35 : ژماره Page : 2 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌2:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

‌وریا‌قادر

‌فێاوریەی‌ی‌27كە‌زگمااكی ‌زمانی‌جیهانیی‌رۆژی.‌هەیە‌خۆیان‌بە‌تایبەت‌سەربردەیی‌و‌مێژوو‌كامێكیان‌هەر‌نێونەتەوەییەكان،‌و‌جیهانی‌رۆژە ‌.هەیە‌خۆی‌مێژووی‌و‌پێشینە‌ساڵێكە،‌هەر‌ناااڕەزایی‌وەك‌پاكساانان،‌مە‌بااوو‌بەشااێ ‌وڵاتەكەیااان‌كاااتە‌ئەو‌كە‌بەنگلادیاا ‌خوێناااكارانی‌دا،‌7592ی‌فێااوریەی‌27سااال‌مەمەوبەر‌مە‌‌06

‌دا‌پاكسانان‌چەكااارەكانی‌هێزە‌تەمەنی‌ئاكامی‌مە.‌خست‌وەڕێ‌خۆپێشاناانیان‌دا،‌نەتەوەكەیان‌بەسەر‌ئۆردوو‌زمانی‌داسەپانانی‌مە‌دەربڕین‌مە‌و‌دەساەڵات‌ژێار‌مە‌ماانەوە‌باۆ‌ملیاان‌دیاكە،‌زماانێكی‌داساەپانی‌بااری‌ژێار‌نەچاوونە‌هەر‌نەك‌و‌نەگرت‌هەل‌خەبات‌مە‌دەسنیان‌بەڵام‌بەنگلادی ،‌خەڵكی.‌دا‌دەست‌مە‌گیانیان‌بەنگلادی ‌خوێناكاری‌9

‌خۆیاااان‌ساااەربەخۆیی‌ساااەرەن ام‌و‌نەدا‌دا،‌پاكسااانان‌چوارچێااوەی .‌هێنا‌بەدەست‌وەك‌بەنگلادیااا ‌ئەوە‌هاااۆی‌باااووە‌7592ی‌فێاااوریەی‌‌27رووداوی‌و‌كاااااردوە‌خەبااااااتی‌دا‌زماااااانەكەی‌پێنااااااوی‌مە‌كە‌وڵات‌یەكەم

‌بە‌‌7555ناااوامبری‌مە‌وڵاتە‌ئەو.‌بكاارێ‌سااەیری‌داوە،‌قوربااانیی‌وەك‌فێاااوریە،‌ی‌27رۆژی‌كە‌كااارد‌یونساااكۆ‌بە‌پێشااانیاری‌رەسااامی‌جیهااانیی‌ئەن ااومەنی‌دیاارە.‌بناساارێ‌دایا ‌زمااانی‌جیهاانیی‌رۆژی

‌مە‌و‌گاارت‌پێشاانیارەیان‌ئەم‌پشاانی‌زگماااكیی ‌زمااانی‌لایەنگراناای‌یەكگرتووەكاان‌نەتەوە‌رێكخاراوی‌گشانیی‌كاۆڕی‌سایهەمین‌ئاكامااا،

.كرد‌پەسنا‌پێشنیارەی‌ئەم‌دیااارە.‌بەنگااامییە‌زمااانەكەی‌و‌میلیااۆنییە‌‌79وڵاتێكاای‌بەنگلادیاا

‌زماانی‌باۆیە‌هەر.‌باوو‌ئینگلیسنان‌موسنەعمەرەی‌پێشنر‌وڵاتە‌ئەو‌‌مااااااه‌‌فێوریااااااه‌ی‌27رۆژی.‌‌زۆره‌وی‌بااااااره‌دا‌وڵاتە‌مە‌ئینگلیاااااازی

.‌کراوه‌ناودێر‌زمان‌هیاانی‌شه‌رۆژی‌ک‌وه‌نگلادێ ‌به‌زمااااانی‌جیهااااانیی‌رۆژی‌ک‌وه‌‌فێوریااااه‌ی‌27رۆژی‌‌کااااه‌‌وه‌وکاتااااه‌مه

‌جیهاان‌کانی‌جۆراوجۆره‌‌شوێنه‌مه‌ساڵێ‌موو‌هه‌‌کراوه‌ناودێر‌زگماکی‌زگمااکی‌زماانی‌‌ماه‌گارتن‌رێاز‌باۆ‌تی‌تایبه‌ی‌وه‌کۆبوونه‌و‌سم‌رێوره

‌‌کاه‌‌باووه‌‌یه‌راده‌و‌ئه‌تا‌زگماکی‌زمانی‌‌به‌خاان‌بایه.‌چێ‌ده‌‌ڕێوه‌به‌ساااااڵی‌ک‌وه‌ی‌‌2008ساااااڵی‌کان‌کگرتووه‌یااااه‌‌وه‌تااااه‌نه‌رێکخااااراوی

.کرد‌ناودێر‌زگماکان‌‌ماه‌دایا ‌زماانی‌پێنااوی‌‌ماه‌قوربانیااان‌و‌بات‌خاه‌‌وه‌دڵنیاییه‌‌به .‌‌یه‌هه‌نگلادێشی‌به‌ڵکی‌خه‌‌مه‌کۆننر‌کی‌مێژوویه‌دا‌کورد‌نیو‌‌ماه‌جیهانی‌می‌دووهه‌ڕی‌شه‌‌مه‌ر‌به‌کورد‌دا‌م‌بیسنه‌‌ی‌ده‌سه‌‌مه‌ر‌هه‌زینااوو‌و‌پاراسانن‌پێناوی‌‌مه‌دا‌تورک‌تا‌ئه‌و‌خان‌زا‌ره‌می‌رده‌سه

‌رباری‌ساااه‌ترسااای‌مه‌‌خسااانه‌ده‌خاااۆی‌گیاااانی‌یااااا‌که‌زمانه‌راگرتنااای‌تی‌خزماااه‌وڵی‌هاااه‌‌وتبووه‌کاااه‌پێشااانر،‌ساااال‌یاااان‌ده‌‌باااه‌ش‌ماااه‌ئه

‌‌مااه‌و‌ی‌کااه‌زمانه‌‌بااه‌‌رۆژنامااه‌ی‌وه‌بڵاوکردنااه‌و‌چااا ‌و‌ی‌کااه‌زمانه .‌بووه‌ران‌ناه‌هه‌ی‌رێوه‌په‌و‌‌ئاواره‌وه‌ه«تاوان»‌م‌ئه‌ی‌سۆنگه

.‌دێنێ‌پێ ‌کوردی‌زمانی‌کانی‌جۆراوجۆره‌‌نه‌لایه‌‌مه‌باس‌بۆ‌و‌‌وه‌رۆژه‌م‌ئه‌ی‌بۆنه‌‌به‌سمینارێ ‌کوردسنان‌ئاکادیمیای‌دا‌‌فێوریه‌ی‌27رۆژی‌‌مه‌کوردسنانی ،‌رێمی‌هه‌‌مه‌مسال‌ئه .بێ‌ران‌خوێنه‌نایی‌زامه‌ره‌جێگای‌هیوادارین‌‌که‌‌کردوه‌‌ئاماده‌ی‌پاشکۆیه‌م‌ئه‌دا‌فێوریه‌ی‌27پێشوازی‌‌مه‌و‌زگماکی‌زمانی‌‌به‌خاان‌بایه‌ک‌وه‌ی «کوردسنان»‌ ‌کوردسنان‌و‌کورد ‌

35: ژماره Page : 3 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌3:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌ ===================================================================================================== ‌

‌ قادر‌ئارام

‌ ‌پێناویااا‌مه‌‌مرۆڤای‌‌كاه‌باون‌ناای ‌هه‌ره‌ناا‌چه‌ڵات‌ساه‌ده‌‌ری‌روه‌ساه‌و‌ڵات‌ساه‌ده‌خااك،‌‌ی‌پارچاه‌ك‌یاه‌،‌وه‌تاه‌نه‌نیشانمان،‌راباردودا‌‌كانی‌قۆناغاه‌‌مه‌‌دروشامانه‌م‌ئاه‌كارا،‌ده‌‌ئاراسانه‌دا‌وپێناوه‌ماه‌‌نی‌ده‌مه‌‌كگای‌كۆمه‌‌كانی‌رێكخراوه‌و‌وگرو ‌وتاك‌حیزب‌‌تیكۆشانی‌و‌ول‌وهه‌بات‌خه‌و‌‌قوربانی‌‌كرایه‌ده

‌تااك‌‌ماافی‌پێااان،‌خ‌بایاه‌‌قی‌چه‌‌بوته‌مرۆڤ‌لان‌گه‌‌شۆڕشی‌پاش‌ومه‌ك‌ویه‌بیست‌‌ی‌ده‌سه‌‌تای‌ره‌سه‌‌مه‌ڵام‌به‌رابردو،‌‌كانی‌مه‌رده‌سه‌‌سوبمومی‌‌بوبونه‌‌كانی‌نااه‌هه‌ره‌باۆ‌ر‌پیاوه‌‌بوتاه‌مارۆڤ‌‌كانی‌مافاه‌‌پاراساننی‌كاردن،‌بات‌خه‌‌می‌كه‌یه‌‌ی‌بازنه‌‌بوته‌مرۆڤ‌‌ئازادی‌كان،‌گانانه‌نه‌ڵسه‌هه‌‌ری‌ننه‌سه‌‌بوەته‌پاێ ‌‌وێناه‌بكه‌بێات‌ده‌‌كاه‌،‌كورده‌‌هاوڵاتی‌‌كانی‌ئابوریه‌و‌‌تی‌ڵایه‌وكۆمه‌‌سیاسی‌‌مافه‌،‌مرۆڤه‌‌ری‌وه‌خنه‌به‌،‌بیروڕایه‌‌ئازادی‌ماف،‌‌مه‌سنی ‌به‌مه‌تر،‌ین‌بگاه‌تاوانین‌ده‌‌وه‌یاه‌گه‌روانه‌م‌ماه.‌باون‌ت‌وڵاه‌ده‌به‌باۆ‌‌تیاه‌ڕه‌بنه‌‌ری‌فاكناه‌كاورد‌‌تااكی‌‌مافی‌،‌ته‌بابه‌و‌ئه‌بۆ‌‌یه‌روازه‌ده‌م‌كه‌یه‌كورد‌‌مرۆڤی‌ین‌كه‌ده‌كورد‌‌دۆزی‌‌مه‌باس‌كاتێ ‌‌واته‌كه.‌تر‌‌كانی‌ناه‌هه‌ره‌مو‌هه‌و‌ت‌وڵاه‌ده‌كوردسانان،‌‌هاوڵاتیاانی‌باۆ‌‌دی‌بهێنرێناه‌‌رانی‌كاماه‌و‌ت‌فاهیاه‌ره‌‌ئاازادی‌‌كی‌ره‌ساه‌‌ئاماان ی‌‌چونكاه‌ربێت،‌وه‌خناه‌به‌تێیااا‌‌كوردی‌‌مرۆڤی‌‌كه‌‌نی،‌ده‌مه‌‌تیكی‌وڵه‌ده‌‌پێكهێنانی‌و‌خۆنوسین‌‌ی‌چاره‌‌مافی‌به .‌ئامانج‌ك‌نه‌وهۆكارن‌میكانیزم‌‌مانه‌ئه‌‌كوردی‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌و‌‌سیاسی‌‌ی‌واره‌قه‌‌رێمێكی‌هاه‌وێت‌یاه‌ده‌‌ساونه‌بهێنێات،‌پێا ‌‌زۆریناه‌‌مای‌بناه‌ر‌ساه‌مه‌‌بی‌زهاه‌مه‌‌زی‌ركاه‌مه‌‌تیكی‌وڵاه‌ده‌وێت‌یاه‌ده‌عێراق‌‌ئێسنای‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌ڕوات،‌ده‌‌وه‌شانانه‌ڵوه‌هه‌و‌ره‌به‌عێراق‌‌ئێسنای‌‌ی‌خشه‌نه‌‌مه‌‌وه‌وردببینه‌ر‌گه‌‌پارچاه‌‌كاانی‌هۆكاره‌و‌عێاراق‌‌ئێسنای‌‌ی‌ته‌وڵه‌ده‌م‌ئه‌‌لاوازكردنی‌بۆ‌بێت‌ده‌‌زۆری‌‌ری‌كاریگه‌عس‌به‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌‌روخانی‌پاش‌مه‌و‌ڕوات‌ده‌‌كۆتایی‌‌كانی‌قۆناغه‌و‌ره‌به‌سوریا‌‌شۆڕشی‌بكات،‌دروست‌‌بۆخۆی‌خۆ‌ربه‌سه

‌‌هاری‌باه‌‌وڵاتاانی‌عێاراق،‌‌كوردسانانی‌باۆ‌زیااتر‌‌خۆیی‌ربه‌ساه‌‌سانهێنانی‌ده‌به‌‌ماه‌ن‌ناكاه‌وخۆ‌راسانه‌‌تی‌دژایه‌هۆكاری ‌به‌یان‌كه‌ریه‌هه‌توركیا‌و‌تر‌‌كانی‌بیه‌ره‌عه‌‌وڵاته‌هێنیت،‌خۆیااده‌‌دوای‌به‌عێراق‌‌بونی‌پارچه‌‌كی‌یه‌رچاوه‌ساه‌ك‌وه‌گااز‌و‌وت‌ناه‌‌باونی‌‌هۆی‌باه‌‌ن،‌كاه‌ده‌كوردسانان‌‌باونی‌‌خۆی‌ربه‌ساه‌‌ی‌ئاراسنه‌مه‌‌پشنیوانی‌‌بی‌ره‌عه

‌‌كانی‌نایاه‌وه‌رژه‌به‌پێناو‌ماه‌ن‌ده‌ده‌كوردسنان‌‌به‌خ‌بایه‌ریكا‌مه‌ئه‌و‌وروپا‌ئه‌‌هێزی‌به‌‌وڵاتانی‌‌كه‌ناوچه‌‌مه‌‌وزه‌‌گرنگی‌باۆ‌ربگیرێات‌وه‌‌مای‌‌ساودی‌توانریات‌ده‌‌موی‌هاه‌‌كاه‌‌یه‌كه‌ناوچه‌‌ئێسنایی‌‌بارودۆخی‌‌ی‌بچوكراوه‌‌كی‌وێنایه‌‌مه‌ئه‌خۆیان،

.كورد‌‌دۆزی‌‌نای‌وه‌رژه‌به‌ساال‌‌‌76زمونی‌و‌ئاه‌‌ناوێ‌‌عێراقای‌‌گرنا ‌باۆ‌پێكهێناانی‌‌هۆكاارێگی‌‌كاورد‌باوه‌‌‌2662سااڵی‌پااش‌‌مه‌‌ویسنه‌نه‌ڵگه‌به

‌كاورد‌،‌وه‌كنریاه‌یه‌ر‌ساه‌به‌زۆر‌‌كی‌قورساایه‌‌تاه‌بونه‌و‌‌حاڵاه‌مه‌ژیان‌وه‌پێكاه‌‌ماه‌باون‌وام‌رده‌به‌‌ممانای‌سه‌ژیان‌وه‌پیكه‌‌خاۆی‌‌ربازی‌ساه‌و‌‌ئاابوری‌و‌‌سیاسای‌‌ی‌پێگاه‌دات‌ده‌ول‌هاه‌وام‌رده‌باه‌‌ری‌رانباه‌به‌‌كانی‌ناه‌لایه‌‌باه‌‌ی‌منماناه‌‌باێ‌‌هۆی‌به‌كوردساانان‌‌رێمی‌هااه‌نااا‌ناوه‌‌تی‌حكومااه‌و‌‌وه‌پێشاه‌‌دێنااه‌رۆژیاا ‌‌وه‌كاتااه‌ده‌‌وه‌مااه‌بیار‌‌میشااه‌هه‌‌چونكااه‌بكااات،‌هێز‌باه‌وت،‌ركااه‌ده‌‌یه‌ئاراساانه‌م‌ئااه‌وعێااراق‌نااا‌ناوه‌‌كانی‌كێشااه‌و‌‌دی لااه‌‌راساایۆنی‌ئۆپه‌‌ی‌كێشااه‌‌مااه‌ك‌وه‌،‌وه‌شااێنێنه‌ڵوه‌هه

‌‌وه‌بیهێنناه‌و‌ن‌بكاه‌لاواز‌كوردسانان‌‌رێمی‌هاه‌وە‌سانورە‌ده‌‌ناوی‌باه‌ن‌ده‌ده‌ول‌هه‌‌میشه‌هه‌كورد‌‌دوینێی‌‌كانی‌یمانه‌هاوپه‌‌كاردوه‌‌زانانی‌سانوربه‌وام‌رده‌باه‌‌ژی‌ده‌دا‌ترسیه‌مه‌م‌مه‌وام‌رده‌به‌‌ی‌وه‌رئه‌به‌مه‌كوردی ‌نا،‌ناوه‌‌تی‌حكومه‌‌ژێركۆننرۆڵی

‌‌هێزكردنی‌بااه‌و‌‌خااۆی‌‌پاراسااننی‌پێناو‌مااه‌وی ‌ئااه‌،‌وه‌ساانوره‌ده‌به‌نااابێت‌پابه‌‌واوی‌تااه‌به‌‌ینوانیوه‌نااه‌و‌ساانور‌ده‌‌مااه .‌كانی‌پێگه‌‌كاه‌كورد،‌بۆ‌تن‌رفه‌ده‌باشنرین‌زێڕین‌‌می‌هه‌ڵێ ‌كۆمه‌‌ی‌وه‌پێشه‌‌هاتنه‌و‌‌یه‌شێوه‌م‌به‌‌سیاسی‌‌هاوژینی‌‌بونی‌حال‌مه

‌پێناو‌مااه‌دانوساانان‌به‌ساانكردن‌ده‌به‌وی ‌ئااه‌ر‌بااه‌بگرێنه‌‌نااوێ‌‌كی‌رێگایااه‌‌خشااه‌نه‌و‌بێت‌هااه‌‌نااوێی‌‌كی‌یااه‌وه‌بیركردنه‌باشانرین‌‌كۆنفاااڵی‌‌می‌سیسانه‌‌چونكاه.‌‌فیااراڵی‌‌می‌سیسانه‌‌باه‌هێنان‌‌كۆتایی‌و‌‌كۆنفاراڵی‌‌تیكی‌حكومه‌‌یانانی‌راگه.‌كااورد‌ت‌تایبااه‌به‌‌پارێزیاات،‌ده‌تااری ‌‌كانی‌پێكهاتااه‌مو‌هاه‌‌نااای‌وه‌رژه‌به‌‌و-عێااراق‌‌ئێساانای‌‌بااارودۆخی‌بااۆ‌‌ره‌ساه‌چاره‌‌دیهێنانی‌بااه‌پێناو‌مااه_‌كوردساانان‌‌ڵكی‌خااه‌‌كانی‌تیااه‌ڵایه‌كۆمه‌و‌‌ئااابوری‌‌نایااه‌وه‌رژه‌به‌‌دیهێنانی‌بااه‌پێناو‌مااه‌وی ‌ئااه‌و‌‌یاساایی‌‌سانێكی‌گرێبه‌‌پێكهێنانی‌باه‌وی ‌ئه‌،‌جوگرافی‌و‌‌سیاسی‌و‌‌دبلۆماسی‌و‌‌یاسایی‌‌ڕوی‌مه‌ۆخ‌ربه‌سه‌‌تیكی‌وڵه‌ده‌‌تی‌رۆكایه‌ساه‌‌سانی‌ده‌یاان‌بااڵا‌‌ی‌سانه‌ده‌‌پێكهینانی‌باه‌بن،‌ده‌دروست‌عێراقاا‌ناو‌مه‌‌ی‌تانه‌وڵه‌ده‌و‌ئه‌نێو‌مه‌‌سنوری‌ده

.دا‌نوێیه‌‌ته‌حاڵه‌م‌مه‌بێت‌ده‌شیان‌هاوبه‌‌ئامان ی‌كان‌نه‌مولایه‌هه‌‌كه‌‌تی‌سیاسااه‌‌پشانیوانی‌به‌‌پێویسانی‌كوردساانان‌‌رێمی‌هاه‌‌ی‌وه‌ره‌ده‌‌ئاسانی‌مه‌‌نموناه‌بااۆ‌ئاسانێ ،‌ناا‌چه‌ر‌ساه‌مه‌‌یااه‌هه‌كاركردن‌باه‌‌پێویسانی‌‌كۆنفااراڵی‌بااۆ‌‌وه‌فیاراڵیاه‌‌می‌سیسانه‌‌ماه‌عێااراق‌‌گاۆڕینی‌باۆ‌هەنگاوناان

.‌یه‌هه‌‌تی‌وڵه‌نێوده‌‌یاسای‌و‌‌تی‌وڵه‌نیوده‌‌كانی‌رجاه‌مه‌كاورد‌ها‌روه‌هاه‌‌،‌یاه‌هه‌‌ی(‌سیاسای‌‌ڵاتی‌ساه‌ده‌و‌ل‌گاه‌و‌رێم‌هاه)‌‌كانی‌یاسااییه‌‌رجاه‌مه‌كوردسنان(‌م‌كه‌یه‌‌ی‌ماده)‌موننیڤیایۆ‌‌ی‌وتننامه‌ریكه‌و‌‌تی‌وڵه‌نێوده‌‌یاسای‌‌پێی‌به‌‌وه‌تیه‌وڵه‌نیوده‌‌یاسای‌‌ڕوی‌مهئاساای ‌‌‌نی‌ن وماه‌ئه‌‌كااتی‌‌نااوخۆی‌‌وی‌یڕه‌پاه‌‌ی ‌‌06ی‌مااده‌‌پێی‌ها‌باه‌وه‌ره‌كان،‌هاه‌كگرتوه‌یاه‌‌وه‌ته‌نه‌‌میساقی‌‌می‌دوهه‌‌شی‌به(‌ 6-2)‌‌كانی‌و‌ماده(‌7)‌‌شی‌به‌‌پێی‌به‌كان‌كگرتوه‌یه‌‌وه‌ته‌نه‌‌مه‌‌تێاایه‌‌تی‌ناامیه‌ئه ‌یه‌هه‌‌یاسایی‌‌و‌پشنیوانی‌‌یاساییه‌‌خۆنوسین‌مافێكی‌‌ی‌چاره‌‌ت‌و‌مافی‌وڵه‌ده‌بون‌به‌‌‌داواكردنی‌‌مانكاتاا‌مافی‌هه‌،‌مه‌یه‌ت‌بون‌هه‌وڵه‌ده‌‌به‌‌كانی‌یاساییه‌‌جهر‌مه‌‌واته‌،‌كه‌یه‌هه‌‌ت‌بونی‌وڵه‌ده‌‌به‌‌كانی‌رجه‌مه

35: ژماره Page : 4 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌4:‌ی‌‌ره‌لاپه

و‌‌‌7110مەریكی‌ئاه‌‌پێشاوی‌‌كانی‌و‌شۆڕشاه‌7571ری‌ئۆكنۆبه‌‌شۆڕشی‌‌ماكانی‌بنه‌‌و‌مه‌‌7571نیڵسۆن‌مه‌‌ی‌كه‌خاڵه‌‌‌71مه:‌‌بۆ‌نمونه‌‌وه‌ته‌كاناا‌دوپاتكراوه‌تیه‌وڵه‌نێوده‌‌وتننامه‌رێكه‌‌ك‌مه‌بكات‌وه‌‌كورد‌دوای‌‌می‌گه‌‌كه

(‌26)‌‌خاومی‌2769:‌ژ‌‌،‌بڕیااڕی7506/دیسامبر/‌‌71ماه(‌79)‌خاومی‌‌‌7971ژمااره:‌‌كاانی‌ها‌بڕیاره‌روه‌،‌هاه‌كان‌هااتوه‌كگرتوه‌یاه‌‌وه‌تاه‌نه‌‌میسااقی‌‌ی(99)و‌(‌7)‌‌ی‌ماده‌ماه:‌ناوێ ‌‌می‌رده‌سه‌،‌مه‌هاتوه‌7115فەرنسا‌یاسااین‌باۆ‌كاورد‌كاه‌‌‌سانوری‌ده‌‌پاڵپشانی‌‌و‌مادانه‌‌م‌بڕیار‌و‌بڕگه‌ئه.‌‌‌7511ساڵی‌‌‌2271ا‌بڕیاریه‌روه‌،‌هه‌‌7519مه‌21خومی‌‌2616:‌ژ‌‌،‌بڕیاری7516/ر‌ئۆكنۆبه/‌21مه‌‌‌29خومی‌2029:‌ژ‌‌ز،‌بڕیاری‌7509مه .بكرێت(‌ئاسای ‌‌نی‌ن ومه‌ئه)‌‌ش‌به‌پێشكه‌‌و‌سیاسی‌‌مێژویی‌‌كی‌یه‌دیباجه‌‌به‌‌یاسایی‌‌كی‌یه‌داوانامه‌‌رێگای‌وی ‌مه‌ئه.‌ڵبگریت‌هه‌‌وجۆره‌مه‌‌نگاوێكی‌توانرێت‌هه‌ده‌

‌و‌‌كاه‌ناوچه‌‌كانی‌تاه‌وڵه‌ده‌‌یاه‌هه‌‌تاه‌بابه‌م‌ئاه‌ر‌ساه‌مه‌ریان‌كاریگاه‌‌ی‌تاناه‌وڵه‌ده‌و‌ئاه‌،‌یاه‌هه‌یاسااییان‌و‌‌سیاسای‌‌ری‌كاریگاه‌‌كاه‌ربگێرێات،‌وه‌‌تاناه‌وڵه‌ده‌و‌ماه‌ساود‌بێات‌ده‌كورد‌‌وه‌تیشه‌وڵه‌نێوده‌‌تی‌سیاسه‌‌روی‌مه‌گواتیماالا،‌باشاور،‌‌فریقای‌ئاه‌تۆگۆ،‌هنا،‌غریب،‌مه:‌‌مه‌برینین‌ئێسنا‌‌ی‌وانه‌ئه‌‌كه‌بژێرێت‌ڵاه‌هه‌جارێ ‌ردوسال‌هه‌ت‌وڵه‌ده‌76یی‌و‌‌میشه‌هه‌‌ی9ناام،‌‌ئه‌‌‌79مه‌‌توهپێكها‌‌كه‌ئاسای ،‌‌نی‌ن ومه‌ئه‌‌تانی‌وڵه‌ده

‌‌ڕوی‌ماه‌كوردسانان‌‌ماه‌‌تاناه‌وڵه‌ده‌و‌ئاه‌باۆ‌‌وه‌بواركردناه‌باۆ‌وڵااان‌هه‌و‌دا‌تاناه‌وڵه‌ده‌و‌ئاه‌ل‌گاه‌مه‌‌سیاسایه‌و‌‌ئاابوری‌‌ناای‌یوه‌په‌‌دروسانكردنی‌سانی ‌به‌مه.‌پورتوگال‌پاكسنان،‌ڵمانیا،‌ئه‌ربی ان،‌ئازه‌كۆمۆمبیا،‌باه‌باون‌‌كاتی‌ماه‌كاورد‌‌داواكردنای‌باۆ‌نگااان‌ده‌‌كاتی‌مه‌پشنیوان‌‌بكرێنه‌‌تانه‌وڵه‌ده‌و‌ئه‌‌وه‌یه‌رێگه‌و‌مه‌و‌‌سیاسی‌‌تی‌دۆسنایه‌‌دروسنكردنی‌بۆ‌رێ ‌فاكنه‌ك‌وه‌كاربهێرێت‌به‌‌ئابوری‌‌ری‌كاریگه‌تابنوانریت‌‌وه‌ئابوریه

‌سانوره‌‌پاراساننی‌،‌كاه‌ناوچه‌‌كانی‌ناوخۆیه‌‌كێشه‌بۆ‌ر‌فاكنه‌‌نابێنه‌و‌ئاسای ‌و‌‌ئاشنی‌بۆ‌هۆكارێ ‌‌بێنه‌ده‌كورد‌‌كه‌‌كه‌ناوچه‌‌كانی‌ته‌وڵه‌ده‌بۆ‌‌دڵنیاییه‌‌دروسنكردنی‌ها‌روه‌هه.‌كان‌كگرتوه‌یه‌‌وه‌ته‌نه‌‌مه‌ناام‌ئە .‌ر‌وروبه‌ده‌ر‌بۆسه‌‌شه‌ڕه‌هه‌‌ببێنه‌ك‌نه‌ر‌وروبه‌ده‌ل‌گه‌مه‌كان‌تیه‌وڵه‌نێوده‌‌ماادده‌و‌‌بڕگاه‌ناای ‌هه‌‌گاۆڕینی‌باۆ‌عێاراق‌‌سانوری‌ده‌‌ی‌وه‌مواركردناه‌هه‌باۆ‌ران‌نوێناه‌‌نی‌ن وماه‌ئه‌‌ماه‌‌خاۆی‌‌رانی‌نوێناه‌‌ی‌رێگاه‌مه‌بكاات‌ش‌پێشاكه‌ك‌داواكارییاه‌‌كاه‌‌یاه‌هه‌‌وه‌باه‌‌پێویسنی‌كورد‌-عێراقاا‌‌ئاسنی‌مه

‌‌رانی‌نوێناه‌‌نی‌ وماهن‌ئه‌‌نااامانی‌ئه‌‌‌2/2نگای‌ده‌‌باه‌‌ك‌پێویسانی‌یاه‌و‌مادده‌‌ربڕگاه‌سانور‌هه‌ده‌‌ی‌‌720ی‌ماادده‌‌پێی‌باه‌ش‌مواركردناه‌هه‌م‌ئه‌ڵام‌به‌،‌كۆنفاراڵی‌‌می‌سیسنه‌‌به‌بگۆڕدرێت‌‌فیاراڵی‌‌می‌سیسنه‌تابنوانرێت‌خۆیااا‌‌رزگااربونی‌پێناو‌ماه‌‌یاه‌ئاماده‌و‌‌یاه‌وجۆره‌مه‌‌نگاوێكی‌هاه‌به‌‌پێوسانی‌زۆر‌ش‌ساونه‌و‌كرێات‌ده‌مێ‌‌زۆری‌‌پشنیوانی‌‌داواكاریه‌و‌ئه‌عێراق‌‌ئێسنای‌‌ی‌بارودۆخه‌م‌مه‌كات‌ده‌ناام‌ئه‌‌‌765كه‌‌یه‌عێراق‌هه‌‌ئێسنای

.كات‌رده‌مسۆگه‌‌كه‌سنوریه‌ده‌رێگا‌ش‌مه‌ئه‌پێكبهێرێت‌عێراق‌‌باشوری‌‌مه‌خۆ‌ربه‌سه‌‌شیعی‌‌تێكی‌وڵه‌ده‌‌كه‌‌یه،‌هه‌بۆچونیان‌مان‌هه‌كان‌شیعه‌‌مه‌شێكی ‌به‌و‌بكات‌‌پشنیوانی‌غااا‌به‌‌ماه‌كاورد‌‌رانی‌نوێناه‌و‌كوردسانان‌‌كانی‌سیاساه‌‌نه‌لایه‌‌پێویسنه‌و‌‌دانوسنانه‌و‌‌دبلۆماسی‌و‌‌سیاسی‌‌وڵاانی‌هه‌به‌‌پێویسنی‌‌بۆی‌كاركردن‌باسكرا‌وعێراق‌‌كه‌ناوچه‌و‌‌تی‌وڵه‌نێوده‌‌ئاسنی‌مه‌‌كه‌‌نگاوانه‌هه‌م‌ئه‌ر‌گاه‌خۆ‌ربه‌ساه‌‌تیكی‌وڵاه‌ده‌‌ببێناه‌ناتوانیات‌‌نگاوانه‌هه‌م‌به‌نها‌ته‌كورد‌كورسنان،‌‌رێمی‌هه‌‌ناوخۆی‌‌كاروباری‌‌به‌‌وه‌ته‌سنراوه‌به‌‌موی‌هه‌‌وڵانه‌هه‌م‌ئه‌ڵام‌به‌ن،‌كاربكه‌‌ئامان ه‌م‌ئه‌بۆ‌‌ئاراسنه‌ك‌یه‌به‌مان‌رمه‌په‌و

‌‌تۆمارگاای‌‌اكیپا‌و‌ڵات‌سه‌ده‌‌ئاڵوگۆڕی‌و‌‌قینه‌راسنه‌و‌ئازاد‌‌ڵبژاردنی‌هه‌‌ی‌پرۆسه‌‌كردنی‌پیاده‌و‌‌دیموكراسی‌‌ی‌پڕۆسه‌و‌سنور‌ده‌‌ی‌پیاده‌یاساو‌‌ری‌روه‌سه‌‌مه‌بردن‌ڕێوه‌به‌‌ی‌شێوه‌مه‌ڕو‌خاته‌نه‌جوان‌‌كی‌یه‌نمونه‌كورد‌‌باونی‌نااام‌ئه‌‌باه‌باۆ‌دات‌ده‌نا ‌ده‌‌مایاه‌بنه‌و‌ئاه‌ر‌ساه‌مه‌ی ‌وه‌تاه‌نێونه‌‌ڵگای‌كۆماه‌‌چونكاه‌كوردسانان،‌‌تاری‌‌كانی‌یاه‌وه‌ته‌نه‌و‌‌ئااینی‌‌پێكهاتاه‌ل‌گاه‌مه‌ژیان‌وه‌پێكاه‌و‌‌نوسای‌رۆژنامه‌و‌ت‌ئاافره‌و‌مارۆڤ)‌‌كانی‌مافه .پارێزێت‌ده‌‌ماكانی‌بنه‌و‌مرۆڤ‌‌كانی‌مافه‌و‌كات‌ده‌ئاسای ‌و‌‌ئاشنی‌بۆ‌كار‌‌ته‌وڵه‌ده‌و‌ئه‌نا‌چه‌تا‌‌كه‌تی ‌وڵه‌ده‌كاورد‌‌مرۆڤای‌‌كاه‌‌یاه‌وه‌ئه‌‌ئازادی‌باه‌سانی ‌به‌مه‌،‌قینه‌راسانه‌‌كی‌یه‌شاێوه‌به‌‌تی‌كانیاه‌مافه‌‌پاراساننی‌كاورد،‌‌تااكی‌باۆ‌‌ئازادیاه‌‌سانهینانی‌ده‌به‌وی ‌ئاه‌‌كاه‌مڕۆ‌ئاه‌‌خااری‌بایه‌و‌‌تی‌ڕه‌بنه‌‌خاڵی‌ر‌سه‌‌وه‌دێینه‌‌واته‌كه

‌ش‌مااه‌ئه‌ماۆدێرن،‌‌كی‌یاه‌كۆیله‌‌كرێنااه‌نه‌،‌وه‌كرێناه‌نه‌كا ‌‌كانی‌بیربۆچونااه‌‌وه‌موچاه‌و‌‌وی‌زه‌‌هۆی‌باه‌بێاات،‌ده‌نیكااا‌ولایه‌گارو ‌چ‌ل‌گااه‌مه‌‌ڵوێسانی‌هه‌دات،‌ده‌كاێ‌‌بااه‌نا ‌ده‌،‌وه‌كاتاه‌بیرده‌چااۆن‌‌ی‌وه‌ماه‌ئازادبكرێات :رێماا‌هه‌‌ناوخۆی‌‌ئاسنی‌‌مه‌‌یه‌هه‌نگاوێ ‌هه‌نا‌چه‌به‌‌پێویسنی

‌‌رێمی‌هاه‌مه‌‌حیزبای‌‌تی‌تائیفیاه‌كوردسانان‌‌ئێسانای‌‌تی‌حیزبایاه‌‌چونكاه‌،‌ییاه‌نوكه‌هه‌‌كی‌پێویسانیه‌كورساناناا‌‌رێمی‌هاه‌‌ماه‌‌حیزبای‌‌می‌سیسانه‌‌مواركردنی‌،هه‌یه‌هه‌حیزبیاا‌‌منوری‌كه‌‌مه‌‌گۆڕانكاری‌‌به‌پێویسنمان-‌‌حیازب‌‌نااامانی‌ئه‌‌واتاه‌كرێت،‌پێااه‌‌كااری‌حیزبای‌‌تی‌تائیفیاه‌كوردسانانی ‌‌ماه‌‌داهێنااوه‌‌بی‌زهاه‌مه‌‌تی‌تائیفیه‌‌می‌سیسنه‌‌كه‌‌ی‌وه‌به‌عێراق‌‌مه‌بگرین‌‌نای‌ناوه‌‌تی‌حكومه‌‌مه‌‌خنه‌ره‌نابێت‌،‌خومقاناوه‌كورسناناا

