2556 - nida

แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

กรณศกษา เขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ จงหวดระยอง

วธาร จนดามย

วชาการคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

(3)

บทคดยอ

ชอวชาการคนควาอสระ แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ กรณศกษา เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ จงหวดระยอง ชอผเขยน นายวธาร จนดามย ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา 2556 การศกษามวตถประสงค เพอศกษาการใชและการจดการทรพยากรน าของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ทาการวเคราะหการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ และเสนอแนวทางการบรหารจดการนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซใหสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ ซงทาการศกษาโดยการเกบขอมลการใชนาของแตละหนวยงานประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซและเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากการสมภาษณกงทางการ (Non-Structured Interview) กบผมสวนไดสวนเสยรวมทงสน 8 ทาน จากผบรหารของบรษท ไออารพซ 2ทาน ผแทนจากกรมโรงงานอตสาหกรรม 1 ทานนกวชาการ 1 ทาน ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง 1 ทาน และผแทนจากผนาหรอประชาชน 3 ทาน เพอทาการวเคราะหหาความสมพนธแนวทางการบรหารจดการนาภาคอตสาหกรรม เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศกบดชนตวชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม ผลการศกษา พบวา เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซประกอบดวย 4 กลม ไดแกกลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลน กลมสาธารณปโภค กลมอตสาหกรรมนอกกลมบรษท ไออารพซ และกลมอนๆ โดยตงแต พ.ศ.2552 ถง พ.ศ.2556 กลมสาธารณปโภคมการใชนามากทสดประมาณรอยละ 67.47 และพบวา โรงไฟฟาในกลมสาธารณปโภคมการใชนาสงสด ในขณะทการบรหารจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซปฏบตตามโครงการ 3R (Reduce Reuse Recycle) ซงสามารถลดการใชนาประมาณรอยละ11.7 ของปรมาณการใชนารวมทงหมดจากขอมล พ.ศ. 2555 โดยโครงการดงกลาวมความมงมนการใชทรพยากรนาใหเกดประสทธภาพสงสดและลดการปลอยนาทงสสงแวดลอม นอกจากนยงปฏบตตามแผนงานความ

(4)

รบผดชอบตอสงคม (CSR) ดวยกระบวนการมสวนรวม ไดแก โครงการปรบปรงประปาหมบานและโครงการปองกนนาทวม ทาใหอตสาหกรรมอยไดกบชมชนเปนสขและยงยนซงโครงการดงกลาวสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศของกรมโรงงานอตสาหกรรมทง 5 มต คอ มตทางกายภาพมตเศรษฐกจ มตสงแวดลอม มตสงคม และมตการบรหารจดการ แตการดาเนนการดงกลาวยงขาดแผนแมบทการจดการทรพยากรนาและการดาเนนการอยางตอเนอง ดงนน เพอใหเกดความมนคงและยงยนตอการจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ จงเสนอ 3 แนวทางสาหรบการบรหารจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดแก แนวทางท 1 การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนา แนวทางท 2 สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอชมชน และแนวทางท 3 สนบสนนการบรหารจดการทรพยากรนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซอยางมประสทธภาพ

ABSTRACT Title of Independent Study Approach to water management towards Eco Industry: A case study of IRPC Industrial Zonein Rayong Province. Author Mr. Vitarn Jindamai Degree Master of Science (Environmental Management) Year 2013 The study aims to investigate and analyze use and management of water resources in the IRPC industrial zone and then to suggest guidelines for water management in the IRPC industrial zone according to the eco- industry concept. Data was collected from a secondary source about water use of each group in the IRPC industries and from a primary source i.e. interviews of eight people including two from personnel in charge of IRPC Company,Department of Industrial Works, academic person, Rayong Irrigation Department and three from local communities. Data was analyzed so as to investigate the relationship of water management in the industry towards eco- industry concept and eco- industry index involving a measure of five dimensions of the eco- industry. The results reveal that the IRPC industrial zone consists of four groups: the petrochemical and refining industries, utilities, industrial companies outside the IRPC and other groups. The utilities use water the most about 67.47 percent of the total water used in the IRPC industrial zone. The management of the water resources in the IRPC industrial zone was found to follow the 3R (Reduce Reuse Recycle) which can reduce water use 11.7 percent of the total water consumption from the year 2012. It results in the efficient use of water and the reduction of water use. The IRPC industrial zone also plans to comply with corporate social responsibility (CSR) and it hasa project for improving water supply and flood protection. These projects are consistent with five dimensions of Industrial Ecology concept i.e. physical dimension, economic dimension, environmental dimension, social dimension and management dimension. However, the

(6)

implementation of the project is still lack of a master plan for water management and execution continues. Therefore,to achieve sustainable management of water resources towards eco industrial concept, three guidelines for the management of water resources of the IRPC industrial zone are to develop mechanisms for public participation and to promote water resources management in community and to manage water resources in the IRPC industry effectively.

กตตกรรมประกาศ

วชาการคนควาอสระเรอง แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ กรณศกษาเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ จงหวดระยอง ฉบบนสาเรจลลวง

ไปไดดวยด ผศกษาตองขอกราบขอบพระคณบคคลทกทานทใหความชวยเหลอตลอดมา โดยเฉพาะอยางยง รองศาสตราจารย ดร.วสาขา ภจนดา ผซงเปนอาจารยทปรกษาวชาการคนควาอสระทได ใหความกรณา ใหคาปรกษา คาชแนะ และชวยตรวจสอบ ทาใหวชาการคนควาอสระฉบบนสาเรจลลวงตามวตถประสงค และขอขอบพระคณคณาจารยของหลกสตรการจดการสงแวดลอม

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมทกทาน ทไดประสทธประสาทความรทใชประกอบการจดทาวชาการคนควาอสระในครงน และขอขอบคณเจาหนาทของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม

ทกทานทใหความชวยเหลอ ประสานงาน ใหบรการ และอานวยความสะดวกเปนอยางด ขอขอบพระคณผบรหาร บรษท ไออารพซ ผแทนจากกรมโรงงาน ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง นกวชาการ และผนาหรอผแทนของประชาชนในพนทตาบลตะพงตาบลบานแลง และตาบลเชงเนน ทใหความรวมมอดานขอมลและใหสมภาษณเปนอยางด สดทายน ขอขอบคณ คณพอและคณแม ผมพระคณตอผวจย รวมทง ภรรยาและบตร ทเปนกาลงใจชวยเปนแรงผลกดนทสาคญททาใหวชาการคนควาอสระในครงนสาเรจลลวงไปไดดวยด

วธาร จนดามย

มกราคม 2557

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3)

ABSTRACT (5)

กตตกรรมประกาศ (7)

สารบญ (8)

สารบญตาราง (10)

สารบญภาพ (11)

บทท 1 บทนา

1.1 ทมาและแนวคดในการศกษา 1

1.2 วตถประสงคของการศกษา 3

1.3 ขอบเขตการศกษา 3

1.4 กรอบการศกษา 5

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6

1.6 นยามศพท 6

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

2.1 แนวคดและทฤษฎของอตสาหกรรมเชงนเวศ 7

2.2 หลกการและแนวคดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ 21

2.3 แนวคดเทคโนโลยสะอาด 26

2.4 แนวคดและทฤษฎการบรหารจดการทรพยากรนา 30

2.5 งานวจยทเกยวของ 31

(9)

บทท 3 วธการศกษา

3.1 กรอบการศกษา 36

3.2 วธการศกษา 37

3.3 กลมผใหขอมลการสมภาษณ 39

3.4 เครองมอเกบรวบรวมขอมล 41

บทท 4 ผลการศกษา

4.1 ศกษาขอมลและจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการ

ไออารพซ

44

4.2 จดทาแผนภาพการไหลของนา และรวบรวมขอมลการใชนาของแตละ

หนวยงาน

52

4.3 ผลจากการสมภาษณกงทางการ (Non-Structured interview) 58

4.4. การวเคราะหหาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงส อตสาหกรรมเชงนเวศ

68

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายและขอเสนอแนะ

5.1 สรปและอภปรายผลการศกษา 87

5.2 ขอเสนอแนะ 92

บรรณานกรม 94

ภาคผนวก 97

ขอมลปรมาณการใชนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ ตงแต พ.ศ. 2552 - 2556

ประวตผเขยน 105

12

สารบญตาราง

ตารางท หนา

3.1 ตารางแสดงบทบาทและหนาททเกยวของกบผใหขอมล 39

4.1 แสดงรายชอของแผนกและหนวยงานในเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ

50

4.2 ปรมาณการใชนาตามกลมผใชนา ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 54

4.3 ปรมาณการใชนาภายในกลมสาธารณปโภค ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 57

4.4 แสดงผใหขอมลกบรหสขอมล (Coding) 70

4.5 วเคราะหขอมลโดยการเปรยบเทยบดวยการแจกแจงความถ 73

4.6 การวเคราะหแนวทางเลอกท 1 79



4.9 สรปคะแนนปจจยภายในและปจจยภายนอก 82

(12)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบการศกษา 5 2.1 ความสมพนธของระบบนเวศ 8 2.2 นคมอตสาหกรรมเชงนเวศของคาลนบอรก (Kalundborg) 12 2.3 คณลกษณะมาตรฐานและเกณฑตวชวดการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

5 มต 22 ดาน 16

2.4 ขอบเขตของเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ 18 2.5 คณลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศใน 5 มต 22 ดาน 18 2.6 เขตประกอบอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco-Industrial Zone: IRPC-EIZ) 19 2.7 ตนแบบของการบรหารเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศไออารพซ 20 2.8 แสดงความสมพนธระหวางตวแปรปจจย ดานเศรษฐกจ ดานคณภาพชวตทาง

สงคม และดานการใชทรพยากรและการปลดปลอยมลพษ 23

2.9 วธการของเทคโนโลยการผลตทสะอาด 28 3.1 กรอบการศกษา 36 3.2 ระบบฐานขอมล SAP 38 4.1 แผนภาพการไหลของน าจากแหลงน าดบสเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ 52

4.2 บอเกบน าดบ 5 บอของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ 53 4.3 กราฟแทงแสดงปรมาณการใชน าตามกลมอตสาหกรรม ตงแต พ.ศ. 2552 55 4.4 กราฟวงกลมแสดงปรมาณการใชน าตามกลมอตสาหกรรม 56 4.5 กราฟแทงแสดงปรมาณการใชน าภายในกลมสาธารณปโภค 58 4.6 การขดลอกคคลอง 66 4.7 ระบายน าเขาบอส ารองน า 66

(12)

4.8 สมมนาความรวมมอแกไขปญหาน าทวมรอบเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ 67

4.9 ถงส ารองน าหมบานตะพง 68 4.10 SWOT Matrix แนวทางเลอกท 1 85 4.11 SWOT Matrix แนวทางเลอกท 2 85 4.12 SWOT Matrix แนวทางเลอกท 3 86 5.1 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรน าเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ 92

บทท 1

บทนา

1.1 ทมาและแนวคดในการศกษา

ปญหาสภาวะแวดลอมของโลกในปจจบน ตกอยในสภาวะการขาดความสมดลทางดานทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรนา ซงเปนทรพยากรทมคาและมความสาคญอยางยงตอการดารงชวตของมนษย นา เปนองคประกอบสาคญในเซลลของสงมชวต เปนตวกลางของกระบวนการตางๆในสงมชวต อกทงยงเปนแหลงทอยอาศยของสงมชวตมากมาย เพราะโลกของเราประกอบดวย นา 3 ใน 4 สวน โดยมนาจดในธรรมชาตเพยง รอยละ 3 เทานน จากปรมาณนาทงหมดในโลก ซงสองในสามจากจานวนน เปนนาแขงตามยอดเขาหรอขวโลก รอยละ 0.3 เทานนทเปนนาบนดนทสามารถใชประโยชนได จงเปนทรพยากรทมอยอยางจากด องคการสหประชาชาตไดคาดการณไววา ประชากรโลกประมาณ รอยละ 18 ขาดแคลนนาดมทปลอดภย (UN Secretary

General Kofi Annan on World Water Day, 2006) ดงนน การเกดวฏจกรของนา จงนบวา มความสาคญตอสงมชวตเปนอยางมาก วฏจกรของนา (Water Cycle) หรอชอในทางวทยาศาสตร เรยกวา วฏจกรของอทกวทยา (Hydrologic Cycle) หมายถง การเปลยนแปลงสถานะของนาระหวาง ของเหลว ของแขง

และกาซ ในวฏจกรของนาจะมการเปลยนแปลงสถานะไปกลบจากสถานะหนงไปยงอกสถานะหนงอยางตอเนอง ไมมสนสดภายในอาณาจกรของนา (Hydrosphere) เชน การเปลยนแปลงระหวางชนบรรยากาศ นาพนผวดน ผวนา นาใตดน และพช กระบวนการเปลยนแปลงน สามารถแยกไดเปน 4 ประเภท คอ การระเหยเปนไอ (Evaporation) หยาดนาฟา (Precipitation) การซม (Infiltration) และการเกดนาทา (Runoff) (สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ, 2555)

ในขณะทปจจบนมประชากรโลก 7,000 ลานคน โดยสานกสามะโนสหรฐอเมรกา (USCB) คาดการณวา ประชากรทวโลกจะถง 10,000 ลานคนในป 2050 (World meters, 2013) สะทอนใหเหนวา เมอประชากรโลกเพมมากขน ความตองการใชนากเพมมากขนตามการเตบโตของประชากรและตามการเพมขน ทงภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม ในขณะททรพยากรนายงคงมเทาเดมและเปนทรพยากรทเขาถงไดอยางเสร (Open - Access Resources) และปญหาโลกในปจจบนเกยวของกบภยพบตธรรมชาตประเดนสาคญ คอ นาทวม นาแลง ในขณะททรพยากรนานอกจากจะ

2

มความจาเปนในการดารงชวตของมนษยและสงมชวตแลว ยงมความสาคญอยางยงตอการพฒนาประเทศ เพอตอบสนองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ บางพนทมความตองการใชนาทมากกวาปรมาณนาทมอยจรง จงเกดภาวะความไมสมดลระหวางแหลงนากบการใชนา ทาใหเกดปญหาการขาดแคลนนา โดยเฉพาะปญหาการขาดแคลนนาภาคอตสาหกรรมในชวงหนาแลงทเกดขนในหลายพนท ไดแก กรณภยแลงภาคตะวนออก จ.ระยอง พ.ศ. 2548 สงผลกระทบทาความเสยหายกบอตสาหกรรมตอเนองรวมแลว มากกวา 2 แสนลานบาท (สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร, 2554) ซงสงผลกระทบโดยตรงตอการผลตอตสาหกรรมและเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ทงชมชนทองถนและประเทศชาต จงทาใหเกดปญหาการแยงใชทรพยากรนา ดงนน

จงตองมการบรหารจดการนาอยางมประสทธภาพ เพอชวยลดปรมาณการใชทรพยากรนา ชวยลดปญหามลพษ รวมทงยงชวยลดตนทน ในการผลตใหกบผประกอบการได ซงปจจบนมเทคโนโลยททนสมยตางๆ ทมประสทธภาพ ในการนามาประยกตใชในการบรหารจดการนา ทงนาดและนาเสย ทาใหมการหมนเวยนนานาทงทผานการบาบดแลวกลบมาใชใหมได ตามหลกการ 3R (Reduce, Reuse, Recycle) ทงนหากผประกอบการมการบรหารจดการนาอยางมประสทธภาพ จะสามารถชวยลดปญหาการขาดแคลนทรพยากรนา รวมทงยงลดปญหา ขอรองเรยนจากชมชนรอบขางได เพอมงสการพฒนาอตสาหกรรมอยางยงยน

ดวยเหตน แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industry) โดยยดหลกการพงพาอาศยซงกนและกน จงเกดขนโดยมงหวงใหเกดการเพมประสทธภาพการผลตทเนนการใชทรพยากรใหเกดประสทธภาพสงสด ลดการปลอยของเสยและมลพษสสงแวดลอม โดยสอดคลองกบการปฎบตตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ทเปนการปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศ เพอมงสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนตา และเปนมตรกบสงแวดลอม ภายใตแนวคดดลยภาพระหวางเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม

ปจจบนโรงงานอตสาหกรรมหลายขนาด ทงขนาดเลก กลาง และขนาดใหญ หลายโรงงานไดมการผานเกณฑมาตรฐาน ทงในดานคณภาพ ISO 9000 และโดยเฉพาะดานสงแวดลอม ISO

14001 แตกยงมปญหาการใชนาอยางไมมประสทธภาพและไมมประสทธผล เพอใหมนใจวาโรงงานอตสาหกรรมดงกลาว มการใชทรพยากรนาอยางมประสทธภาพและมประสทธผลสงสด โดยไมกอใหเกดปญหาดานสงแวดลอม ในขณะเดยวกน บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) เปนอกหนงองคกรเอกชนทมการใชทรพยากรนาปรมาณมาก และตองอยรวมกบชมชน ตองพงพาอาศยซงกนและกน ใน พ.ศ. 2555 ไดเขารวมโครงการนารองของกรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ในการพฒนาเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยนาแนวทางนไปใชในการปฏบต เพอใหสามารถอยรวมกบชมชนและสงคมไดอยางมความสขและ

3

ยงยน ดงนน ผวจยจงสนใจในการทาการศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ กรณศกษา เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ โดยวเคราะหระบบการบรหารจดการนาของเขตประกอบอตสาหกรรมไออารพซ ทดาเนนการอยในปจจบนใหมประสทธภาพเพยงพอทจะสอดคลองกบอตสาหกรรมเชงนเวศไดมากนอยเพยงใด โดยมงเนน

ศกษาปรมาณการใชนา และจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เพอเปนฐานขอมลปรมาณการใชนา และนาเสนอแนวทางการบรหารจดการนาทเหมาะสมตอไป เพอใหมการใชทรพยากรนาอยางมประสทธภาพเพยงพอ เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยคานงถงทงภาคเศรษฐกจ สงคม ชมชน และสงแวดลอม ทมงสการพฒนาอยางยงยน

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1.2.1 เพอศกษาการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ 1.2.2 เพอวเคราะหการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

1.2.3 เพอเสนอแนวทางการบรหารจดการนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใหสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ

1.3 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 ขอบเขตดานเนอหา

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง โดยการใชวธการศกษาจากเอกสาร (Documentary Research) จากแหลงขอมลตางๆ ทงในขอมลปฐมภม คอ สมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview) และขอมลทตยภม โดยศกษาจากวรรณกรรมทเกยวกบอตสาหกรรมเชงนเวศ หลกประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจและระบบเทคโนโลยสะอาด และการบรหารจดการทรพยากรนา

1.3.2 ขอบเขตดานพนท

หนวยงานใน บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ตงอยเลขท 299 ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง ตามพนททมการใชนาในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

4

1.3.3 ขอบเขตดานผใหขอมล

ผใหขอมลสมภาษณกงทางการ (Non-Structured Interview) ประกอบดวย ผบรหารของบรษทไออารพซ ทดแลรบผดชอบโครงการอตสาหกรรมเชงนเวศ ผแทนของกลมผใชนาหลก ในบรษทไออารพซ ผแทนจากภาครฐ (กรมโรงงานอตสาหกรรม) นกวชาการ ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง และผแทนจากผนาหรอประชาชนทมอาณาเขตตดตอกบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

1.3.4 ขอบเขตดานเวลา

ใชเวลาศกษา ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2556 ถง เดอนมกราคม พ.ศ. 2557 ระยะเวลาในการทาการศกษา 6 เดอน

5

1.4 กรอบการศกษา

-

ภาพท 1.1 กรอบการศกษา

ขอมลปฐมภมความคดเหนเกยวกบ

การบรหารจดการทรพยากรนา

-ภาครฐ -กรมชลประทาน

-ภาคประชาชน -นกวชาการ

-ผบรหารไออารพซ -ผใชนาในไออารพซ

ขอมลทตยภมภายในบรษท

-นโยบายและแผนงานเกยวกบ

อตสาหกรรมเชงนเวศ

-การจดการทรพยากรนา

ในปจจบน

-ขอมลปรมาณการใชนา

แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา

เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

ขอมลทตยภม

-อตสาหกรรมเชงนเวศ

-เทคโนโลยสะอาด

-ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ

-การบรหารจดการทรพยากรนา

การวเคราะห

- พรรณนาความ จดกลมประเดนและสรป

- ความสมพนธกบดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม

6

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ไดทราบถงการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ

1.5.2 ไดแนวทางการจดบรหารจดการนาในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

ทสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศของกรมโรงงานอตสาหกรรม

1.5.3 ไดนาขอมลไปเผยแพรใหองคกรทเกยวของและสนใจใชประโยชน

1.6 นยามศพท

1.6.1 ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ หมายถง การสรางความสมดลระหวางความเจรญกาวหนาทางธรกจและการรกษาระบบนเวศ โดยการลดผลกระทบสงแวดลอมไปพรอม ๆกน

1.6.2 นคมอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Estate) หมายถง กลมผประกอบการอตสาหกรรมและธรกจบรการ ทมงเนนการลดการใชทรพยากรใหคมคามประสทธภาพสงสด และลดการปลดปลอยของเสยใหเหลอนอยทสด เพอยกระดบคณภาพชวตชมชนและสงแวดลอม เพอทาใหอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนไดอยางมความสขและยงยน

1.6.3 เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ (IRPC Industrial Zone) หมายถง การพฒนาพนทเพอรองรบอตสาหกรรมในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตงอยเลขท 299 ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง ตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 ตามประกาศกาหนดเขตประกอบการอตสาหกรรมจากกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 7 (พ.ศ. 2537)

1.6.4 ระบบฐานขอมล SAP (System Application and Product in Data Processing) หมายถง โปรแกรมสาเรจรป ทมการเชอมโยงขอมลของระบบงานยอยแบบออนไลนและทนทวงท (Online Real Time) ของโรงงานภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

การศกษาวจย เรอง แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ กรณศกษาเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง ผศกษา

ไดนาแนวคดทฤษฏและงานวจยทเกยวของมาศกษา เพอชวยสนบสนนในดานความคดและเปนแนวทางการศกษา ดงตอไปน

2.1 แนวคด และทฤษฎของอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.1.1 ความหมายของอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.1.2 ความเปนมาของการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.1.3 แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของตางประเทศ

2.1.4 แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศในประเทศไทย

2.1.5 การพฒนาสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

2.2 หลกการและแนวคดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ

2.3 หลกการของเทคโนโลยสะอาด

2.4 แนวคดและทฤษฎการบรหารจดการทรพยากรนา

2.5 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคด และทฤษฎของอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.1.1 ความหมายของอตสาหกรรมเชงนเวศ

อตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industry) เปนกระบวนทศนใหมในการพฒนาอตสาหกรรม ทคานงถงความคมคาทางเศรษฐศาสตร (Economic) และนเวศวทยา (Ecology) โดยใชหลกการ ของนเวศวทยาอตสาหกรรม (Industrial Ecology) แนวคดนเรมรจกใน ค.ศ.1989 โดย Frosch และ Gallopoulos เสนอหลกการนในวารสาร Scientific American อตสาหกรรมเชงนเวศเปนการออกแบบคลายกบระบบนเวศวทยาธรรมชาต ประกอบดวย ผผลต (Producer) ผบรโภค (Consumer)

และผยอยสลาย (Decomposer) ดงภาพท 2.1

8

ภาพท 2.1 ความสมพนธระบบนเวศ

แหลงทมา: วสาขา ภจนดา, 2550

คานยามทมความหมายและหลกการทคลายคลงกนของอตสาหกรรมเชงนเวศ

ไดแก Industrial Ecosystem คอ ความสมพนธของอตสาหกรรมทมความเชอมโยงกน ในการเอาของเสยของอตสาหกรรมหนงมาใชเปนวตถดบของอกอตสาหกรรมหนงไดอยางมประสทธภาพ

(Ayres, 1996) ซงเปนการเปรยบเทยบระบบอตสาหกรรมคลายกบระบบนเวศตามธรรมชาตท ของเสยจากสงมชวตหนงในระบบธรรมชาต นาไปใชเปนแหลงอาหารใหกบอกสงมชวตหนงทอยในระบบเดยวกน ในขณะท Industrial Symbiosis คอ ความสมพนธทตองพงพาอาศยกนตงแต 2 โรงงานขนไป ทมการแลกเปลยนพลงงาน สสารในลกษณะตางฝายตางไดรบประโยชนซงกน

และกน Lowe และคณะ (2001) ใหคาจากดความของ นคมอตสาหกรรมเชงนเวศเศรษฐกจ

คอ การรวมกนของกลมธรกจอตสาหกรรม เพอแสวงหาแนวทางการเพมประสทธภาพและแนวทางการจดการ ของมตเชงเศรษฐกจและสงแวดลอมรวมกน โดยมเปาหมายเพอใหเกดดลยภาพมตเชงเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม อนนาไปสการพฒนาอยางยงยน ในขณะทนคมอตสาหกรรม

เชงนเวศและเครอขายของชมชนโดยรอบและกลมหนวยงานตางๆ ทอยภายนอกนคมอตสาหกรรม

โดยไมไดอยในบรเวณพนทเดยวกน เรยกวา Eco - Industrial Estates & Networks

เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2555) ใหนยามคาจากดความไววา เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ หมายถง รปแบบการพฒนาอตสาหกรรมทยงยน

บนพนฐานความสมดลของเศรษฐกจ สงแวดลอม สงคม และความสอดคลองกบกฎหมาย

9

ความเปนไปไดทางเทคโนโลย ดวยการลดการใชทรพยากรและพลงงาน หรอการใชทรพยากร

และพลงงานใหคมคาและลดการปลดปลอยของเสยใหเหลอนอยท สด พรอมกบการเพมประสทธภาพในการผลตโดยไดรบการยอมรบจากชมชน เพอยกระดบคณภาพชวตชมชน

และสงแวดลอมโดยรอบ และโดยรวมดวยหลกการความรวมมอพงพากนของผประกอบการอตสาหกรรม ผพฒนานคมอตสาหกรรม หนวยงานรฐ ทองถนและชมชน เพอมงสประโยชนสวนรวมรวมกนขณะเดยวกน ยงมการดาเนนงานโดยกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอพฒนาพนทอตสาหกรรมอนๆ (นอกนคมอตสาหกรรม) โดยเนนการพฒนาตามหลก “สามสามคค” คอ การมสวนรวมในการพฒนาทงจากภาครฐ ภาคเอกชนและภาคชมชน โดยการสรางความตระหนกรใหกบโรงงานและชมชนใหสามารถอยรวมกนไดอยางปกตสข

2.1.2 ความเปนมาของการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

ในอดตทรพยากรธรรมชาตมอยางสมบรณ และปรมาณมากเพยงพอสาหรบประชาชน

ทาใหการพฒนาอตสาหกรรม มลกษณะเปนระบบเปดหรอเชงเสน (Open or Linear Industrial

System) ทาใหทกคนมการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางเสร เพอใชเปนวตถดบในการผลต

และปลอยของเสยจนเกดผลกระทบตอสงแวดลอม โดยทวไประบบอตสาหกรรม แบงออกเปน

3 ระบบ (Allenby, 1992) ดงน 2.1.2.1 ระบบแบบเสนตรง (Linear or Open System) เปนระบบอตสาหกรรมทม

ลกษณะเปนเสนตรง โดยทวตถดบและพลงงานทปอนเขาสวงจรอตสาหกรรม มการปลดปลอยกากของเสยออกจากระบบโดยตรง ระบบอตสาหกรรมประเภทน จะเหมาะสมอยางยงกบสถานการณ ทเรามแหลงทรพยากรธรรมชาตทไมจากด สาหรบปอนเขาสระบบอตสาหกรรม และมพนทสาหรบการทงกากของเสยอยไมจากดเชนเดยวกน

2.1.2.2 ระบบแบบกงปดวงจร (Semi-Close Loop System) ลกษณะของระบบอตสาหกรรมประเภทน มการใชทรพยากรเพอการผลตอยางจากด ภายในระบบมการหมนเวยน

และแปรใชใหมของของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลต โดยพยายามใหของเสยทปลดปลอย

10

ออกนอกระบบมปรมาณจากดโดยใหมปรมาณนอยทสด ระบบอตสาหกรรมประเภทนจดเปนระบบ อตสาหกรรมจรงทสามารถทาใหเกดขนไดในนคมอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.1.2.3 ระบบแบบปดวงจร (Close Loop System) ระบบอตสาหกรรมทมลกษณะ

เปนวงกลม กลาวคอ วตถดบและพลงงานทปอนเขาสระบบจะมการจากดและโดยภายในระบบนน

จะมการนากากของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลตมาหมนเวยนใชหรอแปรใชใหมอยางคงท และมประสทธภาพ ในทนหมายถง การนามาหมนเวยนใชและแปรรปใชใหมอยางเปนระบบ

โดยไมใหมของเสยปลดปลอยออกสนอกระบบอตสาหกรรม ลกษณะของระบบอตสาหกรรมประเภทนจดเปนระบบอตสาหกรรมในอดมคตทตองการ

ดงนน จงมการพฒนาอตสาหกรรมใหม ทเรยกวา อตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco

Industry) มงเนนการปดวงจรการไหลของทรพยากร (Close Loop) ผานการนากลบมาใชใหม (Reuse) และการแปรใชใหม (Recycle) เพอเพมประสทธภาพการใชทรพยากรวตถดบและพลงงาน

ลดปรมาณ กากของเสยทเกดขน ผานการนาของเสยทเกดขนจากโรงงานหนงมาปอนเปนวตถดบ

11

ใหอกโรงงานหนงทาใหเกดการลดผลกระทบตอสงแวดลอมและสามารถนากากของเสยทเกดขนมาสรางรายไดใหกบบรษทของตนเอง ซงสามารถนามาประยกตใชสาหรบการจดตงนคมอตสาหกรรมเชงนเวศ (Lowe, 2001) ไดดงน

1) การสรางดลยภาพของสารนาเขาและปลอยออกกบความสามารถในการรองรบไดของระบบนเวศ โดยมกจกรรม ดงน

(1) ลดภาระทางสงแวดลอม อนเกดจากการรวไหลของวตถดบ หรอพลงงาน

(2) หลกเลยงหรอลดปรมาณการสรางและการขนสงขยะมพษและขยะอนตราย

2) การปรบปรงเชงวศวกรรม (Re-Engineering) ของพลงงาน และวตถดบทใชในอตสาหกรรม โดยมกจกรรม ดงน

(1) ปรบปรงการออกแบบ (Redesign) กระบวนการเพอลดปรมาณการใชพลงงานลง

(2) เปลยนแปลงเทคโนโลยทใช หรอทาการปรบปรง การออกแบบผลตภณฑใหม เพอลดปรมาณการใชวตถดบ

(3) พยายามเพมประสทธภาพการผลต ในขณะเดยวกนกบการลดปรมาณภาระทางสงแวดลอม

2.1.3 แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของตางประเทศ ประเทศเดนมารก

คาลนบอรก (Kalundborg) ประเทศเดนมารก ตงอยทางทศตะวนตก ของกรงโคเปนเฮเกน เมองหลวงของประเทศเดนมารก ประมาณ 75 ไมล ซงเมองคาลนบอรก (Kalundborg) คอ เมองอตสาหกรรมเชงนเวศทมการสรางวงจรหรอเครอขายการแลกเปลยนวตถดบ พลงงาน นา และผลพลอยไดจากการผลต ในระหวางผประกอบการดวยกนเอง และระหวางชมชนโดยรอบ ซงเครอขาย

คาลนบอรก (Kalundborg) ดงภาพท 2.2 ประกอบดวย 5 ภาคสวนสาคญ คอ

1) โรงไฟฟา Asnaes โรงไฟฟาทใหญทสดของเดนมารก มกาลงการผลตไฟฟา 1,500 เมกะวตต ซงใชพลงงานถานหน ผลตพลงงานความรอนใหประชาชน 4,500 ครวเรอน

