20151028 m&v guide for lighting applications

คู่มือการใชง้านการตรวจวัดและพิสูจน์ผล

ประหยัดส าหรับระบบแสงสว่าง

Measurement and Verification Operational Guide for Lighting Applications

โครงการส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ

ในอาคารธุรกิจ (PEECB)

ส่วนที่ 2 (ภารกิจที่ 2 และ 3)

สารบัญ 1 บทน ำ ..................................................................................................................................................... 1

2 หลักกำร International Performance Measurement and Verification Protocol (IPMVP) ......... 2

2.1 กรอบหลักกำรของ IPMVP ............................................................................................................. 2

2.1.1 กำรตรวจสอบกำรปฏิบัติกำร Operational verifications ........................................................ 2

2.1.2 กำรตรวจวิเครำะห์ผลประหยัด Savings verifications .............................................................. 2

2.2 รูปแบบกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด (IPMVP Options) ...................................................... 3

3 ข้อควรพิจำรณำเบื้องต้นในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลกำรประหยัดพลังงำนในระบบแสงสว่ำง ................ 4

3.1 มำตรกำรส ำหรับระบบแสงสว่ำง ..................................................................................................... 4

3.2 ขั้นตอนกำรจัดท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ..................................................................... 5

3.3 ประเด็นที่ควรพิจำรณำและท ำควำมเข้ำใจในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ........................... 5

4 กำรออกแบบและวำงแผนกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ................................................................ 7

4.1 กำรออกแบบกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ............................................................................ 7

4.1.1 รูปแบบส ำหรับกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ..................................................................... 7

4.1.2 ขอบเขตกำรตรวจวัด (Measurement boundary) ................................................................. 13

4.1.3 ตัวแปรหลัก .............................................................................................................................. 14

4.1.4 ผลกระทบที่เกี่ยวเนื่อง (Interactive effects) .......................................................................... 16

4.1.5 ระยะเวลำกำรในตรวจวัด ......................................................................................................... 16

4.2 เตรียมแผนกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ............................................................................. 19

5 กำรเก็บข้อมูล พัฒนำแบบจ ำลองและกำรวิเครำะห์ผล .......................................................................... 23

5.1 กำรตรวจวัดเพ่ือหำค่ำฐำนอ้ำงอิง (Baseline) ............................................................................... 23

5.1.1 พิจำรณำข้อมูลที่มีอยู่ ............................................................................................................... 23

5.1.2 แหล่งข้อมูลที่ใช้ อุปกรณ์ตรวจวัดและเทคนิคท่ีจ ำเป็น .............................................................. 23

5.1.3 กำรตรวจวัด ............................................................................................................................. 27

5.2 กำรพัฒนำแบบจ ำลองกำรใช้พลังงำน (Energy model) และควำมไม่แน่นอน (Uncertainty) .... 30

5.3 ด ำเนินมำตรกำรส ำหรับระบบแสงสว่ำง ........................................................................................ 30

5.4 ตรวจวัดข้อมูลหลังกำรปรับปรุง .................................................................................................... 31

5.5 กำรวิเครำะห์ผลประหยัดและควำมไม่แน่นอน .............................................................................. 31

5.5.1 สูตรค ำนวณกำรประหยัดพลังงำน ............................................................................................ 31

5.5.2 กำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation) ............................................................................ 32

5.5.3 ควำมไม่แน่นอน (Uncertainty) ............................................................................................... 33

6 เสร็จสิ้นกำรด ำเนินกำร ......................................................................................................................... 33

6.1 กำรน ำเสนอรำยงำน ..................................................................................................................... 33

6.2 ปิดโครงกำรพร้อมทั้งรักษำระดับกำรอนุรักษ์พลังงำน ................................................................... 33

7 บรรณำนุกรม ........................................................................................................................................ 33

คู่มือการใช้งานการตรวจวดัและพิสูจนผ์ลประหยัดส าหรบัระบบแสงสว่าง โครงการส่งเสรมิการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพในอาคารธรุกิจ ส่วนที่ 2 (ภารกิจที่ 2 และ 3)

บริษัท เอ็นจิเนียริ่ง โซลลูชั่น โพรวายเดอร์ จ ากัด หน้า 1

1 บทน า กำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลกำรประหยัดพลังงำน (Measurement & Verification, M&V) เป็นกระบวนกำรที่ใช้กำรตรวจวัดในกำรหำค่ำผลประหยัดพลังงำน ค่ำใช้จ่ำยที่ประหยัดได้ และปริมำณก๊ำซเรือนกระจกที่ลดลงจำกมำตรกำรอนุรักษ์พลังงำน (Energy Conservation Measure, ECM) เพ่ือพิสูจน์ควำมน่ำเชื่อถือในมำตรกำรนั้นๆ ว่ำสำมำรถเพ่ิมผลประหยัดได้จริง โดยผลประหยัดนั้น สำมำรถหำได้จำกกำรน ำค่ำประสิทธิภำพกำรท ำงำนหลังกำรปรับปรุง (Post-retrofit performance) มำเปรียบเทียบกับประสิทธิภำพกำรท ำงำนที่คำดกำรณ์ไว่ในสภำวะปกติ (Business as usual forecast)

โดยทั่วไปในกำรตรวจวัดพิสูจน์ผลนั้น ผู้ที่เกี่ยวข้องจะประกอบด้วย ผู้เชี่ยวชาญด้านการตรวจวัดและพิสูจน์ผลการประหยัดพลังงาน (M&V Practitioners) ผู้จัดการโครงการอนุรักษ์พลังงาน หน่วยงานภาครัฐ และผู้ก าหนดนโยบาย ซึ่งแต่ละบุคคลหรือหน่วยงำนนั้น อำจมีควำมเข้ำใจในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดไม่สอดคล้องกัน ซึ่งอำจท ำให้เกิดอุปสรรคในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดขึ้นได้

คู่มือกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดเล่มนี้ จึงได้ถูกจัดท ำขึ้นเพ่ือเสริมสร้างความเข้าใจของผู้ประกอบการ และเป็นแนวทำงในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลกำรประหยัดพลังงำนส ำหรับบุคคลหรือหน่วยงำนทุกประเภทที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น เนื้อหำส ำหรับคู่มือเล่มนี้จะครอบคลุมสิ่งที่จ ำเป็นในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด เพ่ือให้ผู้ประกอบกำรหรือหน่วยงำนต่ำงๆเกิดควำมเข้ำใจที่ตรงกัน และสำมำรถท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดได้ผลส ำเร็จและสมบูรณ์

คู่มือเล่มนี้อ้ำงอิงหลักกำรมำจำก International Performance Measurement and Verification Protocol (IPMVP) ส ำหรับข้อมูลเชิงเทคนิค เครื่องมือที่จ ำเป็น และกรณีศึกษำต่ำงๆ จำกทั้งในประเทศและต่ำงประเทศ จะประกอบอยู่ในคู่มือเล่มนี้ เพ่ือช่วยเหลือในกำรตัดสินใจ วำงแผน ตรวจวัด วิเครำะห์ผล และรำยงำนผลต่อไป



2 หลักการ International Performance Measurement and Verification Protocol (IPMVP)

IPMVP นี้ได้เริ่มพัฒนำจำกกระทรวงพลังงำนประเทศสหรัฐอเมริกำต่อมำหน่วยงำนอิสระได้เข้ำมำจัดท ำและบริหำรแทนหน่วยงำนของรัฐเพ่ือที่จะพัฒนำหลักกำร IPMVP มำใช้ในระดับนำนำชำติ ในปัจจุบัน IPMVP จัดท ำโดย Efficiency Valuation Organization (EVO) ซึ่งเป็นหน่วยงำนอิสระมีวัตถุประสงค์เพ่ือผลักดันหลักกำร IPMVP ให้เป็นตัวกลำงท ำควำมเข้ำใจและก ำหนดขั้นตอนในกำรท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด (M&V)

2.1 กรอบหลักการของ IPMVP

หลักกำรของ IPMVP นั้นก ำหนดกิจกรรมต่ำงๆที่จะต้องปฏิบัติเพ่ือจัดท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ซึ่งสำมำรถแบง่กิจกรรมได้เป็น กำรตรวจวิเครำะห์กำรปฏิบัติกำร (Operational verifications) และกำรตรวจวิเครำะห์ผลประหยัด (Saving verifications) ซึ่งทั้งสองกิจกรรมจะต้องมีกำรก ำหนดและรำยงำนอย่ำงชัดเจน

2.1.1 การตรวจสอบการปฏิบัติการ Operational verifications กำรตรวจวิเครำะห์กำรปฏิบัติกำรเป็นกำรวิเครำะห์ตรวจสอบเบื้องต้นเพ่ือใช้ประกอบกำรวำงแผนใน

ขั้นตอนกำรตรวจวิเครำะห์ผลประหยัด (Saving verifications) ต่อไป โดยในขั้นตอนนี้สำมำรถท ำได้โดยกำรตรวจสอบโดยสำยตำ กำรวัดตัวอย่ำงเฉพำะจุดเทียบกับข้อมูลอ้ำงอิง กำรวัดตรวจสอบประสิทธิภำพระยะสั้น และกำรดูแนวโน้มข้อมูลและตรรกะกำรท ำงำน

2.1.2 การตรวจวิเคราะห์ผลประหยัด Savings verifications กำรตรวจวิเครำะห์ผลประหยัดมีองค์ประกอบคือ ขอบเขตการตรวจวัด ช่วงเวลาการตรวจวัด

(ช่วงเวลำค่ำฐำน/ช่วงรำยงำนผลประหยัด) หลักการในการปรับค่าผลประหยัด การหาผลประหยัดโดยการปรับแก้ค่าตามช่วงการประเมินผลประหยัด (Avoided energy use) หรือการหาผลประหยัดที่สภาวะคงที่ (Normalized saving)



2.2 รูปแบบการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด (IPMVP OPTIONS)

ทำง IPMVP ได้แบ่งรูปแบบกำรกำรตรวจวัดออกเป็น 4 รูปแบบเพ่ือเป็นมำตรฐำนใช้ส ำหรับอ้ำงอิงซ่ึงแบ่งตำมลักษณะกำรตรวจวัดดังนี้

1. รูปแบบ A การตรวจวัดเฉพาะรายมาตรการที่ปรับปรุงโดยวัดเฉพาะค่าพารามิเตอร์หลัก (Retrofit-isolation key parameter measurements) เป็นกำรวัดเฉพำะค่ำพำรำมิเตอร์หลักของมำตรกำรที่ปรับปรุงและใช้กำรประเมินในค่ำพำรำมิเตอร์อื่นๆ

2. รูปแบบ B การตรวจวัดเฉพาะรายมาตรการที่ปรับปรุงโดยวัดค่าพารามิเตอร์ทั้งหมด (Retrofit-isolation all parameter measurements) เป็นกำรวัดรวมค่ำพำรำมิเตอร์หลักของมำตรกำรที่ปรับปรุงและค่ำพำรำมิเตอร์อ่ืนๆที่จ ำเป็น

