استاندارد ملي ايران

جمهوري اسالمي ايران Islamic Republic of Iran

ISIRI 11889 استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران سازمان 11889

Institute of Standards and Industrial Research of Iran 1st.edition چاپ اول

امل خودروهاي ناك) اتاق بار(كاربري - خودرو

آيين كار نصب – Nگروه

Road vehicle - Body (Cargo box) of vehicles category N – Code of practice for mounting

ICS:43.020

ب

نام خدابه

استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران سازمان ا آشنايي ب

سازمان قانون اصالح قوانين و مقررات 3استانداردوتحقيقات صنعتي ايران به موجب بند يك مادة سازمان

وظيفه تعيين، تدوين تنها مرجع رسمي كشوراست كه 1371ماه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، مصوب بهمن

.عهده دارد به ايران را) رسمي(ونشراستانداردهاي ملي

نظـران مراكـز و صـاحب *سـازمان هاي فني مركب از كارشناسان هاي مختلف در كميسيونتدوين استاندارد در حوزه

شود وكوششي همگام با مصالح ملي و با توجـه مؤسسات علمي، پژوهشي، توليدي و اقتصادي آگاه و مرتبط انجام مي

جــاري اســت كــه از مشــاركت آگاهانــه و منصــفانة صــاحبان حــق و نفــع، شــامل بــه شــرايط توليــدي، فنــاوري و ت

هاي دولتـي و كنندگان، مراكز علمي و تخصصي، نهادها، سازمانكنندگان، صادركنندگان و واردتوليدكنندگان، مصرف

عضـاي نفـع و ا نـويس اسـتانداردهاي ملـي ايـران بـراي نظرخـواهي بـه مراجـع ذي پيش. شوددولتي حاصل ميغير

شود و پس از دريافت نظرها و پيشنهادها در كميتـة ملـي مـرتبط بـا آن رشـته هاي فني مربوط ارسال مي كميسيون

.شود ايران چاپ و منتشر مي) رسمي(طرح و در صورت تصويب به عنوان استاندارد ملي

يت ضـوابط تعيـين شـده تهيـه صالح نيز با رعامند و ذيهاي عالقهنويس استانداردهايي كه مؤسسات و سازمان پيش

. شـود عنوان استاندارد ملـي ايـران چـاپ و منتشـر مـي كنند دركميتة ملي طرح و بررسي و درصورت تصويب، بهمي

تـدوين 5شده در استاندارد ملي ايران شمارة شود كه بر اساس مفاد نوشته ترتيب، استانداردهايي ملي تلقي ميبدين

.دهد به تصويب رسيده باشداستاندارد تشكيل ميسازمان ط كه و در كميتة ملي استاندارد مربو

-،كميسـيون بـين 1(ISO)المللي استاندارد استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران از اعضاي اصلي سازمان بين سازمان

4عنـوان تنهـا رابـط است و بـه 3 (OIML)شناسي قانونيالمللي اندازهو سازمان بين IEC) (2المللي الكتروتكنيك

در تدوين استانداردهاي ملي ايـران ضـمن تــوجه بـه . كنددر كشور فعاليت مي 5(CAC)كميسيون كدكس غذايي

-هاي علمي، فني و صنعتي جهان و اسـتانداردهاي بـين هاي خاص كشور، از آخرين پيشرفتشرايط كلي و نيازمندي

.شودگيري ميالمللي بهره

بينـي شـده در قـانون، بـراي حمايـت از تواند با رعايت موازين پـيش يقات صنعتي ايران مياستاندارد و تحق سازمان

-كنندگان، حفظ سالمت و ايمني فردي و عمومي، حصول اطمينان از كيفيت محصوالت و مالحظـات زيسـت مصرف

يـا اقـالم / و محيطي و اقتصادي، اجراي بعضي از استانداردهاي ملي ايران را براي محصـوالت توليـدي داخـل كشـور

مي تواند به منظور حفظ بازارهاي بين المللـي بـراي سازمان . عالي استاندارد، اجباري نمايدوارداتي، با تصويب شوراي

