอ ไทย ฟลปปนส เวยดนาม ลาว และกมพชา ตารางท 4 : ความเสยหายจากอทกภยป 2554

ประเทศ ความเสยหายทางเศรษฐกจ (ลานเหรยญสหรฐ)

นาขาวทไดรบความเสยหาย (ลานไร)

บานเรอนทถกนาทวม (หลง)

ไทย 45,000 8.3 766,267 ฟลปปนส 325 N/A N/A เวยดนาม 135 0.6 137,000 ลาว 174 0.4 140,000 กมพชา 161 2.8 196,000

ทมา : http://en.wikipedia.org/wiki/2011_Southeast_Asian_floods [เขาถงเมอวนท 15 สงหาคม 2556]

2.1.6 ขยะชมชนและของเสยอนตราย 1) ขยะชมชน (Municipal Solid Waste) ในภมภาคอาเซยน ขยะในเมองม

ปรมาณมากกวาขยะจากพนทนอกเมอง อาท ไทยและกมพชามปรมาณขยะในเมองเปนสดสวนสงถงรอยละ 66-67 นอกจากน ประเทศสวนใหญมแนวโนมปรมาณขยะเพมขน เชน เมยนมารมปรมาณขยะในยางกงเพมขนจาก 564 ตนในป 2533 เปน 1,324 ตนในป 2550 สวนสงคโปรแมจะเปนประเทศขนาดเลกแตมปรมาณขยะมากถง 5 ลานตนในป 2550 และเพมเปน 6 ลานตนในป 2551 มาเลเซยมขยะ 8.7 ลานตนในป 2547 ซงคาดวาจะเพมขนสงถง 15.7 ลานตนในป 2563 ฟลปปนส มปรมาณขยะถง 12.5 ลานตนในป 2550 และคาดวาจะเพมเปน 13.67 ลานตนในป 2553 ในทางกลบกนมเพยงไทยและอนโดนเซยทมปรมาณขยะลดลงในชวงป 2548-2551 ทงน องคประกอบของขยะชมชน จากประเทศในกลมอาเซยน สวนใหญเปน ขยะอนทรยเฉลยรอยละ 46 พลาสตกรอยละ 18 และกระดาษรอยละ 4 สวนทเหลอเปนขยะอนๆ (ASEAN Secretariat, 2009)

2) ของเสยอนตรายและของเสยอตสาหกรรม กลมประเทศอาเซยนมของเสยอนตรายและของเสยอตสาหกรรม คดเปนประมาณรอยละ 3 ของของเสยทงหมด สวนใหญมาจากไทย สงคโปร มาเลเซย และอนโดนเซย โดยมชนดของของเสยอตสาหกรรม คอ โลหะพนฐาน ยาสบ ไมและผลตภณฑจากไม ในชวงป 2545-2551 ไทยมปรมาณของเสยอตสาหกรรมเฉลย 1.45 ลานตนตอป สวนสงคโปร แมวาจะมปรมาณของเสยอตสาหกรรมสงถง 3-4.5 ลานตนตอป แตกลบมปรมาณของเสยทตองกาจดเพยง 1 ลานตนตอป เนองจากมการใชหมนเวยน (Recycle) อยางจรงจง (ASEAN Secretariat, 2009)

-179-

2.1.7 คณภาพอากาศ 1) หมอกควนขามแดน (Tranboundary Haze) อนเกดจากไฟปาและ

การเผาปาทไมสามารถควบคมไดเปนปญหามลพษทางอากาศทสาคญในกลมประเทศอาเซยน ทงน จากตวเลขจานวนจดเกดไฟปาตอป (Annual Cumulative Hotspot Counts) พบวาชวงป 2549-2552 มาเลเซย กมพชา ลาว เวยดนาม และเมยนมาร มแนวโนมจานวนจดเกดไฟปาตอปเพมขน ในขณะทไทยมแนวโนมลดลง (ASEAN Secretariat, 2009)

2) มลพษทางอากาศ มสาเหตหลกมาจากแหลงกาเนดจากกจกรรมตางๆ ภายในประเทศ อาท การใชพลงงาน การขนสง การผลตทางอตสาหกรรม และการกอสราง ในป 2550 จาการตา และสราบายา ในอนโดนเซย มจานวนวนทคณภาพอากาศดเฉลยเพยง 72 และ 62 วนตามลาดบ สวนไทยมจานวนวนคณภาพอากาศดปานกลางเฉลยประมาณ 197 วน ในขณะทป 2551 สภาพอากาศของบรไน มาเลเซย และสงคโปร จดอยในคณภาพดเปนสวนใหญ (ASEAN Secretariat, 2009)

โดยภาพรวม อากาศของเมองใหญมปรมาณไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) คอนขางสง เนองจากยานพาหนะทเพมจานวนมากขนทกป โดยเฉพาะอนโดนเซย ไทย และมาเลเซย สาหรบ ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ซงเกดจากภาคพลงงาน (การผลตไฟฟา) และภาคอตสาหกรรม มปรมาณมากในไทย มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม แตยงคงอยในเกณฑมาตรฐานของแตละประเทศ อกทงมแนวโนมปรมาณลดลงในมาเลเซย สวนปรมาณฝนละอองขนาดเลก (PM10) ทตรวจวดในอาเซยนสวนใหญยงอยในเกณฑมาตรฐาน ยกเวนเวยดนามซงมปรมาณสงกวามาตรฐานของประเทศ ทงน ปรมาณ PM10 ในประเทศไทยมแนวโนมลดลง แตในบรไนกลบมทศทางเพมขน สวนสงคโปรมความกาวหนาในการควบคมปรมาณฝนขนาดเลกมาก (PM2.5) (ASEAN Secretariat, 2009)

2.2 ความรวมมอและกลไกบรหารจดการ

2.2.1 สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations: ASEAN)

(1) กลไกบรการจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมระหวางประเทศในอาเซยน มจดกาเนดจาก ASEAN Charter อนเปนธรรมนญสงสด ซงไดกาหนดโครงสรางองคกร ไวใน Article 9 ASEAN Community Councils ประกอบดวย 3 คณะมนตร คอ (1) ASEAN Political Security Community Councils (2) ASEAN Economic Community Councils และ (3) ASEAN Socio-Cultural Community Councils ทงน คณะมนตรทมขอบเขตความรบผดชอบประเดนสงแวดลอม คอ ASEAN Socio Cultural Community Councils นอกจากน ยงมกลไกระดบรฐมนตรสงแวดลอมของอาเซยน (ASEAN Ministerial Meeting on Environment) และระดบเจาหนาทอาวโสดานสงแวดลอม (ASEAN Senior Officials on Environment: ASOEN) ตลอดจนมการจดตงกลมทางานอาเซยน (ASEAN Working Group: AWG) 8 ดานทสอดคลองกบประเดนและขอบเขตความรวมมอของอาเซยน ยกเวนเรอง สงแวดลอมและมลพษขามพรมแดน ทมกลไกเฉพาะภายใตความตกลงอาเซยนวาดวยมลพษจากหมอกควนขามแดน (Agreement on Tranboundary Haze Pollution) ทมสมาชกจานวน 8 ประเทศ ไดแก มาเลเซย สงคโปร บรไน เมยนมาร เวยดนาม ลาว กมพชา และไทย แตยงขาดอนโดนเซยซงเปนแหลงกาเนดของหมอกควนขามแดนทสาคญ (ASEAN Secretariat, 2013)

-180-

(2) ประเดนและขอบเขตการดาเนนงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของอาเซยน Blueprint for the ASEAN Socio-Cultural Community (ASCC) 2009-2015 ไดกาหนดประเดนและขอบเขตการดาเนนงานดานสงแวดลอมของ ASEAN ทมงไปสการพฒนาอยางยงยน โดยใหความสาคญกบ 11 ประเดนหลก และมการมอบหมายใหแตละประเทศเปนผนาหรอประธาน ซงในระยะแรกตงแตป 2553-2556 ไดแก สงแวดลอมระดบโลก สงแวดลอมและมลพษขามพรมแดน การศกษาและการมสวนรวมดานสงแวดลอม เทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม การจดการสงแวดลอมเมองและธรรมาภบาล การปรบประสานนโยบายและฐานขอมลดานสงแวดลอม สงแวดลอมทางทะเลและชายฝง การจดการทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนและความหลากหลายทางชวภาพ ทรพยากรนา การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และการจดการปาไมอยางยงยน (Letchumanan, 2010; ASEAN Secretariat, 2013)

2.2.2 อนภมภาคลมนาโขง (Greater Mekong Sub-region : GMS) (1) กลไกดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ GMS

อนภมภาคลมนาโขงเปนแผนงานความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศสมาชก 6 ประเทศ คอกมพชา จน (มณฑลยนาน และเขตกวางซ) ลาว เมยนมาร เวยดนาม และไทย ดาเนนยทธศาสตรภายใต GMS Strategic Framework 2012-2022 เพอสงเสรมการขยายตวทางการคา การลงทนอตสาหกรรม การเกษตรและบรการ สนบสนนการจางงาน และยกระดบความเปนอยของประชาชนใหดขน สงเสรมและพฒนาความรวมมอทางเทคโนโลยและการศกษาระหวางกน ซงมการจดทาแผนธรกจสาหรบการดาเนนงานทก 2 ป (GMS Regional Cooperation Business Plan 2013-2014) ทงน GMS ไดใหความสาคญกบกจกรรมของสาขาหลก 10 ดาน ไดแก เกษตรกรรม พลงงาน สงแวดลอม ทรพยากรมนษย การลงทน โทรคมนาคม การทองเทยว การคา การขนสง และสาขาอนๆ (ADB, 2013A)

(2) ประเดนและขอบเขตการดาเนนงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ GMS ป 2548 ประเทศสมาชกไดตระหนกถงความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และมความมงมนทจะรวมแบงปนการใชประโยชนอยางยงยน จงไดจดตง Core Environment Program and Biodiversity Conservation Corridor Initiative (CEP-BCI) ซงบรหารงานโดย Environment Operation Center (EOC) ภายใตการกากบดแลของ Working Group on Environment (WGE) อนประกอบดวยรฐมนตรประจากระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศสมาชก GMS ทงน EOC มหนาทหลกเปน Clearinghouse ทางขอมลดานสงแวดลอม ประสานการดาเนนงานตาม CEP-BCI และเปนฝายเลขานการของ WGE ทงน CEP-BCI ปจจบนอยในระยะทสอง ป 2555-2559 มองคประกอบ 4 ดาน ไดแก (1) การตดตามตรวจสอบ วางแผนและปองกนสงแวดลอม (2) ความหลากหลายทางชวภาพและการดารงชวต (3) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (4) สถาบนและการเงน (ADB, 2013B)

2.2.3 กรอบความรวมมอการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย–มาเลเซย–ไทย Indonesia-Malaysia-Thailand Growth Triangle (IMT-GT)

