~ ๑ ~

คมอปฏบตงาน ศนยพฒนาเดกเลก

กองการศกษา

เทศบาลต าบลพระเสดจ

~ ๒ ~

สารบญ หนา

ค าน า ค าน า บทท 1 บทนา ๓ บทท 2 บทบาทหนาทของครผดแลเดก ๗ บทท 3 การดแลเดกเลก 9 บทท 4 การสงเสรมพฒนาการของเดกเลก ๒๑ บทท 5 การประเมนและรายงานผล 3๔ บทท 6 การจดการชนเรยน 3๘ บทท 7 การสรางความสมพนธ๑กบบานและชมชน ๔๒ บทท 8 การจดการศกษาปฐมวยสาหรบกลมเปาหมายเฉพาะ ๔๔ บทท 9 การวจยในชนเรยน 107 ภาคผนวก - ระเบยบกฎหมายทเกยวของ 113

~ ๓ ~

บทท 1 บทน า

แนวคดพนฐานในการจดการศกษาทวไป

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 กาหนดใหการศกษา เปนเครองมอสาคญในการพฒนาคน จงตองมการจดการศกษาใหสอดคลองกบเจตนารมณ๑ของรฐธรรมนญ สาระสาคญ คอ มงเนนใหมการปฏรประบบบรหารและการจดการศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผล โดยใหมเอกภาพในเชงนโยบาย และมความหลากหลายในการปฏบต มการกระจายอานาจไปสเขตพนทการศกษาสถานศกษาและองค๑กรปกครองสวนทองถน รวมทงสงเสรมใหเอกชนรวมจดการศกษา และใหมความอสระในการบรหารจดการภายใตการกากบดแลจากรฐ นโยบายของรฐบาลไดแสดงเจตนารมณ๑ทจะปฏรปการศกษา เพอพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร เพอนาไปสการพฒนาระบบเศรษฐกจใหคนไทย ทงปวงไดรบโอกาสเทาเทยมกนทจะเรยนรและพฒนาคณภาพชวตไดอยางตอเนองตลอดชวต และมปญญาเปนทนไวสรางงานและสรางรายไดนาประเทศใหอยรอดจากระบบเศรษฐกจและสงคมทผนแปรอยตลอดเวลา โดยยดหลกวาการศกษาสรางคนสรางงาน และสรางชาต

สาหรบการจดการศกษาของทองถนนน มกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทยทาหนาทประสานสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาทองถน เปนการดาเนนการตามแนวคดเกยวกบการกระจายอานาจ ในการจดการพฒนาของชาตไปยงทองถนมากขน โดยรฐธรรมนญฉบบนกาหนดใหองค๑กรปกครองสวนทองถนจดการศกษาอบรมและการฝกอาชพตามความเหมาะสม และความตองการภายในทองถนและเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษาอบรมของรฐ แตตองไมขดตอมาตรา 43 มาตรา 81 ตามทกฎหมายบญญต ในการจดการศกษาทองถนมวตถประสงค๑ทเกยวของกบการศกษาปฐมวย กาหนดใหเดกปฐมวยไดรบการสงเสรมพฒนาการและเตรยมความพรอมทางรางกาย อารมณ๑ สงคม สตปญญา และลกษณะนสยใหเปนไปอยางถกตองตามหลกวชาการเตมตามศกยภาพ มคณธรรม จรยธรรม ระเบยบวนย และมความพรอมทจะเขารบการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐาน

แนวคดพนฐานในการจดการศกษาปฐมวย การเรมตนเปนจดสาคญของงานทกชนด ในงานแหงชวต จดเรมตน คอการเรมชวตในเดกปฐมวย ซง

เปนทยอมรบกนโดยทวไปในหมนกจตวทยาและนกการศกษาวาเดกตงแตแรกเกดถงอาย 5 ขวบ เปนชวงทสาคญชวงหนงของชวตทสมองมการเจรญเตบโตมากกวาทกๆ ชวงอาย และเปนชวงเวลาทเหมาะทสดสาหรบการปพนฐาน ทกษะตางๆ ใหแกเดก เพอมความพรอมในการทจะพฒนาในระดบตอไป ดงนน การจดการศกษาปฐมวย พฒนาขนมาโดยแนวคดตอไปน

1. แนวคดเกยวกบพฒนาการเดก พฒนาการของมนษย๑ เปนการเปลยนแปลงทเกดขนในตวมนษย๑เรมตงแตปฏสนธตอเนองไปจนตลอดชวต ครอบคลมการเปลยนแปลงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ พฒนาการทางดานรางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม สตปญญาและลกษณะนสยจะมความสมพนธ๑และพฒนาอยางตอเนองเปนลาดบ

~ ๔ ~

ขนตอนไปพรอมกนทกดาน เดกแตละคนจะเตบโตและมลกษณะการพฒนาการแตกตางกนไปตามวย ซงบงบอกถงการเปลยนแปลงทเกดขนในแตละวยเรมตงแตปฏสนธจนถงอาย 5 ขวบ พฒนาการแตละดานมทฤษฎเฉพาะอธบายไวและสามารถนามาใชในการพฒนาเดก เชน ทฤษฎพฒนาการทางรางกายทอธบายการเจรญเตบโต และพฒนาการของเดกวามลกษณะตอเนองเปนตามลาดบขน เดกจะพฒนาไปถงขนใด จะตองเกดวฒภาวะของความสามารถขนนนกอน เชน ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา อธบายวา เดกเกดมาพรอมวฒภาวะซงจะพฒนาขนตามอายประสบการณ๑ คานยมทางสงคม และสงแวดลอม เปนตน ดงนน แนวคดเกยวกบพฒนาการเดก จงเปนเสมอนเปนแนวทางใหผสอน หรอผทเกยวของเขาใจเดก สามารถอบรมเลยงดและจดประสบการณ๑ทเหมาะสมกบวยและความแตกตางของแตละบคคลเพอสงเสรมใหเดกพฒนาจนบรรลตามเปาหมายทตองการไดชดเจนขน

2. แนวคดเกยวกบการเรยนร การเรยนรของมนษย๑มผลสบเนองมาจากประสบการณ๑ทไดรบการปลยนแปลงพฤตกรรมเกดขนจากกระบวนการทผเรยน มปฏสมพนธ๑กบบคคล และสงแวดลอมรอบตว ดงนน การจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรจงเปนสงสาคญทจะชวยสงเสรมการเรยนรของเดก และเนองจากการเรยนร เปนพนฐานของพฒนาการในระดบทสงขน และเดกมการเรยนรตามธรรมชาตตงแตเกด กอนจะเขาสถานศกษา การจดทาหลกสตรจงยดแนวคดทจะใหเดกไดเรยนรจากประสบการณ๑จรงดวยตวเดกเองในสภาพแวดลอมทเปนอสระเออตอการเรยนร โดยมผใหญเปนแบบอยางทดมการจดกจกรรมทเหมาะสมกบระดบพฒนาการของผเรยนแตละคน

3. แนวคดเกยวกบการเลนของเดก การเลนถอเปนกจกรรมทสาคญในชวตของเดกทกคน เดกจะรสกสนกสนานเพลดเพลน ไดสงเกต มโอกาสทดลองสรางสรรค๑ แกปญหา และคนพบดวยตนเองซงมอทธพล และมผลดตอการเจรญเตบโต ชวยพฒนา รางกาย อารมณ๑ สงคม สตปญญาและลกษณะนสย เดกจะรจกการเรยนรความเปนอยของผอน สรางความสมพนธ๑อยรวมกบผอนรวมถงธรรมชาตรอบตว ดงนน ในการจดหลกสตรการศกษาปฐมวย จงถอการเลนอยางมจดมงหมายเปนหวใจสาคญของการจดประสบการณ๑ใหกบเดก

4. แนวคดเกยวกบวฒนธรรมและสงคม บรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย หรอแวดลอมตวเดก ทาใหเดกแตละคนแตกตางกน หลกสตรการศกษาปฐมวย ถอวา ผสอนจาเปนตองเขาใจและยอมรบวา วฒนธรรมและสงคมทแวดลอม ตวเดกมอทธพลตอการเรยนร การพฒนาศกยภาพ และพฒนาการของเดกแตละคนผสอนควรตองเรยนรบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกทตนรบผดชอบ เพอชวยใหเดกไดพฒนา เกดการเรยนร และอยในกลมคนทมาจากพนฐานเหมอนหรอตางจากตนไดอยางมความสข แนวคดพนฐานดงกลาว ในการจดการศกษาปฐมวย ครผดแลเดก ตองศกษาหลกการของหลกสตรใหเขาใจเพราะในการจดประสบการณ๑การเรยนรใหเดกแรกเกดถงอาย 5 ขวบ จะตองยดหลกการอบรมเลยงด ควบคกบการใหการศกษา โดยตองคานงถง ความสนใจและความตองการของเดกทกคน ทงเดกปกต เดกทมความสามารถพเศษ และ เดกทมความบกพรองทางรางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม สตปญญา รวมทงการสอสาร และการเรยนรหรอเดกทมรางกายพการ หรอทพพลภาพ หรอบคคลทไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแล หรอ ดอยโอกาส เพอใหเดกพฒนาทกดานทง ทางรางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม สตปญญาและลกษณะนสย อยางสมดล โดยจดกจกรรมทหลากหลาย บรณาการผานการเลนและกจกรรมทเปน ประสบการณ๑ตรง ผานประสาทสมผสทงหา เหมาะสมกบวย และความแตกตางระหวางบคคลดวยปฏสมพนธ๑ทดระหวางเดกกบพอแม เดกกบผเลยงด หรอบคลากร ทมความรความสามารถในการอบรมเลยงดและให

~ ๕ ~

การศกษาเดกปฐมวย เพอใหเดกแตละคนไดมโอกาสในการพฒนาตนเองตามลาดบขน ของพฒนาการสงสดตามศกยภาพ และนาไปใชในชวตประจาวนไดอยางมความสข เปนคนด และคนเกงของสงคม สอดคลองกบธรรมชาต สงแวดลอม ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ความเชอทาง ศาสนา สภาพเศรษฐกจ สงคม โดยความรวมมอจากบคคล ครอบครว ชมชน องค๑กร ปกครองสวนทองถน องค๑กรเอกชน ฯลฯ

หลกการจดการศกษาปฐมวย

หลกการ

เดกทกคน มสทธทจะไดรบการอบรมเลยงดและสงเสรมพฒนาการตลอดจนการเรยนรอยางเหมาะสม ดวยปฏสมพนธ๑ทดระหวางเดกกบพอแม เดกกบผเลยงด หรอบคลากรทมความรความสามารถในการอบรมเลยงด และใหการศกษาเดกปฐมวยเพอใหเดกมโอกาสพฒนาศกยภาพตนเองตามลาดบขนของพฒนาการทกดานอยางสมดล และเตมตามศกยภาพ โดยกาหนดหลกการดงน

1. สงเสรมกระบวนการเรยนร และพฒนาการทครอบคลมเดกปฐมวยทกประเภท 2. ยดหลกการอบรมเลยงดและใหการศกษาทเนนเดกเปนสาคญ โดยคานงถง ความแตกตางระหวาง

บคคล และวถชวตของเดกตามบรบทของชมชน สงคมและวฒนธรรมไทย 3. พฒนาเดกโดยองค๑รวมผานการเลนและกจกรรมทเหมาะสมกบวย 4. จดประสบการณ๑การเรยนรใหสามารถดารงชวตประจาวนไดอยางมคณภาพ และมความสข 5. ประสานความรวมมอระหวางครอบครว ชมชน และสถานศกษาในการพฒนาเดก

หลกการจดการศกษาปฐมวย

หลกการจดการศกษาปฐมวย สาหรบเดกทอายตงแตแรกเกดถง 5 ขวบนน เปนหลกการทคานงถงการพฒนาเดกอยางเปนองค๑รวมเพอโอกาสในการพฒนาเดกทกดานตามลาดบขนตอนของพฒนาการอยางสมดลและเตมตามศกยภาพหลกการจดการศกษาปฐมวย ยงเนนการสงเสรมกระบวนการเรยนรและพฒนา ครอบคลมเดก ทกประเภททงเดกปกต เดกดอยโอกาสและเดกพเศษ โดย คานงถงความแตกตางของแตละบคคลและเนนเดกเปนสาคญ การจดการศกษา จดหลกการใหสอดคลองกบวถชวต สงคม วฒนธรรม ตามความเปนอยจรงของเดก โดยมผใหญในชมชนเปนผเชอมโยงองค๑ความรตางๆ ใหแกเดก ทงยงเปดโอกาสใหเดกไดพฒนาอยางเปนองค๑รวม โดยผานการเลนซงเปนพฒนาการตามธรรมชาตของเดก และผานกจกรรมทเหมาะสมกบวยเดกเลกโดยมผใหญเปนแบบอยางทดของการเรยนร การจดประสบการณ๑ตางๆ ในการเรยนรท สามารถดารงในชวต ประจาวนไดอยางมคณภาพและมความสข ซงตองไดรบการประสานความรวมมอจากครอบครว ชมชน และสถานศกษา

~ ๖ ~

แนวทางดงกลาวขางตนน ามาสการจดการศกษาปฐมวย ดงน

1. การสรางหลกสตรทเหมาะสม การพฒนาหลกสตรพจารณาจากวยและประสบการณ๑ของเดกโดยเปนหลกสตรทมงเนนการพฒนาเดกทกดาน ทงดานรางกายอารมณ๑ จตใจ สงคม สตปญญาและลกษณะนสยโดยอยบนพนฐานของประสบการณ๑ เดมทเดกมอย และประสบการณ๑ใหมทเดกจะไดรบ ซงตองเปนหลกสตรทใหโอกาส ทงเดกปกต เดกดอยโอกาส และเดกพเศษ

2. การสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรของเดก ซงควรอยในสภาพทแวดลอมดวยธรรมชาต ตอบสนองความตองการ ความสนใจของเดกทงภายในและภายนอกหองเรยน ตองสะอาด ปลอดภย อากาศสดชน ผอนคลาย มโอกาสออกกาลงกายและพกผอน มสอทมาจากธรรมชาตและวสดอปกรณ๑ทหลากหลาย เหมาะสมกบวย ใหเดกมโอกาสเรยนรเกยวกบตนเอง สภาพแวดลอมใกลตวและโลกทเดกอย รวมทงการอยรวมกนกบผอนในสงคม

3. การจดกจกรรมทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดก ซงครผดแลเดกตองเปลยนบทบาทจากผบอกความรหรอสงใหเดกทามาเปนผอานวยความสะดวก โดยทครผดแลเดกจะตองยอมรบ เหนคณคา รจก และเขาใจเดกแตละคนทตนดแลรบผดชอบ เพอจะไดวางแผน สรางสภาพแวดลอมและกจกรรมตางๆ ไดเหมาะสม นอกจากน ครผดแลเดกจะตองรจกพฒนาตนเอง ปรบปรงการใชเทคนค การจดกจกรรมใหเหมาะสมกบเดก

4. การบรณาการการเรยนร การจดการเรยนการสอนในระดบปฐมวย ยดหลกการบรณาการทวา หนงแนวคด เดกสามารถเรยนรไดหลายกจกรรม หนงกจกรรม เดกสามารถเรยนรไดหลายทกษะและหลายประสบการณ๑สาคญ จงเปนหนาทของคร ผดแลเดกควรวางแผนการจดประสบการณ๑ใหเดกเรยนรผานการเลนทหลากหลาย กจกรรม หลากหลายทกษะ หลากหลายประสบการณ๑สาคญ อยางเหมาะสมกบวย

5. การประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดก ครผดแลเดกควรสงเกต และประเมนทงการสอนของตนและพฒนาการการเรยนรของเดกวาไดบรรลตามจดประสงค๑และเปาหมายทวางไวหรอไม ผลทไดจากการสงเกต สามารถบอกไดวาเดกเกดการเรยนรและมความกาวหนาเพยงใด ซงจะชวยครผดแลเดกในการวางแผนการจดกจกรรม ชใหเหนพฒนาการของเดกเปนรายบคคล ความตองการพเศษของเดก แตละคน และยงใชในการประเมนประสทธภาพการจดการศกษา 6. ความสมพนธ๑ระหวางครผดแลเดกและครอบครวของเดก เดกแตละคน มความแตกตางกน เนองจากสภาพแวดลอมทเดกเตบโตขนมา ครผดแลเดก พอแม และ ผปกครองเดก ตองมการแลกเปลยนขอมลทาความเขาใจพฒนาการและการเรยนร ของเดก ตองยอมรบและรวมมอกนรบผดชอบ มสวนรวมในการพฒนาตามหลกการจด หลกสตรใหบรรลเปาหมายทตองการรวมกน

~ ๗ ~

บทท 2 บทบาทหนาทของครผดแลเดก

เดกเลก เปนวยทมความซกซน เคลอนไหวตลอดเวลา สตปญญาและความคดจะมความเปนอสระ

แปรเปลยนตามสงแวดลอมทพบเหนใกลตว ชอบลอกเลยนแบบตามความนกคดของตน จงจาเปนอยางยงทจะตองไดรบการดแลอยางใกลชด ใหมการพฒนาทงดานรางกาย จตใจ อารมณ๑ สงคม สตปญญาและลกษณะนสยดงนน ครผดแลเดก ซงเปนผทอยใกลชดกบเดก และมอทธพลตอการปรบเปลยนพฤตกรรม การพฒนาการดานตางๆ ของเดกมากทสดในชวงทเดกอยในศนย๑ฯ จะตอง เปนผทมความรความสามารถ รจกรบผดชอบ รกเดก อปนสยออนโยน จตใจโอบออมอารมความยตธรรม มลกษณะเปนผนา เพอจะเปนผทใหการดแลเดกอยางมประสทธภาพเปนแบบอยางทดของเดก เปนการวางรากฐาน ความคด สตปญญา อารมณ๑ สงคม ลกษณะนสย เสรมสรางบคลกทดใหกบเดก ซงเปรยบเสมอนการวางรากฐานของประเทศ

บทบาทของครผดแลเดก

ผททาหนาทเปนครผดแลเดก มบทบาทในการปฏบตหนาท ดงน 1. ปฏบตหนาทตามกจวตรของเดก ครผดแลเดกจะตองทาหนาทดแลเดกและปฏบตตามกจวตร

ประจาวนของเดก เพอใหเดกมความเจรญเตบโต มพฒนาการทกดานตามวย และมการเรยนร ทเหมาะสม

2. สงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดกในลกษณะบรณาการ ครผดแลเดกมหนาทสงเสรมพฒนาการเดกในลกษณะบรณาการเชงสรางสรรค๑ กลาวคอใหเดกไดพฒนาดาน จตใจ อารมณ๑ สงคม และจรยธรรมไปพรอมกน โดยใหโอกาสเดกเรยนรจากสงของและผคนทอยรอบขาง ซงเดกจะเรยนรไดโดยประสาทสมผสทงหา การเคลอนไหว การเลน และ การลงมอกระทา ดงนน คร ผดแลเดกจะตองสงเสรมใหโอกาสเดกไดพฒนาอยางเตมท รวมทงปฏสมพนธ๑กบเดกดวยคาพดและกรยาทาทางทนมนวล ออนโยน แสดงความรกความอบอน

3. สงเกต เฝาระวง และบนทกความเจรญเตบโต พฤตกรรม พฒนาการดานตางๆ ของเดก ครผดแลเดกจะตองเปนคนชางสงเกต เฝาระวงปญหาสขภาพ พฒนาการ และการเรยนรของเดก จดบนทกพฤตกรรมเพอจะไดเหนความเปลยนแปลงทงปกต และผดปกตทเกดขนกบเดก ซงจะนาไปสการคนหาสาเหต เพอชวยเหลอและแกไขไดทนทวงท

4. มการปรบเปลยนพฤตกรรมทไมพงประสงคของเดก ครผดแลเดกจะตองเปนคนชางสงเกต มความร และเขาใจพฤตกรรมทเปนปญหา และไมพงประสงค๑ของเดก ซงพฤตกรรมนน อาจเกดจากการเจรญเตบโต และพฒนาการของเดก รวมทงการปรบตวของเดกตอสงแวดลอม หากไมไดรบการแกไขตามแนวทางทเหมาะสม อาจนาไปสปญหาทางพฤตกรรมของเดกในอนาคต แมวาเดกแตละคนจะแตกตางกนตามพนธกรรมและการอบรมเลยงด แตถาเขาใจและชวยลดพฤตกรรมจะชวยขจดปญหาทจะตามมาไดทนทวงท

~ ๘ ~

5. จดสงแวดลอมทปลอดภย ถกสขลกษณะ เหมาะสมกบการพฒนาเดกทกดาน ครผดแลเดกจะตองดแลจดสภาพแวดลอมทงภายในอาคารและภายนอกอาคารใหสะอาดถกสขลกษณะ ปลอดภย และมบรรยากาศเหมาะสมกบพฒนาการของเดก

6. ประสานสมพนธระหวางศนยพฒนาเดก ครอบครวและชมชน ครผดแลเดกจะตองเปนผประสานสมพนธ๑ระหวางศนย๑พฒนาเดกโดยเปนคนกลางในการสรางความสมพนธ๑ทดระหวางเดกกบพอแม หรอผปกครอง สมาชกในครอบครวและบคคลตางๆ ในชมชน เพอทราบถงพฤตกรรม พฒนาการ การเปลยนแปลงของเดกไดอยางรวดเรวและตอเนอง

7. รจกพฒนาตนเองในทางวชาการและวชาชพครผดแลเดกจะตองใฝหาความรในการพฒนาตนเองอยเสมอ ดงน