3. รูปแบบ C การพิจารณาการใช้พลังงานโดยรวมของสถานประกอบการ (Whole facility) สำมำรถใช้มิเตอร์ของกำรไฟฟ้ำและมิเตอร์แยกในระบบย่อย รูปแบบนี้เหมำะส ำหรับกำรวัดรวมมำตรกำร หรือมำตรกำรที่ส่งผลกระทบกับระบบอ่ืนและยำกท่ีจะระบุผลกระทบนั้น โดยผลประหยัดจะต้องมำกกว่ำ 10 เปอร์เซ็นต์ของพลังงำนรวม

4. รูปแบบ D การจ าลองผล (Calibrated simulation) ใช้ในกรณีท่ีไม่สำมำรถหำค่ำกำรใช้พลังงำนฐำนได้



3 ข้อควรพิจารณาเบื้องต้นในการตรวจวัดและพสิูจนผ์ลการประหยัดพลังงานในระบบแสงสว่าง

3.1 มาตรการส าหรับระบบแสงสว่าง

มำตรกำรประหยัดพลังงำนในระบบแสงสว่ำง (Lighting Energy Conservation Measures, ECMs) มีเปำ้หมำยในกำรลดควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุด (Electricity peak demand) และกำรใช้พลังงำนในระบบแสงสว่ำงด้วยวิธีกำรดังต่อไปนี้

1) ลดกำรใช้ก ำลังไฟฟ้ำ (Power Draw) โดย a) ท ำกำรติดตั้ง/ปรับปรุงระบบแสงสว่ำงที่มีอยู่เดิมด้วยหลอดไฟ โคมไฟ หรือบัลลำสต์ที่มีประสิทธิภำพ

สูงกว่ำ b) ท ำกำรปลดหลอดไฟหรือโคมไฟที่ไม่จ ำเป็นออก c) ลดระดับแรงดันไฟฟ้ำของแหล่งจ่ำยไฟ

2) ควบคุมหรือปรับตั้งค่ำกำรควบคุมระบบแสงสว่ำง เพ่ือจ ำกัดชั่วโมงกำรท ำงำน (Operating Hours) ของระบบแสงสว่ำง

3) ข้อ 1 และข้อ 2 ร่วมกัน

รูปที่ 1: มำตรกำรส ำหรับระบบแสงสว่ำง

มาตรการรวม

ลดชัว่โมงการท างาน

ลดก าลงัไฟฟา้



3.2 ขั้นตอนการจัดท าการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

ขั้นตอนกำรจัดท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดนั้นสำมำรถแบ่งเป็น 9 ขั้นตอนหลักดังนี้

รูปที่ 2: ขั้นตอนกำรจัดท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

3.3 ประเด็นที่ควรพิจารณาและท าความเข้าใจในการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

ปัจจัยส ำคัญที่ควรพิจำรณำประกอบกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด คือกำรท ำควำมเข้ำใจในมำตรกำรประหยัดพลังงำนทั้งในเรื่องของ วัตถุประสงค์หลัก สถำนที่ งบประมำณที่ใช้ และผลประโยชน์ที่ได้รับ เช่น ผลประหยัดพลังงำน ค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุดที่ลดได้ ปริมำณกำรปล่อยก๊ำซเรือนกระจกที่ลดได้ และค่ำใช้จ่ำยที่ประหยัดได้ เป็นต้น ซึ่งในกำรเริ่มต้น สิ่งที่จ ำเป็นต้องท ำควำมเข้ำใจและระบุในรำยงำนมีดังนี ้

รูปแบบการตรวจวัดสำมำรถใช้ได้ทุกแบบ (A B C และ D) แต่อย่ำงไรก็ตำม โดยทั่วไปกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดในระบบแสงสว่ำงจะใช้รูปแบบ A หรือ B โดยแยกระบบแสงสว่ำงออกจำกระบบอ่ืน ๆ อย่ำงชัดเจน ทัง้นี้เพ่ือป้องกันผลกระทบที่อำจเกิดขึ้นจำกระบบอ่ืน ๆ

1. เลือกมาตรการ 2. พิจารณาตัวแปรหลัก3. เลือกรูปแบบ

A B C D

4. วางแผนการตรวจวดัและพิสจูน์ผลประหยดั

5. ตรวจวัดค่าพลังงานฐาน

6. วิเคราะห์ค่า พลังงานฐาน

7. ด าเนินการตามมาตรการ

8. ตรวจวัดค่าพลังงานหลังติดตั้ง

9. วิเคราะห์และรายงานผลประหยัด



ตัวแปรอิสระ (Independent Variables) ที่อำจท ำให้เกิดผลกระทบขึ้นในระบบ ทั้งก่อนและหลังกำรเปรียบเทียบผลประหยัดซ่ึงจะประกอบด้วยกำรเปลี่ยนแปลงชั่วโมงกำรใช้งำน ฤดูกำลและกำรเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม (Human Behaviour) เป็นต้น

ระดับของความไม่แน่นอน (Uncertainty Level) ที่ยอมรับได ้ (ค่ำ Precision and Confidence)

ผลของการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดทีเ่ป็นที่ยอมรับ

ระยะเวลาของการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด จะขึ้นกับกำรท ำงำน (Operating Cycle) ในระบบพลังงำน รูปแบบที่ท ำกำรเลือก (Options) และระดับของควำมไม่แน่นอน (Uncertainty Level)

งบประมาณ จะเป็นปัจจัยส ำคัญในกำรก ำหนด

โดยหัวข้อที่ 3.2 จะให้ข้อมูลอย่ำงละเอียดเกี่ยวกับสิ่งที่ควรพิจำรณำในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดส ำหรับระบบแสงสว่ำง

รูปที่ 3: ประเด็นที่ควรพิจำรณำส ำหรับระบบแสงสว่ำง

ประเด็นที่ควรพิจารณาในการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

รูปแบบการตรวจวัด (A, B, C, D)

ตัวแปรอิสระที่อาจท าให้เกิดผลกระทบต่อ M&V

ระดับของความไม่แน่นอน

ระยะเวลาของการตรวจวัดและพสิูจน์ผลประหยัด

งบประมาณ



4 การออกแบบและวางแผนการตรวจวัดและพสิูจน์ผลประหยัด 4.1 การออกแบบการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

IPMVP ได้ระบุถึงเนื้อหำที่จะต้องระบุไว้ในแผนกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดโดยก ำหนดหัวข้อไว้ 13 หัวข้อดังนี้

1. ผลที่คำดจะได้รับจำกมำตรกำรรวมถึงกำรตรวจสอบมำตรกำร (ECM Intent)

2. รูปแบบและขอบเขตกำรตรวจวัด (IPMVP Option and Measurement Boundary)

3. ค่ำฐำนอ้ำงอิงโดยระบุช่วงเวลำ ค่ำพลังงำน และสภำพพ้ืนฐำน (Baseline: Period, Energy and Conditions)

4. ช่วงเวลำในกำรรำยงำนผลประหยัด (Reporting Period)

5. สภำพที่จะต้องปรับค่ำต่ำง และสภำพที่จะต้องควบคุม (Basis for Adjustment)

6. วีธีกำรวิเครำะห์ค ำนวณ (Analysis Procedure)

7. ต้นทุนพลังงำนที่ใช้ (Energy Prices)

8. คุณลักษณะทำงเทคนิคของมิเตอร์ (Meter Specifications)

9. ก ำหนดผู้รับผิดชอบในกำรรำยงำนและบันทึกข้อมูล (Monitoring Responsibilities)

10. ค่ำควำมแม่นย ำที่คำดว่ำจะได้รับ (Expected Accuracy)

11. งบประมำณในกำรท ำ M&V (Budget)

12. รูปแบบรำยงำน (Report Format)

13. ประกันคุณภำพและควำมถูกต้องของรำยงำน (Quality Assurance)

4.1.1 รูปแบบส าหรับการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด แนวทำงในกำรก ำหนดรูปแบบ (Options) ในมำตรกำรของระบบแสงสว่ำงโดยรวมถึง ตัวแปรที่

จ ำเป็นต้องวัด ประมำณค่ำ หรือพิจำรณำ ประกอบกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดพลังงำนใน โดยมีรำยละเอียดดังต่อไปนี้



มาตรการปรับปรุงค่าก าลังไฟฟ้า (Power draw) รูปแบบ A

กำรเปลี่ยนหรือปรับปรุงระบบโคมไฟ (เช่น เปลี่ยนเป็นฟลูออเรสเซนต์ T5 หรือ LED) กำรเปลี่ยนหลอดไฟ (เช่น หลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต์แทนที่หลอดไส้) กำรปลดหลอดไฟ/โคมไฟที่ไม่จ ำเป็นออก (Delamping) กำรลดแรงดันไฟฟ้ำ (Voltage reduction) /กำรหรี่ไฟ (Dimming) เพ่ือลดกำรใช้พลังงำนที่ไม่จ ำเป็น

ตัวแปรที่ต้องท าการวัด

• ค่าก าลังไฟฟ้าที่เปลี่ยนแปลง มักจะใช้ค่า kW

• การตรวจวัดโดยตรงในสวิตซ์หรือวงจรเฉพาะ

• การตรวจวัดโดยตรงจากการสุ่มตัวอย่าง (Sampling) จากอุปกรณ์ที่ถูกเลือก

• ระดับความสว่าง

• ตามมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย

• ไม่ต่ ากว่าระดับความสว่างเดิมโดยก าหนดจุดตรวจวัดตามภาคผนวก ก.