(1) กลไกดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ IMT-GT และขอบเขตการดาเนนงาน กรอบความรวมมอการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย–มาเลเซย–ไทย เปนการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจลกษณะไตรภาคระหวางภาคใตของไทย ภาคเหนอของมาเลเซย และพนทบนเกาะสมาตราของอนโดนเซย เพอสงเสรมการใชทรพยากรทางเศรษฐกจรวมกนอยางม

-181-

ประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด เพอเสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ นอกจากนน ยงมงเนนการพฒนาเชอมโยงดานโครงสรางพนฐาน ดงนน จงมเพยงกลไกในระดบคณะทางานดานการเกษตร อตสาหกรรมเกษตร และสงแวดลอม (Working Groups on Agriculture, Agro Based Industry & Environment : WG-AAE) ทประสานและอานวยความสะดวกในการดาเนนงานตามมาตรการของ IMT-GT อกทงมการทบทวนการดาเนนงานเปนระยะๆ เพอรายงานผลตอทประชมเจาหนาทอาวโส (Senior Officials Meeting: SOM) ผานไปยงทประชมระดบรฐมนตร (Ministerial Meeting: MM) ประสานและกากบการดาเนนงานของคณะทางาน รวมทงปฏบตงานอยางใกลชดกบคณะกรรมการรวมภาคธรกจ (Joint Business Council : JBC) (CIMT, 2013)

2.2.4 คณะกรรมาธการแมนาโขง (Mekong River Commission: MRC) (1) กลไกดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ MRC

คณะกรรมาธการแมนาโขง เปนองคกรรวมมอระหวางรฐบาลของประเทศสมาชกในลมนาโขงตอนลาง จานวน 4 ประเทศ คอ กมพชา ลาว ไทย และเวยดนาม จดตงขนภายใตขอตกลงความรวมมอในการพฒนากลมแมนาโขงทยงยน พ.ศ. 2538 (Agreement on the Cooperation for the Sustainable Development of the Mekong River Basin 1995) ซงเปนสนธสญญาทกาหนดสทธและหนาททเกยวกบการใชนาจากแมนาโขงทมผลผกพนประเทศภาคสมาชก ปจจบน กรอบความรวมมอทสาคญของ MRC ตงอยบนหลกการ 4 ประการ คอ (1) ใชนาอยางสมเหตสมผลและเปนธรรม (2) ใชแมนาโขงใหเกดประโยชนสงสด (3) ลดปญหาความยากจน และ (4) รกษาสมดลของระบบนเวศ (MRC-OSP, 2013)

(2) ประเดนและขอบเขตการดาเนนงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ MRC คณะกรรมาธการแมนาโขงมภารกจสนบสนนกระบวนการวางแผนระดบลมนา (Basin-wide Planning Process) ภายใตหลกการของการบรหารจดการทรพยากรนาแบบบรณาการ (Integrated Water Resources Management (IWRM) โดยมประเดนหลกในการดาเนนงานจานวน 9 ประเดน คอ (1) การเกษตรและการชลประทาน (2) การวางแผนลมนา (3) การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (4) คณภาพสงแวดลอม (5) การประมง (6) อทกภยและภยแลง (7) คณภาพประชากร (8) การขนสงทางนา (9) การพฒนาพลงนา ทงน โครงการความรวมมอของ MRC ดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสาคญ ไดแก แผนงานพฒนาลมนา แผนงานสงแวดลอม แผนงานการจดการและบรรเทาอทกภย และโครงการพฒนาเขอนไฟฟาพลงนาอยางยงยน เปนตน (MRC-OSP, 2013)

2.2.5 กฎ ระเบยบและขอบงคบระดบประเทศ ประเทศสมาชกอาเซยนมการกาหนดกฎระเบยบ ขอบงคบ กฎหมายและนโยบาย

เกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงโดยตรงและโดยออม เพอใหรฐโดยหนวยงานทรบผดชอบใชเปนเครองมอในการแกไขปญหาและบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงประเดนกฎหมายและมาตรฐานดานคณภาพสงแวดลอม การอนรกษคมครอง และการใชทรพยากรธรรมชาต ของแตละประเทศ มดงน (นรมลและคณะ, 2556)

-182-

(1) บรไน ไมมกรอบกฎหมายดานสงแวดลอมโดยตรง ทาใหการบงคบใช ไมครอบคลมและเปนรปธรรมเทาทควร แตมขอกาหนดดานสงแวดลอมแทรกไวในกฎหมายทเกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจ และตงแตป 2536 รฐไดใหความสาคญโดยจดตงกองทนสงแวดลอมเพอดาเนนการในสวนทเกยวของ และกาหนดมาตรฐานคณภาพอากาศ เสยง คณภาพนา และการควบคมขยะเปนพษ

(2) กมพชา รฐธรรมนญป 2536 ไดกาหนดกรอบแนวคดการจดการสงแวดลอมไวในมาตรา 58 วาทรพยากรทางธรรมชาตเปนทรพยสนของรฐ การควบคมและบรหารจดการตองอยภายใตขอกาหนดของกฎหมาย และมาตรา 59 รฐบาลมหนาทในการปกปองและรกษาสงแวดลอม โดยตองเตรยมแผนงานดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และมการประกาศใชกฎหมายดานสงแวดลอมตางๆ อาท กฎหมายทดน และกฎหมายคมครองพนทธรรมชาต

(3) อนโดนเซย เรมใหความสาคญดานการจดการสงแวดลอมในแผนพฒนาประเทศฉบบท 3 (2519-2523) และป 2547 มการเสนอรางกฎหมายดานสงแวดลอมจานวน 32 ฉบบ รวมทงกระทรวงสงแวดลอมไดกาหนดนโยบายการพฒนาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อาท นโยบาย การบรหารจดการนา นโยบายการควบคมมลพษ นโยบายการบรหารจดการชายฝงและทรพยากรทางทะเล นโยบายดานความหลากหลายทางชวภาพ และนโยบายเกยวกบปาไม

(4) ลาว ไดประกาศใชกฎหมายและขอบงคบดานสงแวดลอม อาท กฎหมายดานปาไม กฎหมายดานนาและทรพยากรนา กฎหมายทดน กฎหมายเหมองแร การประเมนผลกระทบสงแวดลอม และกฎหมายคมครองสงแวดลอม

(5) มาเลเซย ประกาศใชกฎหมายและขอบงคบดานสงแวดลอม อาท กฎหมายวาดวยมลพษทางนา มลพษทางเสยง มลพษทางทะเล กฎหมายจดการขยะ การระบายนาเสย ทงจากครวเรอนและอตสาหกรรม กฎหมายการอนรกษปาไม สตวปา ทดน และแหลงนา

(6) เมยนมาร ประกาศใชกฎหมายควบคมโรงงาน กฎหมายดานสขอนามยของสาธารณชน กฎหมายปาไม กฎหมายการอนรกษสตวปาและพนทอนรกษ กฎหมายเหมองแร รวมทง การกาหนดนโยบายดานสงแวดลอม

(7) ฟลปปนส ประกาศใชกฎหมายคณภาพอากาศ กฎหมายควบคมสารเคม สารพษ และมลพษ กฎหมายประเมนผลกระทบสงแวดลอม

(8) สงคโปร ประกาศใชรฐบญญตวาดวยสงแวดลอมจานวน 30 ฉบบ อาท รฐบญญตเพอควบคมมลภาวะและรฐบญญตดานสาธารณสข ทงดานนา อากาศ การเคลอนยายขยะพษ การจราจร รฐบญญตดานการวางแผนและการจดการการใชพนท การรกลาทดนของรฐ การควบคม การกอสราง รฐบญญตดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต เกยวกบการประมง สตวปา ตนไมและสวนสาธารณะ และรฐบญญตเกยวกบมลภาวะทางทะเล

(9) ไทย เรมกาหนดนโยบายดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 7 (2535-2539) รวมทงมการประกาศมาตรฐานคณภาพนาเพอการบรโภค คณภาพแหลงนาผวดน นาทะเล ชายฝง นาทงจากอาคารและอตสาหกรรม มาตรฐานคณภาพอากาศจากแหลงกาเนด โรงงานอตสาหกรรม ยานพาหนะ มาตรฐานคณภาพระดบเสยงและ

-183-

การควบคม และมาตรฐานสารพษและการควบคม รวมถงการอนรกษคมครองทรพยากรธรรมชาตโดยประกาศใชกฎหมายตางๆ อาท พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ.2535 พระราชบญญต ปาไม พ.ศ.2484 แกไขเพมเตม พ.ศ.2485 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ.2504 พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปาแหงชาต พ.ศ.2535

(10) เวยดนาม รฐธรรมนญป 2535 ใหความสาคญกบประเดนสงแวดลอม และแผนพฒนาเศรษฐกจ 5 ป ไดกลาวถงประเดนการคมครองสงแวดลอม และรฐบาลมการกาหนดนโยบาย มาตรการตางๆ ดานสงแวดลอม

กลไกขางตนแสดงให เ หนวาแตละประเทศใหความสาคญกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทวากลไกทกาหนดขนยงมระดบความครอบคลมและความเขมงวด ทตางกน ทงน ภายหลงการรวมตวเปนประชาคมอาเซยนซงจะสงผลใหมการเคลอนยายการลงทนทเสรมากขน คาดไดวานกลงทนจานวนมากจะมงขยายการลงทนไปยงประเทศทมความอดมสมบรณของทรพยากร ธรรมชาตแตมการกากบดแลดานสงแวดลอมทเขมงวดนอยกวา เชน ลาว และเมยนมาร (Middleton, 2012) ซงอาจสงผลใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและปรมาณมลพษโดยรวมของภมภาคเพมสงขนในทสด ดงนน ประเทศสมาชกอาเซยนจงตองเรงพฒนาความรวมมอดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของภมภาคเพอกาหนดกลไกทเหมาะสมสาหรบการบรหารจดการตอไป

3 ผลกระทบของการเขาสประชาคมอาเซยนตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในอาเซยน 3.1 การเขาสประชาคมอาเซยนในมตโครงสรางพนฐานและผลกระทบตอ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3.1.1 โครงสรางพนฐานดานพลงงาน

(1) การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคพลงงาน ความรวมมอของอาเซยนดานพลงงานมขอบเขตภายใตแผนปฏบตการความรวมมอดานพลงงานของอาเซยน 3 ฉบบ ปจจบนอยในชวงทสาม 2553-2558 เพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงาน การเขาถงและใชพลงงานอยางยงยนสาหรบภมภาค และไดจดทาโครงการทมความสาคญลาดบตน 2 โครงการ คอ โครงขายระบบสงไฟฟาอาเซยน (ASEAN Power Grid) ทเชอมทอเคเบลใตทะเลหรอบนบกกบโครงขายระบบสงไฟฟาของกมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนาม และโครงการเชอมโยงทอกาซธรรมชาตอาเซยนทมเปาหมายพฒนาโครงขายระบบสงกาซของภมภาคใหแลวเสรจในป 2563 นอกจากน อาเซยนกาลงพจารณาการวางโครงสรางพนฐานสาหรบขนสงกาซธรรมชาตเหลว (Liquid Natural Gas: LNG) (กรมอาเซยน, 2554)