7.1 การพฒนาดานความรทางวชาการและทกษะอาชพอยางตอเนอง เชน การศกษา หาความร การเขารบการอบรมเพมเตมอยางสมาเสมอ การตดตามความเปลยนแปลงดานความรและเทคโนโลยโดยอาศยสอทหลากหลาย รวมทงการรวมกลม แลกเปลยนประสบการณ๑ การศกษาดงาน ศนย๑พฒนาเดกเลก/สถานพฒนาเดกเลกทมคณภาพ การเขารวมเปนสมาชกและจดตงชมรมเครอขายครผดแลเดก ซงจะกอใหเกดประโยชน๑โดยตรงแกคร ผดแลเดก

7.2 การพฒนาดานบคลกภาพ จะตองเปนผทมคณลกษณะรกเดก อปนสยออนโยนม กรยาวาจานมนวลออนหวาน ใจเยน รจกปรบปรงและพฒนาบคลกภาพของตนเองอยเสมอ

หนาทของครผดแลเดก

ครผดแลเดกจะอยใกลชดกบเดกตลอดทงวน ดงนน จงมหนาท ดงน 1. อบรมเลยงดเดก ตงแตรบเดกจากผปกครองจนกระทงสงคนใหผปกครอง 2. จดกจกรรมประจาวน เพอสงเสรมพฒนาการ และเตรยมความพรอมใหกบเดก ใหมสขภาพ

สมบรณ๑ แขงแรง และไดรบการพฒนา ทงดานรางกาย จตใจ อารมณ๑ สงคม สตปญญาและลกษณะนสย โดยจดกจกรรมกลางแจง ในรม และจดมมกจกรรมตางๆ เชน มมหนงสอ มมศลปะ มมดนตร ฯลฯ

3. ปลกจตสานกใหเดกรกชาต ศาสนา และพระมหากษตรย๑ การปกครองระบอบประชาธปไตย การรกษาสงแวดลอม ความมระเบยบวนยมความรบผดชอบความมนาใจ ฯลฯ

4. ดแลความปลอดภยและรกษาความสะอาดภายในและภายนอกอาคารของศนย๑ฯ 5. ใหเดกเคารพธงชาต และประกอบพธกรรมทางศาสนา 6. สารวจรายชอเดกทเขารบการเลยงดประจาวน เยยมเยยนผปกครองและเดก ในกรณทเดกไมมา

เรยนเกน 3 วนและในกรณทเกดปญหาอนๆ 7. จดเตรยมสถานทเรยน จดเตรยมอปกรณ๑การเรยนการสอนโดยเนนวสดทมอยแลวในทองถน จด

อาหารเสรม นาดมนาใช จดทาบนทกการสอน และบนทกประจาตวเดก ตลอดจนจดทาทะเบยนอปกรณ๑การเรยนการสอน

8. จดทาบญชรายรบ-รายจาย ตามโครงการจดหาอาหารเสรม (นม) สาหรบเดก 9. จดทาบญชแสดงรายการอาหารกลางวนรายสปดาห๑ ตามโครงการจดหา

อาหารกลางวนสาหรบเดก 10. รวมกบคณะกรรมการพฒนาเดกเลก ผปกครอง จดบรรยากาศสงแวดลอม

ในบรเวณศนย๑ฯ

~ ๙ ~

บทท 3 การดแลเดกเลก

เดกเลก เปนวยแหงการเรยนร อยากร อยากทดลอง และมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มการพฒนาการดานตางๆ สงสด ซงมกมโอกาสเจบปวยและเกดอบตเหตไดงาย

การสงเสรมสขภาพ

1. การเจรญเตบโตของเดกเลก

การเจรญเตบโต (Growth) หมายถง การเปลยนแปลงขนาดของรางกายและอวยวะ ซงเกดจากการเพมจานวนและขนาดของเซลและสวนหลอเลยง ทาใหรปรางเปลยน เชน มขนาดโตขน สงขน สดสวนเปลยนแปลง การประเมนการเจรญเตบโตทาไดโดยชงนาหนก และวดสวนสงของเดก แลวนามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานตามอายในชวง 2-6 ป เดกตองมนาหนก และสวนสงเพมขนทกป ดงน

อาย 2 ป นาหนกประมาณ 11-12 กโลกรม สวนสงประมาณ 87-89 เซนตเมตร อาย 3 ป นาหนกประมาณ 13-14.5 กโลกรม สวนสงประมาณ 94-95 เซนตเมตร อาย 4 ป นาหนกประมาณ 15-17 กโลกรม สวนสงประมาณ 100-101

เซนตเมตร อาย 5 ป นาหนกประมาณ 17-19.5 กโลกรม สวนสงประมาณ 105-106

เซนตเมตร อาย 6 ป นาหนกประมาณ 19-22 กโลกรม สวนสงประมาณ 110-111

เซนตเมตร

2. การสงเสรมการเจรญเตบโตของเดก

การสงเสรมสขภาพเดก มงเนนทการปองกน มากกวาการรกษาเมอเกด เจบปวยแลว ดงนน การจดหาอาหารทมคณคาครบ 5 หม และการประเมนการเจรญเตบโตของเดก โดยการชงนาหนก วดสวนสง และแปลผล โดยเทยบกบกราฟ แสดงการเจรญเตบโตของเดก อยางนอยทก 3 เดอน จะชวยใหเดกไดรบการดแล และสงเสรมการเจรญเตบโตทดไดอยางตอเนอง

3. อาการผดปกตทพบบอย ในเดกเลก

การเจบปวยบอยๆ ทาใหการเจรญเตบโตของเดกหยดชะงก หรอลาชาสญเสยโอกาสในการพฒนาตน ครผดแลเดก เปนบคคลหนงทดแลเดกอยางใกลชดในชวงเวลาอยศนย๑ฯ ควรมความรเบองตน กอนสงใหผปกครอง หรอพาไปพบแพทย๑

3.1 ไข การมไขเกดจากหลายสาเหต แตการตดเชอ เปนสาเหตทพบไดมากทสด ไดแก ไขหวด คอ และ หอกเสบ ไขออกผน เปนตน อาการของไข ถาคลาหนาผากเดก จะรสกไดวาตวรอนผดปกต แตเพอใหถกตอง การวดอณหภมรางกายดวยปรอทวดไข การวดโดยใชปรอทวดไข ควรสะบดใหปรอทอยในตาแหนงอณหภมตากวา 35 องศาเซลเซยสกอน จงใหเดกหนบไวทรกแร นานอยางนอย 5 นาท เมอวดไขได

~ ๑๐ ~

เทาใด ใหบวกอก 0.5 องศาเซลเซยส เนองจากการวดไขทางรกแร อาจมความคลาดเคลอนจากอากาศภายนอกได หรอถาเดกโต ใหอมไวใตลน

การดแลเบองตน ถาอณหภมรางกายสงกวา 37.8 องศาเซลเซยส ควรเชดตวเบองตนโดยใหใชนาธรรมดาหรอนาอน

เลกนอยเชดตว เพอใหหลอดเลอดขยายตว และระบายความรอนไดเรวกวานาเยน วธเชดตว ทาโดยใชผาขนหนชบนา บดหมาดๆ เชดบรเวณซอกคอ รกแร ขาหนบ ทาหลายๆ ครงจนไขลด แลวใสเสอผาทไมหนา กรณทอณหภมรางกายสงกวา 38.5 องศาเซลเซยส ควรเชดตวเบองตนตามทกลาวมาแลวแจงผปกครองรบกลบไปดแลตอทบาน หรอพาพบแพทย๑

3.2 ไอ อาการไอ เปนกลไกรางกาย เพอขบสงแปลกปลอมออกจากหลอดลม เชน เสมหะ เนองความเจบปวย หรอปฏกรยาของรางกาย ทมตอสงระคายเคองในลาคอ

การดแลเบองตน 3.2.1 กรณทเดกเปนหวด ควรใหพกผอนมาก ๆ และใสเสอผาทอบอน 3.2.2 ใหเดกดมนามากๆ ไมใหนาเยน เพอใหเสมหะไมเหนยวและขบออกไดงาย 3.2.3 หากมนามะนาวผสมนาผงใหเดกจบ เพอชวยลดอาการระคายเคองในคอ 3.2.4 หากเดกไอแบบมเสมหะมาก ใหวางเดกพาดตกในทาควา และตบกลางหลงเบาๆ เพอกระตน

ใหเสมหะออกมาไดงายขน 3.2.5 พาเดกออกรบอากาศบรสทธ๑ หรอเปดหนาตาง ใหอากาศถายเทสะดวก 3.2.6 ไมควรใหเดกวงเลนมากเกนไป จะทาใหเหนอยและหายใจไมทน

3.3 อาเจยน เปนอาการทเกดจากการบบรดตวของกระเพาะอาหาร และกลามเนอหนา ทอง เพอขบสงทอยในกระเพาะอาหารออกมาจากรางกาย

การดแลเบองตน 3.3.1 ใหเดกนอนพกในหองทมอากาศถายเทด 3.3.2 ใหดมนาบอยๆ ครงละนอยๆ เพอปองกนภาวะรางกายขาดนา 3.3.3 วดอณหภมรางกายวามไขรวมดวยหรอไม 3.3.4 หลงอาเจยนใหเดกแปรงฟน หรอบวนปาก เพอกาจดกลน และรสของอาเจยนทจะกระตนให

เกดอาเจยนซาได 3.3.5 เมอเดกรสกดขน ควรจดอาหารออนๆ ยอยงายใหเดกรบประทานทละนอย หลกเลยงอาหารท

มไขมน 3.3.6 แจงผปกครองใหพาไปพบแพทย๑ เพอหาสาเหต และใหการรกษาตอ

3.4 อาการชก เดกทชกจะมอาการกระตกทแขนขา ใบหนา ปากเขยว ซงอาจมสาเหตมา จากไขสง โรคลมชก การตดเชอในสมอง หรออบตเหตทกระทบกระเทอนสมอง

การดแลเบองตน 3.4.1 จบเดกนอนตะแคง เพอใหนาลาย และเศษอาหารไหลออกดานขาง 3.4.2 ใชผาพนชอนหรอผาพนนวงดปาก 3.4.3 ไมควรเขยาตวเดก และไมอมมากอดขณะชก 3.4.4 เชดตวเพอลดไข ถามไขรวมดวย

~ ๑๑ ~

3.4.5 อาการชกจะหยดเองภายใน 15 นาท หลงจากนนควรพาไปพบแพทย๑ 3.4.6 แจงผปกครองใหพาไปพบแพทย๑

3.5 ทองรวง คอ อาการถายอจจาระเปนนา หรอถายเหลวมากกวา 3 ครง ใน 1 วน ซง จะทาใหรางกายขาดนาและเกลอแร สาเหตสวนใหญเกดจากอาหารไมยอย กนอาหารทมใยอาหารมากเกนไป หรอกนอาหารทรางกายไมคนเคย นอกจากนยงเกดจาก รางกายไดรบเชอแบคทเรย หรอจากสาเหตอนๆ เชน แพอาหาร แพยา เปนตน

การดแลเบองตน

3.5.1 ใหเดกดมนาเกลอแร เพอลดอาการขาดนาและเกลอแร 3.5.2 ถาเดกถายอจจาระเปนมกเลอด อาเจยนมาก ใหพาพบแพทย๑โดยเรว 3.5.3 แจงผปกครอง

3.6 เลอดกาเดาไหล การดแลเบองตนใหเดกกมหนาไปขางหนา ใชกระดาษชาระ หรอผา รองรบเลอดทไหลออกมาทางดานหนาจมก หรอสงนามกเบาๆ เพอเอาเลอดออกใหหมด จากนนใชถงพลาสตกหรอผาหอนาแขงประคบบรเวณตนคอ และหนาผาก จะชวยใหหลอดเลอดหดตว เลอดกาเดาจะหยดไหล แตถานานเกน 10 นาท แมใหการพยาบาลเบองตนดงกลาวแลว ควรรบพาพบแพทย๑และแจงผปกครอง

3.7 หวโน หอเลอด ฟกชา ทอาจเกดไดบอย จากอบตเหตเลกๆ นอยๆ ในศนย๑ฯ การดแลเบองตน 3.7.1 ระยะแรกใหประคบดวยนาเยน โดยใชถงพลาสตกใสนาแขง ประคบเสนเลอดบรเวณนน จะ

หดตวทาใหเลอดหยดไหล หามนวดคลง เพราะจะทาใหเลอดออกใตผวหนง 3.7.2 หลงการประคบเยนแลว 24 ชวโมง เรมประคบดวยนาอน โดยใชกระเปานารอน หรอขวดใส

นาอนประคบ เพอใหเลอดถกดดกลบเขาเสนเลอดโดยเรว อาการเจบปวยเลกนอยดงกลาว หากครผดแลเดก สามารถใหการปฐมพยาบาลไดถกตองจะชวยใหเดกสามารถกลบมามสขภาพแขงแรงไดเรวขน

4. การดแลสขภาพชองปากเดกเลก

สขภาพชองปากเดก มความสมพนธ๑โดยตรงกบสขภาพทวไปของเดก แตปจจบนพบวา เดกชวงอาย 3 - 5 ป เปนโรคฟนผเกอบทกคน บางคนฟนผเกอบหมดปาก ทาใหเดกๆ ตองทนทกข๑ทรมานจากการปวดฟน หรอเจบปวยเรอรง ซงจะสงผลเสยตอสขภาพรางกายและจตใจเดก โรคฟนผในเดกเลกจะลดลง หากครผดแลเดกเลกและพอแมเดก รวมมอใหการดแล

4.1 ความสาคญของฟนนานม ฟนนานม นอกจากมหนาทหลกในการเคยวอาหารแลว ยงม ความสาคญอกหลายประการ คอ

4.1.1 กระเพาะอาหารไมตองทางานหนก เพราะฟนชวยเคยวอาหารใหเปนชนเลกๆ 4.1.2 กลามเนอใบหนาและขากรรไกรของเดกจะเตบโตสมสวนเมอใชฟนบดเคยวอาหารเปนประจา 4.1.3 ฟนแทจะขนไดตรง ไมซอนเก เพราะฟนนานมชวยทไวและโยกหลด เมอฟนแทใกลขน 4.1.4 เดกมสขภาพกายด เพราะไมตองทนทกข๑จากการเจบปวดและเจบปวย จากการแพรกระจาย

ของเชอโรคฟนผ

~ ๑๒ ~

4.1.5 เดกมสขภาพจตด เพราะเดกทมฟนด จะยมไดอยางมนใจไมตองเกรงวาจะถกลอวาฟนดา หรอฟนหลอ

4.2 ฟนผ เปนโรคตดเชอเรอรงทเกดจากเชอโรคชนดหนงทอยในคราบจลนทรย๑ ซงเกาะอย บนผวฟน เชอจะยอยสลายอาหารประเภทแปง และนาตาล เพอใชเปนพลงงาน และ ลกษณะโรคในระยะเรมแรกจะเปนรอยขนขาวทผวเคลอบฟน ไมมอาการใด ๆ การผลกลามไประยะหนงจงจะเหนเปนรอยดา และเปนรผ และหากลกลามถงโพรงประสาทฟนเดกจงมอาการปวดฟน บางครงตองถอนออก เดกจะไมมฟนเคยวอาหารจนกวาฟนแทจะขน

4.3 การแปรงฟนหลงอาหารกลางวน 4.3.1 ประโยชน คอ ทาใหฟนสะอาด และลดความเสยงตอการเปนฟนผ การแปรงฟน ชวยกาจด

คราบจลนทรย๑ซงเปนสาเหตของฟนผ และเปนการสรางสขนสยการแปรงฟนใหเดก เมอมการแปรงฟนเปนประจาทกวน เดกจะเกดความเคยชนยอมรบการแปรงฟน และคนเคยกบการมปากและฟนสะอาด จนเปนนสยเมอเตบโตเปนผใหญ

4.3.2 องคประกอบทส าคญ ของการแปรงฟนทจะเกดผลดตอเดก ครผดแลเดกตองเอาใจใสหลายเรอง ดงน

1) ฝกทกษะการแปรงฟนใหเดก โดยการวางขนแปรงตงฉาก กบตวฟนและถไปมาสนๆ ในแนวนอนคลายถพน ใหเดกแปรงฟนทงดานหนา และหลง

2) จดใหเดกมแปรงสฟนเปนของตนเองทกคน ไมควรใชปะปนกน เพราะจะทาใหตดเชอโรคจากเดกทปวยได

3) ใชแปรงสฟนทมคณภาพ ควรใหเดกเปลยนแปรงสฟน เมอขนแปรงบาน เพราะอาจบาดเหงอก ไมควรใชแปรงนานเกน 3 เดอน

4) ใชยาสฟนผสมฟลออไรด๑ เพอชวยใหผลกฟนแขงแรง มากขน ฟนจะผ ไดยาก และควรใชยาสฟนสาหรบเดกโดยเฉพาะ

5) จดเกบแปรงสฟนของเดกไวทโปรง ไมอบชน ปลอดตอ แมลงทเปนพาหะนาโรค ไมควรเกบไวในถวยเดยวกน เพราะจะทาใหเกดการปนเปอน

6) ดแลขณะทเดกแปรงฟน ใหเดกแปรงฟนไดนานอยาง นอย 2 นาท 7) จดสถานทแปรงฟนใหเดก แตถาหากไมมทแปรงฟน หรออางลางมอ ควรดแลบรเวณไมใหมนา

ขงเฉอะแฉะ 4.4 การจดอาหารวางใหเดก อาหารเกยวของกบฟนผอยางยง ผดแลเดกควรใหความสาคญ

ในเรอง ตางๆดงน 4.4.1 เลอกอาหารวางทมคณคา และหวานนอยใหเดก ไดแก นมรสจด ผลไม หรอขนมทไมหวาน

จด และเหนยวตดฟน 4.4.2 ดแลไมใหเดกกนขนมระหวางมอ หรอไมใหกนขนมบอยๆ โดยเฉพาะขนมกรบกรอบทม

สวนประกอบเปนแปง นาตาล เกลอ ผงชรส สผสมอาหาร 4.4.3 แนะนาผปกครองใหเลอกซออาหารทมประโยชน๑ใหเดกไมซอขนมกรบกรอบ และนาอดลมให

เดกกน 4.5 การตรวจฟนใหเดก การตรวจฟนใหเดก จะทาใหผดแลเดกทราบวา เดกมสขภาพชอง

~ ๑๓ ~

ปากเปนอยางไร จะไดแกไขและแนะนาผปกครองเดกไดถกตอง 4.5.1 ตรวจความสะอาดชองปาก ควรตรวจทกวน พรอมการตรวจสขภาพเดกอยางสมาเสมอ หรอ

ตรวจหลงจากทเดกแปรงฟนแลวอยางนอยสปดาห๑ละ 1 ครง โดยใหเดกหนหนาไปทมแสงสวาง ตรวจฟนบนใหเดกเงยหนาขน ฟนลางใหเดกกมหนาลงเลกนอย

4.5.2 ตรวจฟนผ ควรตรวจเดอนละ 1 ครง หากพบวาเรมมฟนผ ควรแนะนาผปกครองพาเดกไปรกษาแตเนน ๆ ครผดแลเดกมสวนสาคญอยางยงในการชวยดแลฟน รวมถงสขภาพรางกายทวไปดวย เนองจากเดกมกจะเชอฟงครผดแลเดก มากกวาผปกครอง การอบรม สงสอน การฝกทกษะ ตลอดจนเปนแบบอยางพฤตกรรมสขภาพทดใหกบเดก เปนสงสาคญทจะชวยใหเดกมสขภาพกายด จตใจแจมใส และ สงเสรมใหมพฒนาการสมวยครบทกดาน

การจดสภาพแวดลอมและความปลอดภยใหเออตอการมสขภาพด และความปลอดภยของเดก และครผดแลเดกเองควรดแลสงแวดลอมดานตางๆ ในศนยฯ คอ

1. จดสภาพแวดลอมภายนอกอาคาร สภาพแวดลอมทดมผลตอสขภาพและความปลอดภยของเดก จงควรมการดแลในเรองตางๆ ดงน

1.1 ดแลสภาพแวดลอมรอบอาคารและบรเวณใหสะอาด และรมรน ปลกตนไมใหรมเงา และชวยกรองฝนละออง ดแลสวนหยอมใหสวยงามเสมอ นอกจากน บรเวณทเปนพนดน ควรปลกหญาคลมดน เพอปองกนฝนฟงกระจายในชวงฤดแลง

1.2 ทอและรางระบายนา หรอแหลงนา เชน บอนา ในบรเวณศนย๑พฒนาเดกเลก ควรมฝา ปด หรอมรวกน มใหเดกพลดตกได

1.3 บรเวณทพกขยะ หรอททงขยะภายนอกอาคาร ควรจดเกบใหเปนสดสวน ภาชนะ รองรบขยะมฝาปดมดชด พนจากแมลงและสตว๑พาหะนาโรคตางๆ

2. การจดสภาพแวดลอมภายในอาคาร เดกๆ ใชเวลาสวนใหญอยในอาคาร ครผดแลเดกจงควรดแลสงแวดลอมในอาคารใหสะอาดและ

ปลอดภยเสมอ ดงน 2.1 หมนตรวจสอบสภาพอาคาร ประต หนาตาง อปกรณ๑ โต๏ะ เกาอ ใหอยในสภาพด หาก

มสวนชารด ควรรบแจงใหผรบผดชอบซอมแซมโดยเรว เพราะอาจเปนอนตรายกบเดก 2.2 จดวางสงของ ของเลนเดก และเครองใชสอยตางๆ ใหเปนระเบยบ และเชด ทาความ

สะอาดสมาเสมอ โดยใชผาเปยก ไมแนะนาใหใชไมขนไกปดฝน เนองจากทาใหฝนฟงกระจาย 2.3 ไมวางสงของกดขวางทางเดนหรอประตเขาออก เพอความ สะดวกในการเคลอนยาย

เดกในกรณเกดเหตฉกเฉน เชน ไฟไหม แก๏สรว เปนตน 2.4 จดพนทใชสอยใหเปนสดสวนตามการใชงาน เชน หองรบประทานอาหาร หองทา

