a979-ad6-6 - historical papers, wits · pdf fileb r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape...

31
I 8a:lf!u ... Llf... cu J/f!Al ... t_"fti.,.e .. ' J ' tel . ft1os ... ( 1' tA.c t.'li. ,.-... I , & I(

Upload: phungdang

Post on 14-Feb-2018

244 views

Category:

Documents


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

I

8a:lf!u ~"ad~ ~ ...

Llf... cu ~ J/f!Al ... ~

t_"fti.,.e ~ .. '

J ' tel . ft1os ... ( 1' tA.c t.'li.

,.-... I u..J...-./c.~~

~ , & I(

Page 2: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

-. Jaa~e maloba, re bua ka d!Dyas& taa bo 1~14 ~'le jalo - fa aetho •

a ne a eletaa ge J& moaeja- • ne a kwalela b ra Thamaa Oeek & ~on

kwa Kapa feJ.a, a relc.a 1;1ltete "f& • kepe lc.a £J.5 ge ta&DI&J& ka

Teur1at ~~~;../ /~;~;~,l cl.aaa IIJ kg taa £30 ge taam&J& lc.a OJ.aaa I· .•

ge J& ~outhampt a, a ba a aweditae a •• • •••41~•• paalc.a ~··

Geapiene maemo ke a sole me .afatah1Dg etlha. Kethe e \ahwaBetae p ~ p

ge 1pelela 11 ge :JcPpa r••por to mo jU81llge

~1; ya dit1re tao dintai tsa luae metho 7• 1 • nang .I.e maikaele-. h le a ge eta _ta a le betlA&le, • ltepa dikwale taee taa ••••pole

nako e telele p le ga letsatai je e 1lc.aeletaeng !• beta.lesa ka

jone, • ka nna d1kgwed.1 cU l.e tbar kg taa di .Le nne, ka ~•• eJ,;.

tahwanetse ge faro.J. ganJ& bathe, ge thusa ba ba e thuaang , le ge

kgano!a ba ba e kgoroletaang, ge far .J.tg&D"f'& .abe~• le mmoke. Tiro

eo e d1rwa ke map d1a1 le barongu. ba ~ue fO tlhetJ.h lliaa maeme f ~• u.1 tsee a ba 'ba kopallg d1-paaep r t _ mme e taaJ& lebaka.

k ~ ;a • the a aetse a b•D7• tetlol o tahwanetae ,. :a.. Ge phiJRo.l.& me!& te yotJ.he 7& makgethe a Iu a a mo 1-;# lobaga-

nyeng ~

2. Ge b J.oka m.adi mangwe ldepoa1tJ a ka nna uoo mo Pu.aons a e

~· ~a a kalotawa ~~~~; kgetsa a d1ragalolwa ka songwe kwa

moseja a thu.1wa ka one•

3. Go tlhabiwa sekgwar1pane kg taa go entwa- ge me airelotaa ~e a

ge aireJ.etaa bathe ba e ')i ta, tJ.hakatJ..bak.an&Dg ~• bone -

4. Ge reka tikete ka mad1 a JJJAnl tai ge fe1;a a d1llyaga taa maJ.eba

OJ.ass I - £200 go J& J.e go boa,

Ol.asa II l Tourist 1 £J.uo go ya ~· ge bea •

Page 3: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

':£ a; M ,..J. .. , ' . •

MAFIKBNGz &ekepe a -rona se ne ae 1•bagantawe s• belela mo cape Town

ka 1etsata1 ja 21 ~hukw1 1961~ mme ya re pelepele ga nako eo~ go sa

ntae ge aetae dikgwe41 d1 le thar ka k pa d1pamp1r1 taa mesepele

~•ong, mme ~ re se na ge d1ra~ taa d1 tire tae

tae bathe botlbe, le ge araba dipotso tse di !ebiSLB~•DS

botlhe ba ba kopang 41paap1ri tae•• ra di am gel&.

Re ta s1J.e t

pbakela a -g•! ge .le ~'Doraro kg,ed~ ,.a

~hukw1 e tl la 1~, ra b fa ka lepetlap A

tla~ mme +ile re taena kwa v

steiaene sa t rena ra fit.lhe.la e setae e taamai~e ge ya Oape Tewn. )M&&'Dla Jft dilllaele d1 le 40

Ra e tab geJ.a ka mot r vaa, mm.e ra e tahwarajna ~aaipan ka betaho•

tahe, re sa a J.ef'ela. JAta 11 •• jal ra taama,.a aeatle. ~ ...._

ipena re .t'eta Huhud1 ( VrJ'bursJ J.e Teemane (Kimberley J 1e .L)e.&ar le

D~utort west le worceater re be re gorega kwa Cape T wn ka ~=Peao. /..,.

-------~-

CAl'E Ton. Re gor~getae kwa Taf'e1berg ' Hotel. E rile ka Lwa-botlbano 7& bo • .le .l~taatsi

ja lepotlapotla ja go baakanJ& madi mo d1bankens, go dira d1 "Travellers'

Cbaquea .. , 1e go r~ka d1 thekete taa m.osepe:Le, l~o aupa tho to J& rona kwa

tlung J& d1 1 CUatoma '• mme tiro • 70t~ rae awetsa fela ka 2.3o, aekepe h h

son• se tahnnetae go bolola ka 3.30 p.m. Re aa aoiof'e.la• re tututae1 re

.lapi.le ra pa.lama .tiendenn1a. Ra newa kam.ore ( Cabin} • nt.le J& ba tho ba J.e

bararo, • na i enaetere (porthoJ.eJ • • bUJ.eJ.ang kwa ntJ.e, J.e tatole, ie

dressing table, J.e d1-nrdrobe d1 J.e ped1, J.e dijana tae di tJ.hapeJ.ang. Ra

t.l& go f'eleged1n ke ditaaJ.a taa rona, boora W1J.J.1&JU

-1-• taoora HO.mei ba ba ag1leng kwa StelleDboa~.

ditJ.ogoJ.o taa moaad1

B r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • • N

ge goJ.a go 3,54\:1 f't 7& 1po&ataba bont.le J• f'One aentle. ;a JD.Otho a ~· Jcwa

lewat1eng a lebagane nayo, ~~a mo.lemeng • b1d1wa Dev1J.'a ~eak, a

J.etaogong J• 1• Jans • bid1n Signal Ei.ll J.e L1ona Head.

Mota• wa Cape Town o aiao.lotswe ke Jan nn Riebeeck ka 1652. X. lepe ja

~rlamente; baag1 ba gone ke batho ba le 65u,ooo.

Page 4: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

~I~ C~TLB; ~kepe se re ne re beeletse manno mo go aone ra ba

ra se palau. ae ~jt b1diwa l'endennia O&st~e. Jlelaudi wa a one l Cemmander

ke H.A.DeLlerJ• Ke aengwe sa dikepe tae d1 kge~wane taa Unien Oaatle

~. Ce. ~td. Se bekete be 28•582 tona. ~~· ya batho ba re ne re pa~

le bone e ne e le 500 kwa nt~• ga balaud1• bataaaa1a1 ~· badiredi ba

sone ba betlhe • ne • ka nna~ bathe ba ~· 250.

Dikepe tae d1ngwe tae d1 kg ~wane tea k pane l coapan7 J ya Unien

Oaat~• Line ke Kdinburgh Castle • net ria Cast~• • Tranavaa~ Caat~•

~· Windaor C&at~e •

~1le aekepe aa rena ae bethologa ra 1kutlwa re 1tu.etse ra re

.tentse mathata a re ne re 1 bagan7e nae a ge 1paaka.J17&, a ge tlese.la

1 d1t1r taa rena ~· ·~~~ wa rena • mme re ksenae ge d1ra!a,aa

mailalele~o a rona a ge eta. mm• gape ra t~elwa ke • g po~• wa khu~aa-

fa~o gore a jaana 0 sa •• kgotaa aepe~• wa rena wa bete~o go tawa

ao ga rena • mo Mat1keng ~· ao ~outh Atr1ka.

Ka bonako re •CJla go bolela mo O&pe T wn ra lebel& aetllsak:e-t

n,.ana aa ' b en Ialand ntlheng ya letaego ja aolelll& diJiae~e d1 l.e nne

go tawa mo Cape Town. Lera~Jq& je • kile P{n• • le kgelegelo. Jaana

:Makana• aegal.e wa Maxheaa o k1.Le a kgan•~·~- gene ka 1820, .Le ts1goau

kgeai ,.a Ma-~•nde .Le ene • k1~e a ge~egwa gone ka ~884• ie dikg a1 tae " ( ~\105 J

d1ngwe taa Ba b~o morag ga aoo. Merag ~ Rebben Iaiand o ne a ~ .. elo~wa

ge nna .Lesae ~• aepatai& sa ba~epera • mme aerage gape jaana. go d1r1~we , kgo.Lege~o p. ba tau ~ d1 ba ~· •

.l&WAT.I&NG • ;1~• aetae wa Cape T wn. .I.e thaba ,.a y ne ,.a Tab~• MoUllt&irl.

d1 a()la so n7ele~a ao bekgaka.Leng re •• ka ra t~ola re beu. aepe ta

• •• bodiba J• ~ewatle tela - aetae a matal&ta~a. a • -Jfr•;tgengwe a nne

maaetlha. a tloge a tetele mm.a.La gape a nne mabududu • metae a a suung.

a a phekang .. •ul•• a ntae a lekelela aekepe. a ae taheletaa kwa pele

a se taheletaa kwa morage. a tlege a se tah8letae ka~a le ,

k)ir1

,

. ~

leta s• je ~· jaag. jaaneng a ae tahe~etae ~ra let~iD& jwa letaos •

ja ••lema. A aekaaekane Jl&aa naao mo ge dirang gore bathe ba J.e banta1 ~,

J\ ba pa.Leln ke ge taaaa,.. sentle • ba banpe ba fer !• aebete • ba bangwe

ba taewe ke aed1d1• ba hupel•• ba rwa~ese matena. ba tlha'••• mothe a ba

a ikut.Lwe ekete o ta1J.e ta b khut.Long jwa gagwe.

Re rakane ~• banna le baaadi banpe ba llaaetedi ( CelouredJ mo ~

••k•pell! ,

Page 5: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

2.

VII! . DmTIRO T~A BAJUDA

Re boe~a Jeruaalema. Re eteJ.a d1 tiro taa BaJuda .. .L4ag ,

Tumelo ,Thuto ,Temo ,Maemo. Re tlhatl gela botsheta. Re reta

ka AJal n, ilida, Kaeaaria, Tel .aviv, JAboa lwa ~harctna. Re

g roga gape kwa Hai.ta. He etela -.rope a Akka.

Re bole~a mo Haifa ka ~ekepe ~.~.Adriatica go boe~a Yurepa.

Re tsena ka oetlhake sa Cypru. • Re feta ka asia Miner • He

goroga gape kwa Athens. Re reta .ka ots wa Korinta. Re t ~•sa

~ekepe kwa Bari. He goroga gape kwa Roae. Re bena ~ip ne taa

aotse gape. Re ya Genoa • Re ralala ~witzerland gape. Re g•roga

lle kgabagazqa JSngliah Channel • Re !f>Poga lara London • Re b•na

Kotse gape 1• Vitiro taa one. Re boela gae kL At~ono Oastle

Re goroga mo Cllpe Town. Re goroga mo lfafikeDg •

Vitahup (ILLU~Ta;..TIUN'~J

l ... p wa Atlantic uce•n & N.w • .urope 2. ~ .~ope and Asia Minor ~. Houses of .t'arliarment ~ ~L... .. 4. Church Gf Notre Vame ~ s. Universit7 of Glasg w 6. Mi~an Cathedral 7. Baai~ioa or ~t Marks Venice 8. The .t'arthenon Athena ~. Gethsemane Jeruaalem

lO. Mount or U~ivea 11. The Col s seam Rome 1~. Basilica of ~t .t'e~er's Rome ~~. ~aning Tower or .t'isa 14. The ileme or the Rook Jerusa~em ~5. The Ohuroh of the Nat1v1t7 •

Page 6: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

I ,

U JST.BLA

YURO.l'A

· PHUTfff1t.()t..o.-. •• ,..