ตัวแปรที่ประมาณค่า

• ชั่วโมงการท างาน

• เวลาเข้า-ออก พนักงาน

• ตารางท างาน

• การจับเวลาโดยตรง

• ข้อมูลช่วงเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก จากกรมอุตุนิยมวิทยา

• มิเตอร์/เซนเซอร์วัดระดับความสว่าง (Light level meter/sensor)

• การระดมความคิดเห็นร่วมกับพนักงานหรือผู้รับผิดชอบ



มาตรการการปรับปรุงระบบควบคุมแสงสว่าง รูปแบบ A

การเปลี่ยนปรับปรุงระบบควบคุมแสงสว่าง

การควบคุมการเปิด-ปิดระบบแสงสว่างโดยใช้เซลล์แสงอาทิตย์ (Daylight control)

การควบคุมการเปิด-ปิดระบบแสงสว่างโดยใช้เซ็นเซอร์ตรวจจับความเคลื่อนไหว (Motion sensors)

การควบคุมการเปิด-ปิดระบบแสงสว่างอ่ืนๆ


• ชั่วโมงการท างาน

• เครื่องบันทึกข้อมลูการเข้าใช้ระบบแสงสวา่ง (Occupancy and light logger)

• เครื่องบันทึกเวลาการท างานของระบบจากกระแสไฟฟ้า (Hour meter)

• เครื่องบันทึกเวลาการท างานอื่นๆ

• ระดับความสวา่ง (Lighting levels)

• ในกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลง

ตัวแปรที่ประมาณค่า

• ค่าก าลังไฟฟ้า

• รายละเอียดอุปกรณ์จากผู้ผลิต

• ฉลากแสดงรายละเอียดที่ตัวอุปกรณ์ (Nameplate)

• ประมาณค่าจากประวตัิการตรวจวัด



มาตรการปรับปรุงท้ังระบบควบคุมแสงสว่างและก าลังไฟฟ้า รูปแบบ B


• ชั่วโมงการท างาน (Operating hours)

• เครื่องบันทึกข้อมูลการเข้าใช้ระบบแสงสว่าง (Occupancy and light logger)

• เครื่องบันทึกเวลาการท างานของระบบจากกระแสไฟฟ้า (Hour meter)

• เครื่องบันทึกเวลาการท างานอ่ืนๆ

• ค่าก าลังไฟฟ้า (Power draw) ที่เปลี่ยนแปลง มักจะใช้ค่า kW

• การตรวจวัดโดยตรงในสวิตซ์หรือวงจรเฉพาะ

• การตรวจวัดโดยตรงจากการสุ่มตัวอย่าง (Sampling) จากอุปกรณ์ที่ถูกเลือก

ตัวแปรที่พิจารณา

• ผลกระทบที่เกี่ยวเน่ือง (Interactive effects)

• โหลดความร้อนที่ลดลงท าให้เกิดผลประหยัดในระบบปรับอากาศ (ตามข้อตกลงกรอบของการพิสูจน์ผลประหยัด

• ความต้องการแสงสว่างเปลี่ยนไปเน่ืองจากมาตรการเกี่ยวเน่ืองอื่นๆ เช่น การติดตั้งฟิล์มกรองแสง การปรับผังอาคาร

• ระดับความสว่าง (Lighting levels)





มาตรการปรับปรุงระบบควบคุมแสงสว่างและ/หรือ ก าลังไฟฟ้า รูปแบบ C

ใช้ได้กับทุกมาตรการ

ผลประหยดัจะต้องเกิน 10% ของค่าพลังงานไฟฟ้าทั้งหมด


• พลังงานที่วัดได้จากมิเตอร์ (kWh)

• มิเตอร์ค่าไฟของการไฟฟ้า

• มิเตอร์ระบบย่อย





• ผลกระทบที่เกี่ยวเน่ือง (Interactive effects)

• โหลดความร้อนที่ลดลงท าให้เกิดผลประหยัดในระบบปรับอากาศ (ตามข้อตกลงกรอบของการพิสูจน์ผลประหยัด)

• ความต้องการแสงสว่างเปลี่ยนไปเนื่องจากมาตรการเกี่ยวเน่ืองอื่นๆ เช่น การติดตั้งฟิล์มกรองแสง การปรับผังอาคาร



มาตรการปรับปรุงระบบควบคุมแสงสว่างและ/หรือ ก าลังไฟฟ้า รูปแบบ D

ใช้กับมาตรการที่ไม่สามารถหาค่าฐาน

ใช้ได้กับทุกมาตรการ

ผู้ประกอบการต้องมีความรู้ทางด้านเทคนิค

ตัวแปรที่ต้องท าการวัดหลังการปรับปรุง

• พลังงานท่ีวัดได้จากมิเตอร์ (kWh)

• มิเตอร์ค่าไฟของการไฟฟ้า

• มิเตอร์ระบบย่อย





• ผลกระทบท่ีเกี่ยวเนื่อง (Interactive effects)

• โหลดความร้อนท่ีลดลงท าให้เกิดผลประหยัดในระบบปรับอากาศ (ตามข้อตกลงกรอบของการพิสูจน์ผลประหยัด)

• ความต้องการแสงสว่างเปลี่ยนไปเนื่องจากมาตรการเกี่ยวเนื่องอ่ืนๆ เช่น การติดตั้งฟิล์มกรองแสง การปรับผังอาคาร



4.1.2 ขอบเขตการตรวจวัด (Measurement boundary)

ขอบเขตการตรวจวัด (Measurement boundary)

รูปแบบ A หรือ B

• ขอบเขตการตรวจวัดจะครอบคลุมถึงระบบแสงสว่างที่อยู่ภายใต้มาตรการที่ด าเนินการ

• ส าหรับโครงการที่มีความซับซ้อน ระบบแสงสว่างอาจแบ่งตามลักษณะการใช้งานตามพ้ืนที่ หรือ แบ่ง เป็นส่วนๆ (โครงการย่อยต่างๆ) ซึ่งค่าการเริ่มต้นหรือรูปแบบการท างานต่างๆที่มีความแตกต่างกันจะสามารถน ามาประเมินโดยแยกพิจารณาเป็นกรณีได้โดย

• แบ่งเป็นส่วนๆ (โครงการย่อยต่างๆ)

• ขยายขอบเขตเพื่อรองรับโหลดที่ไม่ใช่โหลดแสงสว่าง ในกรณีที่สามารถระบุก าลังไฟฟ้า ลักษณะพฤติกรรมการใช้งาน และตัวแปรอิสระ ได้อย่าง

รูปแบบ C

• เป็นรูปแบบส าหรับทั้งอาคาร หรือระบบใหญ่ที่ครอบคลุมมิเตอร์สาธารณูปโภค หรือมิเตอร์ย่อยต่างๆ

• การใช้รูปแบบ C อาจลดค่าใช้จ่ายในการเก็บข้อมูล อย่างไรก็ตาม โดยปกติแล้วขอบเขตการวัดของมิเตอร์จะรวมถึงโหลดอื่นๆเพ่ิมเติมด้วย ซึ่งอาจท าให้การวิเคราะห์ข้อมูลเป็นไปอย่างซับซ้อนและไม่มีความเหมาะสมเพียงพอ

• นอกจากนี้ ในการใช้รูปแบบ C ค่าการประหยัดพลังงานที่คาดการณ์ไว้ส าหรับระบบแสงสว่าง จะต้องมีค่าเป็น 10% ของการใช้พลังงานที่วัดได้จากมิเตอร์ไฟฟ้าหรือมากกว่าน้ัน

รูปแบบ D

• การออกแบบอาคารใหม่ - ประเมินความแตกตา่งระหว่างค่าประสิทธภิาพเฉลี่ยกับค่าประสิทธภิาพจากการออกแบบ

• มาตรการปรับปรุงในกรณีที่ไมม่ีค่า Baseline



4.1.3 ตัวแปรหลกั ตัวแปรหลักที่ควรถูกพิจำรณำเมื่อท ำกำรออกแบบโครงกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดส ำหรับระบบแสงสว่ำงมีอยู่สองตัวแปรคือ

1. ค่ำก ำลังไฟฟ้ำ

2. ชั่วโมงกำรท ำงำน

รำยละเอียดของตัวแปรต่ำงๆสำมำรถพิจำรณำดังนี้

ค่าก าลังไฟฟ้าของอุปกรณ์ภายในขอบเขตที่ก าหนดก าลังไฟฟ้า• วัดค่าจากก าลังไฟฟ้าของอุปกรณ์ภายในขอบเขตมาตรการของระบบแสงสว่าง ซึ่งประกอบด้วยโคมไฟ หลอดไฟ บัล

ลาสต์ ตัวควบคุมแสงสว่าง และหม้อแปลง

• หลังการปรับปรุงอาจมีการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของอุปกรณ์ ดังนั้นการก าหนดขอบเขตของการวัดและจุดที่ท าการวัดจะต้องครอบคลุมถึงประเด็นเหล่านี้ด้วย

• มาตรการการปรับปรุงประสิทธิภาพในระบบแสงสว่างจะต้องวัดค่าก าลังไฟฟ้าที่เปลี่ยนแปลงซึ่งเป็นตัวแปรหลัก

• มาตรการปรับปรุงระบบควบคุมการเปิด-ปิดในระบบแสงสว่างสามารถก าหนดให้ก าลังไฟฟ้าคงที่โดยใช้สมมุตติฐานว่าก าลังไฟฟ้าไม่มีการเปลี่ยนแปลงหลังปรับปรุง

• โดยทั่วไปก าลังไฟฟ้าจะใช้หน่วยวัตต์ (Watt) ส าหรับโคมไฟแต่ละดวง และใช้หน่วยกิโลวัตต์ (Kilowatt) ส าหรับทั้งวงจรหรือทั้งระบบ



ระยะเวลาที่ระบบแสงสว่างท างาน ชั่วโมงการท างาน• จะต้องพิจารณาแยกตามพื้นที่โดยลักษณะเวลาการใช้งานในแต่ละพื้นที่

• การควบคุมชั่วโมงการท างานในระบบแสงสว่างรวมถึง การควบคุมโดยพนักงาน หรือระบบควบคุมการเปิด-ปิดอัตโนมัติที่มีการตอบสนองต่อสภาพแสงจากสภาวะแวดล้อม การเคล่ือนไหว หรือจากการตั้งเวลาเป็นต้น

• ชั่วโมงการท างานอาจถูกก าหนดโดยปัจจัยต่างๆจากการควบคุมดังต่อไปนี้

• ประเภทของแสงไฟ – ไฟส านักงานทั่วไป, ไฟฉุกเฉิน, ไฟตกแต่ง, หรือแสงสว่างเฉพาะส าหรับงานเฉพาะทาง

• ช่วงเวลาการใช้งานอาคาร - ช่วงเวลา, ตลอด 24 ชั่วโมง, เข้าใช้ตามฤดูกาล, ช่วงเทศกาลวันหยุด

• การแบ่งวงจรย่อยเป็นส่วนๆ / การติดตั้งสวิตซ์เฉพาะจุด

• ชนิด, ต าแหน่งการวาง และลักษณะการท างานงานของระบบควบคุมแสงสว่าง

• การควบคุมจากคน โดยการควบคุมด้วยมือ หรือควบคุมแบบอัตโนมัติโดยการจับการเคลื่อนไหว

• วัฒนธรรมองค์กรหรือพฤติกรรมของพนักงาน

• ในระบบควบคุมแสงสว่าง ชั่วโมงการท างานเป็นตัวแปรส าคัญที่ต้องท าการวัด ส าหรับการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดในโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการท างาน (ลดก าลังไฟฟ้า) ชั่วโมงการท างาน อาจถูกก าหนดให้มีค่าคงที่ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความไม่แน่นอนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง



4.1.4 ผลกระทบที่เกี่ยวเนื่อง (Interactive effects) ส ำหรับระบบแสงสว่ำงจะมีขอบเขตกำรวัดที่ถูกก ำหนดไว้โดยชัดเจน ซ่ึงจะมีผลกระทบที่เกี่ยวเนื่องน้อยมำก หรือไม่จ ำเป็นต้องค ำนึงถึง โดยผลกระทบที่เก่ียวเนื่องหลักๆโดยทั่วไปที่เกิดจำกระบบแสงสว่ำงคือกำรลดภำระควำมร้อนจำกกำรเปลี่ยนหลอดไฟ ซึ่งจะลดควำมต้องกำรในกำรท ำควำมเย็นหรือพูดอีกนัยหนึ่งคือกำรลดภำระกำรท ำงำนของเครื่องปรับอำกำศ