همچنـين بـراي اطمينـان . بنـدي آن را اجبـاري نمايـد محصوالت كشور، اجراي استاندارد كاالهاي صادراتي و درجه

ها و مؤسسات فعال در زمينة مشـاوره، آمـوزش، بازرسـي، مميـزي و زمانكنندگان از خدمات سابخشيدن به استفاده

) واسـنجي (هـا و مراكـز كاليبراسـيون محيطي، آزمايشگاهصدورگواهي سيستم هاي مديريت كيفيت و مديريت زيست

ان ها و مؤسسات را بر اساس ضـوابط نظـام تأييـد صـالحيت ايـر گونه سازماناستاندارد اين سازمان وسايل سنجش ،

ها اعطا و بر عملكرد آنهـا نظـارت مـي كند و در صورت احراز شرايط الزم، گواهينامة تأييد صالحيت به آنارزيابي مي

وسايل سنجش، تعيـين عيـار فلـزات گرانبهـا و انجـام ) واسنجي(ترويج دستگاه بين المللي يكاها، كاليبراسيون . كند

استسازمان ران از ديگر وظايف اين ملي اي تحقيقات كاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي

استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران سازمان*

1 - International Organization for Standardization 2 - International Electrotechnical Commission 3 - International Organization for Legal Metrology (Organization International de Metrologie Legal)

4 - Contact point 5 - Codex Alimentarius Commission

ج

الزامات نصب -Nخودروهاي ناكامل گروه ) اتاق بار(كاربري -كميسيون استاندارد خودرو

نمايندگي رئيس

كاريزان خودروشركت ، عادلمصطفوي

)ليسانس مهندسي مكانيك(

اعضاء

رئيس اداره شماره گذاري خودرو، معاونت فني و مهندسي ناجا اسديان، ابراهيم

)دانشگاه علوم انتظامي ليسانسسرهنگ دوم، (

شركت نوآوران كيفيت پارس ايزدي، علي

)ليسانس مهندسي مكانيك(

دفتر ماشين سازي و نيروي محركه وزارت صنايع و معادن بحري، فرخنده سادات

)نس مهندسي مكانيكليسا(

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تحريريان، ساالر

)ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت بازرسي كيفيت و استاندارد ايران رحمانيان، محمد رضا

)الكترونيك مهندسي ليسانس(

شركت سايپا ديزل فتاحي، سيد رضا

)ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت ايران خودرو ديزل فراهاني، زكريا

)ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت بهمن ديزل گرامي منفرد، هاشم

)ليسانس مهندسي متالورژي(

ه خودروكارعشركت توس طباطبايي راد، سيد مهدي

)فوق ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت ايران كاوه عزيزي دولت آبادي، ستار

د

)ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت سايپا ديزل جاني، سهرابعلي

)ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت ماموت مراد حاصل، رحمن

)فوق ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت ايران خودرو ديزل ناصري، بهزاد

)ليسانس مهندسي پليمر(

شركت ايران خودرو ديزل نويديان، محمد رضا

)ليسانس مهندسي مكانيك(

دبير

كاريزان خودروشركت مد، محيگانه

)ليسانس مهندسي مكانيك(

�

صفحه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . فهرست مندرجات

ح . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .گفتار پيش

1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . هدف 1

1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دامنه كاربرد 2

4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مراجع الزامي 3

5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تكميل خودرو ناكامل هنگام نصب كاربري : فصل اول

5 .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تعاريفاصطالحات و 1

8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ) گاردهاي بغل(حفاظهاي جانبي 1- 2

11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محل نصب پالك عقب خودرو 3

12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .) سپر عقب(حفاظ عرضي عقب 4

13 . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ها موقعيت نصب چراغ 5

20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ممانعت از پاشش سيستم 6

25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .حمل كاالي خطرناك 7

25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . نصب پالك شناسائي اتاق بار 8