I

Loeto lwa rona go ya Yuropa .Le Jeruaalema ga le a simol ga mo Jt:ll.

maik:ae.lelong a rona. Go ya moaeja ga rona gale e ne e J.e go ya

Kopanong e kgol ya ~ereke ,a Methodiae kwa ua~o, motse wa bogoai

jwa B rway • ~ ne ke kopiJ.we, jaaka ba bangwe ba ne ba t.1.hophi.Lwe

ke .K.om'erense ya 1960 go ya go emela Kereke ya Methodise ya f;outh

Afrika koo. ~1• nna ke sa duelwe sepe sa m sepe~e kgetaa Q1tahe­

nyegeJ. jaaka ba bangwe ba:o. D1 taheJ17ege~o ts tlhe e ae e ~• taa me •

Jaana ka bona ta go le mo.t.emo gore ke ta- le mosad.i wa me -A

Kaam getae le ngwana wa rona warada go ya moseja. go~• e re morago

ga JS..opano ya Uslo re 1t:;&poJ.os re be re etele mata.tahe a Yuropa le

DlTS.ts.L.A taa go J& Yuropa d1 tbare. \ ~1 MOt o ka ya lea ~etotane -

(a or plane 1, a paJ.ama mo Jan Smut a Air ~ort mo J hanneaburg, mme a

ta ga a goroga kwa .uondon. \ 21 Kgot a o k:a pa.Lallla Sekepe kwa C&pe

T WJl, kgotaa lara Durban, mme a ralala Lewatle ja Atlantic ntlha J&

bophirilllatsatai jwa Afrika, mme ya re morago ga mal&tai a le 15 a

goroga kwa southampton. l3J Xgetaa motho o ka tsamaya ka Sekepe se

se se tawang kwa Durban, jaana se ralale IDdian ucean ntlheng ya

botlbabatsatsi jwa Afrika, se t~ege se ralale ~watle je ~hubidu, se

tloge se ralale u.watle ja Kediteranea bokone jwa Afrika, se tawe ka

~epit~a (straits, sa Gibralter, mme e re morago ga ••J-malatai a le

24 se goroge kwa P rtsmeuth.

Rena re tsamaile ka tsela ya b oed1, ke gere ka f;ekepe ae ae

bol J.ang mo Kapa (cape Town,, se r.alale Lewatle ja Atlantic, JIIJU se

goroge kwa ~outbampt n morago ga malatsi a le 14.

Page 7: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

II A G A R ~.

I. MOS~~~~ wA GO ~WA ~ AFRICA:

Re bo~o.la mo ilaf'1keng go ya go palam. ~ekepe kn. Cape Town.

E4 bo~o~a ka ~ekepe ~endennis Uastle. D1tiragalo tsa Lewatle.

11 • LuNlJON J..d!: YURO.t"A BOT::SIII!;!A : 7 Re goroga kwa ~outbampton le ~nd n. Di-B tel • Vipene taa

Motse. Re kgabagan;ra JS:nglish Channe.L go 1'& Belg1U11• Germany •

Venkark • Oslo. Re sena Kopano ya world's Methodist Conference.

Re kopana le JJitsala. Re bona M tse • He kgabaganya North 8ea

go ya Sootl.and.. He bona JSd.iniurgh. GJ.aag w .Blantyre. He boela ·

London.

li J.. J:iAltlts Lt1i YURO.t'A BURnA: 13

Re kgabaganya '~iah Channel gape ge ya ~ria. Dip n tsa M tse.

Re teta ka ~witzerland. He bena MlJ.an.H tetela Venioo. Dipeao.

Re ya Fl renee le P1sa. Re goroga kwa R e. Ro bena Bifikantswe

le dikago taa Kotse wa Bosakhutlens. Re ya Naples le Mount Vesuv1ua

l\:1

Re palama ~ekepe ~.ts.Atlantio. lie tsena Lewatle Ja Ked1teranea.

He feta ka betlhake sa ~ioil7. Re goroga kwa Greece. Re bena

l>itempele taa Athens. RB ralala Lewatle gape. Re goroga kwa Haifa.

VJ. .~AT~Rbi 3A PAL.t!i~TINE + (lJ UD GALILEA t. ( 2J ~AlfARIA 22.

Maina a Palestina. Re tlh !&DJ& Nazaretba.xana.Tabora.Lewatle

Ja G&lilea le Metse J& Jone-Tiberias.MagQ&la.Tbaba ya Masege.Tabgha

Kaper .Kerazi .Betheaaida.Re ya Mount Hermen.He bena l11etawec11

,a Kolap wa ~ rodane. Re tologela Berwa. Re teta ka Naine. Jezereel

Re ralala ~ria. ~ bena z:shekema J ~ala le Geriziu.. le tsediba sa

ga Jakeba. Re bona tih1le.

VI • KGAO.LO YA JUDJSA

Re tsena mo Kg& long ya ~ Juda kg tsa Judea. Re .teta ka Bethele

le Rama le Mizp h. Re geroga mo Jeruaaleza. He bena ~1 na. Kereke

ya Lebitla Je le Beitahephe, ~rako lwa P ko.lel .D moot the Reok,

Tirelo .,a Xa-Ialall. ll gog ro wa K1dl'ona. Getlwsemane.

Re pal&ll& Tbaba ya Lotlhware. Re ya Bethani le Jerike • .M lape wa

J rodane • .Letaba Ja Lets-1. BetheJ.heJU.. Re bena Kereke ya Jlatsale

a Morena. He tetela HebroDA le Beeraheba. Metse Ja BaFil1st1a bopbir

1ma tsatsi • ~tatahe ntlheng ya Bot.lhab&taatai.

Page 8: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

4 bangwe ba bone e le ba ba etelang moaeja tela jaaka rona, ba bangwe

JO mogolo (Rev.~.HJ p )tgethoJ.oJ.o Be kopane mo aekepeng le moruti mongwe I• Kereke J&

Kethodiae yo o kileng anna P.rea1dent J& Xonterenae ya S.Atr1ka, ana~; .

le moaad1 wa gagwe. Boobed1 ba ne ba ya phuthegong • le rona re ne re •

• J& kwa Oalo. . ~

Ka letaata1 ja Sontaga go n, le t1relo Modimo ao aekepeng. Ba ba

ratang ba phuthegel& kwa bo1tapo~oaong J~ (J.ounge J jwa Firat c.Laas.

T1reJ.o 1: taheged1wa ke kgoaana ( cODIIUnder J J& aekepe. B ftL .,£f• motahegare . motho a tJ.hoJ.e a baJ.a, kgotaa a robet••• kgotaa a tabameka d1talama

(quo1ta}, • re ma1ta1boa mo gare ga beke go d1rwe metabaaeko J& ~tanae,

d1konaetae, d1baeakopo, d1Mcockta1J. part7 N, d1 tancJ dreaa ~11, jalo­

ja.Lo. Mo moaepe.1.1ng wa aekepe, maJ.ata1 a nna maJ.eele, motho a lap1a1we

ke go tJ.hoJ.a o J.eb1J.e metae. E re ta go ka bonala aengwe mo bo.kaleq,

batho ba phuthege ba •• lebe ka direrekekere (teleacopea}. ' ,c...

DIJO taa aekepe d~ apewa ka botswerere, mme le gone ka bonta1, d1 taho~

J.we ka bonta1 jo bo gakgi.Diataang. /a peJ.o • d1 apogetae, motho o ka noD&

that& mo d1bekeng tae ped1 taa moaepele. Tah1p1 J& d1jo • J.ed1wa mo moaong

le II.Ot'Shegare le ma1ta1boa, mme batho ba phuthegele kwa Dining Saloon,

mongwe le mongwe a ne1lwe manno a gagwe a a tlhcmameng. K Ia nako nngwe le nngwe J'& d1jo, go aala dijo 41"1; le d1nta1 b&tho ba ae

lv · na go kgora, mme tae d1 tahoJ.o.Le.Lwe mo .Lewatleng. u ka ta~p ta o bona . . bonta1 jwa d1jo tae d1 aonate d1 tahoJ.oJ.wa jal •

• '/~ · EQUATOR: E r1~e re taama1~e d1JU.eJ.e d1 J.e 21 562 s~tan cape Town, ra

f1t!ha ta bogar1ng jwa kgoJ.cX.. J& letataha, ke gore mo~elwane o o ks&•

og&nJang bokone le borwa jwa bf•*•"• kgol kwe J'& leta tahe o o b1d1lrang

"equator" .

Fa aekepe se t1tlba too go d1rwa metabameko - • • t&n.g1aang J& ge

tahaaana aetabo le mea1d1, ,a go aenoJ.e.La ba bangwe mo •d1beJ.eng a go .

. ~ aapa S••'"!o"!..Jl§_POO.LaJ,J'& go apara d1aparo tae d1 aebalabala taa et-....... , .. ~

J& go leka go 1pbara mo g ~ sa aet1lo •• •• reketlang jal ~al • Kme

• re go awed1wa, b&DJaD& ba newe d1kwalo taa tahupo tcert1f1oateaJ taa

gore ke bagale ba ba tentaeng mathata a JD&ntle, ba tlolAgaJQ"& moralo . wa moJ.eJ.o, ba gatlhaael& -a1a1, ba ranoJ.eJ.wa -•a1ta1nng. l'gwana wa

., 'Jit..

rona Warada le ••/ a newa Tahupo • i'eJ.a jaaka bana ba bang.e • Ke • :-

Page 9: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

,6. fo A PRQCUJIATION

Whereaa b7 our Reya~ Condeacenaion we have tb1a day per.aitted aur Tru.t1

and Beloved WARADA XOLEKA to enter our DOiiln • arid t~ atoreaaid baa been duJ.7 initiated with all

tora and oere•on7 into the aolum a7ateriea ot t~ Ancient Order ot t~

Deep •

We do , b7 t~•• preaenta proclaim to all whoa it -1 concern, t.bat

the atoreaaid baa become one ot our J.op.l aubjecta, And ahouJ.d the atore­

aaid tall overb rd, all Sbarka, Dolpb1na, Wbalea, Mermaida and other

denizen• ot the Deep are to treat with due reapect uur Koat Diatinguiahad

" ~ubjeot. And we further direct ll lAndlubber• and Jlarinera who have not

croaaed our Domain te treat the At reaaid with t~ reapect due to une ot

Given under Our Hand at Our Court on board

Warada.

t~ R.x.x.v ~•ndenn1a Caatle , on t~ Bquator

Tbia 30th da7 et Jul7 J.~6J..

Signed: Big. X.X.X Captain

Antarctica Ocean.

!'hukwi • t~oJ.a J& bo • le letaata1

ra lalet~i:i ba re ne re

nabo, mmogo le di~~.a:ta:: atewarda J d1ngwe taa aeil'A1~

EA bangwe e r1le~~taletaa, d1ra

: ~\~ MAD~IRA: E riJ.e go aena go feta malatai a le ll re dul.e kwa Cape Town ra

gorosa kwa Madeira. Se ke aetlbake •• •.:Solwane ao Lewatleng ja Atlantic

bokone. X. aa puao 7a Jlapot keae. Se bokgalr.ala bo cH.aele d1 le '•677

Cape Town, bokgakaJ.a bo dia.ele d1 le 1. 331 g Southampton.

Bogolo J• Madeira ke diJu.ele d1 le 35t boleele, d1 le l3t bopb&ra. Ke

aetlbake aa d1 thaba tae d1 god1l•D8• Baagi ba gone ba 270• ooo. Ba kana lr.a

"~ Batawana ba Tah1reletao (Bechuanaland notectorate). E ~r• tela aekepe •• A

ema kwa Punohal• aotae wa Madeira o aogol .Y;bo • bile •• d1koJ.og1J.we ke

m.ekoroll1&D& p. ba bapa tai ba d1j o le bareld.ai ba d1kbai J.e d1J.o tae dingn

tae d1 dirwang ao Jladeira, aekorollJ"&n& • mengwe • nne p. banna le baaiJia­

ne ba ba itaeng go aapa thata, ba goeletae;; lara bathung ba ba mo aekepeq

gore go latlhelwe dipapetJ.ana taa madi mo bodibeng ba tle ba aupe kitao

78. bone 1& go aapa lea go nnla ba ya go taap. JU.di ao lara gar• ga bodiba.

Re pagologile le ba bangwe ra p. go bona lefatabe jeo le d1teao le d1kage

le mabentlele a jone. Baag1 ba gone botlbe ke ba tumolo ,a Katolika •

Page 10: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

7 ~ tia na le kereke gone ,a aegologolo.

Gauti J.e Madeira go na le d1tlhake di le dintai, d1 b1diwa C&nary Ia1anda ~aone ~~in

t_, &one ke taa puao .,.._ (f/t/1/W~. Se ••..:Solwane ao go taone •• bid1wa Lt.a

l'l.l.JU.a.