‌كوردسانان‌‌رێمی‌هاه‌‌ماه‌‌تی‌حیزبایاه‌ن،‌بااه‌‌حیزباه‌و‌باه‌ن ‌ده‌وام‌رده‌به‌كرێن‌ناچارده‌‌وه‌ژیانه‌‌ئمنیازاتی‌‌ركردنی‌مسۆگه‌و‌‌ویی‌وزه‌‌موچه‌‌هۆی‌به‌یان‌ن،‌بكه‌حیزب‌‌مه‌‌یوانیپشن‌بن‌ناچارده‌‌وه‌هۆزه‌و‌خێزان‌‌هۆی‌به‌حیازب‌ك‌یاه‌‌ی‌چوارچێاوه‌‌خرێناه‌نه‌ڵگا‌كۆماه‌مو‌هاه‌تا‌گا،‌باره‌و‌ناام‌ئه‌‌ی‌ژماره‌‌مه‌سنوردار‌‌تی‌حیزبایه‌‌منوری‌كه‌بۆ‌بگۆڕدرێت‌‌تیه‌حیزبایه‌‌منوره‌كه‌م‌ئه‌‌پێویسنه‌‌كه‌،‌كردوه‌ش‌دابه‌نێ ‌لایه‌نا‌چه‌بۆ‌‌ڵگای‌كۆمه .‌یه‌قینه‌راسنه‌‌ئازادی‌‌دژی‌و‌خنكێنێت‌ده‌كان‌جیاوازیه‌و‌ست‌بیروهه‌ش‌وه‌ئه‌‌كه‌كاناا،‌حیزبه‌‌ی‌چوارچێوه‌‌مه‌رێكبخرێن‌موهاوڵاتیان‌هه‌و‌‌وه‌حیزبیكه‌نا‌چه‌یان .‌ری‌سه‌مه‌نگاان‌ده‌بۆ‌‌ریفراناۆمه‌‌بخرینه‌و‌تێاابێت‌‌نی‌ده‌مه‌‌كی‌ڵگایه‌كۆمه‌‌دروسنكردنی‌‌ماكانی‌بنه‌‌كه‌سنورێ ‌ده‌كان،‌جیاوازه‌‌راوبۆچونه‌مو‌هه‌نێوان‌مه‌سازان‌و‌‌نگی‌ماهه‌هه‌‌به‌دەسنوری ‌‌سناكردنی‌په‌-‌‌دوژمنای‌یاان‌‌كاراوه‌‌دیااری‌‌تیكی‌ساایه‌‌دژی‌كاات ‌ده‌ئۆپۆزسایۆن‌‌یری‌ساه‌چاۆن‌‌زۆریناه‌ئایاا‌وه،‌بینیناه‌ده‌دا‌زۆریناه‌و‌ئۆپۆزسایۆن‌نێاوان‌‌ناای‌یوه‌په‌‌جاۆری‌‌مه‌‌خۆی‌‌كه‌‌سیاسی‌‌ژیانی‌وه‌پیكه‌‌مای‌بنه‌‌جێگیركردنی‌-‌‌ئااڵوگۆڕی‌یان‌بكات‌‌ناری‌ركه‌به‌وێت‌یه‌ده‌ئایا‌كات،‌ده‌‌زۆرینه‌‌یری‌سه‌چۆن‌ئۆپۆزسیۆن‌ئایا‌كوردسنان،‌‌مه‌‌پیلانگێڕیه‌و‌‌ركی‌ده‌‌سنی‌ده‌یان‌‌سیاسی‌‌می‌سینسه‌‌مه‌‌شێكه‌به‌ئۆپۆزسیۆن‌ ‌كوردسنانه‌‌رێمی‌هه‌‌زمونی‌ئه‌پێیااا‌كوردسانان‌‌رێمی‌هاه‌‌ئێسانای‌‌ی‌تاه‌حاڵه‌و‌باه‌هێنان‌‌كۆتایی‌بۆ‌بخرێت‌رێ ‌خۆ‌ربه‌سه‌‌كی‌یاسایه‌‌مه‌یان‌مان‌رمه‌په‌‌ناوخۆی‌‌وی‌یڕه‌په‌مه‌یان‌سنور‌ده‌‌مه‌توانرێت‌ده‌ش‌مه‌ئه‌باات،‌ن ام‌ئه‌ڵاا‌گه‌مه‌‌ڵاتی‌سه‌ده

.‌وه‌بمێنێنه‌سیاسیاا‌‌سنوی‌قبه‌چه‌‌كیتی‌حاڵه‌مه‌كوردسنان‌‌وایكردوه‌ش‌مه‌ئه‌،‌نیه‌‌یاسایی‌‌كی‌مایه‌بنه‌هیچ‌و‌رێت‌گوزه‌ده‌كاناا‌سیاسه‌‌وه‌كۆبونه‌‌ی‌چوارچێوه‌مه‌زیاتر‌‌كه‌‌زۆرینه‌و‌ئۆپۆسیۆن‌نێوان‌مه‌ڕێت‌په‌تێاه‌‌ڵبژاردنی‌هاه‌دانوسانان،‌‌نی‌ن وماه‌ئه‌خۆپیشااناان،‌‌یاسای‌باڵا،‌‌كۆمسیۆنی‌‌یاسای‌ئاسای ،‌‌زگای‌ده‌ئاسای ،‌‌نی‌ن ومه‌ئه‌‌یاسای‌ك‌وه‌‌یه‌هه‌سیاسیان‌‌نای‌هه‌ره‌‌ی‌یاسایانه‌و‌ئه‌‌ناكردنی‌سه‌په‌و‌‌وه‌مواركردنه‌هه‌-‌ڵام‌باه‌باو،‌‌سیاسای‌‌تێكی‌حاڵاه‌‌ئیاااریی‌دو‌راباردودا‌‌ماه‌‌كاه‌‌ئیاااری‌دو‌‌تی‌حاڵاه‌‌باونی‌‌یاساایی‌به‌‌رزگاركردنی‌پێناو‌‌مه‌و‌زگاكان‌داموده‌‌كردنی‌‌نیشمانی‌به‌پێناو‌مه‌‌مشه‌ئه‌پارێزگاكان،‌‌نی‌ن ومه‌ئه‌و‌رمەمان‌په

.كرێت‌ده‌‌پیاده‌‌یی‌ئیااره‌دو‌یاسا‌به‌و‌‌یاسایی‌‌تێكی‌حاڵه‌‌ته‌بوه‌ئێسنا‌باۆ‌خۆشاكردن‌‌رێگاه‌‌و‌ڵات‌ساه‌ده‌‌حیزبای‌ردو‌هاه‌سات‌ده‌‌ماه‌‌دارایای‌و‌‌بازرگاانی‌‌رزگااركردنی‌‌و‌‌ئێسانا‌‌ڵاتی‌ساه‌ده‌‌حیزبای‌ردو‌هاه‌ن‌لایاه‌مه‌هێاز‌و‌ساامان‌و‌ت‌روه‌ساه‌‌كۆننرۆڵی‌‌هێشننی‌نه‌بۆ‌وڵاان‌هه‌كۆتایاا‌مه‌-

‌ما‌بناه‌بنوانرێات‌تاا‌تااا،‌حكومه‌و‌‌ری‌دادوه‌و‌یاساادانان‌‌ڵاتی‌ساه‌ده‌‌ماه‌كرێات‌ده‌كوردسانان‌‌رێمی‌هاه‌‌می‌سینسه‌‌مه‌‌یی‌ریشه‌‌گۆڕانكاری‌ڵێ ‌كۆمه‌به‌وی ‌ئه‌‌كه‌‌سیاسی،‌و‌‌ئیااری‌و‌‌دارایی‌‌ڵی‌ناه‌گه‌‌ی‌وه‌ڕوبونه‌روبه‌‌بوی‌ناه‌‌هۆی‌باه‌‌ئاامێزگرتوه‌‌ماه‌‌رێمی‌هاه‌‌ناوبردنی‌مه‌‌كانی‌هۆكاره‌ڵكو‌به‌،‌یه‌هه‌‌بونی‌ت‌وڵە‌ده‌‌ماكانی‌بنه‌ك‌نه‌رێت‌گوزه‌ده‌كوردسنان‌‌مه‌ئێسنا‌‌ی‌وه‌ئه‌‌كه‌بارێت،‌ن ام‌ئه‌بون‌ت‌وڵه‌ده‌‌به‌بۆ‌كان‌سیاسیه‌و‌‌ئابوری .كان‌رجیه‌خه‌‌كارهێنانی‌به‌خرا ‌و‌داهات‌‌بونی‌دیارنه‌و‌‌ڵی‌ناه‌گه‌‌زۆری‌و‌‌ئابوری‌‌پلانی

‌باۆ‌ڵبگرێت‌هاه‌‌تی‌رپرسایاریه‌به‌‌وه‌كاه‌یه‌به‌كاورد‌مو‌هاه‌‌ی‌وه‌بۆئاه‌‌هۆكارێكاه‌‌یەنێت،‌گاه‌ده‌ن ام‌ئه‌‌به‌كان‌سیاسیه‌‌نه‌لایه‌‌ڵویسنی‌هه‌‌كخسننی‌یه‌و‌‌ریزی‌ك‌یه‌‌دروسنكردنی‌‌وێنی‌هه‌پێكرا‌یان‌ئاماژه‌‌ی‌نگاوانه‌هه‌م‌ئه‌ن ام‌ئاه‌‌ی‌ساایه‌‌مه‌‌یه‌هه‌‌نادیاری‌‌نوسێكی‌چاره‌كوردی ‌‌ئێسنای‌‌تی‌حاڵه‌نابێت،‌وام‌رده‌به‌كان‌كیه‌ره‌ده‌‌شه‌هەڕه‌‌ی‌وه‌پێشه‌هاتنه‌و‌بون‌به‌كورد‌‌ڵوێسنی‌هه‌ك‌یه‌داهاتو،‌‌بڕوانێنه‌‌وه‌خۆشحاڵیه‌به‌و‌بون‌ت‌وڵه‌ده‌به‌دان‌‌تی‌وڵاه‌نیوده‌‌ڵگای‌كۆماه‌‌چونكاه‌جیهاان،‌و‌‌كاه‌ناوچه‌و‌عێاراق‌‌ئاسانی‌مه‌باون‌ت‌وڵاه‌ده‌‌باه‌باۆ‌ین‌كاربكاه‌ناتوانریت‌ك‌یه‌شێوه‌هیچ‌به‌درێت‌نه‌ن ام‌ئه‌‌نگاوانه‌هه‌م‌ئه‌ناوخۆدا‌‌ئاسنی‌مه‌ر‌گه‌چاكسازی،‌‌دانی‌نه

‌.كان‌تیه‌وڵه‌نێوده‌‌وتنه‌رێكه‌‌به‌بون‌نه‌نا‌پابه‌و‌یاسا‌‌پێشێلی‌و‌‌ژینگه‌‌پیسكردنی‌و‌‌بێكاری‌و‌‌ژاری‌هه‌‌مه‌‌بۆی‌‌بارقورسی‌‌ببێنه‌‌خۆبونی‌ربه‌سه‌‌دوای‌مه‌‌كه‌تیكاا‌وڵه‌ده‌‌به‌نانێت‌ی‌ری‌سبه‌ماڵپه:‌‌‌رچاوه‌سه

35 : ژماره Page : 5 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌‌5:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

‌

‌

ميل‌سنوارت‌جان:‌نووسینی‌

ی‌‌ایزاه‌فاەمسن‌:‌رگێرانی‌‌وه

ئێمە ‌هەڵبژاردنی‌و‌ویست‌بە‌داوەتەوە‌‌گرێ‌‌كوێ‌تا‌حكومەت‌شێوەی

‌ ‌كە‌باابەتە‌مەم‌یەك‌بە‌دژ‌هەڵهێن اانی‌دوو‌پێای‌شاوێن‌تار،‌واتاایەكی‌بە‌یاان‌سیاسایەكان‌دامەزراوە‌دەرباارەی‌نااكۆك‌تیاۆری‌دوو‌پێای‌شوێن‌زۆر‌تا‌كەم‌حكومەت،‌شێوەی‌بە‌تایبەت‌ئایایاكانی‌هەموو‌مە

.‌دەبینارێ‌چین،‌بنەمادا‌مە‌سیاسیەكان‌دامەزراوە‌كە‌تار‌عادییەكاانی‌میناۆدە‌بە‌حكومەت‌جیاوازەكانی‌شێوە‌ئەمانە.‌ئامان ە‌بەو‌گەیشنن‌رێگای‌و‌ئامانج‌مە‌جگە‌‌بەرهەمناهێنێ‌تایبەت‌پرسێكی‌كردەییەو‌هونەری‌‌جۆرێ‌حكومەت‌باوەڕەن‌ئەو‌سەر‌مە‌‌هەناێ

‌چاونكە‌دەهێنانەوە‌بەڵگە‌پێشەكیەوە،‌بەم‌مرۆڤە،‌دەسنی‌درووسنكراوی‌بونیادەكانیەوە‌هەموو‌بە‌حكومەت‌باوەڕەن‌ئەو‌مەسەر‌و‌دەشوبهێنن‌‌كاردەهێنارێ‌بە‌مرۆڤایەتی‌پێویسنیەكانی‌دابینكردنی‌مەبەسنی‌بە‌حكاومەت‌پرسای‌بەڵگانەناانە،‌ئەم‌پێای‌بە.‌‌دابڕێاژێ‌و‌هەڵبژێاری‌خاۆی‌بەویسنی‌پلانەكەی‌و‌گەڵاڵە‌كرد،‌سازیانی‌ئەگەری‌یان‌نەكات،‌دروسنیان‌‌دەتوانێ‌ئەوی ‌هەر‌حكومەتانەیە،‌ئەم‌دروسنكەری‌مرۆڤ‌پێشابردنیان‌باۆ‌دەساەڵاتەكان‌ئامان اانەی‌ئەو‌ئاێمە‌ئەوەیە‌یەكەم‌هەنگااوی‌مەرجای‌باوارەدا‌مەم.‌‌دابڕێاژرێ‌وردی‌بە‌گەڵاڵەكەی‌و‌‌بزانارێ‌بەرژەوەناییە‌و‌سوود‌مەبەسنەكەی‌كە‌تر‌پرسێكی‌هەر‌وەك‌‌دەبێ

‌حكومەتیماان‌شاێوەی‌‌واتە‌ئاساوودەبوو،‌باارەوە‌مەم‌خەیاڵماان‌ئەوكاانەی.‌كەڵكنارە‌بە‌ئاماان ە‌و‌مەبەسات‌ئەو‌ئەن اماانی‌بۆ‌حكومەت‌بەشی‌كام‌بزانین‌و‌باەینەوە‌مێكی‌دواتر.‌بكەین‌پێناسە‌،‌دروسناەكرێ‌و‌دەسانبهێنین‌بە‌دامەزراوە‌ئەوان‌باۆ‌ڕێكخاراوە‌كە‌كەساانەی‌ئەو‌رەزامەناای‌یاان‌هاونیشنمانەكانمان‌رەزامەنای‌ئەوەیە‌دەمێنێنەوە‌كە‌شنێ ‌تەنها‌كەمنرنیە،‌خراپە‌و‌موتكەدایە‌مە‌تێیاا‌چاكە‌كە‌دیاریكرد، .‌پێ‌بن‌رازی‌و‌بكەن‌پەسەنای‌و‌گەیشنوین‌پێی‌حكومەت‌شێوەی‌دەربارەی‌نهێنی‌بە‌ئێمە‌كە‌‌باوەڕێ‌بەوەی‌بكەین‌ناچاریان‌بە‌شانە‌‌ساێ‌ئەم‌حكومەتێا ،‌وەهاا‌مەساەر‌ساووربن‌خۆیان‌بەوەی‌هاناانیان‌دواتر‌باشنرە،‌تر‌حكومەتێكی‌هەر‌مە‌گەیشنووین‌پێی‌ئێمە‌ئەوەی‌بەوەی‌دینران‌رازیكردنی‌و‌حكومەت‌شێوەی‌باشنرین‌دۆزینەوەی

‌مە‌چااو‌وردكاردن‌دانەوێاڵە‌كیانەی‌مە‌یاان(‌كاێڵان)‌كاردن‌جاووت‌ئاامرازی‌وەك‌راسات‌ئەماانە.‌خۆشاكردەو‌جێای‌ساەرەوەن‌سیاسی‌تیۆری‌لایەنگری‌كە‌ئەوانەی‌هەموو‌بیركردنەوەی‌مە‌كرا،‌باس‌كە‌ریز‌هەمان .دەكەن‌بنەڕەتی‌یاسای

‌هااتووە،‌بەرهەم‌نەباوونی‌مە‌ئاازادانە‌كە‌مێااەكەن،‌چااوی‌بەرهەمێا ‌وەك‌بەڵكاو‌بشاوبهێنن،‌مەكیانەیەك‌بە‌حكاومەت‌شێوەی‌ئامادەنین‌كە‌هەن‌سیاسی‌بیریارانی‌مە‌تر‌تاقمێكی‌تاقمەدا،‌ئەم‌مەبەرانبەر‌و‌شاێوە‌خۆماان‌وساینی‌حەزو‌پێای‌بە‌ناین‌ئاێمە‌ئەوە‌ئەماانەوە‌دیاای‌مە.‌‌دەبیناێ‌سروشانی‌مێاژووی‌مە‌‌باوارێ‌وەك‌دەساەڵاتاارێكی‌زانسنی‌بكات،‌حكومەت‌مە‌چاو‌گرووپەوە‌ئەم‌چاویلكەی‌مە‌كەسێ ‌ئەگەر‌و‌دابڕێااژرێن‌پێشانر‌پلاناای‌پێای‌بە‌دەسااەڵاتاارێنییەكان‌و‌حكاومەت‌‌ناااكرێ.‌بیپاارێزین‌دۆخ‌بەهەمااان‌دەباێ‌حكااومەت،‌شاێوەیەكی‌شااكڵاو‌بە‌گەیشانین‌شااێوەیەك‌هەر‌بە‌بەڵكاو‌دیاریاااەكەین،‌حكاومەت‌شاكڵی

‌جیهااانی‌راساانیەكانی‌مەبەراماابەر‌كە‌بكەیاان‌كااار‌هەمااان‌‌دەبااێ"‌روەكاااا‌سیاساای‌رێكخراوەگەمێكاای"‌وەهااا‌بەراماابەر‌مە(.‌دەڕوێاان‌بەڵكااو‌نااین‌ماارۆڤ‌دەساانی‌سااازكراوی)‌حكومەتەكااان‌و‌دەسااەڵات.‌بونیااادبنرێن .بكەین‌قبووڵا‌تایبەتمەناییەكانیان‌كە‌مانایە‌بەم‌دەدەین،‌ئەن امی‌دەورووبەرماناا

‌بە‌و‌سااەریانهەڵااوە‌وە‌نەتەوە‌ئەو‌هەڵسااوكەوتی‌و‌خااوو‌و‌خاكی،سرشاات‌مە‌كە‌دەچاان‌نەمامێاا ‌وەك‌نەتەوەیەك‌سیاساایەكانی‌رێكخااراوە‌و‌دامەزراوە‌فیكااریەن،‌قوتابخااانە‌بەم‌سااەر‌كە‌تاااقمێكەوە‌روانااگەی‌مە‌خەڵا ‌ئێارادەی.‌دابڕێاژرێن‌پێشانرەوە‌پلانای‌و‌بیركاردنەوە‌بە‌روودەدات‌زۆركەم‌و‌نەتەوەكاانن‌نادیارەكاانی‌خواسانە‌و‌ئااوات‌غەریزە،‌نەریت،‌و‌داب‌خوڵقاوی‌دامەزراوانە‌ئەم ۆرە.دەبن‌بەهێز‌كات‌تێپەڕینی

‌ئەگەر‌چاارەیە‌رێگاا‌ئەم‌بباتەكاار،‌داهااتووە‌مێشاكی‌بە‌سااتاا‌هەماان‌مە‌كە‌نەخشاەیەك‌و‌چاارە‌رێگاا‌پێویساناا‌كااتی‌مە‌مەوەی‌جاگە‌دەساەڵاتاا،‌نەماانی‌روانانی‌مە‌واتە‌بوارەدا،‌مەم‌نییە‌پشكاار‌هیچ‌گرتاووە‌ساەرچاوە‌چاارانەی‌رێاگە)‌‌و‌گەڵاڵە‌جاۆرە‌ئەم‌ژماارەی‌كاات‌تێپەڕینای‌بە‌ئەوكااتەی.‌دەمێنێانەوە‌و‌‌دادەكوتێ‌رەگ‌كات‌زۆربەی‌بێنەوە‌خەڵكەدا‌ئەو‌نەتەوەیی‌هەسنی‌و‌خوو‌گەڵا‌مە‌پێویست‌بەڕادەی

‌داساەپێنێ‌خەڵكێكااا‌ساەر‌بە‌بنەڕەتیای،‌یاساایەكی‌ئەو‌یاان‌دەساەڵات‌‌بمانهەوێ‌ئەگەر‌هوودەیە‌‌بێ‌كارێكی‌و‌‌دەشێ‌نەتەوەیە‌ئەو‌بۆ‌تەنها‌‌دەبێ‌ساز‌نەتەوەیەك‌یاسای‌و‌دەسەڵات‌زیادیكرد‌،(‌پێویسنییەوە .نەكردووە‌پەروەردەی‌ئازادانە‌ناتەبایەو‌نەتەوەیەدا‌ئەو‌خووی‌و‌بارودۆخ‌مەگەڵا‌كە

.‌باشانرە‌مەوینریاان‌كامیاان‌بڕیاربااات‌مرۆڤ‌بوو‌دژوار‌ئەوەیە‌راسنی‌نییە،‌تێاا‌گومانێكی‌هیچ‌كە‌‌بكرێ‌پەسەنا‌جێگیر‌تیۆرییەكی‌وەك‌جیاوازە‌دووباوەڕە‌مەم‌هەركام‌كە‌‌وابێ‌لامان‌‌دەكرێ‌بەراست‌ئەگەر‌كە‌،‌بكاارێ‌بەدی‌نەتەوەیەك‌هەر‌دەساات‌مە‌كااارە‌ئەم‌باوەڕناكااات‌كەس‌ئەگینااا‌باوەڕەكانیااان،‌ناااتەواوی‌دەربڕیناای‌مە‌جااگە‌نیاایە‌هاایچ‌زۆری‌بە‌مێاااەكەن‌باساای‌ووروژانەوە‌بە‌خەڵاا ‌كە‌بەرهەمێاا ‌بەڵام

‌ئاسات‌دوایاین‌تاا‌هێناا‌كاریاان‌بە‌میكاانیكی‌ئاامرازی‌دەربارەی‌كە‌شوبهانانێ ‌ئەگەر.‌پەسەناكردنییەوە‌هۆی‌بە‌‌بێ‌بەخنەوەر‌و‌بكات‌پەسەنا‌بنەڕەتی،‌یاسایەكی‌هەرچەشنە‌یان‌دەسەڵاتااری،‌هەرچەشنە‌ئاامرازانەی‌ئەو‌ئااخۆ‌دەكااتەوە‌مەوە‌بیار‌مەوە‌بەر‌بەڵكاو‌‌هەڵناابژێرێ‌ئاسانەكانن‌باشانرین‌و‌شی ‌باشنرین‌كە‌رووەوە‌مەو‌تەنها‌ژیانی‌پێویسنی‌ئاسن‌و‌شی ‌تەنانەت‌مرۆڤ‌‌دەبینارێ‌،‌باەن‌‌پێ‌گەشەی هەیە‌بەكارهێنانیان‌بە‌تایبەت‌مێهاتوویی‌و‌زانیاری‌بهێنن‌كار‌بە‌ئامرازانە‌ئەم‌بڕیارە‌كە‌كەسانەی‌ئەو.‌بكاتەوە‌مەوە‌بیر‌بەتایبەت‌نە،‌یان‌بهێنرێن‌پێكەوە‌دوانەدا‌ئەم‌مەگەڵا‌‌دەبێ‌كە‌هەیە‌تری‌ئەوە‌ئەوان‌مەبەسانی.‌قەدەر‌قەزاو‌بە‌بساپێرن‌خۆیاان‌بەرژەوەناای‌نین‌وەها‌نیشانیاەداو،‌وتەكەیان‌ئەوەی‌پێچەوانەی‌بە‌دەشوبهێنن‌روەكەكان‌و‌گیانلەبەر‌بە‌سیاسیەكان‌دامەزراوە‌ئەوانە‌ترەوە،‌لایەكی‌مە

‌تاار‌دەسااەڵاتەكانی‌مە‌باازانن‌سااەرتر‌بە‌حكااومەت‌بڕیاااردەدەن‌كاااتەی‌ئەو‌خەڵااكەی‌ئەو‌هەر‌یااان‌دەكااات‌حكااومەت‌سااەریاناا‌بە‌كە‌دەسااەڵاتێ ‌هەڵبژاردناای‌پرساای‌مە‌كاااریگەرن‌‌بااێ‌جیهااان‌خەڵكاای‌نیاایە‌هەماوو‌تار،‌گارووپەكەی‌مەگەڵا‌دژایەتیكاردن‌هاۆی‌بە‌گارووپە،‌دوو‌مەم‌كاام‌هەر‌هەرچەنا‌بەڵام.‌بكەنەوە‌حكومەتەكان‌سیاسی‌سروشنی‌و‌خوو‌مە‌گرتووە‌سەرچاوە‌ئەن امەكانی‌مە‌بیر‌مەوەی‌كەمنەرخەمن

‌جیاوازی‌مە‌باس‌وەسناونەتەوە،‌بەرامبەریەك‌مێكاژ‌باوەڕی‌دوو‌كە‌ڕاسنیە‌ئەم‌خودی‌بكات،‌قبووڵا‌كامەیاناا‌مەهەر‌گۆڕان‌‌بێ‌تیۆریانە‌ئەم‌‌ناتوانێ‌كەس‌و‌خۆیان‌ڕای‌بیرو‌گشنانانی‌بۆ‌دەكەن‌كارێ

35: ژماره Page : 6 Februar : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌‌6:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

‌درز‌‌باارێ‌هەوڵا‌‌دەباێ‌كەوایە‌نیایە،‌هەڵە‌هیچكامیاان‌كە‌ئاشاكرایە‌ئەمەش‌چاونكە‌بەڵام‌نیایە،‌راسات‌تەواوەتای‌بە‌كامیاان‌هایچ‌كە‌ئاشاكرایە،‌و‌روون‌هەرچەنا‌دەكات،‌بیركردنەوە‌دوو‌ئەم‌نێوان‌قووڵی‌.شاراوەیە‌‌هەركامەیاناا‌مە‌راسنی‌چەنا‌تا‌‌بزانرێ‌ئەوەی‌بۆ‌و‌تێوری‌دوو‌ئەم‌رەگی‌ناو‌بكرێنە

‌تاكەكاانی‌و‌‌مارۆڤ‌قەرزداری‌باارەوە‌مەم‌و‌مارۆڤەوە‌خواسانی‌و‌ئیرادە‌بە‌دراوەتەوە‌‌گرێ‌بوونیان‌و‌سازكراون‌خەڵ ‌دەست‌بە‌سیاسیەكان‌رێكخراوە‌و‌دامەزراوە‌بهێنینەوە‌یاد‌بە‌ئەوە‌پێویسنە‌یەكەماا‌پلەی‌مە‌نووسانوو‌چ‌و‌باین‌ئاگاا‌چ‌ناشانان‌ئەوەی‌مەگەڵا‌نااچن،‌دار‌وەك‌دامەزراوانە‌ئەم‌هەروەهاا.‌دەرهێنااوە‌سەریان‌خاكەوە‌مە‌قارچ ‌وەك‌دامەزاروانە‌ئەم‌ببینن‌هەڵنەسناون‌خەو‌مە‌بەیانیەك‌خەڵ .‌كۆمەڵن‌ئەن امااراوە‌مارۆڤ‌دەسانی‌بە‌كاارانەی‌ئەو‌هەماوو‌وەك‌رووەوە‌مەم‌ویسانوویەتی،‌مارۆڤ‌هیمەتی‌كارو‌كە‌شنەن‌ئەو‌هەمان‌خۆیاناا‌بوونی‌قۆناغەكان‌مە‌هەركام‌مە‌ئەمانە.‌‌دەدەن‌خۆیان‌گەشەی‌بە‌درێژە‌هاۆی‌بە‌یاان‌باابەتە‌بەم‌بەرامابەر‌بێات‌كەمانەرخەم‌نەتەوەیەك‌ئەگەر‌هەروەهاا.‌بەكااربراوە‌بەرهەمهێنانیانااا‌مە‌وردبینایەی‌و‌مێهااتوویی‌بەو‌دراوەتەوە‌‌گارێ‌ئەمە‌،‌دەرباێ‌گا ‌مە‌خارا ‌یاان‌باش‌رەنگە

‌توانای‌گوشاری ‌چەوساێنەران‌بەرامابەر‌‌دەبان‌بەهێاز‌نەتەوە‌ئەو‌دەسانانی‌ژێار‌یاان‌بەهێز،‌بنەڕەتی‌یاسایەكی‌خاوەن‌بە‌‌ببێ(‌هەڵبژاردن‌چارە‌رێگا‌و‌دینی‌زیان)‌ئەزموونی‌شێوە‌بە‌‌نەبێ‌ئەوەی‌دەرەكیەوە‌باواری‌مە‌كە‌چاارەیەك‌رێگاا‌نیایە‌ماناایە‌بەو‌ئەمە‌ئینر‌بەڵام.‌زەرەریاناایە‌مە‌دڵنیاییەوە‌بە‌كەمنەرخەمیەوەیە‌هۆی‌بە‌اژیانیانا‌مە‌سیاسی‌پێشكەوتنی‌وەسنانی‌پێاەدن،‌شكۆیان‌و‌شان‌بەڵكو‌ناوسننەوە

.نەبوو‌زەرەریان‌بە‌هەڵبژارد،‌چارەیان‌رێگا‌هەمان‌‌رۆژێ‌ئەگەر‌یان‌دەكەوتەوە‌مێ‌خراپی‌ئەن امی‌بكرایەتەوە‌تاقی‌ئەگەر‌ئەوانەوە‌بارەی‌مە‌كەوتۆتەوە،‌مێ‌ئەن امی‌و‌براوە‌كار‌بە‌تردا‌و‌شاارەزا‌ناكاا‌پێویسات‌خەڵكەش‌ئەم‌بكەوێانەكار،‌خەڵكەش‌ئەو‌دەست‌بە‌‌دەبێ‌سازكراوە،‌خەڵ ‌دەست‌بە‌ئەوەی‌وەك‌بەڵكو‌ناكات‌كار‌خۆڕا‌مە‌سیاسی‌مەكینەی‌بگرین‌مەبەرچاو‌ئەمەش‌‌دەبێ‌روەوە،‌مەو

‌مەگەل‌‌دەباێ‌حكاومەت‌مەكیانەی‌بیناای‌و‌شاكڵا‌پێویسانەو‌بەشاااریان‌بەڵكاو‌بان،‌رازی‌خەڵا ‌كە‌نییە‌بەس‌ئەوە‌تەنها‌كاركردنی‌بۆ.‌بخەنەكار‌حكومەت‌ماشێنی‌دەتوانن‌عادی ‌خەڵكی‌تەنانەت.‌بن‌پسپۆر .شنە‌‌سێ‌بە‌پێویسنی‌ئەمەش‌بێنەوە‌مەبەردەسناان‌خەڵكەی‌ئەو‌تایبەتمەنای‌و‌سناتیكا

خۆیان‌ئەو‌دامەزراوەیە‌قبووڵا‌بكەن‌و‌یان‌ئەوەناە‌كەمنرخەم‌نەبن‌بەرامبەری‌كە‌بابن‌بە‌مەمپەرێكای‌گەورە‌مەبەردەم‌ساەرهەڵاان‌و‌گەشاەی‌‌‌مەبەرچاوگیراوە‌دەبێئەو‌خەڵكەی‌دامەزراوەی‌حكومەتیان‌بۆ‌‌-7 وەها‌حكومەتێكاا

.ئەن امیباەن‌‌و‌شیاوی‌ئەوەبن‌بۆ‌پارێزگاری‌مەو‌حكومەتە‌ئەوەی‌مە‌دەسنیان‌دێ‌‌بیانهەوێ‌‌دەبێ‌-2

ئامان ەكانیان‌بە‌گەیشنن‌بۆ‌بكەن‌‌بەجێ‌جێ‌حكومەت‌داواكارییەكانی‌بن،‌ئەوەش‌شیاوی‌و‌‌بیانهەوێ‌‌دەبێ‌-2"‌بان‌ئەوە‌شایاوی‌‌دەباێ‌كاورتی،‌بە.‌حكاومەتە‌ئەو‌پاراساننی‌باۆ‌باكەن‌كاار‌و‌باكەن‌قبووڵا‌هەڵیانبژاردوە‌حكومەتەی‌‌ئەو‌كارەكانی‌خەڵكی ‌كە‌بكرێنەوە‌مانا‌وەها‌‌دەبێ"‌باەن‌ئەن امی"‌و"‌بیكەن"وشەكانی

‌هەڵای‌ئامان اانەی‌ئەو‌ئەوەی‌باۆ‌دەساەڵاتە‌بەو‌هێزبەخشاین‌باۆ‌هەم‌و‌پێویسانە‌سازكراوە‌حكومەتەی‌ئەو‌گەرەننی‌بۆ‌‌هەم‌هەمومەرجە‌ئەم‌چونكە‌بپارێزن،"‌پاراسنن‌هاوسەنگی"‌و"‌كاركردن"‌‌هەمومەرجی .‌بگەیەنێ‌ئەن ام‌بە‌بژاردوە

‌نەتەوە‌بەو‌بااارێنەوە‌‌گارێ‌‌دەباێ‌بێات،‌بەخا ‌هیااوا‌تارەوە،‌رێگاای‌مە‌و‌تارەوە‌رووی‌مە‌داهااتووی‌هەرچەناا‌دیاااریكراوە،‌نەتەوەیەك‌باۆ‌حكاومەتەی‌ئەو‌هەمومەرجانااا،‌مەم‌كاام‌هەر‌نەباوونی‌ئەگەری‌مە .‌دەبێ‌شكست‌ئەن امەكەی‌و‌تایبەتەوە‌مەبەرچااو‌باابەتە‌ئەم‌‌نااكرێ‌هیچكاات‌تیاۆرییەوە‌رووی‌مە‌چاونكە‌ناكاات‌هێناانەوە‌نماوونە‌بە‌پێویسات‌كاراوە،‌پێشانیار‌پێیان‌كە‌حكومەتێ ‌پەسەناكردنی‌مە‌خەڵ ‌رقی‌و‌بێزاری‌واتە‌یەكەم،‌مەمپەری

‌دەساەڵاتێكی‌و‌حكاومەت‌یاسااكانی‌ملكەچای‌بكاات‌ناچاار‌بااكوور‌ئەمریكاای‌پێسانەكانی‌ساوور‌نااتوانێ‌دەرەكای‌شمیری‌زۆری‌مە‌جگە‌‌هێزێ‌هیچ.‌نابڕێنەوە‌هیچكات‌و‌پێ ‌دێنە‌هەردەم‌پرسە‌ئەم.‌‌نەگیردرێ‌تەواوەتاای‌گااۆڕانی‌و‌سااەدەكان‌‌تێپەڕیناای.‌‌پااێ‌ژێاار‌نااایە‌كۆنیااان‌رۆماای‌ئیمپراتااۆری‌بێنیانەوە‌نمااوونە‌وەك‌وەحشاایانە‌ئەو‌دەربااارەی‌‌‌دەكاارێ‌بچااووكەوە‌گااۆڕانی‌‌هەناااێ‌بە‌شاانە‌ئەم‌نمااوونەی.‌باان‌شارسانانی

‌جیهانااا‌مە.‌بان‌هەڵیاانبژاردبوو‌خۆیاان‌رێابەرانەی‌ئەو‌تەناانەت‌رێبەرەكاان،‌فەرمانی‌ملكەچی‌و‌بن‌ئاشنا‌دا‌پرەنسی ‌و‌نەزم‌بنەماكانی‌مەگەڵا‌سەركەوتوانە‌وەحشیە‌ئەم‌ئەوەی‌بۆ‌بوو‌پێویست‌بارودۆخەكە‌مە‌‌هەنااێ.‌ناابن‌بارهێناانەوە،‌بۆیاان‌رێبەرانێكیاان‌كاۆنەوە‌مە‌كە‌رەساەن،‌بنەمااڵەی‌كۆمەڵێا ‌دەساەڵاتاارێنی‌و‌حكاومەت‌مە‌جاگە‌حكومەتێا ‌ملكەچای‌خاوازراو‌شاێوەی‌بە‌هیچكاات‌كە‌نەتەوەگەمێ ‌هەن

‌جاۆرە‌ئەم.‌بێازارن‌كۆمااری‌حكاومەتی‌مە‌رادە‌هەماان‌بە‌تار‌‌هەنااێ.‌نایە‌قباووڵا‌پاشاایەتیان‌رژیمێكای‌هایچ‌دەساەڵاتی‌،‌بكارێ‌داگیر‌بیانییەكانەوە‌هێزە‌لایەن‌مە‌وڵاتەكەیان‌خاكی‌مەوەی‌جگە‌نەتەوەكان .حكومەتەكان‌كاركردنی‌بۆ‌دەكات‌ساز‌كێشە‌كات‌زۆربەی‌مەمپەرانە

‌یاان‌‌نایاانهەوێ‌كاردەوە‌بە‌بەڵام‌بخاوازن،‌حكاومەتە‌چەشانە‌ئەو‌ئااواتی‌دڵیشاەوە‌مە‌رەناگە‌بەڵكاو‌ناین،‌حكومەتێا ‌قبوڵكردنی‌بە‌دژ‌ئەوەی‌مەگەڵا‌خەڵ ‌كە‌هەیە،‌نموونەگەمێ ‌هەمانكاتیشاا‌مە‌بەڵام‌-بڕەخساێنن‌پێویسانە‌حكومەتاانە‌مەم‌ناوهێناان‌باۆ‌تەناانەت‌كە‌هەمومەرجاانە‌مەم‌كۆمەڵێا ‌كە‌نییە‌مێهاتووییان‌و‌توانایی‌ئەوەناە‌-بڕەخسێنن‌حكومەتە‌چەشنە‌ئەو‌سەركاری‌هاتنە‌هەمومەرجی‌ناتوانن

