นางสาวนตมา รจเรขาสวรรณ วชา เคม สอวน. ชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร กาญจนบร

สมบตของ main group elements Transition metal และ radioactive elements

ปฏกรยาของธาตหม IA ธาตหม IA (หมแอลคาไลน)

ธาตหม IA ไดแก ธาตลเทยม(Li) โซเดยม(Na) โพแทสเซยม(K) รบเดยม(Rb) ซเซยม(Cs) และ แฟรนเซยม(Fr)

สมบตทวไปของธาตหม IA

1. เปนธาตทมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 1 ธาตหมนมความเปนโลหะมากทสด

2. เปนธาตทมความวองไวทางเคมสงมาก เชน ท าปฏกรยากบ O2 ในอากาศไดเรว, ท าปฏกรยากบน ารนแรงมาก ดงนนโลหะหม IA ตองเกบไวในน ามน

3. มสถานะเปนของแขง เปนโลหะออน

4. ปฏกรยาของธาตหม IA

4.1 ท าปฏกรยากบออกซเจน( O2) ไดสารประกอบออกไซด

4.2 ท าปฏกรยากบน า (H2O) รนแรง ไดสารละลายเบสและแกสไฮโดรเจน

ธาตหม IA (หมแอลคาไลน)

เชน 2Li(s) + O2(g) Li2O(s)

เชน 2Na(s) + 2H2O(l) 2Na+(aq) + 2OH-

(aq) + H2(g)

ปฏกรยาของธาตหม IA

ปฏกรยาของธาตหม IIA ธาตหม IIA (หมแอลคาไลนเอรท)

ธาตหม IIA ไดแก ธาตเบรลเลยม(Be) แมกนเซยม(Mg) แคลเซยม(Ca) สทรอนเซยม(Sr) แบเรยม(Ba) และ เรเดยม(Ra)

สมบตทวไปของธาตหม IIA 1. เปนธาตทมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 2 ทกธาตเปนโลหะ

2. ทกธาตมสถานะเปนของแขงมความหนาแนนมากกวาน า 3. มจดเดอดจดหลอมเหลวสงกวาธาตหม IA ในคาบเดยวกน เพราะธาตหม IIA มความแรงของพนธะโลหะมากกวา

4. ปฏกรยาของธาตหม IIA

4.1 ท าปฏกรยากบออกซเจน( O2) ไดสารประกอบออกไซด

4.2 ท าปฏกรยากบน า (H2O) ยกเวน Be แตชากวาหม IA ไดสารละลายเบส และแกสไฮโดรเจน

เชน Mg(s) + O2(g) 2MgO(s)

เชน Mg(s) + 2H2O(l) Mg2+(aq) + 2OH-

(aq) + H2(g)

ธาตหม IIA (หมแอลคาไลนเอรท)

ปฏกรยาของธาตหม IIA

ธาตหม VIIA ไดแก ธาตฟลออรน(F) คลอรน(Cl) โบรมน(Br) ไอโอดน(I) และ แอสทาทน(At)

สมบตทวไปของธาตหม VIIA

1. เปนธาตทมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 7 มความเปนอโลหะมาก

2. ทกธาต 1 โมเลกล ม 2 อะตอม เรยกวา Diatomic molecule เชน F2, Cl2, I2

3. มทกสถานะ ไดแก F2, Cl2 เปนแกส, Br2 เปนของเหลว, I2 เปนของแขง

ปฏกรยาของธาตหม VIIA ธาตหม VIIA (หมแฮโลเจน)

4. มสตางๆ เชน F2 สเหลองออน , Cl2 สตองออน, Br2 สน าตาลแดง

5. ทกธาตไมน าไฟฟาเพราะเปนธาตอโลหะ

ปฏกรยาของธาตหม VIIA ธาตหม VIIA (หมแฮโลเจน)

ธาตแทรนซชน transition element

ธาตแทรนซชน transition element

ธาตแทรนซชน

เปนโลหะซงสวนใหญมจดหลอมเหลว จดเดอดสง

สมบตของธาตแทรนซชน (properties of transition elements) รศมอะตอมมขนาดใกลเคยงกน

เปนตวน าไฟฟาและน าความรอนทด เชน Fe, Cu, Ag

สารประกอบสวนมากของธาตแทรนซชนมส

สารประกอบเชงซอน

ไอออนบวก ไอออนลบ สของสารประกอบ

KMnO4 K+ [MnO4]- มวงแดง K2MnO4 K+ [MnO4]2- เขยว PbCrO4 Pb2+ [CrO4]2+ เหลอง K3[Fe(CN)6] K+ [Fe(CN)6]3- สมแดง Cu[(NH3)4SO4}] [Cu(NH3)4]2+ [SO4]2- คราม Cu[(H2O)5SO4] [Cu(H2O)5]2+ [SO4]2- น าเงน

ธาตกมมนตรงส (radioactive element)

อองตวน อองร เบกเคอเรล พบวาแผนฟลมถายรปทหอหมดวยกระดาษด า ทเกบรวมไวกบสารประกอบยเรเนยมมลกษณะเหมอนแสงสวาง จงท าการ ทดลองและสรปวา ธาตยเรเนยมมสมบตในการแผรงสออกมาได

Antoine henri becquerel discoverd the phenomenon of radioactivity by exposing a photographic plate to uranium 1896.