Re bolotae ao Kade1ra letaatai le ph1r1aa go tawele1a pe~e, mme ra

lebela 1-1. d1kepe d1 ~· d1nta1 tsa batahwari ba d1 tlhap1 ntl.heng 'J& letaogo

letaata1 J•o Ja ~~ kgwed1 ,a ~hukwi • t1hola 31 ,a bo • Ya re :ma1 ta1boa ra

le mataalo a ga Warada a a~olola ngwaga wa boaupa.f~ d1ra B1rthda7

part7, mme ra laletaa ba le banta1nJ&na ba re ne re ••i•• re tlwaalane

nabo, JJDaogo le d1tauata (atewadaJ d1ngwe taa aekepe. Ba bangwe • rile ba

utlwe~a ba italetaa , mme ~ ra 1tum.la rot~, ra ba ra dira botaala jo .,

boa& gape. "" .. _BAY OF BISCAY: ~nta1 ·~~r• motho feJ.a a a~na go palama aekepe, • re

0

a taama7a a thetheekele, a t•••• ke aed1d1, a teroge aebete kgitaa a beL

a tlbat••• mme • re morago ga .. lataiDyana a tole, a tlwaele, a J• aobate, • ...,

a bo a L1,~• a re o gaaaut1le ~!!!"~, mme • re aekepe •• taena mo

logabeng/ jwa lefatahe lo lo fa lobotens lwa Fora le Spain lo lo b1d1wang 0

Ba7 ot B1acay, go nne maawe gape. Ketae a lewatle t~o a 1taotao .. ra bobe,

mme a dire aekepe gore •• roreme·, se aokaae, •• kaname, •• kgonaae ao •

~~ekete aetae a tahaaeka ka aone. Ere ta go nna jaana, le bapa~ ba

aekepe ba • ne ekete ke d1kwakwalala J.e bone ba welwe ke go rwalega d1bete

mme ba tlbatae, ba taewe ke • d1kwad1kwane. Go ne ga nna J;~; tela ja~o ao }t

x- ""' ... II_.,___ l'e ntae baaetJ'h•n:rana, /a • •• warada tela. ~ ene

SOUTHDIPTOll:

ekokOilogo _ "'f& U lewatle ja Biaoa7. ~o Pl.\ T3o •S11 eilA

outhaapton ka .. phakeJ.a a .agoJ.e go J.e Lwa-

botlbano kgwed1 ,a ~batwe • t1hola 4, e le d1beke d1 J.e ped1 re bolotae

kwa Cape Town bo~kala jwa di.aele d1 J.e 6JOOO. Magolo1o a aekepe a ne a

bonea1tawe ka d1pone tee d1 maaed1 a bosale, mae aekepe aa rona aa gogwa ke ••ka•• dikepeDY&na

ka aegala • metona f.. go •• ataaetaa letatahe le go •• emaa aentle. E rile

re a()1a go .Lebogela Jlodillo tl.alleJ.e ,a loeto ra b&akaJ17a d1 tho to taa rena, J le dipaaepor to

ra bopelela le ba bangwe s1Ja go aupa d1 thekete,ttaa r u • E r1l.e d1. ••~

na go teap1wa, d1. tlanngwa, d1 gat1a1wa ra bopelel& gape go tologa aekepe.

ra tlru.&ganngwa gape jaaka dinku go ,a go aupa thoto ,a rona, :rmae .,... re e

•Oa go bul.wa, ... otlana a • aekaaeka go tlhnw•m1aa g re ga • na aepe •• --~aotaa •• 1lwang kgotaa •• •• rek1a1wans~•• •• tahwanetaeng go duelel.wa lekgethe

/

Page 11: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

;r. Ra bopel.ela gape, ra tab ga go reka dithekete taa terena • • ,.ang Lond-

on. Ra b1taa bathus1 (portera) go 11& thoto ,.a rona kwa tereneng, le

go re batlela aanno mo go yone. K rile re kgonne gotlba ao, terena J& .i

ba e kgotba go aena ao!od1 kgotaa tah1p! • • lelang, kgotaa ~ko~olo

ope ,.a "All aeata please " • re e tlwaetaeng aono sa rona. ~·wa ~outh­aapton ar London ke d1llael.e d1 le So. Terena e l&ka1la lobaka loo ka

nako J& d1ura d1 le ped1 tela. B teta ka .. tao • aetona • gwaaa tela• •

sa eme.

"j~ LUNDOih W~ Ra ralala l.etataba je lentle ja aelatawana le •jang

le maaimo a :matala, mme ka bonako ra titlha len. olapong wa Thule• o o

ralalang m.otae wa London. Ra bena yone ka 7011 kago • re tlwaetaeng go

bona ditahwantaho taa JODe ebong HOUIOI ot Parliar.ment, le horoloa1 J&

gone e tona • • b1cl1wang Big Ben, mme ref• ka bonako ra re ga tl.ha~ mo v aete1aeneng se ••~ona aa waterloo ka nako ,.a 11 mo aoaong.Ra taena ao

modumong o re aa o tl.waelang le mo prlv ga bo1d11d1 jwa ba tho ba m.ebala

,-otlhe le dipuo taotlhe- banna, baaad1,' ban& ba ba taileng go kgatl.h&­

ntaha ditaala taa bone le ba ba taileng go pal ... diterona tao d1 ,ang

kwa le kwa ba toroaela ka direpud1 ~· di-platt•~ le aekatake. Le rona .N-rs

leta go ntae jale ra tahwana le batho~W1nn1e W1111aaa, ngwana wa ••--•t kgaitaadia aoaadi wa •• , morwadia Homael yo o ag1leng len. Londen a

tla go re kgatlhantaha kwa aeteileneng. A re goga,ra aenagana le bonta1-

nta1 joo jwa batha le aegogoro le d1repud1 tao • J8f•A1o tolega kgotaa

o tlha tloga le taone ka taoa1 d1 be d1 taauJ& ( eacalador J • Ra folegela

kwa tlasetlaae go palama terena e • tabogang len. tlase ga lefatahe

(UndergroundJ e le rmgwe ,.a diterena tao d1nta1nta1 tao d1 1lcabang ka ;.

motae wa LeDdon dA tlh--.gano, nngwe le nngwe ,a taene • le d1kamore

(coapart.entaJ tao d1nta1, mae tsotlhe d1 tletae, batho ba aukagane ao o ·

go taone. Kot~j.r • long gone o gorosang lwa ntlha kwa London sa a .(,.

kake a le-.la pono • J& diterena d1 tletae batho ba aebalabala le --~--1J'\ puo ta tlhe taa lefatahe, aongwe le monpe a ntae ta o go rataq, -•

botlha ba lapolog1le, ba bap1le ka kagiao. "~

E ~· ka ~ dikgwed1 taa Pbukwi le ~hatwe London a bo a tletae

baeng (tour1ataJ ba aatatahe a ungwe mao go bo go am ... nno m.o cU.­bee~~t~ I· ···

hoteleng. Leta ge ntae jalo, rona re ne re }11~~~~-~~,~, Jl&lUl rur1 re

sa le ao s.Atrika, DUlle ra t1tllw:.la re baalr.anyed1tawe len. nngale'J -re "Jte..

Hotel , gaut1 le Br1t1ah Muaeua • Ka letaata1 le letaa~a1(r. duela £5

aogolo mongwe le mongwe £2, ngwana £l, mme • le tuel

Page 12: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

'R tea terena ~ • J&DS Lolld- 1

,. ;y Ra bopelela gape, ra tab ga go reka d1 thekete

on. Ra b1taa bathua1 (porteraJ go 1a& thoto J& rona kwa tereneng, ~·

go re batlela aanno mo go 70ne. K r1le re kgonne got~ ao, terena J& .L

bu e kgotha go aena aoiod1 kgotaa tah1p! • • lelang, kgotaa kgako~o~o

epe 1& "All aeata plea•• " • re e tlwaetaens aono sa rona. ~· ~outh- ,

aapton sr London ke d1JI.aele d.1 le 80 • Terena e J.aka1la J.obaka loo ka

nako J& d1ura d1 le pedi tela • B !eta ka .. tee e aetona e gwaaa tela• e

ea eae.

"'i~ LUNDOih W~ Ra ralala lefatahe je J.entle ja aelatawana le •jang

le DL&aiJJlo a ma tala, mme ka bonako ra f1 tl.ba kwa aolapong wa Tbaae • o o

ralalang motae wa London. Ra beD& 7one ka 70a1 kago • re tlwaetaeng go

boD& d1tahwantaho tea 7one ebons Houaea ot ~rl1ar.ment, le horoloa1 J&

gone e tona • • b1d1wang Big Ben, mm.e ~· ka bonako ra re gatlba!mo

aeteileneng se ••~ona ea waterloo ka nako J& 11 mo aoaong.Ra taena ao

JROdUIIlOD.g 0 re aa 0 tlwae~ang le 11.0 g&rlv g& bo1d11d1 jR batho ba mebala

70tlhe le di.puo taotlh.e- barma, baaadi.,' ban& ba ba taileng go kgatlha­

ntaba d1 taala tea bone le ba ba taileng go pal ... d1 terena tee d1 J&ns

kwa le kwa ba !oroaela ka direpud1 ~· di•platf r. le aekatako. Le rona 11-r:s

lefa go ntae jal ra tahRD& le batho.1w1nn1e W1111aaa, ngwana wa •n ••t kgai taadia moaadi wa •• , morwa.dia Homael 70 o agileng kn Londen a

tla go re kgatlhantaha kwa aeteileneng. A re goga,ra aenagana le bonta1-

nta1 joo jwa bathe le aegogoro le d.1repud1 tae • 7&f•""o !olega kg tea

1- o tlha tl ga le taone ka ta a1 d1 be d1 ta&aJ& ( eacalador J • Ra folegela

kwa tlaaetlaae go palama terena e • tabogang kwa tlaae ga lefatahe

(Underground} e le nngwe J& d1terena tee d1nta1nta1 tee d1 ikabang ka . L

motae wa L D4 n d.& tlhGII&pne, nngwe le nngwe J& taene • le d1kamore

(oaapart.enta) tae d1nta1, mae taot1he d1 tletae, batho ba aukagane ao o ·

go taone. Kot~}.r • leng gone o gorosang lwa ntlha kwa London ga a ,(,.

kake a le'-la pono • J& diterena d1 tletae batho ba aebalabala le d1pu~

puo taotlhe tea lefatahe, 1rl ongwe le mongwe a ntae fa o go ra tazaa, -•

botlhe ba lapolog1le, b& bap1le ka kagiao.

"' E ~· ka ~ d1kgwed1 tea ~ukwi le ~hatwe London a bo a tletae

baeng ( tour1ata J ba aafatahe a aangwe mae go bo go au -nno mo 41-bee~~t~ r

hoteleng. Lefa s• ntae jal , rona re ne re -;;~n711J,_I,~I' JI&DDo rur1 re

sa le ao s.Urika, mme ra f1tlh8:_la re baakaDJed1tawe kwa nnsaleJ" -re 'Jte..

Hotel , gaut1 le Br1t1ah Muae • Ka letaata1 le letaatai/ " duela £5

aogolo mongwe le mongwe £2, ngwana £1, mm.e l~gone • le tu.lo ;ra

Page 13: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

kamore .,a boroba1o f'ela 1• di.j o taa mo aoaong { breaktaat J • llorafe wa

London o ja kwa d1-kat1Dg ( oaf'e_!Laotaugare le mai ta1boa. Ka tlo a a d1

" cafe a tletaetletae ka motae, mme o ka f'itlhela ot~ a tletae batho ba ba

tai1eng go ja ao go one. D1je d1 turu that& kwa aoaeja. Koaold. .,a tee ke h ~

64, p ta&n,ana .,a borotho ke ed•· mme /a e na 1e loa1DJ&D& lwa ~ goae

t/1 ke 1f6, llogotaana wa d1jo ke 5/6 ~ go t1ona kwa go 7j6,-(.. o hlulhe

ponto , e f'elela f'ela mo .. bogong a gago o aa ntae o 1e logaba.

Re f'it~tae gore mo d1kafing d1 1e d1nta1, bad1red1 ba gone ke batho ba < t..

bantaho, Dille le d1terena le d1 bfaJ (buaeaJ le d1-trtta- kara, balaudi C ~ ;{£,~

( conductor} ~ taone ke baaadi ba bantaho, eta~e le banna ba banta-

ho. E rile re gorogile ka Lwa-bone ,a re ka Sontaga ra J& tirelong llo~o

kwa X..rek ns ,a ••atm1nat r Abbey • e itaegeng tbata ao lef'atah1ng j tlhe.