กจกรรม และหองนอน หากใชบรเวณเดยวกน ควรทาความสะอาดทกครงเมอเสรจสนแตละกจกรรม 2.5 ทาความสะอาดเพดาน ฝาผนง และพนหองสมาสมอ โดยเรมจากบนลงลาง และ

แนะนาใหใชผาเปยกเชดแทนการปดฝน สาหรบพนหองควรเชดถทกวน และดแลไมใหพนเปยก 2.6 จดใหมการระบายอากาศ และแสงสวางเพยงพอ โดยเปดชองระบายอากาศ หนาตาง

ใหมแสงสวางธรรมชาตเขาถง และอากาศถายเทไดด เพอลดการเจรญเตบโตของเชอโรคในอากาศ และลดการใชไฟฟา

~ ๑๔ ~

3. การดแลวสด อปกรณตาง ๆ และของเลนเดก การจดวางวสด อปกรณ๑ตางๆ ไวอยางเปนระบบจะชวยเสรมในเรองสขภาพ และความ

ปลอดภยใหแกเดก ดงนน ครผดแลเดกควรดาเนนการดแลวสด อปกรณ๑ตางๆ ดงน 3.1 จดใหมแกวดมนา ประจาตวเดกแตละคน และลางทาความสะอาดทกครง 3.2 จดใหมทเกบแปรงสฟนทถกสขลกษณะ คอ แยกเกบของเดกแตละคน และอยในท

อากาศถายเทด 3.3 ทาความสะอาดทนอน หมอน ผาหมเดก อยางนอยสปดาห๑ละ 1 ครง โดยครผดแลเดก

หรอ ใหผปกครองนากลบไปซกทบานทกเยนวนศกร๑ 3.4 เลอกของเลนเดกทปลอดภย ไดแก พนผวเรยบ ทาความสะอาดงาย เคลอบสท

ปลอดภย หลกเลยงของเลนทเปราะบาง แตกงาย แหลมคม หรอมชนสวนเลกๆ หลดงาย 3.5 ทาความสะอาดของเลนตาง ๆ อยางนอยสปดาห๑ละ 1 ครง 3.6 ควรจดใหมของเลนเดกจากวสดธรรมชาตและภมปญญาทองถน เชนเครองเลนไม

เครองจกสาน เครองปนดนเผา ฯลฯ 3.7 ควรหลกเลยงการใชภาชนะพลาสตกทไมไดมาตรฐาน เพราะจะทาใหเกดการสะสม

สารพษเปนอนตรายตอรางกายได 4. การดแลหองน า หองสวม หองนา หองสวมทดควรแยกจากกน สะอาด ถกสขลกษณะตลอดจนมสขภณฑ๑ทมขนาด เหมาะสม

กบเดก เพราะจะชวยใหเดกมสขนสยการขบถายทด และปลอดภยจากการลน พลดตก และการตดเชอโรคตางๆ ได ซงผดแลเดกเลกควรดแล ดงน

4.1 ทาความสะอาด พน ผนง หองนาทกวน และหมนเชดพนใหแหงอยเสมอ 4.2 จดใหมแสงสวางและการระบายอากาศเพยงพอจะชวยลดกลน ความอบชน และการ

เจรญเตบโตของเชอโรค เชอรา ไดด 4.3 กรณใชสขภณฑ๑เปนขนาดผใหญ ควรจดหาอปกรณ๑ชวยเสรม การใชงานใหเดกใชได

อยางปลอดภย เชน มราวจบขนาดเหมาะกบมอเดก มเกาอ หรอโต๏ะเตยๆ ใหเดกกาวขนไปนง โถสวม หรอใชอาง ลางมอไดอยางสะดวก

4.4 จดใหมนาใชเพยงพอ และมสายฉดนาหรอขนนา สาหรบใชในการทาความสะอาดหลง การขบถาย

4.5 ภายในหองสวม หรอดานหนาหองสวม ควรมอางลางมอพรอมสบผาเชดมอ เพอฝกให เดกไดทาความสะอาดมอหลงการขบถายทกครง

4.6 เกบนายาทาความสะอาดหองนา หองสวม ใหมดชด พนจากมอเดก 4.7 อปกรณ๑ และแปรงขดหองนา ควรเกบในทอากาศถายเทสะดวก และนาผงแดดเปนครง

คราว เพอลดการสะสมเชอโรค 4.8 ฝกใหเดกมพฤตกรรมการใชหองนา หองสวม ทถกวธ ไดแก ราดนาหรอกด ชกโครก

ทกครงหลงการใชสวม ทงกระดาษหรอเศษขยะลงในถงขยะทจดให ไมทงสงอนใดลงในโถสวมเดดขาด 5. การจดการขยะและน าเสย ขยะและนาเสยมผลกระทบตอสขภาพ ดงนน จงควรจดวางระบบในการดแล สงทควรปฏบต มดงน

~ ๑๕ ~

5.1 จดใหมทรองรบขยะ ทมสภาพด มฝาปดมดชด วางตามจดตางๆ ในศนย๑ฯ อยาง เพยงพอ เชน ภายในหอง บรเวณสนามเดกเลน หองครว และหองสวม เปนตน

5.2 แยกภาชนะเกบขยะ อยางนอย 4 ประเภท คอ 1) ขยะแหงทวไป 2) ขยะทสามารถนากลบไปใชไดใหม 3) ขยะเปยกทเปนเศษอาหาร หรอขยะจากหองครว และ 4) ขยะอนตราย เชน ถานไฟฉาย หลอดไฟ กระปองสารเคม นายาทาความสะอาด

หองนา หองสวม เปนตน 5.3 รวบรวมขยะออกจากตวอาคารทกวน เพอไมใหมขยะตกคางภายในอาคาร และนาไป

รวมไวในทพกขยะนอกอาคาร ขยะทรอการนาไปกาจดตองเกบอยางมดชด พนจากการคยเขยของสตว๑และพาหะนาโรค

5.4 ดแลรางระบายนาจากหองนา หองสวม หองครว ใหระบายไดดไมมขยะตกคาง อดตน หรอมนานงขง และควรมฝาปดทอระบายนาใหปลอดภยจากการพลดตกของเดก

5.5 นาทงจากครว หรอหองอาหาร ซงมคราบไขมน ควรปลอยผานบอดกไขมนกอนทงลง ทอระบายหรอแหลงนาสาธารณะ

6. การควบคมและปองกนแมลงและพาหะน าโรค เดกๆ อาจเจบปวยจากเชอโรคทมากบแมลงและสตว๑พาหะนาโรคตางๆ ได เชน แมลงวน แมลงสาบ

ทาใหเกดอาการอจจาระรวง หรอ ยง ทาใหเกดโรคไขเลอดออก ไขสมองอกเสบ เปนตน การควบคมและปองกน ควรทาดงน

6.1 กาจดแหลงทมนาขง เพอปองกนการแพรพนธ๑ยง โดยทาลายภาชนะทมนาขง หรอ แหลงนานง อยางนอยสปดาห๑ละ 1 ครง

6.2 ดแลสภาพแวดลอมในศนย๑ฯใหสะอาดอยเสมอ ปองกนแมลงวน แมลงสาบ และหน โดยจดเกบขยะอยางถกวธ

6.3 ลางทาความสะอาดถงขยะและบรเวณทพกขยะเพอลดการหมกหมมสงสกปรกตางๆ 6.4 ใหเดกไดนอนในมงลวด หรอถาไมม ควรจดใหหองนอนมแสงสวางและการระบาย

อากาศด 7. การปองกนอบตเหต และอบตภย อบตเหต ทอาจเกดขนไดจากสงแวดลอมในศนย๑พฒนาเดกเลก มไดหลายประการ ตงแต อบตเหต

จากสนามเดกเลน สารเคม และไฟฟา 7.1 สนามเดกเลน เปนสงหนงทมประโยชน๑ตอการพฒนากลามเนอมดเลก มดใหญ การ

ประสานงาน การตดสนใจ และพฒนาการ แตขณะเดยวกนกกอใหเกดอนตรายไดงาย ถาไมไดมาตรฐาน และขาดการดแล

7.1.1 พนสนามเดกเลน ควรทาดวยวสดทปลอดภย เชน ทราย wม วตถทลดการ กระแทก

7.1.2 จดหาเครองเลนสนามทไดรบการออกแบบทด และตดตงอยางถกวธ 7.1.3 บารงรกษา ทาความสะอาด และตรวจสอบ อปกรณ๑เครองเลนทกวนให

~ ๑๖ ~

สะอาด และอยในสภาพดเสมอ 7.1.4 ควรมครผดแลเดก ขณะเลนในสนามเดกเลนในสดสวนตอเดกทเหมาะสม

คอ 1 : 20 7.2 อปกรณ๑ เครองใชไฟฟา สายไฟ ปลกไฟ หมนตรวจสอบใหอยในสภาพด เกบสายไฟให

เรยบรอย ปลกไฟทอยตากวา 1.5 เมตร ควรหาฝาครอบปลกไฟเพอปองกนเดก 7.3 จดใหมตยาสามญประจาบานทมยา และเวชภณฑ๑ตามจาเปนและตดตงใหพนมอเดก

ตรวจสอบวนหมดอายของยา สมาเสมอ 7.4 เกบสารเคมอนตราย ในทมดชด พนมอเดก และอยบรรจในภาชนะทมฉลากชดเจน

ภาชนะใสสารเคมทใชหมดแลว ควรเกบทงอยางถกวธ 7.5 จดเตรยมเครองดบเพลงทมมาตรฐานไวประจาศนย๑พฒนาเดกเลก ตดตงในทหยบใช

สะดวก อยในสภาพพรอมใชงาน และมผทสามารถใชไดถกตอง หรอถาไมมเครองดบเพลง ควรมภาชนะเกบนา รวมทงสายยาง ทพรอมใชเมอเกดเพลงไหม การจดสงแวดลอมในศนย๑ฯใหสะอาดและปลอดภย สวนใหญ สามารถทาไดโดยครผดแลเดกเลก อยางไรกตาม บางเรองทครผดแลเดกเลกไมสามารถ ดาเนนการไดเอง ควรประสานความรวมมอกบผบรหาร และผปกครองเดก เพอดาเนนการใหเกดความปลอดภยกบเดกทกคน รวมถงครผดแลเดกเองดวย

การดแลใหเดกไดรบอาหารและน าสะอาด ปลอดภย

เดกเปนวยทมการเจรญเตบโตสงสดจงตองการอาหารทมคณคาครบถวน สะอาด และปลอดภย ซงมเหตผลทสาคญ คอ

1. อาหารใหพลงงานและสารอาหารแกเดก สาหรบทากจกรรมและการเจรญเตบโต 2. อาหารชวยดแลรกษาสขภาพเดก โภชนาการทดชวยใหเดกไมเปนหวดและโรคอจจาระรวง 3. การรบประทานอาหารเดกควรใหเดกรจกสมพนธ๑ใกลชดกบบคคลอน 4. การรบประทานอาหารทาใหเดกไดเรยนรโลก โดยการใชประสาทสมผสทง 5 5. เดกจะมพฒนาการ ทกษะ เมอเดกรบประทานอาหารดวยตนเอง 6. เดกจะมพฒนาการดานภาษาและทกษะทางสงคมทด เมอรบประทานอาหารรวมกบ ผอน

อาหารทปลอดภย และเหมาะสมทจะจดใหเดก จะตองไมเปนอาหารททาใหสาลกงาย ตองไมลนและขนาดเลก เชน ไสกรอกแผนบางกลมๆ องน เมลดถว เปนตน นอกจากนลกษณะของ อาหาร พบวาปจจบนอาหาร มสารปนเปอนมากมาย ทควรระวง ตลอดจนกระบวนการผลต จนถงการบรโภค อาหารทมสารปนเปอน และ ไมสะอาด สามารถทาใหเกดอนตรายกบเดกไดมาก เชน

1. โรคทมอาหารและนาเปนสอ เชน โรคอจจาระรวง บด ไทฟอยด๑ ซงจะทาใหเกดอาการ ปวดทองอยางรนแรง มไข อาเจยน ฯลฯ

2. โรคพยาธตางๆ ทปนเปอนมากบเนอสตว๑ และผกทไมสะอาด และปรงไมสก 3. โรคจากอาหารเปนพษ เชน อาหารกระปองทหมดอาย หรอชารดจะทาใหมอาการ ปวด

ทอง ทองรวง ฯลฯ 4. พษจากพชและสตว๑จากธรรมชาต เชน พษจากเหด กลอย ฯลฯ 5. พษจากสารเคม เชน สารตะกว สารกาจดแมลง สผสมอาหาร สารปรงแตงอาหาร ฯลฯ

~ ๑๗ ~

ดงนน เพอเปนการคมครองสขภาพเดกในศนย๑พฒนาเดกเลก จงควรจดอาหารทสะอาด ปลอดภยใหเดก โดยพจารณาทกขนตอนในกระบวนการผลตอาหารและเนนพฤตกรรมการรบประทานอาหารทถกตอง ไดแก การใชชอนกลาง และการลางมอใหสะอาดกอนรบประทานอาหารทกครง การดแลใหเดกไดรบอาหารและนาท สะอาด ปลอดภย สามารถทาไดดงน

1. การจดใหมน าดมสะอาด ในแตละวน เดกจะตองไดรบนาดมทสะอาด ปลอดภย อยางเพยงพอ ซงครผดแลเดก สามารถจดหา

นาดมและดแลความสะอาดในการดมนาใหกบเดกไดดงน 1.1 นาดมสาหรบเดก ควรเปนนาทผานการปรบปรงคณภาพแลว เชนนาประปาทตมสก

หรอผานเครองกรองทมการดแลรกษาสมาเสมอ หรอนาบรรจขวดทมเครองหมาย อย. 1.2 ภาชนะทเกบนาดม ตองมฝาปดมดชด มทรนนาออกทางเดยว ไมใชภาชนะ เชน แกว

หรอขนนา ตกโดยตรง เนองจากอาจทาใหมการปนเปอนไดงาย มการทาความสะอาดภาชนะใสนาดมสมาเสมอ

1.3 จดใหเดกแตละคนมแกวนาประจาตว และมการทาความสะอาดทกครงหลงการใชงาน

2. การจดสถานทเตรยมปรงอาหารใหสะอาด ปลอดภย นอกจากอาหารทมประโยชน๑ทางโภชนาการทเดกจะตองไดรบอยางครบถวนในแตละวน ครผดแล

เดก จะตองใหความสาคญในการจดสถานท สาหรบการเตรยม การปรงอาหาร ดงน 2.1 สถานทเตรยมปรงอาหาร ควรแยกเปนสดสวน พนหอง และฝาผนงทาดวยวสดสออน

และทาความสะอาดงาย 2.2 จดใหมแสงสวาง และการระบายอากาศด ลดปญหา กลน ควน และความรอน ไมให

รบกวนบรเวณใกลเคยง 2.3 โต๏ะเตรยม ปรงอาหาร สภาพด สะอาด และสงจากพนอยางนอย 60 เซนตเมตร เพอ

ปองกนสงสกปรกกระเดนปนเปอนอาหาร 2.4 กรณ ทศนย๑พฒนาเดกเลกมหองครวอยภายในบรเวณศนย๑ฯ ตองปองกนอนตรายทอาจ

เกดขนเมอเดกเขาไปเลนในหองครว เชน มอปกรณ๑ปดหวแก๏ส ทปลอดภย เกบมดและของมคมใหมดชด 2.5 กรณท ซออาหารพรอมบรโภค หรอจางทาจากภายนอกศนย๑พฒนาเดกเลก ควรเลอก

รานทสะอาด และเนนใหมการปกปดอาหารทพรอมบรโภคขณะขนสง

3. การเลอก การปรง การเกบอาหารใหสะอาด และปลอดภย อาหารทสะอาด ปลอดภย จะชวยใหเดกสามารถไดรบประโยชน๑จากการ

รบประทานอาหารแตละชนดไดอยางเตมท ซงครผดแลเดกจะตองมวธการในการเลอก การปรง และการเกบอาหาร ดงน

3.1 การเลอกและเตรยมอาหารสด 3.1.1 เลอกอาหารทใหม สด สะอาด มสตามธรรมชาต เชน เนอสตว๑สชมพ ผกสด

ใบมรพรน เลกนอย อาหารแหงตองไมอบชน หรอมกลนเหมน 3.1.2 หลกเลยงอาหารทเจอปนสสงเคราะห๑ หรอสสดมาก ๆ 3.1.3 อาหารกระปอง และเครองปรงรส ควรอยในสภาพด มเครองหมายอย. ม

ฉลากระบวนผลต วนหมดอาย

~ ๑๘ ~

3.1.4 การลางผก ผลไม สาหรบผกควรลอกออกเปนชนๆ แลวลางใหสะอาดดวย นาไหลผาน และลางทละใบ เพอลางสงสกปรก และสารเคมตกคาง ผกและผลไมควรลางกอนปอกเปลอก

3.2 การปรงอาหาร 3.2.1 ปรงอาหารโดยไมใชผงชรส หรอเครองปรงรส และสารปรงแตงส 3.2.2 ปรงอาหารใหสกอยางทวถง โดยเฉพาะเนอสตว๑ เพอทาลายเชอโรคตาง ๆ 3.2.3 ขณะปรงอาหารควรงดการพดคย ทางทดควรใชผาสะอาด ปดปาก ปองกน

ไอ จามลงอาหารขณะปรง 3.2.4 การชมอาหาร ควรใชชอนสาหรบชม ไมใชชอนเดยวกบทใชทาอาหาร

3.3 การเกบรกษาอาหาร การเกบรกษาอาหารทด ควรทาทงกอนและหลงปรงอาหาร เพอลดปญหาการปนเปอน

อาหาร สงทควรปฏบต คอ 3.3.1 เกบอาหารในอณหภมทเหมาะสม เกบในภาชนะทสะอาด และเหมาะสม

ตามประเภทของอาหาร เชน อาหารทมสวนประกอบของนาสมสายช ควรใสภาชนะททนกรดไดด เชน แกว กระเบอง สแตนเลส เปนตน

3.3.2 ปกปดอาหารทปรงสก หรอพรอมบรโภค ดวยฝาช หรอฝาภาชนะ ไม แนะนาใหใชผา เพราะสามารถสมผสตวอาหารไดงาย

3.3.3 นาดม นาผลไม ตองสะอาด และเกบในภาชนะทสะอาด มฝาปดมดชด การ ทานาผลไม ตองใชนาตมสกผสมเทานน

3.3.4 นาแขงทใชสาหรบรบประทานควรเกบในภาชนะทสะอาด มฝาปด ม อปกรณ๑สาหรบตก และไมแชอาหารอนใดปนในถงนาแขง

4. การเลอก การลาง และการเกบอปกรณ และภาชนะใสอาหาร อปกรณ๑และภาชนะใสอาหารเปนสงทสมผสกบอาหารโดยตรง จงตองใหความสาคญกบการเลอก

การลาง และการเกบอปกรณ๑ตางๆ ดงน 4.1 การเลอก

4.1.1 เลอกภาชนะใสอาหาร จาน ชาม ชอน สอม ททาดวยวสดปลอดภย เชน สแตนเลส อลมเนยม เมลามนคณภาพด สออน ตะเกยบไมตกแตงส

4.1.2 จาน ชาม เลอกใชทพนผวเรยบ เพอใหทาความสะอาดงาย 4.1.3 เขยงทใชเตรยมอาหารตองสภาพด ไมแตกราว แยกใชเขยง อยางนอย 3

เขยงตามประเภทของอาหาร คอ เขยงสาหรบเนอสตว๑สด เนอสตว๑สก และผก ผลไม ตองลางใหสะอาดทงกอนและหลงการใชงาน เกบในทมอากาศถายเทไดด เพอลดการปนเปอนเชอโรคในอาหาร

4.2 การลาง 4.2.1 ลางภาชนะ อปกรณ๑ทใชใสอาหาร และชอน สอม อยางนอย 3 ครง

หลงจากเกบเศษอาหารออกแลว ดงน ครงท 1 ลางดวยนายาลางภาชนะ ครงท 2, 3 ลางดวยนาสะอาด หรอลางดวยนาไหลผาน

~ ๑๙ ~

4.2.2 อางลางภาชนะ ควรควรอยสงจากพนอยางนอย 60 เซนตเมตร ควรมทอ ระบายนา ทด ไมมนาขงหรอเฉอะแฉะ จาน ชาม และอปกรณ๑ตางๆ ทลางสะอาดแลว ควาบนตะแกรง ทมอากาศถายเทไดด และสงจากพนอยางนอย 60 เซนตเมตร ผงใหแหงไมควรใชผาเชดภาชนะทลางแลว

4.3 การเกบ 4.3.1 ชอน สอม ตะเกยบ ใหวางเอาดานดามขนบน ในตะกราทโปรง สะอาด

หมนดแลตะกราใหสะอาดอยเสมอ 4.3.2 จาน ชามทลางสะอาดแลว ผงใหแหง จงเกบใสภาชนะทมการปกปด 4.3.3 เครองครว เชน หมอ กระทะ ตะหลว ควรแขวนทดามใหสวนทใส อาหาร

หนเขาผนง

5. สขนสยสวนบคคลของผปรง - เสรฟอาหาร ผปรง หรอเตรยมอาหารควรมสขภาพ และสขอนามยสวนบคคลทด และมการแตงกายสะอาด

เหมาะสม ดงน 5.1 ลางมอดวยสบ และนาสะอาด กอนและหลงการเตรยม ปรงอาหาร และกอน เสรฟ

อาหารใหเดก 5.2 ระหวางเตรยม และปรงอาหารไมควรพดคย และควรปดปากดวยผาสะอาดปองกนการ

ไอ จาม ปนเปอนอาหาร 5.3 ตดเลบสน รกษาใหสะอาดเสมอ และไมสวมเครองประดบทมอ และนว 5.4 ไมเตรยม ปรงอาหารในขณะทปวย มไข เจบคอ มแผลเรอรงทมอ และนว หากม