‌بە‌خازمەت‌رووحیەتای‌نەباوونی‌یاان‌تارس‌كەمنەرخەمای،‌هاۆی‌بە‌نەتەوەیە‌ئەم‌هەر‌ئەگەر‌بەڵام‌بێات،‌بەدڵا‌دەساەڵاتاارێنییەكان‌چەشانە‌ساەرجەم‌مەچااو‌ئاازادی‌حكاومەتی‌نەتەوەیەك‌رەنگە‌شێوەیە‌بەم‌ئەگەر‌باكەن،‌خەباات‌دەرەكیەكاان،‌هێازە‌هێرشای‌بەر‌دەكەوێانە‌كااتەی‌ئەو‌مێای،‌پاساەوانی‌و‌پاراسانن‌باۆ‌ئاماادەنین‌ئەگەر‌دەساەڵاتێ ،‌وەهاا‌ساەركاری‌هااتنە‌و‌پاراسانن‌باۆ‌باات‌هەوڵا‌‌ناتوانێ‌خەڵ ،‌هاۆی‌بە‌یاان‌مااوە،‌كاورت‌ترساێكی‌دەگاات،‌‌پێ‌دەسنیان‌پڕ‌و‌كوت‌كە‌هیواییەك‌‌بێ‌هۆی‌بە‌ئەگەر‌باەن،‌دەست‌مە‌ئازادی‌باەن‌بەهایەك‌هیچ‌ئەوەی‌‌بێ‌و‌بنوقێنن‌چاویان‌تەڵەكە‌و‌فێڵا‌ئاست‌مە‌دەتوانن‌كە‌بێات‌ئااوەڵا‌ئەوەنااە‌پیااوە‌ئەو‌دەسانی‌كە‌ئەوەی‌یاان‌مەزن،‌پیااوێكی‌تەناانەت‌،‌پیااوێ‌پێای‌بەر‌قورباانی‌بە‌باكەن‌ئازادییەكانیان‌ناچاربكرێن‌‌و‌بارێن‌فریو‌‌دەكرێ‌هەڵكەوتە،‌كەسێكی‌بە‌هۆگریان‌ئەم‌كە‌بێااات‌مەوەدا‌بەرژەوەناااییان‌رەنااگە‌هەچەناان‌و‌نااین‌ئااازادی‌شاایاوی‌دەكەن‌كااارانە‌ئەم‌خەڵكااانەی‌ئەو‌نمونااانەدا‌ئەم‌هەمااوو‌مە‌،‌‌بڕووخێنااێ‌خەڵاا ‌نەتەوەییەكااانی‌قوتابخااانە‌دامەزراوەو‌‌بنااوانێ

.بژین‌ئازادی‌بە‌درێژ‌ماوەیەكی‌بۆ‌بنوانن‌ئەگەرە‌‌بێ‌شنێكی‌بەڵام‌هەبێت،‌كورت‌ماوەیەكی‌بۆ‌ئازادیانەیان‌كۆمەڵگاایەكی‌بەرژەوەنااییەكانی‌ئاگااداری‌رادەیەك‌تاا‌هەرچەنە‌تاووڕە‌نەتەوەو‌ئەم‌تاكەكان.‌‌دەسپێرێ‌پێی‌تایبەت‌حكومەتێكی‌كە‌بكات‌‌بەجێ‌جێ‌ئەركانە‌ئەو‌‌نەتوانێ‌یان‌‌نەیهەوێ‌نەتەوەیەكی ‌رەنگە

‌ئاماادە‌و‌خۆیاان‌باۆ‌بازانن‌شاەرم‌بە‌یاساایەك‌بە‌باوون‌ملاكەچ‌ماووتبەرزبن‌ئەوەناە‌رەنگە.‌بكەن‌‌بەجێ‌جێ‌كۆمەڵگایەك‌وەها‌پاراسننی‌بۆ‌پێویسنە‌كارانەی‌و‌ئەرك‌ئەو‌نەتوانن‌بەكردەوە‌رەنگە‌شارسنانین،‌ناچاارە‌بكاات‌كاار‌جەمااوەردا‌بەرژەوەناای‌مە‌‌بایهەوێ‌بەراسات‌ئەگەر‌حكومەتێا ‌نمونەگەمێكااا،‌مەوەهاا‌بساێننەوە،‌تاۆڵە‌خۆیاان‌یاساا‌جێگاای‌بە‌و‌نەگارن‌بەرچااو‌مە‌تایبەتییەكانیاان‌بەرژەونااییە‌نەبن

.بكات‌سەقامگیر‌یاسا‌‌بنوانێ‌حكومەت‌سیسنەمی‌كە‌ەكشێوەی‌بە‌بگرنەدەست،‌دەسەڵات‌خۆیان‌نەتوانن‌تاكەكان‌كە‌بێات‌حكومەتێ ‌واتە.‌بێت‌دیكناتۆری‌تارادەیەك‌جێگاای‌بە‌بااەن‌حەشار‌خۆیاناا‌ماڵەكەی‌مە‌‌تاوانكارێ‌ئامادەن‌خەڵكەی‌ئەو.‌دارن‌چێوە‌چوار‌و‌بەرتەس ‌ئازادییەكی‌شیاوی‌تەنها‌ناكەن،‌یاسا‌بەڕێوەبەرانی‌هاوكاری‌بەكردەوە‌كە‌خەڵكەی‌ئەو‌هەروەها‌‌تاووڕەیی‌و‌رق‌باكەونەبەر‌دا‌شاهیایان‌دژی‌هاتوو‌ئەگەر‌نەوەك‌نەیانایوە،‌دەخۆن‌سوێنا‌و‌دەدەن‌حەشار‌ماڵەوە‌مە‌دزیوە‌ماڵەكەیانی‌كە‌‌دزێ‌هیناییەكان‌وەك‌خەڵكەی‌ئەو‌بنرسن،‌ئەو‌مەمەترسی‌ئەوەی

‌شاەقامەكەوە‌بەری‌مەو‌دەكارد‌‌تاێ‌پشانیان‌،‌دەكوژێ‌‌پیاوێ‌خەریكە‌شاردا،‌مەناو‌‌كێشێ‌چەقۆ‌دەیانای‌خۆیان‌چاوی‌بە‌ئەگەر‌دواییانە،‌ئەم‌تا‌ئەوروپییەكان‌مەنەتەوە‌بەشێ ‌وەك‌كە‌خەڵكانێ ‌دزەكەوە، ‌بیسننی‌بە‌‌خەڵكانەی‌ئەو‌وەرنەدات،‌‌تێ‌خۆی‌و‌نەكات‌دەخاڵەت‌نیە‌بەوەوە‌پێوەنای‌كە‌كارێكاا‌مە‌مرۆڤ‌باشنروایە‌پۆمیسە،‌و‌پاسەوان‌كاری‌‌رووداوێ‌وەها‌بە‌بەرگرتن‌بیانووەی‌بەو‌دەبوون،‌رەت

35: ژماره Page : 7 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌7:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌بەكااربێنن‌زۆرتار‌هێازی‌ناچاارن‌یاساا‌و‌حكاومەت‌بەرێوەبەرانی‌خەڵكانێ ‌وەها‌كردنی‌بۆئیاارە‌ناكەن،‌نیگەرانی‌بە‌هەست‌تیرۆركراوە‌تر‌كەسێكی‌دەبیسنن‌كە‌بەڵام‌دەبن‌نیگەران‌كەسێ ‌ئیعاامی‌هەواڵی .شارسنانیانەیە‌و‌وپێ ‌رێ ‌ژیانێكی‌سەرەتاییەكانی‌پێویسنیە‌پاراسننی‌گەرەننی‌تەنها‌هێزە‌ئەو‌دۆخێكاا‌مەوەها‌چونكە‌پێویسنە،‌تر‌شوێنەكانی‌مە‌ئەوەی‌مەچاو‌بە‌بااۆ‌تەڵەكە‌و‌فاێڵا‌شاێوەی‌فێریكاردوون‌كە‌پێشانرەوەیە،‌دەسانەڵاتی‌خراپای‌بەهاۆی‌شا ‌باێ‌بااووە،‌رزگااری‌وەحشایانە‌ژیاانێكی‌گوشااری‌مە‌تاازە‌كە‌نەتەوەیەك‌هەر‌باارەی‌مە‌ناخۆشاە‌هەسانە‌جاۆرە‌ئەم

‌ئاشاكرا‌بە‌كەساانەی‌مەو‌مەترسایان‌كە‌باكەن،‌یاساا‌بەڕێاوەبەرانی‌مە‌چااو‌دوژمناانێكی ‌وەك‌هەروەهاا.‌باكەن‌یاساا‌مە‌چااو‌دروسنكراوە،‌ئەوان‌ژیانی‌بەرژەوەناییەكانی‌مە‌جگە‌ئامان ێ ‌ئەن امگەیانانی‌دەساەڵاتاارییەكی‌چەتاری‌ژێار‌مە‌ساەرەن ام‌هەبێات‌ئەگەرەش‌ئەو‌هەرچەناا‌بن،‌تاوانی ‌‌بێ‌هەرچەنا‌بوون،‌گەورە‌عادەتانەدا‌و‌خوو‌چەشنە‌ئەم‌مەگەڵا‌خەڵكانەی‌ئەو‌بەڵام.‌زۆرترە‌دەكەن‌پێشێل‌یاسا‌و‌یاساان‌لایەنگاری‌و‌پشانیوان‌خۆیاان‌كە‌شارسانانی‌خەڵكاانی.‌نااكرێن‌ئیااارە‌زۆر،‌هێزێكای‌ئەویا ‌هێاز،‌داساەپانانی‌‌بەباێ‌مااوە،‌عادەتانەیاان‌و‌خاوو‌ئەو‌كااتەی‌ئەو‌تاا‌دەگۆڕدرێن،‌و‌چاك‌دەبن‌تردا

.دەكرێن‌ئیاارە‌هێز‌كەمنرین‌بە‌یاسا،‌بەڕێوەچوونی‌بۆ‌بكەن‌هاوكاری‌ئامادەن‌بەڵكاو‌ناادەن،‌دەنا ‌گشانیەوە‌بەرژەوەناای‌رووی‌مە‌دەنگیانااا‌ئەگەر‌یاان‌دەنگبااەن،‌و‌دەنگااان‌ساناوقەكانی‌ساەر‌باڕۆنە‌كە‌دەسەڵاتەوە‌بە‌نین‌گرێاراو‌ئەوەناە‌وڵاتێ ‌شارۆمەناانی‌كاتەی‌ئەو‌هەروەها‌خەڵكانێاا ‌وەهااا‌لای‌مە‌دەدەن،‌‌پااێ‌دەنگیاان‌مێیااان‌بااوونەوە‌نزیا ‌و‌كااردن‌خۆشاایرین‌باۆ‌تەنهااا‌و‌سااەریانەوەیە‌بە‌دەسااەڵاتیان‌كە‌دەدەن‌كەساانێ ‌بە‌دەناا ‌یااان‌دەفرۆشان‌دەنگەكەیااان‌پااارە‌بە‌بەرامابەر‌ئەوەی‌باری‌مە‌‌بەڕێاوەدەچێ‌هەمومەرجێكااا‌وەهاا‌‌مە‌گشانیەی‌هەڵبژاردنە‌ئەو‌تەڵەكە،‌فێڵاو‌و‌بێژی‌زۆر‌بۆ‌بێت‌‌ئامرازێ‌رەنگە‌بەڵكو‌نییە،‌بەهایەكی‌هیچ‌مەوەی‌جگە‌دیموكراتیكەكان،‌و‌سیاسی‌دامەزراوە .خراپە‌مەكینە‌ئەو‌بەردەم‌كەوتۆتە‌مەمپەرە‌‌جۆرێ‌دەسەڵات،‌مەكینەی‌باشكاركردنی‌بۆ‌بێت‌گەرەننی‌كەنااردا‌جیهاانی‌مە‌رەناگە.‌حكومەتااا‌شاكڵی‌هەڵبژاردنی‌رێگای‌بەردەم‌مە‌نەهاتووە‌شكست‌مە‌كۆسپێكی‌كات‌زۆربەی‌كە‌رووبەرووین‌تەكنیكاا‌كێشەی‌كۆمەڵێ ‌مەگەڵا‌ئێمە‌ئەخلاقیانە،‌مەمپەرە‌مەم‌بەدەر

‌شااریاا‌جیااوازی‌كۆمەڵگاایەكی‌دیاواری‌چوارچێاوەی‌دەروون‌مە‌تەنهاا‌نەتەوەیای‌وپێكی‌رێا ‌حكاومەتێكی‌بەماناای‌حكاومەت‌بەڵام(‌هەرواباووە‌كااتی ‌زۆربەی)‌بووبێات‌ناوچەبوونی‌و‌تاك‌تەواوی‌سەربەخۆیی‌ئەماڕۆكە.‌بااەن‌بڕیاار‌و‌باكەن‌گفنوگاۆ‌گشنیەكانی‌پرسە‌دەربارەی‌ئەوەی‌بۆ‌دەكردنەوە‌كۆی‌شاردا‌گشنی‌بازاڕی‌مە‌كە‌خێڵەدا‌و‌نەتەوە‌ئەو‌بەناو‌مەگەر‌نەبوو،‌بوونی‌گشنی‌بیروڕای‌بڵاوبوونەوەی‌و‌پێكاەهات

‌بە‌رۆژنامەكاان‌و‌بڵاوكراوەكاان‌ساەرەتا‌باوو‌پێویسات‌مەماپەرە‌ئەم‌تەواوەتای‌شاكانانی‌باۆ‌بەڵام.‌مەنااوچووە‌دیموكراسای‌حكاومەتی‌سیسانەمی‌پەساەناكردنی‌بە‌مەماپەرە‌ئەم‌كە‌بااوەڕەن‌ئەو‌مەساەر‌گشنی‌بەو‌مێهاتووییاان‌مە‌هەماوو‌بوارەكاانەوە‌‌ناویاان‌ماێ‌ببرێات،‌هەرچەناا‌بەراوردكردنیاان("‌7)‌فاورۆم"و‌"پناۆكس"راسانەقینەی‌بەرامابەری‌بە‌‌دەكارێ‌كە‌ببن،‌درووست‌مرۆییاا‌كۆمەڵگای‌مە‌وەزۆرە‌ی(ئەژمار)تیراژی

(2)ناگاتە‌ئەم‌دوانە‌بااووە‌دابەش‌و‌مێكناارازاوە‌تەواوەتاای‌بە‌و‌باااات‌خااۆی‌ژیااانی‌بە‌درێااژە‌نەینوانیااوە‌بااووە‌بەدەساانەوە‌گەورەی‌هەرێماای‌ئەوەی‌سااەرەڕای‌پاشااایەتی‌رژیماای‌مە‌كە‌هەن‌زۆر‌كۆمەڵگایااانە‌ئەو‌نمااونەی‌جیهاناااا‌مە

‌یەكیەتاایە‌وەك)‌‌باااریكەوە‌و‌لاواز‌زۆر‌تاااڵگەێكی‌بە‌ئەوەی‌یااان‌بااوون‌سااەربەخۆ‌جیااابوونەتەوەو‌مێاا ‌تەواوەتاای‌بە‌بااووە‌ئەوە‌یااان‌بچووكەكاناااا،‌پاشااایەتیە‌دەسااەڵاتاارێنی‌ژێاار‌مە‌بچااووكنر‌بەڵاتااانێكی‌دەسانوورەكانی‌و‌فەرماان‌نەیااەتوانی‌نەباووە‌پارچەك‌ئاماادەو‌پێویسات‌بەرادەی‌رووەوە‌مەو‌پادشاا،‌هێازی‌مەكیانەی‌كە‌دێ‌مەوێاوە‌جوگرافیاایە‌و‌سیاسیی‌بوونە‌دابەش‌ئەم.‌دراون‌‌گرێ‌پێكەوە(‌فئودامیەكان‌وەفاااداربوونی‌بە‌پشانی‌زیااتر‌ئەرتەشاەكەی،‌و‌شاارۆمەناان‌ملكەچباوونی‌مە‌بێاات‌بەهرەمەناا‌ئەوەی‌باۆ‌حكاومەتە‌ئەم.‌بباات‌بەرێاوە‌پاینەخاات،‌مە‌باوون‌دوور‌كە‌وڵاتااا‌مە‌بەشاانەی‌مەو‌ناوەناا‌حكاومەتی

.دەبەست‌خوازیارانەیان‌دۆخەداو‌مەم‌كە‌بازانین‌‌دەباێ‌بەڵام.‌باوو‌پێویسات‌گەورە‌وڵاتێكای‌ناڕازییەكاانی‌ملكەچكردنای‌بۆ‌كە‌‌بكرێ‌سەرف‌هێزانەی‌ئەو‌بۆ‌و‌وەربگیردری‌خەڵ ‌مە‌باج‌رێگایەوە‌مە‌‌بكرێ‌كە‌سەردەمەدا‌مەو‌هەروەها

‌و‌حكاومەت‌كااركردی‌مە‌مێااانە‌حكاومەت‌رووخاانی‌هاۆی‌بە‌‌بباێ‌تەواوەتای‌بە‌ئەوەی‌‌بەباێ‌بێت،‌زۆر‌یان‌كەم‌رەنگە‌هەیە‌دەسەڵاتێكاا‌بەردەم‌مە‌كە‌مەمپەرانەی‌ئەو‌رادەی‌دۆخەدا،‌ئەم‌وێكچووی‌دۆخی‌مە .بگرێنەوە‌جێگای‌‌بكرێ‌كە‌حكومەتێ ‌جۆرە‌هەر‌بباتە‌پەنا‌وڵاتت‌شارۆمەناانی‌ئەوەیە‌یان‌بۆی،‌زیانبەخشە‌زۆر‌لایەنگرانای‌ئەگەر.‌‌دابڕێاژرێ‌بكاات،‌بەساەردا‌دەسەڵاتاارتیشایان‌حكاومەت‌بڕیاارە‌كە‌جەمااوەرەی‌ئەو‌تایبەتمەناایی‌مەگەڵا‌حكومەتێا ‌شێوەی‌پێویسنە‌كە‌بەرباس‌دایە‌بنەڕەتیمان‌مەرجی‌‌سێ‌ئێسنا‌ئێمە

‌مەرجە‌‌ساێ‌ئەم‌‌دەباێ‌كە‌دەكەنەوە‌خااڵە‌ئەم‌مەساەر‌جەخات‌‌ببارێ‌ماێ‌نااوی‌‌The naturalistic chicory of politics(‌‌سیاسایەكان‌دامەزاوە‌سرووشانی‌گەشای‌تێاوری)‌بە‌‌دەكارێ‌كە‌بۆچاوونی‌كە‌تیۆرییەكەیاان‌بكاات،‌‌بەجاێ‌جێ‌ساێهەم‌مەرجای‌زۆریا ‌تاارادەیەكی‌و‌دووهەم‌و‌یەكەم‌مەرجای‌ئەوەی‌مەگەر‌بمێنیانەوە‌دەساەڵات‌مەسەر‌‌ناتوانێ‌حكومەتێ ‌هیچ‌بێت‌ئەوە‌مەبەسنیان‌ئەگەر‌ببێت،‌بوونی(‌دامەزراوانە‌ئەو‌باوونی‌هاوئاهەنا ‌دەرباارەی‌یاان‌سیاسایەكان‌دامەزراوە‌قوتابخاانەو‌باۆ‌مێژوویی‌بونیادێكی)‌پێویسنیەكانی‌دەربارەی‌ئەمانە‌ئەوەی.‌نییە‌مەسەر‌رەخنەیەكی‌هیچ‌كراوەتەوە‌بەرتەس ‌بەمە

‌بە‌باابەتەكە‌مە‌ئەوەیە‌یاان‌دەدا‌ماناا‌باساكرا‌ساەرەوە‌مە‌كە‌مەرجە‌‌ساێ‌ئەم‌یاان‌كۆتاایی‌قۆنااغی‌مە‌هەموویاان‌دەڵێن،‌پێمان‌چەشنە‌مەم‌تری‌شنی‌و‌نەتەوەییەكان‌تایبەتمەناییە‌و‌نەریت‌و‌داب‌مەگەڵا‌دەبیناین‌دەدەیانەوە‌مێكیاان‌بەكاردەوە‌كە‌بەڵام.‌داپۆشایوە‌باابەتەكەی‌ماۆژیكی‌نااوەكی‌كە‌هەیە‌ئامادەیی‌سەننیمانناڵی‌توێكڵێكی‌زۆر‌بەرادەیەكی‌چەشنەدا‌مەم‌تری‌رسنەكانی‌و‌رسنە‌دوو‌مەم.‌دوورە‌تەواوی‌ئەوكااتەی.‌ساەرەوە‌مەرجای‌‌ساێ‌دەرهااتنی‌بەكاردەوە‌ئاسانكاری‌كۆمەڵێ ‌مە‌جگە‌نییە‌هیچ‌راسنیاا‌مە‌سیاسییە،‌دامەزراوەی‌سەرهەڵاانی‌بنەڕەتی‌پێویسنی‌دەكەن‌بۆ‌بانگەشەی‌نەیاران‌شنانەی‌ئەو‌هەموو‌دامەزراوانە‌ئەو‌ملكەچای‌‌بكارێ‌ناچاار‌خەڵا ‌ئاساننر‌‌دەكرێ‌مەوەی‌جگە.‌ئۆرگانانە‌مەم‌كۆمەڵێ ‌یان‌كۆمەڵایەتی‌و‌سیاسی‌رێكخراوێكی‌سەرهەڵاانی‌بۆ‌بوو‌خۆشكەر‌رێگا‌خەڵ ‌خووەكانی‌و‌بۆچوون‌باوەڕو .بكەوێنەوە‌مێ‌باشنریان‌ئەن امی‌هەتا‌بەكاریانبێنن‌چۆن‌و‌بیانپارێزن‌و‌بكەن‌مێ‌پاسەوانیان‌چۆن‌كە‌‌بكرێ‌فێر‌خەڵكە‌ئەو‌هەر‌‌دەكرێ‌ئاساننر‌بەڵكو‌بن،

‌ئەگەر‌زێااەرۆییە‌بەڵام‌دەباێ،‌گەورە‌هەڵەیەكای‌تووشای‌گوماان‌بێ‌خەڵكااا،‌مەنااو‌هەیە‌رابردووییەكیاان‌كە‌‌وەرنەگارێ‌هەسانانە‌و‌عاادەت‌و‌خاوو‌مەم‌كەڵا ‌یاساادا‌داڕشاننی‌كاتی‌مە‌‌دارێژێ‌یاسا‌هەركات‌ئەم‌هەر‌بەڵام‌دەتاوانێ،‌ئاسااننر‌و‌ئەن امبااات‌گرتاووە‌پێاوە‌خاووی‌كە‌شانێ ‌كە‌‌بكارێ‌ناچاار‌خەڵا ‌‌دەكرێ‌ئاساننر‌زۆر‌راسنە.‌بزانین‌یان"‌پێویست‌مەرجی"‌بە‌سەرو‌ببەینە‌خۆڕا‌مە‌شنانە‌ئەم‌پێگەی‌رامااا‌مێاای‌كاردو‌وتااووێژی‌بیركاردنەوەیەك‌و‌ئایااایا‌سااەر‌مە‌بەردەوامای‌بە‌ماارۆڤ‌كە‌بەڵام‌گەورەیە،‌یارمەتیااەرێكی‌ناسااین‌بێگومااان.‌بۆیاان‌تااازەیە‌كە‌بااەن‌ئەن ااامی‌و‌فێااربن‌كارگەمێا ‌دەتااوانن‌خەڵاكە

‌تواناایی‌ئاسانی.‌باوون‌نوێكاان‌شانە‌تااقیكردنەوەی‌خوازیااری‌نەتەوەیەك‌تاكەكاانی‌كە‌نمووناانەی‌ئەو‌زۆرن.‌نەبووبێات‌باارەوە‌مەو‌ئاشاناییەكی‌هایچ‌سەرەتادا‌مە‌هەرچەنا‌،‌دەبێ‌ئاشنا‌مەگەڵی‌سەرەن ام‌شارسانانیەت‌جیاوازەكاان‌قۆنااغە‌و‌جیاوازەكاان‌نەتەوە‌مەودا‌كە‌چاۆنیەتییەكە‌هەروەهاا‌باساەكەیە،‌مە‌تار‌ساوچێكی‌،‌ناوێ‌دۆخای‌مەگەڵا‌ساازدان‌خاۆ‌باۆ‌تواناییاان‌و‌نوێكاان‌كاارە‌ئەن امی‌بۆ‌نەتەوەیەك

‌ناساانانی‌باوارەدا‌مەم‌رێنوێنماان‌و‌‌بكارێ‌مێاوە‌باسایان‌دا‌گشانی‌یاسایەكی‌چوارچێوەی‌مە‌تایبەت،‌دەسەڵاتێكی‌مەرجەكانی‌كردنی‌‌بەجێ‌جێ‌بۆ.‌تایبەت‌نەتەوەیەكی‌تواناییەكانی‌‌ناكرێ.‌جیاوازن‌پێكەوە،‌پەساەنا‌باشاەكان‌رێكخاراوە‌و‌دامەزراوە‌‌نەباێ‌ئاماادە‌نەتەوەیەك‌رەناگە:‌‌بیربكارێ‌مە‌‌ناابێ‌كە‌هەیە‌تار‌خااڵێكی‌هەروەهاا‌-بیانە‌ئاینااە‌هەروەهاا‌نەتەوەو‌ئەو‌دەرباارەی‌گشنی‌دادوەریەكی‌نەتەوەیە،‌ئەو

‌خااڵە‌و ‌بەرژەوەناای‌خساننەرووی‌تاایبەت،‌حكومەتێكی‌یان‌دامەزاروەیەك‌دەربارەی‌پڕوپاگەناە.‌ئامادەكردنیان‌بۆ‌پێویسنە‌مەرجی‌نەتەوەیەكاا‌وەها‌دەروونی‌مە‌ئاوات‌و‌حەز‌ئاگری‌داگیرسانی‌بەڵام.بكات‌‌كارهێنانی ،‌بە‌بۆ‌بەڵكو‌حكووومەتێ ،‌وەها‌كردنی‌قبووڵا‌و‌پەسەناكردن‌بۆ‌نەتەوەیەك‌بیركردنەوەی‌مە‌جگە‌دەدات،‌یارمەتیان‌بە‌كە‌شێوەكارانەیە‌مەو‌یەكێ ‌‌خۆی‌جەماوەر‌بۆ‌پۆزەتیڤەكانیان

‌ئاڵای‌ژێر‌مە‌بوونەوەیان‌كۆ‌مەبەسنی‌بە‌ئینامیا‌خەڵكی‌ئامادەكردنی‌بۆ‌ئێسنادا‌و‌رابردوو‌بەرەی‌ژیانی‌پاننایی‌مە‌وێنە‌بۆ.‌‌ئامان ە‌بە‌گەیشنن‌ئامرازی‌جار‌زۆربەی‌شێوازە‌ئەم.‌‌بكرێ‌پەرەردە‌‌دەكرێ

35: ژماره Page : 8 Februar : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌‌8:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

‌وەهااا‌خەڵاكەی‌ئەو‌هەمانكاتااا‌مە‌دەویسات ‌ئازادیاان‌خەڵاكەی‌ئەو‌جۆشااانی‌مە‌جاگە‌باوو‌دەسانەوە‌بە‌تریاان‌ئاامرازێكی‌چ‌وڵاتە‌ئەو‌پەرەسانانی‌نەتەوە‌ئاازادی،‌دەسانهێنانی‌بە‌باۆ‌خەباات‌و‌ یەكیەتای‌كردەیەكاان‌و‌عەقڵای‌و ‌ئەخلاقای‌ئاسانە‌مە‌بان‌دڵنیاا‌پێشنر‌‌دەبێ‌بەڵكو‌خەڵ ،‌بۆ‌دەكەن‌باسی‌كە‌حكومەتە،‌ئەو‌پۆزەتیڤەكانی‌و‌باش‌خاڵە‌كاریگەری‌ژێر‌بكەونە‌‌نابێ‌دەگرن‌بەئەسنۆ‌پێویست‌ئەركێكی

ببوێڕن‌خۆیان‌نییە‌كردنیانی‌‌بەجێ‌جێ‌توانایی‌نەتەوەیەك‌هێشنا‌كە‌حەزانەی‌و‌ئاوات‌و‌مە‌باسكردن‌مە‌‌دەكرێ‌شوێنەی‌ئەو‌تا‌و‌حكومەتە‌ئەو‌خسننی‌جووڵە‌بە‌بۆ‌ئەم‌مێكااانەوەی.‌‌هەڵااەبژێردرێ‌ئازادانە‌حكومەت‌جیاوازی‌شێوەكانی‌و‌سیاسیەكان‌دامەزراوە(‌كرا‌مێوە‌باسی‌پێشنر‌كە)‌‌مەرجەدا‌‌سێ‌ئەم‌سنووری‌مە‌دەگەین‌ئەن امە‌بەو‌مێوەكرد‌باسمان‌ئێسنا‌تا‌مەوەی‌باۆ‌مارۆڤە‌زانسانی‌بیركاردنەوەی‌بەكارهێناانی‌بەڵكاو‌خەیاڵیااا،‌نەخشاەیەكی‌رێگاای‌مە‌نیایە‌بیركاردنەوە‌بەلارێااابردنی‌كەس،‌كۆمەڵێ ‌بیروڕای‌پێچەوانەی‌بە‌كامەیە،‌حكومەت‌شكڵی‌باشنرین‌كە‌بابەتە‌باكەن‌‌بەجاێ‌جێ‌مەرجەكاانی‌دەتاوانن‌و‌سیاسایەن‌دامەزراوە‌ئەو‌كردنای‌قباووڵا‌شایاوی‌كە‌نەتەوەیەك‌تاكەكاانی‌باۆ‌سیاسایەكان‌دامەزراوە‌باشانرین‌ناساانانی‌چاونكە‌زانسنی،‌گەورەی‌ئامان ێكی‌بە‌گەیشنن‌،‌بگیااردرێ‌مرۆڤاای‌ئامان ەكاانی‌ئیاااارەو‌مە‌حكاومەت،‌پرساای‌دەربااارەی‌واتە‌باارەیەوە،‌مەم‌‌دەكاارێ‌كە‌رەخانەیەك‌هەر.‌‌باااات‌باۆ‌هەوڵاای‌كااردەوە‌بە‌مارۆڤ‌‌دەبااێ‌كە‌ئامان ەكاان‌عاااقڵانەترین‌مە‌یەكاێكە

‌مەم‌و‌ئەن امبااات‌كارێا ‌‌دەتاوانێ‌سروشات‌هێزەكانی‌مە‌بەكەڵكوەرگرتن‌تەنها‌ئینسان‌ئیرادەی.‌بەرتەسكە‌زۆر‌ئینسان‌هێزی‌سنوورەكانی‌مرۆڤاا‌چالاكی‌بوارەكانی‌هەموو‌مە.‌دەگرێانەوە‌تری ‌بابەتەكانی‌بەر‌نااتوانین‌ئاێمە.‌كااردەكەن‌خۆیاان‌دیااریكراوی‌یاساای‌پێای‌بە‌دەزاناین،‌وەك‌هێازانەش‌ئەم‌و‌ببێات‌باوونی‌یەكەمااا‌پالەی‌‌مە‌‌دەباێ‌‌ببارێ‌بەكاار‌مارۆڤ‌خواسانی‌ئەن امااانی‌بۆ‌‌دەكرێ‌كە‌‌هێزێ‌روەوە

‌‌هێازێ‌میكاانیكی،‌تەكنیكای‌وەك‌سیاسەتیشااا،‌تەكنیكای‌مە!"‌روەكن‌بەڵكو‌نین‌مرۆڤ‌دەسنی‌دروسنكراوی‌باییەكان‌ئاشە"‌كە‌ناگەین‌هیچ‌بە‌دەسەڵاتیەمان‌‌بێ‌و‌زەمیلی‌مەم‌بەڵام‌بگرین‌چۆمەكان‌بەشەپۆمی‌دروسانكراوەكانی‌ئاامرازە‌بێات،‌زاڵا‌ماشایناا‌جاووڵەی‌مەمپەرەكاانی‌ساەر‌بە‌كە‌نیایە‌ئاسانێكاا‌مە‌ئەوەی‌یاان‌نیایە،‌باوونی‌هێازە‌ئەم‌ئەگەر‌ئێساناكە.‌‌بكرێ‌دابین‌دەرەوە‌مە‌‌دەبێ‌جووڵە‌دەخاتە‌ماشێن‌كە

‌بەرتەساكیانە‌ئەو‌رووبەرووی‌مەگەڵا‌سیاساەتی ‌زانسانی‌كە‌ناادات‌ماناایەك‌هایچ‌ئاشاكرای‌پەردەو‌‌باێ‌دەربڕینای‌بەڵكاو‌سیاساەت‌تەكنیكای‌بە‌نایە‌تاایبەت‌رووداوە‌ئەم‌بەڵام.‌‌دەكەوێ‌كاار‌مە‌مرۆڤ‌دەسنی‌.دەبێنەوە‌رووبەرووی‌زانست‌تری‌بوارەكانی‌كە‌دەبێنەوە

:‌پەراوێزەكان7-‌(pnyx()بخوێنرێنەوە‌پنۆكس‌مە‌‌دەبێ‌كە‌)هناا‌و‌‌نیزامییەكاان‌فەرمانااە‌هەڵبژاردنای‌و‌ئاشانی‌و‌جەنا ‌بە‌دراو‌‌گارێ‌باساەكانی.‌ونارا‌كە‌یۆنان‌دیمۆكراسی‌سەردەمی‌مە‌ئەسینا‌كە‌تەپۆڵكەیەكە‌ناوی‌

.بوو‌سیاسیەكان‌كۆبوونەوە‌ناوەنای‌كە‌كەونارا‌رۆمی‌مە‌بوو‌گەورە‌گۆڕەپانێكی‌ناوی‌فۆڕۆم.‌دەدرا‌سەر‌مە‌بڕیاریان‌‌مەوێ .زۆرترە‌زۆر‌بڵاوكراوەكانی ‌مە(‌‌TVو‌رادیو)‌گشنییەكان‌میایا‌هێزی‌ئەمڕۆكە‌بەڵام‌نووسیوە،‌مەمەوپێ ‌ساڵا‌‌720بە‌نزی ‌بابەتەی‌ئەم‌میل‌‌سنوارت‌‌بیربكرێ‌مە‌نابی‌-2‌ری‌ری‌رۆشنگه‌ماڵپه:‌‌‌رچاوه‌سه

شیعه ئاینزای ویومێژ ك له یه كورته

ساڵح‌د‌حمه‌ئه‌خنیار‌به:‌‌كردنی‌ئاماده‌

:‌كی‌پێشه ‌پێانج‌و‌بیسات‌‌ماه‌دانیشانوان‌‌زیادبونی‌‌چاوگرتنی‌ر‌به‌مه‌به‌س،‌كه‌ملیار‌ك‌یه‌‌مه‌زیاتر‌نە‌گه‌ده‌جیهان‌‌كانی‌موسڵمانه‌‌ی‌ژماره‌‌مڕۆكه‌ئه

‌‌هاتاه(‌خ.د)‌ماحەمەد‌باۆ‌‌ی‌ئایناه‌و‌باه‌ڕدار‌بااوه‌ملیاار‌ك‌یاه‌نێوان‌ماه.‌س‌كاه‌ملیاارد‌دو‌‌باه‌نزی ‌‌گاته‌ده‌‌یه‌ژماره‌و‌ئه‌داهاتودا‌‌ساڵی .س‌كه‌ملیۆن(‌7166)‌‌ی‌نزیكه‌‌واته‌هێنن،‌ده‌‌پێكی‌‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌وانی‌یڕه‌په‌ی%(72)تا‌%(‌76)‌‌ی‌نزیكه‌،‌وه‌خواره‌و‌ئااه‌‌واوی‌تااه‌بااۆ‌ڵكو‌بااه‌،‌پێویساانه‌كان‌ئاینااه‌‌مێااژوی‌‌مااه‌ران‌مێكۆڵااه‌و‌كان‌ناسااه‌ئیساالام‌بااۆ‌نها‌تااه‌ك‌وه‌نااه‌‌ری‌گه‌شاایعه‌‌بااه‌خاااان‌بایه‌‌تای‌ره‌سااه‌مه‌‌ری‌گه‌شاایعه.‌ن‌لاباااه‌مااێ‌‌خۆیااانی‌ناااتوانن‌‌كارێكااه‌و‌ن‌ده‌ئااه‌تی ‌جیۆپۆمااه‌‌كاروباااری‌‌بااه‌خ‌بایااه‌‌كااه‌‌پێویساانه‌ش‌ساانه‌كه

‌‌هاۆی‌مان‌هاه‌به‌ر‌هاه‌،‌زراوه‌داماه‌ت‌قیاماه‌و‌ژیاان‌كۆتاایی‌‌ماه‌‌تی‌مرۆڤایاه‌‌مێاژوی‌نوسای‌چاره‌و‌ست‌به‌مه‌ر‌سه‌مه‌‌ئاینه‌م‌ئه.‌‌بوه‌ڵگا‌كۆمه‌‌كانی‌راوێزخراوه‌په‌و‌تان‌ره‌ده‌بێ‌‌ڵكه‌خه‌و‌‌مینه‌كه‌ئاینی‌‌وه‌دروسنبونییه‌‌ی‌وه‌ڕاناه‌گه‌‌وایكاردوه‌شۆڕشاگێڕ‌ناواخنا‌‌مه‌و‌‌رانه‌یامبه‌په‌‌دیاێكی‌و‌‌مینه‌كه‌‌به‌‌بونی‌ست‌یوه‌په‌‌واته‌‌ناییه‌تمه‌تایبه‌دو‌م‌ئه‌‌ی‌وه‌كۆكردنه.‌شۆڕشگێڕ‌و‌شۆڕشخواز‌‌ئاینێكی‌‌به‌‌بوه‌جیهان‌‌كانی‌كاره‌به‌‌روكاربونی‌سه

