สอการเรยนร ประเพณและวฒนธรรม

ชอโครงงาน สอเพอการศกษาประเพณและวฒนธรรมชยงใหม ชอโครงงาน culture of chiangmaiประเภทโครงงาน สอเพอการศกษาชอผท าโครงงาน น.ส.กานตชนต สตาคา เลขท 1

น.ส.กนกพร จนทรพลอย เลขท 3ชอทปรกษา ครเขอนทอง มลวรรณระยะเวลาด าเนนงาน 4 สปดาห

ทมาและความส าคญของโครงงาน

ปจจบนนมความกาวหนาในเรองเทคโนโลยมากขนกวาเมอกอน

และทาใหคนขยายเปนวงกวางมากขน และคนเขามาอยในเมองมากกวาทชนบททาใหวฒนธรรมประเพณเกา ๆ หายไปและมวฒนธรรมใหมๆ เขามาทดแทนบางวฒนธรรมกนามาจากตางชาต ทาใหวฒนธรรมประเพณของไทยในสมยนหายไป วยรนในสมยนลมเลอนวฒนธรรมประเพณทมสบทอดมาตงแตกาลกอน

วตถประสงค

1.สรางสอการเรยนรเพอการศกษาวฒนธรรมและประเพณของเชยงใหม2.เพอใหคนเชยงใหมอนรกษสบทอดวฒนธรรมและประเพณของเชยงใหม

ขอบเขตของโครงงาน

1.เพอใหคนทสนใจและวยรนสมยนหนมาใหความสาคญ และเรยนร วฒนธรรมในสมยกอนเพอไมใหหายไป

2.เพออนรกษและสบทอดวฒนธรรมทดงามตอไป 3.เพอสรางสรรคใหประเพณและวฒนธรรม เกดความสาคญตอทองถน

มากยงขน

หลกการและทฤษฎ

เชยงใหมขนชอวาเปนเมองทมประเพณและวฒนธรรมทมความโดดเดน งดงามมากทสดแหงหนง รวมทงมความเปนเอกลกษณเฉพาะดวย ทเปนเชนน สบเนองมาจากการทเมองเชยงใหมมประวตศาสตรอนยาวนาน ซ ายงเคยเปนราชธานและเปนศนยกลางความเจรญรงเรองในทกดานของอาณาจกรลานนา จงทาใหเชยงใหมรบเอาวฒนธรรมจากตางถนเขามาผสมผสานกบวฒนธรรมของตน รวมทงยงไดรบวฒนธรรมจากพระพทธศาสนาเขามาอกทอดดวย จงทาใหเชยงใหมมการผสมผสานหลอหลอมวฒนธรรมขนมาใหมกลายมาเปนวฒนธรรมอนมเอกลกษณเฉพาะตน

“ดอยสเทพเปนศรประเพณเปนสงา

บปผชาตลวนงามตานามลาคานครพงค”

คาขวญนเปนคาขวญประจาจงหวดเชยงใหมทสะทอนใหเหนถงความงดงาม ความเดนสงา ความลาคาและความเลองลอในหลายๆดาน และหนงในนนคอ ความงดงามทางดานประเพณและวฒนธรรม ดอยสเทพขนชอวาเปนสญลกษณของจงหวดเชยงใหม ถงกบมคาพดทหลายคนมกพดกนจนตดปากวา ใครกตามทเดนทางมาจงหวดเชยงใหม หากไมไดแวะขนไปบนดอยสเทพ กเทากบวายงเดนทางมาไมถงจงหวดเชยงใหม ความงดงามของดอยสเทพอนเปนทตงของวดพระธาตดอยสเทพน นบวาเปนจดทดงดดสายตาของผคนทเดนทางมายงจงหวดเชยงใหมใหไปเทยวชม เพราะหากมองจากบรเวณดานลางขนไปบนดอยสเทพ จะพบเหนพระธาตสทองเดนสงาตงตระหงานอยบนดอยสเทพ ชวนใหเกดความศรทธาและนาเขาไปกราบนมสการเปนอยางมาก นอกจากนนบนดอยสเทพยงมความสวยสดงดงามดานบปผชาตนานาพนธใหชนชมอกมากมาย ดงนนการขนไปบนดอยสเทพจงไมทาใหผทขนไปเทยวชมนนผดหวง