นอกเหนอจากกาซธรรมชาตแลว แมนาโขงยงเปนแหลงพลงงานหมนเวยนทสาคญของสมาชกอาเซยนบางประเทศ ปจจบนแมนาโขงมเขอนกนลานาสายหลก 5 แหง ทอยในประเทศจน และยงมแผนการกอสรางเขอนในแมนาโขงอก 15 แหง ซงตงอยในจน 3 แหง กมพชา 2 แหง และลาว 10 แหง ซงมเขอนปากชมและเขอนบานกมอยในพนทตดตอไทย-ลาว (ICEM, 2553)

-184-

(2) ผลกระทบตอสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากการพฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานเมอเขาสประชาคมอาเซยน

1) ผลกระทบตอความอดมสมบรณของระบบนเวศแมนา และปรมาณสตวนาสาหรบการประมง เขอนกนแมนาโขงสายหลกทาใหปรมาณนา ตะกอน สารอาหารทไหลไปยงทายนามปรมาณลดลง สงผลโดยตรงตอความอดมสมบรณของสงมชวตทอาศยอยในนา โดยทผานมาปรมาณตะกอนในลานาโขงทไหลผานมายงจงหวดกระแจะ (Kratie) ในกมพชา ลดลงถงรอยละ 55 อกทงเขอนยงขดขวางเสนทางการอพยพของปลา ซงประมาณรอยละ 35 เปนปลาทมการยายถนเปนประจา สงผลกระทบตอเนองไปยงชาวประมงในลานาโขงและประเทศทายนา ทงน คาดวาหากมการสรางเขอนกนลานาโขงตอนลางทงหมดตามแผนทกาหนดไว จานวนปลาในลานาโขงจะลดลงเหลอเพยง 5.5-8.8 แสนตน หรอรอยละ 26-42 ของจานวนปลาในป 2543 (ICEM, 2553)

2) ผลกระทบจากการกอสรางระบบสงไฟฟาและการวางทอกาซในทะเล การวางระบบสงไฟฟาบนบกทเชอมโยงระหวางประเทศตางๆ ในอาเซยน อาจมการวางแนวสายสงทพาดผานพนทปา จงจาเปนตองแผวถางพนทเพอลาเลยงเครองจกรอปกรณ รวมทงพนทสาหรบตดตงเสาและฐานของสายสง ซงการเปดพนทเหลานจะเพมโอกาสใหมการลกลอบตดไมทาลายปา และจบสตวปาเพมมากขน สวนการวางทอกาซธรรมชาตในทะเลนน นอกจากจะกอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศนใตทะเล โดยเฉพาะบรเวณผวดนทองทะเลระหวางการกอสรางแลว ยงเพมความเสยงในการเกดอบตเหตกาซธรรมชาตรวไหลในชวงปฏบตการดวย

3) การปลดปลอยกาซเรอนกระจก แมวาเขอนในลานาโขงตอนลาง ทอยในแผนการกอสรางจานวน 12 แหง มความสามารถในการผลตกระแสไฟฟาพลงนารวมกน 14,697 เมกกะวตตหรอรอยละ 5-8 ของศกยภาพการผลตไฟฟาในภมภาค (ICEM, 2553) ซงจะชวยใหภมภาคอาเซยนลดการปลอยกาซเรอนกระจก แตโครงการเชอมโยงระบบทอกาซธรรมชาตจะมผลในทางตรงขาม เพราะ กาซธรรมชาตจดเปนเชอเพลงฟอสซลประเภทหนง

3.1.2 โครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสง

(1) การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคคมนาคมขนสง ความรวมมอของอาเซยนในการสรางถนนและทางรถไฟมเปาหมายเพอ

เ ชอมโยงประเทศสมาชกและประเทศนอกภมภาคเขาดวยกน เ พอใหสามารถเดนทาง ขนสงไ ด อยางมประสทธภาพ ปลอดภย โดยม 2 โครงการสาคญ คอ โครงการทางหลวงอาเซยน เปนสวนตอขยายของโครงขายทางหลวงสายเอเชยสวนทอยในอาเซยนทไมสมบรณ ซงสวนใหญอยในเมยนมารยาว 227 กโลเมตร รวมทงยงมถนนทตากวามาตรฐานชน 3 อกกวา 5,300 กโลเมตร และโครงการทางรถไฟสายสงคโปร- คนหมง ซงมเสนทางทขาดหายอยหลายชวง โดยเฉพาะเสนทางรถไฟฝงตะวนออก (ไทย กมพชา และเวยดนาม) รวมถงความรวมมอดานการขนสงทางทะเล โดยกาหนดใหทาเรอ 47 แหงเปนทาเรอหลก ในโครงขายการขนสงอาเซยน (Trans-ASEAN Transport Network) เพอชวยเพมประสทธภาพการขนสงสนคา รวมทงระบบโลจสตกสทางบก (กรมอาเซยน, 2554)

-185-

(2) ผลกระทบตอสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมเมอเขาสประชาคมอาเซยน

1) การขยายตวของเมองอยางไรระบบ การกอสรางถนนและระบบคมนาคมขนสงของโครงการทางหลวงอาเซยน มสวนสงเสรมใหเกดการขยายตวของเมองตามแนวรมถนน หากไมมการเตรยมพรอมเรองการวางผงเมองทคานงถงศกยภาพดานเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมของพนทอยางเหมาะสม

2) การปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษทางอากาศมแนวโนมเพมขน การเปดดานการคาและจดผอนปรนการคาตามแนวชายแดนไทยจะทาใหมการจราจรไปมาระหวางประเทศมากขน แตปจจบนประเทศเพอนบานยงมกฎระเบยบในการควบคมสภาพยานพาหนะไมเขมงวดทดเทยมกบไทย อนจะกลายเปนแหลงกาเนดมลพษทางอากาศเพมขน นอกจากน ปรมาณการเดนทางโดยรถยนตทเพมขน ซงสวนใหญยงคงใชเชอเพลงฟอสซลเปนหลก จะทาใหปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกเพมขนตามไปดวย

3) การลกลอบขนยายและทงขยะและสารอนตรายขามแดน แมวาประเทศเพอนบานของไทยสวนมากจะเปนภาคอนสญญาบาเซล วาดวยการควบคมการเคลอนยายของเสยอนตรายขามแดนและการกาจดแลวกตาม แตปจจบนขอกาหนดเรองการหามการสงออกของเสยอนตรายยงไมมผลบงคบใช จงอาจมการลกลอบทงขยะอนตรายในไทยมากขน

4) การทาลายทรพยากรชายฝงและปาชายเลน การเชอมโยงอาเซยนดานการขนสงทางทะเล อาจเพมความเสยงของการเกดอบตภยทางเรอ นามนรวไหล รวมทง การทาลายปาชายเลนเพมมากขน

3.2 การเขาสประชาคมอาเซยนในมตการจางงานและเคลอนยายแรงงานและผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3.2.1 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคแรงงาน กรอบ ASEAN Framework Agreement on Services (AFAS) ไดกาหนดให

แรงงานมทกษะ 8 กลมอาชพสามารถเคลอนยายไดอยางเสร ประกอบดวย แพทย พยาบาล สถาปนก ชางสารวจ วศวกร ทนตแพทย นกบญช และนกการทองเทยว แตคาดวาจะไมมแรงงานทมทกษะเหลานเขามาทางานในไทยมากนก เพราะแรงจงใจเรองคาจางแรงงานทกษะของไทยยงคงตากวาสงคโปร และมาเลเซย โดยแพทยในสงคโปรมรายไดสงถง 3,523 เหรยญสหรฐตอเดอน ซงสงกวาไทยถง 3.8 เทา ขณะทมาเลเซย มคาจางของแพทยสงกวาไทย 3.5 เทา ดงนน กลมแรงงานไรฝมอจะเปนกลมหลกทเคลอนยายเขามาในไทย เปนจานวนมาก แมจะไมมเงอนไขการเปดเสรทเออตอการเคลอนยายแรงงานกลมน ทงนเนองจากคาจางแรงงานไรทกษะของไทยสงกวาประเทศเพอนบานทมอาณาเขตตดกน ประกอบกบไทยยงขาดแคลนแรงงานทกษะตาทจาเปนในงานบางประเภท

3.2.2 ผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากแรงงานตางดาวเมอไทยเขาสประชาคมอาเซยน

-186-

(1) ความตองการใชพลงงานและทรพยากรธรรมชาตเพมมากขน พรอมกบการเพมขนของปรมาณขยะจากชมชน การขยายตวของการลงทนดานอตสาหกรรม และกจกรรมทางเศรษฐกจกอใหเกดการเคลอนยายแรงงานตางดาวทกษะตามาสไทยมากขน เชนทปรากฏในจงหวดสมทรสาคร ซงการตงถนฐานของแรงงานเหลานในแตละชมชนเปนไปอยางไรระเบยบ อกทงทาใหปรมาณ การใชทรพยากรนา ไฟฟา ตลอดจนปรมาณขยะเพมมากขนอยางมนยสาคญ

(2) ผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชนไทย แมวาแรงงานตางดาวทขนทะเบยนโดยถกตองตามกฎหมายจะตองไดรบการตรวจสขภาพและคนหาโรคจากหนวยงานสาธารณสข ตลอดจนไดรบบตรประกนสขภาพกตาม แตแรงงานทขนทะเบยนโดยถกตองเหลานมจานวนนอยมากเมอเทยบกบกลมทลกลอบเขามาโดยผดกฎหมาย ซงเปนแหลงแพรกระจายของโรคตดตอทสาคญ เชน วณโรค อหวาตกโรค รวมทงโรคอบตใหม เชน โรคกาฬหลงแอน เปนตน (สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร, มมป.)