4.1.5 ระยะเวลาการในตรวจวัด ระยะเวลำที่ใช้ในกำรตรวจวัดจะถูกก ำหนดโดยวงจรกำรท ำงำนในระบบ รูปแบบที่ท ำกำรเลือก และระดับควำมแม่นย ำที่ยอมรับ (Accuracy level) โดยตำรำงที่ 1 แสดงถึงกรอบระยะเวลำที่เหมำะสมในตรวจวัดในช่วง Baseline และช่วงระยะเวลำหลังท ำกำรปรับปรุง (Post-retrofit)

ตำรำงที่ 1: กรอบระยะเวลำที่เหมำะสมในตรวจวัดในช่วง Baseline และช่วงระยะเวลำหลังท ำกำรปรับปรุง (Post-retrofit)

รูปแบบ ระยะเวลาการในตรวจวัด

ค่าก าลังไฟฟ้า พลังงานที่ถูกวัดโดยมิเตอร์ ชั่วโมงการท างาน A (ก ำลังไฟฟ้ำ เ ป็ น ตั ว แ ป รหลัก)

กำรวัดค่ำก ำลังไฟฟ้ำแบบชั่วขณะเพ่ือใช้คำดกำรณ์ในสถำนกำรณ์ที่ใกล้เคียงกัน

ไม่จ ำเป็นนอกจำกโหลดจะไม่คงตัวโดยจะใช้ระยะเวลำประมำณ 1-4 สัปดำห์

A (ชั่วโมงกำรท ำงำนเป็นตัวแปรหลัก)

โดยทั่วไปจะประมำณ 1-4 สัปดำห์ หรือในกรณีที่ฤดูกำลเป็นปัจจัยที่มีผลต่อกำรวัด (เช่น กำรเปิด-ปิดภำคเรียนของโรงเรียน) จะต้องท ำกำรวัดเป็นช่วงๆ ในทุกฤดูกำลเพื่อให้ครอบคลุมทุกกรณ ี

B กำรวัดค่ ำก ำลั ง ไฟฟ้ำ (Power draw) ใ น ช่ ว ง สั้ น ๆ เ พ่ื อ ใ ช้ ค ำ ด ก ำ ร ณ์ ใ นสถำนกำรณ์ท่ีใกล้เคียงกัน

โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำประมำณ 1-4 สัปดำห์ โดยทั่วไปจะประมำณ 1-4 สัปดำห์ หรือในกรณีที่ฤดูกำลเป็นปัจจัยที่มีผลต่อกำรวัด (เช่น กำรเปิด-ปิดภำคเรียนของโรงเรียน) จะต้องท ำกำรวัดเป็นช่วงๆ ในทุกฤดูกำลเพื่อให้ครอบคลุมทุกกรณ ี



รูปแบบ ระยะเวลาการในตรวจวัด

ค่าก าลังไฟฟ้า พลังงานที่ถูกวัดโดยมิเตอร์ ชั่วโมงการท างาน C ควรจะประกอบด้วยรอบกำรท ำงำนอย่ำงน้อย

หนึ่งรอบซึ่งรวมถึงระบบกำรใช้พลังงำนอ่ืน ๆ ด้วย เช่น ควรจะใช้ข้อมูลของค่ำ Baseline ทั้ง 12 เดือนเมื่อฤดูกำลเป็นปัจจัยที่ต้องพิจำรณำประกอบ โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำอย่ำงน้อย 3 เดอืนส ำหรับข้อมูลหลังกำรปรับปรุง

ควรจะประกอบด้วยรอบกำรท ำงำนอย่ำงน้อยหนึ่งรอบซึ่งรวมถึงระบบกำรใช้พลังงำนอ่ืน ๆ ด้วย เช่น ควรจะใช้ข้อมูลของค่ำ Baseline ทั้ง 12 เดือนเมื่อฤดูกำลเป็นปัจจัยที่ต้องพิจำรณำประกอบ โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำอย่ำงน้อย 3 เดือนส ำหรับข้อมูลหลังกำรปรับปรุง

D โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำ 1 รอบกำรท ำงำน ส ำหรับกำรก ำหนดค่ำ Baseline ตัวแปรส ำคัญส ำหรับกรณีนี้ คือชั่วโมงกำรท ำงำน ดังนั้นกำรตรวจวัดก ำลังไฟฟ้ำในระยะสั้นๆ จึงเป็นสิ่งที่เพียงพอ

โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำ 1 รอบกำรท ำงำน ส ำหรับกำรก ำหนดค่ำ Baseline ตัวแปรส ำคัญส ำหรับกรณีนี้ คือชั่วโมงกำรท ำงำน ดังนั้นกำรตรวจวัดก ำลังไฟฟ้ำในระยะสั้นๆ จึงเป็นสิ่งที่เพียงพอ

โดยทั่วไปจะใช้ระยะเวลำ 1 รอบกำรท ำงำน ส ำหรับกำรวัดค่ำ Baseline (โดยทั่วไป 1 รอบกำรท ำงำนจะมีระยะเวลำประมำณ 2 สัปดำห์หรือมำกกว่ำนั้น) ส ำหรับกำรตรวจวัดหลังกำรป รั บป รุ ง มี วั ต ถุ ป ร ะส ง ค์ เ พ่ื อ ก ำ ห น ด ค่ ำ แบบจ ำลอง Baseline ใหม่ ดังนั้นทั้งชั่วโมงกำรท ำงำน และก ำลังไฟฟ้ำ เป็นสิ่งที่ควรตรวจวัด



ตำรำงที่ 2: ระยะเวลำกำรตรวจวัดโดยใช้รูปแบบ B ส ำหรบัอำคำรแต่ละประเภท

ประเภทอาคาร ระยะเวลาการตรวจวัด ที่อยู่อำศัย 1 สัปดำห์ ส ำนักงำน 1 สัปดำห์ โรงเรียน (ตำมภำคกำรเรียน) 2 สัปดำห์ (1 สัปดำห์ที่มีกำรเรียนกำรสอนและ 1 สัปดำห์ที่ไม่มีกำรเรียน

กำรสอน) โรงเรียน (ตลอดปี) 1 สัปดำห์ โรงพยำบำล 1 สัปดำห์ ศูนย์กำรค้ำที่มีอัตรำกำรกำรเข้ำคงที ่ 1 สัปดำห์ ศูนย์กำรค้ำที่มีอัตรำกำรกำรเข้ำเปลี่ยนแปลงตำมฤดูกำล 3 สัปดำห์ (1 สัปดำห์ ต่อ 1 ฤดูกำล)



4.2 เตรียมแผนการตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

ขั้นตอนต่อไปเป็นกำรเตรียมแผนกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ซึ่งจะขึ้นอยู่กับกำรออกแบบกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ระยะเวลำ ทรัพยำกรและงบประมำณท่ีต้องใช้ในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด ตำรำงที่ 4 แสดงถึงปัญหำที่เกิดขึ้นโดยทั่วไปในกำรท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดส ำหรับระบบแสงสว่ำง และวิธีกำรแก้ไขปัญหำเหล่ำนั้นประกอบกำรวำงแผนและด ำเนินกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัด

ตำรำงที ่3: ข้อพิจำรณำ ปัญหำและวิธีกำรแก้ไขปัญหำส ำหรับระบบแสงสว่ำง

ข้อพิจารณา ปัญหาที่เกิดขึ้น ข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหา กำรตรวจวัดในจุดที่มีโหลดอ่ืนๆร่วมอยู่ด้วย

จุดที่ท ำกำรตรวจวัด (วงจรย่อย แผงวงจรย่อย มิเตอร์ไฟฟ้ำ ฯลฯ) ประกอบด้วยโหลดอ่ืนๆ ที่ไม่ใช่โหลดแสงสว่ำงอยู่ด้วย โดยกรณีนี้จะเป็นอุปสรรคเบื้องต้นในกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดที่ท ำกำรเลือกจุดตรวจวัดไว้แล้ว

-พิจำรณำ ณ จุดตรวจวัดว่ำสำมำรถระบุขนำดและต ำแหน่งของโหลดเพ่ิมเติม ได้หรือไม่ โดยวิธีหนึ่งคือกำรตรวจสอบแผนผังวงจร (Circuit charts) ที่มีอยู่ ซึ่งจะอธิบำยถึงโหลดในแต่ละวงจรย่อย - ท ำกำรประเมินโหลดเพ่ิมเติมโดยพิจำรณำว่ำ เป็นโหลดที่ผันแปร (Variable) และ/หรือ สำมำรถประมำณค่ำได้หรือไม่ถ้ำเป็นโหลดที่สำมำรถประมำณค่ำได ้ผลของโหลดเหล่ำนี้สำมำรถน ำมำหักออกจำกกำรค ำนวณผลกำรประหยัดได้ - กรณีท่ีเป็นโหลดที่มีควำมผันแปร (Variable) อำจใช้ทำงเลือกดังต่อไปนี้ a. ท ำกำรตรวจวัดเฉพำะโคมไฟในจ ำนวนที่เหมำะสมและท ำกำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation) b. ขยำยขอบเขตกำรวัดให้รวมโหลดเพ่ิมเติมจำกภำยนอกขอบเขตและยอมให้ตัวแปรอิสระที่มีผลกับค่ำกำรใช้พลังงำนในโหลดเพ่ิมเติมเข้ำมำในขอบเขตกำรตรวจวัด c. ท ำกำรตรวจวัดโหลดเพ่ิมเติม และหักค่ำที่วัดได้ออกจำกวงจรเพ่ือที่จะสำมำรถระบุค่ำโหลดภำยในขอบเขตกำรวัดที่ต้องกำรได ้

รูปแบบกำรใช้งำนหรือกำรควบคุมที่ต่ำงกัน

ภำยในขอบเขตกำรวัด อำจประกอบด้วยพ้ืนที่ใช้งำนที่มีรูปแบบกำรใช้งำนหรือกำรควบคุมที่แตกต่ำงกัน เช่น พ้ืนที่ใช้งำนใน

พ้ืนที่ในลักษณะต่ำงๆควรจะถูกระบุไว้ในแผน รวมถึงวิธีกำรจัดกำรกับควำมหลำกหลำยของรูปแบบกำรท ำงำน ซึ่งข้ึนอยู่กับรูปแบบ (Option) ที่ใช้งำน โดยประกอบด้วย



ข้อพิจารณา ปัญหาที่เกิดขึ้น ข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหา ส ำนักงำนที่ใช้ระบบแสงสว่ำงจำกวงจรเดียวกัน ประกอบด้วยพ้ืนที่ท ำงำนแบบเปิดโล่ง และพ้ืนที่ห้องประชุม ซึ่งมีรูปแบบกำรใช้งำนที่ค่อนข้ำงแตกต่ำงกัน