โลหะยเรเนยมธรรมชาต ประกอบดวย U-235 ประมาณ 0.71%, U-238 ประมาณ 99.28% U-234 ประมาณ 0.0054%

ปแอร คร และมาร คร พบเพมเตมวา ยงมธาตอนท สามารถแผรงสไดเชนเดยวกน เชน ธาตพอลโลเนยม (Po), เรเดยม (Ra) และทอเรยม(Th)

ธาตกมมนตรงส (radioactive element)

ธาตกมมนตรงส

คอธาตทแผรงสได สวนใหญมเลขอะตอมสงกวา 83 เชน ยเรเนยม( ) ทอเรยม ( ) เรเดยม ( ) กมมนตภาพรงส คอ ปรากฏการณทธาตแผรงสไดเองอยางตอเนอง เกดจากนวเคลยสของไอโซโทปทไมเสถยร แผรงสออกมาเพอปลดปลอย พลงงานสวนเกนทอยภายในออกไป จนกวาจะไดนวเคลยสทเสถยรจงจะ หยดแผรงส

ธาตกมมนตรงส

การสลายตวของธาตกมมนตรงส เกดไดโดยอะตอมของธาตมการ ปลดปลอยองคประกอบและพลงงานออกมา ในรปรงส 3 ชนด คอ

ธาตกมมนตรงส

รงสแอลฟา (α, ) รงสบตาลบ (β- , ) รงสบตาบวก β+

รงสแกมมา ( γ )

ธาตกมมนตรงส

รงส สญลกษณ การสลายตว แอลฟา α, + บตา β

- , (อเลกตรอน)

β+ , (โพสตรอน)

แกมมา γ * γ นวตรอน + +

+

+

+

ธาตกมมนตรงส

ธาตกมมนตรงส แบบฝกหด

+ ______

+ ______

______ +

______ + n 1 0

ธาตกมมนตรงส ประโยชนของกมมนตรงส

กมมนตรงสถกน ามาใชประโยชนทงดานการแพทย การเกษตร อตสาหกรรม และดานธรณวทยา

ดานการแพทย วนจฉยโรค : ใชโซเดยม (Na-24) วนจฉยการอดตนของระบบทางเดนโลหต ไอโอดน (I-131) ตรวจสอบการท างานของตอมไทรอยด การรกษาโรค : ใชโคบอลต -60 รกษาโรคมะเรง ทองค า -198 ในการรกษามะเรงผวหนง

ดานการเกษตร การปรบปรงพนธพช, การท าหมนแมลง, การถนอมอาหาร

ธาตกมมนตรงส

ดานอตสาหกรรม ใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

ดานธรณวทยา ใชหาอายของวตถตางๆ

ประโยชนของกมมนตรงส

ธาตกมมนตรงส อนตรายของกมมนตรงส แบงเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก 1. ผลทางพนธกรรม ( Genetic Effect) : ท าใหเซลลทเกดขนใหมกลายพนธ เปนหมน ซงความผดปกต จะปรากฏในรนลก หลาน

2. ผลตอรางกาย ( Somatic Effect) ท าใหโมเลกลแตกตว สารตางๆในรางกายเสยสมดล เซลลตาย ท าใหเกดความเจบปวย หากไดรบปรมาณมากอาจเสยชวต

ธาตกมมนตรงส อนตรายของกมมนตรงส

คาครงชวต (Half life) สญลกษณ ( ) หมายถง ระยะเวลาทปรมาณสารกมมนตรงสสลายตวจนเหลอ ครงหนงของปรมาณเรมตน

ตวอยาง 1 S-35 มครงชวต 80 วน ถาม S-35 อย 8 กรม เมอเวลาผานไป 240 วน จะเหลอกกรม

ธาตกมมนตรงส

ตวอยางเชน C-14 มครงชวต 5730 ป หมายความวา ถาม C-14 จ านวน 1 กรม เมอเวลาผานไป 5730 ป จะเหลอ C-14 อย 0.5 กรม และเมอเวลาผานไปอก 5730 ป จะเหลออย 0.25 กรม เปนดงนไปเรอยๆ

5730 ป 5730 ป C-14 จ านวน 1 กรม 0.5 กรม 0.25 กรม

ตวอยาง 2 Co มครงชวต 10 วน เมอเวลาผานไป 30 วน เหลอ 5 g เรมตนม Co กกรม

ตวอยาง 3 กมมนตรงสชนดหนง เรมตนม 20 กรม เมอผานไป 2 ชม. เหลอ 1.25 g คาครงชวตของกมมนตรงสนมคาเทาใด

ธาตกมมนตรงส

ธาตกมมนตรงส การบาน

1. ไอโอดน-131 มครงชวต 8 วน จ านวน 10 g เมอเวลาผานไปกวนจงจะม ไอโอดน-131 เหลอ 2.5 g

2. ไอโซโทปกมมนตรงสชนดหนงจ านวน 20 g เมอเวลาผานไป 2 ชวโมง ไอโซโทปนนเหลออย 1.25 g ครงชวตของไอโซโทปนมคาเทาใด

3. เมอเวลาผานไป 120 วน จะมซเซยม-137 เหลออย 300 g ถาครงชวตของซเซยม-137 เทากบ 30 วน จงหาวาเมอเรมตนมซเซยม อยเทาใด