โรงไฟฟาน ใชมาตรการลดการใชนาดวยวธการบาบดและนานาเสยกลบมาใชใหม 2) โรงกลนนามน Statoil โรงกลนนามนทมกาลงการกลน 3.2 ลานตนตอป

มความรอนสวนเกนทไดจากกระบวนการนาหลอเยนถกนาไปใชประโยชนจากฟารมเลยงปลา

12

3) โรงงานผลตภณฑยปซมบอรด Gyproc โดยไดปนยปซม ซงเปนผลตภณฑผลพลอยไดจากระบบกาจดซลเฟอรไดออกไซดของโรงไฟฟาถานหน และสวนหนงไดรบยปซมบางสวน มาจากหนวยรไซเคลของเทศบาลคาลนบอรก ซงสามารถผลตผนงยปซมได 14 ลานตารางเมตรตอป สามารถสรางบานทกหลงในเมองคาลนบอรก (Kalundborg) ไดถง 6 เมอง

4) โรงงาน Novo Nordisk บรษทดานเทคโนโลยชวภาพ เปนโรงงานเภสชกรรมผลตยา (รอยละ 40 ของอนซลนทใชกนในโลก)

5) โรงงานผลตเอนไซน Novozymes ทาหนาทบาบดนาเสยทไดจากโรงไฟฟา

และจากโรงผลตยาทงหมด ใหไดคณภาพเทยบเทากบนาเสยจากครวเรอนทวไป แลวสงเขาไปยงโรงบาบดนาเสยสวนกลางของเทศบาล (Kalundborg )

ภาพท 2.2 นคมอตสาหกรรมเชงนเวศของคาลนบอรก (Kalundborg)

แหลงทมา: Indigo Development, 2003

จากกรณของการสรางเครอขายการพงพากนระหวางภาคอตสาหกรรมดวยกนเอง และระหวางภาคอตสาหกรรมกบชมชนโดยรอบของ เมองคาลนบอรก (Kalundborg) สามารถสรปปจจยทนาไปสความสาเรจได ดงน

13

1) ความรวมมอเกดขนบนพนฐานของการไดประโยชนรวมกนของทงสองฝาย

2) เปนการพฒนาตามความสมครใจและตองมองคกรดแลอยางใกลชด

3) พฒนามาอยางคอยเปนคอยไปอยางตอเนองมากกวา 20 ป ภายใตแรงผลกดนสาคญ คอ การลดตนทนโดยการแสวงหาการสรางรายไดผลผลตจากของเสย กระทงประชากรและผบรหารเมองไดตระหนกถงผลประโยชนทางสภาพแวดลอมรวมกน มความใกลชดกนทางกายภาพ เพอความประหยดในการขนสง

ประเทศญปน

เมองคาวาชาก (Kawasaki) ตงอยใกลกรงโตเกยว มแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยมแนวคด Kawasaki Eco-Town Concept ดงน

1) การปองกนภาวะโลกรอน

2) การนากลบมาใชใหม การใชทรพยากรและพลงงานอยางมประสทธภาพ

3) การลดปรมาณกากของเสย

4) การอนรกษทรพยากรธรรมชาต

5) การปองกนมลพษสงแวดลอม

ผลทไดจากแนวคดดงกลาวทาใหคาวาซากเปนเมองอตสาหกรรมทใชทรพยากร

รไซเคล ทเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมทงเปนอตสาหกรรมลดการปลอยของเสย โดยมการนาของเสยกลบมาใชใหม และมการบรณการการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ เชน ใชเถาลอย และเถาจม ทเกดจากการเผาไหมเปนสวนผสมในการผลตซเมนต ใชกากนามนผสมเปนเชอเพลง ในเตาเผา ทาใหลดผลกระทบทมตอสงแวดลอม

เมองคาวาชาก (Kawasaki) ของประเทศญปนมแนวคดตามหลกการทมงเนนการมของเสยเปนศนย (Towards Zero Waste) โดยของเสยอตสาหกรรมประเภทหนง สามารถนามาใชเปนวตถดบของอตสาหกรรมอกประเภทหนง เนนการปลอยมลพษเปนศนยตามหลก 3Rs โดยมการจดการกากของเสยอยางบรณาการ และกาหนดมาตรฐานดานสงแวดลอมตางๆ เชน การตดฉลากเขยว และมาตรฐานระบบการจดการดานสงแวดลอม (ISO 14001) เปนตน ซงปจจยการพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศอยางยงยนของประเทศญปนประกอบดวย 4 หวขอหลก ดงน

1) ความรวมมอของรฐบาลกลางและรฐบาลทองถน รวมกนขบเคลอนเครอขายวสาหกจอตสาหกรรม (Industry Clusters) ในทศทางทยงยน

2) มกฎระเบยบทเขมงวดในการปรบตลาดเขาสสงคมทมวงจรการใชวสดอยางมประสทธภาพ

3) มการขยายตลาดธรกจเชงนเวศ ทงในประเทศและตางประเทศอยางกวางขวาง

14

4) เนนการใชเทคโนโลยการจดการสงแวดลอมและเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม และนวตกรรมเพอแกไขปญหาสงแวดลอม

ประเทศจน

การพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศของประเทศจนมแนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศอยางยงยนโดยการสงเสรมแนวคดเศรษฐกจ (Circular Economy) หมายถง ระบบเศรษฐกจทมการใชประโยชนจากทรพยากรและพลงงานอยางพอเหมาะและเปนวงจรปด ซงปจจยการพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศอยางยงยนของประเทศจน ประกอบดวย 4 หวขอหลก ดงน

1) ดานคณภาพสงแวดลอม

2) ดานสขอนามยและความปลอดภย

3) ดานสขลกษณะทดในชมชน

4) ดานเศรษฐกจ

สวนอตสาหกรรมเคมแหงเซยงไฮ (Shanghai Chemical Industrial Park: SCIP)

ตงอยทางทศเหนอของทางหลวงเซยงไฮ - หางซ (Shanghai-Hangzhou Highway) ณ เซยงไฮ มพนททงหมด 29.4 ตารางกโลเมตร เปนสวนอตสาหกรรมดานปโตรเคมและเคมภณฑ ซงมบรษทตางชาต

ชนนา เชน BP Bayer BASF เปนตนมา ตงอยในสวนอตสาหกรรม เนองจากสวนอตสาหกรรมเคมแหงเซยงไฮ เปนปโตรเคมคอมเพลกซตงแตตนนาจนถงปลายนา ซงการสรางความเชอมนในดานความปลอดภยใหแกผประกอบการและชมชนโดยรอบ จงเปนสงจาเปนและมความสาคญอยางมาก ดงนน

ใน ค.ศ. 2003 รฐบาลจนจงไดพฒนาและบรณาการดานระบบตอบโตภาวะฉกเฉนตามมาตรฐานสากลทกาหนดโดย European EU Directive 96/82/EU (หรอเรยกอกชอวา Seveso 2 Directive) พรอมทงจดตงศนยตอบโตภาวะฉกเฉนและคลนกสขภาพ ซงประกอบดวย อปกรณดบเพลง ระบบปฐมพยาบาล เปนตน

2.1.4 แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศในประเทศไทย

อตสาหกรรมเชงนเวศในประเทศไทย ไดเรมมการดาเนนการตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 โดยภาคอตสาหกรรม มงเนนใชเทคโนโลยในการพฒนาคณภาพมาตรฐานการผลต และการรบรองคณภาพสนคา และชดเจนในแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 9 ทมการเชอมโยงธรกจขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก อยางสมดล เพอสรางมลคาเพมของ ภาคการผลตและการบรการ โดยเฉพาะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 ทมจดมงหมายหลกในการพฒนาอตสาหกรรมเพอผลกดนใหผประกอบการอตสาหกรรมในประเทศเพมความสามารถในการ

15

แขงขน โดยสนบสนนความเชอมโยงระหวางสาขาการผลต ซงสอดคลองกบแนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ (สานกบรหารจดการ กากอตสาหกรรม, กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม, 2553) สาหรบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและคนเปนศนยกลางของการพฒนา สรางสมดล การพฒนาในทกมต โดยจดการปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอมไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมสเขยวเปนมตรกบสงแวดลอม เพมประสทธภาพการใชและสรางสมดลการใชและการผลตพลงงานในภาคคมนาคมและขนสง เพอลดปรมาณกาซเรอนกระจก พฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม การควบคมและลดมลพษ มงลดปรมาณมลพษทางอากาศ (คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.), 2555:30)

การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ แบงตามชวงเวลาในการออกแบบ แบงได 2 ประเภท คอ

1) การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ แบบระบบทเตบโตขนมาเอง (Self-Organized

System) คอ การออกแบบการเชอมโยงอยหลงจากทมการสรางโรงงานขนมาแลวหรอเกดเปนนคมเกดขนมากอน โดยไมมการวางแผนและออกแบบไวแตแรก หลงจากนนจงมการเตบโตขนมาเองเพอมงสการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

2) การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ แบบระบบทสรางขน โดยมการวางแผนลวงหนา (Engineered System) คอ การออกแบบเกดขนกอนทจะมการสรางโรงงาน หรอออกแบบเกบขอมลเชงวศวกรรมกอนจะสรางนคม

การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Development: EID) โดยมการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กนอ.) เปนหนวยงานแรกของประเทศทไดนาแนวคดการพฒนาอตสาหกรรมทยงยนบนหลกการ “Eco” มาใชใน พ.ศ. 2543 โดยเรมดาเนนการตงแต ขนเตรยมการ

ดวยการดาเนนโครงการพฒนานคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศและเครอขาย (Development of

Eco Industrial Estate & Networks Project: DEE + Net Project) ซงเปนความรวมมอระหวาง กนอ. และ GTZ ประเทศเยอรมน เมอ พ.ศ. 2547 โดยแบงการดาเนนงานออกเปน 4 ดาน คอ Policy

Support, Criteria Development, Capacity Building, New Eco Industrial Estate และดาเนนการในนคมอตสาหกรรมนารอง 3 แหง ใน พ.ศ. 2553 คอ นคมอตสาหกรรมบางป นคมอตสาหรรมภาคเหนอ

นคมอตสาหกรรมอสเทรนซบอรด (ระยอง) และนคมอตสาหกรรมนารอง ใน พ.ศ. 2554 คอ นคมอตสาหกรรมอมตะนคร นคมอตสาหกรรมแหลมฉบง และนคมอตสาหกรรมหนองแค รวมทงยกระดบกลมนคมอตสาหกรรมมาบตาพด เขาสการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ใน พ.ศ.2553 กนอ. ไดเรมตนพฒนา จดทาขอกาหนดคณลกษณะ และเกณฑตวชวดเปน 5 มต 24 ดาน คอ มตทางกายภาพ มตทางเศรษฐกจ มตทางสงแวดลอม มตทางสงคม และมตทางการบรหารจดการ ตอมา กนอ. สรปทบทวน

16

ไดมขอกาหนดคณลกษณะและเกณฑตวชวดการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศเปน 5 มต 22 ดาน แลวเสรจเมอเดอนมนาคม พ.ศ. 2554

โดยกาหนดคณลกษณะมาตรฐาน และเกณฑตวชวดการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

ใน 5 มต 22 ดาน (ภาพท 2.3) ดงน

ภาพท 2.3 คณลกษณะมาตรฐานและเกณฑตวชวดการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต 22 ดานแหลงทมา: การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2555

5 มต 22 ดาน

17

แนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของกรมโรงงานอตสาหกรรม อางองตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555 - 2559 ไดกาหนดยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ดงนน นโยบายกระทรวงอตสาหกรรม ในประเดนยทธศาสตรท 4 ของกระทรวงอตสาหกรรม (พ.ศ. 2553 - 2556) “การสงเสรมอตสาหกรรม ทรบผดชอบตอสงคม บรหารจดการทรพยากรและสงแวดลอมอยางสมดล”

ในกลยทธหวขอท 4.2 จงไดกาหนดใหมการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยสงเสรมสถานประกอบการใหเขาสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยกลยทธของการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ ประกอบดวย

1) การพฒนาเชงพนททมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด หรอไมมการปลอยมลพษ (Zero Emission) โดยใช Cleaner Technology, 3Rs

2) สรางความรวมมอในกลมอตสาหกรรมทงในและนอกพนท (ใชทรพยากรรวมกนประหยดการใชพลงงาน แลกเปลยนของเสย ฯลฯ)

3) สรางพนทของการใชวสดหมนเวยน (Recycling Society) และพนทลดการปลอยกาซ

ททาใหเกดสภาวะโลกรอน (Low Carbon Society)

4) การมสวนรวมของทกภาคสวนโดยเฉพาะชมชนในการพฒนาพนท การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของกรมโรงงานอตสาหกรรม หมายถง การพฒนา

เศรษฐกจ อตสาหกรรมของพนทใหเจรญเตบโตไป พรอมกบการดแลสภาพแวดลอมทด ไมกอใหเกดผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม ประการสาคญ มการดแลคณภาพชวตของคนในพนทใหดยงขน โดยอาศยความรวมมอของคนในพนท และทกคนตองมความจรงจงในการดาเนนการรวมกนโดยสามารถดาเนนการไดทกระดบ เรมตงแตระดบปจเจกชน ระดบกลมอตสาหกรรมหรอชมชน ระดบเมอง (ภาพท 2.4) ดงน

1) ระดบปจเจกชน เชน ครอบครวและโรงงาน (Green Family / Green Factory)

2) ระดบกลมอตสาหกรรม หรอชมชน เชน นคมอตสาหกรรม เขตประกอบการอตสาหกรรม

หรอหมบานหรอตาบล (Eco Industrial Zone/ Eco Industrial Estate / Eco Community)

3) ระดบเมอง (Eco Town/Eco City) หรอเครอขายของเมอง หรอจงหวด เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Town)

18

ภาพท 2.4 ขอบเขตของเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

แหลงทมา: กรมโรงงานอตสาหกรรม, 2555

การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industry) ของกรมโรงงานอตสาหกรรม ไดมการสงเสรมโดยมงหวงใหเกดการเพมประสทธภาพการผลตทสามารถแขงขนเชงธรกจได โดยเนนการใชทรพยากรใหเกดประสทธภาพสงสด ลดการปลอยของเสยและมลพษสสงแวดลอม โดยกาหนดแนวทางคณลกษณะการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศเขาสสมดล 5 มต 20 ดาน ทมความสอดคลอง สมดลและเกอหนนซงกนและกน โดยการดาเนนอยางเปนรปธรรมในทง 5 มต คอ มตทางกายภาพ

มตทางเศรษฐกจ มตทางสงคม มตทางสงแวดลอม และมตทางการบรหารจดการ (กรมโรงงานอตสาหกรรม,

2555) ดงแสดงในภาพท 2.5

ภาพท 2.5 คณลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศใน 5 มต 20 ดาน

แหลงทมา: กรมโรงงานอตสาหกรรม, 2555

19

2.1.5 การพฒนาสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซอยภายใตการกากบดแลของกรมโรงงานอตสาหกรรม มจดมงหมายทจะผลกดนองคกรใหเปนผนารายแรกทจะพฒนาเปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco - Industrial Zone: IRPC - EIZ) โดยครอบคลมพนท 4,335 ไร (ภาพท 2.6) ใหเปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศภายในป 2560 เพอแสดงใหเหนถงความจรงใจและใสใจตอชมชน ดวยการขบเคลอนเพอการยกระดบสการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ ดงนนเมอวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ.2555 จงไดมการลงนามในขอตกลงรวมโครงการพฒนาอตสาหกรรม

เชงนเวศเชงพนทกบกรมโรงงานอตสาหกรรม

ภาพท 2.6 เขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco - Industrial Zone : IRPC - EIZ)

แหลงทมา: ษรษท ไออารพซ จากด (มหาชน), 2556

การบรหารจดการเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เพอใหสอดคลองกบแนวทางคณลกษณะการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศเขาสสมดล 5 มต 20 ดาน ของกรมโรงงานอตสาหกรรม ภายใตหลกคดโรงงานทเปนมตรกบชมชนและสงแวดลอม เพอการอยรวมกนอยางมความสขและยงยน

โดยมวสยทศนเพอเปนตนแบบเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศภายใน พ.ศ.2560 ซงจะตอง

20

ดาเนนงานตาม 4 พนธกจ และ 12 แผนงานหลก ภายใตแผนกลยทธอตสาหกรรมเชงนเวศ (EIZ 5

year Strategy Model) ดงแสดงในภาพท 2.7

ภาพท 2.7 ตนแบบของการบรหารเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศไออารพซ


โดยทงน เพอใหการดาเนนงานตามกลยทธอตสาหกรรมเชงนเวศ (EIZ Strategy) ดงกลาวใหเกดผลเปนรปธรรมในพนธกจของการพฒนาการดาเนนการสความเปนเลศตามกรอบแผนงานการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด โดยใชวธวเคราะหความสมดลมวลสารและทาแผนการไหลเวยนของวสด ผลตภณฑรวม พลงงาน นาและนาเสย ตลอดจนประเมนความเสยง และผลกระทบอนอาจเกดจากสารนน เพอตงเปาหมายและสรางเครอขายการแลกเปลยนวสด อนมเปาหมายสงสดเพอประโยชนสวนรวมของนเวศอตสาหกรรม

แนวคดการบรหารจดการทรพยากรนาในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ จงเปนหนงในวธการทจะเพมประสทธภาพการใชวตถและพลงงานใหสอดคลองกบหลกแนวคดเรองนเวศวทยาอตสาหกรรม ซงมนยาม ดงน ระบบหนงใดทม “การปรบแตงการใชพลงงานและวตถโดยใหมของเสยเกดขนนอยทสดและสารขาออกจากกระบวนการหนง ทาหนาทเปนสารตงตนของอกกระบวนการหนง” อตสาหกรรมสามารถลดภาระตอสงแวดลอมไดโดยอาศยโครงสรางทเนนใหเกดการหมนเวยนของวตถและแสดงความรบผดชอบตอสงแวดลอมทอยนอกขอบเขตของบรษทนนๆ (Frosch RA and Gallopoulos NE. Strategies for manufacturing, 1989) การดาเนนการบรหาร

21

จดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศไออารพซ มงเนนการประเมนการใชการสญเสย และการปลอยนาทงสแหลงนา และจะเพมประสทธภาพการใชนา โดยการเกบนาไวในวงจรการดาเนนงานใหนานทสดเทาทจะเปนไปได โดยอาศยหลก 3R คอ การลดการดงนาดบและการใชนา (Reduce) การนากลบมาใชซา (Reuse) และการใชซาหลงการบาบด (Recycle) ทาใหเกดประโยชนตอองคกร ดงน

1) ลดตนทนการผลต กอใหเกดผลตอบแทนทางเศรษฐกจ และประโยชนรวมกนดานสงคม

มากกวาผลรวมของผลตอบแทนโครงการเดยว ๆ

2) สงเสรมคณภาพของสงแวดลอมจากการปลอยมลภาวะทนอยลง

3) ทาหนาทเปนทางเลอกสารองในกรณทระบบหยดการผลตฉกเฉน

4) ในระยะยาวสามารถสรางโอกาสทางธรกจและการพงพากนทางอตสาหกรรม จากผลตภณฑใหม ๆทไดจากวตถดบทกคน

5) สามารถสรางความมนคงในระยะยาวดานทรพยากรนาได จากความหมาย แนวคดและทฤษฎของอตสาหกรรมเชงนเวศ เหนไดวา อตสาหกรรมเชงนเวศ

หมายถง โรงงานอตสาหกรรมพยายามปดวงจรการไหลของทรพยากร (Close loop) พลงงาน โดยการผานของเสยทไมใชแลว จากโรงงานหนงไปปอนวตถดบใหอกโรงงานหนง คลายกบหลกผผลต ผบรโภค ผยอยสลาย ในระบบนเวศธรรมชาต เพอใหเกดประสทธภาพสงสด ปลอยของเสยใหนอยทสด โดยการพงพาอาศยกนระหวางโรงงาน เพอเปนการสรางดลยภาพการใชทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ทาใหเกดประโยชนดานเศรษฐกจ ชมชน สงคม อยอยางมความสขและยงยน

2.2 หลกการและแนวคดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ

หลกการและแนวคดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco-Efficiency) ไดถกนาเสนอและเผยแพรสอสงพมพวทยาศาสตรเปนครงแรก โดย 2 นกวจยชาวสวส ชอ Schaltegger และ Sturm ใน

ค.ศ.1989 (UNCTAD, 2004: 1) โดยคาวา ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco - Efficiency) มาจากคาวา Eco กบ Efficiency โดยคาวา Eco มาจากคาวา Ecology (ระบบนเวศ) และ Economy

(เศรษฐกจ) สาหรบคาวา Efficiency หมายถง ประสทธภาพ นยามของคาวา ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจน ถกอธบายโดยคณะกรรมการนกธรกจเพอสงแวดลอมโลก (World Business Council

for Sustainable Development: WBCSD) หมายความถง การนามาซงการแขงขนกนในศกยภาพดานการผลตและการบรการ โดยมจดประสงคทจะตอบสนองความตองการของมนษยและนามาซงคณภาพชวตทดขน ในขณะทการแขงขนดงกลาว มความจาเปนทจะตองตระหนกถงผลกระทบทม

22

ตอระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาตใหอยในระดบทอยางนอยตองสอดคลองกบความสามารถของโลกใบนทจะรองรบผลกระทบทเกดจากการแขงขนดงกลาวได โดยมวตถประสงคหลก

3 ประการ คอ (Executive Summary of WBCSD, 2000: 5)

1) ลดการใชทรพยากร (Reducing the Consumption of Resources) หมายความรวมถง

ลดการใชพลงงาน วตถดบการผลตนา และการใชประโยชนจากทดน โดยสงเสรมการนากลบมาใชใหมและการปดวงจรวฏจกรการใชวตถดบ

2) ลดผลกระทบทมตอสงแวดลอม (Reducing the impact on nature) หมายความรวมถง

การลดสารมลพษทางอากาศ ทางนา กากของเสย และสารพษออกสสงแวดลอม รวมทงสงเสรมการใชทรพยากรหมนเวยนอยางยงยน

3) เพมมลคาของผลตภณฑและการบรการ (Increasing product or service value)

หมายถง การจดการททาใหผบรโภคไดรบผลประโยชนจากผลตภณฑสนคาและการบรการสงสด

โดยสงผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตนอยทสด

จากวตถประสงคดงกลาว คณะกรรมการนกธรกจเพอสงแวดลอมโลก จงไดมการกาหนดคณลกษณะ 7 ประการ ทจะชวยใหการดาเนนงานดานธรกจประสบความสาเรจในเชงนเวศเศรษฐกจ ดงน

1) ลดการใชทรพยากรหรอวตถดบในการผลตและการบรการ

2) ลดการใชพลงงานในการผลตและการบรการ

3) ลดการระบายสารพษออกสสงแวดลอม

4) เสรมสรางศกยภาพการนาวสดกลบมาใชใหม 5) สงเสรมการใชทรพยากรหมนเวยน

6) เพมอายของผลตภณฑ และ

7) เพมระดบการใหบรการแกผลตภณฑและเสรมสรางธรกจบรการ

การดาเนนการตามประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco - Efficiency) ตามคณลกษณะ

7 ประการดงกลาว เปนแนวทางการจดการหนงทสามารถนามาประยกตใชไดกบกบภาคธรกจ และอตสาหกรรม เนองจากเปนการสรางความสมดลในดานการเตบโตทางธรกจททาใหผลกาไรเพมขน

โดยพยายามลดการใชทรพยากรหรอวตถดบตงตนในการผลตและการบรการ พรอมทงลดการระบายสารพษของของเสยออกสสงแวดลอมใหลดนอยลง ทาใหสงแวดลอมและคณภาพชวตของสงคมดขน ทาใหม งไปสการพฒนาอยาง ยงยน ดงแสดงไดจากภาพท 2.8 โดยแสดงถง

ความสมพนธระหวางตวแปรปจจยดานเศรษฐกจ ดานคณภาพชวตทางสงคม และดานการใชทรพยากรและการปลดปลอยมลพษ

23

ภาพท 2.8 แสดงถง ความสมพนธระหวางตวแปรปจจยดานเศรษฐกจ ดานคณภาพชวตทางสงคม

และดานการใชทรพยากรและการปลดปลอยมลพษ

แหลงทมา: World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), 2000

จากภาพท 2.8 เสนกราฟทบ แสดงถง สภาพปจจบนของภาคธรกจทวไปแบบเชงเสน กลาวคอ

เมอมการพฒนาดานเศรษฐกจเพมสงขน จะสงผลใหปจจยดานคณภาพชวตเพมขนตามไปดวย แตในขณะเดยวกนปจจยความตองการใชทรพยากรธรรมชาตและการปลอยมลภาวะเปนพษออกสสงแวดลอมกจะเพมสงขนตามลาดบ และเมอมการพฒนาในลกษณะดงกลาวตอไปเรอยๆ จนสงผลกระทบตอคณภาพชวตและสงแวดลอมในอนาคต จนในทสดเสนกราฟปจจยคณภาพชวตกจะมแนวโนมทลดลง แตถาหากเรานาหลกการประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจเขามาประยกตใช ลกษณะเสนกราฟกจะเกดการเปลยนแปลงโดยแสดงใหเหนลกษณะแนวโนมเปนเสนปะ กลาวคอ

ในขณะทปจจยดานเศรษฐกจยงคงมการเจรญเตบโตเพมขนตามลาดบ แตปจจยความตองการใชทรพยากรธรรมชาตและการปลอยมลพษเรมมแนวโนมทลดลงตามลาดบ จากการพยายามลด

24

ผลกระทบตอสงแวดลอมของหลกการประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ ซงสดทายกจะสงผลใหแนวโนมปจจยดานคณภาพชวตขยบตวเพมสงขน ตามแนวโนมการเพมขนของปจจยดานเศรษฐกจ

ศนยวจยและฝกอบรมนเวศวทยาอตสาหกรรม หวขอวจย: ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจดชนชวดความสมพนธดานเศรษฐกจและผลกระทบตอสงแวดลอม โดย ดร.กตกร จามรดสต ไดกลาวไววา การประเมนคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ สามารถทาไดจากการพจารณาสดสวนของมลคาผลตภณฑและการบรการเปรยบเทยบกบ ผลกระทบทเกดขนตอสงแวดลอม โดย WBCSD ไดกาหนดวธการประเมนหาคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ ซงสามารถคานวณไดตามสมการ (1)

ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ = มลคาผลตภณฑหรอการบรการ (Product or service value) > (1)

(Eco-Efficiency) ผลกระทบตอสงแวดลอม (Environmental influence)

เนองจากการคานวณหาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจโดยสมการขางตนมหลายวธในการนาคาขอมลมาคานวณ ทงนเนองจากทงผลตภณฑหรอการบรการ และผลกระทบทางดานสงแวดลอม ประกอบดวย ตวชวด (Indicator) มากมายหลากหลาย ทไมสามารถนามารวมกนเปนตวเลขเดยวได ยกตวอยางเชน คาขอมลผลกระทบดานสงแวดลอม ซงอาจจะสามารถนาขอมลผลกระทบมาไดจากตวชวดหลายๆ ดาน เชน คาขอมลทไดจากตวชวดผลกระทบสงแวดลอมดานพลงงานหรอดานทรพยากรนา เปนตน ดงนน ในการคานวณหาคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ

จากสมการดงกลาว จงตองเลอกคาขอมลจากตวชวดทเหมาะสมกบธรกจแตละประเภท ผลลพธ การคานวณทไดจากตวชวดดงกลาว ตองสามารถสอสารไดงายและสามารถนาไปสการตดสนใจทจะนาผลลพธ การคานวณไปสการปฏบตของผบรหารและคนในองคกร รวมทงบคคลภายนอกทวไปทเกยวของกบธรกจ ทงทางตรงและทางออม

WBCSD ไดแบงลกษณะของตวชวดทนามาใชในการคานวณหาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจออกเปน 2 ประเภท ไดแก

1) ตวชวดแบบทวไป (Generally Applicable Indicators)

คอ ตวชวดซงใชไดในธรกจทวไป สามารถนามาใชในทกธรกจไดอยางแทจรงและเปนทยอมรบกนในระดบสากล โดยแตละตวชวดมความเกยวของกบปญหาสงแวดลอมในระดบโลก ตวชวดทมการนาใชแบบทวไป สาหรบมลคาผลตภณฑหรอการบรการ ไดแก ปรมาณผลตภณฑทผลตไดรวม หรอปรมาณยอดขายรวมหรอผลกาไรหรอมลคาการลงทน ในขณะทตวชวดแบบทวไปสาหรบผลกระทบตอสงแวดลอม ไดแก ปรมาณการใชพลงงาน ปรมาณการใช

25

ทรพยากร ปรมาณการใชนา ปรมาณของเสย และปรมาณการปลอยอากาศเสยทมผลกระทบตอภาวะเรอนกระจกและปรมาณโอโซน

2) ตวชวดเฉพาะธรกจ (Business Specific Indicators)

คอ ตวชวดทภาคธรกจ สามารถเลอกนามาใชคานวณหาคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจเพมเตมนอกเหนอจากขอมลทไดจากตวชวดแบบทวไป อนจะเปนการชวยใหธรกจนนๆ

ประสบความสาเรจในการพฒนาอยางยงยนเพมมากขน โดยตวชวดประเภทน จะพจารณาเลอกจากลกษณะเฉพาะของแตละธรกจ ตวอยางตวชวดประเภทน ไดแก คา Gross Margin ปรมาณขยะทนาไปฝงกลบ และปรมาณขยะทนาไปเผา เปนตน

การรายงานผลการประเมนประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ ควรประกอบไปดวย

1) ขอมลขององคกรททาการประเมน (Organization Profile) ควรประกอบไปดวยชอขององคกรททาการประเมน ลกษณะประเภทของธรกจ ผลตภณฑหรอสนคาทผลต จานวนพนกงานภายในองคกร และขอมลทวไปทเกยวของกบองคกรตนเอง เชน ทอยหรอเวปไซดทสามารถตดตอได ปทกอตง เปนตน

2) ขอมลทเกยวของกบมลคาผลตภณฑและบรการ (Value Profile) เชน ยอดรวมมลคาการขายสนคาหรอกาลงการผลตสนคารวม เปนตน

3) ขอมลทเกยวของกบผลกระทบดานสงแวดลอม (Environment Profile) คอ ขอมลผลกระทบตอสงแวดลอมทไดจากตวชวดแบบทวไปและแบบเฉพาะธรกจ เชน ปรมาณการใชนา ปรมาณพลงงานทใช และปรมาณวตถดบเรมตน เปนตน

4) คาผลลพธจากการคานวณประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco - Efficiency

Ratio) ทไดจากตวชวดแยกตามแตละประเภท

5) รายละเอยดวธการศกษา (Methodological Information) บอกถง รายละเอยดวธการศกษา การเกบขอมล เพอนามาใชในการประเมนหาคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ รวมถงวธการเลอกตวชวดประเภทตางๆ ดวย

จากทไดกลาวมาทงหมด สรปใหเหนไดวา ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจสามารถนามาใชเปนดชนตวชวดความสมพนธดานเศรษฐกจ และผลกระทบตอสงแวดลอมใหกบภาคธรกจหรอองคกรใดๆ ซงผลจากการประเมนดงกลาว จะนามาซงแนวทางการพฒนาแนวทางการประเมนประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจเหลาน จงมความจาเปน ทตองนาเครองมอทางสงแวดลอม (Environment Tools) เขามาประยกตใช (หนงฤทย พานชชวลต และพฒพงศ พฒนกตตพงศ, 2552)

ซงเครองมอสงแวดลอมทสาคญตอประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ มดงน เทคโนโลยสะอาด (Cleaner