26 . . . . . .اعمال تغييرات بر روي خودروي ناكامل جهت نصب كاربري : فصل دوم

26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .اصطالحات و تعاريف 1

26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .تغييرات بر روي خودرو 2

26 . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . تغييراتي كه بايد با مجوز كارخانه سازنده انجام شود 1- 2

27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .تغييرات غير مجاز بر روي خودرو 2- 2

27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كليات 3- 2

28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . عاد جرم و اب 4- 2

30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .تغييرات بر روي شاسي 5- 2

30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سوراخكاري شاسي 5-1- 2

31 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . برش شاسي 5-2- 2

و

32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . جوشكاري بر روي شاسي 5-3- 2

35 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . جايگزين كردن پيچ به جاي پرچ 5-4- 2

35 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تيرهاي عرضي 5-5- 2

41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تقويت شاسي 5-6- 2

42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تغييرات اورهنگ عقب 5-7- 2

44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . سيستم تعليق 6- 2

45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . و هواي ورودي به موتور دود خروجيسيستم 7- 2

45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .تاير 8- 2

45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سيستم برق 9- 2

46 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . رنگ كاري و ضد زنگ 10- 2

47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . نحوه اتصال اتاق بار به شاسي خودرو : فصل سوم

47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . هدف 1

47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . دامنه كاربرد 2

47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . فرضيات كلي قبل از طراحي، ساخت و نصب اتاق بار 3

49 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .الزامات كلي 4

50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . الزامات جزئي 5

51 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . شاسي اتاق بار 6

54 . . . . . . . . . . پايداري خودرو بوسيله افزايش مقاومت در برابر پيچش شاسي اتاق بار 7

55 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . انتخاب نوع اتصال 8

55 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . انواع اتصاالت 2- 8

63 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . مواد جاذب انرژي فاصله انداز 3- 8

روش هاي مختلف استفاده از اتصاالت صلب و غير صلب جهت نصب اتاق بار به 4- 8

BAM’S ( . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64(شاسي خودرو

65 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .انتخاب روشهاي اتصال اتاق بار به شاسي خودرو 5- 8

67 )اطالعاتي(الف پيوست

ز

67 ... روش هاي اتصال اتاق بار به شاسي خودرو براي كاربري هاي مختلف به تفكيك 1

67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كاربري باري كانتينر فلزي و باري حمل كانتينر 1- 1

69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ر فلزي با مكانيزم بارگيري ازعقب كاربري باري كانتين 2- 1

69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . خودروي جرثقيل و كفي جرثقيل دار 3- 1

72 . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كاربري كمپرسي 4- 1

74 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كاربري تانكر 5- 1

77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كاربري ميكسر بتون و پمپ بتون 6- 1

77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ري خدمات شهري كارب 7- 1

81 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . چفت و بست ها 2

ح

گفتار پيش

كه پيش "نصب آيين كار -Nخودروهاي ناكامل گروه ) كاربري(اتاق بار -خودرو "استاندارد

سيصد و هاي مربوط تهيه و تدوين شده و در در كميسيونشركت كاريزان خودرو نويس آن توسط

مورد تصويب 10/3/1388 خموراجالس كميته ملي استاندارد خودرو و نيرو محركه شصت و دومين

قانون اصالح قوانين و مقررات موسسه استاندارد و 3ار گرفته است، اينك به استناد بند يك ماده قر

.گردد به عنوان استاندارد ملي ايران منتشر مي 1371تحقيقات صـــنعتي ايران مصوب بهمن ماه

و براي حفظ همگامي و هماهنگي با تحوالت و پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع، علوم

خدمات، استانداردهاي ملي ايران در مواقع لزوم تجديد نظر خواهد شد و هر پيشنهادي كه براي

ارائه شود، در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد ااصالح يا تكميل اين استاندارده