บาดแผลควรปดพลาสเตอร๑ใหเรยบรอย 5.5 แตงกายใหสะอาด ถกสขลกษณะ เพอปองกนการปนเปอนในอาหาร ดงน

5.5.1 สวมเสอมแขน เพอปองกนเหงอไคล 5.5.2 สวมหมวกคลมผม และผากนเปอน ควรใชสขาว เพอใหเหนความสกปรกได

งายปองกนเสนผม และรงแคตกหลนใสอาหาร 5.6 ไมใชมอสมผสอาหารทพรอมบรโภคโดยตรง ตองใชภาชนะในการหยบจบอาหารท

สะอาด 5.7 ไมใชปากเปาอาหารใหเยน กอนใหเดกรบประทาน เพราะจะทาใหนาลายปนเปอนใน

อาหารตดเชอโรคได ในกรณทศนย๑พฒนาเดกเลกไมไดเตรยม ปรงอาหารทศนย๑ฯ เอง คร ผดแลเดก ควรทจะตรวจสอบรานอาหารทจะจางเหมาทาอาหารใหเดกโดยใชแนวทางเดยวกนน เพอใหไดรานททาอาหารสะอาดและปลอดภยสาหรบเดกมากทสด

6. โภชนาการส าหรบเดก เพอใหเดกไดรบอาหารทมประโยชน๑ตอรางกาย สงผลตอการเจรญเตบโตของเดกตามพฒนาการควร

สงเสรมใหเดกไดรบสารอาหารครบ 5 หม ไดแก หมอาหาร อาหาร ประโยชน

หมท 1 เนอสตว๑ ไดแก เนอสตว๑ตางๆ เชน หม วว เปด ไก กง ปลา เครองใน เชน ตบ ปอด หวใจ ไขตางๆ ถวเมลดแหง ตางๆ เชน ถวเหลอง ถวเขยว ถวลสง และอาหารททาจากถว นม และ ผลตภณฑ๑จากนม ชวยเสรมสรางและซอมแซมรางกาย สวนทสกหรอ เครองในชวยสรางและ

~ ๒๐ ~

บารงโลหต นมชวยสรางกระดกและฟน เนอสตว๑ประเภทอาหารทะเลชวยปองกนโรคคอพอก เดกอยในวยเจรญเตบโตตองการอาหารหมนมาก หมท 2 ขาว แปง ไดแก ขาวตางๆ เชน ขาวเจา ขาวเหนยว แปงตางๆ เชน แปงขาวเจา แปงมนสาปะหลงและอาหารททาจากแปง เชนก๐วยเตยว บะหม ขนมจน ขนมปง หวเผอก มนตางๆ ใหกาลงงานและความอบอนแกรางกาย ทาใหมแรงเคลอนไหวทางานได

หมท 3 ผกใบเขยว เหลอง ไดแก ผกใบเขยวเหลอง และผกเปนหวตางๆ เชน ผกบง คะนา ตาลง ฟกทอง กระหลาปล มะเขอตางๆ บารงสขภาพทวไปใหแขงแรง บารง สขภาพของผวหนง นยน๑ตา เหงอก และฟนสรางและบารงโลหต ชวยใหรางกายใชประโยชน๑จากอาหารอนไดเตมท และมเสนใยเปนกากชวยใหการขบถายสะดวก

หมท 4 ผลไมตางๆ ไดแก ผลไมสดตางๆ เชน มะละกอ กลวย สม มะมวง ฝรง สบปะรด ชวยบารงสขภาพ และปองกนโรคตางๆ ชวยใหรางกายสดชน บารงสขภาพของผวหนง นยน๑ตา เหงอก และฟน

หมท 5 ไขมนจากสตว๑และพช ไดแก ไขมนจากสตว๑ เชน มนหม มนไก ไขมนจากพช เชน นามนถว นามนงา กะท อาหารหมนใหพลงงานสง และใหความอบอนแกรางกาย ทาใหมกาลงเคลอนไหวทางานได เปนตวชวยละลายวตามนหลายชนดเพอการดดซมและนาไปใชประโยชน๑

~ ๒๑ ~

บทท 4 การสงเสรมพฒนาการของเดกเลก

ในชวง 5 ป แรกของชวต เปนระยะทสาคญทสด เนองจากสมองของเดกมการเจรญเตบโต และพฒนาอยางรวดเรว ซงพอแมผปกครอง หรอผครผดแลเดก ตองตระหนกถงความสาคญของพฒนาการ หรอการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนทงดานรางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม สตปญญาและลกษณะนสย โดยพฒนาการของเดกในแตละชวงอายอาจเรวหรอชากวาเกณฑ๑ทกาหนดตามวฒภาวะ หรอความพรอมของเดก ซงตองมการสงเสรมใหเหมาะสมตามวฒภาวะหรอความพรอมของเดกแตละคนตามชวงอาย โดยอาศยความรวมมอจากพอแม ผปกครอง หรอครผดแลเดกทเกยวของกบเดกผานกจกรรมหรอกระบวนการตางๆ ตอไปน

1. หลกสตรปฐมวย 2. การจดประสบการณ๑การเรยนร

2.1 สาระการเรยนร 2.2 แนวการเรยนร 2.3 กจกรรมการเรยนร 2.4 สอการเรยนและแหลงการเรยนร

หลกสตร 1. ขอมลทวไป 2. ปรชญา 3. วสยทศน๑ ภารกจ เปาหมาย จดหมาย 4. การจดประสบการณ๑เรยนร 5. การวดและประเมนผลพฒนาการ

1. ขอมลทวไปของศนยพฒนาเดกเลก ขอมลทวไปของศนย๑พฒนาเดกเลก หมายถง การ เขยนระบถงประวตความเปนมาของสถานศกษา สถานทตง จานวนเนอท อาคาร สภาพทวๆ ไปของเดกผปกครอง ชมชน การบรหารงาน และขอมลตาง ๆ ทเหนวามความสาคญ วธการเขยนใชการเขยน บรรยายใหกระชบชดเจน อาจจะมตารางขอมล หรอแผนผง หรอภาพถาย ตามทสถานศกษาจะเหนสมควร

2. ปรชญาของการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลก ปรชญาการศกษาศนย๑พฒนา เดกเลก หมายถง หลกการ อดมการณ๑แนวคดหลกในการจดการศกษาศนย๑พฒนาเดกเลก ซงเชอวาเดกปฐมวยเรยนรไดอยางไร หลกการในการพฒนาเดกเปนอยางไร คณลกษณะของเดกตามเปาหมายของ ศนย๑พฒนาเดกเลก

2.1 ตวอยางปรชญาศนย๑พฒนาเดกเลก ……………………จดการศกษาโดยจดประสบการณ๑ เรยนรแบบเรยนปนเลนภายใตบรบทของสงคมและวฒนธรรมโดยชมชน ผปกครองมสวนรวม เพอใหผเรยนม พฒนาการทง 4 ดาน เตมตามศกยภาพ และเปนสมาชก ทดของสงคม

2.2 ศนย๑พฒนาเดกเลก …………………………...จดการศกษาใหเดกมพฒนาการครบถวนตาม

~ ๒๒ ~

วย โดยเดกไดเรยนรจากประสบการณ๑ตรง ลงมอปฏบต และสรางองค๑ความรดวยตนเอง ทงนใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา โดยการนาภมปญญาทองถนมาสงเสรมกระบวนการ จดประสบการณ๑ใหสอดคลองกบความสนใจของเดกเปนรายบคคล และความตองการของชมชนใน ทองถน โดยเนนใหเดกมคณธรรมจรยธรรม เปนพลเมองทดของสงคม มความสามารถ และมความสข

3. วสยทศน ภารกจ เปาหมาย 3.1 วสยทศน หมายถง เจตนารมณ๑ อดมการณ๑ ความเชอของศนย๑พฒนาเดกเลกทคาดหวง

จะพฒนาเดกในศนย๑พฒนาเดกเลกใหมพฤตกรรมทพงประสงค๑ เขยนใหชดเจน สอดคลองกบปรชญาของสถานศกษา สภาพปจจบน และแนวโนมของสงคม รวมทงความตองการพนฐานของหลกสตรศนย๑พฒนาเดกเลก

ตวอยางการก าหนดวสยทศน ศนยพฒนาเดกเลก มงพฒนาผเรยนใหมความพรอมทง 4 ดาน มสขภาพกาย สขภาพจต

และสขนสยทด มสนทรยภาพทางดานศลปะ ดนตร และการเคลอนไหว มความรบผดชอบ มระเบยบวนย ซอสตย๑ รกชาต ศาสนา กษตรย๑ รกความเปนไทย รกธรรมชาต สงแวดลอม มความสามารถในการใชภาษาในการสอสาร คดและแกปญหาไดเหมาะสมตามวย และอยรวมกบผอนอยางมความสข

3.2 ภารกจ หมายถง งานหรอกจกรรมทศนย๑พฒนาเดกเลกตองปฏบตเพอใหวสยทศน๑ของ สถานศกษาปรากฏเปนจรง วธเขยนศนย๑พฒนาเดกเลกควรระบกจกรรมทจาเปนตองทาให สอดคลองกบวสยทศน๑เพอสะทอนแนวความคดในการทางาน และการปฏบตงานของศนย๑พฒนาเดกเลก

ตวอยางการก าหนดภารกจ 1. ภารกจศนย๑พฒนาเดกเลก................................................................. 1.1 จดกจกรรมทสงเสรมพฒนาการของเดกทง 4 ดาน 1.2 จดกจกรรมสงเสรมพฒนาการดานรางกายและสขนสยทด 1.3 จดกจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค๑ 1.4 จดกจกรรมสงเสรมความรบผดชอบตอตนเอง 1.5 จดกจกรรมสรางจตสานกในการอนรกษ๑ทรพยากรและประเพณวฒนธรรมของทองถน 1.6 จดกจกรรมเสรมสรางประชาธปไตย 1.7 สงเสรมพฒนาบคลากรอยางสมาเสมอ 1.8 จดสภาพแวดลอมของโรงเรยนใหเออตอการเรยนร 2. ภารกจศนย๑................................................................................. 2.1 จดกจกรรมสงเสรมประสบการณ๑เตรยมความพรอมทางดานรางกาย อารมณ๑ จตใจ

สงคม และ สตปญญา 2.2 จดกจกรรมสงเสรมระเบยบวนย ความรบผดชอบ ความซอสตย๑ 2.3 จดกจกรรมสงเสรมใหเดกมความรกชาต ศาสนา กษตรย๑ และเปนความเปนไทย 2.4 จดกจกรรมสงเสรมใหเดกรกธรรมชาต และสงแวดลอม 2.5 จดกจกรรมสงเสรมใหเดกมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมเพออยรวมกบสงคมไดอยาง

มความสข 2.6 จดกจกรรมสงเสรมสนทรยภาพทางดานศลปะ ดนตร และการเคลอนไหว 2.7 จดกจกรรมสงเสรมทกษะทางดานภาษา กระบวนการคด และการแกปญหา

~ ๒๓ ~

2.8 พฒนาครผดแลเดกและบคลากรทเกยวของใหมความรความสามารถตามศกยภาพ ละเปนแบบอยางทด

2.9 พฒนาสภาพแวดลอม สอ อปกรณ๑ใหเหมาะสม ปลอดภย และเออตอการเรยนร 2.10 พฒนาระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพ และชมชนมสวนรวม 2.11 จดกจกรรมสงเสรมและพฒนาเดกพเศษใหมโอกาสพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพ 3.3 เปาหมาย หมายถง ผลสมฤทธหรอจดหมายทศนย๑พฒนาเดกเลกคาดหวงใหเกดกบเดก

ตามภารกจ หรอกจกรรมทปฏบต ควรเขยนระบเปาหมายใหสอดคลองกบภารกจใหชดเจนวาตองการอยางไร เปาหมายทดควรมการระบเปาหมายทงเชงปรมาณ และคณภาพ

ตวอยางการก าหนดเปาหมาย 1. เปาหมายศนย๑พฒนาเดกเลก………………………… 1.1 เดกทกคนมรางกายเจรญเตบโตตามวย และมสขนสยทด 1.2 เดกทกคนสามารถใชภาษาสอสารกบผอนไดอยางเหมาะสมกบวย 1.3 เดกทกคนมความพรอมทจะเรยนร 1.4 เดกทกคนสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข 2. เปาหมายศนย๑พฒนาเดกเลก…………………………. 2.1 เดกทกคนมสขภาพกาย สขภาพจต และสขนสยทด 2.2 เดกทกคนมระเบยบวนย มความรบผดชอบ มความซอสตย๑ รกธรรมชาต และ

สงแวดลอม 2.3 เดกทกคนรกชาต ศาสนา กษตรย๑ และความเปนไทย 2.4 เดกทกคนแสดงออกไดตามศกยภาพดานศลปะ ดนตร การเคลอนไหวรางกายตาม

จนตนาการ 2.5 เดกทกคนมความสามารถในการใชภาษาในการสอสารไดเหมาะสมกบวย 2.6 เดกทกคนมทกษะกระบวนการคด และสามารถแกปญหาไดเหมาะสมกบวย 2.7 เดกทกคนไดเขารวมกจกรรมทหลากหลายเหมาะสมกบวยอยางมความสข 3.4 จดหมาย จดหมายในหลกสตร หมายถง พฤตกรรมหรอสภาพทพงประสงค๑ทตองการใหเกดกบเดก

คณลกษณะตามวย เปนความสามารถหรอสภาพทพงประสงค๑ ในพฒนาการตามธรรมชาตเมอเดกมอายถงวยนนๆ ขณะเดยวกนครผดแลเดกจะตองคานงถงความแตกตางระหวางบคคล คณลกษณะตามวยหรอสภาพทพงประสงค๑ ไดแก

1. พฒนาการดานรางกาย 2. พฒนาการดานอารมณ๑ และจตใจ 3. พฒนาการดานสงคม 4. พฒนาการดานสตปญญา 4. การจดประสบการณการเรยนร การจดประสบการณ๑ หมายถง กระบวนการเรยนการ

สอนทใหเดกอาย 0 – 5 ป มโอกาสไดกระทากจกรรมดวยตนเอง กจกรรมการเรยนรจะไมจดเปนรายวชาแตจดในรปของกจกรรมบรณาการผานการเลน เพอใหเดกเรยนรจากประสบการณ๑ตรงในสวนนใหศนย๑พฒนาเดกเลกเขยนระบหลกการ วธการในการจดประสบการณ๑ โดยศกษาหลกการ แนวทางจากหลกสตรปฐมวย

~ ๒๔ ~

พทธศกราช 2546 และเอกสารคมอการจดประสบการณ๑การเรยนรสาหรบเดกเลก รวมทงเอกสารอน ๆ ทเกยวของ

4.1 ประสบการณทจดตารางกจกรรมประจ าวน ตารางกจกรรมประจาวน คอ กาหนดการทจะใหทราบไดวาในแตละวนเดกและ ครผดแล

เดกจะทาอะไรกนบาง เมอใด เวลาใด ทไหน อยางไร การกาหนดหลกการและขอบขายการจด กจกรรมประจาวนไว เพอใหครผดแลเดกใชเปนหลกในการออกแบบกจกรรมประจาวนเองใหสอดคลองกบสภาพสภาวะของชมชน ทองถนทศนย๑ฯ ตงอย ตวอยางการจดกจกรรมประจาวน เชน

ชวงเชา 08.00-10.00 น. รบเดก ดแลเดกในเบองตนดแลใหเดกเกบของใชสวนตวเขาท เคารพธงชาต สวดมนต๑ไหวพระ เลนอสระ ทากจกรรมประจาสปดาห๑

ชวงสาย 10.00-10.10 น. เกบของเลน เขาหองนา ลางมอ 10.10-10.30 น. รบประทานอาหารวางเชา 10.30-11.00 น. กจกรรมกลม สนทนา รองเพลง เลานทาน 11.00-11.50 น. เลนกลางแจง 11.50-12.00 น. ลางมอ ทาความสะอาดรางกาย 12.00-13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน ลางหนา แปรงฟน

ชวงบาย 13.00-15.00 น. ดมนม นอนกลางวน 15.00-16.30 น. กจกรรมกลม การละเลนของไทย รบประทานอาหารวางบาย แผเมตตา อาลาเพอนและคร รอผปกครองรบกลบบาน (ตวอยางกจกรรมบางสวน จาก โรงเรยนอนบาลบานรก)

กจกรรมประจ าสปดาห กจกรรมประจาสปดาห๑ คอ การกาหนดขอบขายของการจดกจกรรมการเรยนการสอนในสปดาห๑ทจด

ใหมขนสปดาห๑ละครงหมนเวยนกนทกวนในหนงสปดาห๑ มความสมพนธ๑กบธรรมชาตตามฤดกาล วฒนธรรมและวถชวตของทองถนเพอใหเดกไดมโอกาสเรยนร ผานการเลยนแบบการทางานจากผใหญ

ตวอยางการจดกจกรรมประจาสปดาห๑ เชน วนจนทร๑ งานหตถกรรม รอยดอกไม วนองคาร ศลป วาดภาพสนา สเทยน วนพธ กฬา ดนตร วนพฤหสบด ทาอาหาร ขนม ทาขนม-อาหารทเดกชอบ วนศกร๑ ปลกและดแลตนไม เกบผกจากแปลงไปประกอบอาหาร ครพาเดกเดนเลนทศนศกษาใน

บรเวณโรงเรยนเพอสงเกตธรรมชาตทเปลยนแปลง (ตวอยาง จาก โรงเรยนอนบาลบานรก) กจกรรมประจ าปการศกษา กจกรรมประจาปการศกษา คอ กจกรรมทเกดจากความคดทตองการสรางชมชนทมความสข เปน

การประสานความรวมมอระหวางผปกครองและผดแลเดก เพอสบสานวฒนธรรมประเพณรวมกน ในรอบ 1 ป อกทงเปนการเตรยมความพรอมใหกบเดกผานประเพณ และวถชวตของทองถน

~ ๒๕ ~

ตวอยางการจดกจกรรมประจาป เชน 1. กจกรรมทาบญตกบาตรวนขนปใหม 2. กจกรรมวนวสาขบชา 3. กจกรรมวนแมแหงชาต 4. กจกรรมวนลอยกระทง แนวการจดประสบการณ การจดประสบการณ๑เรยนรสาหรบเดกเลก เนนการจดในลกษณะของการดแล และใหเดกเลกไดรบ

การพฒนาแบบองค๑รวมในทกดาน ไดแก รางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม และสตปญญา ตามวย และความสามารถของแตละบคคล ในการนาเสนอเพอใหเปนแนวทางในการจดประสบการณ๑เรยนร มดงน

1. พฒนาการดานรางกาย กจกรรมทควรสงเสรมและสนบสนนดานรางกายเพอใหเดกไดมโอกาสพฒนาการใชกลามเนอใหญ (กลามเนอแขน – ขา – ลาตว) กลามเนอเลก (กลามเนอมอ – นวมอ) และการประสานสมพนธ๑ระหวางกลามเนอและระบบประสาท (กลามเนอมอ – ประสาทตา) ในการทากจวตรประจาวนหรอทากจกรรมตางๆ เชน การเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายตามจงหวะดนตร การ เลนเครองเลนสมผส การเลนออกกาลงกลางแจง เปนตน ประสบการณ๑ทควรสงเสรม ประกอบดวย การเคลอนไหวและการทรงตวการประสานสมพนธ๑ของกลามเนอและระบบประสาท เดกควรมโอกาสเรยนร ผานกจกรรม และการเลนในสภาพแวดลอมใกลตวไดรบประสบการณ๑การใชกลามเนอใหญ กลามเนอเลกและฝกการประสานสมพนธ๑ระหวางแขนกบขา มอกบปาก มอกบตาไปดวยกน

2. พฒนาการดานอารมณ จตใจ เปนการสนบสนนใหเดกแสดงออกทางอารมณ๑และความรสกทเหมาะสมกบวย มความสข ราเรง แจมใส ไดพฒนาความรสกทดตอตนเอง และความเชอมนในตนเองจากการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน เชน เลน ฟงนทาน ทองคาคลองจอง รองเพลง เปนตน ประสบการณ๑ทควรสงเสรม ประกอบดวย การรบรอารมณ๑หรอความรสกของตนเอง การแสดงอารมณ๑ทเปนสข การควบคมอารมณ๑และการแสดงออก พอแม หรอผเลยงดเปนบคคลทมสวนสาคญอยางยงในการทาใหเดกรสกเปนทรก อบอน มนคง เกดความรสกปลอดภย ไววางใจ ซงจะสงผลใหเดกสรางความรสกทดตอตนเองและเรยนรทจะสรางความสมพนธ๑ทดกบผอน

3. พฒนาการดานสงคม เปนการสนบสนนใหเดกไดมโอกาสปฏสมพนธ๑กบบคคลและสงแวดลอมตางๆ รอบตวในชวตประจาวน ไดปฏบตกจกรรมตางๆ เชน เลนอยางอสระ เลนรวมกลมกบผอน แบงปนหรอการใหรจกการรอคอย ใชภาษาบอกความตองการ ชวยเหลอตนเองในกจวตรประจาวนได ประสบการณ๑ทควรสงเสรม ประกอบดวย การชวยเหลอตนเอง การปรบตวอยในสงคม เดกควรมโอกาสไดเลนรวมกลมหรอทากจกรรมรวมกบผอนไมวาจะเปนเดกวยเดยวกนหรอตางวย เพศเดยวกนหรอตางเพศหรอผใหญอยางสมาเสมอตลอดจนฝกใหชวยเหลอตนเองในกจวตรประจาวนตามวยทเดกสามารถทาได