ประวตความเปนมาพอสงเขป

เชยงใหมเปนจงหวดทมประวตศาสตรอนยาวนาน เคยเปนศนยกลางความเจรญรงเรองของอาณาจกรลานนาซงแผอทธผลปกคลมทางตอนเหนอของประเทศไทย พญามงรายทรงเปนปฐมกษตรยแหงอาณาจกรลานนา ทรงยายเมองราชธานจากเดมคอเมองเชยงแสนมาทเมองเชยงใหม เมอป พ.ศ.1839 เพราะทรงเหนวาเมองเชยงใหมมทาเลทตงเหมาะสม มทรพยากรทางธรรมชาตอนมงคง และมแหลงนาทอดมสมบรณ อนไดแก แมนาปง ซงถอไดวาเปนสายโลหตของผคนในอาณาจกร

เมอทรงยายราชธานมาทเชยงใหม ไดทรงสถาปนาชอเมองวา “นพบรศรนครพงคเชยงใหม” นบแตนน เมองเชยงใหมไดกลายมาเปนศนยกลางความเจรญรงเรองแหงอาณาจกรลานนาแทนทเมองเชยงแสนอนเปนราชธานเดม พญามงรายไดพฒนาเมองเชยงใหมอยางตอเนอง ทงยงไดทรงกอสรางวดวาอารามขนหลายแหงมวดเชยงมน เปนตน รวมทงไดมการตรากฎหมายทเรยกวา “มงรายศาสตร ” ขนใชภายในอาณาจกรอกดวย

ประวตความเปนมาพอสงเขป

เมอพระองคสวรรคต เชอพระวงศททรงสบทอดราชบลลงกตอจากพระองคไดสบเปลยนหมนเวยนกนปกครอง บรหาร พฒนาบานเมองพระองคแลวพระองคเลาตามลาดบอยเรอยๆ ทาใหบานเมองเจรญรงเรองอยางมาก โดยเฉพาะในดานพระพทธศาสนานน มการจดทาสงคายนาขน ใน พ.ศ.2020 ตรงกบราชสมยของพระเจาตโลกราช กษตรยองคท 9 แหงอาณาจกรลานนา พระองคทรงอปถมภการจดทาสงคายนาในครงน การทาสงคายนาในครงนนน ถอไดวาเปนการทาสงคายนาครงท 9 ของโลก และเปนครงแรกททาในดนแดนสยาม ตอมาไมนานอาณาจกรลานนา กเขาสยคเสอม เพราะถกรกรานจากอาณาจกรอนๆ ม อาณาจกรสโขทย เปนตน และตอมาอาณาจกรลานนากสญเสยเอกราชและถกผนวกเขาเปนสวนหนงของอาณาจกรสโขทยในทสด

ตลอดระยะทเชยงใหมเปนราชธานและเปนศนยกลางความเจรญรงเรองของอาณาจกรลานนานน เมองเชยงใหมไดถกพฒนาจากผปกครองบานเมองใหเปนเมองทอดมสมบรณและเจรญรงเรองในหลายๆดาน อาท ดานศาสนา การเมองการปกครอง เศรษฐกจ ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เปนตน ความเจรญรงเรองดงกลาวไดรบการสบทอดกนมาอยางตอเนองจนกระทงถงปจจบน