3.3 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคบรการและการคาและผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3.3.1 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคบรการ การเปดเสรการคาบรการเพอลดอปสรรคในการเขาสตลาดในดานตางๆ และเพม

สดสวนการถอหนใหกบบคคลหรอนตบคคลสญชาตอาเซยน ซงในสวนทเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คอ สาขาบรการสาคญ (Priority Integration Sectors: PIS) ไดแก เทคโนโลยสารสนเทศ สขภาพ การทองเทยว โลจสตกส และบรการอน (Non-Priority Services Sector) โดยลาสด อาเซยนไดเจรจาลดขอจากดดานการคาบรการระหวางกนและจดทาขอผกพนการเปดตลาดทงหมด 143 รายการ ครอบคลมสาขาบรการหลก อาท บรการธรกจ บรการดานสขภาพ บรการสงแวดลอม บรการทองเทยว เปนตน

3.3.2 ผลกระทบตอสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากการเขาสประชาคมอาเซยนของภาคบรการและการคา

(1) พนท ธ รรมชาต ถกบกร กท าลายเพ มข น เพ อ กอสร างส ง อ านวย ความสะดวกทตอบสนองความตองการดานการทองเทยว การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคบรการจะเปดโอกาสใหผประกอบการทองเทยวในอาเซยนเขามาดาเนนธรกจในไทยไดสะดวกขน จงมสวนเพมจานวนนกทองเทยวทงจากภายในและภายนอกอาเซยน

(2) ปรมาณขยะและนาเสยเพมขนจากกจกรรมการทองเทยว โดยเฉพาะในบรเวณแหลงธรรมชาตทมขดความสามารถในการรองรบ (Carrying Capacity) จากด ซงหากไมมการจดการอยางเหมาะสมแลว จะกอใหเกดความเสอมโทรมจนยากทจะแกไข หรอตองมคาใชจายในการแกไขทสงมาก

(3) ผลกระทบจากการคาผนวกกบการสญเสยพนทปาไม สงผลใหสตวปาหลายชนดอยในภาวะใกลสญพนธโดยเฉพาะในภมภาคอาเซยน เชน เสอโครง ตวนม สตวเลอยคลาน นก แรด และงาชาง รวมทงพชปาทสวยงาม หรอสมนไพรมคาทสามารถนามาประกอบเปนยารกษาโรคได เปนตน การลกลอบคาสตวและพชปา สงผลใหเกดความสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ และผลกระทบตอระบบนเวศของปาไม ซงเปนปญหาสาคญทกลมประเทศอาเซยนจะตองเรงหาทางแกไข

-187-

3.4 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคการเกษตรและผลกระทบตอทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

3.4.1 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคเกษตร การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคเกษตรเพอการเปนตลาดและฐานการผลต

เดยวกนทางการเกษตร โดยการเปดเสรการคาตามกรอบเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ไดแก การลดและยกเลกภาษ ซงจะใชกลไกการลดภาษทกาหนดใหประเทศสมาชกใหสทธประโยชนทางภาษศลกากรแกกนแบบตางตอบแทน (Common Effective Preferential Tariff Scheme: CEPT) และ การขจดมาตรการทมใชภาษ (Non-Tariff Barriers: NTBs) โดยกาหนดใหไทย อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร และบรไน ยกเลกมาตรการทมใชภาษ ภายในป 2553 ฟลปปนสภายในป 2555 และสมาชกใหมทง 4 ประเทศ ภายในป 2558-2561 (นต และสภทรา, 2556)

นอกเหนอจากการคาเสรแลว การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคเกษตรยงมแนวทางทสาคญอกดาน คอ การเปดเสรการลงทนภายใตความตกลงวาดวยการลงทนอาเซยน (ASEAN Comprehensive Investment Agreement: ACIA) ซงไทยผกพนการเปดเสรการลงทนภายในป 2553 สาหรบ 3 สาขา คอ การเพาะเลยงสตวนา การทาไมจากปาปลก การเพาะขยายและปรบปรงพนธพช ซงจะเปนการเปดเสรแบบคอยเปนคอยไป และตงแตป 2553 ไทยเปดใหนกลงทนอาเซยนสามารถถอหนไดไมเกนรอยละ 51 ในสาขาการเพาะเลยงทนาในกระชงนาลก การเพาะเลยงกงมงกรสายพนธไทย และการเพาะขยายและปรบปรงพนธ เฉพาะเมลดพนธหอมหวใหญ (นต และสภทรา, 2556)

3.4.2 ผลกระทบตอสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากการเขาสประชาคมอาเซยนของภาคเกษตร

(1) การแกงแยงใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพ การเปดเสร ดานการเพาะและขยายพนธพช อาจทาใหบรษทขามชาตและบรษทขนาดใหญของไทยสามารถเขาถงและ ใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพ รวมถงพนธพชทไดรบการปรบปรงจากนกวจยไทยและงานวจยของรฐไดโดยงาย และสามารถเพมสดสวนการควบคมตลาดเมลดพนธในไทยมากขนจนอาจขดขวางผประกอบการ ขนาดเลกและเกษตรกรรายยอยในการพฒนาศกยภาพเรองพนธพช

(2) การสญเสยการครอบครองทดนเพอการเกษตรของเกษตรกรรายยอย โดยเฉพาะเมอมการสงเสรมการปลกปาเสร นกลงทนตางชาตจะตองการทดนจานวนมาก หรอการสงเสรม การลงทนดานการเพาะเลยงชายฝง จะทาใหมความตองการใชประโยชนพนทชายฝงเพอการเพาะเลยงสตวนา หรอทานากง แทนทการอนรกษปาชายเลนและหญาทะเล

(3) ความเสยงในการนาเขาสนคาเกษตรและอาหารทมคณภาพตาจากประเทศเพอนบาน การลดอตราภาษและเปดเสรตลาดสนคาเกษตร จะทาใหเกดความเสยงในการนาเขาสนคาเกษตรและอาหารทมคณภาพตา หรอสนคาเกษตรทมสารเคมตกคางหรอปนเปอน จากประเทศเพอนบานไดมากขน ซงจะมผลตอสขภาพอนามยและคณภาพชวตของประชาชนไทย

-188-

3.5 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคอตสาหกรรมและผลกระทบตอทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

3.5.1 การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคอตสาหกรรม การเขาสประชาคมอาเซยนของภาคอตสาหกรรม ภายใตการเปดเสรการคาตาม

กรอบเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) มผลเชนเดยวกบภาคเกษตร กลาวคอ การลดและยกเลกภาษ ไดกาหนดใหประเทศสมาชกอาเซยนดงเดม 6 ประเทศ ยกเลกภาษสนคาใน 9 สาขาเรงรด ภายในป 2550 โดยทง 9 สาขาแบงเปน สงทอ ยานยนต อเลกทรอนกส และ เทคโนโลยสารสนเทศ ตลอดจน การขจดมาตรการทไมใชภาษ ซงกาหนดไวเปนระยะเวลาตางๆ กนสาหรบแตละกลมประเทศสมาชกอาเซยน อกทง ยงมการเปดเสรการลงทนภายใต ความตกลงวาดวยการลงทนอาเซยน (ACIA) โดยมการคมครองการลงทนในภาคการผลต และเหมองแร รวมทงการลงทนโดยตรง

ภายใต AFTA อาเซยนไดสงเสรมการสรางฐานการผลตรวมกนระหวางประเทศสมาชกอยางตอเนอง และไดจดตง ความรวมมอดานอตสาหกรรมของอาเซยน (ASEAN Industrial Cooperation Scheme: AICO) เพอใหสงจงใจดานภาษและศลกากรสาหรบภาคเอกชนทมการลงทนรวมกนภายในอาเซยน ย ง ไปกวา นน รฐบาลไทยมนโยบายจด ตง เขตเศรษฐกจพ เศษ ภายใตระเ บยบ สานกนายกรฐมนตรวาดวยเขตเศรษฐกจพเศษ พ.ศ. 2556 เพอสงเสรมการคาและการลงทนของประเทศบรเวณพรมแดนระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน ทงน คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบพนทจดยทธศาสตร ความเชอมโยงกบแนวเสนทางเศรษฐกจ (Economic Corridor) กลาวคอ ภาคเหนอ ไดแก พนทชายแดนอาเภอแมสาย อาเภอเชยงแสน อาเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย และอาเภอแมสอด จงหวดตาก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก พนทชายแดนจงหวดมกดาหาร นครพนม และหนองคาย ภาคตะวนออก ในพนทชายแดนจงหวดสระแกว ภาคตะวนตก ในพนทชายแดนจงหวดกาญจนบร และภาคใต ในพนทชายแดนอาเภอสะเดา จงหวดสงขลา และพนทชายแดนจงหวดนราธวาส

3.5.2 ผลกระทบตอสงแวดลอมทคาดวาจะเกดขนจากการเขาสประชาคมอาเซยนของภาคอตสาหกรรม

(1) การเรงใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตจนเกนขดความสามารถ ในการรองรบของระบบนเวศ การจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจะกระตนใหกลมประเทศสมาชกอาเซยน โดยเฉพาะกรณประเทศเมยนมาร ลาว หรอกมพชา ซงยงมรายไดตา มงเนนทจะใชความไดเปรยบจาก ความมงคงของทรพยากรธรรมชาตในการแขงขนทางการคาและการลงทนระหวางประเทศ และหากกลมประเทศอาเซยนไมมมาตรการควบคมดแลการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพแลว จะทาใหทรพยากรธรรมชาตรอยหรอและเสอมโทรมลง

(2) การจดตงเขตเศรษฐกจพ เศษอาจนาไปสการพฒนาอตสาหกรรม ทกระจกตวในบรเวณหนงๆ ซงมการปลอยมลพษโดยรวมมากเกนขดความสามารถในการรองรบของพนท ดงเชน กรณโครงการพฒนาพนทชายฝงภาคตะวนออกของไทย (Eastern Seaboard) บรเวณมาบตาพด ทสรางผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของชมชนบรเวณใกลเคยงในระยะตอมา

-189-

4 ความพรอมขององคกรในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน

4.1 ความทาทายดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน จากผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากการเปดประชาคมอาเซยนทไดนาเสนอไวในขอ 3 สามารถสรปประเดนทายทายดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของอาเซยนไดดงน

4.1.1 การใชทรพยากรเ กนขดความสามารถในการรองรบของระบบน เวศ ทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณจะถกนาไปใชจนเกนขดความสามารถในการรองรบ โดยเฉพาะกลมประเทศทมรายไดตาจะใชความไดเปรยบจากความมงคงเหลาน ซงจะทาใหเกดการปรบเปลยนการใชทดนเพอขยายกาลงการผลต การเพมขนของอตราการใชทรพยากรธรรมชาต รวมถงการพฒนาระบบโครงสรางพนฐาน ทงในดานพลงงาน การคมนาคมขนสง การทองเทยว อนจะสงผลใหเกดการบกรกพนทปาไมและการรกลาระบบนเวศเพมขน และนาไปสการสญเสยความหลากหลายของพนธพชและพนธสตวทอาศยอยในระบบนเวศเหลานน ซงหากอาเซยนยงไมมมาตรการควบคมดแลอยางมประสทธภาพแลว จะทาใหการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตไมมความยงยน

4.1.2 กาซเรอนกระจกและมลพษทางอากาศ การพฒนาระบบโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงและโลจสตกส จะกระตนใหเกดการเดนทางไปมาระหวางประเทศและเกดการลงทน ในภาคอตสาหกรรมเพมขน จะสงผลใหปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษทางอากาศอนๆ เพมขนตามไปดวย

4.1.3 ปญหาขยะและนาเสย ปรมาณขยะและนาเสยจะเพมขนตามการขยายตว ทางเศรษฐกจของอาเซยน ทงจากการทองเทยวและการผลต รวมถงการขยายตวของเมองทรวดเรวขน

4.1.4 ปญหามลพษขามแดน เนองจากการควบคมและบงคบใชกฎเกณฑดานสงแวดลอมของประเทศในอาเซยนมมาตรฐานและความเขมงวดตางกน การเปดประชาคมอาเซยนจงอาจทาใหปญหา การลกลอบทงสารอนตรายขามแดน หรอการยายฐานการผลตของโรงงานอตสาหกรรมทกอมลพษมากขน (นรมลและคณะ, 2556; Jarayabhand et al., 2010)

4.2 ความพรอมขององคกรตางๆ ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

4.2.1 การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายใตความรวมมออาเซยน

(1) หลกการและการดาเนนงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของอาเซยน การประชมสดยอดเรองสงแวดลอมและมนษย ณ กรงสตอกโฮลม (Stockholm Conference on Human and Environment) เมอป 2510 ทาใหอาเซยนมความตระหนกและไดบรณาการประเดน

-190-

สงแวดลอมเขาเปนสวนหนงของวาระการพฒนาเศรษฐกจและสงคม โดยอยบนพนฐานการบรหารจดการ ในระดบประเทศเปนหลก ภายใตหลกความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตางกน (Common but Differentiated Responsibilities) กลาวคอ ประเทศสมาชกตองเหนชอบในมาตรการตางๆ รวมกน ตดสนใจเรองแนวทางดาเนนการ และมสวนรวมดาเนนการตามศกยภาพและระดบการพฒนาของแตละประเทศ ซงอาเซยนไดกาหนดกลไกการบรหารจดการดานสงแวดลอมไวชดเจนใน ASEAN Charter รวมทงกาหนดเปาหมายและแผนงานใน Roadmap ทมงพฒนาอาเซยนไปสการเปนเศรษฐกจสเขยว (Green ASEAN) โดยมงเนนเรอง การนาเครองมอดานกลไกตลาดมาใชมากขน การลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคม ผลกระทบจากภยพบต การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การเผาและไฟปา แหลงนาจด ทองทะเล และระบบนเวศชายฝง การลดอตราการตดไมทาลายปาและการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ เมองทมสงแวดลอมยงยน ประเดนดานสงแวดลอมของโลก ความเขมแขงของสถาบนและกรอบนโยบายระดบภมภาค

นอกจากน อาเซยนยงไดรวมกนจดทา กรอบแผนงานรายสาขาเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และความปลอดภยอาหารของอาเซยน (ASEAN Multi-sectoral Framework on Climate Change and Food Safety : AFCC) เพอการปรบตวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และ การจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management: SFM) เพอสงเสรมการจดการทรพยากรปาไมอยางยงยนในอาเซยน และสนบสนนความรเรมในการบงคบใชกฎหมายปาไมและหลกธรรมาภบาล (Forest Law Enforcement, Governance and Trade: FLEGT)

(2) ความพรอมของอาเซยนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน อาเซยนถอกาเนดมาจากการแสวงหาสนตภาพและสรางความมนคงของภมภาค รวมทงการสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมบนพนฐานของหลกการ วถอาเซยน (ASEAN Way) ซงประกอบดวย (1) การไมแทรกแซงกจการภายใน (Non-Interference) (2) การสรางฉนทามต (Consensus Building) และ (3) การดาเนนการเพอรกษาผลประโยชนสงสดของประเทศเปนสาคญ (Preference for National Implementation of Programs) แมวาหลกการดงกลาวจะชวยใหอาเซยนสามารถตกลงรวมมอกนเขาสประชาคมอาเซยนได (Taguchi, 2011; Goh, 2003) แตหลกการดงกลาวกลบกลายเปนขอจากดของอาเซยนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (Middleton, 2012) กลาวคอ (1) การไมแทรกแซงกจการภายในอยางเครงครดกลายเปนอปสรรคตอ การยอมรบมาตรการทเปนไปไดในทางปฏบตรวมกน (Koga, 2010) เชน กรณการแกปญหาหมอกควนขามแดน (Nesadurai, 2008) ทอนโดนเซยรวมลงนามความตกลงอาเซยนวาดวยมลพษจากหมอกควนขามแดนลาชา ทงทเปนตนกาเนดของไฟปาและมลพษ (2) การสนบสนนทรพยากรทไมเพยงพอ กลาวคอ อาเซยนยงขาดบคลากรผเชยวชาญ แหลงเงนทน และการสนบสนนเชงองคกร (Kheng-Lian & Robinson, 2002B) (3) ขอมลทไมเพยงพอ สงผลใหเกดขอจากดในกลไกการตดตามตรวจสอบ ทไมสามารถดาเนนการไดอยางมประสทธผล (4) การขาดกลไกแกไขขอพพาท เนองจากวถอาเซยน มงเนนการตดสนใจดวยกระบวนการสรางฉนทามต (Kheng-Lian & Robinson, 2002A; Ibitz, 2012) สงผลใหอาเซยนมกจะหลกเลยงขอขดแยง แทนทจะใชกลไกแกไขขอพพาททมการเจรจาตอรองบนพนฐานขอมลทางวทยาศาสตรอยางโปรงใสและเปนธรรม และ (5) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตของอาเซยนไมมประสทธผล ขาดการประสานงาน ภารกจหลายสวนซาซอนและขดแยงกนเอง (Elliott, 2010)

-191-

4.2.2 การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายใตความรวมมอระดบอนภมภาค : อนภมภาคลมนาโขง (GMS)

(1) ทศทางในการดาเนนงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ GMS อยภายใตการกากบดแลของคณะทางานดานสงแวดลอม (WGE) ซงมองคประกอบเปนรฐมนตร ดานสงแวดลอมของประเทศสมาชก ตามกรอบ CEP-BCI ซงมงสงเสรมการลงทนพฒนาในแนวพนทเศรษฐกจ GMS และพนทตอเนอง พรอมกบบรหารจดการดานความหลากหลายทางชวภาพ ทงน การดาเนนงาน ดานสงแวดลอมของ GMS ในป 2556 มแนวทางและแผนงานสาคญ คอ (1) การปรบปรงระบบงาน การวางแผนดานสงแวดลอม ทงดานแผนกลยทธ มาตรการปองกนและการตดตามประเมนผล เชน การประเมนตนทนทางธรรมชาตในแหลงคมครอง การพจารณากรอบการลงทนระดบภมภาค (Regional Investment Framework) ทเหมาะสม (2) การบรหารจดการและตดตามผลดานความหลากหลาย ทางชวภาพขามแดน เชน การเสรมสรางความเขมแขงตามแนวพนทเศรษฐกจ การศกษาเพอจดทาหวงโซเพมมลคาทยงยน (3) การพฒนายทธศาสตรดานการเปลยนแปลงภมอากาศและการลดการปลอยคารบอน และ (4) การจดการดานเงนทนและการเสรมสรางองคกรดานสงแวดลอม ประกอบกบคานงถงประเดนความ เทาเทยมทางเพศของบคลากร และการจดเตรยมงานสมมนานานาชาต GMS ในป 2563 ซงจะมจดเนนเรองสงแวดลอม

(2) ความพรอมของ GMS ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน แมวาวตถประสงคหลกดงเดมของ GMS คอการสงเสรมกจกรรม ทางเศรษฐกจและยกระดบความเปนอยของประชาชนในภมภาค แตภายหลงป 2548 เปนตนมา GMS โดยการสนบสนนของ ADB ไดใหความสาคญกบการปกปองรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมากขนตามลาดบ อยางไรกด ประเทศสมาชกยงไมมความมงมนจรงจงในการแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท เพยงพอ ดงจะเหนไดจากการทงบประมาณสวนใหญในการดาเนนโครงการของ GMS ในการเสรมสรางสมรรถนะของประเทศดานสงแวดลอมและการคา มาจากความชวยเหลออยางเปนทางการ (Official Development Assistance: ODA ) ของประเทศทพฒนาแลว เชน สหภาพยโรป สหรฐอเมรกา และหนวยงานระหวางประเทศ เชน UNDP และ OECD เปนตน (Dosch, 2010)

4.2.3 กรอบความรวมมอการพฒนาเขตเศรษฐกจสามฝาย อนโดนเซย–มาเลเซย–ไทย (IMT-GT)

(1) แนวทางการดาเนนงานของคณะทางานดานเกษตร อตสาหกรรมและสงแวดลอม ภายใต IMT-GT ในชวงกรอบแผนงาน IMT-GT ระยะท 2 (IMT-GT Implementation Blueprint 2012-2016) ยงคงใชกรอบการพจารณาขอเสนอโครงการแบบลางสบน (Bottom-Up) ภายใต กลไกการกลนกรองขอเสนอโครงการจากระดบพนท หรอมขมนตรและผวาราชการจงหวด (Chief Ministers and Governors’ Forum: CMGF) กลาวคอ มงเนนการพฒนาทสรางความเตบโตอยางเทาเทยมกนของคนทกกลมในสงคม และเปนมตรตอสงแวดลอม ทงน ประเทศสมาชก IMT-GT ไดรวมกนจดทากรอบความรวมมอทตองการการประกอบการทมจรยธรรม เพอลดผลกระทบสงแวดลอม โดยไดรวมกนรางขอบเขตการดาเนนงาน เมอกรกฎาคม 2556 ณ ประเทศมาเลเซย เพอจดเตรยมกลไกและมาตรการรองรบดานการพฒนาฐานวตถดบและการแปรรปการเกษตรทคานงถงผลกระทบสงแวดลอม

-192-

(2) ความพรอมของ IMT-GT ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน IMT-GT กมลกษณะเชนเดยวกบ GMS คอมจดมงเนนทการพฒนาเศรษฐกจของประเทศสมาชก โดยใหความสาคญกบพนทเชอมตอระหวางประเทศ จงไมมกลไกและประเดนการดาเนนงานดานสงแวดลอมโดยตรง อยางไรกด การท WG-AAE ไดเรมบรณาการประเดนสงแวดลอมไว ในกรอบความรวมมอและมาตรฐานวตถดบและการแปรรปเกษตรทคานงถงผลกระทบสงแวดลอม แสดงใหเหนถงแนวโนมท IMT-GT อาจมการขยายขอบเขตการดาเนนงานดานสงแวดลอมมากขนในอนาคต

4.2.3 คณะกรรมาธการแมนาโขง (MRC) (1) บทบาทของ MRC เมอเขาสประชาคมอาเซยน การกาวเขาสประชาคม

อาเซยนจะกระตนใหประเทศสมาชก MRC ทอยบรเวณตนนาโขง เรงใชประโยชนจากแมนาโขงมากขนเพอเสรมสรางโอกาสทางเศรษฐกจใหกบประเทศตนเอง เชน การกอสรางเขอนเพอผลตกระแสไฟฟาของลาว และการผนนาจากแมนาโขงมาใชในไทย ซงจะสงผลกระทบตอความสมดลของระบบนเวศและการใชประโยชนจากลานาโขงของประเทศทอยทายนา คอ กมพชา และเวยดนาม ดงนน โครงการพฒนาเพอใชประโยชนจากลานาโขงในลาวกจะสงผลกระทบในรปแบบเดยวกนตอไทย อยางไรกด ตลอดเวลา 18 ปทผานมา บทบาทสวนใหญของ MRC จากดอยเพยงการพฒนาองคความรและการเสรมสรางศกยภาพในการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนใหกบประเทศสมาชก โดยยงไมสามารถพฒนาขอตกลงหรอกลไกทชดเจนในการควบคมการใชประโยชนจากแมนาโขงได (Becker, 2007) ทงน ขอตกลงในป 2538 กาหนดไวเพยงวาการใชประโยชนจากแมนาโขงตองอยภายใตการใชสทธอยางเปนธรรมและสมเหตสมผล ซงไมมผลผกมดทเปนรปธรรม ทาใหปจจบนประเทศสมาชกยงคงสามารถใชประโยชนจากแมนาโขงในเขตอธปไตยของตนเองได เชน การกอสรางเขอน และการผนนา โดยเพยงแตตองแจงใหกรรมาธการรวม (Joint Committee) ของ MRC รบทราบกอนเทานน