.همواره از آخرين تجديد نظر آنها استفاده كردبايد بنابراين . توجه قرار خواهد گرفت

: خذي كه براي تهيه اين استاندارد به كار رفته به شرح زير استابع و مأمن

تاييد نوع وسايل نقليه موتوري و -خودرو، 1381سال : 6924استاندارد ملي ايران شماره •

مقررات و روش هاي اجرايي –تريلرهاي آنها

و حفاظ مخازن سوخت مايع -، خودرو1381سال : 6480استاندارد ملي ايران شماره •

ها ويژگي - عرضي زير شاسي عقب خودرو

موقعيت پالك عقب -، خودرو1381سال : 6491استاندارد ملي ايران شماره •

- هاي ممانعت از پاشش سيستم -، خودرو1381سال : 6501استاندارد ملي ايران شماره •

ها و روش آزمون ويژگي

صب وسائل روشنائي و عالمت ن -، خودرو1385سال : 6479استاندارد ملي ايران شماره •

ها و روش آزمون ويژگي -دهنده هاي نوري

ها هاي جانبي ويژگي حفاظ –خودرو ، 1381سال : 6671استاندارد ملي ايران شماره •

–جرم و ابعاد خودروها و تريلر -درو، خو1381سال : 6499استاندارد ملي ايران شماره •

هاي آزمون روش ها و ويژگي

ها ويژگي -حمل كاالي خطرناك –خودرو ، 1381سال : 6741ايران شماره استاندارد ملي •

• Heavy duty modifications, Chassis frame (Section H) Australian department

of infrastructure, transport, regional development and local government • Heavy duty modifications, Chassis frame (Section J) Australian department of

infrastructure, transport, regional development and local government • Body builder guidelines, DAF (update 2007) • Truck body/equipment mounting directives, Mercedes-Benz (update 2005) • L2000, M2000, F2000 construction period, MAN (1992-2005) • Body Builder Instructions, VOLVO (update 2008)

١

نصب آيين كار -Nخودروهاي ناكامل گروه ) اتاق بار(كاربري -خودرو

هدف 1

شاسي كاربري يا اتاق بار بر روي انواع نصب آيين كارهدف از تدوين اين استاندارد تعيين

.است Nامل گروه كخودروهاي نا

دامنه كاربرد 2

د دارد و شامل خودروهاي كامل يا خودروهايكاربر Nگروه ناكامل اين استاندارد براي خودرو هاي

.همچنين اين استاندارد براي طراحي و ساخت كاربري كاربرد ندارد. گروههاي ديگر نمي شود

بـا . ، از لحاظ نوع و طول شاسي به چهار زير مجموعه خودرو تقسيم مـي شـوند Nخودروهاي گروه

تغيير شاسي خوردو، اخذ تأييد نـوع بـراي ، در صورت6924به شماره توجه به استاندارد ملي ايران

مطـابق بايسـتي چهار نوع خودروي معرفي شده در زيـر، لذا اين. بودخواهد ضروريآن نوع خودرو

:گواهي تأييد نوع دريافت كننداين استاندارد

يدككشنده نيمه هايخودرو - 1

)شاسي كمپرسي(ي شاسي كوتاه هاخودرو - 2

)شاسي باري( ي شاسي بلندهاخودرو - 3

تانكر حمل يهاخودرو - 4

بردن نوع شاسي هاي فوق به جاي يكديگر توسط كاربري ساز مجاز نبوده و از اين رو بكار

ذكر است الزم به. براي يكي از چهارنوع فوق دريافت كند خودروساز بايد گواهي تأييد نوع خودرو را

اما ه يكديگر باشند،از لحاظ شكل ظاهري و ساير مشخصات فني مشاب مكن استكه اين چهار نوع م

.به صورت مجزا دارند در هر صورت نياز به گواهي تأييد نوع

د داراي كاربري هاي مختلفي باشند كه در نتعريف شده فوق مي توان يهر كدام از چهار نوع خودرو

اين كاربري ها نياز به گواهي تأييد نوع خودرو ندارند و گواهي تأييد .زير به آنها اشاره خواهد شد

وع خودروي صادر شده براي چهار نوع خودروي تعريف شده فوق، براي كاربري هاي مربوط نيز ن

توسط خودروساز ساخته مي شاسي اين امر براي خودروهاي ناكامل كه بصورت .صادق خواهد بود