ความงดงามดานประเพณและวฒนธรรม

เชยงใหมขนชอวาเปนเมองทมประเพณและวฒนธรรมทมความโดดเดน

งดงามมากทสดแหงหนง รวมทงมความเปนเอกลกษณเฉพาะดวย ทเปนเชนน สบเนองมาจากการทเมองเชยงใหมมประวตศาสตรอนยาวนาน ซ ายงเคยเปนราชธานและเปนศนยกลางความเจรญรงเรองในทกดานของอาณาจกรลานนา จงทาใหเชยงใหมรบเอาวฒนธรรมจากตางถนเขามาผสมผสานกบวฒนธรรมของตน รวมทงยงไดรบวฒนธรรมจากพระพทธศาสนาเขามาอกทอดดวย จงทาใหเชยงใหมมการผสมผสานหลอหลอมวฒนธรรมขนมาใหมกลายมาเปนวฒนธรรมอนมเอกลกษณเฉพาะตน

ประเพณสงกรานต ประเพณสงกรานตเปนงานทยงใหญของชาวลานนา เนองจากเปนชวงเวลาเปลยนศกราชใหม

และขอสงศกดสทธ ทงหลาย ใหปดเปาทกขโศกโรคภยใหลวงไปในปเกา พรอมทง เตรยมรางกายและจตใจใหสดใสรบปใหม โดยจะเรมจดขน ตงแตวนท 13 ถงวนท 18 เม.ย. ของทกป แตชาวลานนาถอวนท 15 เม.ย. เปนวนเปลยนศกราชใหม ตางจากภาคกลาง และในระยะเวลา 6 วนนจะประกอบพธหลายอยาง

- วนท 13 เม.ย. ถอเปนวนสงขารลอง (วนสนสดปเกา) สวนใหญชาวบานจะยงปน จดประทด กอนสวาง เพอขบไล เสนยดจญไร แลวเกบกวาดบานเรอน หงพระ

- วนท 14 เม.ย. เปนวนทเรยกกนวา "วนเนา" หรอ "วนเนา" วนนชาวเชยงใหมจะทาแตสงทเปนสรมงคล พรอมทงตระเตรยมอาหาร คาวหวาน เครองไทยทาน เพอทางานบญในวนสงกรานต และไปขนทรายเขาวด

- วนท 15 เรยกวา "วนพญาวน" ถอเปนวนเรมศกราชใหม ชาวเชยงใหมจะไปทาบญตกบาตรทวด และถวายอาหารพระทเรยกวา "ทานขนขาว" เพออทศแกผลวงลบ และสรงนาพระ หลงจากนนจงนาขนขาวตอก ดอกไม ธปเทยน นาขมน สมปอย หรออาจมเครองนงหม ไปรดนาดาหวผใหญ

ประเพณเขาอนทขล

อนทขล เปนชอของเสาหลกเมองของชาวเชยงใหม เดมประดษฐานอย ณ วดสะดอเมอง หรอวดอนทขล กลางเมองเชยงใหม แตปจจบนยายไปไวทวดเจดยหลวง ในสมยของพระยากาวละ และไดบรณะปฏสงขรณใหมเปนเสาปน

การจดงานประเพณเขาอนทขล จดขนในปลายเดอน 8 ตอตนเดอน 9 ซงชาวบานเรยกวา วนเดอน 8 เขา เดอน 9 ออกเดมประเพณน เจาผครองนครจะจดขนเพอสงเวยเทพยดาอารกษ บชากมภณฑ และมพธเขาทรงผเจานาย เพอสอบถามวา ฝนฟาจะอดมสมบรณ และชะตาบานเมองจะดหรอไม หากชะตาของบานเมองไมด กจะจดพธสบชะตาเมองเพมขนดวย และปจจบนไดเพมการทาพธทางพทธศาสนาเขามาอกอยางหนง โดยการแหพระพทธรปคนธารราษฎร (พระเจาฝนแสนหา) รอบเมอง และจะนามาประดษฐาน ณ วดเจดยหลวง เพอใหชาวเมองสรงนา จากนนพระสงฆ 9 รป จะเจรญพระพทธมนตบชาเสาอนทขล ซงฝงอยใตดน การประกอบพธน เพอมงเสรมสรางขวญและกาลงใจของชาวเมองกอนทจะเรมตนฤดกาลเพาะปลก