1. ศึกษำทบทวนแนวทำงกำรตรวจวัด เพ่ือระบุวิธีที่ใช้ในกำรค ำนวณชั่วโมงกำรท ำงำน (เช่น กำรตรวจสอบ Load profile) 2. เปลี่ยนวิธีกำรวัด ให้ชั่วโมงกำรท ำงำนเป็นค่ำตัวแปรหลัก โดยอำจเลือกใช้รูปแบบ A ที่ท ำกำรวัดค่ำชั่วโมงกำรท ำงำนเป็นตัวแปรหลัก 3. เปลี่ยนเป็นรูปแบบ B ซึ่งจะท ำกำรวัดทั้งก ำลังไฟฟ้ำ และชั่วโมงกำรท ำงำน 4. ท ำกำรตรวจวัดเพ่ิมเติมโดยค ำนึงถึงลักษณะกำรใช้งำนของพ้ืนที่ (ใช้รูปแบบ A ที่มีกำรตรวจวัดชั่วโมงกำรท ำงำนหรือรูปแบบ B) 5. ท ำกำรประมำณชั่วโมงกำรท ำงำนให้มีควำมละเอียดถูกต้องยิ่งขึ้นในแต่ละพ้ืนที่ โดยกำรอ้ำงอิงกับข้อมูลต่ำงๆที่มีอยู่ เช่น กำรตั้งค่ำอุปกรณ์ควบคุม (Equipment control settings) รูปแบบพฤติกรรมกำรใช้งำน (Behaviour patterns) และข้อมูลสภำพแวดล้อม (Contextual information) เช่น ช่วงเวลำดวงอำทิตย์ขึ้น-ตกดิน

ลักษณะกำรติ ดตั้ ง ที่แตกต่ำงกัน

เกิดกำรเปลี่ยนเปลงค่ำก ำลังไฟฟ้ำ (Power draw) อันเนื่องมำจำกลักษณะกำรติดตั้งที่แตกต่ำงกันเช่น ระยะห่ำงระหว่ำงโคมไฟแต่ละดวงก่อนและหลังกำรปรับปรุงไม่เท่ำกัน

วิธีกำรแก้ไขประกอบด้วย 2 วิธี คือ 1. ใช้รูปแบบกำรวิเครำะห์แบบ “black box” และท ำกำรตรวจวัดภำยในขอบเขต 2. ท ำกำรแบ่งประเภทของลักษณะกำรติดตั้ง และท ำกำรวัดแบบสุ่ม (Sampling) ในแต่ละประเภทนั้นๆ และท ำกำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation) ให้ครอบคลุมโคมไฟทั้งหมดในโครงกำร

กำร เดินสำยไฟ ใหม่ (Rewiring)

กำรด ำเนินมำตรกำรปรับปรุงระบบแสงสว่ำง อำจส่งผลให้เกิดกำรเปลี่ยนแปลงในวงจรไฟฟ้ำ (Circuits) และกำรเดินสำยไฟ ( Wiring) ย ก ตั ว อ ย่ ำ ง เ ช่ น ก ำ ร เ พ่ิ มประสิทธิภำพระบบแสงสว่ำง ส่งผลให้จ ำนวนของวงจรไฟฟ้ำภำยในขอบเขตกำรวัดลดลงจำก 10 เหลือ 8 วงจร โดย 2

วงจรต่ำงๆ เป็นตัวบ่งชี้ถึงพ้ืนที่ที่ใช้งำน (Functional spaces) และกำรเปลี่ยนแปลงกำรเดินสำยไฟ (Rewiring) ท ำให้ไม่สำมำรถใช้กำรเปรียบเทียบแบบเทียบเท่ำ (like-for-like) ในกำรเปรียบเทียบผลประหยัดทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุงเพ่ือหำค่ำผลประหยัดของโครงกำรได้โดยตรง สิ่งที่ส ำคัญคือต้องสำมำรถระบุโคมไฟที่ติดตั้งในแต่ละวงจร (Circuit) ทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุงได้ จำกนั้นจึงท ำกำร



ข้อพิจารณา ปัญหาที่เกิดขึ้น ข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหา วงจร ที่เหลือจะใช้ติดตั้งระบบแสงสว่ำงระบบใหม่ในพื้นทีอ่ื่นๆ

1. ก ำหนดจุดตรวจวัดให้สำมำรถลดผลกระทบจำกกำรเปลี่ยนกำรเดินสำยไฟ (Rewiring) ได้ (เช่น ตรวจวัดเป็นห้อง หรือตรวจวัดตำมโคมไฟที่ก ำหนด แทนกำรตรวจวัดจำกวงจรไฟฟ้ำ) 2. น ำข้อมูลที่วัดได้หลังกำรปรับปรุง (Post-measurement data) มำใช้ในกำรวิเครำะห์เพ่ือปรับค่ำให้ทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุง ให้สำมำรถเปรียบเทียบกันได้ โดยทั่วไปจะท ำกำรปรับพ้ืนที่ที่ท ำกำรวัด (Measured areas) ให้สำมำรถท ำกำรเปรียบเทียบแบบเทียบเท่ำ (like-for-like) ได้ โดยสำมำรถท ำได้เฉพำะภำยในกรอบของโครงกำรเท่ำนั้น

ตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำ (Power Factor)

กำรเปลี่ยนแปลงตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำอำจส่งผลต่อควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (Demand) หรือค่ำใช้จ่ำยที่ประหยัดได้ (Cost savings) ยกตัวอย่ำงเช่น หลอดไส้ (Incandescent) มีตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำเ ท่ ำ กั บ 1 ห ล อ ด ฟ ลู อ อ เ ร ส เ ซ น ต์ (Fluorescent) มีตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำประมำณ 0.95 ในขณะที่หลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต์ (Compact fluorescent) อำจมีค่ำตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำเพียงแค่ 0.5 เป็นต้น

กำรปรับปรุงเทคโนโลยี (Technology retrofits) อำจส่งผลต่อตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำภำยในขอบเขต M&V ซึ่งอำจกระทบต่อค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (Demand) โดยวิธีกำรแก้ไขปัญหำคือ 1. ท ำกำรประมำณค่ำตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำก่อนและหลังกำรปรับปรุงโดยกำรตรวจวัดหรือตรวจสอบรำยละเอียดอุปกรณ์ (Equipment specifications) ในกรณีที่ค่ำกำรเปลี่ยนแปลงไม่มำกนัก สำมำรถละเลยกำรเปลี่ยนแปลงได้ แต่ในกรณีที่กำรเปลี่ยนแปลงมีน้ ำหนักเพียงพอไม่สำมำรถละเลยได ้ให้ท ำกำรในข้อที ่2 ต่อไป 2. พิจำรณำว่ำค่ำตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำจะส่งผลกระทบต่อค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุด (Peak demand) ของอำคำรหรือสถำนที่นั้นหรือไม่ - ระบบแสงสว่ำงมีกำรท ำงำนในช่วงเวลำที่มีควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุด (Peak demand times) หรือไม ่- ตัวปรับปรุงค่ำตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำ (Power factor correction unit) ที่มีอยู่สำมำรถแก้ไขปัญหำนี้ได้หรือไม ่3. ถ้ำค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุด (Peak demand) ได้รับผลกระทบ ให้ใช้อัตรำค่ำควำมต้องกำร (Demand cost) ที่เหมำะสมในกำรค ำนวณผลกระทบทำงด้ำนกำรเงิน (Financial impact) ที่เกิดขึ้นต่อไป



ข้อพิจารณา ปัญหาที่เกิดขึ้น ข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหา ระดับควำมส่องสว่ำง มำตรกำรปรับปรุงระบบแสงสว่ำงมีผลให้

เกิดกำรเปลี่ยนแปลงระดับควำมส่องสว่ำง ได้ เ ช่ น กำรติ ดตั้ งหลั ง คำ โปร่ ง แส ง (Skylights) กำรถอดหลอดไฟออก กำรเปลี่ยนโคมไฟ และกำรหรี่ไฟ เป็นต้น

ระดับควำมสว่ำงที่ได้หลังจำกกำรปรับปรุงจะต้องเพียงพอต่อควำมต้องกำรของลูกค้ำและได้ตำมมำตรฐำนที่ก ำหนดไว้ ในกรณีที่ระดับควำมสว่ำงได้รับผลกระทบจำกมำตรกำรประหยัดพลังงำน (ECMs) มีควำมจ ำเป็นที่จะต้องจัดสรรงบประมำณเพ่ือท ำกำรตรวจวัดและค ำนวณระดับควำมสว่ำงระดับหลังกำรปรับปรุงเพื่อน ำมำเทียบเคียงกับมำตรฐำนดังกล่ำว เมื่อเป็นไปตำมเง่ือนไขดังกล่ำว กำรเปลี่ยนแปลงปลีกย่อยอ่ืนๆในระบบสำมำรถละเลยได ้

กำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation)

ค่ำผลประหยัดที่ค ำนวณจำกกำรตรวจวัดในช่วงระยะเวลำสั้นๆ มักจะถูกท ำกำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation) เพ่ือหำค่ำผลประหยัดของทั้งโครงกำร (Annual project savings) ดังนี้น เป็นสิ่งส ำ คั ญ ที่ ค ว ร จ ะ เ พ่ิ ม ตั ว แ ป ร เ ห ล่ ำ นี้ประกอบกำรพิจำรณำ: - ผลของช่วงฤดูกำล เช่น สภำพอำกำศ, วันหยุดนักขัตฤกษ์ - ควำมเป็นไปได้ในกำรเปลี่ยนแปลงค่ำต่ ำงๆ ในอนำคตภำยในขอบเขตกำรตรวจวัด - พฤติกรรมของคน

เมื่อท ำกำรประมำณค่ำแบบขยำยระหว่ำงช่วงเวลำหลังกำรปรับปรุงเพ่ือหำค่ำผลประหยัดรำยปี กำรประเมินตัวแปรต่ำงๆที่ส่งผลกระทบเป็นสิ่งที่ส ำคัญ ถ้ำตัวแปรเหล่ำนั้นไม่ส่งผลกระทบมำกนัก สำมำรถละเลยได้ แต่ถ้ำตัวแปรมีควำมส ำคัญ ควรมีกำรระบุวิธีกำรพิจำรณำตัวแปรเหล่ำนี้ประกอบแผนกำรท ำ M&V ด้วย ยกตัวอย่ำงเช่น

ก. ท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดซ้ ำหลำยๆรอบ ในรอบปี ข. จัดเก็บข้อมูลที่จ ำเป็น (เช่น วันปิดท ำกำร/วันหยุดสุดสัปดำห์ของอำคำร เป็นต้น) ค. ใช้ข้อมูลโหลดที่วัดได้ ในช่วงระยะเวลำสั้นๆ (Short-term measurement of load)

ร่วมกับระบบควบคุมที่วัดในระยะเวลำที่ครอบคลุมวงจรกำรท ำงำนในระบบมำกกว่ำ (More periodic measurement of control)