Ba newa bormo tela fa pele sa baoped1 ba kereu (choir J ba • ri,leng ba ka botawerere jo bo f'eteletaeng

1 opel&/J& ne ekete ba opelela rona bogo1o. weatminater Abbe7 le ~t ~ul a tNI ~~ /Jo., f~dA.~• d.: ..-.ou~ qctrr.l., .&.. ...

Ua thedral kwa London ke d1kereke tae dikgol taa puo[ao dikgoai le bagale

le badiredi ba)I,C bagolG ba pu.o ba f'i tlhwans gone. &. ~ MD lfe!/9-ru'rr.1.ler ~ ~ ~6 ~~ ~, na.uUt .t.w~£iM.c.. Alft«t· -u....-.'1s.cm. I w~ ~Mt" ~~Diu. 4 ~~t.Oe·

Ka 1etaa*a1 .1• lengwe re ile Buck1ngna• Palace- nt1o ,a bogoa1 jwa --·~'-'~

Ma-.IID8eleae, lara go kgobokane1wans gone ka letaatai le 1etaatai go bona pono

• • kga tlhans J& go f'apaana ga bad.iaana (changing of' tlw guarda J ba ntlo ya

bogoa1. llephato • e .. rokgwe .. ntaho, dibald. tae d1 khubidu le d1kuana tae

di:U.taho, e aikere d1 tlhobolo, • ta .... p. jaaka moth• a le mongn f' ela, 1 -z1 f

• autel.a aephato e ••nsw• e e -r 7- .. aweu, d1bak1 tae d1 khubidu 1e d1-

kokoro tae d1 ph& tah1Ju.na, e palaae dipi tae tae d1 augilnng ka thuto.

Ko tahoko1ogong ra ,a B;rde ~ark kw. go nD&Dg diphuthego 1e .. koko~na a ~

aethale ,-otl.he, bathe ba tapu.nela puo J& kga.D.etaa.no, ba.qwe ba tahwla Bcuv:J~ k, ~~c . .tittA ~~ r~;..va.~~ .(m.. ~ ~..~ ~;

or Dte diphoao,'ba bangwe ba kpla bo a1, ba bangwe ba kpl.a tuaelo ao

Xodiaong, ba bangwe ba kpla ntwa 1 ba banpe ba rera d1 tuae1o tae d1ngwe taa

a.j, taj, :ta, Jlllle botllw ba a1reled1tawe ke aolao le one ka oai -po11ae a a

ba reedi taeug. J: rile le rona re aa ntae , re reedi t•• f'ale le f'ale., ga gero--ra, ~ jA.taJ~ cUnliiC\.., ~

aetaega puJ.a mme .,a re phatl.alataa ra taena kwa hote1eng J& rona 're sa %:&J~•

ithate.

J: ne e tle • re ao go phun,.aphUD.7•D8 aotae wa London, ., re e go 1-.~ .. u ....

4 " leaa kwa Tratalsa;r ~quare - patlelo • ntle e e nang le aot~out~ wa ga Hela•

on (Ne1aon'a C 1uanJ- aegopotao aa aogale 70 aogolo wa Ma-~e1eae. Ko ..,. '(II.

patle1ong e go ~ 1e metawed1 ~ aetae a ,-one a t1hataed1wang ao ledibele v •

ke ditau le d1tl.bap1 taa -je, ebil.e go ba le -.

Page 14: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

mo a~ bong a pa~o motho mo J.eget~eng, kgotsa a J•~• mo aoat~eng aa

s&SW•• South Atr1oa Heuao ke nngwe J& dikage tao dintlo tao d1 d1ke­

l g1J.eng Trata~gar ~quare. ~baka lot~ J.o re le ntae g kwa aoseja,

re ne re amogela dikwa.Lo taa rena gone, b1J.e re bala d1paap1r6 taa , tSouth Atr1ka koe. Ra gakguaadiwa ra ba ra 1tumod1a1wa ke u.1ta, a

mantle le t.Lotl.o e bad1red1 b tJ.he .Le barongwa ba s••• ba ne ba re

tab.otse ka 7 no. E ne • J.o gone ta r• balang dipamp1r1 J.e ta re

kwa.Lelang dikwal.e taa rona gone D. mala ta1 otlhe. JA>1J.e ke g no Za re

ne re tJ.e re kopane J.o ~aaweu J.e Bantsho bangwo ba ~outh Atrka g no,

" mmo betl e .Le bathe :fe.La, ge be go bena.Le beitume~• J.e tsa.Lane mo lo

k pan» ng ya rona.

a;- .Le d1J. tao metho • d1 .1om gang ka bonako kwa. moseja. Jaana

ael se se motlh to, so se mad1 a kwa tl.a • thata ke dipaJ.aa l trana-/1 ,........

p rtJ. Ja motho • lea kop1wang pont go hira oto-:ara.A mo tsouth dika,

twa ~e.Lane o due.La 7 ae1J.eng to.La. Bad1r1 b tJ.he ba a J.ofeJ.a go ~ ()

tshu1a1wa (tips J. Jaana !a ~ ja mo hote.Leng kg tsa mo lta:fing (cafe J, ~ taxi I& o pa1ama Wtwtxtw••J, ma-wwx.-z weitere lwa1tersJ le bakgweota1 ba

~ebe~ela, ba be ba kope tshu1a • Re sa bue bathua1 lpertersJ mo

maemong a diterena, ka le mono go ntae jale. D1pampir1 lnewapaperaJ

d~nta1 tbata lara .L,onden, mmo d1 ba~wa ke metba~e y tlhe ya bathe, ~

:mm.e ob1J.e d1 rek1a1wa mo meb1J.eng ke maaomo ' maau1 a ba•h•- baa~

banna ~e ba ad1 bag lo. J4o bent.Le.Leng t.lhwat.Lhwa ya d1J. tao d1 II

rek1a1wang o t.Lhomamo :foJ.a jaaka .Le:fika. ;a ae.Lo •• kwad1J.we t.Lhwat -4 gaP,.we

ya ~/10• ga • kake wa ae bona ka 2/9, kg taa fa p*•• ke 31/- ga o

kako wa se newa lea ».a:J ~01- 1e ta e ka rapel.a.

BJu,GliDh Re n •• beke mo J..ODdon, :mm.e jaana ra pa.J.ama aekepe s.s Bri ttan1a lara Felka15one ra kgabaganya ~liah Channe.L l dimaLLe ••e

4. di 30) go ya Oatend- m tae wa 1 ~la wa Belgiua. Aoe ra bopol diwa

gape go aupa dipaaeporoto l.e d115hoto taa rona. Jaan ng ra palama tere­

na. gape ra ral.ala motae e metona ya Bel.g1'Wil jaaka Brugge, Bruxollea

mota• o montJ.e wa b goa1, J.e ~ego • D1terena taa koo ga d1 na manno

~· marobalo aa phu$h .L gi~eng jaaka '•• mone ga rona • •• di'ereneng

taa Be.Lgium J.e ~ German7 ~e Demuark motho 7• o .La lang ••rena (guard)

eb1~e gape ke ene o .Lo fang dijo, a lo alole, 1r• a ~· alolele.

diterona tao d1 nang l.e ••zaa bereba1 d1 kwadiiwe •Wag nl1'•"• D1

kgaogantawe ~e taa :motabagare, mme d1 tuel e kwa g d1Dl •

Page 15: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

GERMANY; Ra t~e~eJ.a ka kwa Germany, mme ra ral.a.J.a metae ya. gone ya

Koln (Cologne J 1 Han ver ,Hamburg le Lubeck. K 1n ke metse o montle

tha ta. o agllwe mo dipeteng taa noka ya Rhine, neka e -...ie:r- • ~ Jle..

kganang ka y ne. ~ motae wa dikereke tao din~ai ma ~· • bidiwo

"Mo:llse o o boitaheph \The Ho~y Oit7J, ~eina je teta e leng ja Jeruaa-~ ~

lama. Kereke e tC)na ya 0 ~ gne sarn ke nngwo ya dikereke ~se d1 atl.e

bogol mo lef'atahing. E ditlhoa pedi tae di go g la ga dikgato d1 '-

500. Hamburg one ke m tae wa ditiro tae dikg 1 taa go thula d1 ahipi

le go aga dikepe. Ke ene m tae o m g 1 wa Germany wa lewatli ( sea­

port ) DIIUllARXt Go tan Germany ra ya De..ark ka tere:na. Jee ke le.t'atahe je

le itaegeng tbata •• baru~eging be~~ ka pelele ya ga Shakeapeare e

e bidiwang ~et. Re r leglle me OepeDhage , metae wa gene wa begeai

• • agllweag •• ditlhake g d1 le pedi '•a ~oalaDd le Amager, mme o d1

kolegilwe ke metae. Metse le one • 1taege b g le ka ntwa ya 1801, ra

Nola n, mogale wa MA•Engeleae a fe ya bagale ba Deumark, a ba a fiaa

dikepe taa b ne • .No ya Denmark (.Uaniah) e tshwana thata le Be-Jere-.­

ne, mme le ra m tho a bua So-Bollanda, kg tsa Be-Afrikaana, ba me utlw~ y

sentle f'ela. Baaa ba gone ba le banta! ba itae le-Eng lese.

Jfrtle re sa ntse re d11lwe ke go bona m.otse e montle wa· OepoDhag n

ra s11wa ke terena e re ne re e beelotao go ya Oale ka yoza.e, mme ~

le.fa g,ra.ta Jalo, JtJ/r• (J a$-bala~di ba diterona ba go itaya megala,

ya re emola. Moaad1 wa me le ngwana ba pal.alla kn. pelepele, mae 7a q

kgetba nna ke sa le kwa m.erage ke pega theto, mme ka • maarela :twa /1

m ga-t;leJag, ka tauaaya mo go ron• go ya kwa baneng. !a ke tsena kwa gt>

b ne k1 .t'1t1bola ba tah gii 1 ba le~a 1jee-je, ba it~ ba re terena

• 'elele eo e tiegetae kwa 0 peDhage mmogo ~· ditokete le di-paaep -

r to !J• bene. ~11 re .t'1tlba kwa la~ ta 1 b teng iwa Deu.ark ra ta~la

lewatle Ja xattesat re ntae re le mo teren ng, yone e pa~a1tawe

mokoro (ferry) 1 mme ra g roga kwa Halaingbers m• ie.t'ata~ ja -~,F­

~weaea • Kee terena ,a rona ya taaya dimaele tae dintai e

Page 16: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

- JA( '~ e bapile le lewatle ja Skagerak ,,_gore goroaa kwa Oslo kwa totaf

re ne re ,a gone.

1• taa motsbegare

OSLO: ke aotae wa Norwa7 wa bogoa1. Koo re ntae mo kopanong e kgolo 1&

Kereke ,a Method1se - MTenth wor!d Methodist CGnferenee - Oalo. 14th

to 25th August 1~61 • e tota e theileng moaepele wa rona go tawa s.Atrik~

Koe re kopane le barut1 ba rona bo Rev Seth Mok1t1m1, Rev *1111aa lila•

1e7, Rev. Frank JSdmonds 1e}aev James Webb Dlllogo le bahUDI&gad1 ba bone.

Barongwa ba phutbego e e ne e le batho ba le 2,000, ba merate e le 52, , e le batho ba bantaho, ba baaetlba le ba baaweu. Go tail• d1b1ahop d1 le

60 taa dikereke taa Kethod1s1 ao !etatahing jotlbe.

Koo Morut1 111ale7 le aohuaagadi wa gagwe ba itahupa lorato lwa bone lwa

gale. Yare ba sa 1tae gore re mo Oslo, le rona re sa itae gore ba gone,

'J&re ba re lebela kgakala ao tereneng ,a 'underground', ba re goeletaa

ka tumediao 7& botaala. ba 1tahoka go thoth~la le go pbun7e1etaa go

tla go re tahwara ka mabogo. Re d1r1!e botaala !e Bantaho le Baaweu ba

Am-erika le J ... ica le west Indiea- Tr1.n1dad, le aatatshe a -nsw• • ~ Bontai jwa batho ba re sa ntae re kwa~al&Da aab • ~ ~ ~ Ko~.,~ Jt. "fM-I<t:w.. Ar /3a..,.;ls~ f,e,., s. "fn-K- IrA, ..Ira ;;/(..J~ ~ ~~ LL k~

.tia 'beD& m tae o ac(.ntle wa Oslo le batbo ba one ba ba lora to. le qoai

,a bone O!av V 70 o aeng dipbata le aataabatsaba, 70 o ratang go taama~

ka dinao le batho ba gagwe a aa bopelwa ka bonta1, le gone a aa lelediwe

<Uph&J.a 1• IUD&ka 1• aego1olarane/£r?:'E:£?E:E s~ Mokgwatha o aogol wa aotae ke Karl Johann•• ~treet. o tologa kwa pala1~

1ng ra kg a1 ta thGteng, o tologele nt~ng ra botlhab~sata1, o tete

ka UD1vera1t1 1• ka »at1onal theatre le ka matlo a ~ntle a parl1aaente

_ {:St r+.ua), go lebagana le Town Hall e ntle e e ditl.hogo ped1, mme o tel-'

" ele fa ateiaeneng se a~OD& aa diterena(oatbanneaataajon.n} saut1 le

'j) legano {tjodJ ja lewatle.