‌‌ی‌رچاوه‌ساه‌‌كاه‌‌ی‌وه‌ماه‌ر‌به‌‌ئێرانی‌‌ری‌گه‌شیعه‌‌ی‌رێژه‌‌وتنی‌ركه‌سه‌نرا،‌داده‌ر‌كاریگه‌‌هۆكارێكی‌به‌دا،(7515)‌‌ساڵی‌مه‌ئێران‌‌مه‌وتنیشی‌ركه‌سه‌‌مه‌ر‌به‌ت‌نانه‌ته‌‌ری‌گه‌شیعه.‌بێت‌‌وه‌قینه‌ته‌‌سازی‌‌مینه‌زه‌‌ری‌گه‌شیعه‌كسااناا‌نایه‌‌گروپای‌ساێ‌ر‌ساه‌به‌‌شابوه‌دابه‌‌وه‌یاابونییاه‌په‌‌رۆژی‌مین‌كاه‌یه‌مه‌ر‌هاه‌‌شیعه‌‌ئاینزای.‌‌وه‌ره‌ده‌‌بێنه‌خۆیان‌‌ی‌سسنییه‌و‌مه‌‌كه‌كانیاا‌شیعه‌ڵگا‌كۆمه‌‌تی‌یارمه‌زۆر‌خ،‌بایه‌م‌كه‌‌تێكی‌وڵه‌ده‌بۆ‌بێت‌سروشت

:‌‌بوه‌هه‌جیاوازیان‌‌نوسێكی‌چاره‌یان‌كه‌ریه‌هه‌‌كه .ناان‌مه‌ناو‌یه‌زیاتر‌مه‌‌مڕۆكه‌ئه‌‌كه‌‌یایه‌زه‌-‌7

.ناسرێن‌كان‌ده‌ئیسماعیلیه‌‌ناوی‌شبون‌و‌زیاتر‌به‌می‌جیاوازدا‌دابه‌ر‌گروپگه‌سه‌به‌‌مڕۆ‌ئه‌كه‌‌‌وت‌ئیمامی‌حه‌‌ی‌شیعه‌-‌2

‌‌جیهاانی‌‌م‌پێیاه‌باه.‌‌كانیان‌جیااوازه‌رچاوه‌ساه‌‌پێی‌تیان‌باه‌ڵایاه‌كۆمه‌‌ن‌سایمای‌جیااواز‌هاه‌‌مێكی‌شاا‌گارو ‌گاه‌ئیمامییه‌‌دوانزه‌‌م‌شیعه‌نێو‌ئه‌مه.‌ن‌ئێران‌و‌موبنان‌و‌عێراقاا‌هه‌‌مه‌‌كه‌‌امیئیم‌‌دوانزه‌‌ی‌شیعه‌-‌2 .بكاتمان‌‌ڵه‌ئێران‌توشی‌هه‌‌ی‌و‌نابێت‌نمونه‌‌نییه‌‌ك‌پارچه‌یه‌‌جیهانێكی‌‌شیعه

جیهاناا‌‌مه‌‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌ی‌وه‌بڵاوبونه‌‌ی‌خشه‌نه‌م‌ئاه.‌‌وه‌بناه‌ده‌بێااار‌‌ورده‌‌ورده‌ئێسانا‌باون‌مات‌‌ماه‌زۆر‌‌سااڵانێكی‌‌دوای‌باڵاون،‌و‌رش‌پاه‌ر‌هاه‌هێشنا‌ڵام‌به‌رایی،‌گه‌نا‌نێوه‌یی‌كپارچه‌یه‌و‌كڕیزی‌یه‌بۆ‌درێت‌ئه‌‌كه‌‌ی‌وڵانه‌هه‌و‌ئه‌‌واوی‌ته‌‌رباری‌سه‌‌شیعه‌دنیای

‌‌ی‌وه‌ڕوبوناه‌روبه‌‌باه‌سانێت‌به‌ده‌پشات‌ڵكو‌باه‌سنێت،‌نابه‌ئایینی‌‌یامی‌په‌‌به‌پشت‌نها‌ته‌‌ری‌گه‌شیعه‌‌هێزی.‌ن‌بكه‌ركوت‌سه‌كان‌شیعه‌‌داوه‌وڵیان‌هه‌‌میشه‌هه‌‌كه‌كان‌سوننه‌‌دژی‌‌مه‌‌یه‌ساڵه‌د‌سه‌‌كی‌ململانێیه‌‌بێاارییه‌و‌ئااینی‌‌یامی‌پاه‌‌ماه‌باون،‌و‌تونااڕه‌‌كاه‌‌وه‌تاه‌وڵه‌ده‌و‌باه‌یاان‌م‌باه‌‌ناای‌یوه‌په‌‌ن امی‌ره‌ده‌‌مه‌‌خۆی‌‌مێژوی‌درێژایی‌به‌‌ناه‌رچه‌هه.‌كرێت‌ئه‌ر‌رامبه‌به‌رییان‌روه‌نادادپه‌‌ی‌وانه‌به‌ر‌رامبه‌به‌بون‌فا‌وه‌‌به‌و‌كان‌هێزه‌به

‌‌جێگیركردنای‌‌ی‌مەڕێگاه‌ململاناێ‌ل‌گاه‌مه‌هاوكاات‌مانااا‌زه‌ئیماام‌‌وتنی‌ركاه‌ده‌‌ڕوانی‌چاوه‌‌مه‌ژیان‌‌مه‌‌برینییه‌‌وه‌دنیاییه‌‌ڕوی‌مه‌‌ئایینه‌م‌ئه‌‌پڕۆگرامی‌بوترێت‌توانرێت‌ئه‌‌گشنی‌به.‌‌وه‌وتۆته‌كه‌دورنه‌‌خۆی‌‌شۆڕشگێڕی .مین‌زه‌‌روی‌ر‌سه‌مه‌‌ری‌روه‌دادپه

35: ژماره Page : 9 Februa : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌9:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

‌جوگرافیاایی‌‌كی‌یاه‌ناوچه‌‌ماه‌‌ری‌گه‌شایعه‌‌رچی‌گاه‌‌وه‌دیكاه‌‌كی‌ڕویه‌مه.‌جیهاناا‌‌مه‌قامگیری‌ناسه‌‌دروسنكردنی‌بۆ‌كاربكات‌‌وێنه‌بێ‌‌هۆكارێكی‌ك‌وه‌توانێت‌ده‌‌خۆی‌‌ی‌ئاینییه‌و‌‌فی‌مسه‌فه‌‌پێكهاته‌م‌به‌‌شیعه‌‌ئاینزایم‌‌ئاه‌‌شایعه‌‌كانی‌میناه‌كه.‌كۆماۆنیزیم‌‌باه‌راوردبكرێت‌باه‌‌شایعه‌رایی‌هایگاه‌مه‌توانرێات‌ده‌ڕاسانیاا‌مه.‌‌جیهانگیره‌‌خۆی‌‌بۆچونی‌‌به‌‌كه‌ك‌ململانێیه‌‌دوای‌‌وتۆته‌كه‌،‌وه‌بۆته‌بڵاو‌و‌رش‌په‌دیاریكراو‌ڵام‌به‌رفراوانە،‌به‌.‌نگێت‌جه‌ده‌تیاا‌مۆرڤایه‌‌واوی‌ته‌پێناو‌مه‌پڕۆمیناریا‌تاا‌ماركسیه‌‌بیروبۆچونی‌مه‌چۆن‌ك‌روه‌هه‌نگێت‌جه‌ده‌جیهاناا‌‌رزگاركردنی‌پێناو‌مه‌‌نگه‌جه

:شیعه مێژوی‌و‌ر‌مباه‌پێغه‌ك‌وه‌نها‌تاه‌ر‌مباه‌پێغه‌ڵام‌باه‌كاۆكن،‌‌ری‌ساه‌مه‌جیهاان‌‌كانی‌موساڵمانه‌‌تێكاڕای‌‌باساێكه‌‌ماه‌ئه.‌‌یاه(نبیا‌مئاه‌ئه‌م‌خاتاه)‌‌دیكاه‌‌كی‌یاه‌واته‌به‌و‌ر‌یامباه‌په‌مین‌دواهه‌ك‌وه‌كان‌موسڵمانه‌بۆ(‌خ.د)ر‌مبه‌پێغه

‌‌ی‌ئامااژه‌خۆیااا‌‌ی‌كاه‌كنێبه‌‌ماه‌ماویس‌برناارد‌چاۆن‌ك‌روه‌هاه.‌وێت‌كاه‌ئه‌ر‌ده‌به‌موسڵماناناا‌نێو‌‌ڵگای‌كۆمه‌‌ی‌موتكه‌‌مه‌ر‌رابه‌و‌ت‌وڵه‌ده‌‌رۆكی‌سه‌‌ئاسنی‌مه‌ڵكو‌به‌،‌وتوه‌كه‌رنه‌ده‌‌ی‌كه‌باوه‌‌شێوه‌به‌‌ئاسمانی‌‌نێردراوی‌‌باه‌ببێات‌ڕۆیشات‌ئه‌‌وه‌ئاه‌و‌ره‌باه‌دواییااا‌كاۆچی‌‌كاتی‌ماه‌داناابو‌‌ی‌ماكاه‌بنه‌و‌ئاه‌‌كاه‌‌ی‌تاه‌وڵه‌ده‌و‌ئاه‌سیاسای،‌پیااوی‌ك‌یاه‌به‌باو‌‌وه‌شۆڕشاگێڕێكه‌‌ماه‌،‌كکاه‌مه‌بۆ‌كردن‌ت‌هی ره‌ن امی‌ره‌ده‌‌مه‌محەمەد:‌)دات‌پێاه

‌ر،‌مباه‌پێغه‌‌ی‌كاه‌ئاینییه‌‌سیاسای‌‌یاماه‌په‌ر‌ساه‌مه‌‌وه‌كرده‌ده‌‌خی‌جه‌نها‌ته‌‌كه‌ت‌میلله‌‌كردنی‌‌تی‌رایه‌رابه‌‌به‌ت‌باره‌سه‌ڵاا‌ریهه‌سه‌نوێ‌‌كی‌ململانێیه‌ر،‌مبه‌پێغه‌دوایی‌كۆچی‌‌دوای‌‌وه‌مڕوه‌مه(.‌‌وره‌گه‌‌تێكی‌ئیمپراتۆریه .‌دابنرێت‌‌ی‌كه‌شوێنه‌‌مه‌جێنشینێ ‌كرا‌ئه‌نه‌‌كه‌ر‌مبه‌پێغه‌‌ی‌وپایه‌پله‌‌رباری‌سه‌و‌مه‌ئه

‌ڵبژێردران‌هاه‌ماحەمەد‌‌كانی‌یاره‌نێوان‌مه‌‌سانه‌كه‌م‌ئه.‌بینی‌ده‌ئاینیان‌‌تی‌رایه‌رابه‌و‌سیاسی‌وای‌پێشه‌‌رۆڵی‌دو‌كاتاا‌ك‌یه‌مه‌راسنیاا‌‌مه‌و‌ست‌ده‌گرته‌تیان‌رایه‌رابه‌ر‌مبه‌پێغه‌‌دوای‌دوابه‌‌كه‌تا‌ره‌سه‌‌فاكانی‌خومه‌‌ماه(‌ت‌لافاه‌خه)‌جێنشاینی‌‌وایاه‌ڕیاان‌باوه‌جیهاان‌‌كانی‌شایعه‌تێكاڕای‌بوترێات‌توانرێات‌ده‌‌كورتی‌به.‌ن‌كه‌ده‌پێ‌ست‌ده‌‌وه‌مێره‌كان‌سیاسییه‌‌وه‌جیابونه‌و‌‌جیاوازی‌راسنیاا‌مه.‌مێنرا‌یان(راشاین‌‌فاری‌خومه)‌‌ناوی‌و

‌‌كاه‌ساانێ ‌كه.‌ڵبژێردرێت‌هاه‌بێت‌ئاه‌ر‌مبه‌پێغه‌جێنشینی‌‌كه‌وابو‌ڕیان‌باوه‌موسڵمانان‌‌مه‌ك‌یه‌ژماره‌ردا‌رامبه‌به‌‌مه(.‌محەمەد‌كچی‌‌ی‌فاتمه‌‌ری‌هاوسه)‌ر‌مبه‌پێغه‌‌زاوای‌و‌مام‌‌كوڕی‌‌می‌عه‌‌به‌بگات‌بێت‌ده‌راسنیاا .‌ڵبژێردرێت‌هه‌ردا‌مبه‌پێغه‌‌خێزانی‌ناو‌مه‌نها‌ته‌بێت‌ده‌‌میفه‌خه‌‌كه‌وابو‌ڕیان‌باوه‌بوناا‌یی‌بۆماوه‌ل‌گه‌مه‌زیادتر‌كانیان‌موریاه‌و‌هێنرێت‌ئه‌ناویان‌‌شیعه‌‌ری‌زرێنه‌دامه‌ك‌وه‌دواتر.‌حساێن‌و‌ن‌ساه‌حه‌‌كاانی‌ناوه‌‌به‌دایكبون‌‌مه‌كوڕ‌دو‌‌فاتمه‌و‌‌می‌عه‌‌ری‌هاوسه‌‌نای‌یوه‌په‌‌مه‌.زاییناا‌‌ی(022)‌‌ساڵی‌ر‌مه‌مبه‌كۆچی‌دوایی‌پێغه‌‌سال‌مه(‌25)‌‌زاینی‌كوژرا‌و‌دروست‌دوای‌‌ی(007)‌‌ساڵی‌‌مه‌‌می‌عه‌‌كراباوه‌رمی‌فاه‌‌باه‌‌كاه‌پێكهێنراباو‌دا‌معاویاه‌ل‌گاه‌مه‌‌ی‌وتناه‌رێكه‌و‌ئاه‌‌ژێربااری‌‌چوه‌ناه‌هیچكات‌بو‌حسێن‌‌ناوی‌‌كه‌‌ی‌كه‌بچوكنره‌برا.‌كوژرا‌و‌خواردكرا‌هر‌زه‌بو،‌نه‌ڵات‌سه‌ده‌بۆ‌یلی‌مه‌‌كه‌شاا‌وه‌ئه‌ل‌گه‌مه‌ن‌سه‌حه .كوژرا‌لادا‌ربه‌كه‌‌ڕی‌شه‌‌مه‌ن ام‌ره‌ده‌و‌میزۆرپۆتامیا‌بۆ‌چو‌‌وێوه‌مه‌دواتر.‌گرت‌‌نای‌په‌‌ككه‌مه‌‌مه‌و‌جێهێشت‌به‌‌شقی‌دیمه‌‌شاری‌ن اماا‌ره‌مەده.‌موسڵمانان‌‌نوێی‌‌ڵگای‌كۆمه‌‌ری‌رابه‌و‌ر‌مبه‌پێغه‌‌نوێی‌‌ی‌میفه‌خه‌باۆ‌باو‌ر‌مباه‌پێغه‌‌ی‌وه‌ناه‌‌كاه‌دا‌ڕه‌شاه‌م‌ماه‌حساێن‌رگی‌ماه‌ڵام‌باه.‌ریاا‌گه‌شیعه‌‌مێژوی‌‌مه‌گرن ‌‌شێكی‌به‌‌به‌بو‌ڕاسنیاا‌مه‌پێاراو‌زیادتر‌‌خێكی‌بایه‌بو،‌نه‌وتۆ‌ئه‌‌كی‌گرنگیه‌‌نی‌خاوه‌‌خۆیاا‌‌خودی‌‌مه‌لا‌ربه‌كه‌‌ڕی‌شه

‌هیا‌شاه‌نێوان‌ماه‌دروسنبو‌ك‌ناییه‌یوه‌په‌كاناا‌شیعه‌ناو‌مه‌‌وه‌مهۆیه‌به‌ر‌هه.‌ق‌هه‌ر‌سه‌مه‌ئاینی‌‌رێكی‌نگاوه‌جه‌‌هیابونی‌شه‌و‌‌چاكه‌و‌راست‌‌پێناوی‌مه.‌ئیسلاماا‌‌پێناوی‌مه‌ململانێكردن‌بۆ‌مێ ‌رچه‌په‌‌به‌بو‌كان‌شیعه‌‌دوای‌‌ری‌گه‌شاایعه‌‌وكاتااه‌ئه‌‌ڕاساانیاا‌مه.‌زرانااا‌دامه‌یااان(‌‌یااه‌ئومه‌‌نی‌بااه)‌‌ی‌زن یااره‌كان‌موسااڵمانه‌‌دروساانبوی‌‌تااازه‌‌ڵاتی‌سااه‌ده‌دا‌مكاتااه‌مه‌ر‌هااه.‌ریاااا‌روه‌دادپه‌‌ساانهێنانی‌ده‌به‌و‌نااج‌ره‌‌گرتنی‌رگااه‌به‌و‌‌راساانی‌و‌بااون‌‌ماه‌ڵام‌باه‌،‌وه‌ته‌ساڕاوه‌‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌تی‌واوه‌ته‌به‌‌وه‌سیاسییه‌‌ڕوی‌مه‌ئیای‌پێشچاو‌‌واهاته‌لادا‌ربه‌كه‌‌مه‌حسێن‌‌هیاكردنی‌شه‌دواتر‌و‌‌وه‌حسێنه‌ن‌لایه‌مه‌تیكردن‌رایه‌رابه‌‌ی‌پایه‌‌گرتنی‌رنه‌وه‌و‌‌می‌عه‌‌هیاكردنی‌شه

‌و‌ئاه‌زیااتر‌بباو‌دروست‌‌تازه‌‌كه‌‌ی‌ته‌ئیمپراتۆریه‌و‌مه‌‌ناڕازی‌و‌‌مایاه‌سنه‌‌سانی‌كه‌‌توێژی‌بۆ‌ك‌ناگایه‌په‌‌به‌بون‌و‌دیاریكرد‌خۆیان‌‌ماكانی‌بنه‌كان‌شیعه‌بو،‌یاران‌نه‌‌ی‌وه‌سڕینه‌‌كاتی‌‌كه‌دا‌مكاته‌مه‌ر‌هه‌راسنیاا‌ب‌ره‌عاه‌‌تی‌ئیمپراتۆریاه‌‌باونی‌راسانیاا‌‌ماه.‌بو‌ناه‌قباول‌یان‌یاه‌ئومه‌‌نی‌باه‌‌ئابوری‌و‌سیاسی‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌‌كه‌‌ی‌سانه‌كه‌و‌ئه‌یا‌ن،‌بكه‌قبول‌كان‌به‌ره‌عه‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌‌توانی‌ده‌یان‌نه‌بێت‌بو‌ك‌هۆیه‌ر‌هه‌به‌جا‌‌ی‌سانه‌كه‌ژێر‌ماه‌‌تی‌واوه‌تاه‌به‌ڵگا‌كۆماه‌‌كاه‌‌ی‌ڕه‌بااوه‌و‌ئه‌‌دروسنكردنی‌‌هۆی‌‌ببێنه‌نابێت‌موسڵمانان‌‌كانی‌وتنه‌ركه‌سه‌رحال،‌هه‌به.‌‌وه‌دورخسنه‌‌خۆی‌مه‌‌ڵگای‌كۆمه‌‌رفراوانی‌به‌‌توێژی‌بو‌بوناا‌وره‌گه‌‌تی‌حاڵه‌‌مه‌خێرای‌‌به‌‌كه(‌بێت‌نااه‌مانااا‌باێ‌‌مه‌رده‌سااه‌و‌ئااه‌باۆ‌‌یه‌واژه‌ساانه‌ده‌م‌ئااه‌ر‌گاه‌ئه‌‌تااه‌ڵبه‌ئه)‌راو‌گااه‌میللای‌‌ململانێاای‌تیایاااا‌‌كاه‌مێهاااتبو‌‌ڵمی‌هااه‌‌ڵێكی‌ن اه‌مه‌ك‌وه‌‌ئیساالامی‌‌تی‌ئیمپراتۆریااه‌دا‌وكاتاه‌مه.‌‌بااوه‌كاناا‌سااوننه‌‌ڵاتی‌ساه‌ده

‌ك‌وه‌ناه‌باو‌سیاسای‌‌كاروبااری‌ر‌ساه‌مه‌كاناا‌وساڵمانهم‌‌ڵگای‌كۆماه‌نێاو‌‌مه‌كان‌وه‌جیابونه‌مین‌كه‌یه‌‌وه‌ته‌سیحیه‌مه‌‌مێژوی‌‌ی‌وانه‌پێچه‌به‌كبون،‌یه‌به‌ل‌تێكه‌جۆراوجۆردا‌‌ی‌وه‌ره‌تكه‌ره‌‌ی‌وه‌بزوتنه‌قاڵبی‌‌به‌‌تی‌ڵایه‌كۆمه .نگێنرێت‌ڵبسه‌هه‌‌وه‌مه‌بیسنه‌ی‌ده‌سه‌‌نیگای‌گۆشه‌‌مه‌‌ئیسلامی‌‌نای‌ناوه‌‌چاخی‌‌كانی‌كاروباره‌نابێت‌شاا‌وه‌ئه‌ل‌گه‌مه‌ڵام‌به.‌خواناسی‌و‌ئاینی‌‌كاروباری

.‌باو‌سانۆدا‌ئه‌‌ماه‌یان‌ڵگاكاه‌كۆمه‌ئااینی‌‌تی‌رایاه‌رابه‌م‌هاه‌و‌سیاسای‌‌تی‌رایاه‌رابه‌م‌هاه‌كان‌میفاه‌خه.‌ئایینااا‌ل‌گاه‌مه‌‌مڕۆی‌ئاه‌‌ی‌مكاه‌چه‌و‌باه‌‌نی‌ده‌ماه‌‌ڵگای‌كۆماه‌نێوان‌ماه‌نابینێت‌ك‌جیاوازییه‌ئیسلام‌دا،‌كاته‌م‌مه‌م‌ماه‌كی ‌ره‌ساه‌‌سانی‌به‌مه‌،‌كااره‌و‌ئه‌بۆ‌گرت‌رئه‌وه‌كان‌فلاتونییه‌ئه‌‌بیروبۆچونی‌‌مه‌سودیان‌زۆرجار‌،‌وه‌كانه‌شیعه‌‌به‌بون‌ست‌یوه‌په‌‌ی‌جیاوازانه‌‌گروپه‌و‌ئه‌‌ی‌ڕێگه‌مه‌كان‌ئاینییه‌‌باسه‌‌ی‌وه‌رونكردنه‌بۆ‌وڵاان‌هه‌مه

‌‌وه‌سانه‌ده‌به‌ڵاتیان‌ساه‌ده‌وێ‌ماه‌‌وكاتاه‌ئه‌‌كاه‌شا ‌دیمه‌‌كانی‌ساوننه‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌‌كردنی‌‌رپێچی‌سه‌و‌‌وه‌ڕوبونه‌روبه‌ر‌سه‌مه‌بون‌وام‌رده‌به‌كان‌شیعه‌‌یه‌شێوه‌م‌به.‌كاناا‌سونه‌ل‌گه‌مه‌بو‌جیاوازیان‌‌رخسننی‌ده‌زیادتر‌‌كاره .بێت‌ر‌مبه‌پێغه‌‌ی‌ده‌وه‌خانه‌‌مه‌بیكات‌سێ ‌كه‌بێت‌ئه‌نها‌ته‌كان‌سروشنه‌‌ی‌وه‌شیكردنه‌و‌ڵگا‌كۆمه‌‌كردنی‌ئاڕاسنه‌بۆ‌و‌ر‌مبه‌پێغه‌‌جێنشینی‌واتە‌ئیمام‌‌كه‌بون‌دا‌ڕه‌باوه‌و‌مه‌و‌بو

‌باو‌یاا‌زه‌‌نااوی‌‌كاه‌‌وه‌یاه‌زڕبراكه‌ن‌لایاه‌مه‌ژیانیااا‌‌ی‌ماوه‌ماه‌و‌ئاه.‌ساناا‌ده‌مه‌‌گیاانی‌‌وه‌كردناه‌‌هاراوی‌ژه‌‌هۆی‌باه‌ك‌یه‌ماوه‌پاش‌بو‌‌رزگاری‌لا‌ربه‌كه‌‌ی‌كه‌كوشناره‌‌مه‌‌كه‌حسێن‌‌كوڕی‌‌واته‌كان‌شیعه‌‌می‌چواره‌‌ئیمامی‌ر‌مباه‌پێغه‌جێنشاینی‌‌كاه‌دابون‌ڕه‌بااوه‌و‌ماه‌‌گروپاه‌م‌ئاه‌‌ساانی‌كه.‌زرێنێت‌دابماه(‌‌یایاه‌زه)‌و‌بهێنێت‌ست‌ده‌به‌كان‌شیعه‌‌پشنیوانی‌‌توانی‌یا‌زه‌دا،‌واده‌خانه‌ناو‌‌ی‌ململانێیه‌و‌كێ ‌كێشمه‌م‌مه‌،‌بۆوه‌‌تی‌دژایه‌‌دوچاری

‌‌سااڵی‌‌ی‌نزیكاه‌‌ماه‌نرێات‌داده‌‌شایعه‌‌ئااینزای‌‌ی‌وه‌جیابوناه‌مین‌كاه‌یه‌به‌‌كاه‌‌یاییاه‌زه‌‌ی‌شایعه‌‌یااابونی‌په‌و‌باون‌دروسات‌ڕاسانیاا‌مه.‌دێت‌دوایی‌شاا‌سه‌كه‌پێنج‌و‌ئه‌نێوان‌مه‌ر‌هه‌و‌‌وه‌كۆبۆته‌ئیماماا‌پێنج‌نێوان‌مه .زاینیاا‌رویاا‌‌ی(106)‌‌ژیاانی‌‌باه‌‌درێاژه‌ن‌ماه‌یه‌‌كانی‌شااخاوییه‌‌ناوچاه‌‌ماه‌نها‌تاه‌‌كاه‌مڕۆ‌ئه‌ران،‌مازناه‌ڵێن‌ده‌‌پێی‌ئێسنا‌‌كه‌بو‌هه‌دا‌رسنان‌به‌ته‌‌واته‌ئێران‌‌باكوری‌شی‌به‌ر‌سه‌به‌ڵاتیان‌سه‌ده‌دا‌زاینی‌می‌نۆهه‌‌ی‌ده‌سه‌‌مه‌كان‌یایه‌زه

.‌بو‌باقر‌ئیمام‌مینان‌پێن ه‌و‌بون‌‌می‌عه‌‌كوڕی‌‌كه‌‌ی‌ئیمامه‌و‌ئه‌‌واته‌‌قبوڵه‌ئیمام‌‌به‌یان(‌می‌عه)‌‌ی‌ماڵه‌بنه‌نها‌ته‌كان‌شیعه‌‌تری‌‌ی‌كه‌شه‌به‌دا‌ناه‌نێوه‌م‌مه.‌دات‌ده‌‌خۆی‌باون‌و‌جێنشاینی‌ر‌ساه‌مه‌بو‌دروست‌زۆر‌‌كی‌جیاوازییه‌شی‌كه‌مردنه‌‌به‌بو،‌گرن ‌زۆر‌و‌ئه‌‌رۆڵی.‌‌وه‌نوسییه‌‌ی‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌ماكانی‌بنه‌و‌ئه.‌مرد‌كراو‌هرخوارد‌ژه‌ی (سادق‌‌ری‌عفه‌جه)‌ئیمام‌یاخود‌م‌شه‌شه‌‌ئیمامی

‌دروسات‌‌باه‌ویان‌ئاه‌‌تی‌ئیماماه‌و‌‌بارای‌‌موساای‌‌پشانیوانیكردنی‌‌باه‌سانان‌هه‌كان‌شایعه‌‌ماه‌گروپێا ‌ڵام‌باه‌،‌خۆی‌جێنشینی‌‌كرده(‌ئیسماعیل)‌‌واته‌‌خۆی‌‌ی‌كه‌كوڕه‌‌بوه‌ژیاناا‌‌مه‌كاتێ ‌سادق‌‌ری‌عفه‌جه.‌ئیمام‌‌به‌‌ماه.‌‌وه‌ناسارێنه‌ئه‌‌ئیماامی‌وت‌حاه‌یاا‌‌ئیساماعیلیه‌‌باه‌یان‌كه‌باڵه‌و‌دا‌شیعه‌‌ئاینزای‌ناو‌مه‌‌كی‌ره‌سه‌‌كی‌یه‌وه‌جیابونه‌بۆ‌هۆكار‌‌بونه‌ڕاسنیاا‌مه‌ڵبژارد‌هه‌ئیمام‌ك‌وه‌ئیسماعیلیان‌‌كه‌كان‌شیعه‌‌ی‌گروپه‌و‌ئه.‌‌زانی‌نه

‌بوترێات‌توانرێات‌ده‌،‌یایاه‌زه‌گروپای‌‌باه‌‌گروپاه‌م‌ئاه‌‌راوردكردنی‌باه‌‌باه.‌باو‌دا (199)‌‌سااڵی‌‌مه‌‌ئیسماعیلیه‌گروپی‌‌دروسنبونی‌و‌‌وه‌جیابونه‌مێ .‌بێت‌ده‌دروست‌جیاوازتر‌‌گروپی‌دواتر‌ئیمامی ‌وت‌حه‌گروپی‌‌كاه‌كاناا‌سیاساییه‌‌تییه‌زایه‌ناڕه‌مه‌بو‌هه‌زۆریان‌‌كی‌توانایه‌بونیاناا‌‌رەتای‌سه‌مه‌كان‌ئیسماعیلییه‌‌باڵی.‌دا‌شیعه‌‌مێژوی‌‌مه‌‌بوه‌‌وه‌جیابونه‌مێ ‌گرنگنرین‌مانكاتاا‌هه‌مه‌و‌ترین‌وره‌گه‌كان‌ئیسماعیلییه‌‌ی‌وه‌جیابونه‌ماحەمەد)‌‌واتاه‌‌ماه‌هه‌دوانزه‌‌ئیماامی‌مینیان‌دواهاه‌‌كاه‌ناسان‌ده‌رمی‌فاه‌‌باه‌‌دیكاه‌‌كی‌یاه‌زن یره‌‌شایعه‌‌ی‌ڵگاه‌كۆمه‌‌ی‌دیكاه‌‌شاێكی‌به‌دا،‌وه‌ئاه‌ل‌گاه‌مه‌هاوكات‌و‌ئاینی‌‌كاروباری‌‌مه‌دروسنكرد‌‌زۆری‌‌خرۆشێكی‌و‌جۆش‌.ڵێن‌ده‌پێ‌مانیشی‌زه‌ئیمام‌‌كه(‌های‌ممه‌ئه‌دیار‌مان‌زه‌‌ئیمامی‌‌وایه‌پێیان‌جیهان‌‌كانی‌شیعه‌های‌مه‌‌ئیمامی‌‌به‌ت‌باره‌سه‌ڵام‌به.‌كوژراون‌یا‌كراون‌هرخوارد‌ژه‌یا‌تێكڕایان‌بوترێت‌توانرێت‌ئه‌‌گشنی‌به‌،‌بوه‌هه‌توناوتیژیان‌‌نوسێكی‌چاره‌كان‌ئیمامه‌مو‌هه

35: ژماره Page : 10 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌10:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌‌‌سانی‌به‌مه‌به‌ش(هاای‌مه)‌،‌وه‌وتاه‌كه‌ماێ‌‌كانی‌ئیساماعیلییه‌‌بااڵی‌‌دروسانبونی‌ئیساماعیل،‌‌مانی‌دیارناه‌‌كاه‌چاۆن‌ك‌روه‌هاه.‌‌ئیمامییاه‌‌دوانازه‌‌ی‌شایعه‌‌ی‌پایاه‌ماو‌بنه‌‌مانه‌دیارنه‌م‌به‌ڕهێنان‌باوه‌ڕاسنیاا‌مه.‌‌ماوه‌نه

.‌‌ئیمامی‌‌دوانزه‌‌ی‌شیعه‌‌وتنی‌ركه‌ده‌و‌بون‌دروست‌بۆ‌بو‌هۆكار‌ش‌كاره‌م‌به‌و‌جێهێشت‌به‌‌خۆی‌‌ی‌كه‌ڵكه‌خه‌و‌‌وی‌زه‌كردن،‌‌تی‌رایه‌رابه‌ناا‌خواوه‌‌خواسانی‌‌پێی‌باه‌‌ماناه‌دیارنه‌م‌ئاه‌ڵكو‌باه‌ئاسامان،‌باۆ‌‌نییاه‌سایح‌مه‌عیساا‌‌رۆیشاننی‌‌ی‌هاوشاێوه‌مكێكی‌چاه‌ونبون‌رچاو‌به‌مه‌و‌مان‌دیارنه‌‌چونكه‌چاو،‌پێ ‌‌دێنه‌گران‌مێ ‌كه‌‌مكه‌چه‌م‌ئه‌‌پێكردنی‌درك

‌م‌ئاه‌كۆتاایی‌‌ناای‌تمه‌تایبه‌و‌‌وه‌رییه‌گه‌شایعه‌‌باه‌‌یاه‌هه‌‌خی‌بایاه‌پاڕ‌زۆر‌‌كی‌ناییاه‌یوه‌په‌ئیماام‌‌مانی‌دیارناه‌‌مكی‌چاه‌راسانیاا‌‌ماه.‌هاای‌مه‌‌باه‌بارێت‌نادیاردا‌‌مه‌جیهان‌‌كردنی‌‌تی‌رایه‌رابه‌‌توانای‌تا‌و‌‌رویااوه‌و‌گاات‌ده‌‌خاۆی‌نوسای‌چاره‌‌باه‌مێژو‌مان‌زه‌‌ئیمامی‌‌ی‌وه‌وتنه‌ركه‌ده‌‌دوباره‌به‌‌دیكه‌‌كی‌مانایه‌به.‌بات‌ئه‌ر‌سه‌به‌كات‌رۆیشنو‌‌ئیمامی‌‌ی‌وه‌ڕانه‌گه‌و‌جیهان‌كۆتایی‌‌ڕوانی‌چاوه‌‌مه‌‌شیعه‌‌ئاینزای‌،‌وه‌كاته‌ئه‌رون‌‌جیهانه .بێت‌ده‌زال‌تیاا‌مرۆڤایه‌نوسی‌چاره‌ر‌سه‌به‌نا‌خواوه‌‌توانای

‌‌وتااره‌‌وه‌كانه‌شایعه‌دیاای‌‌ماه.‌انك‌ئاینییاه‌‌قاه‌ده‌‌ی‌وه‌خوێناناه‌‌دوبااره‌‌به‌یاات‌ده‌‌كه‌‌یه‌خه‌بایه‌و‌ئه‌‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌ی‌دیكه‌‌كی‌ناییه‌تمه‌تایبه‌ئیماماا،‌‌وتنی‌ركه‌ده‌‌ڕوانی‌چاوه‌و‌مان‌دیارنه‌‌به‌ڕهێنان‌باوه‌نار‌كه‌مه‌‌ساانی‌كه‌و(‌ویت‌عناه‌مه)‌‌هێزكردنی‌باه‌‌هاۆی‌‌باوه‌‌یاه‌وه‌بیركردنه‌‌شاێوازی‌م‌ئاه.‌ن‌بگاه‌تێ‌‌یه‌قینه‌راسنه‌و‌پیرۆز‌مانا‌و‌مه‌‌كه‌‌كانه‌موسڵمانه‌ر‌سه‌مه‌و‌نهێنی‌‌مانای‌ك‌یه‌و‌ئاشكرا‌‌مانای‌ك‌یه‌مه‌پێكاێن‌كان‌ئاینییه

.‌ری‌گه‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌كانی‌جیاوازه‌‌باڵه‌‌بۆچونی‌‌كانی‌دیاره‌‌ئاڵۆزییه‌‌ی‌وه‌رونكردنه‌‌ی‌مایه‌‌بۆته‌و‌نهێنی‌‌هلی‌ئه‌‌كاه‌كان‌ئیساماعیلییه‌‌وانی‌یڕه‌پاه‌ڕاسانیاا‌مه.‌غااا‌به‌‌ماه‌جێگیار‌‌كانی‌ساونه‌جێنشاینی‌ر‌ساه‌مه‌ترسای‌مه‌‌دروسانبونی‌باۆ‌بو‌هۆكار‌‌ئیمامی‌‌دوانزه‌‌ی‌شیعه‌و‌ئیسماعیلی‌‌ی‌شیعه‌نێو‌مه‌‌وه‌جیابونه‌‌وه‌سیاسیییه‌‌دیای‌‌مه

.كان‌سوننه‌ل‌گه‌مه‌ناییاناا‌یوه‌په‌‌مه‌‌وه‌ناسرانه‌ده‌و‌میانڕه‌‌به‌كان‌ئیمامییه‌‌دوانزه‌‌شیعه‌كاتێكاا‌مه.‌‌وه‌ناسرانه‌ده‌و‌توناڕه‌‌به‌‌وه‌سیاسییه‌‌دیای‌مه‌ڵبژاردبو‌هه‌یان‌دیكه‌‌می‌وته‌حه‌‌ئیمامێكی‌‌تی‌ئیمپراتۆریاه‌‌كانی‌ییاه‌وه‌ته‌نه‌و‌‌تی‌ڵایاه‌كۆمه‌‌تییاه‌زایه‌ناڕه‌‌واوی‌ته‌‌ری‌كه‌سنه‌رجه‌به‌كان‌شیعه‌‌مینه‌كه‌بو،‌هه‌كاناا‌ئاینییه‌‌بیروبۆچونه‌‌مه‌‌‌ی‌ئاڵۆزییه‌و‌ئه‌و‌‌راسنه‌كێ‌‌ی‌وه‌ئه‌ر‌سه‌مه‌‌كێشه‌‌كێشمه‌و‌ئه‌‌دوای‌دوابه .بون‌كان‌به‌ره‌عه‌‌تی‌ئیمپراتۆریااه‌‌ری‌رتاسااه‌سه‌مه‌‌ئاااراوه‌‌هێنایااه‌باریان‌مااه‌‌رجێكی‌مومااه‌هه‌بو،‌هااه‌ڵاتیان‌سااه‌ده‌‌مااه‌‌كااه‌‌ی‌ئااامێزه‌‌خنااه‌ره‌‌تراژیاییااه‌‌دیاااه‌و‌ئااه‌‌هۆی‌بااه‌كان‌شاایعه‌كان،‌موسااڵمانه‌‌مێااژوی‌‌ی‌تاییه‌ره‌سااه‌‌قۆناغااه‌م‌مااه .بو‌ده‌تر‌وره‌گه‌هات‌ده‌نزی ‌تا‌و‌نا‌ناوه‌‌ڵاتی‌رۆژهه‌‌كانی‌شه‌به‌‌مه‌ت‌تایبه‌به‌كاناا‌به‌ره‌عه‌‌ناوچاه‌مه‌‌شایعه‌‌كانی‌كاه‌یه‌‌دوای‌ماه‌ك‌یاه‌‌زن یاره‌‌ده‌ساه‌ك‌یاه‌‌ی‌بۆمااوه‌و‌سات‌ده‌گرنه‌ده‌ڵات‌ساه‌ده‌كان‌شایعه‌جاار‌مین‌كاه‌یه‌بۆ‌‌واته.‌‌ئاراوه‌‌دێنه‌كان‌شیعه‌‌ڵگای‌كۆمه‌نێو‌مه‌گۆڕانێ ‌زاینیاا،‌‌می‌هه‌یانزه‌‌ی‌ده‌سه‌‌مه