Technology: CT) การประเมนวฏจกรชวตผลตภณฑ (Life Cycle Assessment: LCA)

26

2.3 แนวคดเทคโนโลยสะอาด

ในอดตการจดการสงแวดลอม มงเนนการบาบดมลพษทปลายทางหรอปลายทอ (End of Pipe)

เปนสวนใหญ เชน การบาบดนาเสย มลพษทางอากาศ และกากของเสยตางๆ เปนตน ปจจบนมงเนนทเปนการจดการทสามารถกอใหเกดประโยชนทงสองดานไปพรอมๆ กน กลาวคอ กอใหเกดการพฒนาภาคธรกจอตสาหกรรมควบคไปกบการรกษาสงแวดลอม โดยมงเนนในการปองกน และแกไขปญหาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมพรอมๆ กน เทคโนโลยการผลตทสะอาด (Cleaner Technology

/ CT) จงเปนแนวทางหนงในการจดการลกษณะของการปองกนมลพษ (Pollution Prevention) ทมการประยกตและผสมผสานกลยทธตางๆ เพอใหมการดาเนนกจกรรมของภาคการผลต ใหมการปองกนหรอลดผลกระทบตอสงแวดลอมควบคไปกบการพฒนาศกยภาพในการผลตของภาคอตสาหกรรม

วรพจน มถม (2542) ไดกลาวไววา เทคโนโลยสะอาด (Clean Technology) คอ แนวความคดในการปรบปรงกระบวนการผลตหรอการบรการอยางตอเนอง เพอใหสามารถใชทรพยากรทมอยคมคาทสด อนไดแก การใชวตถดบ พลงงานและนา โดยการลดการใชสารเคมอนตราย ลดของเสยและของเหลอใช รวมไปถงการนากลบมาใชใหมหรอการดดแปลง เพอเกดประโยชนอยางอน การลดคาใชจายในการกาจดหรอบาบดของเสยนนๆ เพอใหเกดการจดการปญหาสงแวดลอมตงแตตนทางไมใชการจดการทปลายทาง เหมอนในอดตททาใหตองเสยคาใชจายสงและมของเสยจากการผลตเหลอตกคาง

ธารงรตน มงเจรญ (2554) ประธานคลสเตอรพลงงานและสงแวดลอมสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไดกลาวไววา การประเมนตลอดวฏจกรชวตและการออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจ ไดมการประกาศอนกรมมาตรฐานนานาชาตดานการจดการสงแวดลอม เนน LCA (ISO 14040) ในป 2540 และเนน Eco - Design (ISO/TR 14062) ในป 2545 ประเทศไทยจงไดมการสงเสรมสนบสนนการใชเครองมอทงสองน โดย LCA เปนฐานสาหรบกระบวนการทสะอาด โดยเปนเครองมอประเมนความเปนมตรกบสงแวดลอมของวสด กระบวนการ ผลตภณฑ และการบรการ โดยพจารณาผลกระทบตอสงแวดลอมตลอดวฏจกรชวต สวน Eco - Design เปนการออกแบบผลตภณฑหรอบรการทผนวกแนวคดดานเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม โดยใชหลกการแนวคดตลอดวฏจกรชวต (Life Cycle Thinking) เพอใหไดผลตภณฑหรอบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม

โดยมงเนนการลดของเสย ยดระยะเวลาการใชงาน และเพมปรมาณการนากลบมาใชใหม เปนตน

ทง LCA และ Eco - Design จงเปนเครองมอแนวคดเทคโนโลยสะอาดในการอนรกษและปองกนความเสอมโทรมของสงแวดลอม ตลอดจนเสรมศกยภาพของอตสาหกรรม

27

กรมโรงงานอตสาหกรรม ไดใหความหมาย เทคโนโลยการผลตทสะอาด คอ การปรบปรงหรอเปลยนแปลงกระบวนการผลตหรอผลตภณฑ เพอใหการใชวตถดบ พลงงาน และทรพยากรธรรมชาต

เปนไปอยางมประสทธภาพ โดยใหเปลยนเปนของเสยใหนอยทสดหรอไมมเลย จงเปนการลดมลพษทแหลงกาเนด ทงน รวมถงการเปลยนวตถดบ การใชซาและการนากลบมาใชใหม ซงจะชวยอนรกษสงแวดลอมและลดตนทนในการผลตไปพรอมกน คาวา “เทคโนโลยการผลตทสะอาด” (Cleaner

Technology) คาทมความหมายเดยวกบคาวา เทคโนโลยสะอาด แตมชอเรยกทตางกนตามความนยมของแตละประเทศ ดงเชน การผลตทสะอาด (Cleaner Production: CP) เปนคาศพททใชโดยองคกรสหประชาชาต คอ เทคโนโลยการผลตทสะอาด ในกระบวนการผลตหรอการปองกนมลพษ (Pollution

Prevention: PP หรอ P2) เปนคาจากดความทใชสาหรบ เทคโนโลยการผลตทสะอาดในสหรฐอเมรกา

หรอการลดของเสย (Waste Minimization: WM) เปนคาทใชแพรหลายในสหรฐ หรอการผลตเพอสงแวดลอม (Green Productivity: GP) เปนคาจากดความทใชสาหรบเทคโนโลยการผลตทสะอาดประเทศญปน สาหรบการผลตทสะอาด (Cleaner Production) นยมใชมากในยโรปและประเทศไทย

คาจากดความเหลาน เนนการลดผลกระทบตอสงแวดลอมทแหลงกาเนด โดยการคานงถงมวลเขาสกระบวนการผลต (Inputs) มากกวามวลออกจากกระบวนการผลต (Outputs) เพอหาวธทจะเพมผลตผล โดยใหมของเสยหรอมการปลอยมลพษนอยลง การใชมวลเขา ไดแก วตถดบ พลงงาน

ทรพยากรธรรมชาต และทรพยากรมนษยใหไดประโยชนสงสด คอ วถทางของเทคโนโลยการผลตทสะอาด

2.3.1 หลกการของเทคโนโลยสะอาด

หลกการคดของเทคโนโลยสะอาด เพอเพมประสทธภาพการผลต การใชทรพยากร และลดมลพษตอมนษยและสงแวดลอม คอ การลดมลพษทแหลงกาเนด เพอขจดปญหาการสญเสยและการเกดมลพษทตนทาง และหากยงมของเสยเกดขนตองพยายามนาของเสยเหลานนกลบมาใชซา (Reuse) หรอนากลบมาใชใหม (Recycle & Recovery) เพอใหมของเสยทตองการบาบดหรอฝงกลบใหนอยทสดหรอไมมเลย ของเสยทไมสามารถลดและนากลบมาใชใหมไดแลวจงทาการบาบดและทงทาลายตอไป หลกการของเทคโนโลยสะอาด แบงออกเปน 2 ดานใหญๆ คอ การลดมลพษทแหลงกาเนดและการนากลบมาใชใหม (ภาพท 2.9) ดงน

1) การลดมลพษทแหลงกาเนดโดยการใชวตถดบ นา พลงงาน อยางมประสทธภาพเพอขจดปญหาการสญเสย และหากมของเสยเกดขนตองพยายามนาของเสยเหลานนกลบมาใชซาหรอนากลบมาใชใหม เพอใหมของเสยทตองทาการบาบดหรอนาไปฝงกลบใหเหลออยนอยทสดหรอไมมเลย การลดมลพษทแหลงกาเนดนน ตองมการคนหาแหลงกาเนดและวเคราะหหาสาเหตวา ของเสย

28

หรอมลพษเหลานนเกดขนไดอยางไร การลดมลพษอาจทาไดโดยการเปลยนแปลงผลตภณฑ และเปลยนแปลง ปรบปรง กระบวนการผลต เชน อาจตองมการเปลยนวตถดบทเกยวของ เปลยนแปลงเทคโนโลย หรออาจตองเปลยนแปลง การบรการจดการ สวนการนากลบมาใชใหมหรอใชซา อาจทาไดโดยการนากลบมาใชใหมโดยตรง เชน นากลบมาใชในกระบวนการเดมหรออาจตองนา ของเสยเหลานนไปผานกระบวนการอยางใดอยางหนงกอน จงจะสามารถนากลบมาใชใหมได

2) การนากลบมาใชใหมเพอใชในกระบวนการผลตเดมหรอใชในกระบวนการผลตอน การนากลบมาใชใหมโดยการผานกระบวนการเพอนาทรพยากรกลบมาใชอก หรอเปนการผานกระบวนการเพอทาใหเปนผลพลอยได โดยปกตควรดาเนนการลดการสญเสยกอนทจะหาวธนากลบมาใชหมนเวยนหรอการนาไปสกดของมคากลบคน การหมนเวยนการใช เชน เมอนาทรพยากรมาผานการใชงานครงหนงแลวยงมคณภาพทจะนาไปใชในขนตอนอนได กควรหาวธทจะนาไปใช ใหเกดประโยชนหรอถาใชในกระบวนการอนไมไดอกแลวกจะใชวธการศกษาเทคโนโลยเพอออกแบบกระบวนการนาทรพยากรนา วตถดบหรอพลงงานกลบมาใชอกหรอทาใหเกดผลพลอยไดเพอเพมมลคาใหกบของเสย

ภาพท 2.9 วธการของเทคโนโลยการผลตทสะอาด

แหลงทมา: กรมโรงงานอตสาหกรรม

29

2.3.2 ขนตอนการดาเนนงานดานเทคโนโลยสะอาด

วธการดาเนนงานดานเทคโนโลยสะอาด ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ

2.3.2.1 การวางแผนและการจดตงทมงาน (CT Planning & Organization)

จดทาและประกาศกาหนดเปนนโยบาย สาหรบเปนแนวทางในการปฏบต โดยผบรหารตองเหนชอบและสนบสนน พรอมมการจดตงคณะทางาน เพอจะแสดงความรวมมอในการกาหนดเปาหมายในการทาเทคโนโลยสะอาด โดยกาหนดผรบผดชอบงานทชดเจน และตดตามผลดาเนนการอยางตอเนอง

2.3.2.2 การตรวจประเมนเบองตน (Pre Assessment)

หลงจากทไดจดทมงานและทราบวตถประสงคการทางานเปนทเรยบรอยแลว ทมงานจะเรมทาการกาหนดขอบเขตการพจารณาและประเมนเบองตนวา ประเดนใดบางทเกดความสญเสยและสามารถปรบปรงใหดขนได โดยการรวบรวมขอมล จดทาแผนภมกระบวนการผลต

และรวบรวมขอมลเบองตน แบงหนวยการผลตยอยในกระบวนการผลต สารวจหาจดทมความสญเสย ทงในเชงปรมาณและในเชงคณภาพ และวเคราะหหาสาเหตของกระบวนการผลตททาใหเกดของเสย หรอสญเสยวตถดบนาและพลงงาน เพอชวยใหการกาหนดเปาหมายของการทา CT ใหมความเหมาะสมมากขน

2.3.2.3 การประเมนละเอยด (Detail Assessment)

เมอไดประเดนทเกดความสญเสยสงและตองการจะปรบปรงใหดขนแลว จงเรมทาการประเมนละเอยดโดยจดทาสมดลมวลสารและพลงงานเขา - ออก เพอใหทราบถงแหลงกาเนดของของเสยและสาเหตของการสญเสย จากนนจงทาการวเคราะหแนวทางในการแกไขปญหา หรอเรยกวา ทางเลอกเทคโนโลยสะอาด (CT Option)

2.3.2.4 ศกษาความเปนไปได (Feasibility Study)

การศกษาความเปนไปไดมวตถประสงคเพอลาดบความสาคญของทางเลอกทไดจากขนตอนการประเมนละเอยดโดยพจารณาองคประกอบ 3 ดาน คอ ความเปนไปไดทางเทคนคหรอความเหมาะสมในการนาทางเลอกไปปฏบต ความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรและความเหมาะสมดานสงแวดลอม

2.3.2.5 ลงมอปฏบตและตดตามผล (Implementation & Evaluation)

การลงมอปฏบตตองมแผนการทางานโดยละเอยด ประกอบดวย บรเวณเปาหมาย ขนตอน ระยะเวลา และผรบผดชอบอยางชดเจน เมอดาเนนกจกรรมไปไดระยะหนง ควรตดตามประเมนผลตองมการทาอยางตอเนอง เพอใหแนใจวาการปฏบตเปนไปตามแผนงานทกาหนดไว

30

โดยพจารณาจากเกณฑการปองกนมลพษ การใชพลงงาน วตถดบและนา หรอหากมปญหาและอปสรรคทเกดขนจะไดทบทวนปรบปรงแกไขตอไป

2.4 แนวคดและทฤษฎการบรหารจดการทรพยากรนา

ปธาน สวรรรณมงคล (2540) ใหความหมาย การบรหารจดการทรพยากรนา หมายถง วธการหรอกจกรรมดาเนนการทเกยวของกบการพฒนาแหลงนา การจดสรรนา การปองกน และแกไขภยธรรมชาตดานนาและการปองกนแกไขมลพษทางนา เพอใหสามารถใชนาใหเกดประสทธภาพสงสด

นโยบายนาแหงชาต (2543) กลาวใหมงเนนระบบการบรหารจดการทรพยากรนาแบบผสมผสานทเชอมโยงการใชทกภาคสวนแบบมหภาค และเนนการมสวนรวมของประชาชน โดยจดใหมกฎหมายการอนรกษแหลงนาและการตรวจสอบดแลคณภาพอยางเปนธรรมและยงยน

กฤตเมธ สทธหาญ (2545: 17) ใหความหมาย การบรหารจดการทรพยากรนา หมายถง เปนการปฏบต เกยวกบกจกรรมการจดหา การพฒนา การจดสรรและใชประโยชน การปองกน และการฟนฟภาวะทางนา เพอใหไดรบประโยชนอยางเสมอภาคและยงยน

กรมทรพยากรนา (2546: 27) ใหความหมาย การบรหารจดการทรพยากรนาวา เปนกระบวนการในการจดหานา จดสรร อนรกษ ฟนฟ และใชประโยชนจากทรพยากรนาอยางยงยน ตลอดจนการแกไขปญหาเกยวกบทรพยากรนาในทกพนท

มงสรรพ ขาวสะอาด และคณะ (2554) ไดกลาวไววา ความขดแยงดานการจดสรรนา เกดจากการขยายตวอยางรวดเรวของความตองการนาของเมองและภาคอตสาหกรรม ทาใหเกดการชวงชงทรพยากรนาระหวางเมองกบชนบท ปญหาทจะตองตดสนใจในระบบปจจบน กคอ ใครควรไดนาและควรไดเทาไร ดงนน โครงการ “แนวนโยบายการจดการนาสาหรบประเทศไทย” เลม 1 ของสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) จงมวตถประสงคของโครงการนกเพอหากตกาในการจดสรรนา บรหารจดการทรพยากรนา และหาแนวทางในการใชนาเปนไปอยางมประสทธภาพ กอใหเกดประโยชนสงสดตอสงคมและสรางความเปนธรรมระหวางผใชนา ในขณะเดยวกนกอนรกษทรพยากรนาใหยงยน

Arjen Hoekstra (2011) แหงมหาวทยาลยทเวนเต (University of Twente) ประเทศเนเธอรแลนด ไดกลาววา รอยเทานา (Water Footprint) คอ แนวคดบรหารจดการนา ซงพจารณาการใชนาควบคไปกบหวงโซอปทานโดยรอยเทานาจะเปนการวดการใชนา ทรวมถงการใชนา ทงในทางตรงและทางออม โดยคดเปน รอยเทานาของผลตภณฑ หมายถง ปรมาณนาทใชในการผลตตวผลตภณฑท

31

ประเมนจากหวงโซอปทานทงหมด ซงแสดงใหเหนถง ปรมาณการใชนาจากแตละแหลงและปรมาณนาทถกปนเปอนจากมลพษแตละชนด โดยองคประกอบทงหมดของรอยเทานาจะถกคดในเชงพนท และเชงเวลา ประกอบดวย

รอยเทานาสนาเงน (Blue Water Footprint) หมายถง การใชนาจากแหลงนาผวดนและนาใตดน

รอยเทานาสเขยว (Green Water Footprint) หมายถง การใชนาจากแหลงนาฝน (Rainwater) ซงยงไมเปนนาทา (Run - off)

รอยเทานาสเทา (Gray Water Footprint) หมายถง ปรมาณนาทปนเปอนมลพษทมมลสารทปนเปอนในนา

เสกสรรค พาปอง (2556) ผเชยวชาญวจยหองปฏบตการประเมนวฏจกรชวต ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต หรอเนคเทค กลาววา รองรอยนา (Water Footprint) เปนเครองมอเพมประสทธภาพการใชนา คอ การใชนาตลอดวฏจกรผลตภณฑ ทถกกลาวขานกนมากขนในเวทโลกทเกดขนผลกดนใหเกดการรวมตวขององคการระหวางประเทศ ประกอบดวย องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) บรรษทเงนทนระหวางประเทศ (IFC)

องคการกองทนสตวปาโลกสากล (WWF) และคณะกรรมการนกธรกจ เพอสงแวดลอมโลก (WBCSD)

เพอตงเครอขาย Water Footprint Network ศกษา Water Footprint ในสนคาและบรการตางๆ ตลอดวงจรชวตผลตภณฑ เพอเปนเครองมอกระตนใหประเทศตางๆ คานงถงการลดการใชนา และแสดงใหเหนวา

สนคานนใชนาในกระบวนการผลตอยางไร โดยวดออกมาเปนคาลกบาศกเมตรตอตนผลตภณฑ จากความหมายโดยรวมของ การบรหารจดการทรพยากรนาขางตนสรปไดวา การบรหาร

จดการทรพยากรนา หมายถง มาตรการวธการหรอกระบวนการตางๆ ตงแตการศกษาปญหาการวางแผน การกาหนดนโยบาย การตดสนใจในการดาเนนการจดหา พฒนา จดสรร ใชประโยชนจากทรพยากรนา ปองกน อนรกษฟนฟ และแกไขปญหาทรพยากรนาอยางมประสทธภาพโดยพจารณาทงหวงโซอปทานอยางเสมอภาค เปนธรรมและยงยนเพอขจดความขดแยงการจดสรรนา

2.5 งานวจยทเกยวของ

เสาวนย วรยะอาไพวงศ (2545) ทาการศกษาเกยวกบการจดการสงแวดลอมโดยใชหลกการของนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ กรณศกษาโรงงานในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด พบวา นคมอตสาหกรรมหรอสวนอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ เปนกลยทธหนงในการนาหลกการของอตสาหกรรมเชงนเวศ (Industrial Ecology) โดยอาศยความรวมมอกนระหวางอตสาหกรรม ซง

32

US - EPA ไดนยามความหมายไววา คอ การรวมกลมกนของธรกจดานการผลตและการบรการ เพอเพมประสทธภาพทางดานสงแวดลอมและเศรษฐศาสตร ดวยการรวมมอกนในการจดการสงแวดลอมและทรพยากร อนไดแก พลงงาน นา และวตถดบ ทาใหกลมธรกจไดรบผลประโยชนโดยรวมทมากขนกวาการดาเนนงานเองโดยลาพง โดยไดทาการศกษาใน 6 โรงงาน ซงพจารณาจากความสมครใจ ขอมลท เพยงพอ ประเภทอตสาหกรรม และกจกรรมความรวมมอระหวางภาคอตสาหกรรม ในการศกษาไดทาการวเคราะหผลทางดานเศรษฐศาสตรและผลทางดานสงแวดลอม ซงไดทาการศกษานาเศษเหลกใชแลวจากโรงงานไปใชเปนวตถดบของโรงงานเหลก และการนาหลอดไฟฟลออเรสเซนสทใชแลวกลบมาใชใหม โดยสงหลอดไฟใชแลวกลบไปยงบรษทผผลตหลอดไฟ ผลการศกษา พบวา ทงสองโครงการเปนการสงเสรมการใชทรพยากรอยางยงยน ลดผลกระทบทางดานสงแวดลอม และลดคาใชจายของบรษท รวมถงเปนการลดการใชพนทฝงกลบ ซงเปนการลดการเกดมลพษทแหลงกาเนด ลดการใชพลงงาน ลดการปลอยกาซเรอนกระจกและพฒนาคณภาพชมชน

อญชล ชวนตย (2546) ไดชใหเหนวา หลกการสาคญของการพฒนานคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ คอ

1) นาของเสยวสดเหลอใชจากโรงงานหนงมาเปนวตถดบของอกโรงงานหนงเพอใหเกดความคมคาในการใชทรพยากรและลดปรมาณของเสย

2) การปดวงจรของการใชทรพยากร และการปลดปลอยของเสยใหมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยพยายามสรางสมดลระหวางการใชวตถดบในการผลต และการผลตเปนสนคาของแตละโรงงาน และแตละนคมอตสาหกรรม ซงแสดงไดโดย block flow diagram ของวตถดบ ของเสยและของเหลอใชหรอใชไมไดและประโยชน เพอใหเหนถงความสมดลของแตละแหลงอตสาหกรรมเชงนเวศ

3) เสรมสรางกจกรรมความรวมมอตางๆ ระหวางโรงงาน ทงในนคมอตสาหกรรมเดยวกนและระหวางนคมอตสาหกรรม เพอใหการชวยเหลอเกอกลพงพาซงกนและกน ตามหลกการอยรวมกน ใหประโยชนซงกนและกน กจกรรมความรวมมอทกลาวถง ครอบคลมดานวตถดบ ระบบการขนสง ทรพยากรบคคล การตลาด ขอมลขาวสาร และระบบการสอสาร คณภาพชวต และชมชนสมพนธ อนามยสงแวดลอม และความปลอดภย พลงงาน และขบวนการผลตทสอดคลองตามหลกการของนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ

33

ธนพรรณ อนแตง (2551) ไดทาการศกษาวจยถง ดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจในโรงงานอตสาหกรรมผลตเมดพลาสตกโพลเอธลนชนดความหนาแนนสง โดยศกษาเปรยบเทยบโรงงาน 2 แหง ทมการผลตทเหมอนกนโดย ศกษาดชนชวดหลก 4 ดาน ไดแก การใชนา การใชพลงงานและกจกรรมทกอใหเกดภาวะโลกรอนและปรมาณการเกดของเสย (นาเสย ของเสยอนตราย และของเสยไมอนตราย) เปรยบเทยบกบรายไดของบรษท ผลจากการศกษา พบวา โรงงานทตงอยในพนทการผลตปโตรเคมแบบครบวงจรและโรงงานเดยวมคาดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจแตกตางกนทกดชน ดงน ดานการใชนาอยในชวง 57 - 65 และ 48 - 65 ลกบาศกเมตรตอลานบาทตามลาดบ ดานการใชพลงงานมคาระหวาง 53 - 62 และ 27 - 31 กกะจลตอลานบาทตามลาดบ สาหรบกจกรรมทกอใหเกดภาวะโลกรอน พบวา มคาในชวง 4.8 - 6.1 และ 4.5 - 5.2 ตนคารบอนไดออกไซดตอลานบาทตามลาดบ ในดานการเกดของเสยจากกระบวนการผลตเมดพลาสตกโพลเอธลนชนดความหนาแนนสง พบวา ดชนชวดประสทธภาพนเวศเศรษฐกจ ดานการเกดนาเสยมคา 5.2 - 8.5 และ 10.0 - 10.7 ลกบาศกเมตรตอลานบาทตามลาดบ นอกจากน คาดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจดานของเสยอนตรายมคา 21 - 40 และ 1.4 - 2.1 กโลกรมตอลานบาทตามลาดบและการเกด ของเสยไมอนตรายของโรงงานเดยว พบวา มคาในชวง 29.4 - 32.5

กโลกรมตอลานบาท อาจกลาวไดวา ตอรายไดหนงลานบาท โรงงานเดยวมการใชทรพยากรและการเกดของเสยนอยกวาโรงงานทตงอยในกลมอตสาหกรรมปโตรเคมแบบครบวงจร แตเมอพจารณาแนวโนมมาปรบปรงคณภาพสงแวดลอมของโรงงานทกดาน พบวา โรงงานทตงอยในกลมอตสาหกรรมปโตรเคมแบบครบวงจรมแนวโนม ในดานการลดการใชทรพยากร และการเกดของเสยในแตละปไดดกวา

ไกรสร เพงสกล (2551) ทาการวจยเกยวกบ การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการทรพยากรนา กรณศกษาลมนาสาขาคลองปะเหลยน จงหวดตรง ไดชใหเหนวา การบรหารจดการทรพยากรนาจะตองดาเนนการเพมศกยภาพการกระตนในเชงบวกตอการมสวนรวมของประชาชนมากขน โดยเฉพาะการประชาสมพนธตางๆ ในทางสอทกชนดและวางแผนการแกไขปญหาทรพยากรนา ควรเนนการแกไขปญหาในพนทโดยใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน ไมใชเพยงตดตามรบทราบปญหาและการแกไขปญหาเพยงแคประโยชนในการอนรกษทรพยากรนาเทานน แตตองใหมสวนรวมทกขนตอนจนถงขนตดตามผลและผลสมฤทธของการแกไขปญหา

มงสรรพ ขาวสะอาด และคณะ (2544) ในงานวจยโครงการแนวนโยบายการจดการนาสาหรบประเทศไทย ไดศกษาถงการเพมประสทธภาพการใชนาและการชลประทาน โดยการวด

34

ประสทธภาพของการชลประทาน ทาไดโดยกาหนดขอบเขตทแนนอนและพจารณาถงผไดรบประโยชนจากการชลประทาน ทงทางดานเวลาและสถานท คอ Effective Irrigation Efficiency เปนการพจารณานาทไหลเขาและไหลออกจากระบบ พรอมการวดผลตภาพของนาในกระบวนการผลต เปนการวดมลคาทแทจรงจากการใชนาหนงหนวย เมอนาเปนปจจยการผลตปจจยหนง เชน ผลผลตขาวตอนาหนงหนวย การเพมประสทธภาพของการชลประทานทถกตอง ทาไดโดยการประหยดนาทสามารถกอใหเกดประโยชนจากการใชนาเพมขน เชน การเพมผลผลตตอปรมาณนา การลดปรมาณนาทสญหายไปจากระบบและไมสามารถนากลบมาใชไดอก การไมกอใหเกดปญหาคณภาพนา นอกจากนการเพมประสทธภาพควรพจารณาจากคาประสทธภาพการใชนาทางเศรษฐศาสตร ซงเปนขอมลสนบสนนทสาคญในการบรหารจดการนา การจดสรรนาในกรณ นามปรมาณจากด โดยยดหลกทวา ผลตอบแทนตอนาของผใชนาทกกลมจะตองเทากน โดยจดระบบการกระจายนาใหเหมาะสมในทกภาคสวน ทงภาคเกษตร อตสาหกรรมและอปโภคบรโภค ใชหลกการลดการใชซา การนากลบมาใชใหม และจดทาขอมลการใชนา การจดการ การผลตภายในโรงงานอตสาหกรรมทดสามารถทาใหความตองการใชนาเพอการอตสาหกรรมลดลงได เชน การใชโรงงานใหเตมความสามารถ หรอการเลอกใชเทคโนโลยทมการใชนาทประหยด เปนตน

วสาขา ภจนดา และววฒน แกวดวงเลก (2555) ทาการศกษาเกยวกบการประยกตหลกนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศในการจดการสงแวดลอมชมชน กรณศกษาชมชนบานนาเวยง ตาบลทาผา อาเภอเกาะคา จงหวดลาปาง ไดชใหเหนวา หลกการสาคญของนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ

เปนการใชนคมอตสาหกรรมเปนแกนกลางในการรวมกลมโรงงานหรอหนวยตางๆ ในนคมอตสาหกรรมในการรวมมอกนดาเนนการจดการสงแวดลอม ทงดานวตถดบ พลงงานนาและของเสย รวมทงยกระดบคณภาพชวตของชมชนรอบขาง สามารถสรปไดวา การจดตงนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ มจดมงหมายเพอลดการใชทรพยากรลดมลพษ ยกระดบคณภาพสงแวดลอม (Decrease

Pollution and Waste) ลดการสรางผลกระทบตอชมชน (Decrease Impact to Community) และเพมความสาเรจทางธรกจ (Increase Business Success)

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของทาใหทราบวา การประยกตใชหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ สามารถทาไดตงแตชมชน ทกภาคสวน ทกระดบ โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรม ซงชวยเพมการแขงขนทางธรกจและประสทธภาพในการบรหารจดการทรพยากรนาใหเกดประโยชนสงสด

โดยเรมจากภายในโรงงานเองและทาโดยการรวมกลมกนของโรงงานตางๆ ในรปแบบของเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยอาศยความเชอมโยงภายในและระหวางโรงงานอตสาหกรรม

เพอสรางความสมดลการใชนา โดยมเทคนคและมตวชวดเปนการดาเนนการตามประสทธภาพเชง

35

นเวศเศรษฐกจ (Eco - Efficiency) สาหรบการบรหารจดการทรพยากรนา โดยมงเนนการจดการเชงปองกนดวยระบบเทคโนโลยสะอาด และวฏจกรชวตการใชนาของผลตภณฑ ดวยการดาเนนการทารอยเทานา (Water Footprint) ตามหลกแนวคดการปดวงจรการใชนาใหมากทสดและเกดประสทธภาพสงสด ซงกอใหเกดผลดตอ เศรษฐกจ สงคม ชมชน และสงแวดลอม ทาใหอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนไดอยางเปนสขและยงยน

บทท 3

วธการศกษา

3.1 กรอบการศกษา

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ ของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ จงหวดระยอง โดยมกรอบการศกษา ดงภาพท 3.1

ภาพท 3.1 กรอบการศกษา

ขอมลปฐมภมความคดเหนเกยวกบการ

บรหารจดการทรพยากรนา

- ภาครฐ - กรมชลประทาน

- ภาคประชาชน - นกวชาการ

- ผบรหาร ไออารพซ - ผใชนาในไออารพซ

ขอมลทตยภมภายในบรษท

- นโยบายและแผนงานเกยวกบอตสาหกรรมเชงนเวศ

- การจดการทรพยากรนาในปจจบน

- ขอมลปรมาณการใชนา

แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา

เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

ขอมลทตยภม

- อตสาหกรรมเชงนเวศ

- เทคโนโลยสะอาด

- ประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ

- การบรหารจดการทรพยากรนา

การวเคราะห

- พรรณนาความ จดกลมประเดนและสรป

- ความสมพนธกบดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงาน อตสาหกรรม

37

3.2 วธการศกษา

การศกษาวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพ เปนการศกษาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตาบลเชงเนน

อาเภอเมอง จงหวดระยอง โดยการเกบรวบรวมขอมลทตยภมจากหนงสอ เอกสาร รายงานวจยทเกยวของ และเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview)

กบผมสวนไดสวนเสย รวมทงสน 8 ทาน โดยขนตอนการศกษามรายละเอยด ดงน 3.2.1 ศกษาขอมลและจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการ

อตสาหกรรมไออารพซ

3.2.2 จดทาแผนภาพการไหลของนาและรวบรวมขอมลการใชนาของแตละหนวยงาน

3.2.3 ทาการเกบรวบรวมขอมลโดยใชการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured

Interview)

3.2.4 การวเคราะหขอมล

3.2.1 ศกษาขอมลและจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการอตสาหกรรม


ขนตอนแรกกาหนดขอบเขตการศกษางานวจยน คอ ทาการศกษากลมผใชนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พนทตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง และจดประเภทกลมอตสาหกรรม ตามลกษณะกจกรรมกลมการใชนา เพอเปนฐานขอมลในการเสนอแนวทางการบรหารจดการนาในเขตประกอบการไออารพซใหสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ

3.2.2 จดทาแผนภาพการไหลของนา และรวบรวมขอมล การผลตและการใชนาของแตละ


สรางแผนภาพการไหลของนา เพอแสดงใหเหนตงแตแหลงนาดบทนามาใชการผลต จนสนสดการปลอยนาออกสสงแวดลอม และรวบรวมขอมลการจดการทรพยากรนา การผลต และการใชนาแตละโรงงานรายเดอน โดยเกบขอมล พ.ศ. 2552 - 2555 ดวยการใชจากระบบฐานขอมล SAP

(System Application and Product in Data Processing) คอ โปรแกรมสาเรจรปทมการเชอมโยงขอมลของระบบงานยอยแบบออนไลน และทนทวงท (Online Real Time) ของโรงงาน ภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ สบคนจากเวบไซต ระบบอนทราเนตของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน)

ดงภาพท 3.2 และนาขอมลการใชนาทเกยวของมาแยกตามกลมของประเภทอตสาหกรรม

38

ภาพท 3.2 ระบบฐานขอมล SAP

แหลงทมา: บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน), 2556

3.2.3 ทาการเกบรวบรวมขอมลโดยใชการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview)

โดยใชการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview) กบผบรหารของ บรษท ไออารพซ

ทดแลรบผดชอบโครงการอตสาหกรรมเชงนเวศ 1 ทาน ผแทนของกลมผใชนาหลกใน บรษท ไออารพซ

1 ทาน ผแทนจากภาครฐ (กรมโรงงานอตสาหกรรม) 1 ทาน นกวชาการ 1 ทาน ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง 1 ทาน ผแทนจากผนาหรอประชาชนทมอาณาเขตตดตอกบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ 3 ทาน คอ พนทตาบลตะพง 1 ทาน ตาบลเชงเนน 1 ทาน และตาบลบานแลง 1 ทาน รวมทงสน 8 ทาน

39

3.2.4 การวเคราะหขอมล

หลงจากการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณก งทางการ จากผ เก ยวของดานอตสาหกรรมเชงนเวศและดานการบรหารจดการนาและทาการรวบรวมขอมลทตยภม จากการทบทวนวรรณกรรมงานเอกสารตางๆ พรอมทงนาขอมลจากบนทกตารางผใชนา มาเปนฐานขอมลเพอทาการวเคราะห โดยทาการบรรยายแบบพรรณนาความ (Descriptive Analysis) จดกลมประเดนและนามาสรปพรอมทาการวเคราะหหาความสมพนธกบดชนตวชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ

5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอทาการเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใหสอดคลองกบหลกการของอตสาหกรรมเชงนเวศ

3.3 กลมผใหขอมลการสมภาษณ

กลมผใหขอมลการสมภาษณในการศกษาซงมผลตอแนวทางการบรหารจดการนาภาคอตสาหกรรมเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

จงหวดระยอง โดยบอกถงผใหขอมลการสมภาษณมบทบาทและหนาทการมสวนเกยวของกบ

การดาเนนงาน ดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 ตารางแสดงบทบาทและหนาททเกยวของกบผใหขอมล

ลาดบท ผใหขอมล บทบาททเกยวของ การมสวนเกยวของกบ

การดาเนนงาน

1. ผแทนจากภาครฐ

(กรมโรงงานอตสาหกรรม )

หนวยงานกากบดแลโรงงานอตสาหกรรม

เปนหนวยงานราชการสวนกลางทกากบดแลการดาเนนงานของโรงงานและหนวยงานกากบดแลและสงเสรมโครงการการบรหารจดการเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ

2.

ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง

หนวยงานราชการทกากบดแลและพฒนาแหลงนาใหกบจงหวดระยอง

สารวจ พฒนา จดหาและบรหารจดการนาไมใหสงผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม

40

ตารางท 3.1 (ตอ)

ลาดบท ผใหขอมล บทบาททเกยวของ การมสวนเกยวของกบ

การดาเนนงาน

และประชาชนการใชนาในเขตจงหวดระยอง

3. นกวชาการ

เปนผเชยวชาญและแสดง

ความคดเหนทางดานวชาการดานการบรหารจดการนาภาคอตสาหกรรมเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

ผทตองการเหน อตสาหกรรมเชงนเวศอยไดอยางยงยน

4. ผนาและประชาชนตาบลโดยรอบ

ตาบล

ชมชนโดยรอบทตงตดอยกบพนทเขตประกอบการอตสาหกรรม

ผไดรบผลกระทบทตองการเหนบรษทไออารพซ เปนอตสาหกรรมทมความรบผดชอบมการดาเนน

งานทด รบผดชอบตอการรกษาสงแวดลอมและการแสดงความรบผดชอบตอสงคม (CSR)

5. ผบรหารของบรษท

ไออารพซ สายงานเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ ทดแลรบผดชอบโครงการอตสาหกรรม

เชงนเวศ

หนวยงานกากบดแลโรงงาน

ในเขตและรอบเขตประกอบการอตสาหกรรม

เปนหนวยงานทกากบดแลการดาเนนงานของโรงงานในและรอบเขตและสงเสรมโครงการอตสาหกรรม เชงนเวศ ใหไดตามเปาหมาย

6.

ผแทนของกลมผใชนาในเขตประกอบการอตสาหกรรม


ผรบนโยบายและนาไปปฏบต

เปนผใชนาในเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ

41

3.4 เครองมอเกบรวบรวมขอมล

การศกษาวจยน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ คาถามการสมภาษณ ในเรองเกยวกบแนวทางการบรหารจดการนาภาคอตสาหกรรมเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยมคาถามการสมภาษณผมสวนไดเสย ดงตอไปน

3.4.1 คาถามการสมภาษณผบรหารระดบสงของบรษท ผกาหนดนโยบายและกลยทธ อตสาหกรรม

เชงนเวศของบรษท

1) ความเปนมาและทศทางการกาหนดนโยบายของอตสาหกรรมเชงนเวศของบรษท

2) เหตผลใดททางบรษททานจงเลอก การบรหารจดการทรพยากรนาอยในแผนงานอตสาหกรรมเชงนเวศ

3) ทานคดวา แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาของบรษททาน เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ คออะไรและมเปาหมายอยางไร

4) ปญหาและอปสรรค ระหวางดาเนนการกระทากจกรรมและโครงการการใชทรพยากรนาใหเกดประโยชนสงสดของบรบททานตามหลกอตสาหกรรมเชงนเวศมอะไรบาง

5) การจะทาใหบรษทเปนตนแบบทดควรมอะไรบาง

3.4.2 คาถามการสมภาษณผบรหารหนวยงานในบรษทในกลมผใชนาหลก

1) หนวยงานของทานมการจดทาแผนแมบทการอนรกษนาหรอไมอยางไร

2) ทานคดวาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของบรษท ควรเปนรปแบบอยางไร

3) ทานคดวาอะไร คอ จดแขงและจดออนในหนวยงานของทานตอการบรหาร

จดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

4) ปญหาและอปสรรค ระหวางดาเนนการการทากจกรรมและโครงการการบรหารจดการทรพยากรนาของหนวยงานทานมอะไรบาง

5) ทานมขอเสนอแนะตอการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรม

เชงนเวศของบรษทอยางไร

42

3.4.3 คาถามการสมภาษณผแทนกรมโรงงานอตสาหกรรมทเปนผกากบดแลรบผดชอบ โรงงาน

อตสาหกรรม

1) ความเปนมาโครงการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของประเทศไทยเปน

อยางไรและทาไมถงเลอก บรษท ไออารพซ มาเขารวมโครงการอตสาหกรรมเชงนเวศของ

กรมโรงงานอตสาหกรรม

2) ทานคดวาอะไร คอ แนวทางดานการบรหารจดการทรพยากรนาของ บรษท

ไออารพซ เพอใหสมฤทธผลการมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

3) ทานคดวาอะไร คอ จดแขงหรอจดออนในดานการบรหารจดการทรพยากรนา

ตามหลกอตสาหกรรมเชงนเวศของ บรษท ไออารพซ

4) กรมโรงงานอตสาหกรรมมมาตรการสนบสนนและตรวจตดตามประเมนผล

บรษททเขารวมโครงการอตสาหกรรมเชงนเวศอยางไร

5) ทานคดวาตองการให บรษท ไออารพซ มรปแบบดาเนนการอยางไรในการจดการนา จงจะตอบโจทยอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนอยางมความสขและยงยน

3.4.4 คาถามการสมภาษณผบรหารจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยองทกากบดแล

และพฒนาแหลงนาใหกบจงหวดระยอง

1) ภาพรวมการบรหารจดการทรพยากรนาในจงหวดระยองเปนอยางไร

2) ทานมแนวคดอยางไรเกยวกบการบรหารจดการทรพยากรนา ของบรษท ไออารพซ ตามหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ

3) ทานคดวาอะไร คอ ปญหา และอปสรรคในการบรหารจดการทรพยากรนา ของทกภาคสวนในจงหวดระยอง

4) ทานคดวาอะไร คอ จดแขงและจดออนในการบรหารจดการทรพยากรนา ของบรษท ไออารพซ

5) ทานมขอแนะนาอยางไรในการนาหลกการอตสาหกรรมเชงนเวศไปประยกตใช ในการบรหารจดการทรพยากรนาในโรงงานอตสาหกรรม

43

3.4.5 คาถามการสมภาษณนกวชาการภาคการศกษา

1) ทานคดวาทาไมอตสาหกรรมตองนาหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ มาประยกตใชในการบรหารจดการทรพยากรนาในโรงงานอตสาหกรรม

2) ทานคดวา แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศควรเปนรปแบบอยางไร

3) ทานคดวาอะไร คอ ตวชวด ในการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

4) ทานคดวาอะไร คอ ปญหาและอปสรรค ในการบรหารจดการทรพยากรนาในโรงงานอตสาหกรรมเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

5) ทานมขอแนะนาอยางไรในการนาหลกการอตสาหกรรมเชงนเวศไปประยกตใชในการบรหารจดการทรพยากรนาในโรงงานอตสาหกรรม

3.4.6 คาถามการสมภาษณผนาหรอผแทนของประชาชนในพนท

1) ปจจบนนาใชของทาน เปนนาจากนาบาดาล หรอนาประปา และนาเพอการเกษตรมาจากไหน

2) ทานมปญหาการใดบางเรองเกยวกบนาและแกปญหาอยางไร

3) ทานคดวา บรษท ไออารพซ มการจดการนาทกระทบตอชมชนหรอไมอยางไร

4) ทานมขอเสนอแนะให บรษท ไออารพซ มการจดการนาอยางไร เพอใหอตสาหกรรม อยรวมกบชมชนอยางมความสขและยงยน

5) ทานมสวนรวมหรอไมอยางไรกบการจดการทรพยากรนาของ บรษท ไออารพซ เกยวกบอตสาหกรรมเชงนเวศ

บทท 4

ผลการศกษา

ผลการศกษาครงนไดขอมลมาจากของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ตลอดจน รวบรวมขอมลปรมาณการใชนาและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2555 เพอจดทาฐานขอมลการใชนา รวมทงนาไปวเคราะหขอมล เพอสรปเปนแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนามงสอตสาหกรรมเชงนเวศ ทงนผศกษาไดทาการรวบรวม วเคราะหขอมลและนาเสนอผลการศกษาเปน 4 สวน ดงน

4.1 ศกษาขอมลและจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

4.2 จดทาแผนภาพการไหลของนาและรวบรวมขอมลการใชนาของแตละหนวยงาน

4.3 ทาการเกบรวบรวมขอมลโดยใชการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview) 4.4 การวเคราะหขอมล

4.1 ศกษาขอมลและจดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการไออารพซ

สาหรบการศกษาวจยครงน ขนตอนแรก ผศกษาทาการศกษาขอมลทวไปของ บรษท

ไออารพซ จากด (มหาชน) เดมชอ บรษท อตสาหกรรมปโตรเคมกลไทย จากด (มหาชน) ไดทาการพฒนาพนทอตสาหกรรม เพอรองรบการขยายตวของอตสาหกรรมประเภทปโตรเคม และการกลนแบบครบวงจร เพอเปนการตอบสนองนโยบายของรฐบาลทไดกาหนดพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออกแถบจงหวดระยอง และจงหวดชลบร เปนพนทเขตอตสาหกรรมใหม เพอสนบสนนการกระจายตวทางเศรษฐกจและไดถกกาหนดตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 7 (พ.ศ. 2537)ซงกาหนดใหพนท 4,335 ไร ตงอยภายในตาบลเชงเนน ตาบลตะพง ตาบลบานแลง และอาเภอเมองระยอง จงหวดระยอง ใหเปน “เขตประกอบการอตสาหกรรม” โดยเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ (ซงตอไปจะเรยกวา “เขตประกอบการฯ”) มอาณาเขตตดตอโดยรอบ ดงน

ทศเหนอ ตดกบ ถนนระยอง - บานแลง (หมายเลข 3139) ตาบลบานแลงหมท 2 และหมท 3

ทศตะวนตก ตดกบ ตาบลเชงเนนหมท 1 และหมท 5

45

ทศตะวนออก ตดกบ ตาบลตะพงหมท 1 หมท 4 และหมท 16

ทศใต ตดกบ ทะเลอาวไทย

ปจจบนเขตประกอบการฯ เปนศนยรวมของโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมครบวงจร

ซงประกอบไปดวย อตสาหกรรมปโตรเคมขนตน ขนกลาง และขนปลายเชอมโยงกน พรอมทงมระบบสาธารณปโภคตางๆ เพอรองรบการดาเนนการของโรงงาน รวมถงการบรหารจดการดานสงแวดลอมใหมประสทธภาพมากขนใหสงผลกระทบตอชมชนนอยทสด เขตประกอบการฯไดลงนามทาขอตกลงความรวมมอกบกรมโรงงานอตสาหกรรม เมอวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 ในการพฒนาเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซสความเปนอตสาหกรรมเชงนเวศ (IRPC Eco - Industrial

Zone: EIZ) เพอสรางความสมดล ทงทางดานเศรษฐกจ สงแวดลอม และสงคม ผนวกกบมตทางดานกายภาพ และมตทางดานการบรหารจดการเปนปจจยเสรม เพอความสมบรณทาใหการพฒนาของภาคอตสาหกรรมสามารถอยรวมกบชมชนไดอยางเปนสขและยงยน (Sustainable Development) รวมทงสงเสรมใหโรงงานท เปดดาเนนการในพนทเขตประกอบการฯ และชมชนบรเวณรอบพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มความร ความเขาใจ ในหลกการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

จากแนวคดดงกลาวทางผบรหารระดบสงของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) กรรมการผจดการใหญ ไดประกาศเปนนโยบายและใหคามนสญญาในการบรหารเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ อยางเปนระบบภายใตแนวคดอตสาหกรรมเชงนเวศ พรอมทงประกาศคาสงแตงตงคณะกรรมการกากบการดาเนนงานโครงการมงสเปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ เรยกวา ECO

Industrial Zone Steering Committee (EISC) และทาการประชาสมพนธทวทงบรษท พรอมทงกาหนดแผนกลยทธและแนวทางปฏบตสอดคลองกบองคประกอบ เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต 20 ดาน ของกรมโรงงานอตสาหกรรม โดยกรอบการดาเนนงานของ กลยทธเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของ บรษท

ไออารพซ จากด (มหาชน) ประกอบดวย 12 โปรแกรมหลก พรอมทงประกาศแตงตงคณะทางานรบผดชอบแยกแตละโปรแกรมตามประกาศของบรษท ฉบบท 060/2556 ของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) โดยมรายละเอยดแยกแตละโปรแกรม ดงน 1) ระบบการตดตามตรวจสอบดานสงคม และสงแวดลอม (Social and Environmental Quality

Monitoring) 2) ปรบเปลยนระบบการปฏบตการเดม เพอเพมประสทธภาพการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด (Maximized Resource Efficiency) 3) ลดการหยดการผลตนอกแผนบารงรกษาใหเปนศนย เพอปองกนของเสยจานวนมากและจดการความเสยง (Zero Unplanned Shutdown) 4) การลดปรมาณของเสยทสงกาจดภายนอกโดยการฝงกลบ (Zero Landfill Program)

46

5) กาวสการเพมของมลภาวะอากาศทมอตราการเพมเปนศนย (ควบคมการระบายมลภาวะทางอากาศ) 6) ลดการปลอยนาทง (ควบคมปรมาณและคณภาพนาทง) 7) อาชวอนามยและความปลอดภยในการทางาน (Safe Workplace) 8) ชมชนสขภาพด (Healthy Community) 9) ชมชนสเขยว (Green City) 10) เศรษฐกจหวงโซอปทานทองถน (Sustainable Local Supply Chain) 11) การเสรมสรางศกยภาพชมชน (Capacity Building) 12) การสอสารรายงานเชงกลยทธ (Effectively Communicate & Report) จากโปรแกรมหลกมงสอตสาหกรรมเชงนเวศดงกลาวของเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ มสวนทเกยวของกบการจดการนา 2 โปรแกรม คอ โปรแกรมท 2 เปนการปรบเปลยนระบบปฏบตการเดม เพอเพมประสทธภาพการใชทรพยากรนาใหเกดประโยชนสงสด และโปรแกรมท 6 ลดการปลอยนาทง (ควบคมปรมาณและคณภาพนาทง) ซงแยกผรบผดชอบแตละโปรแกรม

การบรหารจดการทรพยากรนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มการดาเนนงานบรหารจดการนา ดงน (รายงานคณะทางานบรหารจดการนาของกลม ปตท, 2555) 1) การบรหารความเสยง

คณะทางานฯ ทาการพจารณาและวเคราะหความเสยงกรณการบรหารจดการนาทอาจสงผลกระทบตอธรกจของบรษท ในดานภยพบตของภยแลงและนาทวม ความเสยงคณภาพนาและความเสยงกรณไฟฟาดบ โดยรวมกบคณะทางาน Water War Room ระยอง (คณะทางานการบรหารจดการนาของภาคตะวนออกของจงหวดระยอง ประกอบดวย หนวยงานราชการทเกยวของ บรษทจดการและพฒนา ทรพยากรนาภาคตะวนออก (East Water) และผแทนจากภาคเอกชนอน

ทมสวนเกยวของกบการใชนาภาคตะวนออก โดยสรปรายละเอยดได ดงน 1.1) ความเสยงกรณเกดภาวะนาทวม ความเสยงภยกรณเกดภาวะนาทวมในพนทเขตประกอบการ ผลการศกษาพบวา เปนพนทเสยงนาทวมนอย โดยพจารณาโอกาสเกดผลกระทบและการปองกน ดงน โอกาสเกด (Likelihood): ประเมนจากการศกษาขอมลในอดต โดยโอกาสเกดทเปนไปไดหรอความเสยง คอ ฝนตกหนกในพนทเขตประกอบการ จนทาใหทอระบายนาระบายนาไมทน ประเมนจากขอมลในอดตไมมโอกาสเกดนาทวมขงทสงผลกระทบตอการผลต เนองจากมระบบการระบายนาทเพยงพอ

47

ผลกระทบ (Impact): ไมรนแรง เนองจากการผลตยงคงดาเนนตอได แตจะมผลกระทบตอการขนสงในพนท การปองกน: ทาการขดลอกทางระบายนาและตรวจสอบอปกรณเครองสบนา

เพอเตรยมความพรอมในชวงฤดฝน เฝาระวงและตดตามสถานการณภมอากาศอยางตอเนอง

1.2) ความเสยงกรณเกดภาวะนาแลง

เนองจากพนทภาคตะวนออกเคยประสบปญหาภยแลงในป 2548 ซงสามารถสงผลกระทบตอพนทการผลตโดยตรง คณะทางานฯ จงไดพจารณาโอกาสเกด ผลกระทบและการปองกนดงน โอกาสเกด (Likelihood): ประเมนจากการศกษาสภาพฝนและภมอากาศ พบวา

โอกาสในการเกดภยแลงหรอฝนไมตกในรอบป จะอยในชวง 10 เดอน และอาจทาใหเกดการขาดนารนแรงเปนระยะเวลา 4 เดอน ซงเปนสมมตฐานเหมอนกบกรณทเคยเกดขนในป 2548

ผลกระทบ (Impact): พจารณาผลกระทบทอาจเกดภยแลงขนไดเปนเวลา 4

เดอน ซงแบงการพจารณาเปน 3 กรณ ตามมาตรการโครงการชลประทานระยองในภาวะภยแลง คอ ผลกระทบจากการถกใหลดการใชนาลง รอยละ10, รอยละ30 และรอยละ50 ไมสงผลกระทบตอการดาเนนการของเขตประกอบการฯ เนองจากทางเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดรบการจดสรรนา 70,000 ลกบาศกเมตรตอวน ถาถกลดการใชนาลง รอยละ 50 ในขณะททางเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มบอนาสารองความจ 5,000,000 ลกบาศกเมตร ยงคงสามารถมนาใชตามปกตได 142 วน

การปองกน: ทาการเฝาระวงและตดตามสถานการณนา การดาเนนการโครงการพฒนาแหลงนาตาง ๆของภาครฐอยางตอเนองจากคณะWater War Room ระยอง

2) ประสทธภาพการใชนาและแนวทางการปฏบตทเปนเลศตามมาตรการ 3R

ปรมาณนาทลดไดและแนวทางการปฏบตทเปนเลศ ตามมาตรการ 3R ของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใน พ.ศ. 2555 ทมปรมาณการใชนารวม 22,097,894 ลบ.ม. ซงสามารถลดการใชนาไดทงสน 2,600,000 ลบ.ม.ตอป คดเปนรอยละ 11.7 โดยสรปรายละเอยด ดงน

2.1) Reduce คอ ลดการใชนาโดยใชเทคโนโลยใหมแทนระบบเดม เชน เปลยนจากระบบหอหลอเยนระบบเปด เปนหอหลอเยนระบบปดทหนวยผลตไฟฟาใหม ลดการใชนาได 200,000

ลกบาศกเมตรตอป 2.2) Reuse คอ การใชนาซา โดยการนานาทผานการใชประโยชนในกจกรรม

หนงๆ มาแลว แตยงมความสะอาดเพยงพอทจะนาไปใชประโยชนอยางอนได เชน การนานาจาก

48

กระบวนการผลตและนาหลอเยนมาลงบอพกและนาไปรดนาตนไมในโรงงานอตสาหกรรมและชมชนขางเคยง ปรมาณ 100,000 ลกบาศกเมตรตอป

2.3) Recycle คอ การหมนเวยนนา โดยการนานาทผานการใชแลวทงในกระบวนการผลตมาผานขบวนการผลตใหม เชน นานา condensate เพอนาไปลดการใชนาจากแหลงนาดบไดปรมาณ

2,300,000 ลกบาศกเมตรตอป

4.1.1 จดประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการไออารพซ

ผศกษาทาการศกษาเฉพาะในสวนของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ในพนท ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง โดยทาการจดกลมตามลกษณะกลมกจกรรมการใชนา

ในพนท เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ โดยสามารถแบงกลมกจกรรมการใชนา

ททาการศกษาออกไดเปน 4 กลม โดยมรายละเอยด ดงน

4.1.1.1 กลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลน

กลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลนเปนกลมกระบวนการผลต โดยมขนตอนการผลต ทนาผลตภณฑปโตรเลยมไปผานกระบวนการกลน การแยกหรอการทาใหแตกตว ทาใหไดผลตภณฑเปนสารประกอบโอเลฟนสและสารประกอบอะโรมาตกส เพอใชเปนวตถดบตงตนของอตสาหกรรม ปโตรเคมขนกลางตอไป ตวอยางของผลตภณฑปโตรเคมขนกลาง เชน สไตรน

โมโนเมอร (Styrene Monomer) คาโปรแลคตม (Caprolactum) อะครโลไนไตรล (Acrylonitrile) และ ฟนอล (Phenol) เปนตน หลงจากนนเปนการนาผลตภณฑจากปโตรเคมขนตนและขนกลางมาผานกระบวนการโพลเมอไรเซชน (Polymerization) ซงเปนกระบวนการทนาสารตงตนโมเลกลเลกมาเชอมตอกนเปนสารโมเลกลใหญหรอสายโซยาว ทเรยกวา “โพลเมอร” ผลตภณฑโพลเมอร ทไดจะมคณสมบตเฉพาะทเหมาะสมกบการใชงานในลกษณะตางๆ กน ไดแก เมดพลาสตก ยางสงเคราะห ซงผลตภณฑเหลานสามารถนาไปดดแปลงขนรปเปนชนสวนและผลตภณฑทใชในงานตางๆ อยางกวางขวาง กลมนเปนกลมฝายผลตหลกของบรษทไออารพซ ประกอบดวย 31 แผนก

49

4.1.1.2 กลมสาธารณปโภค

กลมสาธารณปโภค หรอเรยกวา กลมยทลต ทาหนาทผลตและสงจาย นาหลอเยน

(Cooling Water) และนาปราศจากแรธาต (Deminerized Water) เพอสนบสนนการผลตของกลมอตสาหกรรมหลกทเปนกลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลนและโรงไฟฟา ทตงอยในพนท เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ โดยประกอบดวย 5 แผนก ดงน 1) แผนกยทลต 1 สาหรบผลตและสงจายยทลตใหกบกลมโรงงานปโตรเคม 2) แผนกยทลต 2 สาหรบผลตและสงจายยทลตใหกบกลมโรงงานการกลน

3) แผนกยทลต 3 สาหรบผลตและสงจายยทลตใหกบกลมโรงงานนามนหลอลน

4) แผนกยทลต 4 สาหรบผลตและสงจายยทลตใหกบกลมโรงงานโอเลฟนส 5) แผนกปฏบตการโรงไฟฟา สาหรบผลตและสงจายยทลตใหกบกลมโรงไฟฟา และไอนา

4.1.1.3 กลมอนๆ

กลมอนๆ คอ กลมทอยนอกเหนอจากกลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลนและกลมสาธารณปโภค ซงถอเปนหนวยงาน ทมสวนงานสนบสนน ประกอบดวย 3 กลม ดงน

1) กลมพนทการศกษาและอาคารสานกงาน ปจจบนพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มสถาบนการศกษาท ตงอย ไดแก วทยาลยเทคโนโลยไออารพซ ซงเปนสถาบนการศกษาทเนนการฝกทกษะเฉพาะวชาชพทใชสาหรบการประกอบอาชพในอตสาหกรรมสาขาตาง ๆและอาคารสานกงานตางๆ

2) กลมธรกจขายนา คอ การขายนาใหกบเรอทมาขนทาเรอของ บรษท


3) กลมใชนาสาหรบระบบความปลอดภย มใชอย 2 ระบบ คอ (1) ระบบดบเพลง และ (2) ระบบทลางตาฉกเฉนและฝกบวอาบนาฉกเฉน โดยการใชนาของทง 2 ระบบจะเกดขนในกรณทเกดเหตการณจรงกบชวงของการทดสอบระบบ

4.1.1.4 กลมอตสาหกรรมนอกกลมบรษท ไออารพซ ในเขตประกอบการฯ

กลมอตสาหกรรมนอกกลมบรษท ไออารพซ หมายถง โรงงานท ตงอยในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ แตไมใชบรษทในเครอของ บรษท ไออารพซ คอ กลมบรษท UBE

Chemicals (Asia) Public Company Limited (UCHA) ประกอบดวย 4 บรษท ไดแก บรษท คาโปรแลคตมไทย บรษท อเบะไนลอน (ประเทศไทย) บรษท ยางสงเคราะหไทย และ บรษท ไนเตรทไทย

50

การศกษาวจยครงน แบงตามรายชอของแผนกและหนวยงานในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ แบงเปน 4 กลมอตสาหกรรม ดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 แสดงรายชอของแผนกและหนวยงานในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

กลม ลาดบท ชอแผนกและหนวยงาน

กลมอตสาหกรรม ปโตรเคมและการกลน

(กลมปโตรเคม)

1 Catalyst Preparation Plant

2 Compounding1 Plant

3 High Density Polyethylene

4 Polypropylene Plant

5 Resin Application Plant 6 ABS1 7 ABS2 8 CCM

9 EPS

10 PS

11 SAN 12 Benzene Toluene Xylene Plant

13 Ethyl Benzene Styrene Monomer

14 Poly Ether

15 Poly Esther

16 Incinerator Unit

17 Tank Farm2 Operation

18 VGO HT Section

19 Waste Water Treatment Unit

20 Atmospheric Distillation Unit1 21 Atmospheric Distillation Unit2

22 Deep Catalytic Cracking Plant

23 Diesel/Kero Hydrodo sulfuzation

51


กลม ลาดบท ชอแผนกและหนวยงาน

กลมอตสาหกรรม ปโตรเคมและการกลน

(กลมปโตรเคม)

24 Naphtha Hydro treating Unit

25 VGO Hydro treating Unit & Other

26 TF1

27 Butadiene extraction Plant

28 ETP tank

29 Ethylene Plant

30 Tank Farm LUBE

31 Lube Base Oil Plant

กลมสาธารณปโภค

(Utility) 1 UT1

2 UT2

3 LUT

4 UT4

5 OPW

กลมอนๆ (Other) 1 พนทการศกษาวทยาลยเทคโนโลยไออารพซ

2 กลมใชนาสาหรบระบบความปลอดภย

3 กลมธรกจขายนา

4 อาคารสานกงาน

กลมอตสาหกรรมนอก

กลมบรษทไออารพซ

(Outside)

1 บรษท คาโปรแลคตมไทย

2 บรษท อเบะไนลอน (ประเทศไทย) 3 บรษท ยางสงเคราะหไทย 4 บรษท ไนเตรทไทย

5 บรษท ทพไอโพลน

52

4.2 จดทาแผนภาพการไหลของนา และรวบรวมขอมลการใชนาของแตละหนวยงาน

ผวจยไดทาการศกษาและจดทาแผนภาพการไหลของนา จากแหลงนาดบสเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ดงภาพท 4.1

ภาพท 4.1 แผนภาพการไหลของนาจากแหลงนาดบสเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

อางเกบนา

ดอกกราย


หนองปลาไหล


คลองใหญ อางเกบนา

ประแสร

โรงกรองนาบานคาย

บอนา1-5

(ความจ 5 ลานลบ.ม)

โรงกรองนาฝง IP กลมผใชนา

โรงบาบดนาเสยสวนกลาง

ปลอยสสงแวดลอม

53

จากแผนภาพแสดงการไหลของนา จะเหนไดวา เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ สามารถรบแหลงนาดบไดจากอางเกบนาทสาคญ 3 อาง ไดแก อางเกบนาดอกกราย อางเกบนาหนองปลาไหล และอางเกบนาคลองใหญ ซงทง 3 อางเกบนาเหลาน อยในลมนาคลองใหญ จงหวดระยองและสามารถผนนามาใชไดจากอางเกบนาประแสร ซงอยในลมนาประแสร โดยปจจบนเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดรบการจดสรรนาดบ เปนหลกจากอางเกบนาหนองปลาไหล โดยมการรวบรวมขอมลการใชนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซมรายละเอยด ดงน

4.2.1 แหลงนาดบ

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดรบการจดสรรนาดบจากกรมชลประทาน 70,000 ลกบาศกเมตรตอวน โดยใชนาดบจากอางเกบนาหนองปลาไหล ซงแหลงนาดบทไดรบการจดสรร จะถกสงไปทโรงผลตนาประปาทบานคาย สาหรบผลตนาประปาแลวเพอสงนาประปาใหกบโรงงานในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซและยงมบอเกบนาดบ 5 บอ ความจรวม 5,000,000 ลกบาศกเมตรทอยเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ดงภาพท 4.2 เพอเกบสารองนาดบไวในกรณฉกเฉน เชน ฤดแลง เปนตน และเปนนาไวใชดบเพลงกรณเกดเหตฉกเฉนเพลงไหม

ภาพท 4.2 บอเกบนาดบ 5 บอของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

54

4.2.2 ระบบผลตนาประปา

ระบบผลตนาประปาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ม 2 หนวยผลต คอ

1) หนวยผลตนาประปาฝง IP (Industrial Park) เปนหนวยผลตสารองนาในกรณฉกเฉนในกรณภาวะภยแลง ตงอยในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ปจจบนมกาลงการผลตนาประปา 24,000 ลกบาศกเมตรตอวน ดงภาพท 4.2

2) หนวยผลตนาประปาบานคาย เปนหนวยผลตนาหลก เพอสงจายใหเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตงอยทอาเภอบานคาย ปจจบนมกาลงการผลตนาประปา 72,000 ลกบาศกเมตรตอวน

4.2.3 ปรมาณการใชนาแตละกลมผใชนา

สาหรบผลการศกษาผ ว จยไดทาการรวบรวมขอมลการใชน าภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 ใชจากระบบฐานขอมล SAP (System Application and Product in Data Processing) ของ บรษทไออารพซ โดยแบงตามลกษณะกลมกจกรรมการใชนา 4 กลมในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ แลวนามาเปรยบเทยบรายป ดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 ปรมาณการใชนาตามกลมผใชนา ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556

ปรมาณการใชนา (ลม.ม.)