ประเพณสรงน าพระธาตจอมทอง

วดพระธาตจอมทองวรวหาร เปนศาสนสถานเกาแกทสาคญ ตงอยบนเนนสงราว 10 เมตร ทเรยกวา "ดอยจอมทอง" และมเจดยซงเปนทประดษฐานพระทกษณโมลธาต

พระบรมสารรกธาตจอมทองนน ประดษฐานอยในพระโกศ 5 ชน มจานวน 1 องค ขนาดเทาเมลดถวเขยว มสขาวนวลและ ออกนาตาลคลายสดอกพกลแหง บรรจไวในเจดย ซงจะมการอญเชญออกมาใหประชาชนไดสกการะและสรงนา 2 ครง ในทกป คอวนทพระบรมสารรกธาตเขาพรรษาและออกพรรษา

วนขน 15 คา เดอน 9 ของแตละป จะเปนวนทพระบรมสารรกธาตเขาพรรษา พระภกษจะอญเชญพระบรมสารรกธาตออกจากพระโกศ 5 ชน มาประดษฐานในพระโกศแกวใส แลวแหไปทาพธทโบสถ ในระหวางทางชาวบานจะโยนขาวตอกดอกไมไปยงพระโกศ เพอถวายเปนสกการะ เมอทาพธเสรจกจะแหจากโบสถไปยงหอสรงขางวหาร หอสรงนจะมรางนาเปนรปตวนาคสาหรบใชสรงนา และเดมจะใชน าแมกลาง ผสมดวยดอกคาฝอย เปนนาสาหรบสรง แตปจจบนใชน าสะอาดธรรมดา เสรจแลวจงอญเชญเขาจาพรรษาในพระโกศ 5 ชน ตามเดม และกลางคนพระภกษจะสวดเจรญพระพทธมนต เปนอนเสรจพธ

ประเพณการท าบญสลากภตต

การทาบญนเดมชาวบานเรยกวา "กนสะลากฮากไม" ปจจบนเรยก "ทานสลาก" หรอ "ทาบญสลาก" ทาขนทวดเชยงมน ในวนขน 15 ค า เดอน 12 เหนอ วดเจดยหลวง ในวนแรม 8 ค า เดอน 12 เหนอ และวดพระสงห ในวนแรม 15 ค า เดอน 12 เหนอ

สมยกอนไมมการเลยงขาวปลาอาหารเชนปจจบน คอ เมอพระสงฆหรอสามเณรจบสลากมากนอยเพยงใด กขบฉนเฉพาะอาหาร เทาทบอกในสลากเทานน

การจบสลากภตตม 2 วธ คอ จบเสนและจบเบอร การจบเสนเปนวธเกา คอเขยนขอความการทาบญสลากและชอผศรทธา ลงในแผนกระดาษแขง ใบตาล ใบลาน หรอวตถอนใดเทากบจานวนของไทยทาน เปนการอทศสวนกศลแกผลวงลบและเพอเปนบญกศลตอตนเอง โดยการนาไปกองรวมกนในโบสถหรอวหารทจดไว แลวใหพระเณรมาจบตามจานวนทกาหนด สวนสลากทเหลอกถวายแกพระพทธ จากนนชาวบานจงถวายของตามชอเสนของตน หลงจากพระใหศลใหพรแลว จงรบเสนของตนไปเผา พรอมทงตรวจนาอทศสวนกศลใหผตาย เปนอนเสรจพธ

ประเพณการเลยงขนโตก

ขนโตก เปนภาชนะสาหรบใสอาหารของชาวเหนอ ทาดวยไม

สก ทาดวยหางสแดง สง 8-10 นว มขาไมสกกลงเปนรปกลมตงบนวงลอรบอกอนหนง ขนโตกจะกวางประมาณ 10-30 นว

สมยโบราณคนพนเมองนยมใชขนโตกสาหรบใสอาหาร รบประทานในครวเรอน แตความนยมใชคอยเสอมลงเมอบานเมองเจรญขน และคนหนไปนยมของใชจากตางประเทศแทน ขนโตกจงใชเฉพาะเปนธรรมเนยมในการตอนรบแขกเมอง และบคคลสาคญเทานน