‌باشاور‌‌كانی‌شاه‌به‌‌ماه‌ئیمامین‌‌دوانزه‌‌ی‌شیعه‌‌كه(‌‌بویه‌ئال)‌‌كه‌كاتێكاا‌‌مه‌ست،‌ده‌‌گرنه‌ئه‌میسر‌‌مه‌ڵات‌سه‌ده‌ئیسماعیلین‌‌ی‌شیعه‌‌كه‌كان‌فاتمییه.‌‌وه‌رگرییه‌به‌‌تێكی‌حاڵه‌‌نه‌خه‌ده‌كان‌سونه‌جیهاناا‌‌جیاجیاكانی ‌‌زن یرانه‌م‌ئه.‌‌وه‌خۆیانه‌‌كۆننڕۆڵی‌ژێر‌‌خسنه‌فارسیان‌‌نااوی‌كه‌‌ی‌ناوچه‌‌واوی‌ته‌‌وه‌ینه‌حره‌به‌‌تی‌حكومه‌‌ی‌ڕێگه‌مه‌ئیسماعیلین،‌ر‌هه‌وانی ‌ئه‌‌كه‌كان‌قڕمنییه‌‌شێوه‌مان‌هه‌به.‌بن‌ده‌جێگیر‌عێراق‌‌كانی‌ناره‌كه‌و .پێنن‌بسه‌دا‌دیكه‌‌لانی‌گه‌ر‌سه‌به‌كانیان‌بۆچونه‌زۆر‌‌به‌‌ی‌وه‌مه‌پاراست‌ده‌خۆیان‌ڵام‌به‌یانویست،‌ده‌خۆیان‌‌كه‌‌وه‌كرده‌بڵاو‌یان‌ئیسلامه‌و‌ئه‌كردبو،‌بیان‌ره‌عه‌‌جیهانی‌‌كۆننڕۆڵی‌‌كه‌مین‌ساێهه‌‌دواوه‌باه‌‌قۆناغاه‌م‌ماه‌‌ڕاسانی‌مه‌بارد،‌ناوبردن‌ماه‌و‌ره‌هبا‌یان‌شایعه‌كان‌كاه‌یه‌‌دوای‌ماه‌ك‌یاه‌‌زن یره‌‌واوی‌ته‌‌ركوتكردنی‌سه‌و‌‌توناوتیژی‌‌به‌ن ام‌ره‌ده‌ڵام‌به‌،‌وه‌دایه‌ڵامیان‌وه‌ن ‌دره‌كان‌سوننه‌‌ناه‌رچه‌هه

‌یاان‌جاره‌م‌ئاه‌ڵام‌باه‌پێشاوتر،‌‌ی‌كاه‌تییه‌ڵایه‌كۆمه‌‌كۆناه‌قاڵبه‌‌چوه‌‌ری‌گه‌شیعه‌‌دواوه‌به‌‌مكاته‌مه.‌‌تی‌ڵایه‌كۆمه‌‌راوێزخسننی‌په‌و‌ركوتكردن‌سه‌‌ی‌سایه‌ژێر‌مه‌‌وه‌مانه‌‌واته:‌كات‌ئه‌پێ‌ست‌ده‌كان‌شیعه‌‌گرنگی‌‌قۆناغی .كان‌شیعه‌جوگرافیایی‌‌شبونی‌دابه‌‌مه‌بو‌برینی‌‌كه‌جاران‌مه‌جیاواز‌‌كی‌ناییه‌تمه‌تایبه‌ن‌خاوه‌‌بوه‌‌ی‌ده‌ساه‌ناا‌چه‌‌ی‌ماوه‌ماه‌و‌ورده‌‌ورده.‌ن‌تاه‌حاڵه‌و‌ئاه‌‌ی‌ڵگاه‌به‌تار‌‌ناای‌چه‌و‌‌زیایاه‌و‌وی‌مه‌عه‌و‌روز‌ده‌‌كانی‌شاخه‌‌بونی‌و‌كان‌شاخاوییه‌‌ناوچه‌‌برده‌نایان‌په‌كان‌شیعه‌كان،‌سوننه‌‌ی‌مه‌سنه‌و‌زۆر‌مەو‌ڵاتن‌هه‌‌به

‌بخشاێنین‌ئیسالاماا‌‌جیهاانی‌‌رۆڵای‌‌باه‌چاوێا ‌ر‌گاه‌ئه.‌بون‌ست‌باڵاده‌تیایاا‌كان‌سوننه‌‌ی‌ناوچانه‌و‌مه‌دورگرت‌به‌خۆیان‌كێشاو‌خۆیاناا‌‌وری‌ده‌به‌رژینیان‌په‌جیاجیاكاناا‌‌شوێنه‌‌مه‌كان‌شیعه‌‌زۆری‌‌ی‌زۆربه‌دواتر‌‌كانی‌شاه‌ڕه‌هه‌‌ماه‌دور‌باه‌‌یاننوانی‌ده‌‌ی‌ناوچانه‌و‌ئه‌جێبون،‌نیشنه‌كان‌شاخاوییه‌و‌دور‌‌ناوچه‌‌مه‌كان‌شیعه‌م‌رجه‌سه‌ئێران‌‌مه‌‌جگه‌‌ته‌ڵبه‌ئه.‌ین‌كه‌ئه‌‌جوگرافییه‌‌كێشانه‌رژین‌په‌و‌‌رێنی‌گه‌ناوچه‌م‌به‌ست‌هه‌زیاتر .خۆیاناا‌‌كانی‌وته‌ڵسوكه‌هه‌و‌بیروبۆچون‌ل‌گه‌مه‌ن‌باه‌خۆیانن‌‌ژیانی‌‌به‌‌درێژه‌كاناا‌شنه‌ده‌‌مه‌جێگیر .‌‌ڕی‌وپه‌ئه‌‌ننه‌یه‌گه‌ئه‌كان‌شیعه‌‌بێزاری‌و‌شبینی‌ره‌و‌ن‌ده‌ده‌نیشان‌كان‌سونه‌‌مانی‌قاره‌ك‌وه‌خۆیان‌،‌وه‌خۆیانه‌‌ركێفی‌ژێر‌‌یهێننه‌ئه‌و‌ئیسلاماا‌دنیای‌ر‌سه‌به‌گرن‌سناه‌ده‌كان‌توركه‌كاتێ

‌م‌ئاه‌پاێ ‌تاا.‌زاینیااا‌‌می‌هه‌شاانزه‌‌ی‌ده‌ساه‌‌ماه‌ت‌وڵاه‌ده‌‌رمی‌فاه‌ئااینی‌ك‌وه‌‌وه‌كانه‌وییه‌فه‌ساه‌‌زن یارەی‌ن‌لایاه‌مه‌باو‌‌ئیماامی‌‌دوانازه‌‌ی‌شایعه‌‌قباوڵكردنی‌نوێ‌‌ی‌ده‌سه‌مه‌كاناا‌شیعه‌دنیای‌‌مه‌گرن ‌‌گۆڕانی‌نها‌ته‌‌ورده‌‌ورده‌ئێاران.‌هێناا‌خۆیااا‌‌دوای‌باه‌‌خنی‌ساه‌‌ن اامی‌ره‌ده‌‌شایعه‌‌ئااینزای‌‌ماه‌كان‌وییه‌فه‌ساه‌‌ی‌زن یاره‌‌مێكردنای‌و‌یڕه‌پاه‌راسانیاا‌مه.‌بو‌هاه‌بونیاان‌ئێرانااا‌‌ماه‌‌ساونی‌و‌‌شایعه‌‌ئاینزای‌‌رانی‌ومێكه‌یڕه‌په‌‌مه‌رده‌سه‌‌تێكاڕای‌‌ماه‌كان‌ساونه‌باو‌جۆراوجاۆر‌‌وی‌زه‌‌ساناانی‌ده‌مه‌و‌سانهێنان‌ده‌به‌و‌ململاناێ‌‌دوچااری‌خۆیااا‌‌سانوری‌‌ی‌چوارچێاوه‌‌ماه‌‌كاه‌ئێران‌ماه‌‌جگاه‌م‌بیسانه‌‌ی‌ده‌تاساه.‌‌ری‌گه‌شایعه‌‌ماه‌بڕوا‌دانه‌‌شێكی‌به‌‌به‌بو‌ودوا‌مه‌مه‌‌مێاژوی‌‌ناای‌تمه‌تایبه.‌كاردن‌تیسایان‌قه‌جوگرافیاییااا‌‌كی‌یاه‌چوارچێوه‌مه‌و‌‌وه‌خاواره‌‌هێنایاه‌ڵگادا‌كۆماه‌ناو‌ماه‌كردنیاان‌ن‌هریماه‌ئه‌‌باه‌‌ئاسانی‌تا‌یان‌شیعه‌‌ئاینزای‌‌رانی‌مێكه‌و‌یڕه‌په‌و‌بون‌وتو‌ركه‌سه‌كاناا‌ره‌به‌ئێااران‌‌ماه‌بااو‌‌ری‌گه‌شایعه‌‌وتنی‌ركه‌سااه‌وی ‌ئاه‌ت‌حاڵااه‌ك‌یاه‌مه‌‌جگاه.‌‌ببااۆوه‌كاورت‌كاناا‌شاایعه‌‌ی‌وه‌دورخساننه‌بااۆ‌كان‌ساونه‌‌وامی‌رده‌بااه‌‌یلێكی‌ماه‌‌ماه‌‌میشااه‌هه‌‌وه‌تیكییاه‌جیۆپۆمه‌دیااای‌‌ماه‌ئیساالام‌‌ی‌سااڵه‌زار‌هاه .‌نوێاا‌‌ی‌ده‌سه‌‌تاكانی‌ره‌سه‌مه

‌بكرێات‌‌جیكااری‌بێت‌ئاه‌ڕاسانیاا‌مه‌ڵام‌باه‌‌نییاه،‌خ‌بایاه‌پڕ‌زۆر‌‌ئیمامی‌‌دوانزه‌‌ی‌شیعه‌‌ئاینزای‌ناو‌مه‌شبون‌دابه‌‌ناه‌رچه‌هه.‌دا‌شیعه‌‌ئاینزای‌خودی‌ناو‌مه‌‌یانه‌وه‌جیابونه‌مێ ‌و‌شبون‌دابه‌،‌دیكه‌‌كی‌ناییه‌تمه‌تایبه‌ئااینی‌‌پیااوانی‌‌كاه‌‌ئیماامی‌‌دوانازه‌‌ی‌شایعه‌‌ی‌دیكاه‌‌گروپێكای‌و‌عێاراق‌و‌ربای اان‌ئازه‌ئێاران،‌ك‌وه‌‌نگاه‌هاوئاهه‌‌كی‌یاه‌پێكهاته‌و‌رێكخاراو‌ئااینی‌‌پیاوانێكی‌ن‌خاوه‌‌كه‌‌باڵه‌م‌ئه‌‌وانی‌یڕه‌په‌‌مه‌گروپێ ‌نێوان‌مه .ژیانیان‌‌كانی‌نه‌لایه‌‌تێكڕای‌ر‌سه‌به‌‌یه‌هه‌ژمونیان‌هه‌منر‌كه‌ساێ ‌كه‌دا‌(7627)‌‌سااڵی‌‌ماه.‌بێات‌ده‌ش‌داباه‌دا‌دیكاه‌‌شاێكی‌به‌ناا‌چه‌ر‌سه‌به‌ش‌باڵه‌م‌ئه‌ماا،‌هه‌یانزه‌‌ی‌ده‌سه‌‌مه‌كان‌فاتمییه‌‌جێنشینه‌‌شكسنی‌‌دوای‌‌كه‌بوترێت‌بێت‌ئه‌وا‌ئه‌كان،‌ئیسماعیلییه‌‌به‌ت‌باره‌سه‌ڵام‌به‌‌وانی‌یڕه‌پاه‌نێوان‌ماه‌ململاناێ‌دواتار(.‌ین‌كه‌ده‌‌مێوه‌باسی‌جیاوازدا‌‌شێكی‌به‌‌مه‌كه)‌بێت‌ده‌دای ‌‌مه(‌روز‌ده)‌‌ناوی‌ژێر‌مه‌‌دیكه‌‌باڵێكی‌و‌ناسێنێت‌ده‌مان‌زه‌ئیمام‌و(‌نادیار‌های‌مه)‌ك‌وه‌‌خۆی(‌كیم‌محه‌ئه)‌‌ناوی‌به

‌دا‌ساه‌كه‌دو‌م‌ئاه‌نێاوان‌‌ماه‌‌ململانێیاه‌و‌‌جیااوازی‌م‌ئاه‌‌ن امی‌ره‌ده‌ماه.‌نێات‌داده‌كااا‌یه‌ر‌رامباه‌به‌‌ماه(‌نازار)‌و(‌مسانعلی)‌‌كانی‌ناوه‌باه‌ك‌یاه‌به‌دژ‌‌یاری‌نه‌‌ناوی‌دو(‌نیر‌مموسنه‌ئه)‌جێنشینی‌ر‌سه‌مه‌كان‌ئیسماعیلییه :‌بێت‌ده‌ش‌دابه‌كان‌ئیسماعیلییه‌‌باڵی‌‌دیكه‌‌جارێكی

.كان‌یه(نزار)‌‌وانی‌یڕه‌په‌‌مه‌برینین‌ش‌زۆرینه‌گروپی‌و‌ن‌هه‌هنا‌و‌ن‌مه‌یه‌‌مه‌كانیان‌مه‌كه‌‌پاشماوه‌‌مڕۆكه‌ئه‌‌كه‌كان‌یه(علی‌موسنه)‌یاخود‌‌مینه‌كه‌گروپی‌‌ڕاسانیان‌ناوه‌‌ڵاتی‌رۆژهاه‌‌واوی‌تاه‌و‌باسای‌عه‌‌كانی‌میفاه‌خه‌‌دژی‌‌مه‌‌ن امااوه‌ئه‌تاوانیان‌و‌ری‌یاخیگه‌‌كاری‌وام‌رده‌به‌‌كی‌یه‌شێوه‌به‌‌كه‌بێت‌ده‌دروست(‌كان‌شاشه‌حه)‌‌ترسناكی‌گروپی‌دواتر(‌نزار)‌گروپی‌مان‌هه‌مه

.‌‌رزه‌مه‌‌ته‌هێناوه‌ملیاۆن‌(79)‌‌باه‌‌گروپاه‌م‌ئاه‌‌وانی‌یڕه‌پاه‌‌ی‌ژمااره‌‌مڕۆكه‌ئه.‌گرت‌نایان‌په‌ناا‌ناوه‌ئاسیای‌‌كانی‌بیابانه‌و‌شاخ‌ناو‌مه‌و‌بون‌تیرۆریسنی‌‌وشی‌ره‌‌رداری‌سنبه‌ده‌كان‌ئیسماعیلییه‌‌گروپیی‌كان،‌جۆراوجۆره‌‌گۆڕانه‌‌دوای .‌كات‌ده‌تیان‌رایه‌رابه(‌خان‌ئاغا)‌‌ناوی‌‌به‌سێ ‌كه‌‌كه‌كرێت‌ده‌‌ناه‌زه‌مه‌س‌كه‌

35: ژماره Page : 11 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌11:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌ك‌یاه‌لهگرن‌رده‌وه‌‌رچاوه‌ساه‌كان‌جیاوازه‌‌باڵه‌و‌گرو ‌نێوان‌‌نای‌یوه‌په‌و‌بون‌ست‌یوه‌په‌تیایاا‌‌كه‌‌ردونێكه‌گه‌ك‌وه‌ڕێت،‌په‌تێاه‌دا‌‌بونی‌دروست‌ر‌سه‌به‌سال‌زار‌هه‌‌مه‌زیاتر‌‌كه‌‌شیعه‌‌جیهانی‌بینین‌ئه‌‌یه‌شێوه‌م‌به .ن ‌ڕه‌مه‌هه‌و‌یی‌بنچینه‌‌ی‌ریشه‌و‌گ‌ره‌مێا ‌ه(چاوار‌‌جیهاانی)‌‌كردۆتاه‌‌ی‌ئاینه‌م‌ئه‌‌ئابوری‌و‌‌تی‌ڵایه‌كۆمه‌‌راوێزخسننی‌په‌ل‌گه‌مه‌گرێت‌ئه‌‌رچاوه‌سه‌‌وه‌دروسنبونیه‌‌تای‌ره‌سه‌‌مه‌‌كه‌‌مێژویی‌دراماتیكی‌دیای‌–‌ئێران‌‌مه‌‌جگه‌–‌‌مه‌سیاسی‌‌راوێزخسننی‌په .ری‌یاخیگه‌‌به‌‌گومانلێكراوه‌‌گشنی‌‌كی‌یه‌شێوه‌به‌دواجار‌و‌‌ركراوه‌ده‌‌وه‌رچاانه‌رپه‌به‌ر‌سه‌مه‌‌بونی‌وام‌رده‌به‌‌هۆی‌به‌بێزمێكراو‌‌ئاینێكی‌‌بۆته‌كان،‌سونه‌‌ڵاتی‌سه‌ده‌‌به‌‌دانی‌ملنه‌‌هۆی‌به‌‌كه‌‌ی‌ده‌ساه.‌‌وه‌قیناه‌ته‌باۆ‌زۆر‌‌كی‌توانایاه‌‌ماه‌‌مێوانلێاوه‌ل‌كۆماه‌و‌تااك‌‌ئاسانی‌ر‌ساه‌مه‌باڵا‌‌ی‌نمونه‌‌ی‌رچاوه‌سه‌‌میشه‌هه‌،‌یه‌هه‌‌ری‌گه‌شیعه‌یی‌بۆماوه‌‌توانای‌بۆ‌یلێ ‌مه‌‌یه‌وه‌بزوتنه‌م‌ئه‌‌مێژوی‌‌نانی‌سه‌ره‌په‌‌رباری‌سه

‌باۆ‌باون‌هۆكاار‌-وت‌ناه‌‌ی‌پااره–‌‌كی‌كۆماه‌به‌زۆرجاار‌‌تی‌ڵایاه‌كۆمه‌و‌‌ئاابوری‌‌نانی‌ساه‌ره‌په‌و‌‌داگیركااری‌و‌داگیركاردن‌‌وه‌حاڵاه‌م‌باه.‌‌كردوه‌ناه‌دروسات‌كان‌شایعه‌‌مێژوی‌یی‌پارچه‌نا‌چه‌‌مه‌‌زۆری‌‌گۆڕانێكی‌م‌بیسنه‌‌راوێزی‌پاه‌‌ماه‌‌وه‌ره‌ده‌‌ههاتنا‌ها‌روه‌هاه‌،‌ئابورییاه‌‌نانی‌ساه‌ره‌په‌‌ن اامی‌ره‌ده‌‌خاۆی‌‌ی‌نۆباه‌‌باه‌شارنشاینی‌‌نانی‌سه‌ره‌په‌‌ن امی‌ره‌ده‌‌مه‌جوگرافیایی‌‌راوێزی‌په‌‌مه‌‌وه‌ره‌ده‌‌هاتنه:‌كان‌شیعه‌‌ی‌ڵگه‌كۆمه‌‌راوێزخسننی‌په

.‌شكرابون‌بێبه‌شنێ ‌مو‌هه‌مه‌‌گشنی‌‌كی‌یه‌شێوه‌به‌‌ی‌ڵگایانه‌كۆمه‌و‌ئه‌‌هانای‌‌به‌دێن‌‌كه‌نوێكان‌‌بژێره‌‌سنه‌ده‌مه‌توێژێ ‌‌دروسنبونی‌‌به‌‌نایااره‌یوه‌په‌،‌تی‌ڵایه‌كۆمه‌و‌سیاسی‌

‌شیعه‌ژئوپلنی :‌‌رچاوه‌سه/‌توال‌‌فرانسوا:‌نوسینی‌

وەزیری نوێی دەرەوەی ئەمریکا بناسە: پرۆفایل

.و‌دوێنێ‌وەک‌وەزیری‌نوێ‌دەرەوەی‌ئەمەریکا‌مەلایەن‌ئۆباماوە‌دەسننیشانکرا(‌کۆمۆرۆدۆ)ە‌مە‌)(7512دێسامبری‌‌‌77بووی‌دای مە‌کێری‌فۆربیس‌جۆن

دوای‌مااوەیەک‌دەبێات‌بە‌ئەنااامی‌.‌7500مە‌(‌یااڵیە)وە‌دەرچاووی‌بەشای‌زانسنەسیاسایەکانی‌زانکاۆی‌مە‌ماسەچوسنس‌دەسنی‌بەخوێنان‌کاردووە‌ (.سکەل‌ئانا‌بۆنس)ڕیکخراوێکی‌نهێنی‌بەناوی‌

ڕوساێماری‌دایکای‌مەدرێژایای‌.‌ڕیچاردی‌باوکی‌خۆبەخشانە‌کاری‌بۆ‌هێزی‌یەکەی‌هەواییی‌کردووە‌وەک‌فڕۆکەوان‌مەماوەی‌جەنگای‌جیهاانی‌دووەم‌ .‌انیاا‌چالاکوانی‌بواری‌مەدەنی‌بووەژی

ماناا ‌مە‌ڤێننناام‌خزمەتاای‌کااردووە‌وەک‌‌1بۆماااوەی‌‌7505تااکو‌‌7500مەمااوەی‌ساااڵانی‌.‌پەیوەنااای‌بە‌هێازی‌دەریااایی‌کااردووە‌7500مەسااڵی‌کە‌جاۆرە‌مەدامیاایەکە‌(‌رتپێرپا ‌هاا)مەدامیای‌‌2ئەفسەری‌بەرپرس‌بەو‌هۆیەوە‌چەناین‌جار‌خەڵات‌کراوە‌بە‌مەدامیای‌زیو‌،‌بڕۆنز‌هەروەها‌

.دەدرێنە‌ئەو‌سەربازانەی‌کەمە‌جەن ‌برینااردەبن

ساەربازە‌)دوای‌ئەوەی‌کە‌گەڕاوە‌باۆ‌نەتەوە‌یەکگرتوەکاان،‌پەیوەناای‌کارد‌بە‌ڕێخاراوی.کێری‌مە‌سەرەتای‌دەرکەوتنی‌وەک‌ڕابەرێکی‌دژی‌شاەڕبووئەمەش‌دوای‌ئەوە‌باوو‌کە‌هااورێیەکی‌بەنااو‌.‌دەرکەوت‌دژی‌شەڕی‌ڤێنناام‌کە‌مەوێاا‌وەک‌قسەکەرێکی‌چاونەترس‌(‌دێرینەکانی‌ڤێننام‌دژی‌شەڕ

.ساڵاا‌ڤێننام‌کۆژرا‌21مە‌تەمەنی‌(‌دۆن‌درۆز)

مە‌کۆمێژی‌یاسای‌زانکۆی‌بۆسنن‌،کە‌پلەی‌پارێزەریە،‌وەک‌یاریاەدەری‌پارێزەر‌ی‌ناوچەیی‌بە‌نوێنەری‌حکاومەتی‌‌(J.D)‌دوای‌وەرگرتنی‌پلەی .ئەمریکا‌دەست‌بەکار‌کردوە،‌وە‌مەگەل‌کەسێکی‌دیکە‌کۆمپانیایەکی‌تایبەتی‌دامەزرانا

.ژێر‌دەسەڵاتی‌مایک ‌دوکاکییسکاری‌کردووە‌مە‌(‌ماسەچوسنس)وەک‌ئەفسەرجێگری‌پارێزگاری‌‌7519تاکو‌‌7512مەسال

.مەو‌پلەیەدا،کاری‌کردووە‌بۆ‌پاراسننی‌ژینگە‌

جاۆن‌بۆمااوەی‌.‌باوو‌2662بۆمااوەی‌سای ار‌مەساەریەک‌تاوانی‌باۆ‌ئەن اومەنی‌پیاران‌ساەرکەوتن‌بەدەسات‌بهێنێات‌دوایان‌ساەرکەوتنی‌مە‌سااڵی‌.‌توانی‌ببێنە‌ئەناامی‌ئەن ومەنی‌پیران‌‌7519کێری‌مە‌ساڵی‌مەو‌پۆسانەیاا‌زۆر‌مەنازیکەوە‌کااری‌مەگەل‌جاۆن‌مکااین‌کاردووە‌.‌ئێسانا‌وەک‌ساەرۆکی‌میاژنەی‌پەیوەناایەکانی‌دەرەوەی‌ئەن اومەنی‌پیاران‌کاار‌دەکاات.‌سال‌خزمەتی‌کردوە‌مە‌ئەن ومەنی‌پیاران‌26نزیکەی‌

.بۆئەوەی‌ڕاسنەقینە‌بزانێت‌دەربارەی‌سەربازە‌ونبوەکانی‌ئەمریکا‌مە‌ڤێننام

ی‌مە‌سااڵی‌دا‌پشانگیری‌دارایای‌مە‌ئەمریکاا‌کاردووە،‌بەڵام‌دواتار‌دژی‌ئەم‌شاەڕە‌وەسانایەوە‌تە‌ناانەت‌مە‌کااتی‌خاۆهەڵبژاردنی‌مە‌هەڵبژاردنای‌ساەرۆکایەت‌2662ئەمریکا‌-وان‌عێراقمەسەرەتادا‌مەشەڕی‌نێ .ئەم‌مەکامپەینەکانی‌بەکاری‌دەهێنا‌2661

(جۆرج‌دەبلیو‌بۆش)کایەتی‌هەڵاەبژێرێت،‌بەڵام‌مەهەڵبژاردنی‌سەرۆکایەتی‌دا‌نەینوانی‌سەرکەوتن‌بەدەست‌بهێنێت‌بەرامبەر‌بە‌دا،جۆن‌کێری‌ڕایگەیانا‌کە‌خۆی‌بۆ‌هەڵبژاردنی‌سەرۆ‌2662مەساڵی‌

.ی‌دیسێمبەری‌ئەم‌ساڵاا‌مەلایەن‌ئۆباما،‌سەرۆکی‌ولایەتە‌یەکگرتوەکانی‌ئەمریکا،‌بۆ‌پۆسنی‌وەزیری‌دەرەوەی‌ئەمریکا‌دەست‌نیشان‌کرا27مە

ڕەتی‌کردەوە‌ئەو‌پۆسنە‌وەربگرێت‌بەهۆی‌هەڕەشەی‌کۆمارییەکان‌بەهۆی‌ئەو‌هێرشەی‌کرایە‌سەر‌باڵوێزخاانەی‌ئەمریکاا‌مە‌بەنگاازی‌(‌سوزان‌ڕایس)ری‌بەتەواوی‌پێشبینی‌کرابوو‌دوای‌ئەوەی‌کانایاکردنی‌کێ (.‌میبیا)‌

،‌کێری‌وەک‌کەسێکی‌دڵساۆز‌پشانگیری‌‌2661دژی‌ئۆباما‌مە‌هەڵبژاردنی‌ناوخۆى‌دیموکراتەکان‌بۆ‌سەرۆکایەتی‌ساڵی‌بەپێچەوانەی‌هیلاری‌کلننۆن‌،‌کە‌ئۆباما‌خسنیە‌ناو‌کابینەکەیەوە‌دوای‌پێشبڕکی‌کردنیهەروەهاا،مە‌.ی‌گفنوگۆبکااتدا‌کۆشکی‌سپی‌بەڕێاز‌کێاری‌ناارد‌باۆ‌ئەفغانسانان‌تااکو‌دەرباارەی‌هەڵبژاردنەکاان‌ئەو‌کاات‌مە‌گەل‌حەمیاا‌کاارەزا‌2665مە‌ساڵی‌.مە‌بەڕێوەبردنی‌ئۆباماکردوە‌و‌هاریکاری‌کردوە

.مە‌گەل‌ڕوسیا‌دا(‌نیو‌سنار)ئەن ومەنی‌پیرانیشاا‌هاریکاری‌ئۆبامابووە‌مە‌بەیاننامەی‌

.ناو‌دەبرێات"‌ئەسپی‌نمای "بەهۆی‌سەرکەوتنیەوە‌مەلایەن‌هاورێکانیەوە‌وەک‌

.ۆرەسینات‌دێریننرین‌دووەم‌و‌سیناتۆرەکان‌ترینباڵادەست‌‌76ئێسنا‌،‌جۆن‌کێری‌یەکێکە‌مە‌ .هەیە‌کوڕیان‌سێ‌و‌کچ‌دوو‌کە‌پێکهێناوە‌کێری‌هێینز‌تێرێسا‌مەگەل‌هاوسەری‌ژیانی‌کێری

.کلیننۆن‌هیلارى‌مە‌جیاوازە‌چەناە‌دەڵێت‌پێمان‌کاتی رووداوبێت:‌ری‌‌ماڵپه‌‌رچاوه‌سه‌

35: ژماره Page : 12 Februar : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌12:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

ن‌سه‌حه‌شێرزاد

‌بیار‌ی‌وه‌باه‌باین‌ده‌ناچاارتر‌مكو‌باه‌ی،‌كه‌راپاگیرییه‌ساه‌ماناا‌‌مه‌دوور‌ڵام‌،به‌وه‌ینه‌بكه‌ویسنی‌خۆشه‌‌مه‌بیر‌كات‌ده‌ناچارمان‌ڤالانناین‌قێكی‌هاه‌و‌مااف‌‌باه‌ویسانی‌خۆشه‌‌نااه‌وه‌ئه‌باایی‌دا‌ئێماه‌ناو‌ماه‌راسانی‌به‌ئااخۆ:‌یاه‌وه‌ئه‌ش‌كه‌پرسیاره.‌وه‌ینه‌بكه‌‌مێ‌نێرو‌نای‌یوه‌په‌‌مه‌‌ئێمااه‌بااۆ‌هیا‌شااه‌عاشااقێكی‌یااادی‌ك‌وه‌ڤالانناااین‌رۆژی‌نگئامێزی‌ئاهااه‌ساارووتی‌ئاااخۆ‌ ‌كااراوه‌ماشااا‌ته‌‌ئێمااه‌‌مااه‌تاكێاا ‌ر‌هااه‌وای‌ڕه

‌ناا‌چه‌كه‌ین‌بكاه‌‌سامه‌رێوره‌و‌ماه‌گوماان‌‌نیاه‌‌وه‌ئاه‌باۆ‌جۆرێا ‌هیچ‌باه‌‌كه‌ پرسایاره‌یه‌قینه‌راسنه‌جۆشوخرۆشاێكی‌راسنی‌به‌یان‌‌شه‌رووكه‌خاۆ‌بان،‌ده‌نگنار‌ره‌پاڕ‌‌پێشێ‌‌بچێنه‌رۆژگار‌‌ناه‌چه‌‌كه‌ن‌بۆنه‌دوو‌دا"كرسمس"‌ك‌ته‌مه"‌ڤالانناین"‌‌وه‌وانه‌پێچه‌به‌خرێت،‌ڕێاه‌وه‌‌ساڵێكه

‌و‌ئاه‌وی‌نوكه‌شاه‌كو‌تااوه‌‌كه‌بیانوویه‌‌یه‌بۆنه‌م‌ئه.‌مێبكرێت‌پێشوازی‌‌یه‌وه‌ئه‌شایانی‌‌وه‌بگۆڕنه‌دیاری‌سوورو‌گوڵی‌سێكی ‌كه‌نا‌چه‌ر‌گه‌ساازو‌‌مینه‌رزه‌ساه‌و‌ئاه‌‌نااه‌چه‌ئااخۆ‌ین،‌بكاه‌سااز‌باۆ‌نگی‌بین،ئاهاه‌عاشا ‌و‌ویسات‌خۆشه‌ی‌وه‌باه‌سنین‌رمه‌سه‌‌ناه‌وه‌ئه‌ر‌گه.ین‌بكه‌تێاا‌ویسنی‌خۆشه‌كو‌تاوه‌‌وه‌دێڵێنه‌بۆ‌بوارمان‌منرین‌كه‌‌كه‌ین‌بكه‌‌خنكاوه‌زا‌فه

‌پیااوی‌و‌ژن‌ها‌زاره‌هاه‌به‌،‌وه‌بێناه‌ده‌نزیا ‌حاڵا‌ماه‌‌ماه‌‌كاه‌‌تاه‌حمه‌زه‌‌نااه‌وه‌ئه‌شا ‌عه‌و‌ویسانی‌خۆشه‌‌وڵاتاه‌م‌ئاه‌نێاری‌و‌‌ماێ‌باۆ‌‌كاه‌‌یه‌وه‌ئه‌‌كه‌تاڵه‌‌ته‌قیقه‌حه‌‌كه‌بكات‌‌وه‌مه‌نكوڵی‌ناتوانێت‌س‌كه‌ ‌یه‌ئاماده‌‌وه‌یاه"ویسانی‌خۆشه‌داوی‌‌تاه‌وتوومه‌كه"‌ی‌واژه‌سانه‌ده‌كارهێنانی‌باات،باه‌دڵیاان‌رگاای‌ده‌‌ماه‌ویسانی‌خۆشه‌بێت‌هاه‌یان‌وه‌ئاه‌خنی‌باه‌ی‌وه‌بێئاه‌مارن‌ده‌و‌ژیان‌ده‌و‌بان‌ده‌دای ‌ماه‌ها،‌ملیۆنه‌به‌بڵێین‌ر‌گه‌‌نیه‌،درۆ‌ئێره

‌و‌رگ‌،ماه‌وه‌گێرێنه‌ده‌‌كوشاناه‌ئاازارێكی‌چیرۆكای‌خاۆی‌باۆ‌كان‌گۆرانییه‌نێو‌دڵاارانی‌وبرژانی‌وسووتان‌وئۆف‌وئاخ‌ت‌سره‌حه.‌سنێت‌به‌ده‌موپۆمان‌په‌‌كه‌‌كه‌یه‌فاقه‌و‌ڵه‌ته‌عیش ‌دا‌ئێمه‌سنی‌نه‌‌مه‌ی‌وه‌به‌‌یه‌ئاماژه‌‌كاه‌‌وه‌گێرێناه‌ده‌‌ماه‌ننه‌هه‌جه‌تراژیاایاو‌و‌ئاه‌تی‌قایاه‌هه:‌دوایای‌ی‌ساڵه‌بیست‌و‌ئه‌كو‌تاوه‌‌وه‌مانه‌زه‌دێر‌مه‌ف‌ره‌شه‌ی‌وه‌كڕینه‌ر‌سه‌مه‌ت‌ئافره‌ها‌زاره‌هه‌كوشننی‌كۆنااو‌مه‌‌ئێمه‌ڤینااری‌ئه‌كانی‌داسنانه‌مێكاابڕانی

‌‌نێروماێ‌باۆ‌ناروسات‌ته‌كی‌یاه‌ژینگه‌‌بێ‌باه.ناچێات‌‌ڕێوه‌باه‌كێكیان‌یاه‌ر‌هاه‌بوونی‌ئامااده‌‌بێ‌به‌‌كه‌نمایشه‌خودی‌بێت،‌پێویست‌مان‌ره‌كنه‌كاره‌دوو‌و‌ئه‌ڤینااری‌ئه‌چیرۆكێكی‌ر‌هه‌بۆ‌ر‌گه.‌جۆشاایه‌مه‌ویسنی‌خۆشه‌بۆ‌خۆ‌ربه‌ساه‌تااكێكی‌ك‌وه‌كان‌مرۆڤاه‌‌رجاه‌مه‌ویسانیی‌خۆشه‌نااو‌‌بچیناه‌ی‌وه‌مه‌ر‌به‌بن،‌ویست‌ن‌خاوه‌ئازادو‌كراون‌نه‌گۆش‌وا‌دا‌رامه‌حه‌پڕ‌‌منووره‌كه‌م‌ئه‌ناو‌مه‌‌كه‌ره‌كنه‌كاره‌ردوو‌هه‌نابێت،‌ماڵا‌ركه‌به‌ویسنی‌خۆشه‌‌رۆحاه‌و‌ئاه‌‌نووكه‌هه‌و‌مێره‌كات،‌رده‌ده‌ڵاوگوڵا‌گه‌و‌بێت‌ده‌وز‌سه‌سنیاا‌ربه‌سه‌ئاسمانی‌ژێر‌مه‌ویسنی‌خۆشه‌خنی‌دره‌‌كه‌‌باوه‌بن،وا‌خێ ‌وهۆزو‌وتیره‌ماڵه‌بنه‌كوڕی‌و‌كچ‌ك‌نه‌بن،‌خۆیان‌نی‌خاوه‌و‌كرابن‌‌رده‌روه‌په‌نااو‌‌تاه‌رژاوه‌‌و‌وه‌تاه‌تواوه‌دایكانمانااا‌شایری‌ناو‌ماه‌‌رمه‌شاه‌و‌تارس‌و‌ئاه‌ن،‌یاه‌نه‌ویسنی‌خۆشه‌ڵكی‌كه‌به‌نێرمان‌‌نه‌و‌مێ‌‌نه‌‌كه‌كراوین‌‌رده‌روه‌په‌‌وه‌رمه‌شه‌و‌ترس‌به‌ها‌وه‌تاا‌ره‌بنه‌‌مه‌ر‌هه.‌ڕسكاوه‌نه‌‌سنه‌ربه‌سه