4. พฒนาการดานสตปญญา เปนการสนบสนนใหเดกไดรบรและเรยนรสงตางๆ รอบตวในชวตประจาวนผานประสาทสมผสทง 5 และการเคลอนไหว ไดพฒนาการใชภาษาสอความหมายและความคด รจกสงเกตคณลกษณะตางๆ ไมวาจะเปนส ขนาด รปราง รปทรง ผวสมผส จดจาชอเรยกสงตางๆ รอบตว มการฝกการใชอวยวะรบสมผสตาง ๆ ไดแก ตา ห จมก ลน และผวหนงในการแยกแยะสงทรบรและเรยนรเกยวกบความเหมอน ความแตกตาง และมตสมพนธ๑ การจดประสบการณ๑การเรยนร การจดประสบการณ๑เรยนรสาหรบเดกปฐมวย เนนการจดในลกษณะของการดแล และใหเดกไดรบการพฒนาแบบองค๑รวมในทกดาน ไดแก รางกาย อารมณ๑ สงคม และสตปญญา ตามวยและความสามารถของแตละบคคล ซงจะใช

~ ๒๖ ~

ขอบขายกจกรรมประจาวนในหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 เปนกรอบในการนาเสนอเพอใหเปนแนวทางในการจดประสบการณ๑เรยนร โดยมหลกการจดดงน

1. จดประสบการณ๑ใหครอบคลมเดกทกประเภททมอาย 0-5 ป 2. พฒนาเดกโดยยดหลกการอบรมเลยงด และใหการศกษา 3. พฒนาเดกโดยองค๑รวมผานการเลนทเหมาะสมกบวย วฒภาวะ และความแตกตางระหวางบคคล 4. จดประสบการณ๑ทสามารถใหเดกไดดารงชวตประจาวนไดอยางมคณภาพและมความสข 5. พฒนาเดกโดยบคคลทมความร ความสามารถในการจดการศกษาปฐมวย 6. พฒนาเดกโดยใหครอบครวและชมชนมสวนรวมหลกการดงกลาวขางตน เมอนามาจดกจกรรม

ประจาวนจงประกอบดวยกจกรรมทมงพฒนากลามเนอใหญ พฒนากลามเนอเลก พฒนาอารมณ๑ จตใจ และการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม พฒนาสงคมนสย พฒนาการคด พฒนาภาษา และกจกรรมสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรค๑ ดงน

1. กจกรรมพฒนากลามเนอใหญเพอใหเดกพฒนาความแขงแรงของกลามเนอใหญ การเคลอนไหวและความคลองแคลวในการใชอวยวะตางๆ จงแนะนาใหจดกจกรรมใหเดกดงน

1.1 เลนอสระกลางแจง เปนกจกรรมทมความหลากหลาย มงพฒนาดานกลามเนอใหญ ขณะเดยวกน เปนการฝกใหเดกไดคดตดสนใจเลอกโดยอสระดวยตนเอง เดกเปนผเลอกทจะเลนเอง ทงวธการเลน วสดอปกรณ๑ทใช สถานททจะเลนรวมถงเวลาทเลน

1.2 การเลนเครองสนาม เปนกจกรรมการเลนเพอใหเดกไดรบประสบการณ๑ตรง มโอกาสลง มอปฏบตและกระทากบอปกรณ๑เครองเลนสนามไดอยางอสระ เปนโอกาสทเดกจะไดใชกลามเนอใหญในการทรงตว การโหน การโยกไหว การปนขนและไตลง ควรมการแนะนาวธการเลนทปลอดภยจากอบตเหต

1.4 การเคลอนไหวรางกายตามจงหวะดนตร เปนกจกรรมทเดกไดเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายอยางอสระตามจงหวะ ดวยเสยงเพลง คาคลองจอง เครองเคาะจงหวะ และอปกรณ๑อนๆ มาประกอบการเคลอนไหว

2. กจกรรมพฒนากลามเนอเลกเพอใหเดกไดพฒนาความแขงแรงของกลามเนอเลก การประสานสมพนธ๑ระหวางมอและตา จงแนะนากจกรรมใหเดกดงน

2.1 การเลนเครองเลนสมผส เปนการทเดกใชประสาทสมผส คอ ตา ห จมก ลน และกาย สมผส เพอรบรและมปฏสมพนธ๑กบวตถสงของทเปนเครองเลนชนดตางๆ เครองเลนสมผสคอสงทครผดแลเดกจดทาขน หรอจดหามาใหไดใชประสาทสมผส ทง 5

2.3 การเลนเกมตอภาพ เกมตอภาพเปนเกมเพอการศกษา ลกษณะเปนภาพบน แผนกระดาษแขงหรอไมอดบางมขนาดเหมาะแกการหยบจบวางเปนภาพ ทเหมาะสมแกวย

2.4 การฝกชวยเหลอตนเองในการแตงกาย คอ ฝกใหเดกรจกหนาทการปฏบตกจวตร ประจาวน เกยวกบการสวม-ถอดเสอผา การทาแปง การหวผม การถอดใสถงเทา รองเทาดวยตนเอง การรจกเลอกแตงกายใหเหมาะสมกบสถานทโอกาส และฤดกาล โดยครผดแลเดกเปดโอกาสใหเดกเลอกเสอ กางเกง กระโปรง รองเทา ถงเทา จากนนใหเดกแตงกายดวยเสอผาทเดกเลอก

2.5 การหยบจบชอนสอม การจดสภาพแวดลอมใหเดกไดมโอกาสหยบจบชอนสอม ประกอบดวย สถานท บรเวณทเดกใชรบประทานอาหาร ภาชนะ โต๏ะ สาหรบเดกนงรบประทานอาหาร ถาดอาหารหรอจานชาม จดชอนไวดานขวามอของเดก มทวางในการวางแกวนา ดานซายคอทวางสอม ซง คร

~ ๒๗ ~

ผดแลเดกตองฝกใหเดกนงรบประทานอาหารอยางถกวธ ฝกวธการตกอาหาร และ เมอรบประทานอาหารเสรจแลวใหมการรวบชอนสอม และมการเกบวางภาชนะใหเปนระเบยบ

2.6 การใชอปกรณ๑ศลปะ เชน สเทยน กรรไกร พกน ดนเหนยว ฯลฯ คอ การทครผดแล เดก จดสภาพแวดลอมใหมโอกาสใชของรวมกน มความอสระตามความสนใจ ตามความพรอมของแตละคน ใหอสระ และ เขาใจธรรมชาตของเดกการใหเวลาวางอยางเตมท ครผดแลเดกควรเตรยมขนาดของอปกรณ๑ใหเหมาะกบขนาดมอเดก

3. การพฒนาอารมณ๑ จตใจ และปลกฝงคณธรรม จรยธรรมเพอใหเดกมความรสกทดตอตนเองและผอน มความเชอมน กลาแสดงออกมวนยในตนเอง มความรบผดชอบ ความซอสตย๑ การประหยด ความเมตตากรณาเออเฟอแบงปน มมารยาท สามารถปฏบตตนตามวฒนธรรมไทยและศาสนาทตนนบถอ ซงครผดแลเดกสามารถจดกจกรรมไดดงน

3.1 การจดกจกรรมใหเดกไดมโอกาสตดสนใจเลอก เปนการเปดโอกาสใหเดกไดเลนและทา กจกรรมทงเดยวและกลม มอสระในการเลอกตามความพอใจและความสนใจของเดก

3.2 การจดกจกรรมใหเดกไดรบการตอบสนองความตองการ เปนวธสรางความภาคภมใจ สรางความสขในการเรยนร ซงจะทาใหเดกมความรสกทดตอตนเองและผอน มความเชอมนกลาแสดงออก สงผลใหเกดนสยใฝรใฝเรยน โดยครผดแลเดกตองสรางความไววางใจใหเดกรสกอบอนและเปนมตร เพอให ตอบสนองตอกจกรรมทกาหนดขน

3.3 การฝกปฏบตสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม คอการทครผดแลเดกจดกจวตรประจาวน ใหเดกมโอกาสพฒนาคณธรรม จรยธรรมของตนอยางตอเนอง ไดแก การรจกชวยเหลอ แบงปน ความมเมตตา การมวนย การรจกอดทน และความรบผดชอบ ทเหมาะสมกบวยและสอดคลองตอวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณ

4. กจกรรมพฒนาสงคมนสย เพอใหเดกมลกษณะนสยทดอนแสดงออกมาอยางเหมาะสม อยรวมกบผอนอยางมความสข รกการทางาน ระมดระวงความปลอดภยของตนเองและผอน จงแนะนาใหจดกจกรรมอยางสมาเสมอ ดงน

4.1 การรบประทานอาหาร ควรจดอยางสมาเสมอเพอปลกฝงใหเดกรคณคาของอาหาร รวมถงมมารยาทใหการรบประทานอาหาร

4.2 การพกผอนนอนหลบ คอ การนง การนอน การหลบตา การฟงเพลงเบาๆ การฟง นทาน การอานนทานใหฟง ตลอดจนกจกรรมผอนคลายหลงการออกกาลงกาย การละเลนทใชกาลงมากๆ เปนกจกรรมทอาศยอรยาบถทสบาย

4.3 การขบถาย การฝกการขบถายเปนสงจาเปนสาหรบเดกๆเพอใหรจกการขบถายใหเปน เวลา รจกการดแลรกษาความสะอาดในการใชหองนาหองสวม การรจกเลอกรบประทานอาหารและดมนาทสะอาด จะชวยใหขบถายสะดวก

4.4 การทาความสะอาดรางกาย หมายถง การลางหนา แปรงฟน การอาบนา การตดเลบ การลางมอ ฯลฯ ครผดแลเดกตองอธบายใหเดกเขาใจการทาความสะอาด อยางเปนขนเปนตอน

4.5 การเลนและทางานรวมกบผอน การเลนเปนประสบการณ๑ทสาคญสาหรบการเรยนรในเดกปฐมวย ทงในทางตรงและทางออม ขณะเดกเลนจะไดกระทาไดสมผส ทสนกสนาน นบวาการเลนเปนงานแหงการเรยนรของเดกๆ เดกจะพฒนาสตปญญาจากการซมซบความรและพฤตกรรมตางๆ จากการเลน

~ ๒๘ ~

4.6 การปฏบตตามกฎ กตกา ขอตกลง หมายถง การฝกเดกใหมโอกาสแสดงออกอยางเสร แตอยภายใตขอบเขตแหงวนยในตนเองเปนสาคญ เพอใหเดกสะทอนความรสกนกคดทมตอการประพฤตปฏบตของตน เปนการปลกฝงลกษณะนสยทด

4.7 การเกบของเขาทเมอเลนหรอทางานเสรจ การจดสภาพแวดลอมทงในและนอกหองเรยนท สอดคลองกบการเรยนรนน เปนบทบาทหนาทของครผดแลเดกควรใหเดกปฏบตกจวตรประจาวนอยางถกตองเหมาะสม ใหมขอตกลง ขอชแนะ ขอแนะนา และการสาธตใหเดกร

5. กจกรรมพฒนาการคด เพอพฒนาความคดรวบยอด การสงเกต จาแนก เปรยบเทยบ จดหมวดหมเรยงลาดบเหตการณ๑ การแกปญหา เปนตน จงแนะนาใหจดกจกรรมดงน

5.1 สนทนา อภปรายเพอแลกเปลยนความคดเหน คอ การพดโตตอบแลกเปลยนความ คดเหนกนระหวางครกบเดก เดกกบเดก หรอเปนการกาหนดเหตการณ๑เชอมโยงจากเรองทผานมาแลว เรองรอบตวทเดกพบเหนในชวตประจาวนทงกลมยอยและกลมใหญ นามาใหครและเดกแสดงความคดเหนรวมกน

5.2 การเชญวทยากรมาพดคยกบเดก หมายถง การทเดกและครลงความเหนรวมกนวาจะ ขอใหผมความรความสามารถเกยวกบเรองทเดกสนใจ มาเลามาสนทนา สาธต หรอแสดงเพอใหเดกไดเหน ไดรบร ซงนาไปสการทเดกสามารถ สรปคาตอบเกยวกบสงทสนใจไดดวยตนเอง วทยากร อาจหมายถง บคลากรในโรงเรยน ชมชน ผปกครอง ตวแทนหนวยงานองค๑กรตางๆ เปนตน

5.3 การคนควาจากแหลงขอมล หมายถง การทเดกแสวงหาคาตอบในเรองทตนสนใจโดยม การ ปฏสมพนธ๑กบคน สงของ สอ หรอแหลงการเรยนร ซงอาจมในหองเรยน หรอนอกหองเรยน หรอนอกโรงเรยน ซงแหลงขอมล หมายถง สถานทคน สงของ หนงสอ หรอสงทสามารถนาไปสการทเดกสรปคาตอบดวยตนเองได

5.4 การทดลอง เปนกระบวนการทเดกตรวจสอบสงทอยากร ตลอดจนขอสงสยของตน เปนการปฏบตโดยตนเองในการแสวงหาคาตอบ ครผดแลเดกตองพยายามฝกใหเดกใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร๑ คอ การสงเกต การตงสมมตฐาน การลงมอปฏบต การรวมรวมขอมล การสรปขอมล และการเรยงลาดบเหตการณ๑ ซงครผดแลเดกตองคานงถงความสะดวกปลอดภยในการใชอปกรณ๑และ ความเหมาะสมตามวยของเดก

5.5 การศกษานอกสถานท เปนการเรยนรทอาศยประสบการณ๑ตรง โดยการพาออกไปนอก หองเรยน อาจเปนในบรเวณโรงเรยน สถานทรอบๆ โรงเรยน แหลง การเรยนรในทองถน ซงครผดแลเดกตองสารวจและคานงถงความเหมาะสม ความปลอดภย เออตอการเรยนรของเดก

5.6 การประกอบอาหาร เปนกระบวนการทมงหวงใหเดกไดมโอกาสลงมอ ปฏบตกจกรรม โดยใชกระบวนการประกอบอาหารเปนสอเพอพฒนากระบวนการคดทกษะการใชประสาทสมผสทง 5 ทกษะพนฐานทางวทยาศาสตร๑ ทกษะพนฐาน คณตศาสตร๑ ซงครผดแลเดกและเดกตองรวมกน วางแผนดาเนนการตามขนตอนตางๆ และมการกาหนดความรบผดชอบใหเดกแตละคน

5.7 เกมการศกษา ครผดแลเดกจดเตรยมไวใหเดกเลนในหองเรยนหรอนอกหองเรยน ใน บรรยากาศสวนทผอนคลาย ปลอดภยและอสระ เกมแตละเกมนนตองมวตถประสงค๑เฉพาะ

5.8 การแกปญหาในชวตประจาวน คอ การทครผดแลเดกเปดโอกาสใหเดก แกปญหาท เกดในชวตประจาวนดวยตนเอง เชน การแตงกาย การแบงของ การรอคอย การขบถาย ซงครผดแลเดกตองอดทนและ เสรมแรงดวยการแสดงความชนชมเมอเดกสามารถแกปญหาดวยตนเองได

6. กจกรรมพฒนาภาษา เพอใหเดกไดมโอกาสใชภาษาสอสาร ถายทอดความรสกนกคด ความร

~ ๒๙ ~

ความเขาใจในเรองตางๆ ทเดกมประสบการณ๑ จงแนะนาใหจดกจกรรมทางภาษาใหมความหลากหลายเออตอการเรยนร มงปลกฝงไปสการรกการอานเมอถงวยอนสมควรบคลากรแวดลอมตองเปนแบบอยางทดในเรองการใชภาษา ทงนตองคานงถงการจดกจกรรมทางภาษา สงเสรมการเรยนรของเดก เปดโอกาสใหใชภาษาสอสาร ถายทอดความรสกนกคด ความรความเขาใจในสงตางๆ และใชภาษาเพอการแสวงหาความร การจดกจกรรมพฒนาทางภาษา ครผดแลเดกตองใหเดกใชทกษะทางภาษา ทงการฟงการพด โดยผานกจกรรมทเหมาะสมกบเดก เชน การฟงนทานสรางสรรค๑ ทมเนอหา เชงคณธรรมและการใชภาษาทถกตอง บทกลอน บทเพลงทมเนอหาเกยวกบธรรมชาต สอดคลองกบฤดกาล วฒนธรรม และวถชวตของแตละทองถน

7. กจกรรมสงเสรมจนตนาการและความคดสรางสรรค๑ เพอใหเดกพฒนาความคดรเรมสรางสรรค๑ ถายทอดความรสกนกคด และเหนความงดงามของสงตางๆ รอบตวโดยใชกจกรรม ดงน

7.1 กจกรรมศลปะและดนตร กจกรรมศลปะและดนตร คอการทเดกแตละคนเลอก ถายทอดความคดและความรสกอยางอสระ ผอนคลายไปกบศลปะและดนตร เชน งานเขยนภาพ ระบาย สนาและสเทยน งานปน งานพมพ๑ งานกระดาษ งานประดษฐ๑ มการเชอมโยง ประสบการณ๑ทสมพนธ๑กบชวตประจาวนและวถชวตในทองถน สภาพแวดลอมและบรรยากาศตองเออใหเดกรวมกจกรรมอยางม ความสขและอสระ เดกมโอกาสเลอกทากจกรรมตามความถนดและความสนใจ ทงงานกลมและงานเดยว สวนกจกรรมดนตรเปนการเรยนรทเนนการรบรดวยการฟง และการแสดงออกดวยวธการตางๆ ทผสมผสานกนเพอสรางสนทรยภาพในจตใจ เกดจนตนาการและความคดสรางสรรค๑

7.2 การเคลอนไหวและจงหวะตามจนตนาการ เปนการถายทอดความรสกนกคดทอาศย การเคลอนไหวขนพนฐานของสรระสวนตางๆของรางกายทงสวนใหญและสวนยอย เดกเกดจนตนาการและความคดสรางสรรค๑ในลกษณะของการเคลอนไหวทงการเคลอนไหวอยกบทและเคลอนท

7.3 การประดษฐ๑สงตางๆอยางอสระตามความคดสรางสรรค๑ อาจสรางงานขนมาจากวสด เหลอใช หรอวสดจากธรรมชาตทอยรอบๆ ตวเดก แบงตามความสนใจเปนงานเดยวหรองานกลม

7.4 การเลนบทบาทสมมต เปนกจกรรมทเดกแสดงบทบาทตามเรองราวหรอเหตการณ๑ท เหนในชวตประจาวน ครผดแลเดกเปนเพยงผดแล ใหคาแนะนาชแนะมการชมเชยและควบคมเวลา

7.5 การเลนนา กจกรรมการเลนนาทาใหเดกเกดการเรยนรและผอนคลายฝกทกษะการ สงเกต การจาแนก การเปรยบเทยบ

7.6 การเลนทราย กจกรรมการเลนทรายทาใหเกดการเรยนร สรางความพอใจ ผอนคลาย ความเครยด ฝกทกษะการสงเกต การแกปญหา การเปรยบเทยบเสรมสรางจนตนาการและความคดสรางสรรค๑

7.7 การเลนกอสราง เดกเลอกวสดอปกรณ๑มาสรางเปนรปทรงสงจาลองตางๆ เพอถายทอด ความคดออกมาเปนรปธรรม อปกรณ๑อาจเปนไม กลองเปลา หอกระดาษ หรอพลาสตก ทงนควรคานงถงความปลอดภยและความเหมาะสม การจดประสบการณ๑การเรยนรในเดกเลก ครผดแลเดกตองคานงถง ความเหมาะสม ความปลอดภย การใชทรพยากรทเนนความประหยดและคมคา ครผดแลเดกควรเขาใจบทบาทตนเองวา ตองเปน ผดแล ชแนะ ใหคาปรกษาเมอเดก ตองการ ครผดแลเดกตองเปนผสงเกตและจดบนทกพฤตกรรมเดกอยางตอเนองเปน ระบบ มการแจงผลพฒนาการใหผปกครองทราบเพอสรางความรวมมอกนระหวางคร ผดแลเดกและ ผปกครอง เปนการอบรมเลยงดรวมกนระหวางบานกบศนย๑ฯ สอการเรยนร/แหลงการเรยนร สอการเรยนร หมายถง สงใดกตามทเปนตวกลางในการถายทอดความร

~ ๓๐ ~

ประสบการณ๑ ทกษะ ทศนคต และคานยมไปสผเรยน และทาใหการเรยนรนนเปนไป ตาม วตถประสงค๑ทวางไว

ความสาคญของสอการเรยนร สอเปนเครองมอของการเรยนร ทาหนาทถายทอดความร ความเขาใจความรสก เพมพนทกษะและ

ประสบการณ๑ สรางสถานการณ๑การเรยนรใหแกผเรยนกระตนใหเกดการพฒนาศกยภาพทางการคด ไดแก การคดไตรตรอง การคดสรางสรรค๑ และการคดอยางมวจารณญาณ ตลอดจนสรางเสรมคณธรรม จรยธรรม และคานยมใหแกผเรยน สอการเรยนรในยคปจจบนมอทธพลสงตอการกระตนใหผเรยนกลายเปนผแสวงหาความรดวยตนเองมมากมายหลากหลายรปแบบ มบทบาท และใหคณประโยชน๑ตางๆ เชน

1. ชวยใหผเรยนเขาใจความคดรวบยอดไดงายขน รวดเรวขน 2. ชวยใหผเรยนมองเหนสงทกาลงเรยนรไดอยางเปนรปธรรมและเปนกระบวนการ 3. ชวยใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง สงเสรมใหเกดความคดสรางสรรค๑ 4. สรางสภาพแวดลอมและประสบการณ๑เรยนรทแปลกใหม นาสนใจและทาใหอยากรอยากเหน 5. สงเสรมการมกจกรรมรวมกนระหวางผเรยน 6. เกอหนนผเรยนทมความสนใจและความสามารถในการเรยนรทตางกนใหเรยนรไดเทาเทยมกน 7. ชวยใหผเรยนบรณาการสาระการเรยนรตางๆ ใหเชอมโยงกน 8. ชวยใหผเรยนไดเรยนรการใชสอและแหลงขอมลตาง ๆ เพอการคนควา เพมเตม 9. ชวยใหผเรยนไดรบการเรยนรในหลายมตจากสอทหลากหลาย 10. เชอมโยงโลกทอยไกลตวผเรยนใหเขามาสการเรยนรของผเรยน