ง. ท ำกำรตรวจวัดเป็นครั้งครำว เพ่ือพิสูจน์สมมุติฐำนที่ได้



5 การเก็บข้อมูล พัฒนาแบบจ าลองและการวิเคราะห์ผล 5.1 การตรวจวัดเพื่อหาค่าฐานอ้างอิง (BASELINE)

5.1.1 พิจารณาข้อมูลที่มีอยู่ ถ้ำยังไม่มีข้อมูล ให้จัดท ำรำยชื่ออุปกรณ์ในระบบส ำหรับกำรท ำ Baseline โดยรำยละเอียดประกอบด้วย

1) จ ำนวนโคมไฟและหลอดไฟ 2) ชนิดของบัลลำสต์ในหลอดฟลูออเรสเซนต์ 3) ช่วงเวลำท ำงำนของระบบ 4) ระบบควบคุม เช่น เซ็นเซอร์ หรือสวิตซ์จับเวลำ 5) พ้ืนทีท่ี่ใช้วงจรร่วมกัน 6) จ ำนวนหลอดไฟที่ช ำรุดหรือถอดออก

5.1.2 แหล่งข้อมูลที่ใช้ อุปกรณ์ตรวจวัดและเทคนิคที่จ าเป็น แนวทำงกำรวัดและเก็บข้อมูลแสดงดังต่อไปนี้

1) ท ำกำรตรวจวัดฐำนอ้ำงอิง (Baseline) โดยอ้ำงอิงตำมแผน M&V ที่วำงไว้ 2) ตรวจสอบให้แน่ใจว่ำมีกำรเก็บข้อมูลที่จ ำเป็นในกำรใช้งำนไว้ ประกอบด้วย ต ำแหน่งที่ท ำกำรตรวจวัด

อุปกรณ์ (Placement of measuring equipment) และควรถ่ำยรูปประกอบให้มำกเพียงพอต่อกำรใช้งำน

3) ท ำกำรจัดเก็บข้อมูลที่เกี่ยวข้องที่ใช้ในกำรค ำนวณ Baseline หรือใช้ในกำรปรับตั้ง ค่ำตัวแปรอิสระที่เกี่ยวข้อง (Independent variables)

4) ควรจะพิจำรณำระยะเวลำที่จ ำเป็นในกำรตรวจวัด (Measuring period demand) โดยควรจะมีกำรตรวจวัดให้ครอบคลุมช่วงเวลำที่จ ำเป็นหรือมีควำมส ำคัญทั้งหมด

5) ควรวัดเฉพำะโหลดแสงสว่ำง ส ำหรับวงจรที่มีโหลดอ่ืนๆ (Non-lighting loads) ควรหลีกเลี่ยง หรือควรมีกำรระบุให้เห็นชัดเจนในกำรวัด

คูม่ือการใช้งานการตรวจวดัและพิสูจนผ์ลประหยัดส าหรบัระบบแสงสว่าง โครงการส่งเสรมิการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพในอาคารธรุกิจ ส่วนที่ 2 (ภารกิจที่ 2 และ 3)


โดยแหล่งข้อมูลดังต่อไปนี้ ใช้เพ่ือหำตัวแปรที่จ ำเป็นในกำรท ำ M&V

ตำรำงที่ 4: แหล่งข้อมูลในกำรท ำ M&V

ชนิดข้อมูล แหล่งข้อมูล ข้อเสนอแนะ ค่ำก ำลังไฟฟ้ำ

กำรตรวจวัดในช่วงระยะเวลำสั้นๆ โดยใช้มิ เตอร์ก ำลังไฟฟ้ำ หรือตรวจวัดแยกแต่ละองค์ประกอบไฟฟ้ำ (กระแสไฟฟ้ำ แรงดันไฟฟ้ำ และตัวประกอบก ำลังไฟฟ้ำ)

เหมำะส ำหรับรูปแบบ A ที่ค่ำก ำลังไฟฟ้ำเป็นตัวแปรหลัก ซ่ึงชั่วโมงกำรท ำงำนใช้กำรประมำณค่ำ โดยใช้อุปกรณ์ตรวจวัด (ที่ได้รับตรวจสอบกำรปรับตั้งค่ำแล้ว) วัดค่ำก ำลังไฟฟ้ำที่ใช้งำนจริงชั่วขณะ เพ่ือใช้ในกำรประเมินผลประหยัดที่ได้

รำยละเอียดอุปกรณ์จำกผู้ผลิต สำมำรถใช้ประมำณค่ำก ำลังไฟฟ้ำที่วัดได้ (ในกรณีที่ค่ำก ำลังไฟฟ้ำไม่ได้เป็นตัวแปรหลักไม่จ ำเป็นต้องท ำกำรวัด)

ค่ำกำรใช้พลังงำน (Energy usage)

บิลค่ำไฟฟ้ำ (Utility bills) โดยปกติใช้ข้อมูลประมำณ 1 - 3 เดือน สำมำรถใช้ส ำหรับรูปแบบ C และมีค่ำควำมถูกต้อง 100%

มิเตอร์ของหน่วยงำนด้ำนไฟฟ้ำ (Revenue meter) โดยปกติจะมีช่วงกำรเก็บข้อมูลทุกๆ 30 นำที ซึ่งสำมำรถน ำมำค ำนวณค่ำประหยัดพลังงำนส ำหรับ 1 วันหรือ 1 เดือน หรือมำกกว่ำนั้นได้อย่ำงแม่นย ำ

มิเตอร์ย่อยติดถำวร มีลักษณะคล้ำยกับ Revenue meter ข้อมูลจะมีคุณภำพสูง แต่จะไม่ใช่คุณภำพเดียวกับของหน่วยงำนที่จัดเก็บค่ำไฟ ควรค ำนึงถึงควำมผิดพลำดที่เกิดขึ้นจำกมิเตอร์ หรือจำกกำรจัดเก็บข้อมูลประกอบกำรใช้งำน

เครื่ องวัดและบันทึกข้อมูลชั่ วครำว (Temporary energy logger)

เครื่องวัดและบันทึกข้อมูลจะเชื่อมต่อกับวงจรไฟฟ้ำและมีคุณสมบัติคล้ำยกับมิเตอร์ชั่วครำว โดยคุณภำพของข้อมูลที่ได้ ขึ้นอยู่กับประสิทธิภำพ ขอบเขตกำรวัด และควำมแม่นย ำ ทั้ งของเครื่องวัดและหม้อแปลงกระแส (Current Transformer) ที่เกี่ยวข้อง โดยควรระวังในเรื่องของควำมแม่นย ำในกำรวัดและกำรก ำหนดขนำดของหม้อแปลงให้สำมำรถวัดโหลดได้

กำรอ่ำนมิเตอร์ด้วยตนเอง ควรระมัดระวังในเรื่องของวิธีกำรอ่ำนมิเตอร์อย่ำงถูกต้อง และใช้ตัวคูณ k-factor กับค่ำที่วัดได้ ในกรณีที่มีกำรก ำหนดไว้ที่เครื่องวัด ท ำกำรติดต่อผู้ให้บริกำรทำงด้ำนไฟฟ้ำเมือ่ไม่แน่ใจในวิธีกำรอ่ำนค่ำมิเตอร์



ชนิดข้อมูล แหล่งข้อมูล ข้อเสนอแนะ

ชั่วโมงกำรท ำงำน

กำรบันทึกข้อมูลในระบบควำมปลอดภัย กำรบันทึกช่วงเวลำต่ำงๆ อำจได้มำจำกข้อมูลระบบควำมปลอดภัย เช่น บันทึกเวลำกำรเข้ำ-ออกอำคำร (Timed-stamped records) ซึ่งอำจช่วยเหลือในด้ำนของข้อมูลกำรเข้ำใช้ระบบแสงสว่ำง (Occupancy) หรือรูปแบบกำรท ำงำนในระบบ (Operating patterns)

เครื่องบันทึกข้อมูลกำรเข้ำใช้ระบบแสงสว่ำงและข้อมูลของแสง

ตัวอุปกรณ์ควบคุมด้วยแบตเตอรี่ ใช้ในกำรจับเวลำที่ผู้ใช้อยู่ในพื้นที่ตรวจวัดและเวลำที่ใช้งำนระบบแสงสว่ำง โดยควรปรับควำมไวในกำรตรวจจับแสงให้เหมำะสม เพ่ือป้องกันข้อผิดพลำดที่อำจเกิดข้ึน

ตำรำงท ำงำนและกำรตั้งค่ำ ในระบบควบคุมแสงสว่ำง (เช่น ระบบกำรจัดกำรในอำคำร กำรตั้งค่ำเวลำกำรเข้ำ-ออกอำคำร)

ระบบควบคุมกำรท ำงำนในระบบแสงสว่ำงที่มีกำรท ำงำนตำมตำรำงเวลำหรือเป็นไปตำมตรรกะที่ก ำหนดไว้ ซ่ึงรวมถึงกำรแปลควำมหมำยในค ำสั่งของอุปกรณ์ควบคุม เพ่ือดึงข้อมูลกำรท ำงำนระบบแสงสว่ำงมำใช้งำน

กำรจับเวลำ ท ำกำรจับเวลำเป็นระยะๆ เพ่ือประมำณกำรใช้งำนระบบแสงสว่ำง หรือรูปแบบกำรควบคุมระบบแสงสว่ำง (Control patterns) วิธีนี้อำจเป็นกำรสิ้นเปลืองเวลำ แต่อำจใช้วิธีกำรจดบันทึกข้อมูลจำกพนักงำนที่เข้ำและออกเวร

ข้อมูลช่วงเวลำดวงอำทิตย์ขึ้น-ตก จำกกรมอุตุนิยมวิทยำ ข้อมูลช่วงเวลำดวงอำทิตย์ขึ้น-ตก จำกกรมอุตุนิยมวิทยำในอดีตที่ผ่ำนมำ สำมำรถน ำมำประมำณชั่วโมงกำรท ำงำน (Operating hours) ส ำหรับกำรควบคุมแสงสว่ำงโดยใช้โฟโต้อิเล็กทริกเซนเซอร์ (Photoelectric sensors)

มิเตอร์/เซนเซอร์วัดระดับควำมสว่ำง เซนเซอร์วัดระดับควำมสว่ำงอำจจะใช้ในกำรบันทึกระดับแสงสว่ำงจำกสภำพแวดล้อม (Ambient light levels) โดยใช้โฟโต้ อิเล็กทริกเซนเซอร์ (Photoelectric sensors) ประกอบกำรวัด

ตำรำงแสดงช่วงเวลำกำรท ำงำนในอำคำร ตำรำงแสดงช่วงเวลำกำรท ำงำนที่น ำมำเผยแพร่ เช่น ระยะเวลำกำรท ำงำนที่ถูกก ำหนด รวมถึงช่วงเวลำวันหยุดสุดสัปดำห์หรือช่วงเวลำหยุดงำน เป็นต้น