‌كچاان‌كردنی‌رده‌روه‌پاه‌بااۆڕێنین‌‌یاه‌مه‌گه‌و‌ئاه‌‌تاوه‌ره‌سه‌مه‌ر‌هه‌‌كه‌‌وایكردووه‌ی‌وه‌ئه..ك‌لایه‌به‌مووی‌هه.‌رین‌به‌ڕێوه‌به‌ویسنی‌خۆشه‌ی‌مه‌گه‌بنوانین‌‌كه‌ترین‌كینه‌پڕ‌مبارترو‌غه‌ترو‌كۆیله‌‌وه‌مه‌‌ئێمه‌،‌وه‌خوێنمانه‌كانااا‌به‌كنه‌مه‌و‌كان‌وتاه‌مزگه‌و‌كان‌ماڵاه‌ناو‌ماه‌سااوادا،‌نێكی‌ماه‌ته‌‌ماه‌‌چیرۆكاه‌و‌ئاه‌ی‌وه‌گێراناه‌ین،‌كاه‌ده‌گۆشیان"‌وا‌حه‌‌دایكه"‌گوناهی‌مین‌كه‌یه‌چیرۆكی‌‌به‌و‌بنرسێن‌كنری‌یه‌‌مه‌‌كه‌ی‌وه‌به‌‌خۆمانه‌كورانی‌و

.‌بچێاات‌قمان‌ناااه‌زه‌و‌بنرسااین‌‌زه‌گااه‌ره‌دوو‌و‌ئااه‌كی‌یااه‌وه‌نزیكبوونه‌موو‌هااه‌‌مااه‌‌كااه‌كات‌مێاااه‌وامااان ‌‌!‌خوداوه‌ناوی‌به‌‌ئێمه‌ی‌میزادانه‌ئاده‌سروشنی‌كوشننی‌بۆ‌‌وڵه‌هه‌مین‌كه‌یه‌یان‌وه‌ئه

‌‌كاه‌بروانێات،‌‌مێیناه‌‌ماه‌‌وه‌ته‌هوه‌شاه‌ڕی‌وپاه‌به‌یان‌‌وه‌بێزه‌وقێزو‌ترس‌‌به‌‌كه‌كرێت‌ده‌فێر‌ش‌نێرینه‌ویساات‌خۆشه‌و‌هاوشااان‌و‌كسااان‌یه‌مرۆڤاای‌دوو‌ك‌وه‌ن‌ناكااه‌دروساات‌‌باروسااازه‌مه‌‌دۆخااه‌و‌ئااه‌هیچیااان

‌یی،‌میشاه‌هه‌تۆرانێكی‌توناوتیژیو‌و‌گومان‌‌مه‌كات‌ده‌پڕ‌‌كه‌ناییه‌یوه‌په‌رۆحی‌ش‌وه‌ئه.ببینن‌كای‌یه‌و‌بااڕین‌و‌كوشاانن‌ی‌راده‌تااا‌خوێناااوی‌ساانوور‌ئه‌وڕق‌تااووڕه‌ن ،‌جااه‌‌بااه‌‌ئاماااده‌‌میشااه‌هه‌و‌‌دڵكرمااێ‌باڵا‌ساانه‌،شكه‌یه‌وه‌مێرده‌نااای‌زامه‌ره‌‌مااه‌خاودا‌نااای‌زامه‌ره‌‌كااه‌‌فێركاراوه‌وا‌ش‌مایاه‌ساانه‌ژناای.‌كوتاان‌و‌بێات‌یاار‌خنی‌به‌راسنی‌به‌ر‌هه‌‌ئێمه‌‌مه‌ك‌یه‌ژماره‌ر‌گه‌تا‌هه.‌‌قایله‌‌شه‌ره‌‌نووسه‌چاره‌و‌به‌‌وبێچاره‌پاانی‌گۆڕه‌كاانی‌براوه‌‌به‌ن‌كه‌ده‌راورد‌به‌خۆیان‌‌كه‌ها‌زاره‌هه‌به‌‌وه‌ئه‌میوانمان،‌‌به‌ببێت‌ویسنی‌خۆشه

‌خاااكی‌‌مااه‌دڵااااری‌رچی‌گااه:‌تی‌وتوویااه"‌ردی‌هااه"‌نیااه‌هااۆ‌‌خنن،بێ‌دبااه‌به‌دۆڕاوو‌ن‌كه‌سااناه‌عیش ،هه !‌یه‌عانه‌لارو‌ته‌ن‌خاوه‌كوڕی‌بۆ‌نها‌ته‌به‌ر‌هه..‌یه‌فسانه‌ئه‌دا‌ئێمه

‌وراهێناانی‌شا ‌مه‌كاوڕان‌و‌كچاان‌كو‌تااوه‌‌نیه‌كی‌یه‌وانه‌و‌كۆرس‌هیچ‌‌كه‌‌یه‌وه‌ئه‌ویسنی‌خۆشه‌گرفنی‌فێااری‌‌وه‌خۆمانااه‌ژینای‌گیو‌زیناااه‌ی‌میانااه‌مه‌‌كاه‌‌یااه‌بڕاوه‌نه‌مرۆیاای‌كی‌چالاكییاه‌ڵكو‌ن،بااه‌بكه‌ر‌ساه‌مه

‌رو‌وهاه‌گه‌ك‌وه‌كاتااا‌مان‌هاه‌مه‌چی‌كاه‌بێت،‌هاه‌یاساورێساای‌ها‌ده‌ساه‌ر‌گاه‌ئه‌كه‌‌كاه‌یه‌مه‌گه‌‌،تاكه‌وه‌ناكرێنه‌جیا‌ژیان‌خودی‌‌مه‌رگیز‌هه‌،‌وه‌ینه‌به‌ده‌خۆمان‌گوڵی‌‌سكه‌ده‌یان‌دێنین‌ست‌شكه‌تێیاا‌یان‌‌كه‌بین،‌ده‌ننی‌ره‌گاه‌عیشا ‌پساپۆرانی‌ورێنمایی‌راساپارده‌ها‌ده‌،ساه‌بووه‌دۆڕاوتار‌موومان‌هه‌‌مه‌ویسنیی،‌خۆشه‌پانی‌گۆڕه‌ری‌یاریكه‌باشنرین‌‌بووه‌هه‌جار‌‌بۆیه‌ر‌هه.دات‌ده‌خۆی‌بوونی‌به‌‌درێژه‌یاساكان‌ی‌وه‌ره‌ده‌مه‌ژیان‌رۆحی

‌یاسااو‌و‌كێت‌تاه‌ئه‌و‌زانسانێ ‌ك‌وه‌مێ‌خوێنارێت،وه‌ده‌كان‌به‌كنه‌مه‌‌مه"‌شناسی‌مه"ك‌ته‌مه‌جیاكان‌‌اغهقۆن‌ی‌گوێره‌‌به‌و‌كان‌نێره‌و‌‌مێ‌بۆ‌‌كه‌یه‌وانه"‌سۆزداری‌ی‌رده‌روه‌په"رۆژئاوا‌‌مه‌،‌وه‌ینه‌ببه‌‌كه‌مه‌گه‌‌نیه‌ی‌وه‌ئه‌ی‌پیاواناه‌و‌ژن‌و‌ئاه‌بینینای‌و‌ر‌وروباه‌ده‌ی‌ژینگاه‌‌چونكاه‌ن،‌نااده‌داد‌نیا‌تاه‌به‌كان‌واناه‌هێشانا‌ڵام‌كڵۆڵین،باه‌تێیااا‌واو‌تاه‌و‌‌نیماناه‌‌ئێماه‌‌كاه‌‌ڵكه‌كه‌به‌زۆر‌كایاا‌یه‌ر‌رامبه‌به‌مه‌كردن‌ڵه‌مامه‌تی‌چۆنییه‌رێسای‌،‌گرنگاه"‌مۆدێل"بوونی‌بوارێكاا‌ر‌هه‌مه‌كوڕانمان‌و‌كچان‌ناشیرینی‌و‌جوان‌فناری‌ره‌بۆ‌كورتی‌به‌،‌مه‌كه‌یه‌رجی‌مه‌ویسنیی‌خۆشه‌ماڵبوونی‌ركه‌به‌‌به‌پێویست‌كانی‌ئێكسسواره‌موو‌هه‌گی‌ئاماده‌و‌بوون‌وریان،‌چوارده‌‌ماه‌پاڕ‌كارانی‌رده‌روه‌پاه‌و‌مامۆسانا‌و‌باوكاان‌و‌دایكاان‌‌بۆنمووناه‌یبیناین،‌ده‌‌وه‌منااڵییاه‌مه‌‌كاه‌ویسنی‌خۆشه‌و‌عیش ‌‌مه‌ێ "مۆدێل"‌بوونی‌‌ناگاته‌عیش ‌سۆزداریو‌شقی‌مه‌و‌‌وانه‌و‌رێنمایی‌و‌راسپارده‌ك‌دونیایه .‌وه‌كردنه‌لاسایی‌بۆ‌‌ره‌به‌گیانله‌كنرین‌زیره‌بۆخۆی‌مرۆڤ‌،‌وه‌كردنه‌لاسایی‌بۆ‌مۆدێل‌جواننرین‌و‌ئایایال‌باڵاو‌ی‌نموونه‌‌ببنه‌‌ئێمه‌بۆ‌كرێت‌ده‌ویسنی‌خۆشه

35: ژماره Page : 13 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌13:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌وداسانانی‌فلایم‌شایعروگۆرانیو‌،‌خوازین‌پێااه‌ئومێاای‌و‌ین‌كاه‌ده‌ڕێی‌چااوه‌موومان‌هاه‌یخاوازن،‌ده‌و‌ن‌كاه‌پێاه‌سانی‌هه‌كانی ‌مه‌كۆرپه‌‌كه‌‌ممێناراوه‌سه‌‌نووكه‌هه‌ك‌وه‌و‌بێت‌مرۆیی‌تێكی‌سڵه‌خه‌ویسنی‌خۆشه‌ر‌گه‌‌كاات‌ده‌دوور‌ئاساۆی‌باۆ‌ك‌یاه‌هێماوئاماژه‌ژینااا‌بیاباانی‌‌چێت،ماه‌ده"راب‌ساه"‌تراویلكاه‌‌مه‌پنر‌‌ئێمه‌،لای‌ڕه‌وتیژتێپه‌ن‌گمه‌ده‌میوانێكی‌و‌كات‌مێاه‌سڵاوێكمان‌كان‌جاره‌ی‌زۆربه‌مێ‌كات،وه‌ده‌سنمان‌رمه‌سه‌ڤینااری‌ئه

‌ی‌زۆرباه‌خنكێاین،‌ده‌ساووتاودا‌ساارای‌ممای‌ناو‌ماه‌ین‌ناگه‌و‌ین‌گه‌ده‌و‌ین‌ده‌مێاه‌وڵا‌سه‌وشكاییاا‌مه‌و‌ڕۆین‌ده‌چی‌كه‌،‌یه-ویسنی‌خۆشه‌ی‌كه‌كانییه‌‌كه"‌یات‌حه‌ئاوی"‌ینه‌بگه‌‌ماوه‌نه‌مان‌ناه‌وه‌ئه‌‌كه‌دات‌ده‌وفریومان‌تی‌كییاه‌ره‌گه‌كێكیان‌یاه‌‌كاه‌چێات‌ده‌ژێری‌ژێرباه‌نگێكی‌جاه‌‌ماه‌ونێار‌مێ‌ناای‌یوه‌په‌‌كاه‌‌وایاه‌باڕوای‌رۆمااننووس‌ی"مۆرانس.ئێچ,دی"‌ربۆیه‌ودڵشكان،هه‌وفرمێس ‌ت‌سره‌حه‌‌مه‌‌پڕه‌ویسنیمان‌خۆشه‌زو‌حه‌نیكا‌چیرۆكه

‌‌كاه‌ك‌یاه‌راده‌به‌‌یه‌كوشاناه‌ویسانی‌خۆشه‌‌مێاره‌میوانیاان،‌‌بێناه‌ده‌عیشا ‌و‌ن‌گیارۆده‌‌كه‌ین‌به‌ده‌‌وانه‌به‌ت‌غامه‌به‌و‌یی‌ئیره‌ویسنیاا،هێشنا‌خۆشه‌كانی‌تییه‌مه‌ناهه‌ردو‌هروده‌قه‌موو‌هه‌و‌ئه‌ڵا‌گه‌مه‌س‌به.وێت‌ربكه‌سه‌مناڵكاااری ‌وكااورانی‌كچااان‌هۆگربااوونی‌‌،بگره‌وه‌دێنااه‌بیاار‌وه‌خۆمااان‌نیایی‌تااه‌‌ئاگادێنێت،چونكااه‌وه‌ڵكی‌خااه‌ی‌زۆرینااه‌ترساای‌و‌ڕق‌پیاااوان‌و‌ژنااان‌كااوڕان،‌و‌كچااان‌نێااوان‌سااۆزداری‌كی‌یااه‌وه‌نزیكبوونه‌موو‌هااه‌كاات،‌ده‌ی‌كاه‌حیزبه‌ن انی‌گاه‌باۆ‌‌قساه‌‌كاه‌ئیسالامی‌كگرتووی‌یاه‌مینااری‌ئه‌‌ولاوه‌تاییاا،مه‌ره‌سه‌قۆناغی‌‌مه‌ن‌كه‌ده‌كوران‌و‌كچان‌ی‌وه‌جیاكردنه‌داوای‌كان‌رسنه‌په‌كۆنه‌‌مه‌زۆر‌كی‌یه‌ژماره‌‌ربۆیه‌یاننرسێنێت،هه‌ده

‌ی‌خاناه‌و‌شاوێن‌‌كه‌وڵاتێكاا‌‌مه‌ ‌ژوانگه‌‌به‌بێت‌ده‌زانكۆ‌‌ویسنییه‌خۆشه‌‌به‌دوژمن‌ولاتی‌م‌مه‌بۆچی‌ناپرسێت‌بێت،‌واش‌ر‌گه‌ئه‌تا‌هه‌،‌وه‌ڕێنه‌بگه‌كان‌هۆكاره‌بۆ‌ی‌وه‌بێئه‌كات،‌سفاه‌وه‌دڵااری‌ی"‌ژوانگه"‌‌به‌زانكۆ‌كاام.‌ویسانی‌خۆشه‌واتاا‌خاودا‌رچی‌گاه.ن‌بكه‌خوداش‌رێساكانی‌یاساو‌وی‌یڕه‌په‌كانی‌دڵااره‌ر‌گه‌تا‌هه‌خۆشبوێت،‌كایان‌یه‌‌كه‌س‌كه‌دوو‌بۆ‌‌مییانه‌ئاده‌كی‌یه‌ژوانگه‌كافینریاو‌‌مه‌‌بێ گه‌،‌تێاایه‌شنێ ‌موو‌هه‌بۆ

!بخۆن‌كای‌یه‌كو‌وه‌نه‌بینن‌نه‌كای‌یه‌كو‌تاوه‌كردبوو‌رخان‌ته‌كورانیان‌‌به‌ت‌تایبه‌و‌كچان‌‌به‌ت‌تایبه‌پاسی‌كان‌تبازه‌سیاسه‌‌موسڵمانه‌‌وه‌ڕینه‌راپه‌تای‌ره‌سه‌مه‌ر‌هه‌‌كه‌وڵاتێكاا‌‌مه‌ویسنی‌خۆشه‌فرین‌ناه‌ر‌باه‌م‌هه‌و‌پیسه‌م‌هه‌‌وه‌ه"م‌كه‌یه‌گوناهی"‌‌مه‌ر‌هه"‌سنه‌جه"‌دا‌ئێمه‌منووری‌كه‌ناو‌مه‌ڵام‌به‌ناكات،‌سم‌ره‌واو‌ته‌كی‌یه‌بازنه‌ویسنی‌خۆشه‌ش‌مه‌بوونی‌‌بێ‌‌،چونكه‌وه‌ناگرێنه‌رۆح‌نیا‌ته‌به‌ویسنی‌خۆشه‌گرفنی

‌‌ئێماه‌ی‌رده‌روه‌پاه‌نابێات،‌ئاازاد‌‌ویایكاه‌ئه‌كێكیان‌یاه‌ر‌هاه‌ئاازادی‌‌بێ‌دراون،‌مارۆ‌گه‌زۆر‌نای‌كۆتوبه‌به‌كای،‌یه‌به‌دوژمنی‌‌به‌كراون‌واو‌ته‌‌كه‌ش‌مه‌و‌رۆح‌ی‌دووانه‌ی‌وێرانبوونه‌و‌مه‌ر‌ده‌به‌،‌وتووه‌كه‌ت‌عنه‌مه‌و‌،"عوساابین"‌ری‌وه‌بووناه‌موومان‌هاه‌ر‌هاه‌زۆر‌و‌م‌كاه‌،‌وه‌باۆزیناه‌‌وه‌ییه‌سانه‌جه‌و‌رۆحای‌باری‌ماه‌ناروسات‌ته‌ساێكی‌كه‌‌مه‌سانه‌ئه‌زۆر‌دا‌ئێماه‌دونیای‌‌مه‌‌بۆیه‌ر‌هه‌كوژێت،‌ده‌‌وه‌پێكه‌ردووكیان‌هه‌‌كه‌‌ترسنۆكه‌ها‌وه

‌‌یاه‌وه‌ئه‌عیشقاا‌‌مه‌‌وره‌گه‌ساتی‌كاره.‌‌یه‌ئێمه‌سۆزداری‌كی‌ناییه‌یوه‌په‌موو‌هه‌رداری‌سه‌گومان‌‌بۆیه‌ر‌هه‌ویسنی،‌خۆشه‌كو‌تاوه‌‌زۆرتره‌خوێناوی‌نگی‌جه‌هێزی‌‌كه‌رمن‌شه‌و‌ترسنۆك‌و‌دڵا‌مه‌كینه‌و‌مارگیر‌ده‌مرۆڤی‌دوای‌ماه‌بیار‌ناچاارن‌،ژنان‌یاه‌هه‌كان‌نێریناه‌لای‌ماه‌‌كاه‌‌نیاه‌ماناای‌مان‌هاه‌‌ماێ‌باۆ"‌‌سانه‌جه"‌بۆیاه‌،‌ریانه‌ساه‌خاوێنی‌ی‌كاه‌باجه‌ژناان‌باۆ‌ڵام‌باه‌ڕێت،‌تێبپاه‌سازا‌‌باێ‌و‌‌خۆش‌‌كه‌مه‌گه‌پیاو‌بۆ‌جاروبار‌‌نگه‌ره‌‌كه

‌،‌وه‌شاێنه‌وه‌ڵاه‌هه‌‌كاه‌مه‌گه‌موو‌هاه‌ترساا‌وی ‌ئاه‌‌،كه‌ترسایااره‌مه‌واو‌تاه‌ویسانی‌خۆشه‌ی‌ماه‌گه‌دوای‌ماه‌‌ماێ‌باۆ‌روانكراو‌چاوه‌گرانی‌باجی‌سزاو‌بن،‌ده‌دووچاری‌‌كه‌ك‌تییه‌رپرسیارییه‌به‌ك‌وه‌‌وه‌نه‌بكه‌ویسنی‌خۆشه‌هایچ‌وساا‌بووین،ئه‌چێژێا ‌وداڵی‌عاه‌نها‌تاه‌به‌بینیو‌ناه‌مان‌كاه‌ژنه‌شای‌مه‌نااو‌ی‌ه"ئینساان"‌و‌ئاه‌ی‌وكاتاه‌ئه‌مارۆڤ،‌ك‌وه‌ك‌ناه‌كارا‌ماشا‌ته‌ت‌زه‌مه‌تی‌بابه‌ك‌وه‌‌كه‌،"ركار‌به"‌ی -ژن‌بوو،"‌ر‌بكه"‌‌كه‌پیاو‌‌چونكه‌باۆ‌كاراون‌‌ناه‌ته‌خه‌كچانی‌و‌ژنان%‌‌‌06مه"‌وادی"رێكخراوی‌راپۆرتی‌دوا‌بۆ‌‌وه‌ڕانه‌گه‌به‌‌كه‌ێ -كوردسنان‌‌مه.‌‌وه‌نه‌ببه‌ویسنی‌خۆشه‌یاری‌نیازن‌به‌‌كه‌نامێنێت‌دا‌سه‌كه‌دوو‌و‌ئه‌نێوان‌مه‌ك‌نگییه‌هاوسه‌و‌جوانی

‌‌كاه‌‌ماێ‌ك‌وه‌‌رماناه‌رامبه‌به‌تاوخمی‌ئیفلی كردنای‌ن‌یكه‌ده‌وان‌ئه‌ی‌وه‌ئه‌‌كه‌‌دایه‌مێره‌‌كه‌مه‌خه‌ین ‌كه‌ده‌ویسنی‌خۆشه‌كام‌مه‌باس‌كراون،‌رۆحی‌ی‌نه‌ته‌خه%‌‌‌066مه‌من‌بۆچوونی‌‌به‌‌ن،دیارهب‌نه‌ئاڵۆشاار‌ی‌وه‌ئه‌عالا‌تاه‌كوه‌باره‌ته‌زاتای:‌ژناان‌شای‌مه‌‌ماه‌زانان‌ده‌زیاادی‌‌باه‌‌ئێاوه‌‌كاه‌ی‌وه‌ئاه‌ینوانی‌ده‌خۆی‌بۆ‌خودا‌‌چونكه‌ئینسان،‌م‌هه‌و‌خودایه‌دژی‌م‌هه‌یبڕن‌ده‌كان‌مرۆڤه‌ی‌وه‌ئه‌،‌وه‌بگۆڕینه‌ڵاا‌گه‌مه‌ویسنی‌خۆشه‌‌نیازمانه‌و‌تارس‌ی‌ڵگاه‌به‌بێات‌كامیاان‌ر‌،هاه‌وه‌وارییه‌كورده‌رینی‌دابوناه‌نااوی‌‌باه‌چ‌و‌بێات‌‌وه‌ئاییناه‌ناوی‌باه‌چ‌،‌مه‌سنه‌دووباردا‌ر‌هه‌‌به!‌‌وه‌ته‌یبڕیوه‌نه‌‌كێ‌مادامه‌‌تێاایه‌ئیلاهی‌تێكی‌حیكمه‌و‌ڕێن‌مێیگه‌‌ده‌،‌وه‌بیبڕێنه

.دێت‌كۆتایی‌ویسنی‌خۆشه‌‌مه‌‌ئێمه‌تۆقینی‌و‌ترس‌به‌‌جاردا‌دوا‌مه‌ژن،‌‌مه‌‌پیاوه‌شچوونی‌تره‌هه‌ڕێیاان‌چاوه‌نووس‌چااره‌مان‌هاه‌رگیز‌هاه‌و‌ناین‌ناامووس‌مان‌هاه‌نی‌خااوه‌‌دوواناه‌و‌ئاه‌ن ‌بگاه‌كاای‌یه‌‌باه‌‌ره‌كناه‌كاره‌دوو‌و‌ئه‌كو‌تاوه‌‌وه‌دۆزێنه‌ده‌مانێ ‌زه‌و‌شوێن‌چ‌روونیی‌ده‌ی‌كوشناه‌وا‌كی‌شێواوییه‌و‌شێوی‌په

‌زاتای‌‌كچاه‌‌واتاه‌كه‌ویسانی،‌خۆشه‌ك‌ناه‌‌وه‌بكاتاه‌كۆیاان‌نااكۆكی‌و‌وتارس‌گوماان‌پنر‌‌نگه‌ره‌جیاوازن،‌ری‌وه‌بوونه‌دوو‌واتا‌ن،به‌ببه‌كۆتایی‌كو‌تاوه‌ویسنی‌خۆشه‌ی‌مه‌گه‌‌وه‌گواسننه‌و‌شووكردن‌‌مه‌ر‌به‌ر‌گه‌ناكات‌باۆ‌خاۆی‌ڤینی‌ئاه‌زو‌حاه‌مااڵی‌كانی‌ره‌ن اه‌رگاوپه‌ده‌موو‌هاه‌ر‌گاه‌بكاات‌یری‌ساه‌ساووك‌یاا‌شاه‌ی‌كوڕه‌ترسێت‌ده‌‌كه‌ی‌وه‌مه‌‌بێت،بێ گه‌ی‌كه‌ماڵه‌بنه‌موڵكی‌فی‌ره‌شه‌‌كه‌بكات‌خۆی‌نووسی‌چاره‌‌به‌‌مه‌گه‌ناكات‌‌وه‌ئه

‌عاشاقی ‌ی‌پیااوه‌تا‌،هاه‌وه‌ته‌نایه‌پێااا‌یی‌زه‌باه‌ساێ ‌كه‌هایچ‌دۆڕاناای،‌‌كاه‌و‌ئاه‌‌چونكاه‌بكات،‌خۆیاا‌شی‌مه‌و‌رۆح‌سۆزو‌ك‌ته‌مه‌درۆ‌‌ناچاره‌و‌حاڵه‌مه‌‌عاشقانه‌كردنێكی‌رخان‌خۆته‌‌واته‌كه‌پشت،‌ر‌سه‌‌خسنه‌ردبارانی‌باه‌ناو‌ماه‌زیناكااری‌ی‌یاه"‌می‌جااه‌مه‌می‌مریاه"‌‌كاه‌نابێات‌یااا‌په‌‌ره‌مباه‌پێغه"عیساا"‌و‌ئاه‌دا‌ئێمه‌ناو‌مه.جێبێڵێت‌به‌كان‌ره‌ڕاوكه‌بۆ‌ی‌كه‌وه‌ماكه‌و‌بفڕێت‌و‌باات‌باڵا‌ی‌ققه‌شه‌‌مه‌وێ ‌كه‌نێره‌ك‌وه‌‌یه‌ئاماده

.فرێاا‌ناوچنگیان‌كانی‌رده‌به‌مووان‌هه‌‌دیاره!تێبگرێت‌ردێكی‌به‌با‌‌گوناهه‌‌بێ‌‌ئێوه‌‌مه‌‌كێ:‌وتی‌‌كه‌كرد‌قورتار‌شاماتێ ‌حه‌و‌ئاه‌زۆرن‌‌كاه‌‌یاه‌وه‌ئه‌خراپنار‌مووی‌هاه‌مه.‌‌تاه‌حمه‌زه‌مبوونی‌راهاه‌فه‌،‌ژاره‌هاه‌تێیااا‌ویسانی‌خۆشه‌نگی‌رهاه‌فه‌دۆخێكااا‌ها‌وه‌ماه‌‌،كه‌كه‌ره‌گه‌ی‌وره‌گه‌ویسنێكی‌و‌ق ‌عه‌،‌نیه‌سۆزداری‌نها‌ته‌به‌ویسنی‌خۆشه‌ی‌مه‌گه

‌حااوكمی‌‌بااه‌خانمااان‌‌كااه‌كنیكی،‌تااه‌باااری‌ك‌وه‌باان‌سااۆزانی‌م‌هااه‌و‌باان‌‌فریشاانه‌م‌هااه‌‌مااێ‌ك‌وه‌‌كااه‌‌خواساانیانه‌وان‌ئااه:‌خااوازن‌ده‌خۆیااان‌كانی‌ژنااه‌و‌زگیااران‌ده‌دڵاااارو‌‌مااه‌كااای‌یه‌به‌دژ‌شاانی‌دوو‌‌كااه‌ی‌پیاوانااه‌‌رده‌روه‌پاه‌هاا‌وه‌‌ئێماه.وقان‌زه‌‌وبێ‌ڵه‌سااردومرده‌‌كاه‌كرێن‌ده‌تاوانبار‌‌وه‌به‌،‌وه‌نادوورنه‌‌دیكه‌هیچی‌ن ‌جه‌و‌تۆران‌و‌ڕق‌‌مه‌‌بێ گه‌،‌دژه‌دوو‌و‌مه‌بن‌ڵێ ‌تێكه‌بێت‌ده‌ت‌حمه‌زه‌بۆیان‌‌وه‌ته‌قه‌سه‌وا‌كی‌یه‌رده‌روه‌په

‌‌یاه‌خواهانه‌‌یاه‌وێنه‌م‌ئاه‌،‌وه‌كانه‌وشه‌حه‌ناو‌‌ڵیااینه‌هه‌و‌هێنامانی‌نووك‌ده‌به‌ق‌قله‌مه‌حاجی‌یان‌‌وه‌خواره‌‌وتینه‌كه‌‌وه‌دایكانمانه‌ی‌وه‌رشانه‌دوای‌‌مه‌‌ئێمه‌و‌ن‌ناكه‌سێكس‌رگیز‌هه‌باوكانمان‌و‌دایكان‌‌كه‌كراوین‌كاایمان‌یه‌‌كاه‌بناوێنین‌وای‌كاای‌یه‌رچاوی‌باه‌مه‌ت‌قیاماه‌كو‌تااوه‌تاوانین‌ده‌‌كرێت ئێماه‌ده‌‌ئێماه‌‌ماه‌چای‌ڕێی‌چااوه‌رمنۆكاا‌شاه‌قێزوبێازو‌‌ماه‌پاڕ‌داڕزیاوو‌كی‌یاه‌رده‌روه‌په‌ها‌وه‌ماه‌،‌سێكساه‌‌باێ‌خودا‌نها‌ته‌‌چونكه‌كاای‌یه‌مه‌تیا ‌و‌شایر‌‌خوێناویاناه‌چ‌‌وه‌رده‌په‌پشت‌‌مه‌مێ‌ین،وه‌كه‌ده‌رسام‌سه‌‌پێ‌رانی‌ماشاكه‌ته‌‌رده‌په‌مین‌دواهه‌ی‌وه‌دادانه‌تا‌ر‌رهێنه‌ده‌‌بێ‌به‌شانۆ‌ر‌سه‌ری‌كنه‌ئه‌ك‌وه‌‌كه‌‌نمایشێكه‌‌تاكه‌یان‌وه‌ئه‌وێت،‌خۆشاه

.خلاقیاا‌ئه‌و‌تی‌ڵایه‌كۆمه‌سیاسیو‌ی‌كایه‌‌،مه‌یه‌زۆرینه‌نووسراوی‌نه‌سنووری‌ده‌‌ریاكارانه‌و‌درۆزنانه‌گی‌زیناه.نازانێت‌پێی‌س‌كه‌و‌سوویین‌ده‌جیااوازین،‌ی‌سانه‌جه‌دوو‌و‌گیان‌دوو‌وتۆ‌من‌دا،‌سنه‌جه‌دوو‌‌مه‌نین‌گیانێ ‌‌ئێمه‌م،‌هه‌تۆ‌‌مه‌جیا‌به‌من:‌بڵێت‌‌ویایكه‌به‌یان‌كه‌یه‌ر‌هه‌‌كه‌‌وه‌بگۆڕنه‌‌قینه‌راسنه‌سۆزێكی‌‌وه‌پێكه‌توانن‌ده‌‌وكاته‌ئه‌نها‌ته‌‌نێرومێ‌بنێاین‌پێااا‌دانای‌‌كاه‌باین‌ئاازا‌‌نااه‌وه‌ئه‌‌چااكنره‌وا‌وین،‌رێكبكاه‌كانمان‌ناكۆكییه‌ر‌سه‌مه‌‌كه‌‌پێویسنه‌و‌رج‌مه‌وا‌ین،‌كه‌ده‌واو‌ته‌كای‌یه‌و‌جوانین‌‌وه‌جیاوازییانه‌و‌به‌‌جیا،ئێمه‌ی‌خاه‌و‌خوو‌و‌موود‌دوو‌ن‌خاوه .بین‌ترسی‌مه‌و‌دۆڕان‌و‌م‌خه‌ی‌مایه‌شێت‌ده‌ڵكو‌به‌،‌نیه‌خۆشی‌ی‌مایه‌نها‌ته‌به‌مان‌ویایكه‌ئه‌بۆ‌مان‌كه‌یه‌ر‌هه‌چنگای‌نااو‌‌نه‌بیخه‌پیاوان‌بێت‌وی‌عنه‌مه‌و‌مادی‌هێزی‌رچی‌هه‌‌كه‌كات‌ده‌وا‌‌شه‌ترسه‌و‌ئه‌ر‌هه‌ن،‌گه‌تێاه‌خێزانی‌ی‌شیرازه‌تێكچوونی‌‌به‌و‌ترسن‌ده‌ژنان‌ی‌وه‌خۆجیاكردنه‌و‌مه‌پیاوان‌دا‌ئێمه‌منووری‌كه‌‌مه‌ڵام‌به

‌،‌منااڵاناه‌ی‌رده‌روه‌پاه‌‌كاه‌تی‌خۆیاه‌ی‌كاه‌پیرۆزه‌‌ركاه‌ئه‌رانانی‌راپه‌و‌یه‌وه‌ژووره‌كوونی‌ژنان‌‌بۆ‌شیاو‌شوێنی‌‌كه‌ی‌وه‌به‌كان‌خوازه‌كۆنه‌‌نێرینه‌كردنی‌شه‌بانگه.كێشن‌ده‌نج‌ره‌پیاوان‌د‌قه‌به‌ژنان‌رچی‌گه‌،‌وه‌خۆیانه‌چااك‌یبانووی‌كاه‌و‌خ ‌خۆباه‌و‌ماڵااار‌‌كه‌كراون‌‌رده‌روه‌په‌وا‌كان‌ژنه‌زانن‌ده‌‌كه‌‌وه‌بردۆته‌ویان‌گره‌‌وه‌به‌پیاوان.ی‌كه‌ره‌رامبه‌به‌‌به‌یی‌منمانه‌بێ‌رباری‌،سه‌نیه‌‌هیچیایكه‌خۆیان‌به‌یی‌منمانه‌بێ‌و‌ترس‌‌مه‌‌بێ گه

.‌نیه‌ویست‌خۆشه‌باوانی‌ماڵه‌لای‌ڵاقاراو‌ته‌ژنی‌‌دڵنیایه‌ش‌وه‌مه‌قوربانی،‌‌به‌بكات‌خۆی‌‌یه‌ئاماده‌بوو‌منااڵی‌‌كه‌ر‌هه‌بن،‌ڵا‌گوێڕایه‌و‌دوای‌باه‌‌میشاه‌هه‌باۆ‌‌نێریناه‌ببێات،‌جوانیاان‌رخوردی‌باه‌‌وه‌رێازه‌مان‌هاه‌به‌ناین‌ناچاار‌كاان‌پیاوه‌ڵام‌بگرن،باه‌كانیاان‌پیاوه‌‌مه‌زۆر‌رێزێكی‌كرێت‌ده‌خانمان‌‌مه‌داوا‌ی‌وكاته‌ئه‌سۆزداری‌ژیانی‌بێت‌ده‌ئیقاعێكی‌چ

‌ی‌وه‌به‌‌ناچاره‌ریببڕێت،‌ده‌‌بێگانه‌ئاشناو‌چاوانی‌مه‌دوور‌‌واجواننره‌بێت،‌هه‌زیشیسۆ‌ر‌گه‌ئه‌‌كه‌‌كراوه‌‌رده‌روه‌په‌واش‌كات،‌ده‌ی‌تووڕه‌‌مێینه‌وپرسیارێكی‌خێروگومان‌نه‌موو‌هه‌،‌وێڵه‌خۆیاا‌ناوی‌نایو‌فیزوشكۆمه

35: ژماره Page : 14 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌14:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌‌‌‌فیزو‌باه‌و‌زل‌رۆح‌ر‌گاه‌ژن‌چ‌و‌پیااو‌چ.گا‌ڵاه‌كه‌‌ببناه‌ی‌وه‌ئاه‌باۆ‌‌ساه‌به‌ش‌وه‌ئاه‌نێرن،‌‌كه‌ی‌وه‌رئه‌به‌مه‌نها‌ته‌نازن‌ده‌خۆیان‌به‌‌كه‌ی‌پیاوانه‌و‌ئه‌زۆرن.‌مێنێت‌نه‌ویسنی‌خۆشه‌هێزی‌ئینر‌‌كه‌‌وه‌بیشارێنه‌‌ناه‌وه‌ئه‌دارو‌‌باه‌ڕ‌شاه‌ئاساان‌و‌نگن‌دڵناه‌مكارو‌سانه‌ر‌هاه‌چی‌كاه‌و‌واڵایاه‌پیااوان‌باۆ‌دونیاا‌موو‌هاه.ییاا‌ساده‌ناو‌مه‌وا‌ی‌وریشه‌گ‌ره‌ویسنی‌خۆشه‌بێت،‌ئامانج‌لا‌مه‌ویسنی‌خۆشه‌‌كه‌ببێت‌ی‌هێزه‌و‌ئه‌‌ته‌حمه‌بوو،زه‌ڕوح‌قه

‌مان‌هاه‌مه‌و‌خشان‌به‌ده‌ژیاان‌خۆیاان‌باۆ‌وان‌ئاه‌رن،‌روه‌رۆحپاه‌و‌خشاناه‌به‌و‌مێباورده‌چی‌كاه‌بخاۆن،‌گیار‌دا‌بچكۆماه‌زۆر‌جیهانێكی‌مه‌یان‌و‌كانیان‌ماڵه‌ناو‌مه‌ناچارن‌خۆمان‌لای‌كات‌ی‌زۆربه‌ژنان‌فرۆشن،‌ده‌دیوار‌بان‌ئاازاد‌چ‌جاا‌‌خۆیاناه‌سروشانی‌رۆڵێكی‌قوربانیاان‌،‌گی‌زیناه‌كانگای‌‌بنه‌ده‌‌ریزه‌غه‌‌به‌ر‌هه‌نا‌یان‌وێت‌بیانه‌‌بۆیه‌سروشناا،‌ناو‌مه‌وا‌لاقێكیان‌هێشنا‌وان‌ن،ئه‌كه‌ده‌راگیر‌دا‌ژیانه‌و‌ئه‌ناو‌مه‌ش‌ئێمه‌كاتاا