ประเภทของสอพฒนาการ 4 ดาน สอระดบปฐมวย แบงออกเปน 4 ประเภทใหญ ๆ ดงน 1. ดานรางกาย

1.1 สอฝกประสาทสมผสทง 5 1.2 สอพฒนาความพรอมทางรางกาย

2. ดานจตใจ อารมณ๑ 2.1 สอพฒนาความพรอมดานดนตรและกจกรรมเขาจงหวะ 2.2 สอพฒนาความพรอมดานศลปะและความคดสรางสรรค๑

3. ดานสงคม 3.1 สอพฒนาความพรอมดานสงคม

4. ดานสตปญญา 4.1 สอพฒนาความพรอมดานวทยาศาสตร๑ 4.2 สอพฒนาความพรอมดานคณตศาสตร๑ 4.3 สอพฒนาความพรอมดานภาษา

ลกษณะของสอการเรยนร ลกษณะของสอการเรยนทเหมาะสมกบเดกเลก สอสงพมพ๑ หมายถง หนงสอและเอกสารสงพมพ๑ตาง

ๆ ซงไดแสดงหรอ จาแนกหรอเรยบเรยงสาระความรตางๆ โดยใชตวหนงสอทเปนตวเขยนหรอตวพมพ๑

~ ๓๑ ~

เปนสอ เพอแสดงความหมาย สอสงพมพ๑มหลายประเภท เชน เอกสาร หนงสอ ตารา หนงสอพมพ๑ นตยสาร วารสาร จลสาร จดหมาย จดหมายเหต บนทก รายงาน วทยานพนธ๑ เปนตน ไดแก

1. สอเทคโนโลย หมายถง สอการเรยนรทไดผลตขนเพอใชควบคกบเครองมอโสตทศนวสด หรอเครองมอทเปนเทคโนโลยใหมๆ เชน แถบบนทกภาพพรอมเสยง (วดทศน๑) แถบบนทกเสยง สไลด๑ สอคอมพวเตอร๑ชวยสอน นอกจากนสอเทคโนโลยหมายรวมถงกระบวนการตางๆ ทเกยวของกบการนาเทคโนโลยมาประยกต๑ใชในการเรยนการสอน เชน การใช อนเทอร๑เนตเพอการเรยนการสอน การศกษาผานดาวเทยม

2. สออน ๆ นอกจากสอสงพมพ๑และสอเทคโนโลยแลว ยงมสออน ๆ ทสงเสรมการเรยนการสอน ซงมความสาคญไมยงหยอนไปกวาสอ 2 ประเภทดงกลาว มาแลว สอเหลานอาจแบงไดเปน 4 ประเภทใหญ ๆ ดงน

2.1 สอบคคล หมายถง บคคลทมความรความสามารถ ความเชยวชาญเฉพาะดาน ซง สามารถทาหนาทถายทอดสาระความร แนวคด เจตคตและวธปฏบตตนไปสบคคลอน สอบคคลอาจเปนบคลากรทอยในระบบโรงเรยน เชน ผบรหาร ครผสอน ตวผเรยน นกการ ภารโรง หรออาจเปนบคลากรภายนอกระบบโรงเรยน เชน บคลากรในทองถนทมความชานาญและเชยวชาญในสาขาอาชพตาง ๆ เปนตน

2.2 สอธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาตหรอสภาพทอย รอบตวผเรยน เชน พชผก ผลไม สตว๑ชนดตางๆ เหตการณ๑ตางๆ สภาพดนฟาอากาศ หองเรยน หองปฏบตการ แหลงวทยบรการหรอแหลงการเรยนร หองสมด ชมชน สงคม วฒนธรรม ฯลฯ สงเหลานเปนสอทมความสาคญตอการสงเสรมการเรยนรซงครผดแลเดก หาไดไมยาก

2.3 สอกจกรรม/กระบวนการ หมายถง กจกรรมหรอกระบวนการทครหรอผเรยนกาหนดขนเพอเสรมสรางประสบการณ๑การเรยนร ใชในการฝกทกษะซงตองใชกระบวนการคด การปฏบต การเผชญสถานการณ๑ และการประยกต๑ความรของผเรยน เชน การแสดงละคร บทบาทสมมต การสาธต สถานการณ๑จาลอง การจดนทรรศการ การไปทศนศกษานอกสถานท การทาโครงงาน เกมเพลง การปฏบตตาม ใบงาน ฯลฯ

2.4 สอวสด/เครองมออปกรณ๑ หมายถง วสดทประดษฐ๑ขนเพอประกอบการเรยนร เชน หนจาลอง แผนภม แผนท ตาราง สถต กราฟ ฯลฯ นอกจากนยงรวมถงสอประเภทเครองมอและอปกรณ๑ทจาเปนตองใชในการปฏบตงานตาง ๆ เชน อปกรณ๑ทดลองวทยาศาสตร๑ เครองมอวชาชาง เปนตน

การเลอกสอ สามารถทาไดดงน 1. เลอกใหตรงกบจดมงหมายและเรองทสอน 2. เลอกใหเหมาะสมกบวยและความสามารถของเดก 3. มวธการใชงายและนาไปใชไดหลายกจกรรม 4. มเนอหาถกตองและทนสมย 5. มคณภาพ เชน ภาพชดเจน ขนาดเหมาะสม สไมสะทอนแสง 6. เลอกสอทจะชวยใหเดกเขาใจในสงทสอนในเวลาทเหมาะสม 7. เลอกสอทเปนของจรงสามารถสมผสไดกอนทจะพจารณาใชสออนแทน 8. เลอกสอใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของทองถนทเดกอย 9. เลอกสอทมความแขงแรงและทนทาน 10. เลอกสอทไมเปนอนตรายตอเดก

~ ๓๒ ~

การใชสอ ขนตอนในการใชสอมดงน 1. ขนนาเขาสบทเรยน ใชสอเพอกระตนใหผเรยนเกดความสนใจในเรองทจะเรยนร โดยพจารณาสอ

ทนามาใช ดงน 1.1 เปนสอทงายตอการนาเสนอ ใชเวลาตามความเหมาะสม เชน ภาพของจรง สอท

ประดษฐ๑ ฯลฯ 1.2 เปนสอทเกยวของกบเนอหาทเรยนในครงกอน 1.3 เปนสอทไมเนนเนอหาเจาะลก

2. ขนดาเนนการสอน โดยพจารณาสอทนามาใชดงน 2.1 สอตองตรงกบเนอหาทจะสอน 2.2 สอมการจดลาดบขนตอนการใชทเหมาะสมและสอดคลองกบการจดประสบการณ๑ 2.3 สอมความละเอยด ถกตอง และชดเจน เชน แผนภม ภาพยนตร๑ สไลด๑ ของจรง

3. ขนสรป โดยพจารณาสอทนามาใชดงน เปนสอทควรครอบคลมเนอหาทสาคญทงหมด กระชบ ไมยดเยอ ประโยชน๑และคณคาของสอ

1. ชวยใหเกดแรงจงใจในการเรยนร 2. ชวยใหเกดการเรยนรไดดและงายขน 3. ชวยใหประหยดเวลาในการสอน 4. ชวยเสรมสรางความคดสรางสรรค๑ของเดก แหลงการเรยนรสาหรบเดกเลก แหลงการเรยนร หมายถง สภาพแวดลอมทงในและนอกศนย๑พฒนาเดกเลกทจะชวยใหผเรยน เกด

การเรยนร ใหผเรยนฝกปฏบต หรอไดคนควาดวยตนเอง เพอใหเกดการเรยนร และแลกเปลยน การเรยนรระหวางกลมเพอน ระหวางครกบผเรยน ระหวางวทยากรประจาแหลงการเรยนรกบครและผเรยนรวมทงเปน แหลงทผเรยนอาจอาศยการคนควาของตนเองเพอแสวงหาความรเพมเตม

ความสาคญของแหลงการเรยนร 1. ชวยใหเดกไดฝกทกษะ กระบวนความคด การประยกต๑ความรมาใชเพอปองกนและแกปญหา 2. เพอใหเดกไดเรยนรจากประสบการณ๑จรง ฝกปฏบต ใหคดได คดเปนทาเปน 3. ชวยใหเดกเกดการใฝรอยางตอเนองตลอดเวลา รกการอาน 4. เดกจะเกดคานยมทดงามมคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค๑ 5. ทาใหเดกเกดการเรยนรอยางมความสข แหลงการเรยนรสาหรบเดกเลก ทางศนย๑พฒนาเดกเลกสามารถจดดาเนนการไดดงน 1. แหลงการเรยนรในศนย๑พฒนาเดกเลก เชน สวนสขภาพ สวนธรรมะ สวนสมนไพร ฯลฯ 2. แหลงการเรยนรในทองถน เชน หองสมดประชาชน พพธภณฑ๑ พพธภณฑ๑วทยาศาสตร๑ หอศลป

สวนสตว๑ สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร๑ อทยาน วทยาศาสตร๑ วด สถานประกอบการ แหลงการเรยนร ประเภทของแหลงการเรยนรภายในศนย๑ 1. บคลากร

1.1 คร หวหนาศนย๑ ครผดแลเดกเลก และบคลากรทเกยวของ 1.2 เพอน ไดแกเพอนในศนย๑

~ ๓๓ ~

2. สงแวดลอม 2.1 สวนพฤกษศาสตร๑ สวนสมนไพร สวนปาธรรมชาต แปลงเกษตร ฯลฯ

3. สอวสด อปกรณ๑ และเทคโนโลย 3.1 หนงสอพมพ๑ โทรทศน๑ วทย ของเลนตาง ๆ หนงสอเสรมความรคอมพวเตอร๑ ฯลฯ

ประเภทแหลงการเรยนรภายนอกศนย๑ 1. การเรยนรจากพพธภณฑ๑สถาน พพธภณฑ๑สถานจดเปนสถาบนถาวรทเกบรวบรวมและแสดงสง

ตางๆทมความสมพนธ๑ดานประวตศาสตร๑ วฒนธรรมหรอวทยาศาสตร๑ โดยมความมงหมาย เพอเปนประโยชน๑ตอการศกษาเลาเรยน เชน วด วง โบสถ๑ ทมอายเกาแกกวา 100 ปขนไป

2. การเชญวทยากรภายนอกมาใหความรในทองถนวทยากรภายนอก เชน ผปกครองนกเรยนทมความสามารถดานตางๆ มภมปญญาชาวบาน บคคลสาคญในชมชน เจาของกจกรรมทนาสนใจในชมชน ศษย๑เกาทประสบความสาเรจ โดยเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรบคลากรดานตางๆ ไดเปนอยางด

3. การศกษานอกสถานท หรอทศนศกษา เปนการจดการเรยนรสภาพจรง ผเรยนจะไดเรยนรจากสภาพจรง เปนการชวยเสรมประสบการณ๑ หรอสรางมมมองใหมในการมองสงตางๆ รอบตวสามารถเชอมโยงความสมพนธ๑ระหวางตน กบสงแวดลอมรอบตว เชน การศกษาสงมชวตทอยในแหลงนาใกลศนย๑ ครผดแลเดกสามารถกระตนใหเดกคดเพมวาสงมชวตทอยในนานนมประโยชน๑ มโทษตอคนเราหรอไม

4. กจกรรมแรลล เปนการจดการเรยนรทประยกต๑มาจากรปแบบการแขงรถยนต๑ซงเมอประยกต๑มาใชในการศกษาจากแหลงการเรยนรทเหมาะสม เชน สวนสตว๑สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร๑ จดใหเดกแขงขนกนเปนกลมจะใหเดกไดมโอกาสเรยนรจากกจกรรมแรลลและเรยนรเปนกลมไปพรอมกน

5. กจกรรมโครงงาน เปนการจดแหลงการเรยนรทสอดคลองกบความสนใจ ความตองการ ตามศกยภาพของผเรยนประเภทของโครงงานตามความพรอมและความสนใจของเดก

6. แหลงการเรยนรทางอเลกทรอนกส๑ แหลงขอมลทางอเลกทรอนกส๑ ทสาคญในปจจบน คอ อนเตอร๑เนต (Internet) ซงมเวปไซต๑ (Website) สาหรบเดกทเปนภาษาไทย จดทาในรปของตวอกษร ภาพเคลอนไหว เสยง เรยกวา ระบบมลตมเดย ตงแตระดบปฐมวยขนไปจนถงระดบมหาวทยาลย

~ ๓๔ ~

บทท 5 การประเมนและรายงานผล

ความหมายของการประเมนและรายงานผลพฒนาการของเดกเลก การประเมนผล (Assessment) โดยทวๆ ไป หมายถง กระบวนการพจารณาตดสนคณภาพ หรอ คณลกษณะของพฤตกรรม หรอประมาณพฤตกรรมวาเปนไปตามจดมงหมายทกาหนดหรอไม โดยมการเกบรวบรวมขอมล และ สรปผลเปรยบเทยบกบเกณฑ๑ทกาหนด

การประเมนพฒนาการของเดกเลก หมายถง กระบวนการศกษาขอมล คณลกษณะหรอความสามารถในดานตางๆ ของเดกเลก ในแตละชวงวยโดยใชเครองมอและวธการทเหมาะสมในการเกบรวบรวมขอมลและสรปผลเปรยบเทยบกบเกณฑ๑ปกตของพฒนาการเดกตามวย

การรายงานพฒนาการเดกเลก หมายถง การนาเสนอผลการประเมนคณลกษณะ หรอความสามารถในดานตางๆ ของเดกเลกตามสภาพความเปนจรงทปรากฏ โดยม ผลสรปจากการเปรยบเทยบเกณฑ๑ปกตของพฒนาการเดกตามวยในรปของรายงานทเปนรปธรรมชดเจน และเขาใจงาย

ความส าคญของการประเมนและรายงานผลพฒนาการของเดกเลก โดยเฉพาะอยางยงผทมสวนเกยวของกบการอบรมเลยงดและพฒนาการเดกถอวาเปนหนาทสาคญท

ตองทาการประเมนและรายงานพฒนาการเดกทอยในความรบผดชอบเปนระยะๆ อยางตอเนอง สมาเสมอ เนองจากความสาคญดงตอไปน

1. สามารถเขาใจธรรมชาตและความแตกตางระหวางบคคลของเดก 2. ทาใหทราบขอมลระดบพฒนาการและความพรอมของเดกแตละคนเมอนามาเปรยบเทยบกบ

เกณฑ๑พฒนาการเดกตามวย จะทาใหรวาระดบความสามารถและปญหาดานตางๆของเดกจะตองไดรบการสงเสรมหรอปรบปรงแกไขอยางไร

3. ทาใหการวางแผนและตดสนใจเกยวกบการจดการเรยนการสอนเกดประโยชน๑สงสดตอเดก ซงการจดกจกรรมตางๆ ตองสงเสรมใหเดกมความสามารถมากขนและคลคลายปญหาตางๆ ใหลดลง

4. ทาใหพอแม ผปกครองและผทเกยวของกบเดก ไดรบรความสามารถและการเปลยนแปลงทเกดขนกบเดก ชวยใหสามารถกาหนดทศทางการพฒนาเดกไดเหมาะสมตอไป

ขนตอนการประเมนพฒนาการ 1. ศกษาและทาความเขาใจพฒนาการของเดกในแตละชวงวยทกดานทงรางกาย อารมณ๑-จตใจ

สงคมและสตปญญาจงจะสามารถประเมนพฒนาการไดอยางถกตองและตรงกบความเปนจรง 2. วางแผนเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมสาหรบใชบนทกและประเมนพฒนาการเพอไดผล

ของพฒนาการถกตองตามตองการ 3. ดาเนนการประเมนและบนทกพฒนาการ ซงกอนการประเมน ตองศกษาวธการใชเครองมออยาง

ละเอยดและปฏบตตามอยางเครงครด 4. ประเมนและสรป ซงตองดจากผลการประเมนหลาย ๆ ครง 5. รายงานผล ซงตองพจารณาวา จะตองสงผลการประเมนใหกบใครบางเพออะไร และตองใช

รปแบบใดในการรายงาน เพอผลทไดจะเกดประโยชน๑อยางแทจรง

~ ๓๕ ~

6. ใหผปกครองมสวนรวมในการประเมน ทาใหผปกครองรสกถงความสาคญของตน และตองการทจะมสวนรวมในการพฒนาเดกของตน ตลอดจนสามารถนาความคดเหนจากผปกครองมาเปนพนฐานในการจดกจกรรมใหเหมาะสมสาหรบการพฒนาเดกตอไป

การก าหนดแนวทางในการประเมนพฒนาการ การประเมนพฒนาการ ซงถอเปนกระบวนการตอเนอง ทตองนามารวบรวมเพอรายงานผล

พฒนาการในสมดรายงานประจาตวเดกทกภาคเรยน และรายงานใหผปกครองทราบอยางชดเจนและตอเนอง ควรมชวงเวลาในการดาเนนการตอไปน

1. กอนเรยน จดทาขอมลของเดกเปนรายบคคลโดยใหผปกครอง กรอกขอมล และสมภาษณ๑ผปกครอง เชน ขอมลทวไป ประวตสขภาพ ลกษณะนสย

2. ระหวางเรยน จดทาเครองมอประเมนพฒนาการเดกตามสถานการณ๑จรงดวยวชาการหลากหลายทเหมาะสมกบตวเดก ใชวชาการรวบรวมขอมลจากหลายๆ ดาน มการจดบนทกอยางเปนระบบ เมอนาขอมลทไดมาจดประสบการณ๑ เพอพฒนาเดกใหสอดคลองกบความสามารถ หรอศกยภาพของเดกแตละคน

3. หลงเรยน ขอมลทไดจากการรวบรวมจะตองนามาประเมนพฒนาการสรป และเขยนรายงานผลพฒนาการลงในสมดรายงานประจาตวทกภาคเรยน

การประเมนพฒนาการ เปนการประเมนพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ๑ จตใจ สงคม และสตปญญาของเดกโดยถอเปน

กระบวนการตอเนอง และเปนสวนหนงของกจกรรมปกตทจดใหเดกในแตละวน ควรยดหลกดงน 1. ประเมนพฒนาการของเดกครบถวนทกดานและนาผลมาพฒนาเดก 2. ประเมนเปนรายบคคลอยางสมาเสมอตอเนองตลอดป 3. สภาพการประเมนควรมลกษณะเชนเดยวกบการปฏบตกจกรรมประจาวน 4. ประเมนอยางเปนระบบ มการวางแผน เลอกใชเครองมอและจดบนทก 5. ประเมนตามสภาพจรงดวยวธการหลากหลายเหมาะกบเดกรวมทงใชแหลงขอมลหลายๆ ดานเดก

ทมพฒนาการทกดานตามวยอยางสมดล จะเปนเดกทมความพรอมทจะเรยนรสงรอบตวไดอยางราบรน มนคง และเปนรากฐานทสาคญตอการเรยนรในขนทสงขนตอไป การประเมนและรายงานพฒนาการเดกโดยรวม ในทก ๆ ดานยอมสะทอนใหเหนถง พฤตกรรมความสามารถของเดกทก ๆ สวนทประกอบเปนตวเดก ไดแก

1. การประเมนพฒนาการดานรางกาย 1.1 โครงสรางสดสวนและขนาดของรางกาย 1.2 ความสามารถในการเคลอนไหวกลามเนอใหญ 1.3 ความสามารถในการเคลอนไหวกลามเนอเลกและการประสานสมพนธ๑ระหวางมอกบตา 1.4 ภาวะสขภาพโดยรวม

2. การประเมนพฒนาการดานอารมณ-จตใจ 2.1 พฤตกรรมการแสดงออกทางอารมณ๑และความรสกตางๆ 2.2 ความสามารถในการรบร / ยอมรบความรสกทดตอตนเอง 2.3 ความสามารถในการควบคมอารมณ๑ 2.4 ความสามารถในการรบร / ยอมรบความรสกของผอน

3. การประเมนพฒนาการดานสงคม 3.1 ความสามารถในการปรบตวและสรางสมพนธ๑กบผอน

~ ๓๖ ~

3.2 ความสามารถในการชวยเหลอตนเอง 3.3 ความสามารถในการทางานรวมกบผอน

4. การประเมนพฒนาการดานสตปญญา 4.1 ความสามารถในการรบรและเรยนรสงรอบตว 4.2 ความสามารถในการใชภาษาและความจา 4.3 ความสามารถในการใชความคดและเหตผล 4.4 ความสามารถในการใชความคดสรางสรรค๑

ตวอยาง ตารางการประเมนพฒนาการของเดกเลก รายการประเมน ระดบพฒนาการ ปฏบตได ปฏบตไดบางครง ควรสงเสรม หมายเหต 1. พฒนาการดานรางกาย

1.1 1.2 1.3

2. พฒนาการดานอารมณ๑ และจตใจ 2.1 2.2 2.3

รายการประเมน ระดบพฒนาการ ปฏบตได ปฏบตไดบางครง ควรสงเสรม หมายเหต 3. ดานสงคม

3.1 3.2 3.3

4. ดานสตปญญา 4.1 4.2 4.3

สงทควรคานงและยดถอปฏบตเพอใหเกดประโยชน๑ในการสงเสรมพฒนาการเดก คอ 1. ตองประเมนพฒนาการใหครบทกดานครอบคลมทงดานรางกายอารมณ๑จตใจ สงคมและ