Kwa patlelong J& bo1tapoloao (ProgDeaterren ¥ark) !e ao a-re ga aotae tJ;J:..ki<..lt ! ~

go na 1e JU.tauaanta a -J• a a gabolotaweng ka botawerere (acul.ptureaJ

go tahwantaba banna 1• baaad1 le baaa tela jaaka ba bep1lwe ba aa 1ka-. tega, l~ta • 1• ka aeopen~ kgotaa letlape ja te1ge. 0 ka tit~la ~~

baeng ba 1eb1le d1••n.an••~tse ka go gakgaaala, mae bann1. ba Oslo bone ba sa bone e ·e se s& k ~ tsan,g.

Page 17: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

~ / . Kwa NOrw&J le ~weden ga go na lefi.ti. XXJ-••xsaxW.twaxsas-- Matat~he ao

e bile a bidin "Landa ot the Dli.dnight aun ... Boaigo jn gone 'bo leaed.i .feJp, " .~ -4k

l.1etaats1 le 1tttp lobakan7&ua lwa d1 hura d1 le nne tela~ ... bile le ~

tlhaba. Motahegare, dipula d1 D7ero1osa tela o sa ntae o re letsats1 le~ "Roken .torb\14 '4

~ phatsh1- • l'tlo 7& bone e batl1le go tahwana le ~eburu. Jaarialii._,. ke ·go

~re Go goga {aotaoko)go a idi..JJ/. lapeo 7& bone ke e aele. o ka ~ Ja d1Jo

o sa itae gore ke d1jo mang. M'ad1 a bone a bidin '"Kronen• a a tlhwatlb.wa

• lelcanang le ~eleng 1/-. CJf/na le mothale wa dikgaao gone tae d1 b1d1·

wang d1-re1nc1eer, tae c11 d.iDaka d.1 .. pbataphata jaaka ditlhare.

~ NORTH ~~= ~ rile Konterense e tela morago ga beke ra palama aekepo-K.V

Blenheill Castle (5,ooo•onaJ go 7& New C&atle-on '17De kwa J:ngland, gore e

re keo re palaJII.e terena e e )'Rng ~ootland. Len. tle j e le ta gare ga I' or­

.. ., le Kngland le b1diwa North ~ea, .me ke J no je re no re tahwanetae go s le kgabag&D.J& , -.e ja tahaaeka ka rona. Ja la tl.hela tlekepe aa rona kwa

le kwa. Ra tlhataa ra ba ra sala re tlhontae. • song rona tela , -• le

bonta1nta1 jwa batho ba ba ne ba palaae le rona • .J.. e •• warad&Ji(k, ke

one o ne a ntae thanana tela, a tahaaeka, a tlha~la , a ba a tol•s• b•

A• B, O, and. .1) deck.' a ~pe~, ~ ~·~lela aethale 7otlheJ; dijo- ngwana yo

.f11f • aa le a k lebecliwa a ba a 1•8 d.iwa lea ~ t:U le .. huhutae ~ "1&

maruarua lo dllal taa madiba w1a1t1atod with all .t ra and cere n-, ...

into the • lo:mn m-,ater1oa ef the ,anoie t Order or the Deep ••

Le.:fa re ne re lekea ~tlha ,.. go kgap~iwa ke aekepe, ga r-=a ka ra

lobala gere ogale 7• • g 1 wa Ma-~ leae- Lerd Kitchenor - o awetae

~ •• ge j one bediba jwa N rth ~ea ka ntwa e kgole )'a lla-Joromane (

Firat world war 1~14-J.VlS~ Sekepo -H.x.s Bampahire- se e ne a se palame •

s~a.~. sa k pana le aoa;ri aa darwaoi te ka kgw d1 J& Motah.eganeng .1.\116, l1Dl1e aa

nnla ka. one le ba bangwe.

SCOT~: Re g rog1le kwa New Caatle-on-T-,ae me a ng, mme fr1~o -,. ka

b nak re sena ge pag lega okope re be re aupa d1paaeperet taa rena

le th t 7& rona, ra J& go bena metae, mme ra tlega ra palama tore •

e yang So tland. Kana jeo ke jeno lotatahe je mor t wa jono • dirot 118

.Danta ba S.Atr1ka thata. Ba tawa koe be Rebert M ttat ye o .l :r1J.eq

leaedi mo gare ga Batlhware le BatJ.hap1ng le BareJ. , a ba a tete~la

Boibele mo pu ng 7& tsotawaD&. Ba tan koo be David J.a1v1ngatone, J&lloa

z:stewart wa Levedale, James Honderaon m.e-mo:J;lhatJ.ami kwa Levedale, Dr

Ne1J. Maovioar ngaka 7& b ilr.an-,o J.e m thei wa aepatala sa vedale • Jla•

Meketahe ke beae ba 1~eletaens dik J.o tae dikge.le taa Bantahe mono s. If rth Rhedeaia l.lliv1ngstene J

;J• , itn*p

d1 l•r1J. ng I I • '"I

Page 18: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

jf,;

Mae ebile gape Bantah ba ~.Afrika ba ~e banta! ba lateletse dithut

tao dikg l tea be-a.~ • .i.e b ns&ka kwa ~c tland- kwa di-univeraitins k

tao dikg 1 taa GJ.aagow le JSdinburgh. .t"e.le he , re ne ra 7& :ba Bdin-

bursh ge batla dik:gato tsa ba ga rona be Dr .Mahlangeni 1• mog .i.e, !>r

1t .ng ll. ~•beta .i.e l>r Jl tobaag ba ..Lies tho, be Dr Jaaea Moroka .le Hobert

tsetlog lo barn Tsh1p1Dare kwa Thaba Ncho, Dr R •eberl"J' Bokwe kJI& n

Middledritt, lo ~ ~fot gi K .lema wa Mafik:eng. lea goroga len. y

t 1ae-......

ens ae aentle sa Oal.ed nian Railwa7a kn tah111 l s•ll! { .Ia t J 7& ~inceae e

~treet.Ra ronaka mo • kgntbans oo n ~1nceaa ~treet • g twong ko

oi(I

~ r or g tu uzz l lUO~Y[J(WK .xa q wae.x ..Swq !1- •!I-wiltt'P ~ wq oi t{i.mq,

O.X 8T8~ ~.xnq 1~~ Ot oii'W D WI!~- 0~~ ~ - ~- eu i q OT P~ ••~ ••~

••~•t•~•t wq l•~uwq OT wq ~l.tJY•R

Page 19: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

, !:> i!f-mengwe wa mekgwatba e meat.L bogo.Lo m.o .Le!a~ah.Ua.g jot.Lb.e. Nt.J.ha ~mgwe

ya mokgwatha o ke mogogoro o o ntLafaditaweng ka dikago taa ~diaburgh

Oaatle ~e dithunJ& le ditikantawe taa be Wa~-·r ac tt ~· badiredi ba

ban.gwe ba ra.f'e. K.wa ,1!;<1.1Jlburgh, ka ngwaga ~e ngwaga ka kgwedi ya JAretae

go phut~gela ditawerere le dikwakwalala taa dikala ta tlhe taa kitae

le thuto .Le bet~le ~e kope~ le tetao .Le ~b .1. .L .Le kwalakwataG, ba

tai~e go aupa le go ruta ~ego itaia2mataetaeleko a bone. M tao o tla~e

batho 1 fll.bangwe e le ba ba t wang meaeja ga mawatle. Re rakanJe le

medir o n »iinburgh Feativa~, mme efril.e re aena go tJ.h J.a malatain,a•

na re b na ditahupo ~· dikgaiaano le metabamek ya yone ra ya gae 1 ra moragorago ga. bo Rev T1yo ~ ~ .Le bo .DIJOrw&we J!ta ~o

ya Glaagow kwa ke rutilweng gone ka ~ga taa l9~4·.L~.l.~A Ra tela

un1verait1 e ntle ya Glaagew. Ka gako.Loge.Lwa dinyaga tse dithata taa

~~14, .L~.L5 • .L~l61 .L~l7 1 .Le 1~~81 ke t~ mile tl.hogo mo dikwalong ke aa ~

itae gore a madinyana a ga rre a temo a a tla4 kg na go duelela dithute

tsa me go di awetsa. Mo dipuleng tao di peropotlang ka tla~at~a~a ka ba ka pot ~oga dip&•

ktdio \l.e~o tao ke ne ke di itao; ka thothemela le mekgwatha 1 lea i •;c• aa ka

d1:ferwana 1 ka menagana ~e 41k(kseta~ 1 Ka konp.ke.,.a ditanlo taa mej

kf e ke no ke e tlwaetae ge tLnot~~aa ka ditaala taa me. Mme ka fi•

t~e~a ma:felo a ke ne ke a t~waetae a fet gil.e, mangwe • .Le tahwafale ~

kona~o ,Cela, a mangwe • ~• mapbatahipbatabi a dikago taa matlhemaga~a ..

ne. Kn b .f'elong ka 1 tlh ib i• • JIDI1e ya re ke tlhet.LhUliaa me dikwaloq

taa kaele (directories} ka .f'it1hela ia bentai jo ke ne ke be itae be ~ k fudugetae kwa ma!'atahing a afl'._l.o 1 bontai jo bongwo be fudugil mo lefa-

tabing jeno. Ra etela Glaag w Cathedral le di- apital llnt1rmar1ea} tae

~g l • Ka newa thoro ka S ntaga kwa Central Ba~~ mo kerekeng e ke ne

ke e tsona mo dinyageng tae tlbano tae ke di ntaeng kwa Glaag •· Kereke

e tletae ya ba ya pen log 1 mme ke ae ka ka itse ope, le ope go Dk1tae.

Ka dik ~ega motae • o ntaeng J.egae ja me mo din.J&geng tao d1 tha ta taa

ntwa ya Ma-Jeromane, mme ka se ka ka bGna ope yo ke itaanyoDg nae, DDDe

ka awaba ka hutaafala.

Ra etela BLANTYRE go bona ntle ya ga Dr Livingat ne ~e ditahupo taa

botahe!o le tiro ya gagwe. Yoo ka~na e ne e le aenatla ae se diretao -Afrika; taala ya ga sechele yo o bile • kilong a nna kwa Tah nwa~ kwa

Mokwena 1c.a ngwaga wa 1852; yo o butaeng taela go ya Central Afrika mme

a swela gone a tlhabantaba bobel tona jwa go dira Ma-Atrika ditahwar•

tao di rokiaiwang.