‌ر‌گاه‌ژیانیاا‌كانی‌قۆناغه‌موو‌هه‌‌مه.رسنی‌خۆپه‌‌مه‌بن‌دوور‌و‌ر‌ره‌میهرپه‌ی‌وه‌به‌حكوومن‌مه‌ژنان‌،‌كردووه‌داگیر‌ی‌ڵاتخوازانه‌سنه‌ده‌رۆحی‌‌مه‌زۆری‌كی‌پانناییه‌رسنی‌خۆپه‌‌كه‌پیاو‌ڵا‌گه‌مه‌راورد‌به‌‌،به‌كۆیله‌چ‌و‌‌ناه‌مێاردو‌‌ناه‌باراو‌‌ناه‌و‌بااوك‌‌ناه‌‌نیاه‌باۆی‌،‌بینیوه‌ناه‌خاۆی‌ی‌ژناناه‌رۆڵای‌و‌ساناوه‌ڵنه‌هه‌خاۆی‌رشاانی‌سه‌ركی‌ئاه‌‌باه‌‌كاه‌ن‌كاه‌ده‌دادگاایی‌مووان‌هاه‌ر‌خشاێت،هه‌بیبه‌یاان‌ربگرێات‌وه‌ویسنی‌خۆشه‌بێت‌نه‌‌ئاماده‌خاۆی‌باۆ‌ی‌وه‌بێئاه‌بمرێت‌موواناا‌هه‌پێناو‌‌مه‌م‌ئه‌‌كه‌ره‌گه‌بزانن،‌ژن‌هی‌‌به‌نها‌ته‌به‌‌ركه‌ئه‌م‌ئه‌‌وه‌پێكه‌منوور‌كه‌و‌سروشت‌ی‌وه‌ئه‌ك‌خۆی،وه‌‌مه‌ر‌ده‌به‌‌مووانه‌هه‌موڵكی‌شی‌مه‌و‌بكات،رۆح‌نائومێا‌كانی‌منااڵه‌‌كاه‌‌یه‌كوشاناه‌یان‌وه‌،ئاه‌وه‌بخواته‌خۆی‌‌مه‌ی‌وه‌بێئه‌‌وه‌كاته‌ده‌دان‌ئاوه‌خۆی‌ناری‌كه‌ردوو‌هه‌ر‌سه‌‌‌كه‌‌وایه‌رووبار‌ك‌وه‌و‌وێت،ئه‌كه‌رنه‌به‌ویسنی‌خۆشه‌‌قوربانیاانه‌و‌ئه‌قای‌بارته‌خۆی‌‌كه‌‌نیه‌ئاسان‌ش‌وه‌بژی،ئه

‌چاوپۆشای‌پیااو‌شای‌مه‌و‌رۆح‌كانی‌پێویسانییه‌منرین‌كاه‌كردنی‌ناه‌داباین‌وزدا‌نێاره‌خێڵای‌نێو‌ماه‌ردا‌رامباه‌به‌مه.بێات‌و‌ئاه‌نووسای‌چاره‌خشاین‌به‌ویسانی‌خۆشه‌چی‌ت،كاه‌قیامه‌تا‌بكات‌رامۆش‌فه‌خۆی‌شی‌مه‌و‌رۆح‌ون‌كاه‌ده‌ت‌فره‌ناه‌ر‌باه‌ناا‌پیاوان،ده‌كاانی‌ئارزووه‌زو‌حاه‌موو‌هاه‌ی‌وه‌ڵامااناه‌وه‌‌ماه‌بان‌چااپووك‌ساازو‌و‌ئاماده‌ماون‌تا‌و‌میشه‌هه‌بۆ‌‌كه‌ن‌كه‌ده‌ژنان‌‌مه‌داوا‌كان‌ئایینه‌ناو‌كانی‌سنووره‌ده‌یاساو‌موو‌هه‌مێناكرێت،

‌شات‌هه‌به‌كانی‌ریزاده‌پاه‌و‌حاۆری‌ڵا‌گاه‌مه‌راورد‌به‌‌به‌نین‌هیچ‌ر‌هه‌‌مانه‌هه‌‌ئێمه‌‌كه‌ش‌ژنانه‌و‌ئه‌و‌‌ڕه‌تیژتێپه‌و"‌فانی"‌دونیایه‌م‌ئه‌‌كه‌مێن‌پێماناه‌كان‌ئایینه‌ك‌وه‌هێشناكو‌بن،‌ڵی ‌گوێڕایه‌دڵسۆزو‌ر‌گه‌تا‌هه‌و‌پاتریااركی‌‌دیناه‌چی‌كاه‌باوون،‌دوو‌و‌رد‌ده‌ری‌ركه‌رساه‌چاره‌و‌شایفا‌و‌ویسانی‌خۆشه‌و‌ڕ‌فاه‌و‌پیات‌و‌ت‌حیكمه‌و‌ژیان‌نای‌خوداوه‌دێریناا‌مێكی‌رده‌سه‌‌مه‌ژنان".‌و‌امبقا‌دار"‌‌مه‌‌ئێمه‌ی‌قینه‌راسنه‌ژنی‌‌بنه‌ده‌‌كه

‌وا‌سروشات‌رۆحای‌و‌ژن‌رۆحای‌وێرانكردنای‌ی‌میاناه‌مه‌گا،‌ڵاه‌كه‌‌باه‌باوو‌كاردو‌زال‌دا"‌‌ماێ"‌و"‌سروشات"‌ر‌ساه‌به‌خاۆی‌‌شاێلگیرانه‌زۆر‌،‌وه‌ناه‌سه‌كان‌ژنه‌‌مه‌ی‌رۆحه‌و‌ئه‌و‌كوشت‌ی‌ناانه‌خوداوه‌و‌ئه‌كان‌نێرسالارییه !‌یهات‌هه‌مێ‌وه..ن‌بكه‌دروست‌بۆ‌مان‌ئایناه‌و‌یانی‌به‌ین‌كه‌مێاه‌داوایان‌چی‌كه‌دزی،‌ژنان‌‌مه‌مان‌جوانه‌پیرۆزو‌ناو‌شكۆمه‌‌رابردووه‌و‌ئه‌،‌وه‌پوكێنه‌ده‌رۆحی‌و‌بێت‌ده‌وێران‌خۆی‌پیاو‌‌ریكه‌خه ‌ویسانی‌خۆشه‌مازی‌ره‌ك‌وه‌ساوور‌گاوڵی‌دیااری‌و‌كاارت‌دا‌رۆژه‌و‌ماه‌‌وه‌نێاره‌و‌‌ماێ‌‌باه‌ن ان‌گاه‌و‌دڵاااران‌كاات،‌ده‌‌مێ‌شاه‌ره‌ی‌چاوارده‌وتی‌رێكاه‌و‌ناساراوه"‌ڤالانناین"‌به‌‌ئێمه‌لای‌مه‌‌كه:‌نناین‌ڵه‌ڤه‌یان‌ڤامنناین* .ن‌به‌ده‌‌ڕیوه‌به‌‌سمه‌رێوره‌و‌ئه‌ن ان‌گه‌‌مه‌ك‌یه‌مینه‌كه‌‌وه‌رمه‌شه‌‌به‌ش‌ئێمه‌لای‌مێ‌وه.‌وه‌گۆڕنه‌ده انک‌نگه‌ری‌ده‌ماڵپه:‌‌‌رچاوه‌سه

=====================================================================================================

‌مە‌ویکیپیایا،‌ئینسایکڵۆپیایای‌ئازاد

‌ مێژووی کۆمپیوتەر

مە‌چاورتکە‌کەیەکەم‌.‌دروسنکردنی‌ئەو‌ئامێرانەی‌کە‌بۆ‌ئەم‌مەبەسنە‌بە‌کەڵ ‌دێان‌زۆری‌هەوڵاااوەکۆمەڵگای‌مرۆڤایەتی‌مە‌رەوتی‌گەشەسەنانی‌مادی‌و‌شارسنانی‌دا‌پێویسنی‌بە‌ژمارە‌و‌پێوانە‌بووە،‌بۆ‌کااتە‌ئەرشایو‌و‌ماوەیەکی‌دوورەدرێاژ‌کۆمەڵگاای‌مرۆڤاایەتی‌نەیااەتوانی‌یاان‌نەیااەزانی‌ئەوەی‌مە‌ژیاانی‌ڕۆژانەدا‌دەگاوزەرێ‌بی.‌ئامێری‌ژمێریاری‌بووە‌تا‌دەگاتە‌کۆمپیوتەر‌مێژوویەکی‌هەزاران‌ساڵی‌هەیە

ئاامێرێکی‌ژمێریااری‌کاۆن‌ساەرەڕای‌ئەوە‌ساێ‌هەزار‌ساال‌بەساەر‌تەمەنیااا‌تێاپەڕ‌دەباێ‌کەچای‌.‌هەڵیگرێ‌و‌تا‌مە‌پاشاناا‌کەڵکای‌مێاوەرگرێ‌.هێشنا‌مە‌زۆر‌شوێنی‌دونیادا‌باوی‌ماوە‌و‌کەڵکی‌مێوەردەگیرێ

داھێنەری کۆمپیوتەر کێیە‌ڕۆژانەمااان‌ژیاانی‌مە‌کە‌سااەناووە‌پەرەی(‌‌کۆمپیاوتەر)‌‌گارنگە‌ئااامێرە‌ئەم‌چاۆن‌نایە،‌دیاااریکراو‌وەڵامەکەی‌و‌دەکاات‌پریساارە‌ئەم‌زۆرکەس‌ساەدان‌بەدرێژایای‌پێااراوە‌پەرەی‌یاان‌داهێنراوە‌هەنگاو‌کۆمەڵێ ‌مەسەر‌دەهێنین‌بەکاری‌ئێسنا‌کە‌کۆمپیوتەر‌ئامێرەی‌ئەو‌دەهێنین‌بەکاری‌دەگەڕیانەوە‌کۆمپیاوتەر‌بیارۆکەی.ژیان‌جیاکانی‌هەنگاوە‌مە‌هەنگاوێ ‌هەر‌مە‌بووە‌مرۆڤ‌پێااویسنیەکانی‌بەپێی‌پەرەسەنانانە‌ئەم‌وە‌سال،

‌ساەردەمی‌مە دەهێناا‌بەکاری‌سەردەمەدا‌مەو‌ژمێرکاری‌کارەکانی‌ئاسانکردنی‌بۆ‌مرۆڤ‌کە(‌امحساب)‌ژماردن‌سەرەتاییانەی‌پەرەسەنانە‌ئەو‌بۆ‌‌7012سااڵی‌مە‌دەگەیاناا،‌بەئەن اام‌ژمااردنی‌کااری‌کە‌ئامرازی ‌وەک‌بەکارهێنراوە‌ئامێر‌یەکەم‌وەک Abacus ئاباکوس"‌چورتکە"‌کۆناا‌مێنارا‌نااوی‌ژمااردن‌باۆ‌داهێناا‌میکاانیکی‌ژماارەیی‌مەکیانەی‌یەکەم‌فەرەنسااوی‌زانای‌ماتماتیا ‌گەن ێکی Blaise Pascal پاسکال‌بلایز

‌خااڵێکی.‌نەباوەوە‌باڵاو‌زۆر‌بەرێژەیەکای‌بۆیە‌بوو‌گران‌زۆر‌نرخەکەی‌بەلام‌دەکرد‌کەم/کۆ‌ژمارەکانی‌ئامێرە‌ئەم‌، Pascaline پاسکالاین‌ئااامیرە‌ئەو‌کردارەکاانی‌بەڵام‌کاااتەوە،‌کاۆ‌ژماارەیی‌دە‌هەتااا‌ئۆتۆمااتیکی‌بەشااێوەیەکی‌دەیناوانی‌کە‌باوو‌ئەوە‌پاسااکال‌ئاامێرەکەی‌مە‌گرنا

‌.باا‌ئەن ام‌کەمکردن‌و‌کۆکردن‌کردارەکانی‌دەینوانی‌تەنیا‌و‌بوو‌سنووردار .(Calculator) حاسوب‌)‌ژمێریاری‌ئامێری‌ناوی‌بە‌بکا‌دروست‌ئامێرێ ‌توانی‌ئەڵمانی‌توانای‌بە‌زانی‌ماتماتی Libnitz نینز‌لایب‌ئەم‌پااش.‌بااا‌ئەن اام‌دابەشاکردنی ‌و‌جااران‌دەیناوانی‌پاساکال‌ئاامێرەکەی‌بەشاێوەی‌کەمکاردن‌و‌کاۆ‌ساەرەڕای‌داباوو‌توانای‌مە‌ئامێرە‌ئەو

‌.دی‌هات‌بوارەدا‌مەم‌بەرچاوی ‌سەرکەوتنی‌و‌پێارا‌درێژەی‌ژمێریاری‌ئامێری‌بۆ‌هەوماان‌نینز‌لایب‌ئامێرەی Punched) دەکارد‌کااری‌کونکراو‌کارتی‌مەسەر‌داهێنا‌ئامێرێکی Joseph Marie jacquard ژاکارد‌ماری‌جۆزیو‌‌7161مەساڵی‌وە

Cards) دەکات‌جێبەجێ‌وێنەکە‌قوماشێ ‌مەسەر‌و‌دەخوێنێنەوە‌کارتەکە‌سەر‌کونەکانی‌مەکینەکە‌دواتر‌و‌دەکرێت‌دروست‌کارتەکە‌مەسەر‌کونکراو‌بەشێوەی‌وێنەکان‌و‌زانیاری‌کە‌.‌

35: ژماره Page : 15 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌‌15:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌ سەرەتای دروستبوونی کۆمپیوتەرە سەرەتاییەکان‌

‌:کۆمپیوتەر‌باوکی (Charles Babbage) باباج‌چارمز"‌کۆمپیاوتەر‌بااوکی"‌نازنااوی‌ئەوە‌مەبەر‌،‌دادەنرێات‌کۆمپیوتەر‌یەکەم‌بە‌داهێنا،‌میکانیکی‌مەکینەی‌یەکەم‌باباج‌چارمز‌ئینگلیزی‌زانای‌،‌‌٣٣١١ساڵی‌مە‌ئاامێرە‌ئەم‌بەڵام‌کاربکاات،(‌بخاار)‌هەڵام‌بە‌کە‌ئامێرێا ‌باۆ‌پێااا‌پەرەی‌دواتار‌وە‌دەکارد،‌کااری‌ژمێریااری‌ئاامێرێکی‌وەک‌بابااج‌مەکیانەکەی‌مێنرا،‌ی

‌فەرمانەکاان‌هەیە‌ئەوەی‌تواناای‌مەکیانەیە‌ئەم‌چاونکە‌ئێسانایە،‌کۆمپیاوتەری‌هاوشاێوەی‌زۆر‌ئەوەی‌مەبەر‌پێشاوو‌تاری‌ئامێرەکاانی‌هەموو‌مەگەل‌جیاوازە‌و‌مێکاەرەوە‌یەکەی‌هەروەها‌وە‌تێاابو‌زانیارییەکانی‌هەناردنی‌و‌هاوردن‌یەکەی‌دو‌وە‌تێاابو‌میمۆری‌بیرگە‌وە(‌بچوک‌پرۆگرامۆکەی‌وەک)‌بکات‌جێبەجێ

‌مە‌کە‌ئێساانا‌شااێوەی‌بەهەمااان‌یەکەکااان،‌پەرەسااەنانی‌مەسااەر‌بااوو‌دەرێاا ‌یااارمەتی‌ئەمەش‌کە‌تریااان‌ئەوەی‌مەگەل‌جیااابوو‌یەکەیەک‌هەر‌ڕێنماییەکااان،‌.دەبینارێت‌سەردەم‌کۆمپیوتەری‌ئامێرەکانی

‌دەدا‌ئەن اام‌ژمێریارییاان‌کااری‌کەساانەی‌ئەو‌کااتەدا‌مەو‌یاان‌سەردەمەدا‌مەو‌ئەوەی‌بەهۆی‌بوو،‌دروست (Computer) کۆمپیوتەر‌ناوی‌سەردەمەدا‌مەو‌.دێت‌ژمێریار‌مانای‌بە‌وەرگیردراوە Compute مە‌ووشەیە‌ئەو‌کە (Computers) دەوترا‌پێیان

‌دوو‌بنەمااای‌ژمااارەیی‌سیساانەمی‌‌5هەتااا‌ساافر‌ژمااارە‌مە‌پێکهاااتووە‌کە‌دەیاای‌دە‌ژمااارەیی‌سیساانەمی‌جیاااتی‌مە‌نۆزدەهەماااا‌سااەدەی‌ماااوەی‌مە‌هەروەهاا‌وە‌کە‌کۆمپیاوتەر،‌کارەباییەکاانی‌باازنە‌دیزاینکردنای‌باۆ‌بەکاارهێنرا‌دوو‌بنەماای‌سیسانەمی‌ئەم‌دواتار‌وە.‌وەردەگرن‌سوود‌دێن،‌پێ ‌یەک‌و‌سفر‌ژمارە‌مەسەر‌تەنیا‌ژمارەکان‌گشت‌سیسنەمێ ‌واتا‌پەرەیپێارا‌وە‌،‌نازم‌ڤاۆمنی‌=‌‌‌6ژماارە‌وە‌بەرز‌ڤاۆمنی‌=‌‌7ژماارە‌ئەوەی‌مەبەر‌کارد‌ئاساان‌کارەباییەکاانی‌باازنە‌دیزاینکردنای‌ڕێاژەییە‌سیسانەمی‌ئەم‌وە(.‌7،٠)‌ژمارەکاانی‌شاێوەی‌مە‌پێکااێت‌زانیارییەکان‌سەرجەم‌‌.پێکاێت‌یەک‌و‌سفر‌شێوەی‌مە‌کۆمپیوتەر‌ناو‌زانیارییەکانی‌هەموو‌ئەمرۆش‌تاوەکو

‌دکناۆر‌کاتەدا‌مەو‌هەر‌دەسنیپێکرد،‌کۆمپیوتەر‌پەرەسەنانی‌و‌گەشەسەنان‌بیسنەم‌سەدەی‌سەرەتای‌مە‌وە‌دا‌نۆزدەهەم‌سەدەی‌کۆتایی‌مە‌ئەم‌کە‌داهێناا‌میکاانیکی‌شاێوەیەکی‌ئەمریکاادا،‌ساەرژمێری‌نووساینگەی‌مە‌باوو‌پساپۆرێ ‌کە Herman Hollerith هۆمریا ‌هێرماان‌باوو‌شاێوەیە‌بەم‌ئاامێرە‌ئەم‌کردنای‌ئای ‌چۆنیەتی ,Tabulating machine پێشووتری‌جارەکانی‌مە‌بوو‌خێراتر‌جاران‌‌1شێوازە

‌بە‌دەیناوانی‌دیاکە‌ئمااێریکی‌و‌دەکارا‌دروسات‌کونێ ‌کاغەزەکەدا‌شرینی‌مە‌تایبەتی‌خاڵێکی‌مە‌ئامێرەکە‌دەدرایە‌کە‌زانیارییەک‌هەر‌کە‌مەلایەن‌یەکەم اار‌باۆ‌کارتۆنیاانە‌کاارتە‌ئەم‌بەکارهێناانی‌هەرچەنااە.‌بکاا‌کوناانە‌بەو‌هەسات‌ئەمکنرۆنی‌بازنەی‌مە‌وەرگرتن‌یارمەتی

کاار‌تاقاانە‌واژەی‌مێارەدا.‌دەهاات‌کاار‌بە‌چنیانەوە‌پاارچە‌ئامێرەکاانی‌کاۆننرۆڵی‌مەبەسانی‌باۆ‌بوو‌فەرەنسی‌هاووڵاتیەکی‌کە(‌ژاکارد)Unit- Record ماااوەیەک‌پاااش‌فەرهەنااگەوە،‌ناااو‌هاااتە‌واژەیەک‌وەک‌دەدەن‌ئەن ااام‌بااازرگرانی‌کاروباااری‌کە‌ئااامێرانەی‌ئەو‌بااۆ‌‌

‌فرۆشاااننی‌و‌کاااردن‌دروسااات‌باااۆ‌کۆمپانیاااایەکی‌‌7150سااااڵی‌مە.‌پێاااا‌پەرە‌بازرگاااانی‌کاروبارەکاااانی‌باااۆ‌خاااۆی‌ئامێرەکاااانی(‌هۆمریاا )‌ئاامێرە‌کۆمپانیای‌واتای‌بە IBM, International Business Machines گەورەی‌کۆمپانیای‌و‌بوون‌یەک‌بە‌تێکەل‌دیکە‌کۆمپانیای‌جەنا‌مەگەل‌کۆمپانیایە‌ئەو‌پاشان.‌دامەزرانا‌داهێنانەکانی‌.هێنا‌پێ ‌یان‌نێودەومەتیەکان‌بازرگانییە

‌جۆن‌دکنۆر‌7525ساڵی‌مە‌ئەمریکاوە‌ی‌ئەیوا‌زانکۆی ,Durham Center مە‌ژمارەیی‌ئەمیکنرۆنی‌کۆمپیوتەری‌ئامێری‌یەکەم‌یەکەم‌ئەمریکایی‌ی‌ئەیوا‌زانکۆی‌مە Clifford berry بێری‌کلیفۆرد‌یاریاەرەکەی‌مەگەل Dr. John V.Atanasoff ئەتاناسۆف

‌دواین‌بێشکەی‌ئەوەی‌مەبەر‌دادەنرێت‌ڕاسنەقینە‌کۆمپیوتەری‌یەکەم‌بە‌ئامێرە‌ئەم‌کرد،‌دروست‌ژمارەیی‌ئەمیکنرۆنی‌کۆمپیوتەری‌ئامێری -:مە‌برینین‌کە‌داڕێژرابوو‌سەرەکی‌بنەمای‌سێ‌مەسەر‌ئامیرە‌ئەم‌چونکە‌ئەمیکنرۆنیاا،‌کۆمپیوتەری‌بواری‌مە‌پەرەسەنانە

‌(٣و٠)‌زانیارییەکان‌و‌ژمارەکان‌نوانانی‌بۆ‌دوو‌بنەما‌ژمارەیی‌سیسنەمی‌بەکارهێنانی‌-7‌میکانیکیەکان‌کلیلە‌و‌ڕەورەوەکان‌بری‌مە‌ئەمیکنرۆنی‌بازنەی‌بەکارهێنانی‌بە‌ژمێریاری‌کارەکانی‌ئەن اماانی‌-2‌Memory بیرگە‌مە‌ژمێریارەکان‌کارە‌جیاکردنەوەی‌مەسەر‌بوو‌پەیوەست‌سیسنەمێ ‌دروسنکردنی‌-2‌پرۆگارام‌دەتاوانرا‌کە‌دەسات‌بەر‌خسانە‌کۆمپیاوتەری‌ئاامێری‌یەکەم (Konrad Zuse) ئەڵماانی‌ی‌تساوز‌کاۆنراد‌‌7517سااڵی‌مە‌وە

‌هاوشاێوەی‌زماانێکی‌بە‌پرۆگرامەکاان‌تاوانرا‌و‌ساەنا‌پەرەی‌پرۆگرامساازی‌زمانەکاانی‌تااوەکو‌پەرەساەنان‌مە‌بوو‌بەردەوام‌ئەمیکنرۆنی‌کۆمپیوتەری.‌ئاڵۆزەکان‌ژمێریاریە‌مێکاانەوە‌چارەسەرکردنی‌بۆ‌بکرێت‌)فەرمان‌کۆمەڵێ ‌مە‌پێکاێت‌و‌برینیە‌پڕۆگرام)‌بکات‌جێبەجێی‌و‌تێبگات‌زمانەکە‌مە‌کۆمپیوتەر‌و‌دابڕێژرێن‌ئینگلیزی‌زمانی

مایکرۆپرۆسیسااۆر‌چارەسااەری،‌ناوەناااایی‌مێکاااەرەوەی‌یەکەم (Intel) ئیننێاال‌کۆمپانیااای‌مە‌زاناااا‌کۆمەڵێاا ‌کە‌بیناای،‌بەخااۆیەوە‌گەورەی‌پەرەساااەنانێکی‌ڕابااردوو‌سااەدەی‌حەفناکااانی‌سااەرەتای(Microprocessor) بکات‌کار‌دیاریکراو‌بەشێوەیەکی‌ئەوەی‌بۆ‌پرۆگرامبکرێت‌چارەسەرییە‌ناوەنایی‌ئەم‌توانارا‌وە‌دادەنارێت،‌کۆمپیوتەر‌سیسنەمی‌دڵی‌بە‌کە‌داهێنا،‌یان.‌

‌دەدا‌ئەن اام‌ی(‌Basic)‌بەیسا ‌پرۆگرامساازی‌زماانی‌وەرگێڕانای‌کااری‌پڕۆگارامەکە‌کە‌کارد‌دروسات‌پرۆگرامیان‌یەکەم‌‌Paul Allenئامێن‌پاول‌مەگەل‌‌Bill Gatesگەینس‌بیل‌‌7519ساڵی‌مە‌وە‌سیسانەمی‌یەکەم‌فرۆشاننی‌مە‌هێناا‌بەدەسات‌ساەرکەوتنی‌مایکرۆساۆفت‌کۆمپانیاای‌کە‌دروسانبوو،‌‌Microsoftمایکرۆساۆفت‌بەناوباانگی‌کۆمپانیاای‌مێارەدا.‌‌‌Altair‌1166مۆدێل‌کۆمپیوتەری‌ئامێری‌مەسەر

‌پرۆگرامای‌وەک‌پرۆگارام‌کۆمەڵێا ‌پەرەساەنانی‌و‌بڵاوباوونەوە‌مە‌باوو‌ساەرەتایەک‌مێارەدا‌وە‌،‌‌DOS. Disk Operating Systemباوو‌دۆس‌سیسنەمی‌کە(‌Operation System)‌کارپێکردن‌کەوتانە‌ئاێم‌بای‌ئاای‌و‌مایکرۆساۆفت‌بەناوبانا ‌کۆمپانیاای‌هەردووک‌دواتار‌وە‌دەرچاوو،‌‌7519سااڵی‌مە‌وەشاانی‌یەکەم‌کە(‌Windows)‌وینااۆز‌کاارپێکردنی‌سیسانەمی‌هەروەهاا‌وە‌ژمێریاری،‌و‌نوسین

‌جاۆرە‌بەم.‌کۆمپیاوتەر‌مەگەل‌بەکاارهێنەر‌کارەکانی‌ئاسانکردنی‌بۆ‌‌Graphical User Interfaceڕەنگاوڕەن ‌پیشانگەری‌مەسەر‌وێنەیی‌پرۆگرامی‌و‌کارپێکردن‌سیسنەمی‌دەرهێنانی‌مە‌بەربەرەکانی‌خاااوەنی‌ببێاانە‌بنوانێاات‌کەسااێ ‌هەمااوو‌کە‌بااوو،‌دروساات‌‌Personal Computerکەساای‌کۆمپیااوتەری‌بااوەوە‌بچااووک‌کۆمپیااوتەر‌ئااامێری‌قەبااارەی‌ئەمیکنرۆناای‌پەرەسااەنانی‌و‌بەردەوامبااوون‌مەگەل

.بەخۆی‌تایبەت‌کۆمپیوتەرێکی

35: ژماره Page : 16 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌‌16:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

ئازاد‌ئینسایکڵۆپیایای‌ویکیپیایا،‌مە

‌هەماان‌بە‌و‌ساەربەخۆ‌عێلێکای‌وەک‌جاف‌بوونی‌بە‌ئاماژەیان‌کە‌نەبێت‌ئیسلامیاا‌دەسننووسی‌و‌سەرچاوە‌هەناێ ‌مە‌مەگەر‌نەهاتووە،‌فراوان‌شێوەیەکی‌بە‌دواتردا‌سەردەمەکانی‌مە‌وتیرەکانیان‌جاف‌باسی .هارونی‌و‌گڵاڵی‌تیرەکانی،‌وەک‌کۆچیاا‌هەشنی‌و‌حەوت‌سەدەی‌هەردوو‌مە‌داوە‌جاف‌سەرەکییەکانی‌تیرە‌مە‌هەناێ ‌بەناوی‌ئاماژەیان‌ئاشکرا‌و‌ڕاشکاوی‌بە‌هەروەها‌کردووە،‌ئێسنای‌ناوی

‌ساوڵنان‌دایکای‌نااوی‌کە‌دەکاات،‌ئامااژە(‌‌38لاپەڕەی‌حا ‌برهاان)‌کنێبەکەیااا‌مە‌ئیلاهای‌عەمی‌نور‌چۆن‌وەک‌هاتووە،‌حەقاا‌ئەهلی‌یارسانی‌مەزەبی‌ئایینییەکانی‌کۆنە‌پەرتووکە‌مە‌جاف‌ناوی‌هەمیسان (.جاف‌جلە)‌بەگە‌حسێن‌کچی‌دایراکی‌یارسان‌مەزەبی‌نوێکاری‌ی(سهاک)‌سوهاک‌-ئیسحاق‌دینای‌سارودهای)‌کنێبەکەیاا‌مە‌بۆرەکەیی‌زادە‌سای ‌چۆن‌وەک‌بوون،‌جاف‌عێلی‌بە‌سەر‌مەزەبە‌ئەو‌مورشیاەکانی‌و‌زانا‌مە‌ژمارەیەک‌هاتووە،‌هەقیشاا‌ئەهلی‌ئایینییەکانی‌مەکنێبە‌ئەوەی‌بەپێی‌هەروەها ..جاف‌ئیبراهیم‌جاف،‌عاباین‌جاف،‌بەگی‌عێل‌وەک،‌دەکات‌باس‌ئەوانە‌ناوی(‌6/‌لا‌یارسان

‌بە‌ئاماااژەدەکەن‌دیااکە‌سااەرچاوگەمێکی‌کەچاای‌تاار،‌ئەواناای‌وەک‌کااورد‌ناسااراوی‌عێلێکاای‌وەک‌ناکااات‌جاااف‌مە‌باااس((‌‌ک‌‌1005ساااڵی‌شااەرەفنامە))‌ناودارەکیاااە‌کنێاابە‌مە‌بەدمیساای‌شااەرفخانی‌مەکاتێکاااا‌هااتووە،(‌ک1049)‌ساەفەوی‌شاسەفی‌و‌چوارەم‌مورادی‌سوڵنان‌نێوان‌پەیماننامەکەی‌مە‌جاف‌ناوی‌هەرمەومیانەدا.‌ئەوسەردەمەدا‌پاش‌و‌سەفەوییەکان‌مەسەردەمی‌جاف‌سەربازیی‌و‌سیاسی‌ڕۆڵی‌فراوانبوونی

:..شێوەیە‌بەم .دەبن‌سەفەویاا‌دەوڵەتی‌پال‌مە‌زەردۆیی ‌و‌پیرە‌عەشیرەتی‌هەردوو‌،(عوسمانییەکاناا‌مەگەل‌واتە)‌دەمێننەوە‌ئێمەدا‌پال‌مە‌هارونی‌و‌زیائەدین‌عەشیرەتی‌هەردوو‌جاف‌عەشیرەتەکانی‌مە‌تاا‌‌1753سااڵی‌مە‌ساەردەمە‌ئەو)‌دەکاات‌زەناەکانااا‌ساەردەمی‌ڕووداوەکاانی‌مە‌جااف‌ڕۆڵای‌بە‌ئامااژە‌گلسنانە‌ئەمین‌محەمەد‌ئەبومحەسەن‌300/‌لا‌زەناییەکان‌و‌ئەفشاری‌مێژووی‌سەرجەم)‌کنێبەکەیاا‌مە

(.خایانا‌ی1794‌.دەژمێردرێت‌عێلەدا‌ئەم‌ژیانی‌مە‌گرن ‌مێژوویی‌ڕووداوێکی‌بە‌باشوور،‌کوردسنانی‌بۆ(‌جوانڕۆ)‌ڕەسەنیانەوە‌زێای‌مە‌کۆچەرەکەی‌عێلە‌مە‌خێزان‌سەد‌چوار‌یاوەریی‌بە‌جاف‌بەگی‌زایەر‌هاتنی‌وەها‌هەر

زایەر بەگی جاف

‌سااەردەمی‌مە‌سااامانیان‌و‌موڵاا ‌و‌دەسااەڵات‌شااوێنەدا‌مەو‌ئیااای‌دامەزران،‌ئێساانا‌دەربەنااایخانی‌شااوێنی‌بە‌نزیاا ‌ڕۆژئاوایاااا‌بەری‌مە‌و‌پەڕیاانەوە‌ساایروان‌ڕووباااری‌مە‌یاااوەرانییەوە‌و‌خااۆی‌بە‌بەگ‌زایەر .کرد‌زیادیان‌بەردەوام‌بابانییەکاناا

‌نازنااوی‌کە‌چاوارەم‌ماورادی‌ساوڵنان‌ساەردەمی‌باۆ‌دەگەڕێانەوە‌مێاژووە‌ئەو‌دەڵاێن‌هەنااێکیان‌ناین،‌کاۆک‌عێاراق‌کوردسانانی‌باۆ‌خزماانی‌و‌بەگ‌زایەر‌هااتنی‌مێاژووی‌دیاریکردنی‌مەسەر‌مێژوونووسان‌مێرەدا .کرد‌فارسەکان‌دژی‌مە(‌چوارەم‌مورادی‌واتە)‌ئەویان‌هاوکاری(‌ک‌1048ساڵی‌بەغاادا‌فەتحی‌مە‌ئەوەی‌ئەن امی‌مە‌بەخشی‌جافانە‌بەو‌پاداشت‌وەک(‌مورادی)

‌مە‌زیااتر‌مێژوویای‌بااری‌بەپێی‌زانیارییەش‌ئەم‌ڕوویااوە،(‌ک‌1155ساڵی)‌ئەفشاردا‌شای‌نادر‌سەردەمی‌مە‌عێراق‌کوردسنانی‌بۆ‌جاف‌کۆمەڵەی‌بە‌ڕەوە‌ئەم‌دەڵێن،‌مێژوونووسان‌مە‌دیکەش‌هەناێکی‌بەڵام‌بەوەدا‌دان‌دەبێات‌ئەوە‌کارد،‌باۆ‌ئاماژەماان‌وەک‌دەگون ێات‌ڕاسانیاا‌مەگەل‌زیااتر‌ڕاباردوو‌ڕووداوەکاانی‌مێژوویای‌ڕیزبەنای‌بەپێی‌کە‌بکەین‌پەسەنا‌دواییە‌زانیارییەی‌ئەم‌ئێمە‌ئەگەر‌جا.‌نزیکە‌ڕاسنییەوە

‌ئەمەش.‌داوە‌بەغااادا‌فەتحی‌مە‌مورادیان‌سوڵنان‌یارمەتیی‌ئەمانە‌و‌هاتوون‌عێراق‌کوردسنانی‌بۆ‌بەگ‌زاهیر‌هاتنی‌مە‌بەر‌کە‌بەخشراوە‌جاف‌دیکەی‌هۆزانەی‌و‌تیرە‌بەو‌مورادی‌جافی‌نازناوی‌کە‌بنێین‌دەکاااات‌مەوە‌بااااس‌کە‌دەگون ێااات‌دا-نیکیناااین‌باسااایل‌زانیاااارییەکەی‌مەگەل‌تەواوی‌بە

‌فەتحای‌مە‌ناوبراویاان‌ساوڵنانی‌یاارمەتیی(‌وەرگێڕ‌-جافن‌تیرەی‌دوو)‌گڵاڵی‌و‌هارونی‌.بەخشراوە‌پێ‌یان(مورادی)‌نازناوی‌هۆیەوە‌بەو‌و،‌داوە‌بەغاادا

جاف (تفەنگچی)جەنگاوەری پیادە

‌‌ ‌ماورادیی‌جاافی‌نازنااوی‌چاۆن‌و‌کەی‌و‌کێ‌ناڕۆین‌ئەوە‌مەسەر‌زیاتر‌ئێمە‌حال‌بەهەر‌

‌جافەکاانی‌گشات‌بۆ‌گشنی‌نازناوێکی‌بە‌بوو‌نازناوە‌ئەو‌ئەوەیە‌گرن ‌وەمێ‌وەرگرتووە،‌زۆر‌مااوەیەکی‌باۆ‌باپیرانیاان‌و‌بااب‌وێانەی‌بە‌ئەوانای ‌کە‌عێاراق‌کوردسانانی‌خەڵکی .دەکرد‌کوێسنانیان‌و‌گەرمیان‌نێوان‌هاتووچۆی‌و‌بوون‌کۆچەر‌بیانییەکااان‌گەڕیاااە‌و‌ڕۆژهەڵاتناااس‌و‌مێکااۆڵەر‌بەرهەماای‌و‌نووسااین‌مە‌دیااقەت‌ئەوەی‌چەناا‌دەبینێات‌گەڕان،‌بەکوردسناناا‌جیا‌جیا‌خواسنی‌و‌مەبەست‌بە‌کە‌ئەوانەی‌باات،‌ژیاانی‌شاێوەی‌و‌جااف‌هەواڵای‌و‌بااس‌بە‌بایەخیان‌ئەمانە،‌زۆربەی‌سووڕمانەوە‌بەسەر ‌‌.داوە‌بەرزیان‌کوردانەی‌ڕەوشنی‌و‌گەڕۆکیان‌خێڵەکی ‌کورد‌شەوکەتی‌و‌سام‌بە‌و‌مەزن‌عێلێکی‌تەنها‌جاف‌کرد،‌بۆ‌ئاماژەمان‌پێشنری ‌وەکو‌ڕابردوودا،‌و‌کۆن‌مە‌شۆرەتیان‌و‌دەسەڵات‌و‌عێلە‌ئەم‌فراوانی‌بۆ‌دەگەڕێنەوە‌بایەخاانەش‌ئەم‌سەرەکیی‌هۆکاری