พ.ศ. กลม อตสาหกรรม

ปโตรเคมและการกลน

กลมสาธารณปโภค กลมอนๆ กลมอตสาหกรรม

นอกกลมบรษท


2552 1,224,243 13,067,452 289,248 3,310,786

2553 1,341,157 13,553,894 374,527 3,499,915

2554 1,455,162 12,735,678 930,914 3,447,681

2555 1,150,297 13,519,163 3,593,593 3,834,841

2556 1,033,141 13,817,551 3,036,856 3,638,790

คาเฉลย 1,240,800 13,338,748 1,645,028 3,546,403

รอยละ 6.28 67.47 8.32 17.94

แหลงทมา: บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) , 2552 - 2556

55

จากตารางท 4.2 ปรมาณการใชนาตามกลมธรกจรายปตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 สามารถแสดงเปนกราฟแทง ดงภาพ ท 4.2 เพอตองการเปรยบขอมลแตละปเทยบกบลกษณะกลมกจกรรมการใชนา 4 กลม ในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

ภาพท 4.3 กราฟแทงแสดงปรมาณการใชนาตามกลมอตสาหกรรม ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556

จากภาพท 4.3 กราฟแสดงปรมาณการใชนาตามกลมอตสาหกรรม เมอพจารณาจากความสงของแทงกราฟตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 จะเหนไดวา ทกๆ ปของกลมสาธารณปโภคหรอ

ทเรยกวา กลม Utility เปนกลมทใชนาสงสดของทกๆ ปและเมอนาปรมาณการใชนาทง 4 กลมอตสาหกรรม ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 มาคดคาเฉลย สามารถแสดงเปนกราฟวงกลม เพอตองการเปรยบเทยบแตละกลมอตสาหกรรมทง 4 กลม เมอพจาราณาจากภาพรวมทงหมด ในพนทเขตประกอบการไออารพซ มปรมาณความตองการใชนารวมของทกกลมเทากบรอยละ100 พบวา กลมสาธารณปโภค มสดสวนการใชนามากท สด คดเปนรอยละ 67.47 ซงมากกวาทกกลมอตสาหกรรม ดงภาพท 4.4

56

ภาพท 4.4 กราฟวงกลมแสดงปรมาณการใชนาตามกลมอตสาหกรรม

จากผลการศกษาปรมาณการใชนาในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พบวา กลมทมการใชนาสงสดลาดบทหนง คอ กลมสาธารณปโภค มสดสวนการใชนา คดเปนรอยละ 67.47 สรปไดวา กลมสาธารณปโภคเปนกลมทมผลตอการการกาหนดแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาของ

บรษท ไออารพซ มากทสด ลาดบทสอง คอ กลมอตสาหกรรมนอกกลม บรษท ไออารพซ มสดสวนการใชนา คดเปนรอยละ 17.94 แตทางผศกษาเหนวา ยงไมไดถกนามาเปนการกาหนดแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซทางตรง เนองจากนอกกลมบรษทเหลานตองขนอยกบนโยบายของบรษทนน ๆและบรษท ไออารพซ ไมมอานาจโดยตรงในการสงการบรษทนน ๆทาไดเฉพาะขอความรวมมอในการจดการ ลาดบทสาม คอ กลมอน ๆมสดสวนการใชนา

คดเปนรอยละ 8.32 กลมนมปรมาณการใชนามาก มาจากกลมธรกจขายนาและกลมใชนาสาหรบระบบความปลอดภยภายในเขตประกอบการ ซงตองมความจาเปนในการใชนา ทงดานความปลอดภยและดานรายไดของบรษท จงยงไมถกนามาพจารณาในการกาหนดแนวทาง และกลมสดทาย คอ กลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลน มสดสวนการใชนา คดเปนรอยละ 6.28 จงจดลาดบความสาคญหลงสดในการบรหารจดการ หลงจากนนนากลมสาธารณปโภคทมผลการใชนามากทสดมาพจารณาในแผนกหนวยงานกลมยอย พบวา แผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) มปรมาณการใชนามากทสด แสดงไดดงตารางท 4.3

57

ตารางท 4.3 ปรมาณการใชนาภายในกลมสาธารณปโภค ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556

ปรมาณการใชนา (ลบ.ม.)

แผนก 2552 2553 2554 2555 2556 เฉลย รอยละ

UT1

1,969,539

1,789,948

1,819,958

2,174,521

1,761,664

1,903,126

14.27

UT2

1,267,443

1,295,012

1,240,011

1,332,735

1,278,597

1,282,760

9.62

LUT

1,683,268

1,812,373

1,510,417

1,761,667

1,910,911

1,735,727

13.01

UT4

3,701,328

3,793,754

2,989,073

3,299,098

3,845,693

3,525,789

26.43

OPW

4,445,874

4,862,807

5,176,218

4,951,142

5,020,686

4,891,345

36.67

แหลงทมา: บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน), 2552 - 2556

จากตารางท 4.3 แสดงถง ปรมาณการใชนาภายในกลมสาธารณปโภครายป ตงแต พ.ศ. 2552

ถง พ.ศ. 2556 เพอตองการเปรยบขอมลแตละปเทยบกบแผนกตางๆ ในกลมสาธารณปโภค

จะเหนไดวา โรงไฟฟา (OPW) มคาเฉลยปรมาณการใชนาสงสดในกลมของสาธารณปโภคเทากบ 4,891,345 ลบ.ม. คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมา คอ UT4, UT1, LUT ปรมาณการใชนา คดเปนรอยละ

26.43, 14.27, 13.01 ตามลาดบ และปรมาณการใชนานอยทสดในกลมสาธารณปโภค คอ UT2 คดเปน

รอยละ 9.62 จากปรมาณการใชนารวมในกลมของสาธารณปโภค รอยละ 100 สามารถแสดงเปนกราฟแทง ดงภาพท 4.5

58

ภาพท 4.5 กราฟแทงปรมาณการใชนาภายในกลมสาธารณปโภค

4.3 ผลจากการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured interview)

ผศกษาไดทาการเกบรวบรวมขอมล จากการสมภาษณกงทางการกบผบรหารระดบสงของบรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ผบรหารหนวยงานในบรษทในกลมผใชนาหลก ผแทนจากกรมโรงงานอตสาหกรรม ผแทนจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง นกวชาการและผนาหรอผแทนของประชาชนในพนทตาบลตะพง ตาบลบานแลง และตาบลเชงเนน ขอมลจากการสมภาษณ กลมผมสวนไดสวนเสย มผลการศกษา ดงน

4.3.1 ผลการสมภาษณผบรหารระดบสงของบรษท ซงเปนผกาหนดนโยบายและกลยทธอตสาหกรรม

เชงนเวศของบรษท

ผใหสมภาษณ คอ ผบรหารระดบสงของสายงานเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ซงเปนผตองดแลรบผดชอบและเปนผผลกดน กาหนด นโยบาย พนธกจ และโครงการเกยวกบอตสาหกรรมเชงนเวศของบรษท สถานทสมภาษณ คอ สานกงานเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ สาหรบผลการสมภาษณ เพอทราบแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ สรปไดวา

ในอดต พนทกลมอตสาหกรรมดานชายฝงทะเลตะวนออก จงหวดระยอง มความขดแยง ฃระหวางชมชนกบอตสาหกรรม เกยวกบปญหาสงแวดลอม เชนเดยวกนป 2552 เขตประกอบการ

59

อตสาหกรรมไออารพซ ไดมการขยายอตสาหกรรมและสรางโรงไฟฟา เพอสรางความมนคงทางพลงงานในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ดงนน จงใชกระบวนการ การมสวนรวมเพอลดความขดแยงกบชมชน โดยผานคณะกรรมการพฒนาศกยภาพโครงการและพฒนาชมชนและสงคมเขตประกอบการอตสาหกรรม บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ทเรยกวา ค.พ.อ. เพอใหการดาเนนงานธรกจของบรษทอยไดอยางยงยน มการดาเนนกจการทเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมทงยกระดบการพฒนาคณภาพชวตของสงคมใหดขน ภายใตการดาเนนการ 3 Bottom Line คอ การดาเนนธรกจใหเกดความสมดล ทงเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ผบรหารจงมวสยทศนและจดมงหมายทจะผลกดนใหบรษท ไออารพซ เปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศภายใน พ.ศ. 2560 การบรหารจดการทรพยากรนาเปนหนงในพนธกจของการประยกตใชตามหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ เพอมงสความเปนเลศการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด โดยตองวางแผนพจารณาปรมาณการใชนาจากขอมลปจจบนและโครงการตางๆ ทจะใชในอนาคตในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใหมปรมาณนาใชเพยงพอสาหรบอนาคต โดยตองเรมจากการใชนาในอตสาหกรรมใหมประสทธภาพสงสด โดยมการเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ มรายละเอยด ดงน

1) นโยบาย จดตงคณะทางานรบผดชอบและแผนงานโดยพจารณาจากกรณศกษาของประเทศเยอรมนและญปน คอ เมองคาวาซากหรอคตะคนช ซงกถอวา เปนตนแบบของอตสาหกรรมเชงนเวศของโลก เดมประเทศเหลานไดเกดวกฤตดานสงแวดลอมและสงผลกระทบตอชมชน แตไดกาวผานวกฤตได โดยการเปลยนกระบวนทศนทางความคดเปนการกาวสอตสาหกรรมเชงนเวศ

2) กระบวนการมสวนรวม เพอบรหารความขดแยงระหวางโรงงานกบชมชนเพราะวาเรองทรพยากรนาในภาคตะวนออก เปนประเดนทภาคชมชน ภาครฐและทกภาคสวนใหความสาคญ โดยเฉพาะทรพยากรนาเปนปจจยสาคญ ทงดานอปโภคและบรโภคทงประชาชนและอตสาหกรรม

กระบวนการมสวนรวมมความสอดคลองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 สวนท 12

มาตรา 67 เรองสทธของบคคลทจะมสวนรวมกบรฐและชมชน โดยบรษทยดถอเปนตนแบบทดการดาเนนการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ เชน กระบวนการมสวนรวมโครงการปองกนนาทวมรอบเขตประกอบการ และมคณะกรรมการประสานความรวมมอเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เพอแลกเปลยนความคดเหนของกลมเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซกบกลมอตสาหกรรมนอก บรษท ไออารพซ

3) ประสทธภาพการใชทรพยากรนาภายในโรงงานอตสาหกรรม โดยมงเนนกระบวนการ 3R คอ ลดการใชนา (Reduce) การนากลบมาใชซา (Reuse) และการใชซาหลงการบาบด (Recycle) และการบรหารจดการบอนา 5 ลานลกบาศกเมตรใหเกดประโยชนสงสด โดยตองดาเนนการภายใตงบประมาณทมอยจากด เพอใหสาเรจตามเปาหมายของบรษท

60

4) การดาเนนการตามกลยทธของ CSR (Corporate Social Responsibility) ภายใตแนวคด Care Share Respect โดยนาความรเรองปรบปรงคณภาพนาสชมชนและรวมปรบปรงประปาชมชน รอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใหมคณภาพชวตทดขน ซงเปนการใหความรเรองกระบวนการผลตนาใหไดคณภาพ และแนะนาการใชสารเคมสาหรบกระบวนการผลตนาอยางปลอดภย ทาใหเกดภาพลกษณทดตอองคกรและสรางคณภาพชวตและความพงพอใจตอชมชน

4.3.2 ผลการสมภาษณผบรหารหนวยงานในบรษทในกลมผใชนาหลก

ผใหสมภาษณ คอ วศวกรอาวโสของแผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) ของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ซงเปนผดแลรบผดชอบงานประสทธภาพโรงไฟฟา สถานทสมภาษณ คอ หองประชมโรงไฟฟา สาหรบผลการสมภาษณเพอทราบแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยมรายละเอยด ดงน บรหารจดการนาในรปแบบอตสาหกรรมทมการใชนาอยางคมคาและมประสทธภาพลดการกอใหเกดมลพษ เพอใหคณภาพสงแวดลอมดขน มงลดผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชนโดยรอบ โดยสงเสรมใหเกดการพฒนาอยางยงยน โดยมการปลอยนาเสยสสงแวดลอมใหนอยทสดควรเรมจากระบบมาตรฐานอางองตามระบบ ISO 14001 คอ เรมตงแตการประเมนการใชนาเทยบกบคาออกแบบ

และปฎบตตามกฎระเบยบขอกฎหมาย และนาหลกแนวคด 3R มาประยกตใช โดยตองทาการเกบขอมลทงปรมาณและคณภาพนาของภายในหนวยงาน โดยเรมจากการดาเนนการถายทอดความรดานการบรหารจดการการใชนาดวยหลก 3R ใหกบบคลากรของหนวยงานและทาการแยกตามประเภท ของแหลงนาใชและกระบวนการหรอกจกรรมทนานาไปใชโดยจดทาเปนแผนผงสมดลนา คานวณหาประสทธภาพการใชนาของแตละกจกรรมและ ตรวจสอบเกณฑคณภาพนาทเหมาะสมกบการใชงานในแตละกจกรรม เพอเปนขอมลพนฐานสาหรบการบรหารจดการนาและนามาใชในการประเมนหาแนวทางการลดการใชนาของหนวยงาน มงเนนรวมกบการใชเทคโนโลยสะอาด เพอใหเกดภาพลกษณและการยอมรบทดจากลกคาและชมชนโดยรอบ เชน ชวยแกไขปญหาประปาชมชน และปจจบนยงไมมแผนแมบทการอนรกษนา มแตการลดการใชนาตามกจกรรม คอ 3R ในหนวยงานโรงไฟฟา ตวอยางเชน

ลดการใชนา โดยนานาทะเลมาปรบสภาพ ปลองควนหมอไอนาทมสภาพเปนกรดใหเปนกลางและนานากลบมาใชใหม โดยนานาทงทจะปลอยสทะเลมาใชประโยชนโดยนามาลดฝนขเถาทเกดจากการฟงกระจาย

ปจจบนการดาเนนการดานการจดการนา ผบรหารระดบสงมความมงมนใหการสนบสนนและประกาศคณะทางานรบผดชอบ แตปจจบนยงไมเหนแผนงานและเปาหมายอยางชดเจน พรอมทงยงม

61

ปญหา อปสรรค คอ การสรางวฒนธรรมในเรองการ อนรกษทรพยากรนา การใชทรพยากรนาอยางคมคาและเกดประโยชนสงสด รวมทงการจดการดานสงแวดลอมลงไปสพนกงานในทกระดบยงไมเขมแขงพอ ประกอบกบโรงงานมการลงทนขยายกจการ บางครงทาใหงบประมาณทตองใช เพอใหเกดการบรหารจดการนาทมประสทธภาพไมเพยงพอและการเกบรวบรวมขอมลตวเลขเกยวกบปรมาณการใชนาในสวนตางๆ ของระบบทาไดยาก เชน ระบบหอหลอเยนทไมสามารถตรวจวดคาตางๆ ทเกยวของไดโดยตรง เชน อตราการระเหยนาทตองใชการคานวณ พรอมทงพนกงานยงขาดความใสใจและความตระหนกโดยมพฤตกรรมการใชนา ไมเหมาะสม เชน ใชการฉดนาแทนการกวาด นารวตามขอตอตาง ๆตองรอชางซอมอยางเดยวผใหสมภาษณใหความคดเหนเสนอแนะเพมเตม ดงน

1) ใหมการบรหารจดการอยางเปนระบบในระดบ Macro ใหมคณะทางานตามสายงานทกฝายจดตงศนยสงการการบรหารจดการนาและนา Water Management program มาใชสาหรบบรหารจดการ เพอใหเกดประสทธภาพในการใชนาในแตละสายงานของโรงงาน เชน หนวยผลตนาประปา หนวยผลตนาสะอาดปราศจากแรธาต หนวยผลตนาหลอเยนและหนวยงานจดการนาเสยของแตละสายงาน เปนตน และภาพรวมทงหมดของทกสายงาน เพอใหมองเหนภาพรวม Input-Output และ Loss ตามจดตาง ๆและทาใหการบรหารจดการนาเกดประสทธผลสงสด

2) ควรจะตองมหนวยงานกลางทดแลรบผดชอบเรองการจดการนาทงระบบ เนองจากปจจบนการจดการนาในเขตประกอบการไออารพซ แยกการดแลรบผดชอบระหวางการจดการนาใชกบการจดการนาเสย และควรจดทาแผนแมบทการอนรกษนาทชดเจนทเปนแผนระยะสนและระยะยาวอยางตอเนอง

3) ควรจดทาฐานขอมลนาแตละหนวยงานทงปรมาณและคณภาพ เพอเปนการนานาดอยคณภาพ จากจดหนงไปใชอกจดหนง พรอมทงมตวชวดเทยบการใชนาตอตนผลตภณฑเหมอนการทาดชนพลงงาน พรอมกนทงเขตประกอบการ

4.3.3 ผลการสมภาษณผแทนกรมโรงงานอตสาหกรรมทเปนผกากบดแลรบผดชอบโรงงาน


ผใหสมภาษณ คอ นกวทยาศาสตรชานาญการ กรมโรงงานอตสาหกรรม สถานทสมภาษณ คอ รานกาแฟ โดยมรายละเอยด ดงน การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของประเทศไทย เรมจากการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2543 เปนหนวยงานแรกทนาหลกอตสาหกรรมเชงนเวศมาใช ในขณะทกรมโรงงานอตสาหกรรม ไดจดทาเกณฑตวชวด 5 มตหลก ใน พ.ศ. 2553 ไดแก มตกายภาพ มตเศรษฐกจ มตสงแวดลอม มตสงคม มตการบรหารจดการ โดยความสาเรจการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ ของประเทศไทย ควรศกษาจาก

62

อตสาหกรรมเชงนเวศของตางประเทศทประสบความสาเรจ เชน เมองคตะควช ประเทศญปน ขณะทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ถกคดเลอกเขารวมโครงการการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศของกรมโรงงานอตสาหกรรม โดยพจารณาจากศกยภาพเชงพนท การดาเนนการปจจบนภาพรวมการดาเนนการตามระบบมาตรฐานสากลระบบ ISO วเคราะหความเสยงและโอกาสเพอการพฒนา ดงนน แนวทางดานการบรหารจดการทรพยากรนาของ บรษท ไออารพซ เพอใหสมฤทธผลการมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ ควรเรมจากหนวยงานตางๆ เชน เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตองทาการวเคราะหความสมดลนา โดยจดทาแผนการไหลเวยนของการใชนาและนาเสย เพอมากาหนดเปาหมายประสทธภาพการใชนา โดยใชกระบวนการการมสวนรวมผานการประชมกลมยอย เพอใหเกดเวทความรวมมอของโรงงานและผประกอบการอตสาหกรรม ตลอดจนชมชนโดยรอบขนพนฐานตองปฎบตดาเนนงานตามมาตรฐาน ดานการจดการคณภาพ ความปลอดภย อาชวอนามยและสงแวดลอม พรอมทงการประชาสมพนธ ทงภายในและภายนอก ดาเนนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาในการดาเนนงานและใหคาแนะนาแกโรงงานในการแกไขปญหา อปสรรคตางๆทเกดขนระหวางการดาเนนการ พรอมสรางความมนคงของหลกประกนในการใชทรพยากรนา ไดแก ระบบสารองนา ระบบประกนคณภาพชวตชมชน การอบรมเสรมสรางความร ทกษะตามหลก 3R ใหกบเยาวชนและชมชนในสงคม โดยมความสอดคลองกบตวชวด 5 มตของกรมโรงงานอตสาหกรรม ซงตวชวดความสาเรจสงสด คอ การตรวจตดตามและความพงพอใจของชมชนจนมการกลาวถงชนชมจากชมชนและสงคมภายนอกเหมอนเมองคตะควช โดยเขตประกอบการตองมงเนนการจดการคณภาพนาเพอใหมนาใชอยางเพยงพอและไมสงผลกระทบ ตอทกภาคสวนของชมชนและสงคม โดยมประเดนเพมเตม ดงน สรางมลคาเพมของนา โดยการนานาเสยกอนปลอย เปนนาทงมาปรบปรงคณภาพดวยเทคโนโลยใหมมลคาและนาไปใชแบบลดหลนตามความตองการคณภาพนาขนตาของแตละกระบวนการ เพอนานาไปใชซาภายในบรเวณเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศเพอทาการกาหนดแผนงานมงส Zero Liquid Discharge

4.3.4 ผลการสมภาษณผบรหารจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยองทกากบดแล

และพฒนาแหลงนาใหกบจงหวดระยอง

ผใหสมภาษณ คอ วศวกรอาวโสโครงการชลประทานระยอง สมภาษณทสานกงานโครงการชลประทานระยอง โดยมรายละเอยดดงน

การบรหารจดการทรพยากรนาในจงหวดระยองเปนภารกจโครงการชลประทานระยอง ซงอยภายใตขอบเขตพนทสานกชลประทานท 9 โดยยดถอตามพนธกจหลกของกรมชลประทาน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ คอ 1) การพฒนาแหลงนาศกยภาพของลมนาใหสมดล

63

2) บรหารจดการนาอยางมประสทธภาพ ทวถง เปนธรรม และยงยน

3) เสรมสรางการมสวนรวมในกระบวนการพฒนา และบรหารจดการนาทกระดบอยางบรณาการ

4) ดาเนนการปองกนและบรรเทาภยอนเกดจากนา

แนวทางการจดสรรนาในจงหวดระยอง โครงการชลประทานระยองโดยเรมจากแผนการไหลนาทงลมนา โดยใหความสาคญกบการจายนาเพออปโภคบรโภคเปนลาดบแรก พรอมทงเพอรกษาระบบนเวศ เกษตรกรรม และอตสาหกรรมเปนลาดบสดทาย สาหรบการเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตองมงเนนการสรางความมนคงทรพยากรนาทกภาคสวน มขอเสนอความคดเหน ดงน

(1) มงสรางแหลงนาใหเพยงพอทกภาคสวน โดยโรงงานอตสาหกรรมตองสรางระบบสารองนา แผนปองกนการขาดแคลนนา ใหเพยงพอตอการใชนาสาหรบอตสาหกรรมและแบงปนสชมชน เพอสรางความพงพอใจตอชมชน

(2) ใชระบบเทคโนโลย เพอสรางศนยกลางระบบควบคม ตดตาม และตรวจสอบการใชนาใน และปลอยนาทงนอยทสด ทาใหเกดมลคาในโรงงาน ดงตวอยางเหมอนของ K-Water ประเทศเกาหล เพอมงสรางการประหยดนา และทาการชวยเหลอชมชนโดยหานกวชาการผเชยวชาญเพอคนควาวจยเพอเพมผลผลตของชมชนระยองใหมการใชนานอยทสด เชน การปลกทเรยนโดยใชนาอยางคมคามากทสด

(3) เสรมสรางจดแขงดาน CSR ของบรษท ไออารพซ โดยเพมกระบวนการมสวนรวมกบชมชนรอบขาง ใหมงสรางความร ความเขาใจกบชมชน เรองทรพยากรนาและแกไขปญหารวมกนโดยโรงงานอตสาหกรรมเปนแกนกลางใหคาปรกษา

(4) ทาการสอสารขอมลและผลการดาเนนการในโรงงานทมการปฏบตตามมาตรฐานสงแวดลอมและกฏหมายเรองนา ใหครอบคลมทกพนทของชมชนทเกยวของอยางตอเนอง เพอใหเขาใจตรงกนไมใหเกดอปสรรคตอการดาเนนงาน

4.3.5 ผลการสมภาษณนกวชาการภาคการศกษา

ผใหสมภาษณ คอ นกวชาการภาคการศกษา สถานทสมภาษณ คอ สถาบนนาสภาอตสาหกรรม โดยมรายละเอยด ดงน แนวทางดานการบรหารจดการทรพยากรนาของ บรษท ไออารพซ มงสอตสาหกรรมเชงนเวศ หมายถง การเหนคณคาของทรพยากรนาและมการจดการนาอยางมประสทธภาพของภาคอตสาหกรรม ตามหลกการอตสาหกรรมสเขยวทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน โดยมงเนนการพฒนาปรบปรงอยางตอเนองและรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมตลอดหวงโซอปทาน

64

ควรเรมจากการอบรมใหความรทกระดบและทกภาคสวนมองเหนถงความสาคญและคณคาของทรพยากรนาวาความตองการใชนา เพอการผลตและการบรโภคเพมมากขน ในขณะทแหลงนาจดลดลง เนองจากความเสอมโทรมของคณภาพนาจากมลพษ โดยตองทาการศกษาใหเขาใจตงแตตนนา ปจจยใดมผลตอปรมาณนา จงตองเขาใจธรรมชาตของนา และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เขาใจทศทางตลาดการคา ในอนาคตของโลกมงส Eco - Products โดยการวเคราะหและทาสมดลมวลนา

ในระบบนาทกชนด เชน นาบาดาล นาบอ นาฝน ควบคกบประเมนการขาดแคลนนา (Water Stress

Index: WSI) ตามพนทความเสยง โดยดาเนนกรอบการดาเนนการบรหารจดการนา ดงน 1) เพมความมนคงดานตนทนนา โดยหาแนวทางเพมปรมาณเกบกกนา พรอมพฒนาระบบโครงขายนาของพนทกรมชลประทาน และโรงงานอตสาหกรรมรวมกนทงระบบ เพอสรางความยดหยนในการจดการทกสถานการณ ทงภยแลงและนาทวม

2) เพมประสทธภาพการใชนา ตามแนวทางเทคนค 3R (Reduce, Reuse, Recycle) 3) ทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการนาดานการแลกเปลยนขอมลประสบการณ

สรางเครอขายรวมกนแกไขปญหา

4) สรางองคความรทางดานขอมลอยางเปนระบบและตอเนอง โดยมการเผยแพรองคความร กจกรรมทสาคญดานวศวกรรมการปองกนมลพษ ดวยเทคโนโลยสะอาด (Cleaner Technology: CT) การประเมนตลอดวฏจกรชวต (Life Cycle Assessment: LCA) และการออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจ (Ecological and Economic Design: Eco - Design) 5) จดทาดชนชวดปรมาณการใชนาตอผลตภณฑและจดทาตลอดวฏจกรการใชนาของผลตภณฑ ดวยหลก Water Footprint

4.3.6 ผลการสมภาษณผนาหรอผแทนของประชาชนในพนท

ผลการสมภาษณผนาหรอผแทนของประชาชนในพนทมอาณาเขตตดตอกบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ 3 ทาน สรปได ดงน ผแทนของประชาชนทานท 1 อยในพนทตาบลเชงเนน ไดกลาวไววา ปจจบนนาใชสาหรบอปโภคบรโภคใชจากการประปาระยอง สาหรบกรณของนาประปาไมไหลจะมระบบสารองนาไวทบานเพอสารองการใชนา สาหรบนาเพอการเกษตรใชนาจากคลองคาเปนหลก และมบอนาของตนเอง เปนบอสารองเกบนา กรณนาเพอการเกษตรมปญหาไมเพยงพอ สวนการจดการนาเพออตสาหกรรมเชงนเวศเขาใจวา เปนการจดการนาททาใหอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนไดและไมสงผลกระทบตอคคลองและความเปนอยของชมชน โดยเสนอให บรษท ไออารพซ มการจดการนา

เพอใหอตสาหกรรมอยรวมกบชมชนอยางมความสขและยงยน บรษทควรเผยแพรความรความร

65

ความเขาใจและปลกฝง ตงแตเยาวชนคนรนใหมและประชาชนทวไปในเรองการอนรกษและวธการจดการนาของบรษทและใหมการเยยมชมระบบบาบดนาเสย เพอใหเกดความเชอมนวา บรษทมการทาตามกฎระเบยบขอกฎหมายและควรสอสารขอมลการปลอยนาเสยกบชมชนแบบโดยตรงอยางโปรงใส เหมอนการรายงานคณภาพอากาศ เพอใหทกคนรบรขอมลบนพนฐานเดยวกนพรอมกน

เพอใหมการตรวจสอบอยางมสวนรวม ตวอยางเชน มสวนรวมในเรองของการตรวจสอบนาเสยทบาบดแลวปลอยลงสลาธารสาธารณะ ชาวบานสามารถเฝาระวง โดยสงเกตจากสตวนาในคคลองวาไมมการลอยตวขนมาหายใจบนผวนา ซงแสดงถง บทบาทในการรวมตดตามหรอประเมนผลในการจดการนา

ผแทนของประชาชนทานท 2 อยในพนทตาบลบานแลง ไดกลาวไววา ปจจบนนาใชสาหรบอปโภคบรโภคใชจากการประปาหมบาน ซงในอดตเคยมปญหา คอ การขาดแคลนปรมาณนาในชวงฤดแลง เพอมาทาการผลตนาประปาหมบาน ซงกไดรบความชวยเหลอการสงนาดบจากบอเกบนาของ บรษท ไออารพซ มาชวยเหลอโดยตลอด ตงแต พ.ศ. 2553 สาหรบปญหาเรองคณภาพนาทเกดจากกระบวนการผลตของประปาหมบาน กไดรบความชวยเหลอในการแกไขปญหาจากพนกงานของ บรษท ไออารพซ มาคนหาสาเหตและและแกไขเครองจกรทชารด พรอมทงแนะนาวธการเดนเครองจกรอยางถกตองและชวยตรวจสอบคณภาพนาทผลตได เพอใหไดนาประปาทมคณภาพตามมาตรฐานการประปา ในขณะทยงคงมปญหานาทวมขงบางครงในบรเวณพนทชาวบานในชวงฤดฝน เชน บรเวณถนนทอยดานนอกตดกบโรงงานของชมชนบานแลง เกดการทวมขงมการระบายนาไมทนในชวงเดอนตลาคมทมปรมาณฝนมาก เนองจาก พนทเดม เปนพนทตา ประกอบกบโรงงานมการถมทเพอกอสรางโรงงานและมการกอสรางตางๆ ทขวางลานา จงเปนสาเหตหนงของนาทวมขง เชน การกอสรางถนนขวางทางเดนนา การกอสรางฝาย เพอกกเกบนาของชมชน เปนตน โดยทางชมชนกไดรบความชวยเหลอจาก บรษท ไออารพซ คอ กอนถงฤดฝนจะมทม CSR ของบรษทมาชวยลอกคคลองไวกอน ดงภาพท 4.6 และชวงขณะเกดฝนตกจะมทมเขตประกอบการเฝาระวงตรวจตดตามชวยเหลอ เชน ระบายนาเขาบอสารองนา ดงภาพท 4.7

66

ภาพท 4.6 การขดลอกคคลอง

แหลงทมา: บรษทไออารพซ จากด (มหาชน), 2556

ภาพท 4.7 ระบายนาเขาบอสารองนา

แหลงทมา: ษรษทไออารพซ จากด (มหาชน), 2556

ปจจบน พ.ศ. 2556 เขตประกอบการฯ ได เรมมการแกไขปญหาน าทวมดวยกระบวนการมสวนรวม 3 ภาคสวน ไดแก กรมชลประทาน อตสาหกรรมและชมชน ในการแกไขปญหา