ประเพณยเปง

เปนงานประเพณ อนยงใหญแหงดนแดนลานนา ทไดปฎบตสบทอดกนมาตงแตครงโบราณกาลหรอวนเพญ เดอนยของชาว ลานนา ตรงกบวนเพญเดอน 12 ของภาคกลาง อนเปนชวงปลายฤดฝน ตนฤดหนาว อากาศ ปลอดโปรงทองฟาแจมใส ธรรมเนยม ปฎบตของชาวลานนาอยางหนงนอกเหนอจากการลอยกระทงในแมนากคอ การจดประทปโคมลอยขนไปสวางไสวบนทองฟา โดยมคตความเชอวา เพอบชาพระเกตแกวจฬามณ บนสรวง สวรรค หรอบางกเชอวาเปนการลอยเคราะห หรอสะเดาะเคราะห ใหเกดความเปนมงคลแกชวต

ประเพณยเปง

ความรเกยวกบประเพณยเปง ในภาษาคาเมองของทางเหนอ “ย” แปลวา สอง และคาวา “เปง” หมายถง เพญ หรอพระจนทรเตมดวง ดงนนจง หมายถงประเพณ พระจนทรเตมดวงในเดอนสอง โดยในพงศาวดารโยนกและจามเทว มบนทกวาครงหนงไดเกด อหวาตกโรคขนในแควนหรภญไชย ทาใหชาวเมองตองอพยพไปอยเมองหงสาวด นานถง 6 ป จงจะเดนทางกลบ มายง บานเมองเดมได เมอเวลาเวยนมาถง วนท จากบานจากเมองไป จงไดมการทากระถางใสเครองสกการบชา ธปเทยนลอย ลอยตามนา เพอใหไปถงญาตพนองทลวงลบไป เรยกวา การลอยโขมด หรอลอยไฟ ในงานบญยเปง ยงมการเทศนมหาชาต ผคนจะออกมาตกแตงบานเรอน วดวาอาราม และถนนหนทาง ดวยตนกลวย ออย ทางมะพราว ดอกไม ตงชอประทปและชกโคมยเปงแบบตาง ๆ ขนเปนพทธบชา ยามคาคน จะมการจดโคมลอย ปลอยขนสทองฟา เพอบชาพระเกตแกวจฬามณ บนสรวงสรรคชนดาวดงส จดเดนของงานนอยทการปลอย โคมลอย ขนไปในทองฟา โดยเชอกนวา เปลวไฟในโคมเปนสญลกษณของความร และแสงสวางทไดรบจากโคม จะสงผลให ดาเนนชวตไปในทางทถกตอง

ประเพณยเปง

การจดโคมลอยม 2 แบบ คอแบบทใชปลอยในประเพณยเปงจะเรมตงแตวนขน 13 คา ซงถอวาเปน "วนดา" หรอวนจายของเตรยมไปทาบญเลยงพระทวด ครน ถงวนขน 14 คา พออยแมอยและผมศรทธากจะพากนไปถอศล ฟงธรรม และทาบญเลยงพระทวด มการทา กระทงขนาด ใหญตงไวทลานวด ในกระทงนนจะใสของกนของใช ใครจะเอาของมารวมสมทบดวยกไดเพอเปน ทานแกคนยากจน ครนถงวนขน 15 คา จงนากระทงใหญทวดและกระทงเลก ๆ ของสวนตวไปลอยในลานาในงาน บญยเปงนอกจากจะมการปฏบตธรรม ฟงเทศนมหาชาตตามวดวาอารามตาง ๆ แลว ยงมการประดบตกแตงวด บานเรอน และถนนหนทางดวย ตนกลวย ตนออย ทางมะพราว ดอกไม ตง ชอประทป และชกโคมยเปง แบบตาง ๆ ขนเปนพทธบชา พอตกกลางคนกจะมมหรสพและ การละเลนมากมาย มการแหโคมทอง พรอมกบมการจดถวย ประทป เพอบชาพระรตนตรยการจดบอกไฟ การจดโคมไฟประดบตกแตงตาม วดวาอาราม และการจดโคมลอยปลอยขนสทองฟาเพอเพอบชาพระเกต แกว จฬามณบนสรวงสวรรคชนดาวดงส ความเชอ การปลอยวาวไฟหรอโคมลอยน ชาวบานมกมความเชอกนวา เพอใหวาวไดนาเอาเคราะห รายภยพบตตางๆออก ไป