สตปญญา 2. ประเมนรายพฤตกรรมของเดกแตละคน ตองกระทาอยางสมาเสมอหลายๆ ครงกอนสรปผล 3. ถอเปนสวนหนงของกจกรรมตามปกตตามตารางกจกรรมประจาวนในสภาพแวดลอม ทปกต 4. เลอกวธการและเครองมอในการประเมน ใหเหมาะสมกบวตถประสงค๑ของเรองทจะประเมน วธท

งายและนยมปฏบต คอ การสงเกต และบนทกรายละเอยดพฤตกรรมเปนรายบคคลอยางตอเนอง

~ ๓๗ ~

วธการประเมนพฒนาการ ครผดแลหรอผทเกยวของกบเดก สามารถประเมนพฒนาการของเดกไดตลอดเวลา นบตงแตเรมรบ

เดกตอนเชา จนกระทง ผปกครองมารบกลบบาน การเลอกวธการในการประเมน อาจใชวธใดวธหนง หรอ ผสมผสาน ขนอยกบวตถประสงค๑ของเรองทประเมน วธการประเมนพฒนาการของเดกเลก เชน

1. การสงเกตและบนทกพฤตกรรม เปนวธทนยมใชกนอยางกวางขวาง ใชการสงเกต และเฝาคอยดพฤตกรรมเดกพรอมจดบนทกพฤตกรรมตามธรรมชาตอยางตรงไปตรงมา อาจมการสรางสถานการณ๑เพอเรา หรอกระตนพฤตกรรมบางอยางตามวตถประสงค๑ของผประเมน

2. การสนทนา พดคย สมภาษณ๑ เพอประเมนความสามารถในการใชภาษาและแสดงความคดเหนตามความรสกนกคดของเดกอยางอสระ

3. การรวบรวมผลงาน โดยเกบรวบรวมผลงานทกดานของเดกไวในแฟมสะสมงาน ซงแสดงถงความกาวหนาของพฤตกรรมเดกเปนรายบคคล

4. การทาแผนภาพสงคมมตทาใหทราบความสมพนธ๑ในกลมเพอนของเดก สะทอนความสมพนธ๑ทางสงคม สามารถนาไปสการแกไขปญหาทางสงคมของเดกได

5. การประเมนการเจรญเตบโตและภาวะสขภาพ การชงนาหนก วดสวนสง ควรกระทาเปนประจาอยางนอยเดอนละครง

เกณฑการประเมน คอ การนา ผลการประเมนมาสรปและจดระดบพฒนาการ ดงน 1. ระดบปฏบตได หมายถง สามารถแสดงพฤตกรรมไดคลอง หรอเชอมน 2. ระดบปฏบตไดบางครง หมายถง สามารถแสดงพฤตกรรมได แตบางครงไมคลองหรอไมมนคง 3. ระดบควรสงเสรม หมายถง แสดงพฤตกรรมไดไมชดเจน

สรปผลการประเมน และการรายงานผล การประเมนพฒนาการของเดกเลก เปนกระบวนการศกษาขอมลคณลกษณะ หรอความสามารถใน

ดานตาง ๆ ของเดก ตามสภาพความเปนจรง มการสรปผลโดยการเปรยบเทยบกบเกณฑ๑ปกตของพฒนาการเดกตามวย ในรปแบบรายงานทเปนรปธรรม ชดเจน เขาใจงาย เพอใหสามารถใชประโยชน๑จากการประเมนดงกลาว ไดอยางเตมทสาหรบผทเกยวของ คอ

1. ตวเดก การประเมนผล และการรายงานผล จะบอกถงพฒนาการ หรอศกยภาพของเดกแตละคน ซงมความแตกตางกน

2. ผปกครอง ไดรบทราบพฒนาการหรอพฤตกรรมของเดกเพอเปนแนวทางในการสงเสรม สนบสนน หรอปรบปรงแกไขใหเหมาะสมตอไป

3. ครผดแลเดกเลก / ผบรหาร สามารถเกบรวบรวมขอมลทเกยวกบเดกแตละคน เพอใชในการปรบปรง และจดหลกสตรใหเหมาะสม สอดคลองกบพฒนาการและความตองการของเดก โดยคานงถงความแตกตาง ระหวางบคคลของเดกแตละคนหรอหากพบความผดปกตของพฒนาการเดกตองหาทางแกไข บาบด หรอฟนฟโดยเรวทสด

~ ๓๘ ~

บทท 6 การจดการชนเรยน

การจดการชนเรยน หมายถง การจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยน เพอสนบสนนใหเดกเกดการเรยนรอยางมความสข

การจดสภาพแวดลอมจะตองคานงถงสงตอไปน 1. ความสะอาด ความปลอดภย 2. ความมอสระอยางมขอบเขตในการเลน 3. ความสะดวกในการทากจกรรม 4. ความพรอมของอาคารสถานท เชน หองเรยน หองนาหองสวม สนามเดกเลน ฯลฯ 5. ความเพยงพอเหมาะสมในเรองขนาด นาหนก จานวน สของสอและเครองเลน 6. บรรยากาศในการเรยนร การจดทเลนและมมประสบการณ๑ตางๆ

ตวอยางการก าหนดแนวทางการจดการชนเรยน จดบรรยากาศทงภายในและภายนอกหองเรยนทเออตอการเรยนรของเดกเพอสงเสรมใหเดกได

เรยนรตามธรรมชาต สอดคลองกบพฒนาการของเดกแตละวยเรยนรผานการเลนทนาสนใจ สนกสนาน โดยไดดาเนนการพฒนาและปรบปรง ดงน.-

1. ภายในหองเรยน เนนความสะอาด สวยงาม ปลอดภย ภายในจะมมมประสบการณ๑ พรอมสออปกรณ๑ เพอใหเดกไดเรยนรจากการใชสมผสทง 5 มม ประสบการณ๑ เชน มมบาน มมหนงสอ มมดนตรเปนตน นอกจากน ทางโรงเรยนไดจดทาหองนาหองสวมไวภายในหองเรยน เพอความสะดวกและความปลอดภยของเดก

2. ภายนอกหองเรยน จดตกแตงสภาพแวดลอมภายนอกหองเรยน ดวยพนธ๑ไมตางๆ หนาอาคารเรยนจดใหมสระนาเพอเลยงปลา และมสวนหยอมดานหนาเพอความสวยงาม ความเพลดเพลน เออตอการพฒนาการของเดก หลกสาคญในการจดตองยดหลกการสะอาด ปลอดโปรง รมรน ทงภายในและภายนอกหองเรยน และคานงถงความปลอดภย เปาหมายการเรยน ความเปนระเบยบ สวยงาม ความเปนตวของเดกเอง ใหเดกเกดความรสกอบอน มนใจ และมความสขซงอาจจดแบงพนทใหเหมาะสมกบการประกอบกจกรรมตามแนวการจดประสบการณ๑ไดดงน

ก. พนทจดเตรยมเครองอานวยความสะดวกตาง ๆ ใหเดกและคร เชน มมแสดงผลงานของเดก มมไวเครองใชกระเปา รองเทาเดกมมจดความรตามแผน (หนวย) มมแขวนผาเชดมอ – แกวนา มมปดประกาศ มมเกบอปกรณ๑มมสขสนต๑วนเกด มมเกบแฟมสะสมงานของเดก

ข. พนทปฏบตกจกรรมและการเคลอนไหว ซงจะเปนทวางสาหรบเดก อยรวมกลมกนได เชน กจกรรมวงกลม กจกรรมเคลอนไหวจงหวะ และอาจใชเปนทนอนของเดกในเวลากลางวนไดดวย

ค. มมตางๆ ในกจกรรมหลกและกจกรรมเสร เชน มมสรางสรรค๑ เกมการศกษา มมบานหรอ มมบทบาทสมมต มมบลอค มมหนงสอ มมอาน – เขยน มมฟงและเลนเทป และมมวทยาศาสตร๑ เปนตน การจดมมตางๆ เหลานครสามารถจดไดตามความเหมาะสมขนอยกบสภาพหองเรยน เนอหาตามแผนการจดประสบการณ๑หรอจดตามความสนใจของเดก และอยางนอยในแตละวนควรมมมทจดใหเดกอยางนอยทสด

~ ๓๙ ~

4 มม และมมทควรมประจา คอ มมบาน มมบลอกและมมหนงสอการจดมมตาง ๆ ควรจดชดกบแถบผนงในแตละดานเพอใหเหลอเนอทจดกจกรรมมากทสด โดยใชชนหรอฉากกนในแตละมม มอปกรณ๑ประกอบใหเดกเลนดวยกนเปนกลมเดกๆ ดงตวอยางการจดมมเลน ดงน

มมบลอก เปนมมทเดกไดเลนกบวสดรปทรงตาง ๆ ซงทาดวยไม พลาสตก ผา ฟองนา หรอกระดาษ โดยไมมใครตองสอน เดกจะสรางทกสงรอบ ๆ ตวเขาตามจนตนาการในโลกของเดกเชอมโยงกบประสบการณ๑เดม และความคดสรางสรรค๑ตงแตขนพนฐานจนถงขนคดสรางสรรค๑สงใหม ๆ ได เดกจะเรมการเลนขนสารวจตวบลอกเพยงอนเดยว ทดลองขวาง โยน ผลกดน เหยยบ จนถงขนสดทาย อายประมาณ 5 ขวบขนไป การเลนบลอกจะเรมทจะเปนการสรางสงใหม ๆ หรอแสดงถงโครงสรางทเปนจรง ครผดแลเดกควรจดวางอปกรณ๑เพอชวยเสรมความคดสรางสรรค๑ระหวางการเลน เชน กลอง หลอดดาย ขวดพลาสตก อฐ หน หนจาลอง ไมไผ เศษผา ยางยด เปนตน ครผดแลเดกควรมขอตกลงกบเดกทกครงทเลนแลวใหเกบเขาท ครผดแลเดกสามารถจดใหเดกชวยทาความสะอาดบลอกโดยจดแบงหนาทและกาหนดเวลา ทจะทางานนใหสาเรจประมาณ 10 นาท และหากทาไมสาเรจ เพมเวลาใหอกครงละ 5 นาทจนทาสาเรจ

วตถประสงค ในการจดมมบลอก มดงน.- 1. ใหเดกไดเลนอยางสนกสนาน มการวางแผนและแกปญหาดวยตนเองหรอโดยกลม 2. ใหเดกไดใชสรระเคลอนไหวอยางอสระ 3. ใหเดกไดพฒนาการประสานสมพนธ๑ของกลามเนอใหญ และกลามเนอเลก โดยการทางาน และ

สรางงานดวยบลอก 4. ใหเดกไดเลนบทบาทสมมต สถานการณ๑ตาง ๆ 5. ใหเดกไดเรยนรทจะแบงปนความคด และการทางานรวมกนเปนกลมในขณะทผลดเปลยนกนใช

บลอก 6. เพอพฒนาการยอมรบอยางจรงใจในงานของคนอน 7. เพอพฒนาการความคดรวบยอดทางดาน คณตศาสตร๑การคานวณ เชน ดานใหญ เลก มากกวา

นอยกวา เทากน รปราง ขนาด และจานวน 8. พฒนาความเขาใจเรองดานหรอเหลยมตรงขามทเหมอนกน 9. เพอใชเปนอปกรณ๑สรางสรรค๑ตามความคดของเดกตามทเดกมองเหน 10. เพอใหเดกคนหาการเคลอนทและความสมดลจากสงทเขาสรางขนมา มมบลอก สามารถจดทา

ไดงายและเปนประโยชน๑กบเดกหลายประการ และควรใหโอกาสเดกในการแสดงผลงานตอเพอน ๆ มมบาน เปนมมทเดกเลนเลยนแบบชวตจรง ซงมประสบการณ๑เคยไดพบเหนมา แตอาจไมเคยได

ทดลอง ดงนน เดกอาจจะมความตองการซอนเรนอย และหากจดสถานการณ๑จาลองสนองความตองการของเดก กจะทาใหมความสข ครผดแลเดกอาจจดบทบาท สมมตไวในมมบาน หรอจดไวใกลๆ กน เดกจะแสดงบทบาทสมมตตามทเดกเกดจนตนาการ เดกจะสรางความสมพนธ๑ทางสงคม จะพฒนาภาษาพด แกปญหาทเกด และใหความรวมมอในการเลนกบเพอน ดงนน ควรจดเสอผาเครองแตงกายเลยนแบบผใหญ หรอชดละครทมหนากากหลายรปแบบ จดกระจกเครองแตงหนา เครองครว โต๏ะอาหาร ฯลฯ

วตถประสงค ของการจดมมบาน คอ 1. เพอแสดงเลยนแบบชวตตามทไดพบเหนมา 2. เพอแสดงออกทางอารมณ๑ และความรสกโดยทรบการยอมรบจากผใหญ 3. เพอมปฏสมพนธ๑หลายบทบาท

~ ๔๐ ~

4. เพอมปฏสมพนธ๑กบเดกและผใหญในสถานการณ๑หลาย ๆ ไมเปนทางการ 5. เพอพฒนาภาษาพดโดยแสดงออกทางสรางสรรค๑ 6. เพอเลยนบทบาทจากนทาน ภาพยนตร๑ หรอโทรทศน๑ 7. เพอใหเดกเกดความกลาทจะแสดงออกในเชงสรางสรรค๑ในขณะทใสหนากาก 8. เพอพฒนาเทคนคการแกปญหาดวยตนเอง 9. เพอสรางความสมพนธ๑ทางสงคมใหปรากฏชด 10. เพอใหเดกเกดความสขสนกสนานในขณะทเลนกบเพอน มมหนงสอ เปนมมสงบควรจดใหอยหางจากมมบาน หรอเพอสรางบรรยากาศ มชนจดวางหนงสอให

เปนระเบยบ สามารถเลอกมมบลอค จดทนงหรอทนอนสบาย ๆ เพอใหเดกมสมาชกและใชความคด มเสอ ผาปรองนง หมอนองดหนงสอไดงาย จดหนงสอไวหลายประเภท เชน หนงสอนทาน หนงสอภาพ หนงสอการ๑ตน แมกกาซน และแคตตาลอค สวยงาม เพอจงใจใหเดกอยากจบตองเปดด เปนการปพนฐานนสยรก การอานใหกบเดก ควรเลานทาน หรอเลาเรองใหเดกฟง แลวจดวางหนงสอไวเพอให เดกหยบไปอานได จดทาโครงการหมนเวยนหนงสอกนอาน โดยใหเดกนาหนงสอมาจากบานหรอยมจากทโรงเรยนไปอานทพก เพอใหคณพอ – คณแม มสวนรวมในการอานหนงสอใหลกฟง ซงเดกสามารถจะฟงหนงสอเรองเดยวกนหลายครงหากเดกชอบนอกจากนนควรจดใหมมมฟง โดยมเครองเลนเทป เทป วทย และหฟง เปนตน อาจจด โต๏ะรกการอาน และเขยนไวขางๆ มมหนงสอ โดยจดเตรยมอปกรณ๑ประกอบ เชน ดนสอ ไมบรรทด ส กรรไกร สกอตเทป ทเยบกระดาษ กาว กระดาษ เพอใหเดกหดสราง หนงสอและเกบไวอานภายในหองเรยน ตอไปภายหนา หากมจานวนหนงสอมากพอ อาจพฒนาเปนหองสมดเลก ๆ ภายในหองเรยน เพอใหเดกไดเรยนรการเลอกใชและยม หนงสอจากหองสมด ไดเรยนรหลกเกณฑ๑และมารยาทในการใชหองสมด

วตถประสงค 1. ใหเดกรกการอาน - เขยน 2. รจกใชวธและดแลรกษาหนงสอ 3. มมารยาทและสมาธในการอานหนงสอ 4. มความรบผดชอบและรกษาระเบยบการใชหนงสอ 5. เรยนรความหลากหลายของภาษาในภาษาของตนเอง เชน คากลอน คาโฆษณา ขาวสารตางๆ

เปนตน สาหรบมมอนๆ อาจจดไดตามความตองการเรยนรของเดกหรอจดใหสอดคลองกบแผนการสอน โดย

ตองคานงพฒนาการตามวยของเดก ศกยภาพทแตกตางกน และหลกการเรยนรโดยยดหลกการการเรยนการเลนใหเกดประสบการณ๑ ใหเดกคดคนควาทดลองหาความจรงในลกษณะกลม หรอรายบคคล เดก และควรมกจกรรมรวมกน มการยอมรบในศกดศรและความคดเหนของเดก และภายใตกฎเกณฑ๑ทรวมกนสรางขน แนวทางปฏบตเพอปรบพฤตกรรมของเดกใหมวนยในหองเรยน

1. ทาขอตกลงในการปฏบตตนภายในหองเรยน เพอเดกจะไดทราบความคาดหวงของพฤตกรรมเดก โดยขอตกลงตองเปนการพจารณารวมกนระหวางครผดแลเดกและเดก เมอมการทาผดขอตกลง กมการทบทวนดวยวธการใหม เพอจะไดไมเปนการบน พดซาซากพราเพรอ ทาใหเกดความเบอหนาย และมอารมณ๑อยากตอตาน

2. เมอมพฤตกรรมทเปนปญหาเกดขน ศกษาสาเหตใหชดเจน แลวชวยกนคดหาแนวทางในการแกไขปญหา มวถทางในการแกปญหาหลากหลาย โดยมงไปทจดหมายเดยวกน คอ แกปญหานนไดเพอเปน

~ ๔๑ ~

แนวทางในการใหเดกคดแกปญหาไดดวยตนเองตอไป พฤตกรรมทเปนปญหาเกดขนไดตลอดเวลา ถากจกรรมในหองเรยนทาสงทซาๆ ไมนาสนใจ ตากวาความสามารถของเดก หรอสงกวาความสามารถของเดกทจะทาไดสาเรจ เดกกจะหาทางออกไปทาอยางอน ทกอใหเกดปญหาพฤตกรรม ตามมา ดงนน ตองศกษาหาสาเหตของพฤตกรรมใหพบกอนจงจะแกปญหาไดตรงจด

3. ครผดแลเดกตองเปนแบบอยางใหกบเดก มขอตกลงในการปฏบตอยางไร ครผดแลเดกควรจะเปนตวอยางในเรองเหลานนสาหรบเดกได

4. ครผดแลเดกตองมความสมาเสมอในการปฏบตตอเดกทกคนโดยเทาเทยมกน มความยตธรรมในการตดสนปญหาตางๆ ดวยเหตผลหลกการ

5. ใหเดกรแผนงานในแตละวน แตละสปดาห๑ เพอเดกจะไดมความรสกมนคง เพราะไดรวาเขาตองทากจกรรมอะไรบางในวนนน สปดาห๑นน ชวยใหไดเตรยมตวเตรยมใจในการทากจกรรมไดด

6. เมอมพฤตกรรมตางๆ เกดขนทเรยกรองความสนใจจากครผดแลเดกตลอดเวลา ครผดแลเดกอาจจะตองใชวธการเมนเฉยไมสนใจ ถาครผดแลเดกทราบวาพฤตกรรมนนไมไดมอนตรายใดๆ เดกทาเพออยากใหครผดแลเดก อยากใหเพอนสนใจ การไมใหความสนใจ บางครงกชวยหยดพฤตกรรมนนๆ ได ในทานองเดยวกนถามพฤตกรรมอะไร ทครผดแลเดกเหนวาจะเปนอนตรายตอเดก ตอบคคลอน กตองเขาไปจดการทนท หยดพฤตกรรมนน เมอเดกสงบแลวจงพดคยดวย สอบถามสาเหตและชวยกนคดหาแนวทางในการแกปญหานนๆ

7. สงแวดลอมทด สภาพแวดลอมภายในหองทอบอน เตมไปดวยความรกความเขาใจ ความชวยเหลอเกอกลกน จะชวยใหเดกมจตทสงบ ทากจกรรมตางๆผานไปไดดวยด

8. มมมสงบใหเดกไดมเวลาไปนงสงบจตสงบใจ เมอเกดอารมณ๑เสยไมพอใจ หรอเปนตนเหตในการทาใหเกดความสบสนวนวายในหอง โดยมมนไมใชมมทาโทษ แตเปนมมทเดกจะเขาไปนงทาใจใหสงบ โดยไมใหใครเขาไปรบกวนสมาธอาจจะทาเปนบานหลงเลกๆ ในหองเรยน เดกโมโหไมพอใจ จะเขาไปนง เปนทรกนในหองวาเพอนคนอนจะไมเขาไปรบกวน พอเดกรสกวาสบายใจเดกกจะเดนออกมาเองและเขารวมกจกรรมของหองเรยนตอไป

~ ๔๒ ~

บทท 7 การสรางความสมพนธกบบานและชมชน

บทบาทหนาทและความรบผดชอบในการจดการศกษา ตามทกาหนดไวในรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดกาหนดให ประชาชนมสวนรวมในการจดการศกษากากบและสนบสนนการจดการศกษาระดมทรพยากรเพอการศกษาโดยใชกระบวนการเรยนร พฒนาความเขมแขงใหกบชมชนโดยใชกระบวนการ 5 ร คอ รวมคน รวมคดรวมทา รวมสรปบทเรยน และ รวมรบผลจากการวเคราะห๑เพอเปนการตอบสนองความตองการของบาน ชมชนใหมบทบาทในการสรางความสมพนธ๑ในศนย๑พฒนาเดกเลก ครผดแลเดกควรมบทบาทสรางและเชอมโยงใหบานและชมชนมสวนรวมในการจดการศกษารบทราบขอมลการจดการศกษาและการวดประเมนผลทางการศกษาอนจะสงผลใหศนย๑พฒนาเดกเลกไดรบการยอมรบจากชมชนเปนการสบสานวฒนธรรมเพอหลอหลอมใหเดกมคณภาพตามทชมชนมงหวง

ความส าคญของบานและชมชน บาน หมายถง สถานศกษาแหงแรกของเดก สามารถเชอมโยงการเรยนรจากบานสสถานศกษาและ

จากสถานศกษาสบาน ชมชน หมายถง สวนราชการ เอกชน และแหลงการเรยนร ทมสภาพแวดลอมทดเปนแหลงทสงเสรม