Page 20: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

EfU•-~• a{)la ge tlhcal.a mala tainyana mo Gl.&agew ra palama terena ,. e

e 'bidiwang !!Flying ~cotaman." ge ya London ga1te• Ga e ta'boge e:

terena (). fefa. E J.aka1taa dimaeJ.e tae di 400 ge tawa Glaag w ge ya

Lond n ka di ura di le 9 tela •

• .LONDONz Re beetae gape kwa LOD.d n, mme ra feta ;a etela ma"e1 a 'ttb

mangwe a a itaeglng a re ne re a tlhaetse pele, jaaka Britiah Muaeum­

ntlo 7a ditahupe le maaalel& a matatahe le merafe 1e makgeJ.onyaga

otlh.e; J.e T wer of ndon- kage ,a pheme~o ie kg ieg io ya d1kgoa1 J.e ~

bago1wane ba JUa J ba bangwe ba boBe ba kgaetawe dit~ g gene teo

jaaka(baaa41 ba sa Henry- Vlii ~·!iii Thomaa Ker;)A~Ttst n.uJ. 1a .i&:kalldl

Cathedral- kereke ya b g a1 le .t'Uao, kwa ge t1tlh1l.weng baga1e le

badired1 ba ~e g ne, jaaka be Duke ef Marlborough, Duke ef *el.ling-

to , .Lord Bela n, .LOrd R iberta le ba bangwe. Ra ya R 7al Al.bert Ha.u.-

a balabala se ae kwa Kanaingt n sa dikonaete 1e diphutheg tae di kgo­

l.e; ~ndon Univerait7- ~-dikol. tae d1kg ~ taa Ma·Bnge~ese; Windaor

Caatle- ~g ya phem.el le palaiae ya bog ai jwa Jmg.Land, k1r& dikg ai y. f1tih1J.weng ~· ~

taa bg.Land. d.1 f*'i'tila:JJpgene jaaka bo Jtuaea JUS.-.bAta , U~d lV,

~~ Henry VIII, t.tueen Elizabeth, Charlea I, Ge rge III, Al.bel't

~ince Conaert, Queen Viet ria, ~dward VII 1e d1kgeai phular ng ya~

gagwe• Ra etelet. Heuaea ef .t'arliarm nt, ra bona fa ba ki.l. ng ba ema ~ON. I(

ditatalala taa parl.Ulente ya Ma-Jmgeleae ba qolenyaga 18 llSTh Centu-

ry}- bo R bert •al pole ~· R bert reei - maatera of parliarmentary teoh•

nique, bo William rl.tt-Kar1 of Chatham, the Great Commoner and .-ker

ef the Br1t1.ah n&'YJ', william rl.tt (junior 1-one ef the greateat JSng.Ua

statesmen and orater-•grave, eJ.equeat and 1ao rrupt1bJ.e•lanuroh1J.J.J; '

Charlea James Fex- orator•and the greatest debater ~• world baa ever

seen• lBurkeJ, le ene l!idmund Burke- •an orator te be D.Uled. wtth the

ano1enta~(Church1~1Je " ge k1ieng ga ema dis&Dka taa at lekgon,aga 19

{19th CJ be William ~t Gladat ne- a parl1arm ntary debater with ut

equal, and ene ef the greateat orators et the l~th Century, le Beaja• .. m1n U'Iar eli• a great le~oa1 and peraiatent parliamentary debater; 'a'

go kgalemileng, ga kganarita digag di taa lekg a,.aga 20 {20th cJ be

Joseph ChaMberlain- the greatest Cole ia~ ~oretary of a11 t~, Hear7 never

Herbert Aaqu1 th- 11' than whom there baa liD been a mere aco•pliahed

parl1armea,arian"lH.~ neaJ, ~e ene Wint•o• Churc~l.l.- the greatest ~ ~

Jm.gl.iabllan of eut t1Dlea, ~e Hareld Jlacmiuan- moprot! ~ wa .. wl.Bd of e ...

Page 21: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

13

N ' 1a pel ga westminater -Abbey ge na .J.e dits:b.wa t11 tah1p1 \atatues} ta&

bad1:1ied.1 ba 1efatshe, jaaka bo Abraham J.dncoln. Gen Smuta i • me gare

ga bone. Ha etela Oxterd Univerait7- thwad1 ya d1kolo tsa Ma-~geleae,

go batla motlhala wa bo ~ey ka Iaaka Seme, Kgoai ~eretae Xgama , le

Jlerena Bereng Meaheeahoe l.e .kbaka wa Uganda, ba ba tawang go 1thuta

koo. Rhotea le Jan H. Hot .. yer 1e bene kana ba tawa koo. Ra Jraxxa ?: etela cambridge Un1vera1tJ• motaaiaana kgang le uxt~ • aek le aa !R

Gen.smuta. Ra ba ra ete1a ~•sa• ja ga ~keapeare kwa ~trat.t rd• on--

" AVen. Ra bena nt.J. ya gagwe le ya meaad1 wa gagwe :Le pppu ya gagwe. k~

Koo ~i~e ke aa ntae ke J.ebi.J.e ditahupo .J.e dikwa.J.e bua • ke ne ke

ts1J.e ka yene le ba bangwe ya batl.a s• ntlegeJ.a. Ba tshega ke ba rl... ;t l'l ..

k~• ke ne ke aa ntae ke kwala lekwal le J. agwe lwa "CoJIIIIlecl'J e.t .ln'ro k

Ra boa ra phunyaphUDJa ~ndon ka me~tha ya yene e e 1taegeng that

~Oharing er •••• ~trand,~ceadilly. rall .. ~. uxterd. ~treet, ~eoeater

~quare jal •jale, ra ba ra ita• begare jwa Lend.o• tela jaaka re 1tae

.lla.t'ikeng.

III • .r»tiS LE YUROrA BORVIA

.rARIS• Me tabimolegong ya kgwedi ya Lwetae re palame aekepe H.M.s

Inv1ota kwa l>ov r 1 :aune ,ra tahela lmglia Cha:~mel J.wa bebedi ge ya

Fora. Sekepe ae kgabaganya diaaele tae d1 30 taa lewatle jee ma aako­

ng 7a ura fela g• geroga kwa Calaia, ja •as m the a pal&ae terena s• ya ~ria. He tit~.J.e kwa .raria b aige re 1tae •• tl.e ge re ~•iRa ja

v ateiaeae se re tahwanetaeng go page~•!& ao ge aone ke MG&re de Lf n•"

mme 1~• re betaa bathe s•r• ateisene ••o ae fa kae teta. ba •• ka

ba re utlwa ka rena re ne re bitsa leina ja sene .tela jaaka le kwa•

<Ulwe, mme bene ba le bitaa .. Gadlee • • .rue ya Setera • tbata ge utlu­

wa l~a ebile aothe a ka • tlhalesanya a e bala. Ditlhaka taa yene

d1 le d1nta1 d1 aediwa fe~a • Re benye benn je b t.J.e kwa HeteJ.

Triane ral.ace, mme ya re mo moa ng tela re at()la ge t1tJ.heJ.a ya be ~..,

ebUe re thethomeJ.a le tae wa n.ria ka c:U-l.ur..l bua ge beu. maphat

1phatah1 J.e d1.kpkgamatae taa ene tae re ne re ,._,_ badile gaD:~ai ka

taene mo dikwal ng taa h1at ry. FeJ.a jaaka • tae wa Lend•• o raJ.alwa ke neka ya Thaaea, "'aria le

ene • rala~wa ke me~apo wa Mwtww• ~1eane. Fela jaaka aetae • mengwe a.

• eg•~• e retwa, Jjaka R st\'•• ke aetae wa Be•akhutleng C The Q Cit7 J

l!:teru.l 01 t7 J • -'eru.al get-we ke Ket•e o o Be1 taheph (The He~7

Page 22: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

feJ.a jalo rar1a o b1diwa JIGtae wa Leaedi l The C1t7 ef U.ghtJ• J4o

d1n7agens tae dinta1 ke kgegedi J& baruteg1,ba1taeanape,babonokopela

~· bataaataabetai ba d1k1tae • E koo UD1vera1t1 J& aaz ~erbenne e e

1tae8eng me lefatahins jetlhe. Re ~ ile se b na dikereke tae d1 tam1leag

- jaaka Net:re .Uuae, llade~eine, le ~ao:re Oeeur, .Le ditikaatawe tae d1 .. itaegeng jaaka Kifte~ Tower, Lea Inval1dea ~e ~pu J& ga Napeleea, Arc

~

de T:rie.r, le •• ahwaataho aa kget~ aa ••••ta&D1&n& 7•Abosa~• Jean

et Arc, :ra taena •• dikag ~·~•DS tae dintJ.e taa ~pa K17aeea, J.e ~J.ace

Vend.om.e, ra beD& d1paJ.a1ae tae dint~• taa dikgeai taa Fera jaaka The

Leuv:re, ~• Tu1~er1ea, Fentaiaeb~eau ~· Veraa11~•··~• atawa taetJ.he

~ di J.e d~ taa, Ve:raail.Lea ene • taheaa bogele ka beseJ.e ~e beat~• ... !&• • -;,;;;;w..~~

tl.alapoJ.a .JA .. 41'• ate:re le d.1galaae ~· d11pe e, dikaaere tae d1 Jcau 1l:a ~ ,........ I

dithapel tlatla, b at~• je be ai.P,eaaag -•J.e. ~n ke 7ene palaiae e

e saiaang manno etlha a dikgeai me lefatah1as ka b nt~•J • as1lwe k:a

dim111j en.e taa dipent lte Louia n v ka 1680, DID18 ;rue • fela ••rate ..

Matera wa ~e • hum& egile , e peres• .... Re 1J.e ge be /~!&oe~ de la

Oeacerd lkg taa ~J.aoe de la Revelut1eDJ kn. kgea1 Leuia XVI le ••k*R 4.

mehu.agadi wa g&!W• 7e aeatle Marie tetaette ba ne ba tsa•;wa ditlh-

ege gene ke dirukut1h1 taa French Revelut1e • Ra bona ~· fa Baatill~

ngodi, Rouaaeau wa mm ~·~•ana le malala-a -rwe~e, D1deret wa m lat la•

d~o J.e moJ.atetataa tumele, J.e D'Alembert wa motaantaabetaa d1k1tao ,

b~aupa boa~a le boleo jwa ge kga ga~ bathe ka maeao le go tsalwa ga

b ne, bangwe , ,, .... d1kgoa1 ba bangwe s+•• batlhanka; bangwe e le ba­

hua1 mme ba baJ'npe e le bahwu.neg1 • Ya ne ek:ete re bona barutwana ba

b ne bo Danton wa letaubutaubu ja aetauatsue ,08lll111e Desaoulina wa

aotahutah1a1 J.e mm g1a1,, Karat wa aotaober1 J.e mot~h tlheletai J.e Reb­

eap1erre wa aenkatle le pele tab1p1leatawe, le batlatai ba bene ba thuha,

ba rutl 1 J.a, ba ~la, ba gag la begoa1 le maeao otlbe a tl tlo le

khua , ba kgala tuaelo mo Kodimong, ba rera -·LibertJ: ~qual1tJ and .. F:raternit7•- gore bathe batho betlhe ba !ek:alekana ka go taalwa le lea

SA. -tf.. ma1kaelel a tlbolego.AG& g na epe y• otaotaweng e ~· kg•a1 kg taa ope

Y• o taaletaweng bot~hanka • La ne ek:et re bona m.orare wa MaFora 0

gakad1tawe ke tlala • ba iaetawe ke .. k8ethe • ba tennwe k:e aabela le

aekgabe 7& d1kg a1 le ba~ J.e barut1, ba gagola d1kwal taa aelao,

b& fapaaaya ma1na a d1kgwed1, ba thUba mttwx matle • kgelegele le rene

~~ e kgolo toronko ( Baat1J,.LeJ, ba ruta, ba f1aa ba 1if.z11P!- -....~

Page 23: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

11 .ffJ;. mat~• a dikgea1, ~e difika•tawe le dikereke tae dint~•; ba be4aya,

II ba ~ola ditih go tsa dikgeai ~· marena le batletleg1 ~e bala~

~• barut1. Ba gapa, ba tlhapat••• ba ip1taa aed1me ka beai. Ba ,,.~,

tagwa k:e maemo a bene a ge phaaela pu.ae, ba t~ega ba belaana ka bHi K~ ~ ;a ma'iauaanta, g~ nna .aza maawe ~· maragaraga me din.J&geng tae

dintli.

G.-p1eno d1kago taa ~ria d1 agi~w• ka mataetae~eke a .. geio. Me­

kgwa tba ( boUJ.evarda J ya gene e a tl.hame, mme • k:p.bi1itawe lea di­

tlhare. Ma•ora le one ke merate o o t£bageg1~eag thata go ga1aa

..,.. aele

••::o, le ~tlha "f& ~ tawelel peie J& bone ~· bent~e jwa leta'iahe

ja boDe , k:e aerate o e tawelwaDg pelo o be • huhesflwe ke ••rate

e aengwe. Fa gare ga Ma-Fora le Ma-Jeremane ke •• ntla le katae.

~tat1he lengwe ~· ~•nsw• le na le kgeai kgetaa • ga~e ye

o itaegeng b g•~• ge teta ba baBgWe, 7• • leng ene aenatla aa b.ne

ae aegele. Kwa Kereleag, aethe 7• • ntaeng jale ke Ke•tahiwa, kwa ~

G&-ngwate ke Kgula, lara !ranavaa~ ke n.ul Xruger, lara lCilgel.a:ae

ke QQeen V1oteria, kwa Jeremane lee Frederick the Great, kwa Rema

ke Juiiua O&eaar, mme kwa Fera ke Nape~een. Yeo ke ene megale wa

b ne ye o k1leng a thukuaetaa dikgeai ~· matatahe ot~e a Yuropa. k

Morut1 wa gagwe ke medingwana kwa Fora • ~pu ya gagwe kwa Lea

Inva~1dea e kgabiaitawe ka bent~• jo bo teteletaeng, mme ditlhwa­ka

nt1he taa gagwe tae di diri~weng lea ae~etera le/kg tlhe d1 t~•-

tae~etse mo mabentleleng le mo ut.ap•~ llll.g&eng. Kwa Inva~1des

" .,... ebile ge ,.,_pupv.. (sarcophagus) '~'- ga morwa Nap ~eea, 7• • ne a ~

()

bidiwa .. The K:ing et RUle .. , ~· J& ga Mar1ha~ Foch , m l.&J'di wa din twa

taa tahwaragan (AJ..Lied Arm1eaJ ya ma ~ F ra ~· Ma-.l!:nge~e•e ~~1'7.