(2) ความพรอมของ MRC ในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเมอเขาสประชาคมอาเซยน จากทในปจจบนมบางประเทศทแมนาโขงไหลผานแตไมไดเขารวมเปนสมาชกของ MRC คอ จน และเมยนมาร ซงมฐานะเปนเพยงประเทศผสงเกตการณเทานน ประกอบกบการทประเทศสมาชก โดยเฉพาะ ไทย และลาว ยงคงตองการใหประเทศของตนเองสามารถดาเนนโครงการพฒนาแหลงนาเพอใชประโยชนจากแมนาโขงไดอยางเสร และตองการให MRC เปนเพยงองคกรทมบทบาทในดานการดาเนนโครงการพฒนาภมภาค โดยอาศยเงนทนจากภายนอกเปนหลก จงเปนขอจากดสาคญท MRC ไมอาจเพมบทบาทใหครอบคลมทกมตของการพฒนาลมแมนาโขงอยางยงยนได อยางไรกด แมวา MRC จะไมมอานาจในการควบคมการใชประโยชนดงกลาวจากแมนาโขงได แต MRC จะยงคงมบทบาทสาคญในการพฒนาความสามารถในการปรบตวและถายทอดองคความรใหกบประเทศหรอชมชนทไดรบผลกระทบ

4.3 ความพรอมของไทยในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

4.3.1 ความทาทายของไทยเมอเขาสประชาคมอาเซยน ปจจบนกลไกหลกทใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายในไทย

มลกษณะเปนการบงคบและควบคมโดยการใชกฎหมายและกฎระเบยบทมการกาหนดบทลงโทษ ตวอยางเชน พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 และกฎหมายทเกยวของ ซงกาหนดใหมมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมในดานตางๆ โดยการควบคมปรมาณการปลอยมลพษ ทแหลงกาเนด เชน คณภาพแหลงนา อากาศ เสยง รวมถงกฎหมายดานการคมครองพนทปาไม ซงไดแก พระราชบญญตปาไม พ.ศ.2484 แกไขเพมเตม พ.ศ.2485 พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ.2504 พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปาแหงชาต พ.ศ.2535

-193-

ทงน กฎหมายทเกยวของกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในปจจบนมมากกวา 60 ฉบบ กระจายความรบผดชอบไปตามหนวยงานตางๆ กวา 11 กระทรวง ทงทเปนหนวยงานในสวนกลางและเจาพนกงานทองถนเปนผรกษาและบงคบใชกฎหมาย ซงนอกจากพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 และกฎหมายดานการคมครองพนทปาไม ทกลาวไปแลวขางตน ยงมกฎหมายฉบบอนอกจานวนมาก อาท พระราชบญญตแร พ.ศ 2510 พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 พระราชบญญตการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2522 พระราชบญญตปโตรเลยม พ.ศ. 2521 พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และ พ.ศ. 2535

อยางไรกตาม เนองจากกฎหมายแตละฉบบขางตนมวตถประสงคเฉพาะดาน ประกอบกบกฎหมายหลายฉบบทใชอยยงมความลาสมย ทาใหขอกาหนดในกฎหมายจงยงคงมชองวางและขอจากดในดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภาพรวม นอกจากน การขาดงบประมาณและกาลงคนทเพยงพอยงทาใหภาครฐไมสามารถบงคบใชกฎหมายเหลานไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหเกดความสญเสยของทรพยากรและการรวไหลของมลพษ อกทงกลไกทเนนการสงการและควบคมซงไมเออตอ การมสวนรวมของชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน ยงสงผลใหเกดความขดแยงในการบงคบใชกฎหมายระหวางภาครฐและประชาชนอกดวย

ทงน หากพจารณาถงผลกระทบทจะเกดขนจากการเปดประชาคมอาเซยน ตอประเทศไทย พบวากลไกทมอยยงไมครอบคลมประเดนความเสยงตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทจะเพมขน ทงน ประเดนสาคญทประเทศไทยยงไมพรอมในการรบมอกบผลกระทบจากการเปดประชาคมอาเซยน ประกอบดวย

(1) การลดปรมาณขยะจากการอปโภคและบรโภค การเขาสประชาคมอาเซยนจะทาใหการนาเขาสนคาประเภทตางๆ เปนไปอยางเสรมากยงขน ประกอบกบไทยมฐานะทางเศรษฐกจดกวาประเทศเพอนบาน ดงนนจงมแนวโนมทจะนาเขาสนคาเหลานไดมาก ซงจะสงผลใหปรมาณขยะเพมมากขน ในขณะเดยวกน การเปดเสรภาคบรการอาจสงผลใหแรงงานตางดาวมแนวโนมเขามาทางานในไทยมากขนเนองจากคาตอบแทนทสงกวา แรงงานตางดาวเหลานจงเปนประชากรกลมสาคญทจะเพมปรมาณขยะใหมากขน นอกจากน คาดวาภาคการทองเทยวของไทยอาจไดรบผลบวกจากการเขาสประชาคมอาเซยน ซงจะเปนผลใหนกทองเทยวมจานวนมากขน และทาใหมปรมาณขยะจากการทองเทยวเพมขนตามมา

(2) การลดปรมาณการใชนาและการจดการคณภาพนา การเขาสประชาคมอาเซยนนน นอกเหนอไปจากจะทาใหจานวนประชากรแรงงานและนกทองเทยวเพมขน และสงผลใหปรมาณความตองการใชนาในการอปโภคและบรโภคเพมขนแลว ยงทาใหมการขยายตวของภาคการผลตโดยเฉพาะ ในบรเวณเขตเศรษฐกจพเศษตางๆ ทภาครฐไดจดเตรยมไว ซงจะยงเพมปรมาณความตองการใชนาของภาคอตสาหกรรม อนจะนาไปสความขดแยงดานการใชทรพยากรนาระหวางภาคอตสาหกรรมกบ ภาคการเกษตรทมอยแลวใหทวความรนแรงยงขน ยงไปกวานน กลไกและสถานภาพการลงทนของรฐ ดานการบาบดนาเสยยงไมเขมแขงและเพยงพอ จงไมสามารถเพมปรมาณนาใชหมนเวยน (Recycled Water) ทเหมาะสมกบการใชประโยชนบางประเภทได

-194-

(3) การลดปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชพลงงาน และการขนสงเดนทาง ผลเดนชดทจะเกดขนเมอมการเขาสประชาคมอาเซยนประการหนงคอ การขนสงเดนทาง ทเพมมากขน อนเนองมาจากความเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานในการคมนาคม โดยเฉพาะโครงการ ทางหลวงอาเซยน ทจะรองรบปรมาณการขนสงทางรถยนตทเพมมาก นอกจากน ความเชอมโยงดานโครงสรางพนฐานทางพลงงาน จะกระตนใหความตองการใชไฟฟาเพมมากขน สงผลใหมการปลดปลอย กาซเรอนกระจกเพมตามไปดวย

(4) การควบคมผลกระทบตอสงแวดลอมอนเนองมาจากการกอสรางและกจกรรมเกยวเนองของโครงการลงทนดานโครงสรางพนฐาน ในชวงระยะเวลาของการกอสรางของโครงการลงทนดานโครงสรางพนฐานเพอเชอมโยงอาเซยนนน จะกอใหเกดความเสยงตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพมขน ทงในเรองของโอกาสทจะเกดอบตภยและความเดอดรอนราคาญตอประชาชนทอยในบรเวณใกลเคยง ดงนน การศกษาเรองขดความสามารถของทรพยากรในการรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจ และขดความสามารถในการรองรบมลพษ (Carrying Capacity) ของทางทรพยากรทดน ทรพยากรนา คณภาพอากาศ และทรพยากรปาไม จงมความสาคญมาก ในการวางแผนและประเมนผลกระทบทจะเกดขนกบประชาชนในพนท

4.3.2 นโยบายดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

(1) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) ปจจบน ประเทศไทยไดประกาศใชแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ซงมเปาหมาย

เพอใหสงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง โดยยดแนวพระราชดารสเศรษฐกจพอเพยง มคนเปนศนยกลาง ซงการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไดกาหนดยทธศาสตรทสาคญ 6 ยทธศาสตร ครอบคลมทงดานเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน เปนยทธศาสตรหนงทเกดขนจากการวเคราะหสถานการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเกดขนทงทรพยากรปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง ทรพยากรดน ทรพยากรนา ทรพยากรแรและพลงงาน มลพษ ปรมาณของเสยและวตถอนตราย รวมทงสถานภาพการบรหารจดการและพนธกรณตางๆ แลวทาการประเมนความเสยงตางๆ ทจะเกดขน เพอเตรยมการรบมอและสรางภมคมกน จากนนทาการกาหนดวตถประสงค เปาหมาย ตวชวดและแนวทางการพฒนา โดยไดกาหนดวตถประสงคเพอการอนรกษและฟนฟ ควบคไปกบ การผลตการบรโภคทเปนมตรและมธรรมาภบาลในการบรหารจดการ พรอมตงเปาหมายเพมพนทปาไมใหได รอยละ 40 ของพนทประเทศ เพมพนทปาชายเลนไมนอยกวาปละ 5,000 ไร เพมพนทชลประทานเฉลยปละ 200,000 ไร เพอเพมความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสนบสนนความมนคงดานอาหาร พฒนาคณภาพแหลงนาและแมนาสายสาคญใหอยในเกณฑตงแตพอใชขนไปไมนอยกวารอยละ 80 คณภาพอากาศอยในเกณฑมาตรฐาน การจดการขยะใหถกหลกสขาภบาลเพมขนมากกวารอยละ 50 ของปรมาณขยะ ทเกดขนและมการนาขยะกลบมาใชใหมไมนอยกวารอยละ 30 โดยทชมชนสามารถอยรวมกบปาไดอยางยงยน และมตวชวดตามเปาหมายทกาหนดไว

-195-

(2) นโยบายรฐบาล ภาครฐไดใหความสาคญกบการดาเนนงานของอาเซยนมาโดยตลอด

ในฐานะทอาเซยนเปนกลมภมภาคทมความใกลชดทงในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม โดยรฐบาลไดใชนโยบาย ASEAN First Policy คอ อาเซยนตองมากอน และรฐบาลปจจบน (นางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร) ไดใหความสาคญตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกาหนดเปนนโยบายเรงดวน สงเสรมใหมการบรหารจดการนาอยางบรณาการและเรงรดขยายเขตพนทชลประทาน โดยเรงใหบรหารจดการนาอยางมประสทธภาพ สามารถปองกนปญหาอทกภยและภยแลงได รวมทงสนบสนนภาคการเกษตร และกาหนดนโยบายทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหเกดการบรหารจดการอยางมประสทธภาพ ประกอบดวยการอนรกษและฟนฟทรพยากรปาไมและสตวปา ทรพยากรทางทะเลและชายฝง การดแลรกษาคณภาพสงแวดลอม การสงเสรมและสรางความตระหนกและจตสานกดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการพฒนาองคความรในการบรหารจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงไดกาหนดนโยบายการตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ เพอเรงสงเสรมและพฒนาความสมพนธกบประเทศเพอนบาน และสรางความสามคคและสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศอาเซยน เพอใหบรรลเปาหมายในการจดตงประชาคมอาเซยนและเตรยมความพรอมของทกภาคสวนในการเขาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ.2558 ทงในดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม และความมนคง