และพฒนาการเรยนรแกเดกในดานการอยรวมกนในสงคมสบสานวฒนธรรมประเพณ ความเปนมาและสภาพความเปนอยของสงคม พอแม ผปกครอง หมายถง ผทมความรบผดชอบตอการสงเสรมใหเดกไดรบการศกษาและ พฒนาการทเหมาะสมแกวยและเปนผเชอมโยงการเรยนรของเดกระหวางบานกบศนย๑พฒนาเดกเลก ความสมพนธ๑กบบานและชมชน หมายถง การปฏบตงานเกยวกบการประสานงาน การใหบรการแนะนาการขอรบความชวยเหลอสนบสนน จากบาน และชมชน รวมถงการสรางความสมพนธ๑ระหวางผดแลเดกกบผปกครองเพอใหการจดการเรยนรไดประสบผลสาเรจ

ลกษณะของการสรางความสมพนธกบบานและชมชน 1. การมสวนรวมระหวางบานและชมชน

1.1 การเปนคณะกรรมการศนย๑พฒนาเดกเลก 1.2 การวางแผนพฒนาศนย๑ฯ 1.3 การเปนวทยากร / ทปรกษา 1.4 การประชมและรวมกจกรรม 1.5 การเปนคณะกรรมการผปกครอง 1.6 การสงเสรมการศกษา สอวสด อปกรณ๑ ทางการศกษา 1.7 การจดแหลงการเรยนร

~ ๔๓ ~

1.8 การสรางระบบเครอขายพฒนาศนย๑ฯ 1.9 การเปนแบบอยางทดดานจรยธรรม คณธรรม และวชาชพ

2. การสรางความสมพนธ 2.1 แจงขาวสารเหตการณ๑ ตดตอ ประสานงาน 2.2 แจงผลการพฒนาการของเดก 2.3 ประชมชแจง (ปฐมนเทศผปกครอง) 2.4 รวมกจกรรมตางๆของศนย๑ฯ 2.5 การเยยมบาน 2.6 การศกษานอกสถานทจากแหลงการเรยนรในชมชน

ฯลฯ บทบาทหนาทของครผดแลเดกในการสรางความสมพนธกบบานและชมชน 1. เยยมเยยนปรกษาหารอขอคาแนะนาจากพอแม ผปกครอง และองค๑กรประชาชน ตางๆ เชน

กรรมการหมบาน สภาตาบล องค๑การบรหารสวนตาบล เทศบาล เปนตนตลอดถงเจาหนาททเกยวของใหเขามามสวนรวมในกจกรรมของศนย๑ฯเชญชวนผปกครองใหเขามารวมในการจดกจกรรมตาง ๆ ของศนย๑ฯ

2. สงเสรมผปกครองใหมความรเพมขน เชน จดทาบอร๑ด หรอมมหนงสอ เพอสงเสรมใหผปกครองไดมโอกาสศกษาหาความรในเรองการอบรมเลยงดเดกในแตละวยทงในเรองสทธเดก และเรองอนทเปนประโยชน๑ตอการนาไปปฏบตในชวตประจาวน จดมมหนงสอนทานสาหรบผปกครองใหผปกครองไดยมไปอานใหเดกไดรบฟงเปนตน

3. เยยมเยยนเดกเมอเกดอาการเจบปวยขาดเรยนใหคาแนะนาผปกครองในการตรวจรกษาและการปองกน

4. รวมมอกบกลมตางๆในหมบานเพอจดกจกรรมรวมกบศนย๑ฯ เชน จดงานวนแม งานวนเดก ฯลฯ 5. รวมประชมกบคณะกรรมการพฒนาการของเดกหรอองค๑กรตางๆ ในหมบาน ตาบล เกยวกบการ

พฒนาเดก 6. ศกษาหาความรในเรองพฒนาเดกเพอนาไปใชใหเกดประโยชน๑ในการอบรมเลยงดไดอยาง

เหมาะสมตามวย 7. เผยแพรประชาสมพนธ๑กจกรรมการดาเนนงานของศนย๑ฯ

~ ๔๔ ~

บทท 8 การจดการศกษาปฐมวยส าหรบกลมเปาหมายเฉพาะ

เดกปฐมวยทเปนกลมเปาหมายเฉพาะ หมายถง เดกปฐมวยทมสภาพรางกาย สตปญญา อารมณ๑ จตใจทแตกตางจากเดกปกตทวไป หรอ มประสบการณ๑สาคญในชวตทสงผลกระทบอยางรนแรงจนทาใหไมสามารถดาเนนชวตและพฒนาไดตามศกยภาพทแทจรงของตน ดงนน เดกทเปนกลมเปาหมายเฉพาะ จงหมายถง

1. เดกพการทมความบกพรองทางสตปญญา และ/หรอการเรยนรทางการไดยน ทางการเหน และทางอารมณ๑ จตใจ สงคม เดกเจบปวยเรอรง

2. เดกทมความสามารถพเศษ 3. เดกดอยโอกาสทางเศรษฐกจและสงคม เชน เดกเรรอน เดกชาวเล ฯลฯ 4. เดกทถกละเมดทางรางกาย จตใจ รวมทงการละเมดทางเพศ ลกษณะแตกตางจากเดกปกต

เกดขนไดตลอดเวลาตงแตอยในครรภ๑ เมอแรกเกด เมอเดกเขาสวยทารก หรอเมอเขาสสถานศกษาชนปฐมวยแลว หากไดรบการจดการศกษาทเหมาะสม ควบคกบการบาบดทจาเปนตงแตเนนๆ กสามารถสงเสรม พฒนาการไดใกลเคยงกบเดกปกต ซงหลกการพนฐานของการจดการศกษาสาหรบเดกกลมน คอ ผเรยนทกคน มความสามารถในการเรยนร และพฒนาตนเองได การจดการศกษา จงเปนการใหโอกาสเพอใหเกดการเรยนรและพฒนาศกยภาพ อยางเตมท การจดการศกษาสาหรบเดกกลมเปาหมายเฉพาะ ตองจดใหตรงกบความตองการของเดก ซงเปนการบรณาการระหวางการเรยน ทกษะชวต การกฬาและนนทนาการ โดยยดแนวคดการจดการศกษา ดงน

1. เดกทกคนสามารถทจะเรยนหรอฝกฝนตนเองใหทาประโยชน๑ไดมากขน 2. สมรรถภาพในการทางานไมไดขนอยกบสภาพความบกพรองของรางกาย 3. ความบกพรองของแตละบคคลไมจาเปนตองเปนความบกพรองตลอดไป 4. สงเสรมใหเดกไดรบการฝกฝนตามความสามารถของตน 5. การจดการศกษาใหเดกอยางเหมาะสมกบความสามารถและความตองการของแตละบคคล 6. ในการจดการศกษาตองมทงดานการศกษา นนทนาการ การสรางภาพลกษณ๑ทดกบตวเอง การ

ยอมรบสภาพความเปนจรงของตน

หลกการจดการศกษาใหเดก ซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ อารมณและสงคม มดงน 1. ทกคนมโอกาสเทาเทยมกนในการทจะไดรบบรการทางการศกษา ซงสอดคลองกบพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 10 และหากไมสามารถเขาเรยนในโรงเรยนปกตได กเปนหนาทของรฐทจะตองจดการศกษาใหตอบสนองตอความตองการของคนกลมนดวย

2. ใหเดกไดรบการศกษาควบคไปกบการบาบด การฟนฟ สมรรถภาพในทกดานโดยเรวทสด เพอใหเกดความพรอม ในการเรยนและพฒนาทกดานถงขดสงสด

3. คานงถงการอยรวมในสงคมกบคนปกตไดอยางมประสทธภาพ และเดกกลมน ควรจะไดเรยนรวมกบเดกปกตใหมากทสดเทาทจะเปนไปได

4. ตองมรปแบบและวธการทเหมาะสมกบลกษณะความบกพรองของเดก 5. เนนใหเดกมโอกาสในการประสบความสาเรจ ดวยการสรางความมนใจและใหมการปรบตวทดขน

~ ๔๕ ~

6. มงใหเดก มการเขาใจ ยอมรบตวเอง มความเชอมน มสจธรรมแหงตน สามารถชวยเหลอตนเองได ตลอดจนการมความรบผดชอบตอตนเองและตอสงคม

7. ควรจดการศกษาอยางตอเนอง โดยมทงการเรยนการสอน เพอพฒนาความรและทกษะ เพอการเรยนตอในชนทสงขน การฝกอบรมเพอการพฒนาและปรบปรงคณภาพชวตใหสามารถชวยเหลอตวเองไดตอไป

ขนตอนในการจดการเรยนใหกลมเปาหมายพเศษ มลาดบขนตอน ดงน 1. การเตรยมการ 1.1 การจดเตรยมสภาพแวดลอม

1.1.1 อาคารสถานท ตองมสภาพแวดลอมทด เพอความสะดวกและเหมาะสมกบ ความ ตองการของเดก

1.1.2 การจดหองเรยนและทนงเรยนรวม 1.1.3 รปแบบของการจดหองเรยน

1.2 การจดเตรยมบคลากร ควรมการจดเตรยมบคลากรทเกยวของในระดบตางๆ ทมความเขาใจตอการปฏบตงานและจาเปนตอการจดกจกรรมของศนย๑ฯ

1.3 การจดเตรยมเดก 1.3.1 เดกควรไดรบการตรวจเบองตนวามความพรอมเพยงใดเพอนามากาหนดเปน

แผนการเตรยมความพรอม โดยใชแผนการศกษารายบคคลจดเตรยมความพรอม หรอพฒนาความสามารถทางรางกาย อารมณ๑ สงคม และสตปญญา

1.3.2 เดกปกต ใหเดกเขาใจในการปฏบต หรอวธการชวยเหลอใหถกตอง เหมาะสม 1.4 การจดเตรยมผปกครอง อาจทาไดหลายวธ ดงน การด าเนนการ เนอหาทผปกครองควร

ทราบ 1. ปฐมนเทศผปกครองกอนเปดภาคเรยน 2. มการนดหมายและพบปะเปนระยะ 3. สนบสนนผปกครองใหรวมกจกรรมในรปอาสาสมคร 4. สนบสนนผปกครองใหรวมกลมตงสมาคม

ผปกครองและคร 1. สทธทเดกเดกกลมเปาหมายเฉพาะจะไดรบ 2. แนวทางทถกตองในการอบรมเลยงด 3. ระเบยบของโรงเรยนทเกยวของกบเดก 4. แนวการสอนและแนวการประเมนผล 5. บทบาทผปกครองในการใหความรวมมอกบโรงเรยน 6. รายชอสถานศกษา ตลอดจนหนวยงานของรฐทใหบรการแกเดกกลมเปาหมายเฉพาะ

1.5 การเตรยมแผนการศกษาเฉพาะบคคล (Individual Education Program) แผนการศกษาเฉพาะบคคล หรอ IEP เปนแผนการศกษารายบคคล เพอเปนแนวทางในการจด

การศกษาใหสอดคลองเหมาะสมกบความตองการและความสามารถของเดก โดยปกต เปนแผนในระยะ 1 ป และมการทบทวนทกภาคเรยน มประโยชน๑คอ

~ ๔๖ ~

1. ชวยใหเดกไดเรยนรตามความสามารถ 2. มโอกาสพฒนาความแตกตางของแตละบคคล 3. ครรวาจะสอนอะไร 4. เดกรวาจะเรยนอะไร 5. ผปกครองทราบวาจะสอนอะไรใหกบเดก

รปแบบการจดการเรยนรวมโรงเรยนเกษมสนต เดกอยในโรงเรยนโดยยงไมมการคนพบวาเปนเดกทมความตองการทางการศกษาพเศษ เขาเรยน

รวมในชนเรยนตามปกตใหบรการสอน โดยครประจาชน ประเมนความกาวหนา ครคนควาวธการแกไข และปรกษาผเชยวชาญ สงตอเดกเพอเตรยมความพรอม เฉพาะทางทโรงเรยนการศกษาพเศษ ยงโรงเรยนการศกษาพเศษกรณไมรนแรง กรณรนแรงรายงานใหผปกครองทราบ ลาชา สงเสรมพฒนาการตามปกต ครประเมนพฒนาการในรายละเอยดของดานทสงสยวาจะลาชา ไมลาชา ครสงสยวาเดกอาจมพฒนาการลาชา ครสงเกตพฤตกรรมเดกและเกบรวบรวมผลงานเดก ตวอยาง จากโรงเรยนเกษมสนต๑

การจดการศกษาปฐมวยสาหรบกลมเปาหมายเฉพาะใหประสบผลสาเรจ และบรรลตามเปาหมายหรอ เจตนารมณ๑ของการศกษาเพอสนองตอความแตกตาง ระหวางบคคลสามารถทาไดในลกษณะเดยวกนกบการดาเนนการตามแนวทางปฏรป กระบวนการเรยนร หลกการในการดาเนนงานเหมอนกนแตตางในรายละเอยด ดงน

1. ทางานเปนทมททกฝายมสวนรวม ทงพอแม/ผปกครอง ชมชน คร ผบรหาร บคลากรทางการแพทย๑

2. ปรบการใชทรพยากรทมอยและจดหาเพมเตมเทาทจาเปน 3. ใหเดกปกตไดดแลชวยเหลอเดกกลมเปาหมายเฉพาะ 4. สรางเครอขายในการทางาน 5. ประสานความรวมมอกบทกฝายทเกยวของ 6. จดระบบขอมลสารสนเทศของเดกและผสอนเปนรายบคคล 7. ชวยเหลอและสนบสนนเดกกลมเปาหมายเฉพาะอยางเปนระบบและตอเนอง

~ ๔๗ ~

บทท 9 การวจยในชนเรยน

การวจย หมายถง การหาวธแกปญหาแบบใหม คาตอบใหม โดยใชขอมลทเชอถอได (หรอวธการทเปนระบบ) การวจยในชนเรยน หมายถง การหาวธการแบบใหมในการแกปญหาการเรยนของนกเรยนหรอการสอนของครผดแลเดก เพอประโยชน๑แกนกเรยนโดยใชขอมลทเชอถอได การวจยในชนเรยน คอ งานวจยเลก ๆ (Small Scale) ซงครผดแลเดกมงทจะแกปญหาทเกดขนในขณะจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชกระบวนการแกปญหาควบคไปกบกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และกระบวนการวดผลประเมนผล นนคอ การวจยในชนเรยน คอ การทดลองยทธวธใหมๆ ในการแกปญหาของครผดแลเดก ซงคดคนขนมาเพอพฒนากจกรรมการเรยนการสอนตามปกต แตหวงใหเกดผลสมฤทธทางการเรยนรทงครผดแลเดก และเดกมากทสด เพราะฉะนนงานวจยในชนเรยนจะไมเปนเรองราวใหญในทตองใชเวลาเกบขอมล และวเคราะห๑ผลนานนบเดอนนบป จนเกดเปนผลงานเลมใหญ งานวจยในชนเรยน จะตองบอกเลาใหรวา

1. เกดปญหาอะไรขนในชนเรยนของเรา ปญหานนเกดขนมาไดอยางไร 2. มวธการใดในการแกปญหานน ดวยจดประสงค๑อยางไรบาง 3. แกปญหาแลว ปรากฏผลการแกปญหาอยางไร และมขอเสนอแนะ หรอขอควรสงเกตในเรอง

ใดบางครผดแลเดกสามารถเขยนบอกเลาเรองราวเหลานนเพยง 2 – 3 หนากระดาษ แบบอานแลวเขาใจเรองราวไดอยางด และเชอไดวา เมอแกปญหาหนงแลวจะพบปญหาหนง ซงนาสการวจยเรองใหมตอไปอก นนคอ งานวจยในชนเรยน จะเปนกระบวนการตอเนองตลอดเวลา เปนเรองราวทหลอมรวมระหวางกจกรรมการเรยน การสอน กจกรรมการประเมนผล และแผนการสอนทกแผน ทง 3 อยางน นาสกระบวนการวจยในชนเรยนไดเปนอยางด

การวจยในชนเรยน นนมหลากหลายรปแบบ แตอยาไดหลงตดอยกบรปแบบงานวจยเชงวชาการ (Academic research) ซงมรปแบบทางวจยทเครงครด การวจยในชนเรยนทาขนเพอแกปญหาทเกดขนในชนเรยน แลวครผดแลเดกตองการแกปญหา เพอนาผลมาพฒนากจกรรมการเรยนการสอน ซงการวจยในชน เรยน จงมขนตอนดงน

1. การระบปญหาทตองวจย และการหาสาเหตของปญหา 2. การกาหนดปญหา และสาเหตทครผดแลเดก สามารถทาได 3. การระบคาตอบทคาดหวง (สมมตฐาน) 4. การกาหนดชอเรอง และวตถประสงค๑ในการวจย 5. การระบแนวทางทจะแกไขอยางละเอยด ซงแนวทางแกไขนมใชวธสอน หากแตเปนวธแกปญหา

และสาเหตทตรงจดและชดเจน ปฏบตไดจรงตามอาการของปญหา 6. การลงมอแกไขเดกบางคนในขณะเดยวกนกสอนเดกกลมใหญดวย 7. การสงเกต สอบถามเดกทเปนปญหา และจดบนทกวธการ และผลการแกไขเปนระยะๆ 8. การสรปผลการแกไขวา ดขนอยางไร อะไรคอตวชวดวาไดผล 9. การจดทารายงานวจยในชนเรยนเรองท 1 สาหรบเดกกลมน (คนน) และในประเดนน

~ ๔๘ ~

10. การเตรยมวจยในชนเรยน เรองท 2 อาจะเปนเดกกลมเดม (คนเดม) แตเปนเรองใหม ของเดกคนใหม (กลมใหม)สาหรบการวจยในชนเรยนของศนย๑พฒนาเดกเลก ครผดแลเดก สามารถนาไปใชใน การจดกจกรรมเพอพฒนาเดกได

~ ๔๙ ~

บรรณานกรม

จนตนา พฒนพงศ๑ธร. พฒนาการเดกตามวย และการประเมนพฒนาการเดกปฐมวย. สานกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข นนทบร (เอกสารอดสาเนา), 2547 ณฐวรรณ เชาวน๑ลลตกล. การเฝาระวงและสงเสรมการเจรญเตบโตในเดก. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข นนทบร (เอกสารอดสาเนา), 2547 บปผา ไตรโรจน๑. การดแลสขภาพปากและชองฟนในเดกปฐมวย. กองทนตสาธารณสข กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข นนทบร (เอกสารอดสาเนา), 2547 สวรรณา ธรรมรมดและคณะ. การบรการอาหารสะอาด ปลอดภยส าหรบเดก. กองสขาภบาลอาหาร และนา กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข นนทบร (เอกสารอดสาเนา), ม.ป.ป. การพฒนาชมชน, กรม. การพฒนาเดก. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ยไนเตด โปรดกชน, 2541 การพฒนาชมชน, กรม. คมอระเบยบและวธปฏบตเกยวกบผดแลเดก. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ยไนเตด โปรดกชน, 2541 คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, สานกงาน. ตวบงชสภาพทพงประสงค และเกณฑการประเมน ระดบกอนประถมศกษามาตรฐานการศกษาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน . กรงเทพมหานคร, 2545. คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, สานกงาน. นโยบายและแผนการศกษาส าหรบเดกปฐมวย (0-5 ป) พ.ศ. 2545-2549. กรงเทพมหานคร, 2544 คณะกรรมการการศกษาเอกชน, สานกงาน. คมอการจดท าหลกสตรสถานศกษาปฐมวย. กรงเทพมหานคร,โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว, 2546 คณะกรรมการการศกษาเอกชน, สานกงาน. คมอการจดประสบการณการเรยนรส าหรบเดกปฐมวย . กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว, 2546 คณะกรรมการการศกษาเอกชน, สานกงาน. คมอการประเมนพฒนาการเดกปฐมวย. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว, 2546 มหาดไทย, กระทรวง.การจดการศกษาแกเดกทมความตองการพเศษ โรงเรยนเทศบาล 7 (ศรนาวนวทยา), สานกการศกษา เทศบาลนครลาปาง. ลาปาง, ลาปาง บรรณกจพรนตง, 2542. มหาดไทย, กระทรวง. แผนการจดประสบการณชนอนบาลปท 2 เลม 2. กรงเทพมหานคร, สานกบรหารการศกษาทองถน, 2540 เมองพทยา 3 (สวางฟาพฤฒาราม),โรงเรยน. หลกสตรสถานศกษาปฐมวย. (อดสาเนา) 2546 ศกษาธการ, กระทรวง. คมอการผลตสอ ระดบกอนประถมศกษา. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว, 2544. ศกษาธการ, กระทรวง. คมอคร สอและเครองเลนระดบกอนประถมศกษา. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว , 2541. ศกษาธการ, กระทรวง. คมอพฒนาสอการเรยนร. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑การศาสนา, 2544. ศกษาธการ, กระทรวง. คมอหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ. 2546 (ส าหรบเดกอาย 3-5 ป) สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2546

~ ๕๐ ~

ศกษาธการ, กระทรวง. แนวทางการจดการเรยนรวมในโรงเรยนประถมศกษา. สานกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา สา นกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑ครสภา ลาดพราว, 2543 ศกษาธการ, กระทรวง. หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. เอกสารการสอนชดวชา พฤตกรรมการสอนปฐมวยศกษา หนวยท 1-8. สานกพมพ๑มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2544 อนามย, กรม. คมอการอนามยสงแวดลอมส าหรบเดก. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑องค๑การสงเคราะห๑ทหารผานศก, 2546 อนามย, กรม. คมอผดแลเดก เพอการพฒนาศนยเดกเลกนาอย. กรงเทพมหานคร, โรงพมพ๑องค๑การสงเคราะห๑ทหารผานศก. 2546