صادق بوده و براي خودروهايي كه با كاربري خاص توسط خودروساز ساخته مي شوند نياز به شود،

.هي تأييد نوع خودرو وجود خواهد داشتاخذ گوا

اين كاربري ها كه توسط كاربري ساز ساخته مي شوند بايد گواهي تأييد استاندارد با توجه به

.دريافت كنند را "نصب آيين كار - Nخودروهاي ناكامل گروه ) اتاق بار(كاربري "استاندارد موجود

٢

:مي تواند به قرار زير باشدكاربري ها ، از چهار نوع تعريف شده يكبراي هر

كامل محسوب مي اين خودروها يك خودروي با توجه به اينكه: يدكخودرو كشنده نيمه - الف

و از آنجا كه اين استاندارد براي تكميل خودروهاي ناكامل است از اين رو اين استاندارد شامل شود

ها مي توانند يدك تمامي نيمه ليت اين خودرو،و با توجه به قاب اين دسته از خودروها نمي شود

الزامات قابل ذكر است كه در صورت حمل كاالهاي خطرناك،. توسط اين خودرو حمل شوند

.گردد رعايتبايستي توسط شركت خودروساز 6741ملي ايران شماره استاندارد

:زيرمانند كاربري هاي :خودروهاي شاسي كوتاه - ب

كمپرسي - 1

ميكسر بتون - 2

پمپ بتون- 3

جرثقيل - 4

و ساير كاربري هاي قابل نصب برروي خودروي شاسي كوتاه

:زيرمانند كاربري هاي :خودروهاي شاسي بلند -ج

دار فلزي باري بغل - 1

باري كفي - 2

باري چوبي - 3

باري مسقف چادري - 4

باري حمل نوشابه - 5

باري حمل موتور سيكلت - 6

باري حمل مرغ - 7

باري يخچال دار - 8

اير كاربري هاي قابل نصب برروي خودروي شاسي بلندو س

قابل ذكر است كه اگر خودرو قابليت حمل كاالي خطرناك را داراست بايستي : خودروي تانكر -د

مانند كاربري هاي .توسط شركت خودروساز رعايت گردد 6741ملي ايران شماره استانداردالزامات

:زير

تانكر آب - 1

تانكر شير - 2

هاي حمل سوختكرتان - 3

تانكر حمل مواد سيال شيميايي - 5

٣

تانكر حمل گاز مايع - 6

. و ساير كاربري هاي قابل نصب برروي خودروي تانكر كه مواد سيال را حمل مي كنند

اين استاندارد در مورد قابليت نصب كاربري هاي ذكر شده بر روي خودرو كاربرد ندارد و مجوز

. مورد قابليت نصب اين كاربري ها به صورت موردي مورد نياز استكتبي از شركت خودروساز در

. مسئوليت و حضانت كاربري از لحاظ ايمني و عملكردي بر عهده كاربري ساز و نصاب كاربري است

همچنين خودروساز موظف است كه تمامي اطالعات و دستورالعمل هاي مربوط به نحوه ساخت و

روي خودرو را در اختيار كاربري ساز و نصاب كاربري قرار نصب كاربري هاي مختلف قابل نصب بر

.دهد

٤

مراجع الزامي 3

ها ارجاع داده شده به آنملي ايران مقرراتي است كه در متن اين استاندارد حاويزير الزامي مدارك

.شوند يمحسوب مملي ايران آن مقررات جزئي از اين استاندارد ترتيببدين . است

تجديد نظرهاي ها و كه به مدركي با ذكر تاريخ انتشار ارجاع داده شده باشد، اصالحي در صورتي

در مورد مداركي كه بدون ذكر تاريخ انتشار به . آن مورد نظر اين استاندارد ملي ايران نيستبعدي

. ها مورد نظر است هاي بعدي آن ها ارجاع داده شده است، همواره آخرين تجديد نظر و اصالحيه آن

: استفاده از مراجع زير براي اين استاندارد الزامي است

تاييد نوع وسايل نقليه موتوري و - خودرو، 1381سال : 6924استاندارد ملي ايران شماره - 1