(3) ยทธศาสตรประเทศไทย ในป 2555 รฐบาลไดตระหนกถงความสาคญในการเขาสประชาคมอาเซยน

จงไดเตรยมการหลายดานมาอยางตอเนอง เพอจดทายทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยน 8 ดาน ซงประเดนดานสงแวดลอมไดผนวกรวมอยกบเรองการพฒนาคณภาพชวตและการคมครองทางสงคม ตอมา ในป 2556 รฐบาลไดมอบหมายใหสวนราชการตางๆ รวมกนบรณาการยทธศาสตรประเทศและยทธศาสตรการเขาสประชาคมอาเซยนเขาไวดวยกน เปน ยทธศาสตรประเทศไทย

ยทธศาสตรประเทศไทย “เปนแนวทางขบเคลอนเพอเพมศกยภาพของประเทศไทยใหมขดความสามารถในการแขงขนทสงขน ลดความเหลอมลา สงเสรมการเตบโตอยางเปนมตรกบสงแวดลอม และประสานใหทกหนวยงานทงภาคราชการ ภาคเอกชนและภาคสงคมตางๆ เขาใจและเขารวมในการพฒนาประเทศ พฒนาบคลากร โดยมเปาหมายไปสอนาคตทมนคง ยงยนและสมดลของประเทศ”

ทงน ยทธศาสตรหลกประกอบดวย (1) ยทธศาสตรการสรางความสามารถในการแขงขน (Growth & Competitiveness) (2) ยทธศาสตรการสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทยมกนทางสงคม (Inclusive Growth) (3) ยทธศาสตรการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Growth) และ (4) ยทธศาสตรการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ (Internal Process) โดยมยทธศาสตรหลกคอ ยทธศาสตรการสรางการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Growth) ซงกาหนดมาตรการสาคญ ไดแก ความมนคงทางพลงงานและพลงงานทเปนมตรสงแวดลอม เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ/เมองทเปนมตรกบสงแวดลอม การรบมอและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และนโยบายการคลงเพอสงแวดลอม โดยมเปาหมายใหเกดการอนรกษและใชพลงงาน ลดการปลอยกาซเรอนกระจก อนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและเพมพนทปา สงเสรมใหเกดการผลตการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอมและพฒนาเศรษฐกจควบคไปกบการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน พรอมกาหนดแนวทาง ดงน

-196-

1) การอนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและเพมพนทปา เพอสรางความสมดลใหกบระบบนเวศและเปนฐานในการพฒนาประเทศอยางยงยน สงเสรมการปลกปาแบบมสวนรวม สงเสรมการปลกไมเศรษฐกจโดยพฒนารปแบบและกลไกทางการเงนเพอสงเสรมการปลกไมสกและไมมคา ทางเศรษฐกจเพอสรางมลคาเพมในระยะยาว เชน ธนาคารตนไม พนธบตรปาไม รวมทงพฒนาเศรษฐกจจากการใชประโยชนทรพยากรชวภาพอยางยงยน ใหไดรอยละ 40 (128 ลานไร) โดยมโครงการสาคญ ไดแก โครงการปลกปาและฟนฟปาตนนาและโครงการประชาอาสาปลกปา 800 ลานกลา 80 พรรษามหาราชน พนท 224,059 ไร (ภายใตงบเงนก 3.5 แสนลานบาท)

2) การลดการปล อย ก าซ เ ร อนกระจก โ ดยลดการ ใ ชพล ง ง าน ในภาคอตสาหกรรม ขนสงและครวเรอน รวมทงสนบสนนการใชพลงงานทดแทน โครงการทสาคญ เชน โครงการพฒนาเครองมอกลไกในการบรหารจดการกาซเรอนกระจก ของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม งบประมาณดาเนนงานป 2556-2561 จานวน 9,899.84 ลานบาท (ป 2557 จานวน 1,419.83 ลานบาท) ประกอบดวยกจกรรม อาท การเพมประสทธภาพการปองกนไฟปาและควบคมหมอกควน การพฒนาตลาดฉลากคารบอน และการปลกเสรมและฟนฟพนทปาอนรกษในเขตพนทสวนปาเศรษฐกจ เพอเปนแหลงดดซบกาซคารบอนไดออกไซด เปนตน (สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2556)

3) การบรหารจดการภยพบ ต และการบรหารจดการนา โดยเนนยทธศาสตรเชงรก เชน การจดตงศนยปฏบตการเพอสงการโดยตรงสพนทประสบภยไดอยางทนทวงท รวมทงบรณาการการลงทนในโครงสรางพนฐานและระบบสาธารณปโภคขนพนฐานใหสอดคลองกบแผนงานปองกนภยพบต โดยปจจบนรฐบาลอยระหวางการดาเนนโครงการระบบบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยนและระบบแกไขปญหาอทกภยของประเทศไทย วงเงน 291,000 ลานบาท ประกอบดวย 6 แผนงานหลก คอ (1) การกอสรางอางเกบนา (2) การจดทาผงการใชประโยชนทดนและพนทปดลอมชมชน (3) การปรบปรงพนทเกษตรเพอกกเกบนาหลากชวคราว (4) การปรบปรงสภาพลานาสายหลก (5) การจดทาทางผนนา และ (6) ระบบคลงขอมลนา

4) การพฒนาโครงสรางพนฐานควบคกบการรกษาสงแวดลอม เปนปจจยท ชวยเ ชอมประสานยทธศาสตรการเตบโตแบบสมดล ไดแก การพฒนาการวจยเ พอเพมผลผลต และเชอมการสรางรายไดกบการรกษาสงแวดลอม รวมทงการสรางจตสานกความตระหนกและสงเสรม การมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอมและธรรมชาตของประเทศ

5) นโยบายการเงนการคลงเพอสงแวดลอม โดยจดเกบภาษสงแวดลอมเพอลดการปลอยมลพษ ทงนเพอใหภาคเอกชนตระหนกถงเรองการรกษาสงแวดลอมมากขน รวมไปถง การกาหนดนโยบายภาษเพอลดการใชพลงงาน และสงเสรมใหมการใชเครองมอและอปกรณทประหยดพลงงานเพมมากขน โดยปจจบนกระทรวงการคลงอยระหวางการรางกฎหมายพระราชบญญตมาตรการการคลงเพอสงแวดลอม ซงประกอบดวยมาตรการ เชน ภาษสงแวดลอม คาธรรมเนยมในการจดเกบสงแวดลอม และสทธในการซอขายคารบอน (ณฐญา, 2556)

6) การพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ซงเปนอตสาหกรรมเพอการเตบโตรปแบบใหม (New Growth) ของไทยในอนาคต โดยรฐบาลจะรวมมอกบหนวยงานทเกยวของเพอกาหนดทศทางการใชพลงงานในภาคอตสาหกรรม และการใชพชพลงงาน เพอสงเสรมการปลกพชพลงงานอยางเปนระบบในระยะยาว

-197-

5 ขอเสนอแนวทางบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในอนาคตเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน การเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 เปนทคาดวาจะมผลทงดานบวกและดานลบตอประเทศไทย

ดงทกลาวขางตน ซงแตละประเทศ รวมถงประเทศไทยจะตองมการปรบตวและเตรยมความพรอมในระยะเรงดวนเพอลดผลกระทบทจะเกดขนใหมากทสด และเรงดาเนนการกาหนดมาตรการตางๆ เพอสรางความไดเปรยบในการคาการลงทน รวมถงการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงน หากประเทศไทยสามารถปรบตวเพอเตรยมความพรอม และดาเนนการใหสอดคลองกบแนวทางทกาหนดไว จะสามารถลดชองวางในการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน ควบคไปกบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ โดยมแนวทางสาคญ ดงน

5.1 ระยะเรงดวน 5.1.1 เรงดาเนนการเผยแพรและประชาสมพนธขอมลขาวสาร ถายทอดองคความร

ในการบรโภคทยงยนอยางสมาเสมอและทวถง เพอสรางความตระหนกใหทกภาคสวน ทงภาครฐและภาคเอกชน ถงความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมควบค กบการพฒนาเศรษฐกจ เพอนาไปสการเปนสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยเนนหนกใหภาครฐมการทางานทเชอมโยงและสอดคลองกนกน พรอมกบกระตนใหภาคเอกชนปรบทศนคตไปสการพฒนาสเขยวโดยการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน รวมถงสนบสนนใหประชาชนนาหลกการ 3Rs (Reduce Reuse Recycle) มาใช เพอบรรเทาและแกปญหาขยะและนาเสยทจะเพมมากขน

5.1.2 เรงสงเสรมใหเกดการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและเปนมตรตอสงแวดลอม และสนบสนนใหผประกอบการรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม โดยการปรบเปลยนกระบวนการผลตเพอเพมประสทธภาพในการใชทรพยากร และลดการปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษทางอากาศ ผานมาตรการกาหนดพนททเหมาะสมสาหรบการพฒนา (Zoning) พรอมพฒนากลไกการตดตาม ตรวจสอบและศกษาการประเมนผลกระทบดานตางๆ และสรางแรงจงใจใหผประกอบการใชเทคโนโลยปองกนและลดมลพษมากกวาการบาบดมลพษ หรอเทคโนโลยทกอใหเกดมลพษตาหรอปลอดมลพษ (Zero Waste) เชน สทธประโยชนดานการลงทน การลดหยอนภาษ และการกเงนจากกองทนหรอสถาบนการเงน เปนตน

5.1.3 เรงรดใหมการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตรในการจดการสงแวดลอม เพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการและแกปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต โดยดาเนนการ การปฏรประบบภาษเพอสงแวดลอม (Eco-Tax Reform) และการปรบปรงระบบการจดเกบภาษทดน รวมถงการพฒนาเครองมอและหลกเกณฑอนๆ ทสนบสนนใหเกดการผลตและบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม อาท การพฒนาระบบฉลากสงแวดลอม (Eco-Labeling) และมาตรการจงใจใหผประกอบการดาเนนธรกจทเปนมตรตอสงแวดลอม