Baag1 ba nria ke bat.b.e ba la 3,ooo,uuu.Mad1 a bone a bi<Uwa

•trano~.Tlbat~wa ,a franc e ka nna 1/-

ile ka re ne re utlule s-}t•• JfaFora a ja dig gnne le ma tl.ametle ra be

re aaAphutho~ ga thata mo ge jeng dijo taa bone mo h teleng, mme •f1l• gone fa re ·~ ge ipateletaa, mme re botaa weitere gore nama e re ne re .-a ja k hat poison " _ e eng, mme a p ~alat~a maboge a re "p•••• po1aen , ~··••

ra tahoga gore re jele .a. taheti. ~rig,rtaeja~e ~1le kgantele ra

utlwa g re tlhap1 ka tseFera e bidiwa "P 1a1en ...

,

Page 24: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

1le g~~ ~aria ra pa~ • t r bua • e yang ~w1tzer-

land,· mme koo ya taamaya mo megogorong e e boteng kwa tlase ga di·

thaba tse d.1 god1leng tsa Alp • Ra bona mots• o o tull'li:leng wa 1~11~~1

Geneva o o retwang ka leina ja i~ Cit.,- ef God I{;... Mota wa Modimo. a

~e gone koo kwa kagiao ya lefatshe le taalano ya ditsD.ba d.i lekwang

gone; ke gone kwa diphutbego taa lefatsho tsa kagiaan le tsa tbapelo

di kopanelang gone; ke gone kwa g• kiieng g& aga banna ba ba batli-

aisang tsela ya M dimo ka go aga puao ya one mo lefatsh1ng, Mo-Fora

ebemifJehn OalTin, poa exoi ·wa diReform8d Churah jaaka Dutah Reform

Church ya mono ~.Atric •

wa Free Churoh ef ~

o:f lations, megoloa UNu ( Unit6d lations Urgan1sat1on) .Bana ba Batswana '2.«~

bo l!rofessort ~.Matthews le m.ohumagadi wa gagwe ~,./~ le bone ba kl>o ..., . mo ditirong taa kereke le tlhabolol ya merate e e ~~, kwa morago.

Ra potol ga letsha je letona ja Geneya(kgotsa Lake Leman) je le metse

mabududu•bududu ~~ ntlh8ng ya botaheka kwa Lausann • Koo ra ~ta fa ...

go kileng ga gata maitseanape ~dward Gibbon mokwad.i wa The ~eol•ne and .... Fall of the Roman ~p1re. Re palame terena gone go ya Italy,ra :feta

ka t enyana ya Br1ga le ::Siapl n :fela, mme 1~• feJ.a re kgabaganya ~ .

u~- moielwane wa ~witzerJ.and re tsena kwa motaaneng wa Dam doslla nt1beng trl\ll- 11..- .~...1_ .. _.., CJ

ya Italy, ka kopana le dinko-di-aboga, mapoliaa a IDXJ Matad.iana

(Italian)& tsena mo tereneng ge bona dipaaep roto le dithekete tsa rona

Page 25: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

~f/

I~ I •

Ba apere dibak1 tse ditshweu le marokgwe a mantsho, ba le bogale mo puong

ba ntse bare ~y.taaxpa•••••xx~Y•tz•xwttt•t ·Dove andate ·?(u ya Ka~e~J

~~1gl1etti: b1g~1ett1 " : Votre paaaaport• paasap rt ' Thikete, thikete, ....

8 upa paseporoto ya gago , M~•s•o• preato - ~ bonako, ka bonako. Fa re .,, ntsba dipamp1r1 tae.:9 ntek~ne sa di a gatisiwa sentle kwa re tswang

gone. Ba re re pago~oge, mme ya re ka re sa ut~we ~etadiana ra nna tela.

Ba re gakalela, ba re p tlaka, ba ba ba batl.a go re x••JQ'& tshwara ka ( ~~

mab go, mme ya re lea e sa ile Jlllllotla le rona ra t na ma tlho ra kgalema ~ ) ~

ka ~etswana sa rona, mme bat ba tla go okomela ka d.ifenaetere taa .,e,

t r!-na go bona se se diragal.ang. lapoliaa ba pagolol.a thoto ya rona mo

tereneng, mme 1e rona ra patelesega gore re pagologe. Terena e re ne re

tsile ka yone ya re tlogela too. Batho ba re ne re tsamaya nabo ba re

leba ka go re tlhomogela pelo, mme le rona ra 1kutlwa ekete ke yone

terena ya bofelo mo ietatshing. Ti~agalo • ya Uamodosol ke yone fela E.

aekgopinyana se se diragetseng mo mesepeling ya rona. iril ka ~ke-

lo~o ya ~tation master ra palama terena e nngwe e • boelang morag kwa

Briga, motsana wa ~witzerland, mme koo ra bona pas poroto kgotsa visa

e e siameng go tsena mo letatshing ja Italy. Go boela le go tlbola kwa

Briga ga dir gore re bone dithab tse di godileng tsa ~witzerland .t

sentle. Go dipuo di le pedi kwa ~itzerland. Ntlheng ya botlbabatsatsi

go buiwa ::seJeremane, ntleng ya bophirimatsatsi go buiwa aeFora • .ila.di

le one a methale mebedi- ebong ~rk~ lrlJlheng ya MaJeremane, 'tranc' ~ r> ~D

ntlheng ya MaFora. ~witzer~and ga a • legae ja telialano fela _. lllllle '-' ~ 4 Z/~ 'b'\.c .«/-4blu- ~

ebile gape ke legae Ja dihor 1 ai 1 di tio~ ko t :lohea kD4 ;!eoka II• {d;U.. . I

I~ALY: +11.• re aena go tlho.J.a l tU~i iotlhe k1ra Briga p. re \lhok log "1"Q.. ~ ItA, lhL.t 'ft\.4rl~ ~Il~~ ~

ra palama terena e nngwe gape e e yang Italy 1f mm• ra goroga len. JIILAI'U

(Ki~all), ra bona bonno jo b ntie kwa Regina .t'l.laoe Betel. ~ tbapa motho

go re supetsa mots• o mogolo oo. Kereke (cathedral) ya gone e tumile

thata mo lefatahing ka b golo ~• bQnt~e jwa yono. ~ agi~we ka ~entawe

je ie&.)weu lmarble}. Gar·· ke nngwe 7~ dikagoll tse d.()l.tie bogo.1. mo

~efatsh1ng. ~ na ~· bonno jwa batho ba le 40,oou. Milano ke one motae

wa di tiro ~e bahumi ba It&J.7, mme d.ikage tae d.1 tJ.ba t~agan7eng laky scr­

apers di bonwa koo; ~~ Mussol1n1, moetapele (Ii d.uceJ wa Itaiy ka nako

ya ntwa ya ga Hitler o b ~ailwek~~~)~a fake Como gaut1 , mme ~ fit-~~L ~

J.hwa k:wa Mi~an. .l!i 'jajr• fa o ka mo uma~ , .._ t~diana a kgwe ma the .IQl ba

re o ba seny ditse morafe. i le ka re le mo hoteleng e e batho b~tai

Page 26: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

r~ utlwa monate wa puo ya ~eTaaiana e e mantswe M dige!ang ka di-vowel

lvowels) bo a,e,1, o le u jaaka ~•tswa~ sa rona se se monate. Utlwa t

monate wa - Robala aent!e Mma xwxM••wcx••t*•x•t~•z•xaxxt••• wa ~etswana

_le Bu na n tte gx!!t!•'t•wa ~ignora wa ~eh.dia~.Illl ba gaisa ''Good night Mad.am ll'rau ,. ~ wa ~e~gelese le Gute nacht ~t wa ••J•!emane • Re letse mo

Milan, mme ya re mo mosong ra palama kolo1 lmotor coach} e e yang y;~,-~.

Venezia (fenice). Ra tsena ka metse ya Brescia le Verona, ra ema mo

~ADUA, motse o o 1taegeng thata mo baruteging ka o ie Mma·diun1versit1

tsa Yuropa, eb1~e o ~e matsalelo a ga L1vy mokwadi yo mogol wa Ditao

tsa Roma (H1storJ of Rome).Kereke ya gone ya ~t ~'~~~1 Antonio e gopo­

taa Moscow ka ditorio le d1tlhoa tsa yone tse di motop0. ~swa foo re

fitLbile kwa V~N~~I· (Venice} motse o o sakgamataang thata ka ekete o

kokobetse mo J.ewatleng. Tota o ag1iwe mo dit~keng di le 118 tse di

kgaogantsweng ke melapo e le 160 mo gare ga tsone, mme di tshwaragantswe ~

ka meratho e le -iOO. Ganta1 /• motho a ya mo .t:tt tlung e o lebagan:y-eng h

nayo, o~ pate!esega go tshela ka moratao kgots• go palama mokoronyana

~;c.. o o b1diwang 'gondo!a'. Mora tho o o itsegeng bogo!o ka po.lelo ya g. e

Merchant of Vlnic ~ ga ~keapeare ke Rialto Bridge, o o kgabaganyang d~~f.t...

Grand Canal. Foo go/ mabent.Lele a matona, mme o ka bona batho ba ditiro

ba feresela gone ba reka, ba rekisa, ba bua, ba san taanla , mme o gop­

ole ~lock ie Antonio J.e Bassanio ba adimana mad.i, jaana I:ShJlock a (pound of fles~

t!oga a batla gore a due.Lwe ka ka~etlana ya nama;ya ga Ant n1 • M•z•X.

Mora tho o mongwe o o 1 tsegeng ke ~idge of :.:sish! o f1l~ re tahela ka

one ra gakolGgelwa matok

Ka~gelese, a •••• a reag ;

ga Brron mokwadi yo mongwe JO mogolo wa Q

I stood in Venice on the Brid~of ~igha /,.... A ala~.ce and a prison one~hand. I sa from out th wav&.tf her strucMur s rise ~ AS from e stroke ef an encbanterAs wand. ~

Go na le dikago tse i kgolo tse . ~ 1tseseng .,mo ~fatshing jot.Lhe koo cl. ~~~~~; of~~e~!!f~

Venice, lereke lcat ~~) ya ~t s' Kereke ya ~nta Maria :D /

d ~ ~lute ,Ducal ( f!ogo 's J .ralac Tua.no Centarinl. n.lace, .le Clock

e menaganang le mot~•,mme fa dit!a fa go ba ts e

ba t goa ~a re -tshaba koo. ~ ...

Go :S:J~t mo Venezia re feti!e ka ~~;J;~gae ja ga ""'

.ftletai y-o o 1tsegeng wa bogo!ogoJ:-cf . ..... la.ongwe wa baitseanape wa

Page 27: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

. _ ,..