‌

35: ژماره Page : 17 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌‌2172ی‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌17:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌یەکگرتووەکەیانااا‌و‌مەزن‌عاێلە‌باۆتەی‌مە‌خۆیانیاان‌یەکڕیازی‌و‌یەکێنیای‌هاۆزانەش‌و‌تیارە‌ئەم‌و،‌پێکااەهاتن‌هاۆز‌و‌تیرە‌چەناین‌مە‌کە‌بوون‌وەها‌خێڵەکی‌میرنشینییەکی‌وەک‌مەڕاسنیاا‌بگرە‌،‌نەبوون .دەکرد‌سەرۆکایەتییان‌جیاکاناا‌جیا‌سەردەمە‌و‌قۆناغ‌مە‌جاف‌ی‌-بەگزادەکان‌-میرەکان‌کە‌دەپاراست

.بوون‌تێپەڕ‌پێیاا‌و‌ژیاون‌تێیاا‌بچووکەکانیان،‌خێڵە‌و‌هۆز‌دەگاتە‌تا‌گەورەکانییانەوە‌تیرە‌و‌بەگزادە‌مە‌هەر‌عێلە،‌ئەم‌کە‌ڕووداوانە‌و‌بەسەرهات‌ئەو‌مەگشت‌برینییە‌جاف‌مێژووی‌شێوە‌بەو‌و‌ساام‌و‌جااف‌ژیاانی‌کاۆچەریی‌شاێوەی‌و‌داب‌بە‌بووە‌سەرسام‌زۆر‌مەریوان،‌مە‌جاف‌هاوینەی‌هەوارگەی‌میوانی‌بووەتە‌ساڵەدا‌ئەو‌ئابی‌ی‌20مە‌و‌کردووە‌کوردسناناا‌بە‌گەشنی‌‌1820ساڵی‌کە‌ڕیچ‌مسنەر .میریان‌بەگی‌کەیخسرەو‌خۆشمەعشەریی‌و‌دانایی،‌و‌دڵگیریان‌و‌نایاب‌سیمای‌و‌شۆرەت

‌هێازی‌و‌کاوردن‌جەنگااوەرانی‌باشانرین‌ساوارەکانیان:‌دەڵێات‌و‌دەکااتەوە‌ڕوونای‌هەروەهاا.‌دەکاات‌هەیاانبووە‌دیاارەی‌ئاازادییە‌ئەو‌و‌ئافرەتانیاان‌وپاایەی‌پالە‌سنایشای‌و‌مەتاح‌زۆر(‌ڕیاچ)‌ناوبراو‌هەروەها .دەکرێت‌مەزەناە(‌تفەنگچی)‌پیادە‌جەنگاوەری‌هەزار‌چوار‌و‌سوار‌هەزار‌دوو‌بە‌شەڕکەریشیان

‌باباان‌میاری‌بە‌ساوار‌هەزار‌پێویساناا‌کااتی‌مە‌دەتاوانن(‌جااف‌واتە)‌ئەوان‌کە‌کاردووە‌ئاماژەشای‌هەروەهاا‌کاردووە،‌مەزەنااە‌کۆچەریی‌خێزانی‌هەزار‌‌72-‌76بە‌جافی‌عێلی‌ژمارەی‌‌1834ساڵی‌فرێزەری .بکەن‌پێشکەش‌پاشا‌سلێمان

‌نااوە‌بەو‌و‌دەکارێن‌نااوزەد‌کاورد‌بەوشاەی‌تەنهاا‌جار‌زۆر‌ڕادەیەک‌بە‌دەبات،‌ناو‌کوردسناناا‌باشووری‌مە‌کورد‌عێلی‌مەزننرین‌بە‌و‌دەکات‌وەسو‌ڕەسەنەکان‌و‌پوخت‌کوردە‌بە‌جاف‌ئەدمۆنازی ،‌هەروەها .دەکرێنەوە‌جودا‌تر‌دەشنەکییەکانی‌و‌تیرە‌و‌عێل‌مە

‌شااێوەی‌و‌تەبااایی‌و‌یەکێنیاای‌هەمیشااە‌و‌بەناوبااانگن‌و‌ناسااراو‌زۆر‌عێلێکاای‌جاااف:‌گوتااوویەتی‌یاا ‌-سااۆن‌مێ اار‌داوە،‌باشااووردا‌کوردساانانی‌مە‌جاااف‌جەربەزەیاای‌و‌شااۆرەت‌بە‌ئاماااژەی‌یاا -نیکینااین‌باساایل .پاراسنووە‌باکووردا‌مە‌پێن وێن‌تاکو‌ەوە(باشوور‌مە)‌بات‌قزەڕە‌مە‌سنوورەکانیاناا‌نێو‌مە‌خۆیانیان‌سەربەخۆیی

جاف‌ناوی‌نەهاامەتی‌و‌مەینەتای‌ماناای‌کە‌هااتووە‌خۆمااڵییەوە‌مێکاراوی‌ی«جەفاکێ »‌وشەی‌مە‌ناوەکە‌دەڵێیت‌بۆچوونانە‌مەو‌یەکێ ‌هەن‌میانەدا‌مەم‌جیاواز‌گەمێ ‌بۆچوونگەمێکی‌ڕاو‌جافی ،‌ناوی‌بە‌سەبارەت

‌نااوەکە‌پاشاانی ‌باووە،‌پێسانیان‌بە‌پاڕ(‌جەفاکێ )‌ناوە‌ئەو‌ئیای‌چەشنووە،‌زۆریان‌تاڵاوێکی‌و‌کوێرەوەری‌هۆیەوە‌بەو‌و‌بوون‌فەرمانڕەواکان‌و‌میر‌سوپای‌پێشەنگی‌زۆری‌بە‌جافەکان‌گوایە‌دەبەخشێت،‌بە‌جعفار)‌جاافرەوە‌مە‌جااف‌نااوی‌دەبینێات،‌وا‌خاۆی،‌بەڕای‌بەڵام‌زانیاووە،‌پەساەنا‌بە‌مێکااانەوەی‌ئەم‌چای‌ئەگەر‌ساەجادی‌عەلائەدیان‌مامۆسانا.‌جااف‌بە‌باووە‌مەویشاەوە‌و(‌جەفاا)‌باۆ‌کاراوەتەوە‌کورت

.ناوببەن‌جافە‌بە‌جافر‌ڕاهاتوون‌وا‌کورد‌ئاشکراشە‌وەک‌،‌بووبێت‌جاف‌باپیرەکانی‌مە‌یەکێ ‌ناوی‌ڕەنگە‌کە‌وەرگێڕاوە،(‌عەرەبی‌سااپێردرا‌پێیاان‌جەنگااوەرانە‌ئەم‌،(‌7122-‌7051)‌باوون‌ساەفەوی‌حساێن(‌سااوڵنان)‌شااە‌ساوپای‌هەڵباژاردەی‌کە‌یان(‌‌جەفاایی)‌‌ساوارەی‌پاشااماوەی‌جااف‌دەڵێات،‌باارەیەوە‌مەو‌هەر‌قاان ‌کاورد‌شااعیری

‌دەکرد،‌خەڵکاا‌نێو‌مە‌جەنگاوەرانە‌ئەو‌توناوتیژیی‌و‌سام‌مە‌تەعبیری‌ڕوونی‌بە‌زۆر‌کە‌وەرگرت‌یان(جەفایی)‌ناوی‌ئیای‌بپارێزن،‌جەردە‌و‌دز‌مە‌دەوروبەری‌و‌پاینەخت‌ئەسفەهانی

‌جەفایی‌سوارەی ‌شاااتری،‌هاارونی،:‌وەک‌هەن‌نااوانەوە‌بەو‌دیاار‌تیرەیەکاای‌چەناا‌جافااا‌نێاو‌مە‌ئەمااڕۆ‌کە‌هناا....‌ئیساماعیل‌ڕۆغازاد،‌کەمااال،‌میکائیال،‌شااتر،‌هاارون،‌بااوون،‌جەنگااوەرانەدا‌ئەو‌ڕیازی‌مە‌نااوانەی‌مەو

(.‌7506ساڵی‌710:‌ژ‌هەتاو‌ڕۆژنامەی)‌هنا..‌ڕۆغزایی‌کەماڵەیی،‌میکائیلی،‌بااۆ‌کاڵاااا‌و‌تەڕ‌گژوگیااای‌دوای‌بە‌کۆچەرەکااان‌جااافە‌گااوایە‌دەدات،‌تەرچاا ‌و‌تەڕ‌مانااای‌کە‌وەرگیااراوە‌ەوە(ژاڤ)‌زاراوەی‌مە‌جاااف‌ناااوی‌چااووە،‌بااۆ‌وای‌مودەڕیساای ‌عەباااومکەریمی‌مەلا‌زانااا‌و‌مامۆساانا

.گەڕاون‌ئاژەڵەکانیان‌مە‌عاێلە‌ئەم.‌وەرگرتاووە‌ساەرچاوەی‌دێارینەوە،‌کاوردیی‌ی(جااوان)‌عێلای‌نااوی‌مە‌جاف‌وشەی‌وایە‌ڕایان‌جاف‌حەسەن.‌د‌و‌ڕۆژبەیانی‌جەمیلی‌مەلا‌و‌مینۆرسکی‌مێژوونووسان،‌و‌توێژەر‌خۆیشیانەوە‌مەلایەن

‌،‌باوون‌نیشانەجێ‌مێای‌شاوێنەی‌ئەو‌بەساەر‌ساەپانا‌خۆیاان‌نااوی‌و‌کارد‌ڕەویاان‌ئێران‌ڕۆژئاوای‌بەرەو‌گرووپێکیان‌چەنا‌پاشان‌بوون،‌نیشنەجێ‌تاراناا‌شاری‌باکووری‌دەماوەنای‌شاخەکانی‌مە‌زەماناا‌دێر .دەژمێردرێت(‌ئێران‌مە‌گۆران‌و‌جوانڕۆیی‌جافی‌عێراق،‌مە‌مورادی‌جافی)‌جاف‌گشت‌ڕەسەنی‌و‌یەکەم‌شوێنی‌بە(‌ئێسنا‌جوانڕۆی)‌شوێنە‌ئەو‌ڕاسنیشاا‌مە.‌جاوانییەکان‌ڕووباری‌مانا‌بە(‌ڕود‌جاوان‌ناوی)

‌ناویاان‌کە‌کاورد‌مەزنەکاانی‌عەشایرەتە‌مە‌باووە‌یەکاێ‌جااوان:‌دەڵێات(‌کراو‌مەبیر‌کوردی‌عەشیرەتی‌جاوان‌اممنسیە،‌امکوردیە‌امعشیرە‌جاوان،)‌کنێبەکەیاا‌مە‌جەواد‌مسنەفا‌بەناوبان ‌مێژووناسی‌و‌ئەدیب‌جاوانەکاان‌مە‌هەنااێ ‌پاشاان(.‌الاعشای‌صابح)‌کنێبەکەیااا‌مە‌قەمقەشاەنای(‌الاشاراف‌و‌امننبایە‌و‌امژهاب‌ماروج‌کنێبەکەیااا،‌هەردوو‌مە)‌مەساعوودی:‌وەک‌هااتووە،‌ئیسلامییەکانەوە‌مێژوونووسە‌لایەن‌مە

.‌بینی‌شوێنانەدا‌مەو‌دیاریان‌ڕۆڵێکی‌و‌گواسنیانەوە‌کۆچیاا‌چواری‌سەدەی‌مە‌عێراق‌ناوەڕاسنی‌ناوچەکانی‌بەرەو‌ئێرانەوە‌ڕۆژئاوای‌مە‌جیاوە‌جیا‌بەهۆی‌مەو‌یشاان(جااوان)‌میرنشاینی‌هەروەهاا‌کارد،‌بەشااارییان‌حایللەدا‌شااری‌دامەزرانانی‌مە‌عەرەبیاا‌ی(ئەسەد‌بەنی)‌عێلی‌مەگەل‌و‌بوونەوە‌شۆڕ‌عێراق‌باشووری‌بەرەو‌کۆچیاا‌پێن ی‌سەدەی‌کۆتایی‌مە‌دواتر

‌خۆیاان‌ڕەساەنی‌زێاای‌باۆ‌ساال‌‌726پااش‌مە‌جاوانییاانە‌ئەو‌پێااەچێت‌وا(.‌جااوانی‌وارام:‌وەک)‌دەکارێن‌دی‌بە‌و‌مااون‌مەوێنااەر‌ساەرۆکەکانیان‌و‌میار‌مە‌هەنااێ ‌گاۆڕی‌ئێساناش‌تا‌دامەزرانا،‌دەڤەرەدا .دەناسران‌جاف‌ناوی‌بە‌سەردەمەدا‌مەو‌کە‌بووبێننەوە‌ڕەسەنەکەیان‌عەشرەتە‌و‌عێل‌دەسنەملانی‌مەوێناەر‌و‌گەڕابێننەوە(‌جوانڕۆ‌-رود‌جاوان)

:دەڵێت‌و‌ڕوو‌دەخاتە‌بارەیەوە‌مەو‌پەسەنا‌مۆژیکیانەی‌شرۆڤەیەکی‌ڕۆژبەیانی‌جەمیل‌مەلا‌مامۆسنا‌جاف،‌بۆ‌جاوان‌ناوی‌گۆڕینی‌چۆنییەتی‌بە‌سەبارەت‌«ف»‌بە‌و‌نیایە‌تێااا‌ی«ڤ»‌دەنگای‌عەرەبای‌زماانی‌دەخوێناارێت،‌«ڤ»‌دەنگای‌بە‌«و»‌پینای‌شاێوەزارەدا‌مەم‌دەخوێنارایەوە،‌«جاڤان»‌بە‌سەردەمە‌ئەو‌باوی‌کرمان ی‌شێوەزاری‌گوێرەی‌بە‌جاوان‌ناوی

.کورتکراوەتەوە‌جاف‌بۆ‌کات‌درێژایی‌بە‌پاشان‌و‌خوێناراوەتەوە‌جافان‌بە‌هەر‌جاڤانی ‌ئیای‌دەخوێنارێنەوە،‌

سەرچاوەکان جاف‌بەگ‌داوود‌سەروەت.‌د‌ناویان،‌و‌ڕەگەز‌و‌ڕۆل‌و‌جاف‌مێژووی‌مەمەڕ‌چەردەیەک‌

35: ژماره Page : 18 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌18:‌ی‌‌ره‌لاپه

‌

دا بەیتی کوردی لە خوێندنەوەیەکی بەراوردکارانە لەگەڵ ئەدەبی کلاسیک ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

م‌و‌کۆتایی‌دووهه‌شی‌به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌حموودزاده‌مه‌ر‌هبه‌ره‌

‌غەزەمیاات‌دیاوانی‌دا ‌راسانی‌مە‌گەورەکاان،‌شااعیره‌مە‌زۆریەک‌دیاوانی‌کە‌درا‌پاێ‌گرینگای‌شێعرناسانەوە‌و‌شاعیران‌لایەن‌مە‌ڕادەیە‌ئەو‌تا‌غەزەل‌ئەوپەڕی‌کە‌غەزەمێا ‌شاێوەیە‌بەم.‌«قەسایاەیە‌تەشابیبی‌غەزەل»:‌کە‌باووە‌شێعرناساان‌ساەرزاری‌مە‌ئێساناش‌هەتاا‌قسەیە‌ئەو‌دیسان‌بەڵام.‌بوو

‌وەساافی‌ئیشااکی‌نێااواخنی‌جێگااای‌ئەویناااارانە‌وەساافی‌تەڕی‌ناااوەرۆکی‌و‌گاارتەوە‌بەیناای‌حەفنااا‌قەساایاەی‌جێگااای‌وە‌دەبااووه‌درێااژ‌بەیاات‌دە‌هەتااا‌.گرتەوە‌دەسنەڵاتاارانی

:دەڵێ‌دەسنەڵاتاارێ ‌بۆمەدحی‌دا‌قەسیاەیەک‌مە‌حافز‌

‌جان‌و‌انسی‌حال‌باو‌خرمست‌که‌زمان‌و‌زمین‌ی‌خواجه‌نشان،‌شاه‌وزیر‌ یزدان‌فر‌چهره‌از‌میارخشاش‌که‌علی‌بن‌محما‌دنیا‌و‌دومت‌قوام‌.هەڵبژێردراون‌حافزەوە‌غەزەمێکی‌مە‌هەر‌کە‌خوارەوە‌بەینەی‌دوو‌ئەم‌یان‌بێ‌پەسنا‌سەرەوە‌بەینەی‌دوو‌ئەم‌زیادتر‌ناسانەوە‌شێعر‌بەلای‌بڵێی‌کرد‌چه‌هشیار‌مردم‌با‌که‌مست‌آن‌از‌واه‌انگیخت‌بازی‌چه‌که‌جادوو‌نرگس‌آن‌از‌آه

‌ کرد‌چه‌کار‌درین‌که‌بین‌شفقت‌بی‌طام ‌یار‌مهری‌‌بی‌ز‌یافت‌شف ‌رن ‌من‌اش ‌کۆتاایی‌هەتاا‌ساەرەتاوە‌مە‌درێژەکاان‌بەیانە.‌دەبێانەوە‌زەق‌دا‌پێکهااتەیی‌و‌فاۆرمی‌لایەنێکی‌مە‌بەڵکوو‌ناوەرۆکییەدا‌لایەنە‌مەم‌نەک‌قەسیاە،‌و‌بەیت‌چوونی‌وێ .‌ناکا‌دەسنەڵاتااران‌مەدحی‌کوردی‌بەینی

‌.هەیە‌جوداوازییان‌پێکەوە‌تاڕادەیەک‌جۆراوجۆرانە‌بەشە‌ئەم‌ناوەرۆکیی‌و‌فۆرمیی‌مەننیقی‌کە‌دەگرن‌خۆ‌مە‌جۆراوجۆر‌بەشی‌چەناین‌مۆنۆماۆگ‌قااڵبی‌مە‌دڵساووتاوانە‌پااڕانەوەیەکی‌و‌ئەوینااارانە‌نزایەکای‌و‌وەساو‌زۆرتر‌بەشانەدا‌مەم.‌دەگرێ‌بەخۆیەوە‌غینایی‌و‌میری ‌شێوازێکی‌ئەویناارانە‌و‌ناس ‌وەسفی‌بە‌دا‌بەشی‌هەناێ ‌مە‌بەیت

:دەکرێن‌بەدی‌دا‌

‌مەرزینگانە‌من‌کن‌مە‌هەر‌مەرزینگان‌هێلانە‌بووە‌ون‌ومێی‌کۆترە‌چاوی‌من‌کن‌مە

‌مێگەلانە‌دوای‌کۆرپەڵەی‌بەرخە‌من‌مەکن‌سوڵنانە‌و‌شاە‌خەزێنەی‌گەوهەری‌من‌کن‌مە

‌دڵانە‌مەبەر‌موحنەبەرە،‌من‌کن‌مە‌هەر‌گۆڕخانە‌و‌گۆڕ‌بەرمەوە‌خۆم‌سەری‌دەبێ‌یان مەیاانە‌کۆی‌بە‌بکەم‌خۆم‌سەری‌دەبێ‌یان‌‌ساناتی ‌مەننیقێکای‌دا‌میریکییەکەی‌بەشە‌مە‌ئەگەر‌بەیت.‌دەنوێنێ‌خۆی‌تر‌تۆخ‌بەشێوەیەکی‌بەیت‌دراماتیکی‌ڕەنگی‌،(ی‌که‌دراماتیکییه‌مانا‌‌به‌‌کێشه)‌کێشەکان‌بوونەوەی‌زەق‌بەهۆی‌تردا،‌بەشی‌هەناێ ‌مە :دان‌قەومان‌حاڵی‌مە‌زۆر‌خێراییەکی‌بە‌تراژێیاییەکان‌کارەساتە‌بەشانەدا‌مەم.‌جووڵەترە‌پڕ‌و‌دینامی ‌مەننیقێکی‌خاوەنی‌دا‌دراماتیکەکەی‌بەشە‌مە‌هەیە‌نیانی‌و‌نەرم‌و‌

‌قەومانە‌مێ‌رۆژی‌بکەن‌دوژمن‌جڵەوگیری.‌بن‌وەخڕ‌با‌سواران‌دەجا‌...هێشانە‌دل‌رۆژی‌و‌گۆڕێ‌دەکەوێنە‌کەلاک‌دەهێناوە(‌ )‌شێرخەزاڵی‌وڵاغی‌بۆ‌رکێفی‌هەرجارێکی‌مەحموود‌شۆڕ‌قەماوە‌هەژدە‌رەشی‌دەم‌رمبی‌و‌قەرەبینایە‌دەنگی‌دەبوون،‌یەکنری‌بەرانبەری‌مەشکر‌.دەداوە‌فرێ‌رکێفی‌پشنی‌مەسەر‌عێلان‌سەردار‌و‌ئەمیر‌مە‌کەسی‌دوازدە‌نەماوە‌مەخۆی‌ئاگای‌هیچ‌نییە‌مردن‌دەربەسنی‌مەرزینگانە،‌مەسنی

قەوماوە‌و‌هێشانە‌دل‌ڕۆژی‌نازانێ‌هەر‌دایە،‌مەرزینگان‌گەردنی‌مە‌دەسنی‌وادەزانێ‌

‌هەم‌بڵێااین‌یااان‌ڕاوەسااناوە‌نیااانەکە،‌و‌نەرم‌میااریکە‌شااێوازە‌ئەوەناااەی‌نە‌یەو‌مەکێشااە‌تەژی‌جااووڵەکە،‌پااڕ‌دراماااتیکە‌شااێوازە‌ئەوەناااەی‌نە‌بەیاات‌شااێوازی‌تااردا،‌بەشاای‌هەناااێ ‌مە‌دووبەشااە،‌مەم‌جااودا گوتاوبێژانە‌ئەم‌کە‌ئەوەیە‌بوونیشای،‌میریا ‌هاۆی‌و‌دووکەساە‌نێاوان‌مە‌بەردەوام‌گوتاوبێژێکی‌دەق،‌بوونی‌دراماتی ‌هۆی‌دا‌شوێنانەش‌مەم.‌تێاایە‌میریکی‌نیانییەکی‌و‌نەرم‌هەم‌و‌دراماتی ‌جووڵەیەکی

:هەیە‌راوەسناویان‌خەسڵەتێکی‌دەکەن،‌نەگۆڕەکان‌وسفە‌و‌حاڵەت‌بۆ‌دەلامەت‌بەڵکوو‌ناکەن‌بگۆڕەکان‌کێشە‌و‌کردە‌بۆ‌دەلامەت‌و‌دەبنەوە‌درێژ‌وەسفەکان‌ئەوەی‌مەبەر‌و‌ئەویناارانەن‌زۆرتر :گوتی‌و‌کرد‌مەرزینگانی‌بانگی‌پەن ەرە‌بەر‌هاتە‌مەحموود‌شۆڕ‌

35: ژماره Page : 19 February : 2013 /‌‌‌ی‌کوردی‌‌‌‌2172ی‌‌مه‌شه‌ڕه‌‌‌19:‌ی‌‌ره‌لاپه

نەدراوی‌پێ‌بەعسەت‌بەعسەتی،‌بێ‌کێژێ

هەڵنەکەناراوی‌و‌نەژاکاوی‌نەدراوی،‌مێ‌دەست‌ئێسنا‌رێحانەی‌رەشە گوڵاوی‌هەرمێ‌بەمیسامی‌دا‌دارایی‌مەخمەل‌کراسی‌ژێر‌مە‌کردووە‌حەفس‌مەمامن‌زەردە ...‌چاوی‌گۆشە‌هەڵێنە‌بۆم‌دەیە‌تورکومانم‌و‌تەرکە‌تێچووی‌ :گوتی‌و‌کرد‌ئاواڵە‌بەرۆکی‌کەوت،‌مەحموود‌بەشۆڕە‌چاوی‌ئەگەر‌مەرزینگان‌ ‌کامەرییە‌سپی‌سمێ ‌و‌هەمەوەنا‌جوکلی‌جەنگی‌بۆ‌دەتنێرێ‌بابمە‌کاری‌ئەوە‌ ...‌بەرییە‌مە‌و‌چۆمی‌مە‌خار‌و‌بەحرێ‌مە‌ئەمیاس‌تۆبێ‌ئاگاداری ‌میمۆییە‌کوڵمەی‌دوو‌و‌باری ‌بەژنێکە‌نەمێنێ‌جێ‌بە‌پاشت‌مە‌ :مێقەوماو‌کەسێکی‌مەزڵوومانەی‌وایلۆکی‌بە‌دەدا‌خۆی‌جێگای‌ئەویاناارانە‌دیامۆگی‌بەشانەدا،‌مەم.‌عەوداڵانە‌نزای‌و‌گێڕی‌شین‌سەر‌دەکەوێنە‌بەیت‌قورسایی‌دا،‌تر‌شوێنی‌هەناێ ‌مە قەوماوە‌چ‌بووە‌چ‌ئەوە‌گەڕێن‌من‌دڵێکە‌مە‌وەرن‌سوارینە‌ !نەکاوە‌مە‌و‌نەدیو‌مە‌خەبەری‌مەوی‌ئەی‌ خنکاوە‌دا‌دەریایە‌گێزی‌مە‌مەحموود‌شۆڕ‌دەڵێن‌ڕاسنە‌خۆ‌کوڕە‌ نەماوە‌باوانی‌ماڵە‌مە‌کەسم‌ڕابوو‌مێ‌گرانم‌و‌گەورە‌سەڵای‌ نەکراوە‌ئاواڵە‌کەس‌بۆ‌من‌کەتانی‌یەخەی‌تۆ‌پاش‌بێ‌شەرت‌ .‌داناوە‌دیوانی‌خودا‌و‌عەرشە‌رۆژی‌و‌قیامەتە‌رۆژی‌دەڵێن‌رۆژەی‌ئەو‌تا‌

‌ڕەوتاای‌وایە‌جااری‌گێڕانەوەشااا‌بەشای‌مە‌ئین اا‌دەچانن،‌بەیات‌کاری‌شاینگێڕی،‌و‌ڕووداوەکاان‌گێاڕانەوەی‌نازا،‌و‌وەساو‌وەک‌بەشاێکی‌چەناا‌بەینەکانااا،‌مە‌بڵێاین،‌دەکارێ‌ئەن اامگیرییەک‌وەکاوو‌کەواتە‌و‌ڕەوت‌هایچ‌دا،‌نازا‌و‌وەساو‌بەشای‌مە.‌دەبێانەوە‌کەم‌خێاراییەکەی‌مە‌تااڕادەیەک‌بوێسنێ،‌تەواو‌رەوتەکە‌ئەوەی‌بێ‌دوولایەنە‌بێژێکی‌گوتو‌هاتنی‌بە‌واشە‌جاری‌و‌دەبێنەوە‌پڕکێشە‌و‌خێرا‌رووداوەکان

‌بیااانووی‌بە‌شااینگێڕ‌کەساای‌ئەوەیە‌یەکەم‌هااۆی.‌دەبااڕێ‌پااێ‌تریشاای‌بەشااەکانی‌تایبەتمەنااای‌تااارادەیەک‌هااۆ‌بەچەنااا‌شااینگێڕی‌بەشاای.‌پێهەڵگااوتنە‌هەیە‌ئەوەی‌و‌ناااکرێ‌بەدی‌ئاڵوگۆڕێاا ‌و‌ڕووداو‌کەسای‌خۆشەویسانی‌و‌نزیا ‌قورباانی‌کەسای‌چاونکە‌ئەوەیە‌دووەم‌هاۆی.‌دەکەوێ‌چااو‌وەبەر‌کەم‌تااڕادەیەکی‌بەشاەدا‌مەم‌کێشاەکان‌ڕەنگااانەوەی‌دەگێاڕێنەوە‌تراژێااییەکە‌ڕووداوە‌مە‌بەشێ ‌شینگێڕییەوە،

.شینگێڕییەکەوە‌ناو‌دێنە‌پێهەڵگوتنی ‌و‌نزا‌و‌وەسو‌کەواتە‌شینگێڕە،‌فۆمکلاۆری‌جاۆرێکی‌وەکاوو‌و‌باووهنەوە‌جاودا‌بەیات‌پێکهااتەی‌مە‌کە‌بەشاەیە‌ئەو‌هەر.‌کوڕە‌و‌کیژ‌ئەویناارانەی‌دیامۆگی‌بەش،‌سەرن ڕاکێشنرین‌و‌ناسکنرین‌و‌جواننرین‌جۆراوجۆرانەدا،‌بەشە‌ئەم‌نێو‌مە‌

‌بەیانە‌پاێچەوانەی‌بە‌حەیاران.‌گرتاووە‌ساەرچاوەی‌بەینەکاانەوە‌تەغەزوملای‌مە‌کە‌غەزەمەیە‌ئەو‌حەیارانی ‌باێ،‌قەسایاە‌تەشابیبی‌غەزەل‌ئەگەر.‌داوە‌خاۆی‌ژیاانی‌بە‌درێاژەی‌حەیران،‌بەناوی‌سەربەخۆ‌مەلایەکای‌جوانکارییەکاانی‌و‌ناساکبێژی‌بەر‌مە‌و‌لایەک‌مە‌باوونە‌کاۆ‌گاردو‌و‌چکاۆڵە‌و‌ساووک‌ئەم‌مەبەر‌حەیاران‌کە‌نیایە‌ساەیر‌هیچ‌کەواتە.‌بێنەوە‌کورت‌ڕسنەش‌سێ‌هەتا‌تەنانەت‌دەتوانێ‌درێژەکان،

‌حەیاران‌ساەرهەڵاانی‌شوێنی‌مە‌پرسیار‌جوغرافیاییەوە‌بارەی‌مە‌مەوەی‌بەر‌کە‌دەگەین‌گرینگە‌ئاکامە‌بەم‌ئێسنا.‌کەوتبێ‌وەڕمێن‌تر‌فۆمکلۆرییەکانی‌جۆرە‌مە‌زیادتر‌و‌کردبێ‌مێژ‌بەیت‌بە‌جێگای‌ترەوە،‌ئەگەرچای.‌هەڵاااوە‌ساەری‌موکریاانەە‌نااوچەی‌یاان‌هەومێار‌دەشانی‌مە‌حەیاران‌بڵێین‌گەورەیە‌زۆر‌هەڵەیەکی‌ئەوە.‌بینەوە‌ورد‌سەرهەڵاانە‌ئەم‌چۆنیەتی‌مە‌پێکهاتەییەوە،‌و‌فۆرمی‌مەباری‌دەبێ‌بکەین،‌مە‌هەومێار‌دەشانی‌رۆژاوای‌هەتاا‌موکریاان‌رۆژهەڵاتای‌دا،‌حەیاران‌ساەرهەڵاانی‌کااتی‌مە‌بەڵام‌دەکارێ،‌ماێ‌چاویان‌جیران‌وڵاتی‌دوو‌جۆغرافیای‌ناو‌مە‌جوداواز‌ناوچەی‌دوو‌وەک‌هەرێمە،‌دوو‌ئەم‌ئێسنا‌باردووهنە‌شااروێران‌و‌ساناووس‌و‌لاجاان‌و‌شنۆ‌مە‌ساڵیان‌تری‌نیوەی‌ڕابواردووە،‌پشاەر،‌و‌بینوێن‌و‌کۆیە‌مە‌ساڵیان‌نیوەی‌هۆزانەی‌ئەو‌دا‌زوو‌زەمانی‌مە.‌بوونە‌جۆغرافیاییاا‌ی(واحیا)‌یەکە‌یەک‌ناو‌بەڵام‌باووبێ،‌بەرتەسا ‌مەودایەکای‌کاردنەکەی‌کوێسانان‌و‌گەرماێن‌هێڵای‌مەودای‌واهەباووە‌هاۆزی‌راسنە.‌ژیاون‌گەرمین‌مە‌تری‌نیوەکەی‌ژیابێنن،‌کوێسنان‌مە‌سال‌نیوەی‌هۆزانەی‌ئەو‌پێچەوانە‌بە‌و‌سەر

‌و‌سوێسانایەتی‌بەری‌وەکاوو‌زاراوەی‌و‌تەعبیار‌هەنااێ ‌ئەوەی‌هاۆی.‌باوونە‌ئاشانا‌کوردەکاان‌هاۆزە‌بۆ‌هەموویان‌کە‌تێاەپەڕێ‌ناوچانە‌ئەو‌بەسەر‌دەمکێنێ،‌موکریان‌بە‌هەومێر‌دەشنی‌هێڵەی‌ئەو‌بەگشنی‌باۆ‌کردنەکانیاان‌کوێسانان‌و‌گەرماێن‌هەماوو‌ساەرەڕای‌کوردەکاان‌هاۆزە‌ئەمەیە‌بااوبوونە،‌دا‌کاوردی‌ئاخااوتنی‌مە‌کاۆنەوە‌مە‌هەر‌دەسانەش‌مەم‌تری‌زاراوەی‌زۆر‌و‌پشاەرییان‌و‌مەرگە‌وڵاتی‌و‌پیران‌بەری

‌ماانەوەیە‌و‌دامەزران‌ئەو‌وەک‌ماانەوەی‌و‌بەساننەوە‌خاۆ‌ئەو‌کە‌بکا‌مەوە‌حاشا‌هەیە‌کێ‌بەڵام.‌ببەسننەوە‌شوێنێکەوە‌بە‌خۆیان‌تارادەیەک‌کاڵی ،‌و‌کشت‌باری‌و‌کار‌بۆ‌ناچاربوون‌ئاژەڵااری،‌کاروباری .سەنا‌پەرەی‌دیکە‌هێناەی‌سنوورەکانیشەوە‌بەهۆی‌ژیانە‌شێوە‌ئەم‌و‌هەڵیانبژاردووە‌ژیان‌شێوەی‌وەکوو‌بەرەبەرە‌دا‌بیست‌و‌نۆزدە‌مەسەدەکانی‌کوردەکان‌کە‌نەبووە

‌هەرکای‌عەشایرەتی‌جۆغرافیاییاانەی‌شاوێنە‌ئەو‌بڵاوی‌و‌پەرژ.‌باشوورن‌خەڵکی‌بەتەنیا‌هەر‌بڵێ‌یا‌کوردسنانن‌ڕۆژهەڵاتی‌ناوچەی‌خەڵکی‌بەتەنیا‌هەر‌مەنگوڕ‌وەکوو‌عەشیرەتێکی‌بڵێ‌هەیە‌کێ‌بەراسنی‌‌کە‌سااویلکانەیە‌پرسایارە‌ئەو‌پرساینی‌بە‌چینار‌باا‌کەواتە.‌دەگارێنەوە‌کوردسانان‌رۆژهەڵاتای‌و‌بااکوور‌و‌باشاوور‌هەرێمای‌ساێ ‌هەر‌و‌زۆرترە‌مەنگوڕەکانی ‌بوونی‌نیشنەجێ‌شوێنی‌مە‌نیشنەجێن‌تێیاناا‌شاوێنی.‌بااەین‌زانسانی‌بابەتێکی‌قەرەی‌مە‌خۆمان‌ناوچەییەوە‌دەمارگرژییەکی‌بە‌نەمانهەوێ‌و‌نەبینەوە‌ساویلکانەتر‌مەوی ‌وەڵامی‌دۆزینەوەی‌خەریکی‌هەڵااوە،‌سەری‌کوردسنان‌ناوچەی‌کامە‌مە‌حەیران

‌هاۆی‌بە‌و‌بیسانەم‌و‌ناۆزدە‌ساەدەی‌کۆمەڵایەتییەکاانی‌و‌سیاسی‌گۆڕانکارییە‌بەهۆی‌دوایەش‌دیارە.‌هەڵکەوتوون‌هەومێر‌دەشنی‌و‌موکریان‌نێوان‌مە‌کە‌دەگرێنەوە‌ناوچانە‌ئەو‌هەموو‌حەیران،‌سەرهەڵاانی .بوونە‌جوداواز‌مێ ‌نەخنێ ‌تەعبیرەکانەوە‌بەکارهێنانی‌چۆنیەتی‌مەباری‌موکریان‌حەیرانی‌و‌هەومێر‌دەشنی‌حەیرانی‌ناوچانە،‌ئەو‌مێکاابڕانی

‌باشانر‌ئەوەی‌باۆ.‌هەڵاااوە‌ساەری‌پێکهااتەیەکینرەوە‌چ‌مە‌حەیاران‌پێکهااتەی‌کە‌گاوڕێ‌بهێنییانە‌پرسایارە‌ئەو‌وایە‌باشنر‌بکەین،‌پرسیار‌حەیران‌سەرهەڵاانی‌شوێنی‌دەربارەی‌ئەوەی‌جیاتی‌مە‌کەواتە‌‌:هەڵسەنگێنین‌هەڵبژێردراوە،‌حەیرانێ ‌مە‌کە‌تر‌بەشێکی‌مهگه ‌خەزال‌و‌لاس‌گوتوبێژی‌مە‌خوارەوە‌بەشەی‌ئەم‌با‌بەیت،‌پێکهاتەی‌مە‌بەشێکە‌حەیران،‌پێکهاتەی‌کە‌بسەممێنین‌بابەتە‌ئەو

ری‌کوردسنان‌و‌کورد‌ماڵپه‌‌

قشی حمان نه ره: ی وه و بڵاو کردنه ئاماده ، له یه خۆیی مانگانه ربه کبوون گۆڤارێکی سه گۆڤاری ئینتێرنێتی یه

r_ neqsi@yahoo.ca