วฒนธรรม

เชยงใหมมวฒนธรรมทโดดเดนและมความเปนเอก

ลกษณะเฉพาะ เพราะเชยงใหมไดรบอทธผลทางดานวฒนธรรมมาจากหลายแหง ไมวาจะเปน จากลาว ญวน มอญ เปนตน บวกกบการทเคยเปนศนยกลางทางวฒนธรรมและความเจรญรงเรองของอาณาจกรลานนาในอดต จงทาใหมการหลอหลอมวฒนธรรมตางๆเขาเปนอนหนงอนเดยวกบวฒนธรรมของตน จนทาใหตนเองมความโดดเดนทางดานวฒนธรรมขนมา อาท วฒนธรรมการแตงกาย วฒนธรรมการสรางบานเรอน วฒนธรรมการใชภาษา เปนตน

วฒนธรรมการแตงกาย

ชาวเชยงใหมมวฒนธรรมอนเปนเอกลกษณเฉพาะตวอยางหนงคอ เปนคนทชอบรกสวยรกงาม ดงนนวฒนธรรมการแตงกายจงดออกมาสวยงาม การแตงกายของชาวเชยงใหมนทนยมแตงกนคอ การแตงกายดวยชดพนเมองเชยงใหม ซงเปนชดยอนยคของผคนชาวลานนาในอดต เปนชดทนยมแตงกนเวลามงานหรอกจกรรมสาคญๆ เชน ไปทาบญทวด รวมประเพณยเปง รวมกจกรรมยอนยคตางๆ เปนตน สวนใหญชดพนเมองทามาจากผาฝาย อนเปนพชทนยมปลกกนในบรเวณภาคเหนอของไทย ในปจจบนพบวา สวนใหญผคนชาวเชยงใหมไมคอยมใครนยมแตงกายดวยชดพนเมอง เวลาออกไปเรยนหรอทางาน เพราะเปนการขดตอวฒนธรรมสมยใหมนนเอง ดงนน เราจะเหนชาวเชยงใหมแตงกายดวยชดพนเมองกเวลาอยบาน มงาน ประเพณ หรอกจกรรมทสาคญเทานน

วฒนธรรมการสรางบานเรอน

ชาวเชยงใหมนยมสรางบานเรอนตามฐานะของตน ผทมฐานะดหนอยจะสรางบานทมการประดบตกแตงอยางสวยงามเหมาะสมตามฐานะของตน ขณะทคนมฐานะยากจนขดสนจะสรางบานกเพยงแคเปนทซกหวนอนพอยงอตภาพใหเปนไปเทานน ดงนน การสรางบานจงดออกมาตางกน อยางไรกตาม วฒนธรรมการสรางบานของชาวเชยงใหมนนอาจแบงลกษณะการสรางตามฐานะได 2 แบบ คอ บานของคนมฐานะร ารวย กบ บานของคนยากจน

บานของคนมฐานะร ารวยนน จะเปนบานทมขนาดใหญ สรางดวยไมเนอแขง สวนใหญนยมสรางดวยไมสก สวนบรเวณจวหลงคาบาน นยมประดบประดาตกแตงดวยกาแล อนเปนไมประดบบนยอดจวหลงคาของบานลานนาของภาคเหนอ บานประเภทนเรยกวา เรอนกาแล เหตผลทตกแตงดวยกาแลกเพราะความเชอทวา กาแลสามารถชวยปองกนอกาหรอนกไมใหมาเกาะบนหลงคาบาน อกอยางกเพอปองกนสงอปมงคลทงหลายไมใหเขามาภายในบาน