Fa moth a ••• fee, aotae wa Venice • aetep. me bedibeq, mm.e •

gaJ.al ~· jaaka tor kgetaa tire 7& -lepa.

a. na le dikas• tao dikge~• tao d1 itaegeq lllO lefatahillg I

jet~ jaaka ~t Mark a Oat~dral, • go tweng Meefaage1i M&reke • ,., fi,~lwe fa • emeng gene, Kireke 7a ~ta -.ria de la ~~u,e, ~la1••

7a llelaedi { Duoal or .uese 1 • .tt~ace 1, ~li&Jle oaatar1a1 n.laoe, le C~eok

Tower • Di-geadela d1 taamaiaiwa •• .. lapeas • • .... sanaug 1e metae, J.

mme ia d1 fitlba fa !• ita ketaaag , bataaaa1a1 ba taene ba a goa -;

1~ • ae ekete ba re u tababa kee, tahaba kee .Ga s; ope wa bene •

tla a leta• pha!a, kgotaa tah1p1 kgetaa meled1. re re

II -g nge.La yo ~~ ne •• pal&JU me go ene • ne a re kopa de•!1.ra

d1 .L.e l.,.L.oo, mae f'i.L. ke •• naya p •t• a bua bebe, a phatlalataa y

.. bege, lllme ka iphapanya nae ka ta ..... ya, ka ke 1 th&a ke re • re j(

tai ditae. Ntekwane • no a re re ~•t• ~.-...... d1 a a aetaeag

Ge tau kwa Venice re feti.L.e lea FKRRA.RA, .L.egae ja ga tsavaaare.L.a

a prea1t1 .L.e • taeaeleta1 yo • 1taegeng wa boge.Lese.L.e • Kengwe wa

baitae pe a I'-17 eb ns Tasae • kwadi!e

Page 28: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

!1~8~~~~ kwal1' J e Genaalemae Liberata ~ magnum opua ra pgwe mo

Parara, mme a newa a kg le sa gore ke, ene mmok1 le mokwad1 70

••soJc wa nak:o eo. Jaana ra g roga lara Jl'l'~)f BOLOGJf~ , aotae •

0 tuaueng

~tlha J& lag rotlhotlbe ja one ja dikar ke tao ~tla , la un1Yer-. ai ti ra Marc ni~ mothe1 J.e motJ.hod1 wa -t1reJ.ess teJ.egraphf" .

g ne - 1• b g J.og ~ J.e thute 1a me~a "'Jla~p1gh1 mongwe wa

c11tJ.hod1 tsa b zagaka Jn .IIIDlele 8 tsaletawe g ne k:oo Bel gna.

FIRJcli~ (Plerenoe 1 Re dUJ.e mo Bol gna taatai .Le ph1r1JR1J.e mme ra bo

re it.Lbaganetae tbata go goroga kwa Plerence, motae • mongwe 0 0

tu.i-

1ang thata wa ItalJ. Ra g rog11e gone go la boaiga mme ra taama7

• '~' tha ta re ba ta Hotele ~e::ta e ka nna nt~e nngwe J'l. b g r geJ.e Jn

baeas ( ar<11as B uaa), mme ra d1 t eta ka b nta1 ra oa itaa ka ganna • betel e bidiwa 'alber b g roge~ jwa baeng be b1d1we ¥ ,

. tratt ria~ tzattt•t•XMF mme rd1Ds houae 1 ne go twe "peu.ieDl mme

re aa itae .aina ae, rona re ithara r~ re penaiea ke legae ja bat~ bA ba dUl.e ti ,(,.~ ~ke:~~~

ng mo r ng Jaanon,a ba ueln u.d1 a beta te} J1J. l'ance 0

agilwe 110

olap-..g wa Arno. Xe lagaa ja dikaraka he dintat, tao di,.. Jut 1 tao .U,:nUa, jaaka hone taa ::.anta Jlaria , ::.anta 1'r1Alta.::.n !.era:: •

ebi~e gape ke %a1 lega ja thut 1 b e egabale Jwa kwalakitao ~- ( painting

1¥ "-le 51.Je" kpb 1 1 (aculpture}. Ditawere1 tae dilcgo.l taa bakn.di ba

b~gole, ba ba itaegeng mo J.etatahing J tihe ke bana ba Flerenoe. Bone

be Dante- aethun:ya le mokgabe wa •orate wa JfaTad.1ana, mokwad1 wa

D1v1na COJD.ecl1a, lelcwalo .lo seftweq le latela Beibele ka beteng jwa thu­

te ra mowa le b tlhale le b .. edLmo, J.e tabonoJ.o 7& tlhoJ.ege J.e lebepe, b

lokwalo loAtet letaweng ao d1pu ng taot1he taa Yur pa, J.wa taala lwa ba

lwa taadisa dikwalo tae d1ngwe. ~a tsaletswe koo Flerence bakwadi ba

bangwe ba b~ l be retraroh,, Beooaoio J.e Jlacch1avelli. Jill. 111cheJ.ansele ()

aetl~d1 le aetawerere ae sogoi mo J.efatah1ag jetJ.he sa mokwal k1tao

le kgab lo.l la pr dig in the arts ot painting and sculpture} le ene o

taaletawe koo Florence, mme tiro ra gagwe ga e J& kgabisaxlt•••••••xt•ta

matlo a magolo a Florence fela, le kwa a ... , dikereke le d1pala1ae taa

aerate le d1kgo i d1 kgabi itawe ke k1tao le tiro ya gagwe.

Fela jaaka Dante e ne e ie letaata1, mme ba~ bangwo e ne e le d1 ledi

ao t1rong ra g kwala, tela jal MicbeJ.aagele J.e ene e ne e lo .lotaatai

J • le galalelau.g. DIU go na le d1nalec11 tae dintai tse cl1kge1 tae d1

pA&tahi.ang ao l aping lwa ki•ao ya kwalak1tse le kgabol J.e, ~ betlhe e ~~-N-/'fJf.

Page 29: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

i.e. ~;rorence; Bone bo Raphael, bo Ulonardo da V1Do1 le bo Benvenute 0Ul1.D1

le ba bangwe. Re ka u.aka le Florence H1ght1~le mosadi wa Ka5ngelese

yo o tbeil1ng tiro ya go oka balweta1 ka kit•• {aoientit1c siok nursing}

o tsaletawe kwa Fl rene•• mmogo !e Louisa Tetrazin1 aeoped1 ae a~ol •

~ISA: ~11• go )swa Florence ra ya ~1aa ntlheng ya b phiriaataatai jwa

Ital7 go bona keroke ya g ne le aet!h a (oaapani~!e) sa yon so se

itsegang that& ao '!efatshing jot!he 80 be ae gakgamatae ka go sokama sa aone mo dinyageng tse d1 200 mme ae aa wo(The ~an1ng Tower of Pi1a -

17 teet from the f~~ perpendicular}. Re ne re sa bolo go so utlwela le

go bala ka sone, mme re tlhoafaletae go se b na1 kg tsa le go ae pala.a.

Se agilwo ka lentswe je 18.:aweu (marbleJ, go gola ga sone ke dikgate

' 4 di le 180. So d11caJII.ore ltgotaa ma~ aA tlhatlaganyeng a le a, mme nngwe

le nngwe e thekoleditswe ka dip1lara di ka nna 26. ~ Motse wa Pisa

~~l • d1kereke d1nta1. Nngwe ya tsone e e 1taegeng thata ke ~P Sante

/ e ~otweng e agilw ka seretse sa mmu o o tswan~ ge taewa kwa Go!&otha.

I ROIK: Rene resale ••t•KR-~· bo tog apanengja re utlwa ge ntse g~w• l

~a me was net built in a da7 ~ mme re sa 1tse t ta gore puo eo e kayang A

Ke sone jaanong re ne re tsile go batla karabe ya yono. Ke g~e ~ileag ,

re tswa mo P1sa jaanong ra leba motso o o ratogang tbata o o mo barute~

-ging le babadi b tlhe ba dikwale , mot•• wa Mma•metse ebong Roaa,

.U .,c. motse o o rotwang ka go re ke Mot so wa B sakhutleng {The ~ternal 01 t7 J.

I

Mo aetaing yotlhe ya Yuropa o ke one o moruteg1 mongwe lo mongwe o

elotsang go ka o bona; o ke one o nang le dit•• (hiat ryJ le po!el

e e kgatlhans go feta aetse yotlhe 1 g fota Athens, le ~orl1 1 le II

.lfidinburgh , le ~aria le New Y rk • ;a othe a goroga mo Roma • 1kutlwa

~ gore o awoditae moaepole wa go bona Yuropa. Dipota tsa gone

di a dumadUJU., majo a gone a a sobaseba, mme marope a gone a aupa

ka bokaiaara le mas le a bene a a tent• ng letatabe ,

, Galileo wa maitseanapo le molep1 wa dinaledi o taaletawe ~ e• • fc;.,t~'f' I~D~~~~~~

~mo ~1•~ ~na keene yo o k11eng a tshosa d1kereke ka 163~

rora • re letatshe le kgo!okwo jaaka bolo kgotaa !amune, mme

ke jon• ~e d1ko~ogang ~etsats1. l&~t!ba ya puo e, a sek1a1wa

d1b1ahopo tse dikgo~o kw& aoma, a ot~haiwa a ba a kgao~wa mo

bodumedillf$4 a sena go pa tolediwa , r a bolelele diphuthog tse di­

~ tona gore o ne a tahameka fela /a a re lefataho le kgolokwo. \(Ja..~ 0 ~ ~ ~~ l'}hll-,~ "'~ «A.·.u.. ~.

Page 30: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

21

.L.~atshe, ke aeetl&etlana •• d1ayaga, ke legae ja Rom& ke b gare jwa ~

n1t1ro taa b nt.Le, ke .Lo!wapa ~wa 11;& le!atahe .Le aa atae le tahela,

d1!1kant••• tae n1 aa lebalesegeng.

R u. • -~ ana e nna ••tao wa ~/ .,,._ .... aeraf'e e gat1aed1wang gene. RCDI& Mma~etae kw& t~gege J-

ke kgege41

1~t~• et.Lha a mot~. Ga ge na beikot.Le t· ~~macqua~~ae,~ e e gegang a.w.

Ga s• thathebala ga pelo !e ge fit.Lha.L& methe a gerega g••• • s• na

u.ik:utl J.e mewa ge t1 tl.ba.L& me tho a le •• gare ga dip ta taa R ....

o.J.a re sena

,...., Tis , une .fi~no rest e may ...... be other c

(V~~)

eb1.1e

re palaae nngwe 7& d1-bus tao d1 thap1wang go supetsa b•eng motse .Le go

ba ope~ela dit1ragal tsa one. di-bua tae,.L(:.fa 1 ~o d1nts1 d1 tlala

baeng ba ba tawang kwa matatshing a sele ba tsile go b na motae wa Roma1

Bontsi jwa bone e le baithutwana ba dikolo, mme ba tshotso dibukana taa

s;kwala tnotfebooka J, mmo ba reed.i tse tha ta , ba kwala so)gwe le sengwe

se ba se bonang le se ba se b le.Lelwang.

Vikag tsa London .Le ~ria le Vienna lo metse e mengwe e re e

e bonyeng di kgatlha ka bontle jo go ~tweng jwa ••••• sesadi, bontle l

jwa p1tae ya lobe.Lo, bont.Le jo bo no.Lo, bont.Le jo bo seto.Lotaweng jwa

mokgabo • Dikago tsa Roma tsono d1 kgatJ.ba ka bontle jwa senna, bont.Le jwa

botbata, jwa b kar1ga, jwa bokete. D1 ntse jalo dikago tsa fatolika jaaka ~ ,.

~t ~eter8, ~t ~ul's leALateran; d1 ntae jalo dipalaise tsa bogosi jaaka

The ~r1nal, The nJ.a tine, ,.~,_ ~. 2alazzo Venezia; di ntse jal di.f1ka­

ntswe tsa mora.fe j aaka ~t Angelo Cast~e, Mausoleum o.f ~dr1an,Basi.L1ca

o.f Constantine, Monument •t Victor ~uel II , The C..pito.L lo Roman F rua.

l!; ntse jalo n.nth.e n, e e b1d1wang If8a1alelo ya Rema. Mo go yone go ti;kk

.e,. f1tlh1lwe marapo .Le aelora ya dikgos1, ba1tseanapa, bagal.e le bacl1red1

ba Roma, mme ya ba

hwa gone le marape

taa N-1 catacombs.

ya ro ,_~ BaRoma ba sena go am.ogela BoKeresto, ga .t'1 tl• ~

a 'baswedi ba/ Kreste, a tswa go epololwa kwa dikgageq

A reng :auaold ( p ~ B1J'on ka n.ntheon Y

Page 31: A979-Ad6-6 - Historical Papers, Wits · PDF fileB r1.le aekepe •• botho.loga mo ~ape Town, tbaba ya gon•J Table •ounta~ • N ... He etela -.rope a Akka. Re bole~a mo Haifa

Collection Number: A979 Silas T MOLEMA and Solomon T PLAATJE Papers PUBLISHER: Publisher:- Historical Papers, University of the Witwatersrand Location:- Johannesburg ©2012

LEGAL NOTICES:

Copyright Notice: Copyright for all materials on the Historical Papers website is owned by The University of the Witwatersrand, Johannesburg and is protected by South African copyright law. Material may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permission of the University of the Witwatersrand, Johannesburg.

Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commercial use only.

People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of paper documents and the information contained herein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrand has not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors or omissions and excludes any and all liability for any errors in or omissions from the information on the website or any related information on third party websites accessible from this website.

This document is part of a collection owned by the University of the Witwatersrand, Johannesburg and deposited at Historical Papers at The University of the Witwatersrand.