5.1.4 เรงลงทนและพฒนาโครงสรางพนฐานทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยพฒนาระบบการขนสงสาธารณะใหมประสทธภาพ ประหยดพลงงาน ลดการใชพลงงานฟอสซลทสงผลใหปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกและมลพษทางอากาศอนๆ เพมขน เชน รถไฟฟาในเมอง ระบบเครอขายการกระจายและรวบรวมสนคาทมประสทธภาพ เปนตน รวมถงการสนบสนนการใชเชอเพลงพลงงานสะอาดในภาคอตสาหกรรมและการคมนาคมขนสง

-198-

5.1.5 เรงดาเนนการดานการปรบประสานกฎระเบยบ (Harmonization) ดานมาตรฐานและมาตรการปองกนคณภาพสงแวดลอมใหเปนเปนมาตรฐานเดยวกนทงอาเซยน เพอใชเปนเครองมอในการบรหารจดการมลพษทมประสทธภาพรวมกน เพอแกไขปญหามลพษขามแดน ลดความเหลอมลาตอการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศสมาชกอาเซยน อาท การกาหนดคณภาพและมาตรฐานการระบายมลพษจากแหลงกาเนด การตดฉลากสงแวดลอม (Eco-Labeling) รวมถงการใชแนวปฏบตทดในการจดการสงแวดลอม

5.1.6 เรงพฒนาระบบสารสนเทศและฐานขอมล พรอมทงเทคโนโลยการตดตามตรวจสอบททนสมย เพอเปนเครองมอสนบสนนการบรหารจดการ วเคราะห และตดสนใจดาเนนนโยบายพฒนาในดานตางๆ ทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการจดการองคความรดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงเสรมการแลกเปลยนเรยนรกบประเทศสมาชกในการวจยและพฒนารวมกนในภมภาคอาเซยน โดยใชกลไกของอาเซยนทมคณะมนตร ASEAN Socio Cultural Community Councils รบผดชอบดแลประเดนสงแวดลอม ผานองคกรระดบรฐมนตรอาเซยนเฉพาะสาขาดานสงแวดลอม ตลอดจนกลไกในระดบอนภมภาคทดาเนนการอยใหเกดผลอยางเตมท

5.2 ระยะยาว 5.2.1 พฒนาคน โดยการใหความรดานสงแวดลอมผานการศกษาทงในและนอก

สถาบนการศกษา เพอสรางจตสานกและเพมขดความสามารถแกภาคประชาชนในการอนรกษ ฟนฟ และ ใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สรางคานยมการผลตและบรโภคทรบผดชอบตอสงคม สงแวดลอม และสนบสนนสรางเครอขายพนธมตรความรวมมอในทกภาคสวน เพอกระตนใหเกดความสานกตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5.2.2 สนบสนนใหมการวจยและพฒนาอยางตอเนองเพอพฒนาองคความรและเครองมอในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ อาท การวจยและพฒนาดานการปองกนและแกไขปญหามลพษ ผลกระทบตอสขภาพอนามยและสงแวดลอมอนเนองมาจากมลพษ การวจยและพฒนาดานการผลตพลงงานหมนเวยนและการผลตพลงงานจากของเสยหรอวสดเหลอใชตางๆ (Waste to Energy) และการใชเทคโนโลยการผลตทสะอาด (Cleaner Technology: CT)

5.2.3 ดาเนนการปฏรปกฎหมาย และกฎ ระเบยบตางๆ ทเกยวของใหเออตอการเพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงในสงคมโลก พรอมทงควรมการบงคบใชกฎหมายโดยหนวยงานอยางมประสทธภาพอยางจรงจง

5.2.4 ดาเนนมาตรการฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหสามารถรองรบการใชประโยชน ไดอยางสงสดและยงยน และดาเนนการตดตาม เฝาระวงสถานการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทอาจไดรบผลกระทบจากการคาและการลงทน ดวยการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาถงฐานขอมลดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเขามามสวนรวมในการตรวจสอบสถานการณและการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของ พรอมทงเตรยมมาตรการรองรบผลกระทบทจะเกดขนจากมาตรการทางการคาและขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดวยการสรางเครอขายความรวมมอระหวางประเทศ และเครอขายภาครฐ-เอกชน

-199-

6 เอกสารอางอง กรมอาเซยน. (2554). แผนแมบทวาดวยความเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน. กรงเทพฯ: บรษทคารสมา

มเดย จากด. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2556). ประเทศไทยจะเปนอยางไรหลงเขาสประชาคมอาเซยน? เขาถงเมอวนท

10 สงหาคม 2556 จาก http://www.thai-aec.com/752 ณฐญา เนตรหน. (6 กนยายน 2555). คลงเดนหนาจดเกบภาษสงแวดลอม-ปรบโครงสรางภาษรถประหยด

พลงงาน. หนงสอพมพฐานเศรษฐกจ Than Online เขาถงเมอวนท 19 สงหาคม 2556 จาก http://www.thannews.th.com/index.php?option=com_content&view=article&id=140624&catid=176&Itemid=524

ธรณ ธารงนาวาสวสด. (2556). ทะเลไทย. กรงเทพฯ: Geographic. นต ชางภญโญ และสพทรา เชดชไชย. (2556). เกษตรไทยในเวทอาเซยน. วารสารเศรษฐกจและสงคม, 50(2),

หนา 24-30. นรมล สธรรมกจ และคณะ. (2556). รายงานความกาวหนา โครงการการเปรยบเทยบมาตรการดาน

สงแวดลอมของสมาชกประเทศอาเซยน. สานกงานกองทนสนบสนนการวจย ยงลกษณ ชนวตร. (2554). คาแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร นางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร

แถลงตอรฐสภา วนองคารท 23 สงหาคม 2554. เขาถงเมอวนท 19 สงหาคม 2556 จาก http://www.moj.go.th/upload/mini114_information/uploadfiles/23220_7930.pdf

สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2555). กาวสประชาคม ASEAN 2015. พมพครงท 3. นนทบร: เอกสารเผยแพร.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11. กรงเทพฯ: บรษท สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง จากด.

สานกงานจงหวดเพชรบรณ. (มมป.). ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC): โอกาสและผลกระทบตอภาคอตสาหกรรมไทย เขาถงเมอวนท 9 สงหาคม 2556 จาก http://www.phetchabun.go.th /Asean/Data/ Thai_Industry_and_AEC.pdf

สานกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร. (มมป.) ผลกระทบการเปดประตสอาเซยน. เขาถงเมอวนท 9 สงหาคม 2556 จาก http://www.moph.go.th/ngo/oddh/download/ppt_aec/13.ppt

สานกนายกรฐมนตร. (2556). ยทธศาสตรประเทศไทย. เขาถงเมอวนท 19 สงหาคม 2556 จาก http://www.thaigov.go.th

สานกปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2556). ยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2556-2561 ฉบบทบทวนสอดคลองกบยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) และขอมลโครงการสาคญ (Flagship Project). เขาถงเมอวนท 19 สงหาคม 2556 จาก http://lib.mnre.go.th/book/yudtasat56-61.pdf

-200-

ICEM (2553). บทสรปผบรหาร รายงานฉบบสมบรณ การประเมนผลกระทบทางดานสงแวดลอมระดบยทธศาสตรเกยวกบเขอนไฟฟาพลงนาในแมนาโขงสายหลก. คณะกรรมาธการแมนาโขง. เขาถงเมอวนท 14 สงหาคม 2556 จาก http://ns1.mrcmekong.org/ish/SEA/SEA-Summary-final-report-Thai-29-3-11-fixname.pdf

ADB (2013A) All Information about GMS Retrieved August, 2013 from http://www.adb.org/ countries/gms/main

ADB (2013B) All Information about GMS environmental work program. Retrieved August, 9, 2013 from http://www.adb.org/countries/gms/sector-activities/environment

ASEAN Secretariat. (2009) Fourth ASEAN State of the Environment Report 2009. Retrieved August, 9, 2013 from http://www.asean.org/resources/publications/asean-pub lications/item/fourth -asean-state-of-the-environment-report-2009-2

ASEAN Secretariat. (2013). All information about ASEAN. Retrieved August, 9, 2013 from http://environment. asean.org/

Backer, E. B. (2007) The Mekong River Commission: Does It Work, and How Does the Mekong Basin’s Geography Influence Its Effectiveness? Journal of Current Southeast Asian Affairs, 25(4), pp. 32-56.

CIMT (2013). All information about IMT-GT. Retrieved August, 9, 2013 from http://www.imtgt.org/

Dosch, J. (2010). Balancing trade growth and environmental protection in ASEAN: Environmental issues in trade and investment policy deliberations in the Mekong subregion. TKN Series on Trade and Environment in ASEAN – Policy Report, 2.

Elliott, L. (2003). ASEAN and environmental cooperation norms, interests and identity. The Pacific Review, 16(1), pp. 29-52.

Goh, G. (2003). The ‘ASEAN Way’ non-intervention and ASEAN’s role in conflict management. Stanford Journal of East Asian Affairs, 3(1), pp. 113-118.

Ibitz, A. (2012). Environmental policy coordination in ASEAN: The case of waste from electrical and electronic equipment. Austrian Journal of South-East Asian Studies, 5(1), pp. 30-51.

Jarayabhand, S. et al. (2010). Final Report Establishment of knowledge and network of researchers on environment and climate change in Thailand and neighboring countries (CLMV-T). Thailand Research Fund.

-201-

Johns, F. et al. (2010). Law and the Mekong river basin: A socio-legal research agenda on the role of hard and soft law in regulating Transboundary water resources. Melbourne Journal of International Law, 11, pp. 1-21.

Kheng-Lian, K. & Robinson, N. A. (2002A). Regional environmental governance examining the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Model. In Esty, D.C. & Ivanova, H. (Eds.), Global Environmental Governance: Options & Opportunities (pp.1-21). New Haven: Yale Reprographics and Imaging Services.

Kheng-Lian, K. & Robinson, N. A. (2002B). Strengthening sustainable development in regional intergovernmental governance: Lessons from the “ASEAN Way.” Singapore Journal of International and Comparative Law, 6, pp. 640-682.

Koga, K. (2010). The normative power of the “ASEAN Way.”: Potentials, limitations and implications for East Asian regionalism. Stanford Journal of East Asian Affairs, Winter, 80-94. Retrieved fromhttp://www.academia.edu/4027546/The_Nortmative _Power_of_the_ASEAN_Way_

Letchumanan, R. (2010). Is there an ASEAN policy on climate change? LSE Ideas Special Report, SR004, pp.50-62.

Middleton, C. (2012). ASEAN, Economic integration and regional environmental governance: Emerging norms and Transboundary environmental justice. Unpublished paper presented at The 2nd International Conference on Inter-national Relations and Development, Chieng Mai, Thailand.

MRC. (2013). All information about MRC. Retrieved August, 14, 2013 from http://www.mrc mekong.org

Nesadurai, H. E. S. (2008). The Association of Southeast Asian Nations (ASEAN). Global Monitor, 13(2), pp. 225-239.

OECD Development Centre. (2011), Should ASEAN countries embrace carbon labeling as a means to reduce emissions? Policy Insights, 94.

Taguchi, H. (2011). Regional issues in environmental management. In Broniewicz, E. (Ed.), Environmental Management in Practice (pp.67-84). DOI: 10.5772/17267