วฒนธรรมการสรางบานเรอน

สวนบานของคนยากจน จะเปนบานทมขนาดเลก ใชวสดทพอหาไดตามทองถนของตน เชน ไมไผ ใบตองตง และไมชนดตางๆ เปนตน สาหรบผทมฐานะดขนมาหนอย อาจสรางบานเหมอนผมฐานะดกได แตกจะมขนาดเลกลดหลงตามฐานะของตน สวนใหญบานประเภทนมกพบตามชานเมองทอยนอกเมองออกไป

ในปจจบน พบวา วฒนธรรมการสรางบานของชาวเชยงใหมเปลยนไป กลาวคอ มการสรางบานทรงยโรป หรอทรงตะวนตกกนมากขน มการนาวสดทมราคาเพยงมาใชในการสรางบาน และมการประดบตกแตงบานดวยวสดเครองประดบอยางหรหรา

วฒนธรรมการใชภาษา

ชาวเชยงใหมมภาษาใชสอสารเปนของตนเองทนอกเหนอจากภาษาไทย และเรยกภาษาของตนวา ภาษาลานนา หรอ คาเมอง ซงเปนภาษาทมใชกนมานานตงแตเมอครงอาณาจกรลานนาแลว และไดสบทอดตอๆกนมา มการดดแปลงสาเนยงการพดบาง ตวอกษรบาง โครงสรางทางภาษาบาง เพอใหมความเหมาะสมกบบรบทแตละทองถน ชาวเชยงใหมนยมใชภาษาลานนาหรอคาเมอง พดสอสารกนในชวตประจาวน ตวอยางเชน มนตา (ลมตา) ขาเจา (ดฉน)เพน (เขา) บอหอ (ไมให) เวยๆ (ไวๆ) ฯลฯ และมนอยนกทจะพดภาษาไทยอนเปนภาษากลางกน ยกเวนในกรณทพบปะพดคยกนอยางเปนทางกน เชน ในหองเรยน ในทประชมใหญๆ พธการทสาคญๆ เปนตน

วฒนธรรมการใชภาษา

ชาวเชยงใหมยงนยมเรยนภาษาลานนาหรอคาเมองกนตามโรงเรยนอกดวย ซงพบเหนไดทวๆไปในโรงเรยนในเชยงใหมและบางแหงยงไดเอาภาษาลานนาหรอคาเมองเปนวชาเลอกของโรงเรยนอกดวย นอกจากนนแลว ชาวเชยงใหมยงไดมการนาภาษาลานนาหรอคาเมองมาเขยนเทยบคกบภาษาไทยตามปายประชาสมพนธหรอชอสถานททสาคญๆ เชน โรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย หนวยงานราชการอนๆ เปนตน

วฒนธรรมการใชภาษา

ความงดงามและความเปนเอกลกษณเฉพาะดานการใชภาษา เปน

ผลทาใหเชยงใหมมความโดดเดนขนมาและเปนมนตเสนหทดงดดความสนใจของผคนจากทวมมโลกใหไปเทยวชม ไปศกษาเรยนรถงความลาคาน ทนอกเหนอจากความงดงามและความลาคาทางดานโบราณสถาน โบราณวตถและธรรมชาต เชยงใหมจงเปนเมองๆหนงทมนกทองเทยวเดนทางมาเทยวชมเปนจานวนมาก