โดยเรมจากการรบฟงและแกไขปญหารวมกน ดงภาพท 4.8 สาหรบปญหาคณภาพนาทงไมมผลกระทบตอชมชน ดงนน การบรหารจดการทรพยากรนาเพออตสาหกรรมเชงนเวศ คอ การจดการนาททาใหอตสาหกรรมไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม และชวยเหลอชมชนตามความตองการ เพอใหคณภาพชวตดขนโดยมขอคดเหนเพมเตม ดงน

67

1) จดใหมการจดการนารวมกน ประกอบดวย องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) รวมกบโรงงานอตสาหกรรมและชมชน โดยขอใชพนทรอบบอนาทอยตดกบเขตชมชนทาการปรบภมทศนใหเปนพนทสนทนาการ พกผอนสาหรบชมชน เชน ทาทางวง ขจกรยาน ตกปลา เพอใหเกดประโยชนสงสดเชงพนท

2) สงเสรมระบบการมสวนรวมกนทกภาคสวน เพอแกไขปญหา ตรวจ ตดตาม เฝาระวงรวมกน เชน รวมกนดแลรกษา คคลองโดยแบงพนทรบผดชอบตามหมของตาบลในพนทและใหชมชนชวยกนดแลอยางตอเนอง

ภาพท 4.8 สมมนาความรวมมอแกไขปญหานาทวมรอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ


ผแทนของประชาชนทานท 3 อยในพนทตาบลตะพง ไดกลาวไววา การบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ คอ การบาบดนาเสยของโรงงานอตสาหกรรมทไมสงมลพษกระทบตอชมชน และโรงงานมการแบงปนนากบชมชนรอบขาง เชน บรเวณพนทตาบลตะพง นาอปโภคบรโภค รวมถงนาเพอการเกษตรมาจากทอนาของการประปาระยอง แตในกรณนาประปาไมเพยงพอ มถงนาสารองสาหรบใชอปโภคและบรโภคตามจดหมบาน ดงภาพ 4.9 โดยไดรบนาจาก บรษทไออารพซ

มาสงทกวนพฤหสของสปดาห สวนบางพนททนาประปาเขาไมถง เชน โรงเรยนและวดปลวกเกตทอยตดกบโรงงาน ไมมนาประปาใชกไดรบความชวยเหลอจากโรงงานทมการเดนทอประปาจากโรงงานมาไวใชงาน เปนการชวยเหลอชมชน ทสรางความพงพอใจตอชมชน ขณะเดยวกนมการใชนาบาดาลเมอจาเปนสาหรบเกษตรกรรม โดยมงเนนปลกพชผกสวนครวตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในขณะท นาเสยไมมสวนกระทบตอชมชน เพราะเชอมนในบรษททมระบบเทคโนโลยอยางด ซงเคยเขาไปเยยมชม

68

ระบบนาเสยของบรษทฯ ประเดนทตองการเพมเตม เพอใหเกดความยงยนในการบรหารจดการนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ ไดแก

1) จดตงศนยบรหารจดการนาครบวงจร มงเนนการเผยแพรความรความเขาใจในการจดการนาของบรษท พรอมทงการปลกฝงนกเรยนเยาวชนใหเหนคณคาของทรพยากรนา เพอใหเกดความตระหนก

2) มงเนนสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยการบรหารจดการนาประปาหมบาน

เพอเปนการพงตนเองตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3) ใชประโยชนจากพนทบอสารองนาของ บรษท ไออารพซ ใหเกดประโยชนสงสด โดยจดทาเปนลานกฬาเพอเยาวชน

ภาพท 4.9 ถงสารองนาหมบานตะพง

4.4 การวเคราะหหาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

ขนตอนนเปนการวเคราะหและจดกลมประเดนจากผลการศกษาของขอมลทวไป และขอมลจากกลมประเภทของอตสาหกรรม รวมทงขอมลทรวบรวมไดจากการใชนาของแตละหนวยงานภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซและนาผลทไดจากการสมภาษณกงทางการมาทาการศกษา ทาการวเคราะหหาความสมพนธเทยบกบดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม คอ มตทางกายภาพ มตทางเศรษฐกจ มตทางสงคม มตทางสงแวดลอม และมตบรหารจดการ ซงมรายละเอยด ดงน

69

จากผลการศกษาขอมลทวไป แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ เหนไดวา ผบรหารระดบสงของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) กรรมการผจดการใหญ มประกาศเปนนโยบายและใหคามนสญญา และประกาศคาสงแตงตงคณะกรรมการกากบการดาเนนงานโครงการ

มงส เปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ พรอมทงประกาศแตงตงคณะทางานรบผดชอบ

ซงสอดคลองขนตอนท 1 ของการดาเนนงานดานเทคโนโลยสะอาด (Cleaner Technology: CT) คอ การวางแผนและการจดตงทมงาน (CT Planning & Organization) ขนตอนท 2 คอ การตรวจประเมนเบองตน (Pre

Assessment) ผลการศกษาทได คอ การแบงตามกลมอตสาหกรรม พบวา กลมสาธารณปโภค เปนกลมทมการใชนา คดเปนรอยละ 67.47 จากรอยละ 100 ของทกรายผใชนาในทกกลมอตสาหกรรมของพนทเขตประกอบการไออารพซ โดยสงสดในพนทเขตประกอบการ ซงในกลมสาธารณปโภคน ม 5 แผนก คอ UT1, UT2, LUT, UT4 และ OPW โดยแผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) มปรมาณการใชนามากทสด จากคาเฉลยตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 ปรมาณการใชนาเทากบ 4,891,345 ลกบาศกเมตรตอป โดยคดเปนรอยละ 36.67 จากรอยละ 100 ของกลมผใชนาเฉพาะกลมสาธารณปโภค จงมการเสนอหนวยงานแผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) มาปฏบตตามแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรม

โดยเขตประกอบการฯ ปฏบตตามความสอดคลองกบการดาเนนงานดานเทคโนโลยสะอาด ขนตอนท 1 คอ การวางแผนและการจดตงทมงาน และขนตอนท 2 คอ การตรวจประเมนเบองตนของกลมผใชนา แตสาหรบขนตอน 3, 4, 5 ของระบบเทคโนโลยสะอาด ยงไมถกนามาศกษาในการศกษาครงน เนองจากขนตอนดงกลาว เปนขนตอนรายละเอยดของการทางานทตองศกษาเพมเตมดานคณภาพนาและขอจากดดานเวลา โดยขนตอนดงกลาว คอ ขนตอนท 3 การประเมนละเอยด (Detail Assessment) จะนาไปใชเพอศกษารายละเอยดของหนวยงานแผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) ทมศกยภาพ ดวยการจดทาสมดลนา ทงปรมาณและคณภาพนา เพอวเคราะห หาแนวทางการใชนาใหเกดประสทธภาพสงสด สาหรบขนตอนท 4

ศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) ทงดานเศรษฐศาสตรและความเหมาะสมดานสงแวดลอม และขนตอนท 5 ลงมอปฏบตและตดตามผล (Implementation & Evaluation) ผลจากการสมภาษณผมสวนไดสวนเสยทงหมด ไดทาการเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยสรปตามรหส Coding จากการสมภาษณ มโครงการและกจกรรมตาง ๆดงตารางท 4.4

70

ตารางท 4.4 แสดงผใหขอมลกบรหสขอมล (Coding)

ลาดบท ผใหขอมล รหส (Coding)

1. ผบรหารระดบสงของบรษท -กาหนดนโยบาย พนธกจโครงการ

-กระบวนการมสวนรวมลดการขดแยง

-บรหารจดการนาเปนมตรกบสงแวดลอม

-ขอมลปรมาณนาใชทเพยงพอสาหรบปจจบนและอนาคต

-การปองกนนาทวม

-กรณศกษาของตางประเทศ

-3 R

-การจดการบอนาสารอง

-กลยทธของ CSR (Corporate Social Responsibility)

-ประปาชมชน

- ความพงพอใจของชมชน

2. ผบรหารหนวยงานบรษท

ในกลมผใชนาหลก

-ลดการกอใหเกดมลพษ

-ตามระบบ ISO 14001

-ใชนาเทยบกบ คาออกแบบ

-กฎระเบยบขอกฎหมาย

-แนวคด 3R

-เกบขอมลทงปรมาณและคณภาพ

-ถายทอดความร

-แผนผงสมดลนา

-เทคโนโลยสะอาด

-ประปาชมชน

-กาหนดหนวยงานรบผดชอบ

-การสรางวฒนธรรม

-สรางความตระหนก

-การบรหารจดการแบบมสวนรวมอยางเปนระบบ

-จดทาแผนแมบท

-ทาฐานขอมล

-ตวชวดเทยบการใชนาตอตนผลตภณฑ

71



3. ผแทนกรมโรงงานอตสาหกรรม -กรณศกษาของตางประเทศ

-ระบบมาตรฐานสากล ISO

-การวเคราะหความสมดลนา

-เวทความรวมมอ

-ปฏบต ตามมาตรฐานขอกฏหมาย

-สรางความมนคง

-ตวชวดเกดความพงพอใจของชมชน

-สรางมลคาเพมของนา

-แผนงานมงส Zero Liquid Discharge

-แผนการไหลของการใชนาและ นาเสย

4. ผบรหารจากหนวยงานของโครงการชลประทานระยอง

-พฒนาแหลงนาใหเพยงพอทกภาคสวน

-ดาน CSR

-เสรมสรางการมสวนรวม

-ความพงพอใจของชมชน

-สรางความมนคง

-มาตราฐานสงแวดลอม

-ใชระบบเทคโนโลย

-ปฎบตตามขอกฏหมาย

-ศนยกลางระบบควบคม

-เพมมลคานาทง

-ปลอยนาทงใหนอยทสด

-ทาแผนการไหลนาของทงลมนา

5.

นกวชาการภาคการศกษา

-อตสาหกรรมสเขยว

-สวนรวมจดการนา

-ทาสมดลนา

-ความมนคงตนทนนา

-ออกแบบเชงนเวศเศรษฐกจ

-Water Stress Index

-หลก Water Footprint

72



-Eco Product

-ดชนชวดการใชนาตอลตภณฑ

-CSR

-ใหความรความเขาใจ

-LCA

-การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

-CT

-สรางขอมลอยางเปนระบบและตอเนอง

- 3R

6. ผนาหรอผแทนของประชาชนในพนท

-ระบบสารองนา

-ประปาหมบาน

-สรางความพงพอใจตอชมชน

-เผยแพรความรความร

-ขอกฎหมาย

-การสอสารขอมล

-การรวมตดตามหรอประเมนผล

-บอเกบนา

-ทม CSR

-การแกไขปญหานาทวม

-กระบวนการมสวนรวม

-ไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม

-พนทรอบบอนาทอยตดกบเขตชมชน ทา ลานกฬาเพอเยาวชน

-การแบงปนนากบชมชนรอบขาง

-มระบบเทคโนโลย

-จดตงศนยบรหารจดการนาครบวงจร

หลงจากนน นาผลการศกษาของผมสวนไดสวนเสย จากกลมคารหส (Coding) ซงเกยวของกบโครงการและกจกรรมตางๆ มาเปรยบเทยบขอมลเพอแจกแจงความถ แสดงไดดงตารางท 4.5

73

ตารางท 4.5 วเคราะหขอมลโดยการเปรยบเทยบดวยการเแจกแจงความถ

โครงการ/

กจกรรมรหส

(Coding)

ผบรหาร

ระดบสง


กลม

ผใชนา

หลก

ผแทนกรม

โรงงาน


ผบรหาร

โครงการ

ชลประทาน

ระยอง

นกวชาการ ประชาชน

ในพนท คะแนน

ก ข ค

- กาหนด

นโยบาย

แผนงาน


รบผดชอบ

X

X

2

- การมสวน

รวม

X X X X X X X X 8

- บรหาร

จดการนาเปน

มตรกบ

สงแวดลอม

X

X

X X X X 6

- ฐานขอมล X X 2

- ปองกนนา

ทวม

X X 2

- กรณศกษา

ของตาง

ประเทศ

X X 2

- 3R X X X 3

- บอนาสารอง X X X X 4

- CSR X X X X 4

- ประปาชมชน

X X X X 4

- ตวชวดความพงพอใจของชมชน

X X X X X 5

- ระบบ ISO X X X 3

74




(Coding)

ผบรหาร

ระดบสง


กลม

ผใชนา

หลก


โรงงาน


ผบรหาร



ระยอง



ก ข ค

- ใชนาเทยบกบคาออกแบบ

X X 2

- กฎระเบยบขอกฎหมาย

X X X X 4

- ถายทอดความร

X

X X X 4

- ทาสมดลนา X X X 3

- เทคโนโลยสะอาด

X X X 3

- การสรางวฒนธรรม

X 1

- สรางความตระหนก

X 1

- ตวชวดเทยบการใชนาตอตนผลตภณฑ

X X 2

- แผนการไหลของการใชนา

X X 2

- สรางความมนคง

X X X 3

- สรางมลคา

เพมของนา

X X 2

- Zero liquid

discharge

X X 2

- การเปลยน

แปลงสภาพภมอากาศ

X 1

- Eco Product X 1

75




(Coding)

ผบรหาร

ระดบสง


กลม

ผใชนา

หลก


โรงงาน


ผบรหาร



ระยอง



ก ข ค

- WSI ( Water Stress Index)

X 1

- LCA X 1

- Water

footprint

X 1

หมายเหต: ประชาชนในพนท ก, ข, ค คอ ประชาชนในพนท ตาบลเชงเนน ตาบลบานแลง ตาบลตะพง ทไปทาการสมภาษณ

จากตารางแจกแจงความถ จากผลการสมภาษณผมสวนไดสวนเสย 8 ทาน นาสวนรหส (Coding) กลมคาทมความคดเหนตรงกนมาแสดงออกเปนคะแนนจานวนนบได ดงน กลม 8 คะแนน มการมสวนรวม กลม 6 คะแนน บรหารจดการนาเปนมตรกบสงแวดลอม

กลม 5 คะแนน มตวชวดความพงพอใจของชมชน

กลม 4 คะแนน มบอนาสารอง กจกรรม CSR ประปาชมชน ถายทอดความร กฎระเบยบขอกฎหมาย

กลม 3 คะแนน ม 3R ระบบ ISO ทาสมดลนา เทคโนโลยสะอาด, สรางความมนคง

กลม 2 คะแนน ม กาหนด นโยบาย แผนงานหนวยงาน รบผดชอบ ฐานขอมล ปองกน นาทวม กรณศกษาตางประเทศ ใชนาเทยบกบคาออกแบบ ตวชวดเทยบการใชนาตอตนผลตภณฑ แผนการไหลของการใชนา สรางมลคาเพมของนา Zero liquid discharge

กลม 1 คะแนน ม การสรางวฒนธรรม สรางความตระหนกทางดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ Water Footprint, WSI (Water Stress Index), LCA, Eco-Product

จากผลของกลมคะแนนจานวนนบเตม 8 คะแนน เพอหาแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พบวา คะแนนสงสด ทได 8

คะแนน คอ กระบวนการจดการนาอยางมสวนรวม รองลงมา คอ การบรหารจดการนาทไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม ม 6 คะแนน และถดไป 5 คะแนน คอ กระบวนการสรางความพงพอใจตอชมชน ซงเปรยบ

76

เปนตวชวด การบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ นอกจากน พบวา กลมทมคะแนนตากวา 5 คะแนน ไดแก กลม 4 คะแนน เปนกลมประชาชนเปนหลก คอ กลมคาทเกยวของกบการบรหารจดการภายนอก บรษท ไออารพซ คอ การบรหารจดการบอนาสารองใหเกดประโยชนสงสด เชน การปองกนนาทวม ใชนาจากบอนารดตนไมบรเวณ Protection Strip

และการใชประโยชนจากพนทรอบบอนาสารองเพอชมชน เชน ลานกฬา จดตงศนยเรยนรการจดการนา ตลอดจนการทาโครงการประปาชมชน ผานโครงการ CSR ของ บรษท ไออารพซ พรอมทงการดาเนนการจดการนาทถกตองตามขอกาหนดกฎหมาย โดยตองทาการสอสารใหผมสวนเกยวของเขาถงทกภาคสวนเขาใจ รวมแกไขปญหา และชวยตดตามตรวจสอบประเมนผลรวมกน อยางเปนระบบและตอเนอง สาหรบกลม 3 คะแนน คอ กลมคาทเกยวของกบการบรหารจดการภายใน บรษท ไออารพซ ซงเปนกลมอนๆ ทไมใชกลมประชาชนไดเสนอแนวทาง ดงน การสรางความมนคง การจดการทรพยากรนา โดยตองเรมจากการทาสมดลนา พรอมการใชนาอยางมประสทธภาพตามหลก 3R มงเนนหาศกยภาพดวยขนตอนวธการของระบบเทคโนโลยสะอาดและทาตามระบบมาตรฐานสากล สาหรบกลมทมคะแนนตาสด คอ 1 และ 2 คะแนน กลม 1 คะแนน เปนกลมของการมองภาพอนาคตทมงเนนการประเมนปจจยตางๆ ทมผลตอการบรหารจดการทรพยากรนา ไดแก การศกษาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและความเครยดของนา (Water Stress Index: WSI) ในพนทนนๆ ซงมผลตอการจดเกบและการใชนา และมองปจจยตลาดการคาโลกทมงส Eco - Product เกยวกบการใชนาตามหลก Water Footprint ตลอดการประเมนวฏจกรการใชนาของผลตภณฑและกลม 2 คะแนน คอ ขนตอนวธการเพอใหไดแนวทางการบรหารจดการนาอยางเปนระบบ โดยศกษาจากกรณศกษาของ ตางประเทศทมนโยบาย แผนงานและหนวยงานรบผดชอบการจดการนาโดยตรง โดยเรมจากแผนการไหลของการใชนาตามหลก Material Flow Analysis เพอเปนฐานขอมลนา ทงระบบในการวางเปาหมายและจดทา

ดชนชวดนา เชน การใชนาเทยบกบคาการออกแบบผลตภณฑ การใชนาเทยบกบตวผลตภณฑ จากผลการศกษาทกลาวมาขางตน นามาการวเคราะหความสมพนธเทยบกบดชน ชวด

ของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม โดยมรายละเอยด ดงน มตทางกายภาพ

1) ใชประโยชนจากบอนาสารอง ไดแก การใชรดนาตนไมบรเวณ Protection Strip สงจายนาใหกบชมชน เพอผลตนาประปาหมบาน ซงเปนการเชอมโยงการใชทรพยากรนาจากอตสาหกรรมสชมชน

2) สรางลานกฬาและพนทสนทนาการรอบบรเวณบอนาสารอง

77

3) สรางศนยเรยนรดานอตสาหกรรมเชงนเวศและเปนศนยขอมลการบรหารจดการนาครบวงจร

มตเศรษฐกจ

ประเมนและวเคราะหตามหลกประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco Efficiency) ภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตามวธประเมนของ WBCSD โดยคานวณจากกาไรขนตนในหนวยบาท และปรมาณการใชนาในหนวยลกบาศกเมตรของประเภทกลมอตสาหกรรมหรอผลตภณฑในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

มตสงแวดลอม

1) มงเนนการจดการทรพยากรนาอยางมประสทธภาพ ตามหลก 3R เพอปองกนปญหาการขาดแคลนนาในพนท

2) ใชเทคโนโลยสะอาด

3) ปฏบตตามขอกาหนดกฎหมายและระบบมาตราฐานสากล ISO 14001

มตสงคม

1) สงเสรมกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน ไดแก รฐ ชมชน อตสาหกรรรม ดานการบรหารจดการทรพยากรนา เชน โครงการสมมนาปองกนนาทวมรอบเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซ มงเนนการแลกเปลยนขอมล ประสบการณ สรางเครอขายรวมกน เพอรวมแกไขปญหา ตรวจตดตาม เฝาระวงรวมกน

2) ปฏบตตามแผนงาน CSR เชน โครงการประปาชมชน มงเนนสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยการบรหารจดการนาประปาหมบานรอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

มตการบรหารจดการ

1) กาหนดนโยบาย แผนงานหนวยงาน รบผดชอบ พรอมจดทาฐานขอมลปรมาณการใชนาเพยงพอสาหรบปจจบนและอนาคต โดยเรมจากแผนการ ไหลของการใชนา ตามหลก Material

Flow Analysis เพอเปนฐานขอมลนาทงระบบในการวางเปาหมายและจดทาดชนชวดนา เชน การใชนาเทยบกบคาการออกแบบผลตภณฑ การใชนาเทยบกบตวผลตภณฑ

2) จดตงเครอขายเฝาระวงสงแวดลอมและทาการเผยแพรขอมลผลการตรวจวดคณภาพนา กอนปลอยออกสสงแวดลอมเพอใหประชาชนโดยรอบเขตประกอบการทราบถงขอมล

ผลการศกษาสามารถสรปผลและเสนอแนวทางทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดดงน แนวทางท 1: การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนา แนวทางท 2: การสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอชมชน

78

แนวทางท 3: การสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรนา ภายในเขตประกอบการ อตสาหกรรมไออารพซอยางมประสทธภาพ

แนวทางทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซทง 3 แนวทาง เพอนาสการจดลาดบความสาคญกอนนาไปปฏบต จงทาการประเมนโดยใชการวเคราะห SWOT (SWOT Analysis) โดยวเคราะหจากสภาพแวดลอมภายในองคกร คอ จดแขง (Strengths) และจดออน (Weaknesses) ซงพจารณาจากดานการเงน ดานการผลต ดานทรพยากรบคคลบรษท ภายในองคกร และวเคราะหจากสภาพแวดลอมภายนอกองคกร คอ โอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) โดยพจารณาจากดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง กฎหมาย โดยมรายละเอยด ดงน

1) Strengths หมายถง จดเดนหรอจดแขง ทเปนปจจยสนบสนน ซงเกดจาสภาพแวดลอมภายในบรษท

2) Weaknesses หมายถง จดดอยหรอจดออน ซงเปนผลมาจากปจจยภายใน เปนปญหาหรอขอบกพรองทเกดจากสภาพแวดลอมภายในตาง ๆของบรษท ซงบรษทจะตองหาวธในการแกปญหานน

3) Opportunities หมายถง โอกาส ซงเกดจากปจจยภายนอก เปนผลจากการทสภาพแวดลอมภายนอกของบรษทเออประโยชนหรอสงเสรมการดาเนนงานขององคกรโอกาสแตกตางจากจดแขงตรงทโอกาสนน เปนผลมาจากสภาพแวดลอมภายนอก แตจดแขงนนเปนผลมาจากสภาพแวดลอม ภายในและใชประโยชนจากโอกาสนน

4) Threats หมายถง อปสรรค ซงเกดจากปจจยสภาพแวดลอมภายนอก ซงเปนขอจากด และพยายามขจดอปสรรคตางๆทเกดขน

วธการวเคราะหทางเลอกทจะนาไปปฏบตพจารณาจาก 2 สวน คอ 1) การใหนาหนกกบปจจยภายในและภายนอกบรษทใหความสาคญเทากน ดงนน กาหนด

คะแนนดานจดแขง เทากบ 0.50 และจดออน เทากบ 0.50 รวมปจจยภายใน เทากบ 1.00 คะแนน และดานโอกาส

เทากบ 0.50 และอปสรรค เทากบ 0.50 รวมปจจยภายนอก เทากบ 1.00 คะแนน 2) การใหคะแนนความสาคญในแตละประเดน โดยกาหนดเกณฑ ดงน

5 คะแนน ใหความสาคญมากทสด 4 คะแนน ใหความสาคญมาก

3 คะแนน ใหความสาคญปานกลาง 2 คะแนน ใหความสาคญนอย 1 คะแนน ใหความสาคญนอยทสด

79

สาหรบการประเมนทางเลอกทง 3 แนวทางสามารถวเคราะหดวย SWOT โดยแนวทางเลอกท 1

แสดงดงตารางท 4.6 สาหรบแนวทางเลอกท 2 แสดงดงตารางท 4.7 และแนวทางเลอกท 3 แสดงดงตารางท 4.8 โดยมรายละเอยด ดงน

ตารางท 4.6 การวเคราะหแนวทางเลอกท 1

ปจจย

(1)

นาหนก

(2)

ถวงนาหนก

(1) x 0.5

(3)

คะแนน

(4)


(2) x (3)

ปจจยภายใน

1. จดแขง

- ผบรหารระดบสงมประกาศนโยบายและรวมประชมกบ คณะคพอ.และสนบสนนเวทการประชม ZICC

0.5 0.25 5 1.25

- ทมงานมวลชนสมพนธมการทางานกบชมชนเปนอยางด 0.5 0.25 5 1.25

รวม 1 0.5 - 2.5

2. จดออน

- ตองลงทนเพมจดตงศนยขอมลการบรหารจดการนาครบวงจร เนองจากยงไมมระบบ

0.5 0.25 5 1.25

- ไมมระบบเชอมตอผานจอ Display และ Web Link สชมชน 0.5 0.25 3 0.75

รวม 1 0.5 - 2

ปจจยภายนอก

3. โอกาส

- ภาครฐใหการสนบสนนภาคอตสาหกรรมและชมชนพรอมองคกรอสระใหเกดการรวมตวในรปคณะ คพอ

0.5 0.25 5 1.25

- เปนการนาแนวทางนคมอตสาหกรรมเชงนเวศมาประยกตใช เชน การมสวนรวมนานาเสยระหวางกลมโรงงานมาใชประโยชนรวมกนในกระบวนการผลต

0.5 0.25 5 1.25

รวม 1 0.5 - 2.5

4. อปสรรค

- การตอตานไมยอมรบจากคนบางคนบางกลมในการขดบอนาสารอง มองวาพนทรบนานอยลง

1 0.5 3 1.5

รวม 1 0.5 - 1.5

80


ปจจย

(1)

นาหนก

(2)


(1) x 0.5

(3)

คะแนน

(4)


(2) x (3)


1. จดแขง

- ผบรหารระดบสงมนโยบายสงเสรมการบรหารจดการนาเพอชมชน

0.5 0.25 4 1

- มระบบการบรหารจดการบอเกบนาสารอง เพอปองกนภยแลง นาทวม และสนบสนนการสงจายนาใหกบชมชนเพอผลตประปาหมบาน

0.5 0.25 4 1

รวม 1 0.5 - 2

2. จดออน

- ตองลงทนเพมการทาแผนขยายเขตการดาเนนงานปรบปรงประปาหมบานทกๆหมบานในรศม 5 กโลเมตร

0.5 0.25 5 1.25

- บคลากรทมความรดานการจดการนามไมเพยงพอตอการขยายขอบเขตการดาเนนการโครงการจตอาสาปรบปรงประปาหมบาน

0.5 0.25 3 0.75

รวม 1 0.5 - 2


3. โอกาส

- ชมชนมความตองการใหเพมการขยายเขตการดาเนนงานปรบปรงประปาหมบานทกๆหมบานในรศม 5 กโลเมตร

0.5 0.25 4 1

- ชมชนมความตองการใหพฒนาพนทบอสารองเปนลานกฬาและพนทสนทนาการ

0.5 0.25 5 1.25

รวม 1 0.5 - 2.25


- ภาพลกษณในอดตกรณขดแยงระหวางชมชนกบเขตประกอบการ ทาใหมผลตอการยอมรบของคนบางกลมในชมชน

1 0.5 3 1.5

รวม 1 0.5 - 1.5

81


ปจจย

(1)

นาหนก

(2)


(1) x 0.5

(3)

คะแนน

(4)


(2) x (3)


1. จดแขง

- มคณะทางานรบผดชอบในการใชทรพยากรนาใหเกดประสทธภาพสงสด

0.5 0.25 4 1

- มการจดเกบขอมลดานการใชนาในเขตประกอบการฯ เปนอยางด

0.5 0.25 4 1

รวม 1 0.5 - 2

2. จดออน

- ไมมแผนแมบทและเปาหมายทชดเจนดานการใชนา 0.5 0.25 5 1.25

- ไมมการทาดชนชวดนาตามหลกประสทธภาพเชงนเวศ (Eco Efficiency)

0.5 0.25 3 0.75

รวม 1 0.5 - 2


3. โอกาส

- ภาครฐ กรมโรงงานอตสาหกรรม ใหการสนบสนนและตรวจตดตามการดาเนนการของเขตประกอบการฯ

0.5 0.25 4 1

- ชมชนมความตองการใหพฒนาพนทบอสารองเปนลานกฬาและพนทสนทนาการ

0.5 0.25 5 1.25

รวม 1 0.5 - 2.25


- กฏระเบยบขอบงคบการปลอยนาทงทเขมงวด ทาใหการพฒนาโครงการไมเตมประสทธภาพ

1 0.5 3 1.5

รวม 1 0.5 - 1.5

จากผลการวเคราะหคะแนนตามตารางท 4.6 ตารางท 4.7 และตารางท 4.8 สามารถสรป แสดงไดดงตารางท 4.9

82

ตารางท 4.9 สรปคะแนนปจจยภายในและปจจยภายนอก

แนวทางเลอก ปจจยภายใน ปจจยภายนอก

จดแขง จดออน คะแนนรวม โอกาส อปสรรค คะแนนรวม

1 2.50 2.0 4.50 2.5 1.5 4.0

2 2.0 2.0 4.0 2.25 1.50 3.75

3 2.0 2.0 4.0 2.25 1.50 3.75

จากตารางท 4.9 แสดงใหเหนวา ปจจยภายในของแนวทางเลอกท 1 มคะแนนสงสด คอ 4.50

คะแนน รองลงมา คอ แนวทางเลอกท 2 และ 3 มคะแนนเทากน คอ 4 คะแนน จากคะแนนเตม ของปจจยภายใน คอ 5 คะแนน ดงนน แสดงใหเหนวา องคกรใหความสาคญกบปจจยภายในระดบสาคญมาก โดยมจดแขงมากกวาจดออน ในขณะทปจจยภายนอกของแนวทางเลอกท 1 คะแนนสงสดท 4 คะแนน รองลงมา คอ แนวทางเลอกท 2 และ 3 มคะแนนเทากน คอ 3.75 คะแนน จากคะแนนเตมของปจจยภายนอก คอ 5

คะแนน ดงนน แสดงใหเหนวา ปจจยภายนอกสาหรบแนวทางเลอกท 1 อยในระดบสาคญมาก ขณะทแนวทางเลอกท 2 และ 3 อยในระดบความสาคญปานกลาง และเมอนาคาคะแนนจดแขงและจดออนของปจจยภายใน พรอมกบโอกาสและอปสรรคทเปนปจจยภายนอกมาวเคราะหดวย SWOT Matrix โดยแนวทางท 1 แสดงไดดงภาพท 4.10 สาหรบแนวทางท 2 แสดงไดดงภาพท 4.11 และแนวทางเลอกท 3

แสดงไดดงภาพท 4.12 จากภาพทง 3 ดงกลาวแสดงใหเหนวา แนวทางเลอกเลอกท 1 มจดแขงและโอกาส

ทใหความสาคญมากทสดจาก 3 แนวทาง ดงนน องคกรจะไดประโยชนมากทสด จงเสนอเลอกนาแนวทางท 1 คอ การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอไปปฎบตการบรหารจดการนามงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เปนลาดบแรก รองลงมา คอ แนวทางเลอกท 2 และแนวทางเลอกท 3 ทยงมทงโอกาสและจดแขงเทากน โดยองคกรยงคงใหความสาคญมากจงถกเลอกเพอนาไปสการปฏบตดวยเชนกน ดงนน จงสรปทง 3 แนวทาง ดงน

แนวทางท 1: การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนา

ประเดนทผมสวนไดสวนเสยใหความสาคญมากทสด เกยวกบแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ คอการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนา โดยมรายละเอยด ดงน 1) การสรางความรวมมอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมลการจดการนา

83

เนองจากพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มหลายกลมอตสาหกรรม

มทงกลมอตสาหกรรมในและนอกกลม บรษท ไออารพซ ดงนน จงสามารถพฒนาการมสวนรวมแลกเปลยนขอมลการใชนา และนาเสยไดระหวางโรงงานไดเพอใหเกดประโยชนรวมกน โดยผานเวทการประชม คณะกรรมการประสานความรวมมอเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ในขณะทตองพฒนากลไกความรวมมอการแลกเปลยนความคดเหนเพอแกไขปญหารวมกนและการเผยแพรขอมลความร เรองการจดการนาสาหรบชมชนอยางเปนระบบและตอเนองโดยผานเวท คณะกรรมการพฒนาศกยภาพโครงการและพฒนาชมชนและสงคมเขตประกอบการอตสาหกรรม บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) ทเรยกวา ค.พ.อ. 2) การพฒนาเครอขายเฝาระวงการจดการนา จดตงศนยขอมลการบรหารจดการนาครบวงจร โดยจดตงเปนศนยสงการและรบเรองรองเรยน พรอมทงการจดสรางเครองมอทใหขอมลคณภาพนาทงกอนปลอยสสงแวดลอมและเชอมตอผานจอ Display และ Web Link สชมชน

แนวทางท 2: สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอชมชน

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ไดใหความสาคญตอความพงพอใจของชมชนเปนหลก ดงนน ทางบรษทจงมนโยบายสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอชมชน โดยมงเนนสงเสรมกระบวนการ 2R นาเพอชมชน คอ Reserve และ Responsibility มรายละเอยด ดงน 1) Reserve หมายถง การบรหารจดการบอนาสารองใหเกดประโยชนสงสด โดยการพรองนาจากบอนาสารอง เพอเตรยมรบหนาฝน โดยการนาไปใชประโยชน ใชรดนาตนไมบรเวณ Protection Strip และสงจายนาใหกบชมชนเพอผลตนาประปาหมบานและเพอการเกษตร 2) Responsibility หมายถง ความรบผดชอบตอสงคม ผานโครงการจตอาสาปรบปรงประปาหมบาน โดยการขยายขอบเขตการดาเนนงานทกๆหมบานในรศม 5 กโลเมตรรอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ โครงการ Open House เปนการเปดบานเยยมชมกระบวนการผลตนาประปาและโรงบาบดนาเสยและบอเกบนาของเขตประกอบการฯ เพอสรางความสมพนธทดและสรางความมนใจกบชมชน

แนวทางท 3: สนบสนน การใชนาภายในเขตประกอบการฯ อยงมประสทธภาพ

การใชนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซอยางมประสทธภาพ ตองไดรบการ สนบสนนจากผบรหารระดบสงของบรษท ประกาศนโยบาย พรอมทงประกาศคาสงแตงตงคณะทางาน ผรบผดชอบ เพอพจารณาถงปจจยเสยงทมผลกระทบตอการใชนาของเขตประกอบการ เชน การประเมนตดตามการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กาหนดกลยทธ วางแผนงาน โครงงานตางๆ โดยมรายละเอยด ดงน 1) สงเสรมการทาดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศ (Eco Efficiency)

84

เรมจากการจดทาฐานขอมลปรมาณการใชนาเพยงพอสาหรบปจจบนและอนาคต โดยจดทาแผนการไหลของการใชนา ตามหลก Material Flow Analysis เพอเปนฐานขอมลนา ทงระบบในการวางเปาหมาย และจดทาตวดชนชวดนาตามหลกการและแนวคดประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco-Efficiency) ไดแก การใชนาเทยบกบตนผลตภณฑหรอคานวณจากกาไรขนตนในหนวยบาทเทยบกบปรมาณการใชนาในหนวยลกบาศกเมตร 2) สนบสนนกระบวนการ 3 R ใหเกดประโยชนสงสด

เขตประกอบการการอตสาหกรรมไออารพซ สงเสรมและสนบสนน เพอใหผประกอบการและโรงงานตางๆ ในพนทมการดาเนนการปฏบตตามขอกาหนดกฎหมายและการผลต

ทเปนมตรกบสงแวดลอมตามระบบ มาตรฐานสากล ISO 14001 พรอมทงมงเนนใหมการใชทรพยากรนาใหเกดประโยชนสงสดและไมสงผลกระทบตอภาคสวนอนๆ ของชมชนและสงคม โดยวางแผนงานการบรหารจดการนาภายใน ผานกลยทธสนบสนนกระบวนการ 3R ใหเกดประโยชนสงสด คอ Reduce Reuse

และ Recycle มรายละเอยด ดงน (1) Reduce คอ ลดปรมาณการใชนาจากแหลงอางเกบนา โดยหาทางเลอกเพมดวยระบบเทคโนโลยสะอาด เชน การสนบสนนการใชนาทะเลเพมมากขนแทนการใชนาประปาและการผลตนาประปาจากนาทะเลผาน กระบวนการ Reverse Osmosis (RO) (2) Reuse คอ การใชนาซา โดยการนานาทผานการใชประโยชนในกจกรรมหนงๆ มาแลว แตยงมความสะอาดเพยงพอทจะนาไปใชประโยชนอยางอน โดยทาการหาแหลงใชเพมใหเกดประโยชนสงสดจากระบบเครอขายระหวางโรงงานและชมชน

(3) Recycle คอ การหมนเวยนนา โดยการนานาทผานการใชแลวทงในขบวนการผลตมาผานกระบวนการผลตใหม โดยหาชองทางเพมปรมาณการนานาทผานการ Recycle กลบมาใชใหมเพอลดปรมาณการใชนาจากแหลงนา

85

ภาพท 4.10 SWOT Matrix แนวทางเลอกท 1


86


บทท 5

สรปผลการศกษา อภปรายและขอเสนอแนะ

5.1 สรปและอภปรายผลการศกษา

การศกษา เรอง แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ กรณศกษา

เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ จงหวดระยอง ครงน มวตถประสงค เพอศกษาการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พรอมทาการวเคราะหการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เพอเสนอแนวทางการบรหารจดการนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ใหสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ ซงทาการศกษาโดยการเกบขอมลการใชนาของแตละหนวยงานประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการไออารพซ พรอมทงรวบรวมขอมลทตยภมจากหนงสอ เอกสาร รายงานวจยทเกยวของ และเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview) กบผมสวนไดสวนเสย รวมทงสน

8 ทาน และทาการวเคราะหหาความสมพนธแนวทางการบรหารจดการนาภาคอตสาหกรรม เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศกบดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอทาการเสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาในเขตประกอบการไออารพซ ใหสอดคลองกบหลกการของอตสาหกรรมเชงนเวศ ซงสามารถสรปและอภปรายผลการศกษา ไดดงน

5.1.1 การใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

พ.ศ. 2555 เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ มการบรหารจดการทรพยากรนา ภายใต กลยทธ คอ การบรหารความเสยงและประสทธภาพการใชนาสความเปนเลศตามมาตรการ 3R โดยการบรหารความเสยงจากกรณเกดภาวะนาทวมและภาวะนาแลง ในขณะทประสทธภาพ การใชนาสความเปนเลศตามมาตรการ 3R ไดแก Reduce คอ ลดการใชนา Reuse คอ การใชนาซา Recycle คอ การหมนเวยนนาโดยการนานาทผานการใชแลวทงในกระบวนการผลตมาผานกระบวนการผลตใหมแลวนากลบมาใช พ.ศ. 2556 มคณะทางานรบผดชอบการบรหารจดการทรพยากรนาทชดเจน แตยงไมมแผนแมบทการจดการทรพยากรนา มเพยงฐานขอมลของ พ.ศ. 2555 ทมการทากระบวนการ 3R ซงสามารถลดการใชนา คดเปนรอยละ11.7 ของปรมาณการใชนารวมทงหมดจากพนท เขตประกอบการ

88 อตสาหกรรมไออารพซ โดยสามารถแบงตามกลมอตสาหกรรมตามลกษณะกลมกจกรรมการใชนาได 4

กลม ไดแก กลมอตสาหกรรมปโตรเคมและการกลน, กลมสาธารณปโภค, กลมอตสาหกรรมนอกกลมบรษท ไออารพซ และกลมอนๆ ซงผลการศกษา จากการเกบขอมลการใชนา ตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 ของแตละหนวยงานตามประเภทกลมของอตสาหกรรมภายในเขตประกอบการไออารพซ พบวา

แผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) ในกลมสาธารณปโภคมปรมาณการใชมากทสดเทากบ 4,891,345

ลกบาศกเมตรตอป จากปรมาณการใชนารวมในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซเทากบ 19,770,978 ลกบาศกเมตรตอป

5.1.2 วเคราะหการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ

จากการวเคราะหการใชและการจดการทรพยากรนาของเขตประกอบการอตสาหกรรม

ไออารพซโดยการวเคราะหจดกลมประเดนและทาการวเคราะหหาความสมพนธเทยบกบดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม มรายละเอยด ดงน แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ พบวา ผบรหารระดบสงของ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) กรรมการผจดการใหญ มประกาศเปนนโยบายและ

ใหคามนสญญาและประกาศคาสงแตงตงคณะกรรมการกากบการดาเนนงานโครงการมงสเปนเขตประกอบการอตสาหกรรมเชงนเวศ พรอมทงประกาศแตงตงคณะทางานรบผดชอบ ซงอยในระหวางรวบรวมขอมลการใชนายงไมมการกาหนดเปาหมายทชดเจน ดงนน ผทาการศกษาจงทาการตรวจประเมนเบองตน (Pre Assessment) หากลมผใชนาหลกในพนทเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พบวา แผนกปฏบตการโรงไฟฟา (OPW) ในกลมสาธารณปโภคมปรมาณการใชมากทสด

ซงสอดคลองกบขนตอนการดาเนนงานดานเทคโนโลยสะอาด (Cleaner Technology) ของกรมโรงงานอตสาหกรรม

ผลการศกษาจากการสมภาษณ นามาการวเคราะหความสมพนธเทยบกบขอกาหนดคณลกษณะดชนชวดของอตสาหกรรมเชงนเวศ 5 มต ของกรมโรงงานอตสาหกรรม (2555) โดยมรายละเอยด ดงน มตทางกายภาพ

การดาเนนงานของของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตามมตกายภาพมระบบสาธารณปโภค คอ ระบบผลตนาประปา และระบบบาบดนาเสย โดยการผลตนาประปารบแหลง นาดบจากอางเกบนาหนองปลาไหล พรอมทงมบอนาสารอง 5 ลานลกบาศกเมตร เพอบรหารจดการกรณเกดภยแลงหรอนาทวมและยงนาไปใชประโยชน เพอการรดนาตนไมและสงจายนาใหกบชมชน เพอผลต

89 นาประปาหมบาน ซงเปนการเชอมโยงการใชทรพยากรนาจากอตสาหกรรมสชมชน ซงสอดคลองกบตวชวดของกรมโรงงานอตสาหกรรมในดานการจดการพนท

มตเศรษฐกจ

การดาเนนงานของของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตามมตเศรษฐกจ มการสงจายนาใหกบชมชนผานทางรถและทางทอ ทาใหชมชนทขาดแคลนนามนาใชอปโภคบรโภคและเพอการเกษตร ทาใหเกดความเปนอยทดขนของประชาชนทองถนและโครงการการใชนาอยางมประสทธภาพ ตามหลก 3R ทาใหตนทนการผลตตาลง ซงสอดคลองกบตวชวดของกรมโรงงานอตสาหกรรม ในดานเศรษฐกจทองถนและเศรษฐกจอตสาหกรรม แตยงไมมดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศ ดงนน ควรสงเสรมใหมการประเมนและวเคราะหการใชนาตามหลกประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco Efficiency) โดยคานวณจากกาไรขนตนในหนวยบาท เทยบกบปรมาณการใชนา

ในหนวยลกบาศกเมตร โดยจะเปนการสรางสมดลทางเศรษฐกจ เพอใหเกดความสอดคลอง ทงมตเศรษฐกจและมตสงแวดลอม

มตสงแวดลอม

การดาเนนงานของของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตามมตสงแวดลอมมการดาเนนงานทสอดคลองเปนไปตามขอกาหนดตามมาตรฐานกฎหมายทเกยวของและทาการปฏบตตามการบรหารจดการคณภาพดานสงแวดลอม (ISO 14001) โดยมงเนนการจดการทรพยากรนาอยางมประสทธภาพ ตามหลก 3R โดยใชเทคโนลยสะอาดในการปรบปรงกระบวนการผลต ซงสอดคลองกบตวชวดของกรมโรงงานอตสาหกรรมในดานการจดการคณภาพนาและกระบวนการผลต

มตสงคม

การดาเนนงานของของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ตามมตสงคม มกระบวนการ

มสวนรวม เชน โครงการสมมนาปองกนนาทวมรอบเขตประกอบการฯ มงเนนการแลกเปลยนขอมล

ประสบการณ เพอสรางเครอขายรวมกนเพอรวมแกไขปญหา นอกจากนยงมการปฏบตตามแผนงานการสรางความรบผดชอบตอสงคม (CSR) เพอสรางความสมพนธทดตอชมชน เชน โครงการปรบปรงประปาหมบาน มงเนนสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยการบรหารจดการนาประปาหมบาน และชวยแกไขปญหาการผลตและคณภาพนาประปารอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ประเดนเหลานมความสอดคลองกบตวชวดของกรมโรงงานอตสาหกรรมในดานคณภาพชวตและสงคมโดยรอบ ทกลาวไววา ตองมการสรางการมสวนรวมกบชมชน โดยการจดประชาสงคมรวมกบชมชน เพอรบฟงปญหาและความตองการของชมชน เพอสงเสรมใหอยรวมกนระหวางอตสาหกรรมกบชมชน

90 มตการบรหารจดการ

การดาเนนงานของของเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ ตามมตการบรหารจดการมการกาหนด นโยบาย แผนงานหนวยงาน รบผดชอบ พรอมจดทาฐานขอมลปรมาณการใชนาเพยงพอสาหรบปจจบนและอนาคต แตยงไมมแผนแมบทการจดการนา ดงนน การจดการควรเรมจากแผนการไหลของการใชนา ตามหลก Material Flow Analysis เพอเปนฐานขอมลนา ทงระบบในการวางเปาหมายและจดทาตวดชนชวดนาและยงขาดการพฒนาเครอขายเฝาระวงการจดการนา จงเสนอใหมการจดตงศนยขอมลการบรหารจดการนาครบวงจร โดยเปนศนยสงการและรบเรองรองเรยนพรอมทงการจดสรางเครองมอทใหขอมลคณภาพนาทงกอนปลอยสสงแวดลอมและเชอมตอผานจอ Display และ Web Link สชมชน

โดยสอดคลองกบตวชวดของกรมโรงงานอตสาหกรรมในดานการบรหารจดการพนทอยางมสวนรวม

พรอมทงใหมการจดระบบสอสารระหวางกนในเขตประกอบการอตสาหกรรมกบชมชนโดยรอบพนท

5.1.3 แนวทางการบรหารจดการนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซท

สอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ

แนวทางการบรหารจดการน าของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออาร พ ซ

ทสอดคลองกบหลกอตสาหกรรมเชงนเวศ หลงจากทไดศกษาและรวบรวมขอมล ทงขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม รวมทงการสมภาษณกงทางการ (Non - Structured Interview) กบผมสวนไดสวนเสย

ทง 8 ทาน และทาการวเคราะหจดกลมประเดนจากการสมภาษณผมสวนไดสวนเสย พบวา แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนา เพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

จะประสบความสาเรจไดสงทสาคญทสด คอ กระบวนการจดการนาอยางมสวนรวม รองลงมา คอ การบรหารจดการนาทไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยมตวชวด คอ ความพงพอใจของชมชนเปนหลกซงสอดคลองกบแนวคดการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ ของกรมโรงงานอตสาหกรรม (2555) ทกลาวไววา การพฒนาเศรษฐกจอตสาหกรรมของพนทใหเจรญเตบโตไปพรอมกบการดแลสภาพแวดลอมทด ไมกอใหเกดผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม ประการสาคญ มการดแลคณภาพชวตของคนในพนทใหดยงขน โดยอาศยความรวมมอของคนในพนทและทกคนตองมความจรงจงในการดาเนนการรวมกนโดยสามารถดาเนนการได ทกระดบเรมตงแต ระดบปจเจกชน ระดบกลมอตสาหกรรมหรอชมชนระดบเมอง สามารถสรปผล เสนอแนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ได 3 แนวทาง (ดงภาพท 5.1) ดงน แนวทางท 1 คอ การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนาเปนแนวทางการสรางความรวมมอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมลการจดการนา พรอมกบการพฒนาเครอขายเฝาระวงการจดการนา ซงมความสอดคลองกบงานวจยของ อญชล ชวนตย (2546) ทไดศกษาหลกสาคญของการ

91 พฒนานคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ คอ เสรมสรางกจกรรมความรวมมอตางๆ ระหวางโรงงาน ทงในนคมอตสาหกรรมเดยวกนและระหวางนคมอตสาหกรรม เพอใหการชวยเหลอเกอกลพงพาซงกนตาม หลกการอยรวมกนใหประโยชนซงกนและกนและสอดคลองกบงานวจยของปธาน สวรรณมงคล

(2540) ทไดใหหลกการจดการทรพยากรนาวา จะตองคานงถงการมสวนรวมของประชาชน (People

Participation) เนองจากนาจดเปนสมบตสาธารณะททกฝายในสงคมตองมสวนรวมในการจดการ เพอจดหานาทมคณภาพและตอบสนองวตถประสงคของการใชนาได แนวทางท 2 คอ การสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาเพอชมชน เปนแนวคดทตองการสรางความพงพอใจกบชมชน ภายใตการสงเสรมกระบวนการ 2R นาเพอชมชน คอ Reserve ทเปนการบรหารจดการบอนาสารองใหเกดประโยชนสงสด และ Responsibility ทเปนความรบผดชอบตอสงคม

ผานโครงการจตอาสาปรบปรงประปาหมบาน เพอทจะสนบสนนใหธรกจบรษทอยได ซงสอดคลองกบแนวคด Creating Shared Value (CSV) ของ Porter (2011) โดยกลาวไววา การรวมเอาประเดนทางสงคมและกจการบรษทเขาดวยกน เปนการยกระดบการแขงขนของบรษท พรอมๆ กบการจดการทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน เปนการสรางความสอดคลองของยอดขายการปฏบตการของกจการและการตอบสนองตอสงคม

แนวทางท 3 คอ การสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรนาภายในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซอยางมประสทธภาพ โดยสงเสรมการทาดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศ (Eco Efficiency) โดยคานวณจากกาไรขนตนในหนวยบาท เทยบกบปรมาณการใชนาในหนวยลกบาศกเมตร ทาใหมการใชนาอยางมประสทธภาพ ซงมความสอดคลองกบวตถประสงคหลกของคณะกรรมการนกธรกจเพอสงแวดลอมโลก (2000) ทกลาวไววา ลดการใชทรพยากรโดยสงเสรมการนากลบมาใชใหมและ การปดวงจรวฏจกรการใชวตถดบ เพอลดผลกระทบทมตอสงแวดลอมดวยการสงเสรมการใชทรพยากรหมนเวยนอยางยงยนซงเปนการเพมมลคาและผลตภณฑและสอดคลองกบงานวจยประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจดชนชวดความสมพนธดานเศรษฐกจและผลกระทบตอสงแวดลอมของ ดร.กตกร จามรดสต (2551) โดยไดกลาวไววา การประเมนคาประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจสามารถทาไดจากการพจารณาสดสวนของมลคาผลตภณฑและการบรการเปรยบเทยบกบผลกระทบทเกดขนตอสงแวดลอม

พรอมสนบสนนกระบวนการ 3R ใหเกดประโยชนสงสด ซงเปนการใชทรพยากรนาทมอยในโลกใหเกดประโยชนสงสด เชน การสนบสนน การใชนาทะเลเพมมากขนแทนการใชนาประปาและการผลตนาประปาจากนาทะเล ผานกระบวนการ Reverse Osmosis (RO) ซงสามารถผลตไดจรงตามตนแบบของ

บรษท ยนเวอรแซล ยทลตส จากด (2548) คอ การผลตนาประปาจากนาทะเลทเกาะสมย ทมกาลงการผลต 3,000 ลกบาศกเมตรตอวน โดยใชระบบรเวอรสออสโมซส (Reverse Osmosis) หรอการแยกเกลอออกจากนา เพอแกไขปญหาการขาดแคลนนาในแหลงทองเทยวทสาคญ

92

ภาพท 5.1 แนวทางการบรหารจดการทรพยากรนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

5.2 ขอเสนอแนะ

5.2.1 ขอเสนอแนะในการนาผลการศกษาไปใช

5.2.1.1 เชงนโยบาย

1) เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซตองมนโยบายทชดเจนทจะเปนแกนกลาง ในการประสานความรวมรวมมอกบกลมอตสาหกรรมนอก บรษท ไออารพซ ทอยในเขตประกอบการฯ เพอใหเกดความรวมมอเปดเผยขอมลการจดการนา

2) เขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ ควรประกาศแผนแมบทและเปาหมายการบรหารจดการทรพยากรนามงสอตสาหกรรมเชงนเวศใหทราบทวทงองคกร

แนวทางการบรหารจดการนามงสอตสาหกรรมเชงนเวศ

สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนา

เพอชมชน

การพฒนากลไกการมสวนรวมการบรหารจดการทรพยากรนา

สนบสนนการบรหารจดการทรพยากรนาภายในเขตประกอบการฯ อยางม

ประสทธภาพ

Reserve

Responsibility สรางความรวมมอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมลการจดการนา

การพฒนาเครอขาย เฝาระวง

การจดการนา

ดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศ (Eco

Efficiency)

กระบวนการ

3R

93

3) ควรสนบสนนสรางศนยเรยนรดานอตสาหกรรมเชงนเวศ และเปนศนยขอมลการบรหารจดการนาครบวงจร

4) สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนา เพอชมชนภายใตกลยทธ การสงเสรมกระบวนการ 2R คอ Reserve และ Responsibility โดยการขยายขอบเขตการดาเนนงานทกๆหมบานในรศม 5 กโลเมตรรอบเขตประกอบการฯ

5) สงเสรมการกระบวนการ 3R เพอทาใหเกดประโยชนสงสดและจดทาดชนชวดประสทธภาพเชงนเวศ (Eco Efficiency) ทกผลตภณฑ ในเขตประกอบการฯ

5.2.1.2 เชงปฏบตการ

1) ควรสงเสรมใหมการดาเนนการอยางจรงจงในการจดทาแผนการไหลของการใชนาทกหนวยงานในเขตประกอบการตามหลก Material Flow Analysis เพอเปนการประเมนอยางละเอยดและศกษาความเปนไปไดกอนลงมอปฏบต ตดตามผล

2) ควรสงเสรมใหความรหลกการบรหารจดการนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศ ใหพนกงานและชมชนรอบเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ เขาใจไปในทางเดยวกน

5.2.2 ขอเสนอแนะการศกษาตอไป

5.2.2.1 ควรทาการศกษาเพอประเมนผลความสาเรจของหนวยงานทนาแนวทางการบรหารจดการนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศไปประยกตใช 5.2.2.2 ควรทาการศกษา ดานเศรษฐศาสตรเกยวกบเแนวทางการบรหารจดการนาเพอมงสอตสาหกรรมเชงนเวศไปประยกตใช

บรรณานกรม กฤตยาพร ทพภะทต. 2555. แผนแมบทการยกระดบนคมอตสาหกรรมอมตะนครส เมอง อตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Estate and Networks) ฉบบปงบประมาณ2555- 2558. คนวนท 15 สงหาคม 2556 จาก http://ieat.qoolative.com/upload/fileLink/gsognwzj3mfng 09duri78btyqak14u56pml. pdf กฤตยาพ รทพภะทต. 2556. เมองอตสาหกรรมเชงนเวศการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. คนวนท 15 สงหาคม 2556 จาก http://www.ftipc.or.th/uploads/userfiles/file/IEAT กลมเทคโนโลยนาอตสาหกรรม สานกเทคโนโลยสงแวดลอมโรงงาน กรมโรงงานอตสาหกรรม. 2551. คมอเทคโนโลยการจดการนาใชและเทคนคการประหยดนา. กรงเทพมหานคร: บจก. แซน.อ.68 คอนซลตง เอนจเนยรส. การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. 2555. ขอกาหนดคณลกษณะและเกณฑตวชวดการเปน เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ. คนวนท 20 สงหาคม 2556 จาก http://www.ieat.go.th/eco/ Upload/a41b3yl2axienn9vmenuindoc_PublicManualNov2012.pdf กตกร จามรดสต. 2551. การวเคราะหประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจของกลมอตสาหกรรมใน พนทมาบตาพด จงหวดระยอง. คนวนท 15 สงหาคม 2556 จาก http://www.en.mahidol. ac.th/EI/EE/3.abstract.pdf กตกร จามรดสต. 2552. นคมอตสาหกรรมเชงนเวศเศรษฐกจ: นยาม หลกการ และตวอยาง. คนวนท 15 สงหาคม 2556 จาก http://www.en.mahidol.ac.th/EI/Downloads/Eco-industrial กตกร จามรดสต, สายพณ หนองบว, อมาพร ขวญเกอ และภาณวฒน ประเสรฐพงษ. 2553. การพฒนาตวชวด Eco-Efficiency สาหรบอตสาหกรรมและโครงการ GREENDEE. กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย. ไกรสร เพงสกล และคนอนๆ. 2551. รายงานวจยการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารจดการ ทรพยากรนา กรณศกษา ลมนาสาขาคลองปะเหลยน จงหวดตรง. เอกสารวจยเสนอ ตอสานกงานทรพยากรนา ภาค 8 กรมทรพยากรนา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. 2556. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 (แกไขเพมเตม พทธศกราช 2554). กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการสทธ มนษยชนแหงชาต.

95

ชาย โพธสตา. 2556. ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตง แอนดพบลชชง. บณฑต ตนเสถยร. 2555. แนวทางการดาเนนงานเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Town) ในประเทศไทย.คนวนท 20 สงหาคม 2556 จาก http://www.diw.go.th/km/kmเกษยณ/Eco %20Industrial%20Town.pdf ปธาน สวรรณมงคล. 2540. การพฒนาประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรนา. รายงานการ วจยโครงการปรบภาคราชการสยคโลกาภวตน. กรงเทพมหานคร:โรงพมพกองกลาง สานก คณะกรรมการขาราชการพลเรอน. พส เดชะรนทร. 2554. จาก CSR ส CSV. คนวนท 20 ธนวาคม 2555 จาก http://www.bangkokbiznews. com/home/Detail/…/จาก-CSR-สCSV.html บรษท ยนเวอรแซลยทลตส จากด. 2548. การบรหารระบบผลตนาประปาจากนาทะเล. คนวนท 15 พฤศจกายน 2556 จาก http://www.uu.co.th/content.asp?smenuid=29&shmenuid =&nlevel=1&scontgroupid=02 วสาขา ภจนดา. 2550. ความสอดคลองของหลกการของนคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศกบหลก เศรษฐกจพอเพยง. วารสารการจดการสงแวดลอม. 3:1-14. วสาขา ภจนดา. 2553. ระเบยบวธวจยและสถตดานสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. วสาขา ภจนดา และววฒน แกวดวงเลก. 2555. การประยกตหลกนคมอตสาหกรรมเชง

เศรษฐนเวศในการจดการสงแวดลอมชมชน กรณศกษา ชมชนบานนาเวยง ตาบลทาผา อาเภอเกาะคา จงหวดลาปาง.วารสารวจย มสด สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

5 (กรกฏาคม-ธนวาคม): 13-26 คนวนท 20 สงหาคม 2556 จาก www.banneronline.net/SMEs/ วรพจน มถม. 2542. เทคโนโลยสะอาด. คนวนท 20 สงหาคม 2556 จาก http://banneronline.Net/ SMEs/BusinessPlanning_SMEs_Chapter_13.doc สานกงานสงแวดลอม ภาคท 6 นนทบร. 2553. นคมอตสาหกรรมเชงเศรษฐนเวศ. คนวนท 20 สงหาคม 2556 จาก http://reo06.mnre.go.th/home/index.php?option =com_content&task=view&id=1228&Itemid=264 สานกนายกรฐมนตร สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2555. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

96

สภางค จนทวานช. 2554. การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เสาวนย วรยะอาไพวงศ. 2545. การจดการสงแวดลอมโดยใชหลกการของนคมอตสาหกรรมเชง เศรษฐนเวศ กรณศกษา โรงงานในนคมอตสาหกรรมมาบตาพด. วทยานพนธวทยาศาสตร มหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Anja-KatrinFleig. 2000. ECO-Industrial Parks: A Strategy towards Industrial Ecology in Developing and Newly Industrialised Countries. Retrieved September 25, 2013 from http://www2.gtz.de/dokumente/bib/03-5083.pdf Markus Lehni, Stephan Schmidheiny, BjörnStigson and John Pepper. 2000. Eco-efficiency: Creating More Value with Less Impact. Retrieved September 25, 2013 from http://www.wbcsd.org/web/publications/eco_efficiency_creating_more_value.pdf Porter Michael E, Krameran and Mark R. 2011. (January-February). The Big Idea Creating Shared Value. Havard Business Review. Retrieved September 25, 2013 from www.waterhealth.com/.../Harvard_Buiness_Review_Shared United Nations Conference On Trade and Development. 2004. A Manual for the Preparers and Users of Eco-efficiency Indicators. New York: United Nations Publication.