ชนิดข้อมูล แหล่งข้อมูล ข้อเสนอแนะ กำรระดมควำมคิดเห็นร่วมกับพนักงำนหรือผู้รับผิดชอบ พนักงำนหรือผู้รับผิดชอบอำจให้ข้อมูลชั่วโมงกำรท ำงำนที่มีควำมแม่นย ำมำกกว่ำ

ซ่ึงจะรวมถึงกำรเข้ำใช้ระบบแสงสว่ำงหลังชั่วโมงท ำงำนปกติ หรือตำรำงเวลำกำรท ำควำมสะอำดอำคำร



5.1.3 การตรวจวัด กำรตรวจวัดกำรใช้พลังงำนสำมำรถท ำได้หลำยรูปแบบ ดังแสดงในตำรำงต่อไปนี้

ตำรำงที่ 5: วิธีกำรตรวจวัดทำงไฟฟ้ำ

เทคนิค จุดตรวจวัด ค าแนะน า กำรตรวจวัดโดยตรงทั้งขอบเขตกำรตรวจวัด

มิเตอร์วัดค่ำพลังงำน หรือเครื่องวัดและเก็บข้อมูล (Data logger) ที่ครอบคลุมกำรใช้พลังงำนทั้งหมดภำยในขอบเขตกำรตรวจวัด

เป็นกำรตรวจวัดที่แสดงผลได้อย่ำงแม่นย ำ

กำรตรวจวัดโดยตรงในสวิตซ์หรือวงจรที่ชี้เฉพำะโดยใช้กำรวัดที่แตกต่ำงกันหลำกหลำย

มิเตอร์วัดค่ำพลังงำน หรือเครื่องวัดและเก็บข้อมูล (Data logger) ที่เชื่อมต่อเฉพำะกับวงจรหรือสวิตซ์ที่จ ำเป็น

วิธีกำรนี้อำจจ ำเป็นส ำหรับระบบใหญ่ หรือซับซ้อน โดยที่กำรเก็บข้อมูลของสวิตซ์/วงจรที่ถูกเลือกนั้น สำมำรถแยกพ้ืนที่กำรท ำงำนที่มีลักษณะแตกต่ำงกันออกจำกกัน และหำค่ำกำรประหยัดพลังงำนสำมำรถน ำมำค ำนวณทั้งแบบแยกกันหรือรวมกันในแต่ละพ้ืนที่ได้ โดยผลกำรประหยัดที่ มี ค ว ำ ม ส อด ค ล้ อ ง กั น อ ำ จ ใ ช้ ก ำ ร ป ร ะ ม ำ ณ ค่ ำ แ บ บ ข ย ำ ย (Extrapolation)

กำรตรวจวัด โดยตรงจำกกำร สุ่ มตัวอย่ำง (Sampling) จำกอุปกรณ์ที่ถูกเลือก

เครื่องวัดและเก็บข้อมูลชั่วครำว (ส ำหรับกำรใช้พลังงำน) หรือมิเตอร์วัดค่ำก ำลังไฟฟ้ำชั่วขณะ ส ำหรับอุปกรณ์ที่ถูกเลือก

กำรวัดค่ำกำรใช้ก ำลังไฟฟ้ำชั่วขณะของระบบรวมทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุงสำมำรถช่วยประหยัดค่ำใช้จ่ำยได้มำก ทั้งนี้ตัวอย่ำงที่เลือกจะต้องครอบคลุมทุกกรณีเพ่ือลดควำมไม่แน่นอนที่อำจเกิดขึ้น ซึ่งจ ำนวนของอุปกรณ์ทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุงเป็นสิ่งที่จ ำเป็นต้องรู้ เพ่ือให้กำรค ำนวณผลประหยัดเป็นไปได้อย่ำงถูกต้อง ข้อมูลดังกล่ำวอำจถูกน ำไปผนวกไว้กับกำรตรวจวัดอ่ืนๆ ภำยในขอบเขตโครงกำร เพ่ือให้แน่ใจว่ำไม่มีข้อมูลตกหล่นในระบบ



เทคนิค จุดตรวจวัด ค าแนะน า ในมำตรกำรเปลี่ยนหลอดไฟฟ้ำแสงสว่ำงให้วัดค่ำก ำลังไฟฟ้ำขั้นต่ ำที่ 11ชุด แยกตำมชนิดและกำรใช้งำน (ใช้แผนกำรสุ่มตำมแบบ IPMVP ที่ 80/20 ค่ำควำมเชื่อม่ัน/ค่ำควำมแม่นย ำ โดยให้ค่ำ cv เบื้องต้นที่ 0.5)

𝑛0 =𝑧2 × 𝑐𝑣2

𝑒2=

1.282 × 0.52

0.22= 10.24 = 11

โดย n0 คือ จ ำนวนที่สุ่มเบื้องต้น z คือ standard normal distribution value, 1.28 for 80% cv คือ coefficient of varience e คือ ระดับค่ำควำมแม่นย ำที่ต้องกำร หมำนเหตุ: โดยทั่วไปกำรวัดหลอดไฟฟ้ำแสงสว่ำงที่11ชุดจะสำมำรถให้ค่ำควำมเชื่อมั่น/ค่ำควำมแม่นย ำที่ 95/5 เนื่องจำกโดยส่วนใหญ่ค่ำก ำลังไฟฟ้ำที่สุ่มตรวจวัดได้จะมีค่ำ cv, coefficient of varience ที่ต่ ำกว่ำ 0.05



ส ำหรับระบบกำรท ำงำนท่ีมีรูปแบบกำรท ำงำนแตกต่ำงกัน กำรตรวจวัดก ำลังไฟฟ้ำในระยะเวลำสั้นๆ (Instantaneous load test) ควรจะเกิดข้ึน ณ ช่วงเวลำที่แต่ละระบบท ำงำนโดยแยกต่ำงหำกกันอย่ำงชัดเจน โดยสำมำรถน ำค่ำชั่วโมงกำรท ำงำน (Operating hours) ที่เหมำะสมมำประยุกต์ใช้ได้ โดยวิธีกำรวัดชั่วโมงกำรท ำงำนแสดงดังตำรำงต่อไปนี้

ตำรำงที่ 6: วิธีกำรตรวจวัดชั่วโมงกำรท ำงำน

เทคนิค จุดตรวจวัด ค าแนะน า กำรตรวจวัดโดยตรงโดยใช้มิเตอร์วัดกำรใช้งำน (Occupancy meter)

จุดตรวจวัดจะขึ้นอยู่กับ พ้ืนที่ ที่ ใช้ ในกำรตรวจวัดและฟังก์ชันกำรท ำงำนของมิเตอร์

สิ่งที่ส ำคัญ ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่ำมิเตอร์มีกำรเก็บข้อมูลได้อย่ำงถูกต้องที่สุด โดยที่ต ำแหน่งและกำรตั้งค่ำของมิเตอร์ควรจะถูกพิจำรณำเพ่ือหลีกเลี่ยงควำมผิดพลำดในกำรอ่ำนค่ำที่อำจเกิดขึ้น

กำรตรวจวัดทำงอ้อมโดยใช้กำรวัดกำรใช้พลังงำนของโหลด (Indirect measurement using energy load profile data)

ข้อมูลได้รับมำจำกข้อมูลกำรตรวจวัดทำงไฟฟ้ำที่ผ่ำนมำ

กำรสังเกตกำรณ์กำรเปิด-ปิดไฟสำมำรถน ำมำสร้ำงตำรำงกำรท ำงำนเพ่ือหำค่ำชั่วโมงกำรท ำงำนได้



5.2 การพัฒนาแบบจ าลองการใช้พลังงานและความไม่แน่นอน

โดยทั่วไปส ำหรับระบบแสงสว่ำง กำรใช้พลังงำน (Energy consumption, kWh) จะใช้สูตรในกำรค ำนวณดังต่อไปนี้

ค่ำกำรใช้พลังงำน (kWh) = จ ำนวนโคมไฟ x (ค่ำก ำลังไฟฟ้ำที่ใช้ (Watt) / โคม) x ชั่วโมงกำรท ำงำน

1000

ค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำสูงสุด (Electrical peak demand, kW)ในระบบแสงสว่ำงจะมีสูตรค ำนวณดังนี้

ควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (kW) = จ ำนวนโคมไฟ x (ค่ำก ำลังไฟฟ้ำที่ใช้ (Watt) / โคม)

1000

โดยที่ค่ำ "ก ำลังไฟฟ้ำที่ใช้/โคม" เป็นค่ำที่แสดงถึงโหลดรวมทั้งหมดที่ต่ออยู่ (Total connected load) ซึ่งประกอบด้วยหลอดไฟ บัลลำสต์ หม้อแปลง และส่วนประกอบอื่นๆ

แบบจ ำลองที่มีควำมซับซ้อนมำกขึ้น อำจถูกน ำมำพัฒนำโดยใช้กำรวิเครำะห์ กำรถดถอย (Regression analysis) ส ำหรับระบบแสงสว่ำง โดยทั่วไปแบบจ ำลองอำจเกิดข้ึนในกรณีดังต่อไปนี้

ชั่วโมงการท างานมีการผันแปรสูงและสำมำรถระบุตัวแปรอิสระต่ำงๆที่จ ำเป็นได้ เช่น สมุดบันทึกกำรใช้ห้องประชุม หรือข้อมูลบันทึกกำรเข้ำงำน เป็นต้น

ระดับความสว่างสามารถปรับได้โดยใช้ตัวหรี่ไฟ (Dimmer) ซึ่งสำมำรถควบคุมได้ทั้งระบบ Manual และระบบ Automated โดยในกรณีนี้ กำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดอำจจ ำเป็นต้องรวบรวมข้อมูลก ำลังไฟฟ้ำ (Power draw) ส ำหรับแต่ละระดับควำมสว่ำงหรือส ำหรับกำรตั้งค่ำกำรควบคุมแสงสว่ำงแต่ละรูปแบบ หลังจำกนั้นชั่วโมงกำรท ำงำนจะถูกก ำหนดส ำหรับแต่ละโหมดกำรท ำงำน

อำจมีกำรค ำนวณเรื่องของควำมไม่แน่นอน (Uncertainty) เพ่ิมเติมลงในแบบจ ำลองกำรใช้พลังงำนเนื่องจำกข้อจ ำกัดในควำมแม่นย ำของเครื่องตรวจวัด ควำมผิดพลำดในกำรสุ่มตัวอย่ำง (Sampling errors) และควำมผิดพลำดในแบบจ ำลองกำรถดถอย (Regression Analysis) โดยข้อผิดพลำดเหล่ำนี้จะบอกถึงปริมำณควำมไม่แน่นอนโดยรวมซึ่งรวมถึงระดับควำมแม่นย ำ (Precision) และควำมเชื่อมั่น (Confidence) ที่เกิดขึ้นด้วย