مقررات و روش هاي اجرايي –تريلرهاي آنها

سوخت مايع و حفاظ عرضي مخازن -، خودرو1381سال : 6480استاندارد ملي ايران شماره - 2

ها ويژگي -زير شاسي عقب خودرو

موقعيت پالك عقب - ، خودرو1381سال : 6491استاندارد ملي ايران شماره - 3

- هاي ممانعت از پاشش سيستم - ، خودرو1381سال : 6501استاندارد ملي ايران شماره - 4

ها و روش آزمون ويژگي

نصب وسائل روشنائي و عالمت دهنده - ، خودرو1385سال : 6479استاندارد ملي ايران شماره - 5

ها و روش آزمون ويژگي - هاي نوري

ها هاي جانبي ويژگي حفاظ –خودرو ، 1381سال : 6671استاندارد ملي ايران شماره - 6

–جرم و ابعاد خودروها و تريلر - درو، خو1381سال : 6499استاندارد ملي ايران شماره - 7

هاي آزمون روش ها و ويژگي

ها ويژگي -حمل كاالي خطرناك –خودرو ، 1381سال : 6741استاندارد ملي ايران شماره - 8

دستورالعمل و راهنماي نصب كاربري مربوط به هر خودرو كه توسط شركت هاي خودروساز در - 9

.اختيار شركت هاي كاربري ساز و يا مشتريان قرار داده شده است

٥

فصل اول

ناكامل هنگام نصب كاربري يودروتكميل خ

كاميون هـاي بـه صـورت شاسـي و (امات ذكر شده در اين فصل به منظور تكميل خودرو ناكامل زال

مي باشد كه كاربري ساز را ملزم به تكميل مواردي بـر روي خـودرو مـي نمايـد كـه ) بدون اتاق بار

ل آنها براي خودروسـاز ميسـر هنگام تحويل خودرو به صورت ناكامل و شاسي متحرك امكان تكمي

.نمي باشد

.الزامي مي باشد Nرعايت الزامات اين فصل براي كليه خودروهاي گروه

تعاريف و اصطالحات 1

:اصطالحات و واژه ها با تعاريف زير به كار مي رود فصل اين در

وسيله نقليه كامل شده 1- 1

د مرحله اي حاصل شده و تمامي الزامات مربوطوسيله نقليه اي است كه از يك فرآيند تائيد نوع چن

.را بر آورده مي سازد 6924به استاندارد ملي ايران شماره

Nخودرو هاي گروه 2- 1

.باشد ويژة حمل بار بوده و داراي حداقل چهار چرخكه موتوري وسايل نقليه

.تن 5/3از ويژة حمل بار با حداكثر جرم كمتر موتوري وسايل نقلية : N1گروه 2-1- 1

.تن 12تن و كمتر از 5/3وسايل نقلية ويژة حمل بار با حداكثر جرم بيش از : N2گروه 2-2- 1

.تن 12از بيشوسايل نقلية ويژة حمل بار با حداكثر جرم : N3گروه 2-3- 1

كامل ناوسيله نقليه 3- 1

ملـي ايـران شـماره دهر وسيله نقليه اي است كه جهت نيل به تمامي الزامات مربـوط بـه اسـتاندار

بنابراين وسايل نقليه فاقد اتاق بار جزء وسـايل .حداقل به يك مرحله تكميل ديگر نياز دارد ،6924

.نقليه ناكامل شمرده مي شوند

)اتاق بار(كاربري 4- 1

تمهيداتي است كه براي ايجاد وسيله اي بر روي خودروي ناكامل نصب مي شود تا عالوه بـر كامـل

كـاربري بايـد بـر اسـاس . آن را براي كاربرد در وظيفه اي مشخص متناسـب سـازد كردن خودرو ،

.الزامات اين استاندارد بر روي خودرو نصب شود

٦

كاربري ساز 5- 1

.كه عهده دار ساخت كاربري براي خودروهاي ناكامل است كاربريسازنده حقيقي يا حقوقيشخص

نصاب كاربري 6- 1

اق بار ساخته شده توسط كاربري ساز را با رعايت الزامات اين شخص يا شركتي كه كاربري يا ات