บทสรป

การทเชยงใหมมประวตศาสตรอนยาวนานนบ 700 ป และเคยเปนราชธาน รวมทงเปนศนยกลางความเจรญรงเรองของอาณาจกรลานนา ทาใหเชยงใหมไดหลอหลอมเอาวฒนธรรมอนลาคาจากแหลงอนๆมาเปนวฒนธรรมอนโดดเดน มความเปนเอกลกษณเฉพาะของตน ซงสะทอนใหเหนถงความงดงามในความเปนวฒนธรรมเฉพาะตนอนเปนมนตเสนหทดงดดความสนใจของผคนจากทกสารทศทวมมโลกใหมาเทยวชม นอกจากวฒนธรรมแลว เชยงใหมยงมประเพณทแสดงถงความศรทธาอยางแรงกลาตอพระพทธศาสนา ชาวเชยงใหมพากนจดประเพณตางๆขน เพอเสรมสรางความสมครสมานสามคคของผคนในหมคณะและเปนอปถมภค าจน สบทอดมรดกทางพระพทธศาสนาเอาไวใหย งยน เพอตกทอดมรดกอนลาคานใหแกอนชนรนหลง และทสาคญประเพณบางอยางยงเปนเครองแสดงความถงความกตญญกตเวทตอบรรพบรษอกดวย

บทสรป

สงทบรรพบรษชาวเชยงใหมสบทอดมรดกมาสลกหลานในสมยปจจบนนน ถอวาเปนมรดกอนลาคาอยางยงทหาไมมในทแหงอน สะทอนใหเหนถงความเปนเอกลกษณเฉพาะ และทสาคญมรดกเหลาน ไมเพยงแตมความงดงามดานรปลกษณภายนอกเทานน หากยงรวมถงความงดงามอนมคามหาศาลภายในจตใจของผคนทมาเทยวชม อกดวย ซงเปนสงทอนชนรนหลงจะตองตระหนกเหนคณคา ความสาคญ และเกบรกษาสงลาคานไวใหด

ทงประเพณและวฒนธรรมของเชยงใหม เปนสงทงดงาม โดดเดน ลาคาเกนคาบรรยาย ถอวาเปนตนแบบของประเพณและวฒนธรรมในทองถนอน ทองถนอน ถอเอาแมแบบทไดจากเชยงใหมน นาไปประยกตใชเพอใหเหมาะสมกบบรบทของทองถนตน ความงดงามทางดานประเพณและวฒนธรรมนเองททาใหเชยงใหมกลายเปนศนยกลางแหงการทองเทยวดานประเพณและวฒนธรรม รวมทงดานธรรมชาตดวย จงทาใหเชยงใหมมชอเลองลอขจรขจายไปทวโลก

วธด าเนนงาน

รายละเอยดขนตอนการดาเนนงาน มดงตอไปนเสนอหวขอโครงงานศกษาและรวบรวมเนอหาทจะตองใชพฒนาสอการศกษา

ศกษาคนควาหาขอมลเกยวกบ วชาสงคม ทงจากทางหนงสอและอนเตอรเนตจดแยกขอมลเปนหมวดหม เพอใชในการสรางเนอหาในสวนตาง ๆ ออกแบบงานและจดหาเครองมอทเหมาะสมออกแบบรปแบบของงานทจะนามาใชงานออกแบบรปแบบทผใชสามารถใชไดงายออกแบบรปแบบใหมความสวยงาม นาสนใจ

ล าดบท

ขนตอน สปดาหท

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

1 คดหวขอโครงงาน2 ศกษาและคนควา

ขอมล3 จดทาโครงราง

งาน4 ปฏบตการสราง

โครงงาน5 ปรบปรงทดสอบ6 การทา

เอกสารรายงาน7 ประเมนผลงาน

8 นาเสนอโครงงาน

เครองมอและอปกรณทใช

คอมพวเตอรงบประมาณ

100 บาทสถานทด าเนนการ

บาน โรงเรยนยพราชวทยาลย

กลมสาระการเรยนรทเกยวของ

สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม การงานอาชพและเทคโนโลย

ผลทคาดวาจะไดรบ

วยรนสมยใหมมความรดานประเพณ และวฒนธรรมมากขนและตองการสบทอดและประเพณและวฒนธรรมเหลานนใหคงอยและสบทอดตอไป

แหลงอางอง

- http://www.eduzones.com/knowledge-2-3-39873.html- http://www.eduzones.com/knowledge-2-1-28686.html