5.3 ด าเนินมาตรการส าหรับระบบแสงสว่าง

ระหว่ำงกำรด ำเนินมำตรกำรส ำหรับระบบแสงสว่ำงจะไม่สำมำรถเก็บข้อมูลที่ใช้ส ำหรับอ้ำงอิง (Baseline) หรือข้อมูลหลังกำรปรับปรุง (Retrofit data) ได้ โดยข้อมูลเหล่ำนั้นสำมำรถเริ่มต้นจัดเก็บได้เมื่อมีกำรด ำเนินมำตรกำรเรียบร้อยแล้ว เพ่ือเผื่อเวลำให้กับมำตรกำรต่ำงๆ ในกำรผนวกรวมเข้ำกับระบบกำรท ำงำนปกติได้



5.4 ตรวจวัดข้อมูลหลังการปรับปรุง

ท ำกำรตรวจวัดหลังกำรปรับปรุงตำมที่ได้วำงแผนไว้โดยใช้เทคนิคตำมหัวข้อที่ 4.1 โดยพยำยำมท ำกำรตรวจวัดให้อยู่ในต ำแหน่งเดิมให้มำกท่ีสุด และให้แน่ใจว่ำข้อมูลที่เหมำะสมได้ถูกจัดเก็บไว้แล้ว

ท ำกำรเก็บรวบรวมข้อมูลที่จ ำเป็นในกำรค ำนวณกำรใช้พลังงำนหลังกำรปรับปรุงหรือกำรปรับเปลี่ยนค่ำที่ขึ้นกับตัวแปรอิสระ (Independent variables) โดยท ำกำรยืนยันควำมถูกต้องสมบูรณ์ของข้อมูลดังกล่ำว

ไม่ควรวัดผลกำรท ำงำนทันทีหลังกำรปรับปรุง แต่ควรจะเผื่อระยะเวลำในกำรผนวกรวมมำตรกำรเข้ำกับระบบ

5.5 การวิเคราะห์ผลประหยัดและความไม่แน่นอน

วิเครำะห์ข้อมูลและค ำนวณค่ำกำรประหยัดตำมแผนกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดที่ได้วำงไว้ โดยคิดผลกำรวัดหลังกำรปรับปรุง (Post retrofit) เปรียบเทียบค่ำฐำนอ้ำงอิง (Baseline) เพ่ือ

(1) ค ำนวณค่ำกำรประหยัดพลังงำน และปรับค่ำตัวแปรอิสระต่ำงๆ (2) ค ำนวณค่ำกำรประหยัดพลังงำนจำกผลกระทบที่เกี่ยวเนื่อง (ถ้ำรวมในขอบเขตกำรตรวจวัด) เช่น

ผลกระทบที่เกิดขึ้นจำกระบบปรับอำกำศ (3) ประมำณค่ำควำมไม่แน่นอนในกำรประหยัดพลังงำน

5.5.1 สูตรค านวณการประหยัดพลังงาน สูตรค ำนวณทั่วไปส ำหรับค่ำกำรประหยัดพลังงำนแสดงดังนี้

Energy savings = (Baseline Energy - Post retrofit energy) ± Adjustments

ในกรณีของระบบแสงสว่ำง ค่ำกำรประหยัดพลังงำนอำจค ำนวณได้ดังนี้

kWh savings = (kW base x OH base) - (kW post x OH post) ± Adjustments

โดยที่

kWh savings = ค่ำกำรประหยัดพลังงำนทั้งหมด (kWh)

kW base = ค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (kW) ของโคมไฟที่มีอยู่เดิม

kW post = ค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (kW) ของโคมไฟหลังกำรปรับปรุง

OH base = ชั่วโมงกำรท ำงำนในระยะเวลำที่ใช้อ้ำงอิง

OH post = ชั่วโมงกำรท ำงำนในระยะเวลำหลังกำรปรับปรุง

ที่มำ: San Diego Gas and Electric



ส ำหรับระบบแสงสว่ำงที่มีกำรปรับค่ำเพียงเล็กน้อยและชั่วโมงกำรท ำงำนที่ค่อนข้ำงคงที่ สูตรค ำนวณอำจประยุกต์ให้ใช้ง่ำยขึ้นดังนี้

kWh savings = (kW base - kW post) x OH

ในขณะที่ระบบแสงสว่ำงที่มีกำรปรับค่ำเพียงเล็กน้อยและก ำลังไฟฟ้ำที่ใช้ที่ค่อนข้ำงคงที่ สูตรค ำนวณอำจเป็นดังนี้

kWh savings = (OH base - OH post) x kW

โดยทั่วไป ผลของมำตรกำรเหล่ำนี้จะลดควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำลง โดยวิธีกำรค ำนวณค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำ (Peak demand) ทีล่ดได้ แสดงดังนี้

kW savings = (Baseline peak demand - Post retrofit peak demand) ± Adjustments

ในกรณีของระบบแสงสว่ำง ค่ำควำมต้องกำรก ำลังไฟฟ้ำที่ประหยัดได้อำจค ำนวณได้ดังนี้

kW savings = kW base - kW post

ค่ำใช้จ่ำยที่ประหยัดได้ (Cost savings) สำมำรถค ำนวณได้โดยกำรคูณค่ำพลังงำนที่ประหยัดได้ (Energy savings) และควำมต้องกำรใช้พลังงำนที่ประหยัดได้ (Peak demand savings) ด้วยอัตรำค่ำใช้จ่ำย (Cost rates) ที่เหมำะสม แสดงดังนี้

Annual cost savings = Peak demand saving + Energy saving = ([kW savings] x [monthly demand cost rate] x 12 + ([kWh savings] x [energy cost rate])

5.5.2 การประมาณค่าแบบขยาย (Extrapolation) ในกรณีที่ ใช้วิธี กำรเก็บข้อมูลจำกตัวอย่ำง อุปกรณ์ (Sampling) ให้ท ำกำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extrapolation) ให้ครอบคลุมขอบเขตกำรวัดทั้งหมด

ท ำกำรประมำณค่ำกำรประหยัดพลังงำนที่ค ำนวณได้ส ำหรับช่วงเวลำกำรวัด (Measurement period) ที่ต้องกำร



5.5.3 ความไม่แน่นอน (Uncertainty) ท ำกำรประมำณค่ำควำมไม่แน่นอนของกำรประหยัด โดยใช้วิธีกำรตรวจวัด ต ำแหน่งที่ตรวจวัด (Plecement) ผลกระทบของตัวแปรต่ำงๆ (Impact of variables) ระยะในกำรตรวจวัด (Length of measurement) และอุปกรณ์ท่ีใช้งำน เป็นเกณฑ์ในกำรพิจำรณำ

6 เสร็จสิ้นการด าเนนิการ 6.1 การน าเสนอรายงาน

เตรียมกำรน ำเสนอผลลัพธ์ที่ได้ โดยตรวจสอบให้แน่ใจว่ำผลประหยัดที่มำจำกกำรประมำณค่ำแบบขยำย (Extraploation) ได้ถูกอ้ำงอิงว่ำมำจำกกำรประเมิน (Estimation) ที่คิดเป็นค่ำผลประหยัดที่เกิดขึ้นในช่วงที่ท ำกำรตรวจวัดเท่ำนั้น

6.2 ปิดโครงการพร้อมทั้งรักษาระดับการอนุรักษ์พลังงาน

อำจมีกำรทบทวนผลกำรด ำเนินงำนเป็นช่วงๆ หลังกำรปรับปรุง เพ่ือยืนยันว่ำผลประหยัดพลังงำนเป็นไปอย่ำงต่อเนื่อง โดยไม่จ ำเป็นต้องมีกำรตรวจวัดกำรใช้พลังงำน แต่อำจใช้วิธีกำรต่อไปนี้

กำรตรวจสอบพ้ืนที่ เพ่ือยืนยันว่ำข้อก ำหนดของอุปกรณ์ ยังคงเป็นไปตำมที่ก ำหนดไว้เมื่อตอนติดต้ัง

กำรทบทวนระดับควำมสว่ำงให้เป็นไปตำมเดิม

7 บรรณานุกรม Measurement and Verification Operational Guide: Lighting Applications, Office of Environment & Heritage, NSW Government

International Performance Measurement and Verification Protocol (IPMVP), Efficiency Valuation Organization (EVO)

San Diego Gas and Electric - Measurement and Verification

Standard Measurement and Verification Plan for Lighting Retrofit Projects for Buildings and Building Sites, U.S. Department of Energy

http://thaiesco.org, ESCO Information Center สถำบันพลังงำนเพ่ืออุตสำหกรรม สภำอุตสำหกรรมแห่งประเทศไทย



www.energymanagementworld.org



ภาคผนวก ก

ตัวอย่างการวางต าแหน่งการตรวจวัด



ตัวอย่างการวางต าแหน่งการตรวจวัด1

ในกำรท ำกำรตรวจวัดและพิสูจน์ผลประหยัดให้ได้ผลลัพธ์ที่ถูกต้องและแม่นย ำ จ ำเป็นต้องมีกำรก ำหนดต ำแหน่งในกำรตรวจวัดให้ชัดเจน เพ่ือให้สำมำรถพิจำรณำลักษณะกำรส่องสว่ำงได้อย่ำงครอบคลุมและสำมำรถเปรียบเทียบลักษณะกำรส่องสว่ำงทั้งก่อนและหลังกำรปรับปรุงได้อย่ำงถูกต้อง เช่น ในกกำรตรวจวัด นอกจำกกำรพิจำรณำควำมสว่ำง ณ จุดตรวจวัด ควรจะพิจำรณำควำมสว่ำงในพ้ืนที่โดยรอบด้วย

รูปที่ ค.1 แสดงตัวอย่ำงกำรวำงต ำแหน่งจุดตรวจวัดในระบบแสงสว่ำงในแนวระดับส ำหรับแต่ละพ้ืนที่ โดยที่จุดตรวจวัดต่ำงๆ มีควำมหมำยดังนี้

จุด A คือ จุดกึ่งกลำงใต้โคมไฟโดยตรง จุด B คือ จุดกึ่งกลำงระหว่ำงโคมในแนวนอน จุด C คือ จุดกึ่งกลำงระหว่ำงโคมในแนวตั้ง จุด D คือ จุดกึ่งกลำงระหว่ำงโคมไฟ 4 ดวง จุด E คือ จุดที่แสดงถึงต ำแหน่งพื้นท่ีใช้สอย (task location)

รปูที่ ค.1 กำรวำงต ำแหน่งกำรตรวจวัดระบบแสงสว่ำงภำยในอำคำร

1 Standard Measurement and Verification Plan for Lighting Retrofit Projects for Buildings and Building Sites, U.S. Department of Energy



รูปที่ ค.2 แสดงตัวอย่ำงต ำแหน่งจุดตรวจวัดในแนวตั้ง โดยจะท ำกำรวำงเครื่องตรวจวัด ณ จุดที่ก ำหนดไว้ในแนวระดับดังที่ได้ระบุไว้ และจุดตรวจวัดในแนวตั้งจะระบุค่ำไว้ที่ 5 ฟุต หรือ 1.524 เมตร จำกพ้ืนห้อง

รูปที่ ค.2 ตัวอย่ำงต ำแหน่งจุดตรวจวัดแสดงในแนวตั้ง

20151028 m&v guide for lighting applications

Documents