ภาคผนวก

ขอมลปรมาณการใชนาของเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ

ตงแต พ.ศ.2552-2556

ล ำดบท แผนกและหนวยงำน

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1 Catalyst Preparation Plant 98.5 130.6 125.3 40.7 86 78.77 108.44 82.6 101.9 84 67.96 98.73

2 Compounding1 Plant 4786 5606 3732 2605 2566 4446 5436 5458 5000 4823 4754 4235

3 High Density Polyethylene 2691.186 2072 2320 2785 2500 3042 2133 3359.256 2552.319 3055 2024 2553

4 Polypropylene Plant 554 518.21 526.37 494 473 493.65 487 536 539 579 624 642.92

5 Resin Application Plant 257.671 267.058 328.751 293.011 331.886 307.332 292.767 307.395 332.495 278.263 267.969 330.458

6 ABS1 6695.42 5172.2 7401 7672 8275 8424 8845 8269 8782 8747 6296.165 7476.13

7 ABS2 6266 5973 6781 7992 8512 9145 10738 8836 8325 7540 7663 7905

8 CCM 872.58 903.8 1160.08 612.193 323.42 910.91 1057.36 1087.59 1308.97 953.09 930.62 1219.94

9 EPS 2796 190 600 1890 2469 2276.96 2828 3067 3023 2569 991 913

10 PS 120.1 450.8 159.2 141.3 115 121.6 105 146 102.1 114.7 210.5 180.8

11 SAN 4871.28 5043.54 5970.23 7137.82 7419.84 7770.45 9197.04 7301.56 6969.17 6775.43 7092.91 7315.82

12 Benzene Toluene Xylene Plant 4052.001 4113.14 7005 6831 6656 7106 7740 7570 6841.004 7107 6985 6517.292

13 EthylBenzene StyreneMonomer 353.04 944.25 432.18 11.28 146 11.42 18.17 341.8 56.67 271.73 802.6 1375.51

14 Poly Ether 2105.57 2197 1762.86 1642.16 1619.98 965.42 1822.75 2424.53 1880.17 1883.87 2344.68 2056.86

15 Poly Esther 800.5 356.46 668.28 769.98 429.28 378.26 285 390.65 732.51 695.84 493.84 549.41

16 Incinerator Unit 1240 1120 1240 1200 1240 1200 1240 1240 1200 1240 1200 1240

17 Tank Farm2 Operation 5804.45 5483.95 7312.3 6225.05 6347.95 5907.25 5286.65 8883.6 5802.75 9209.9 10322.3 12556.7

18 VGO HT Section 99 2073.54 48.57 96.04 319.08 105.7 133.32 53.907 54.31 74.54 38.64 35.918

19 Waste Water Treatmemt Unit 7475.68 12136.72 10242 4354.19 4834 7772.2 26458.67 6320.36 4099.84 5836.88 7388.04 5632.76

20 Atmospheric Distillation Unit1 235.36 24160.09 427.99 987.695 2239.44 673.19 5520.595 3002.26 3701.65 2964.06 3819.121 2136.265

21 Atmospheric Distillation Unit2 2096.9 11692.1 2076.1 1602.1 4447.8 9068.4 17406.6 13753.3 17674.6 10354.5 9816.8 8022.8

22 Deep Catalytic Cracking Plant 2656.191 984.979 1856.349 1233.8 2165.636 1473.895 1371.326 1411.253 1230.03 1203.891 1193.631 1491.152

ปรมำณกำรใชน ำ พ.ศ. 2552 (ลกบำศกเมตรตอเดอน)

ขอมลปรมาณการใชน าในเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ พ.ศ. 2552

ขอมลปรมาณการใชน าในเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ พ.ศ. 2552 (ตอ)



23 Diesel/Kero Hydrodesulfuzation 377.81 528.18 317.755 33.075 17.84 47.19 48.01 277.88 224.83 369.34 261.23 429.792

24 Naphtha Hydrotreating Unit 627.3 422.5 540.536 600.2 491.601 492.002 672.002 538.5 515.602 521.102 536.2 559.403

25 VGO Hydrotreating Unit & Other 1138.805 334.954 697.292 504.193 873.201 630.377 520.757 573.118 493.375 478.095 482.601 558.622

26 TF1 4596.52 6849.86 5626.74 5268.7 5494.42 5208.67 5394.53 5940.62 8521.66 4853.06 8577.38 8877.48

27 Butadiene extraction Plant 3352 3717 4606 4621 4246 3773 4334 4601 3408 3796 3808 3711.182

28 ETP tank 2568.01 2942.58 3569.65 3658.57 3362.17 2987.61 3437.31 3121.84 2691.92 3019.26 3016.25 3043.4

29 Ethylene Plant 9632.9 10682.01 13345.25 13282.25 12212.44 10839.68 14761.13 11332.67 9893 10936.553 10943.75 10355.163

30 Tank Farm LUBE 155 140 155 381 155 150 155 155 150 155 150 155

31 Lube Base Oil Plant 264 690.9 313.202 281.6 228.602 224.202 394.5 556.001 795.5 677.254 324.6 545

32 UT1 156239 131474 160825 148242 164749 181804.49 187201.85 181354.22 171256.11 164270.82 162036.51 160086.45

33 UT2 101413.064 51395.072 112194 106375 113218.249 112423 111019.3 118582 110763 110104.056 112261.992 107694

34 LUT 168326.6 59593 159384 138863 145780 142086 153686 147691 135583 141496 140961 149818

35 UT4 317409 100439 338729 332121 340023 336323 337467 324729 324651 329206 321410 298821

36 OPW 350540.92 299500.39 416043.22 390585.57 373784.78 368464.2 367931.67 403970.08 394440.13 290389.4 379723.56 410500.03

37 เทคโนโลย ไออารพซ 2645 3466 1991 1416 1142 2367 3191 4570 4381 5087 4612 3349

38 ใชน าเพอความปลอดภย 155 140 155 150 155 150 150 219 150 155 150 155

39 ขายน าทาเรอ 2161 2747 2260 2302 2731 2445 2315 4871 2563 3656 2618 3965

40 อาคารส านกงาน 18073.79 16361.58 18523.25 17535.28 18413.99 17831.4 18475.37 18839.33 18097.6 16942.52 17609.52 17809.69

41 คาโปรแลคตมไทย 109987 164215 210330 194878 173425 187739 166833 204440 188881.6 190492.4 231796 215845

42 อเบะไนลอน (ประเทศไทย) 5126 5035 4842 3706 4499 5836 6514 8080 7348 7898 9095 7792

43 ยางสงเคราะหไทย 46529.3 15038.8 59821.1 49382 55822.65 59190.75 51275.99 64649.22 64342.13 57030.65 77337.2 70081.82

44 ไนเตรทไทย 8850.22 11642.22 19294.29 19342.25 13926.79 22893.02 17470.4 26369.2 22151.2 20684.9 22369.8 21638.4

45 ทพไอ โพลน 8825.31 7908.28 8559.31 8012.3 8213.31 8306.3 8636.31 8781.31 6358.23 8743.31 8215.3 8459.31


ขอมลปรมาณการใชน าในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซป พ.ศ. 2553



1 Catalyst Preparation Plant 147.02 126.30 146.13 92.10 165.20 106.42 140.10 157.96 80.40 150.06 159.64 187.84

2 Compounding1 Plant 4,426.00 3,647.00 3,226.00 2,600.00 3,004.00 1,824.00 2,553.00 1,687.00 1,551.00 1,618.00 2,228.00 2,683.00

3 High Density Polyethylene 2,264.00 2,764.37 3,528.96 2,289.00 2,162.00 2,234.86 2,145.19 1,453.32 2,420.78 3,062.00 2,932.00 3,004.00

4 Polypropylene Plant 626.00 592.49 551.00 552.00 673.00 707.00 658.00 537.33 422.89 435.00 420.00 433.77


6 ABS1 7,780.86 8,752.19 7,826.06 9,363.00 8,572.00 10,261.00 10,863.00 10,641.00 10,143.00 10,831.00 10,359.00 8,893.00

7 ABS2 8,930.00 8,931.00 9,781.00 7,516.00 7,603.00 8,187.00 9,826.00 9,536.00 9,510.00 15,892.00 10,988.00 9,663.00

8 CCM 930.69 1,069.71 1,419.66 1,314.66 1,680.21 1,850.45 2,020.88 2,086.00 2,063.24 1,386.91 750.57 443.46

9 EPS 1,251.00 922.00 1,767.00 1,555.00 604.00 2,033.00 1,408.00 1,407.00 1,049.00 3,396.00 3,595.00 3,947.00

10 PS 142.70 237.00 214.30 185.50 682.60 183.20 149.40 169.70 178.80 158.10 153.00 158.10

11 SAN 6,965.95 6,755.42 7,254.29 6,362.09 5,798.58 6,034.85 6,975.78 6,484.41 6,267.75 10,499.05 11,381.36 11,804.07

12 Benzene Toluene Xylene Plant 6,454.00 5,209.00 5,510.00 5,897.04 7,276.98 6,404.63 5,956.84 5,167.38 6,545.04 1,737.59 1,628.34 1,632.32

13 EthylBenzene StyreneMonomer 609.61 11.47 1,035.18 1,560.35 1,493.92 1,244.58 134.15 1,388.66 1,703.25 1,240.00 1,200.00 1,240.00

14 Poly Eher 1,904.86 1,865.72 2,379.30 1,680.62 2,210.58 1,834.82 1,657.31 2,234.40 1,819.90 1,122.99 1,301.24 1,799.06

15 Poly Esther 778.40 348.04 843.48 739.83 483.38 564.88 649.82 589.97 862.08 769.76 850.38 663.39

16 Incinerator Unit 1,240.00 1,120.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,240.00 1,920.00 1,662.92 112.28 113.78

17 Tank Farm2 Operation 8,263.03 19,822.50 14,472.50 7,612.75 7,720.05 7,272.40 7,981.60 8,350.80 13,281.60 132.44 63.80 536.13

18 VGO HT Section 34.35 31.05 131.99 33.09 41.80 178.94 118.53 34.68 85.60 443.02 3,000.00 4,680.00

19 Waste Water Treatmemt Unit 8,267.36 5,975.72 17,470.52 7,651.05 8,945.09 9,318.35 30,185.43 7,359.00 4,528.89 11,149.87 11,127.20 11,847.95

20 Atmospheric Distillation Unit1 3,021.71 2,504.32 5,005.04 5,929.87 6,342.86 6,113.87 6,261.01 6,905.18 6,444.37 17,075.40 17,906.30 17,607.80


22 Deep Catalytic Cracking Plant 1,161.40 1,020.10 1,176.63 1,030.12 1,286.37 1,459.58 2,115.50 1,695.25 1,395.61 39.51 62.56 48.59


ขอมลปรมาณการใชน าในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พ.ศ. 2553 (ตอ)




24 Naphtha Hydrotreating Unit 731.20 804.20 972.80 610.60 1,004.60 1,110.70 1,329.80 1,216.20 859.80 357.99 240.00 255.00

25 VGO Hydrotreating Unit & Other 505.22 401.03 477.48 473.43 526.83 588.01 643.41 693.60 563.88 516.46 490.78 553.40

26 TF1 4,597.28 3,931.16 5,411.52 4,306.94 4,652.70 6,627.56 6,335.67 3,773.07 3,774.62 3,838.94 3,596.96 4,007.90

27 Butadiene extraction Plant 3,544.00 3,302.00 3,686.00 3,513.00 3,828.00 2,702.10 3,737.00 3,465.00 2,948.00 3,078.00 2,817.00 3,318.00

28 ETP tank 2,810.53 2,614.02 2,944.07 2,782.80 2,869.65 2,140.07 2,959.82 2,746.64 2,336.21 2,409.20 2,232.52 2,628.55

29 Ethylene Plant 10,448.44 9,488.06 11,617.19 10,098.94 11,532.15 7,765.91 10,814.51 9,993.65 13,279.72 8,852.39 8,110.80 9,640.95

30 Tank Farm LUBE 155.00 602.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00

31 Lube Base Oil Plant 301.10 631.10 482.60 311.00 397.20 274.60 241.00 514.10 551.00 410.00 567.00 613.40

32 UT1 163,723.24 138,647.30 166,712.42 134,260.20 131,682.76 133,633.69 143,256.97 135,761.63 158,687.94 158,553.62 164,149.06 160,878.92

33 UT2 110,798.35 100,762.00 117,366.99 112,877.00 111,544.00 105,146.00 103,492.99 102,889.00 104,377.48 112,628.79 105,983.27 107,146.22

34 LUT 159,041.00 139,343.00 127,565.00 137,363.00 139,277.00 123,433.00 133,643.00 127,279.00 318,950.00 136,997.00 133,477.00 136,005.00

35 UT4 347,468.00 310,687.00 374,790.00 362,851.00 325,579.00 318,423.00 329,479.00 303,373.00 116,819.00 339,545.00 325,999.00 338,741.00

36 OPW 382,961.67 377,773.09 424,176.90 435,925.70 418,612.16 395,362.00 412,773.97 399,806.13 373,952.09 365,258.78 424,532.04 451,672.90

37 เทคโนโลย ไออารพซ 3,778.00 2,459.00 1,796.00 1,931.00 3,121.00 4,005.00 3,269.00 3,047.00 2,747.00 2,981.00 3,714.00 3,575.00

38 ใชน าเพอความปลอดภย 150.00 140.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00

39 ขายน าทาเรอ 2,198.00 2,767.00 2,592.00 2,422.00 3,868.00 4,492.00 3,262.00 3,554.00 3,342.00 3,357.40 2,761.00 4,026.00

40 อาคารส านกงาน 21,409.10 19,555.76 18,598.89 20,313.00 21,506.75 22,178.94 23,110.43 24,069.45 22,432.66 34,402.69 36,414.50 33,650.80

41 คาโปรแลคตมไทย 156,472.00 169,964.00 242,619.00 187,509.00 202,785.00 203,446.00 203,836.00 211,887.00 183,992.00 193,620.00 194,453.00 186,328.00

42 อเบะไนลอน (ประเทศไทย) 6,934.00 6,554.00 11,736.00 8,826.00 6,925.00 7,276.00 7,512.00 9,721.00 7,752.00 6,877.00 7,768.00 10,192.00

43 ยางสงเคราะหไทย 58,885.35 53,396.08 63,887.58 60,913.61 52,058.92 48,155.88 55,163.37 61,162.34 56,644.95 59,858.05 57,636.36 61,012.56

44 ไนเตรทไทย 19,863.10 20,549.90 26,098.00 20,064.80 24,387.10 23,537.40 21,827.00 14,841.50 24,126.00 23,166.10 22,415.60 21,938.00

45 ทพไอ โพลน 8,446.31 7,812.28 8,422.31 8,106.30 8,495.31 8,145.30 8,695.31 21,568.31 8,522.30 8,506.31 8,209.30 8,412.31





1 Catalyst Preparation Plant 138.66 155.50 3,744.00 131.30 238.50 169.40 108.30 246.91 180.50 206.00 43.30 63.40

2 Compounding1 Plant 2,315.00 1,973.00 130.27 3,427.00 3,500.00 3,858.00 4,051.00 3,453.00 3,594.00 3,702.00 3,197.00 3,477.00

3 High Density Polyethylene 2,636.00 2,578.00 3,108.00 2,450.00 3,574.00 3,278.00 2,705.00 5,085.00 3,630.00 3,844.49 1,237.00 4,108.00



6 ABS1 8,889.12 8,591.00 7,194.21 11,591.06 10,138.41 10,099.42 9,125.20 11,339.90 11,527.22 10,369.39 2,567.95 9,764.88

7 ABS2 8,604.00 9,745.00 9,463.00 3,137.62 2,635.29 2,495.03 2,316.50 2,828.90 2,838.50 2,553.57 599.70 2,442.60

8 CCM 379.20 903.22 794.79 1,250.17 1,686.83 1,890.11 1,962.03 1,445.31 1,397.87 1,627.47 225.34 812.07

9 EPS 2,750.00 2,203.00 4,378.00 2,790.00 3,926.00 3,095.00 3,696.00 4,047.00 4,181.00 2,946.00 1,422.00 3,391.00

10 PS 343.60 269.90 136.50 186.40 150.00 154.20 149.30 133.30 161.90 162.10 439.40 250.60

11 SAN 5,882.09 5,726.50 6,918.61 7,036.16 6,635.94 5,393.24 5,898.40 6,731.17 7,245.68 6,604.93 1,739.15 5,283.96


13 EthylBenzene StyreneMonomer 1,332.38 889.13 1,318.73 1,171.81 433.33 30.42 12.24 3.73 779.61 1,590.05 532.06 -

14 Poly Ether 1,868.10 1,520.98 1,684.14 1,978.40 1,749.47 2,231.04 656.62 2,174.69 1,608.07 1,542.34 1,350.61 1,313.69

15 Poly Esther 802.50 745.94 669.89 389.88 549.34 449.82 565.20 37.91 432.53 489.35 595.49 853.15

16 Incinerator Unit 1,240.00 1,120.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,160.00 1,240.00

17 Tank Farm2 Operation 9,656.65 8,045.45 9,000.00 8,940.85 10,827.20 7,682.50 7,280.25 7,714.75 26,072.50 4,249.45 2,983.00 11,733.55

18 VGO HT Section 523.14 456.33 53.15 34.76 32.43 50.46 32.44 50.44 34.68 27.12 10,815.19 189.65

19 Waste Water Treatmemt Unit 5,359.17 3,967.41 4,279.50 3,813.00 4,071.00 3,899.00 5,268.42 5,136.84 5,053.73 5,012.14 6,227.52 3,879.20



22 Deep Catalytic Cracking Plant 879.56 1,054.92 1,556.81 1,662.45 42,752.40 1,713.79 1,736.74 1,539.04 1,784.32 1,478.00 1,418.54 985.62






24 Naphtha Hydrotreating Unit 668.50 639.80 760.70 664.20 613.40 694.30 768.47 760.50 756.10 790.80 908.61 806.60

25 VGO Hydrotreating Unit & Other 359.43 672.93 659.66 1,612.67 686.95 710.58 642.79 707.27 603.99 711.23 20.98

26 TF1 3,623.10 18,002.80 14,591.48 7,208.12 8,450.92 4,591.50 5,121.54 4,797.55 4,858.88 50,189.88 3,378.12 4,387.90

27 Butadiene extraction Plant 3,038.00 2,391.00 2,858.00 3,420.00 3,292.00 2,490.00 2,587.00 2,630.00 2,573.00 2,325.00 712.00 1,797.00

28 ETP tank 7,194.75 5,546.67 6,796.68 29,534.19 2,606.23 1,972.98 2,042.86 2,081.83 2,634.00 1,805.35 564.49 1,284.40

29 Ethylene Plant 11,741.75 6,925.90 8,225.68 10,626.22 11,460.69 7,135.72 7,442.37 7,594.49 7,394.97 6,683.44 17,347.47 5,166.34

30 Tank Farm LUBE 155.00 140.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00 155.00 250.00 155.00 1,190.00 155.00


32 UT1 159,783.33 152,644.25 190,401.15 176,480.18 177,980.53 152,169.91 154,107.66 145,714.00 148,079.00 148,344.00 57,927.00 156,327.31

33 UT2 107,459.99 95,778.00 105,039.00 98,958.00 120,218.00 104,858.00 111,118.00 111,127.98 112,678.01 114,487.00 46,683.98 111,605.00

34 LUT 114,293.00 119,184.00 110,891.00 110,070.00 132,582.00 141,608.00 139,604.00 140,696.00 136,822.00 152,640.00 60,204.00 151,823.00

35 UT4 301,576.00 239,700.00 284,084.00 277,676.00 290,209.00 264,453.00 264,432.00 259,193.00 269,203.00 288,117.00 33,524.00 216,906.00

36 OPW 446,299.05 450,073.99 483,730.62 472,838.90 526,663.97 427,769.12 468,629.83 491,917.14 434,281.97 432,533.17 180,543.09 360,937.62

37 เทคโนโลย ไออารพซ 4,336.00 3,603.00 3,566.00 3,171.00 3,329.00 4,806.00 4,154.00 4,211.00 5,635.00 5,131.00 4,644.00 5,292.00

38 ใชน าเพอความปลอดภย 155.00 140.00 155.00 150.00 86,525.00 150.00 74,400.00 74,400.00 72,000.00 74,400.00 69,600.00 74,400.00

39 ขายน าทาเรอ 4,641.00 3,840.00 4,113.70 4,108.00 4,035.00 4,001.00 3,776.00 2,777.00 4,331.00 3,203.00 1,765.00 2,768.00

40 อาคารส านกงาน 23,983.81 30,279.98 50,057.71 21,371.86 24,554.69 24,662.10 24,598.79 21,493.27 20,300.14 22,510.79 22,425.65 22,963.63

41 คาโปรแลคตมไทย 215,477.00 250,849.00 235,530.00 205,944.90 262,581.10 233,645.00 225,524.00 228,947.20 220,181.80 216,653.00 75,688.30 135,446.50


43 ยางสงเคราะหไทย 54,734.88 39,751.38 48,149.00 38,158.50 36,133.67 46,003.53 34,811.35 38,579.21 27,716.05 25,083.33 31,051.76 64,285.00

44 ไนเตรทไทย 23,868.30 19,626.90 24,784.10 20,803.00 26,003.00 24,012.00 23,259.30 26,294.70 23,931.50 23,938.90 16,284.30 22,346.50

45 ทพไอ โพลน 8,429.31 7,583.28 8,416.31 8,095.30 8,469.31 8,342.30 8,434.31 8,438.31 8,163.30 8,529.31 7,949.27 8,433.31







3 High Density Polyethylene 3,500.00 3,542.00 1,394.00 204.47 851.00 773.00 572.00 325.00 422.00 798.00 887.00 299.00



6 ABS1 14,313.88 13,851.41 14,657.61 12,644.54 11,916.11 12,775.39 12,229.16 14,771.34 14,406.08 14,451.43 12,426.09 12,999.32

7 ABS2 3,607.79 3,452.00 3,592.80 3,144.00 3,002.78 3,193.51 2,681.92 3,329.40 4,346.84 3,612.30 3,111.40 3,245.96

8 CCM 787.38 395.01 411.14 442.60 673.99 620.80 653.57 452.64 69.18 104.01 323.61 198.77

9 EPS 5,191.00 6,098.00 4,434.00 3,210.00 2,993.00 4,137.00 3,557.00 3,300.00 2,408.00 992.00 498.00 1,589.00

10 PS 141.30 171.50 149.40 162.20 186.20 263.00 248.60 219.70 400.80 168.10 142.50 118.10

11 SAN 8,905.93 7,772.62 8,263.82 6,755.16 5,439.34 5,779.71 5,139.20 6,577.16 6,419.38 5,993.18 5,390.78 8,386.83


13 EthylBenzene StyreneMonomer - 161.76 224.61 12.21 40.70 10.66 0.64 - - - - -

14 Poly Ether 1,397.83 1,330.21 1,412.99 1,473.97 896.69 1,059.34 1,292.82 1,036.33 1,537.65 1,425.22 1,093.13 1,649.54

15 Poly Esther 800.10 1,006.65 825.71 466.76 1,131.56 667.60 778.79 983.67 601.89 377.72 366.31 358.53

16 Incinerator Unit 1,240.00 1,160.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00 1,200.00 1,240.00

17 Tank Farm2 Operation 5,233.65 3,323.70 2,832.90 4,191.30 4,280.80 3,739.10 3,584.45 5,570.14 7,850.41 11,402.70 15,154.00 9,500.00

18 VGO HT Section 55.87 448.67 60.72 36.13 76.10 80.39 87.19 35.40 4,833.23 43.82 5.11 68.80

19 Waste Water Treatmemt Unit 1,532.46 2,117.22 3,647.16 3,555.44 8,478.08 4,431.92 4,299.78 3,881.92 1,126.32 994.94 3,896.64 4,096.26



22 Deep Catalytic Cracking Plant - - 742.60 1,438.09 1,915.45 1,639.88 1,929.47 1,346.16 1,336.40 3,385.10 108.91 100.01






24 Naphtha Hydrotreating Unit 889.26 998.40 1,041.15 1,033.18 1,003.37 916.05 714.59 648.81 950.19 943.95 857.74 816.94

25 VGO Hydrotreating Unit & Other - 3.50 315.45 584.04 782.75 670.14 784.73 550.03 557.75 1,422.91 39.45 116.02

26 TF1 4,195.77 4,356.82 4,726.18 3,907.46 4,467.84 4,365.52 4,292.48 4,412.52 4,037.53 3,636.76 2,591.24 1,688.96

27 Butadiene extraction Plant 2,048.00 1,916.00 2,134.00 1,887.00 2,032.00 2,042.00 2,571.00 2,089.00 2,248.60 1,989.00 1,980.00 2,020.00

28 ETP tank 1,603.56 1,495.30 1,716.68 1,493.78 1,601.80 1,619.06 1,902.00 2,822.29 1,783.34 1,575.71 1,566.91 1,594.95

29 Ethylene Plant 5,895.93 5,510.16 6,237.86 5,424.34 5,851.88 7,072.12 7,388.41 5,991.87 6,472.02 5,718.01 5,700.91 5,890.65

30 Tank Farm LUBE 155.00 245.00 255.00 150.00 155.00 300.00 155.00 155.00 150.00 155.00 150.00 155.00


32 UT1 175,122.52 177,743.54 191,343.72 190,848.28 181,896.58 179,377.62 181,726.00 184,914.00 185,248.00 182,146.00 169,162.00 174,993.00

33 UT2 122,291.21 117,961.00 128,333.99 119,485.00 110,894.00 105,000.00 108,850.00 108,508.00 110,972.00 86,903.98 105,006.00 108,530.00

34 LUT 155,149.00 146,395.00 160,704.00 152,519.00 159,341.00 154,471.00 155,557.00 153,939.00 141,867.00 120,277.00 119,667.00 141,781.00

35 UT4 310,247.00 266,906.00 307,331.00 271,113.00 273,673.00 225,070.00 252,552.00 285,764.00 270,221.00 271,893.00 275,233.00 289,095.00

36 OPW 440,396.39 394,681.88 408,119.15 374,327.80 385,029.06 386,759.72 408,032.68 451,255.59 406,457.31 425,960.01 478,429.06 391,693.16

37 เทคโนโลย ไออารพซ - 5,365.00 4,316.00 4,091.00 3,621.00 4,990.00 4,645.00 4,045.00 4,024.00 3,752.00 4,078.00 3,882.00

38 ใชน าเพอความปลอดภย 74,400.00 69,600.00 268,897.05 189,474.00 249,902.00 70,650.00 195,174.00 175,808.00 227,132.00 759,506.00 547,733.00 353,159.00

39 ขายน าทาเรอ 3,613.00 6,073.00 5,987.00 4,106.00 4,678.00 3,896.00 3,799.00 4,253.00 5,108.00 3,115.00 5,381.00 2,784.00

40 อาคารส านกงาน 31,055.51 24,413.85 26,691.81 29,410.18 25,706.45 26,472.50 25,638.79 25,263.59 23,536.16 24,583.09 24,302.16 25,481.42

41 คาโปรแลคตมไทย 203,602.00 207,027.00 246,504.00 247,579.70 248,190.30 240,460.00 247,161.00 240,210.40 202,490.60 235,733.00 200,033.00 161,413.00


43 ยางสงเคราะหไทย 34,843.44 90,103.56 53,096.00 60,514.00 63,136.00 55,186.00 67,800.00 56,086.00 57,006.00 49,805.00 56,917.00 54,003.00

44 ไนเตรทไทย 24,487.10 26,302.00 21,855.40 25,646.30 29,278.80 25,617.10 28,234.00 24,392.20 20,821.60 16,747.30 22,282.70 19,694.70

45 ทพไอ โพลน 8,371.31 12,119.29 9,567.31 10,716.30 10,533.31 9,673.30 8,868.31 8,754.31 8,150.30 9,042.31 8,670.30 9,277.31







3 High Density Polyethylene 992.00 966.29 1,170.34 1,032.98 1,393.58 2,355.56 2,399.00 1,736.00 1,857.47 549.41 984.59 299.00



6 ABS1 15,763.11 11,432.35 14,163.38 13,432.27 13,218.86 12,739.34 12,145.08 13,475.33 9,860.69 11,281.63 11,526.82 11,432.00

7 ABS2 3,940.70 2,436.10 3,541.10 3,345.60 3,301.68 3,196.60 3,034.50 3,363.00 2,437.10 2,820.40 2,876.60 2,805.00

8 CCM 263.13 632.67 297.06 370.21 452.40 625.61 482.80 271.57 93.75 212.80 131.89 150.00

9 EPS 1,043.00 1,041.00 3,290.00 4,063.00 1,831.00 2,672.00 1,862.00 788.00 373.00 632.00 547.00 586.00

10 PS 145.30 152.20 273.80 270.90 292.40 332.20 696.40 383.20 255.20 272.80 119.00 137.00

11 SAN 10060.65 7480.76 10414.66 12720.385 14903.33 13091.45 8472.23 9612.66 9426.32 10241.43 11746.44 10637

12 Benzene Toluene Xylene Plant 8,255 7,075 7,882 4,671 4,970 5,005 6,215 6,449 6,240 6,928 7,535 7,020.00

13 EthylBenzene StyreneMonomer - - - - - - 15 114 60 267 50 120.00

14 Poly Ether 1,103 1,733 1,934 1,420 1,318 1,129 1,549 1,131 1,580 1,828 1,858 1,830

15 Poly Esther 714 477 364 522 436 267 338 240 257 309 191 200

16 Incinerator Unit 1,240 1,120 1,240 1,200 1,240 1,200 1,240 1,240 - - - -

17 Tank Farm2 Operation 2,260 2,206 2,488 1,641 777 720 743 743 720 893 720 740

18 VGO HT Section 323 614 413 239 283 154 223 263 234 747 195 298

19 Waste Water Treatmemt Unit 3,391 3,073 3,449 3,740 6,183 5,106 4,292 4,147 5,030 5,276 5,205 5,145

20 Atmospheric Distillation Unit1 4,960 5,522 4,885 4,922 5,026 4,942 5,380 5,930 4,873 4,953 3,927 4,387

21 Atmospheric Distillation Unit2 20,071 14,995 22,920 20,455 26,117 15,044 13,675 20,333 13,148 14,922 17,412 15,389

22 Deep Catalytic Cracking Plant 952 10,615 1,509 574 1,216 2,099 2,057 1,647 149 51 17 20


ขอมลปรมาณการใชน าในเขตประกอบการอตสาหกรรมไออารพซ พ.ศ. 2556 (ตอ)



23 Diesel/Kero Hydrodesulfuzation 202 308 268 115 111 279 119 71 88 107 171 165

24 Naphtha Hydrotreating Unit 932 1,158 1,489 1,307 1,238 1,051 1,412 1,237 1,072 1,080 1,394 1,298

25 VGO Hydrotreating Unit & Other 425 288 485 146 598 550 537 374 2 3 4 3

26 TF1 4,261 1,532 1,895 1,812 1,816 1,721 1,791 1,891 1,991 1,885 1,485 1,550

27 Butadiene extraction Plant 2,050 1,947 2,133 1,874 1,890 1,829 1,906 1,805 1,832 1,905 1,927 1,903

28 ETP tank 1,620 1,541 1,692 1,444 1,536 1,445 1,462 1,418 1,452 1,509 1,524 1,555

29 Ethylene Plant 5,881 5,592 6,142 5,391 5,431 5,262 5,478 5,183 5,269 5,481 5,532 5,325

30 Tank Farm LUBE 155 140 305 300 425 300 155 155 150 305 300 310

31 Lube Base Oil Plant 121 129 118 175 92 51 131 116 129 57 76 64

32 UT1 154,875 146,508 173,633 132,034 150,504 144,753 147,934 150,154 133,103 144,962 142,887 140,317

33 UT2 108,507 98,004 108,508 105,013 105,035 105,562 109,757 109,627 105,427 108,507 107,504 107,146

34 LUT 154,343 146,625 170,544 153,762 176,177 144,001 138,137 148,811 161,670 176,344 170,869 169,628

35 UT4 291,678 250,876 289,744 242,519 308,856 296,900 299,532 279,043 292,940 276,590 260,739 756,276

36 OPW 432,488 401,610 447,416 405,907 434,517 428,318 418,844 468,254 440,727 366,529 380,242 395,833

37 เทคโนโลย ไออารพซ 2,595 3,612 2,116 2,194 2,597 4,587 3,413 4,682 4,546 3,517 3,993 3,876

38 ใชน าเพอความปลอดภย 391,683 216,996 191,081 204,448 188,724 180,611 207,327 167,407 222,290 248,948 166,246 212,495

39 ขายน าทาเรอ 5,805 2,519 3,620 2,116 3,519 2,753 8,199 1,889 1,673 2,229 1,913 1,912

40 อาคารส านกงาน 27,174 22,828 30,459 30,875 32,640 31,945 35,100 30,826 29,624 30,739 28,876 27,639

41 คาโปรแลคตมไทย 125,411 192,355 209,138 119,031 254,713 212,391 247,510 201,355 227,341 199,960 210,173 212,491

42 อเบะไนลอน (ประเทศไทย) 3,822 4,950 5,967 3,800 2,279 1,419 2,034 1,981 2,520 2,284 1,262 1,732

43 ยางสงเคราะหไทย 64,351 52,239 60,539 55,960 45,553 56,037 69,796 69,478 60,394 65,980 68,529 64,968

44 ไนเตรทไทย 21,665 11,878 19,289 17,992 20,984 11,631 12,233 10,880 9,582 17,209 16,388 16,030

45 ทพไอ โพลน 14,331 10,291 11,099 9,957 10,990 26,244 31,483 30,345 31,604 32,893 31,905 32,142


ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล นายวธาร จนดามย ประวตการศกษา วทยาศาสตรบณฑต (เคม) มหาวทยาลยขอนแกน ปทสาเรจการศกษา 2530 ตาแหนงและสถานททางานปจจบน วศวกรอาวโส ฝายปฎบตการเขตประกอบการอตสาหกรรม ไออารพซ บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน) 299 ตาบลเชงเนน อาเภอเมอง จงหวดระยอง 21000

2556 - nida

Documents