. استاندارد بر روي شاسي خودروي ناكامل نصب مي كند

ممانعت از پاشش سيستم 7- 1

سـمت بـاال توسـط ه كاهش پاشش قطرات آب پرتاب شده ب منظوره ب است از سيستمي كه عبارت

ـ . رود مي به كار حركت حالهاي يك وسيله نقلية در الستيك طـور ه سيسـتم ممانعـت از پاشـش ب

.شود تشكيل مي بيرونيمتنوع از گلگير، باران گير و

گلگير 1- 1-7

مهار قطرات آب پرتاب شده بوسيلة نظوره مب كه است از يك عضو صلب يا نيمه صلب عبارت

است گلگيرها ممكن . به كار مي رود به سمت زمين قطراتهاي در حال حركت و هدايت الستيك

هاي ديگر آن، از قبيل قسمت ياخودرو بدنهاي از طور جزيي قسمت يكپارچهه ب ياو به طور كلي

.قسمت پاييني سكوي بار و غيره باشند

باران گير 7-2- 1

در قسمت پايين شاسي يا سطح عمودي پشت چرخ، بطوراست از يك جزء انعطاف پذير كه عبارت

.شود بار يا روي گلكير نصب مي

چراغ 8- 1

طراحيكه براي روشن كردن جاده يا ارسال يك عالمت نوري به ساير رانندگان است وسيله اي

. چراغهاي پالك عقب و شب نماها نيز به عنوان چراغ در نظر گرفته مي شوند. شده است

راهنماچراغ 8-1- 1

. نشان دهددر جاده ينتغيير جهت خودرو به چپ يا راست را به ساير قصد كه است چراغي

رمز چراغ ت 8-2- 1

ندميتوان ترمزچراغهاي .مزگيري راننده مطلع مي سازدتر تحال از پشت سر را افرادكه است چراغي

. فعال شونديا وسيله اي مشابه 1تاخير اندازبوسيله يك

پالك عقبچراغ 8-3- 1

اند شامل قطعات تو وسيله مي اين .باشد مي پالك عقبنصب كردن محل نوسيله اي جهت روش

.اپتيكي متفاوتي باشد

١- Retarder

٧

چراغ موقعيت عقب 8-4- 1

.دهد نشان ميعقب ازآن را پهناي وجود خودرو و كه وقتي از عقب ديده مي شوداست چراغي

شب نما 8-5- 1

كه به خودرو ( انعكاس نور منتشر شده از يك منبع نوريا ب را وجود يك خودرواست كه وسيله اي

.نشان مي دهد) ردقرار دا نور مشاهده گر در نزديكي منبعو صل نيست مت

عقبچراغهاي مه شكن 8-6- 1

. به كار مي رود غليظخودرو از عقب در زمان مه بهتر كه براي ديده شدنهستند ي هايچراغ

دنده عقبچراغ 8-7- 1

يرين در عقب ساجاده در عقب خودرو و براي اخطار دادن به كردنكه براي روشن است چراغي

يا در حال شروع به دنده عقب رفتن / ودنده عقب حركت با حال كه خودرو درمبني بر اين خودرو

.رود بكار مي ،باشد مي

عقب منتهي اليه جلو وچراغهاي 8-8- 1

باالي خودرو نصب شده و براي به چراغي كه نزديك بيروني ترين لبه خودرو و حتي االمكان نزديك

به عنوان ،اين چراغ براي خودروها و تريلرهاي خاص. به كار مي رود خودروهناي كامل پ نشان دادن

.شود مكمل چراغهاي موقعيت جلو و عقب چراغ وجلب توجه به بدنه خودرو نصب مي

نشانگر جانبي چراغ 8-9- 1

.شود نشان مي دهد در حالي كه از پهلو مشاهده مي را خودرو وجودكه است چراغي

چراغهاي مستقل 8-10- 1

.داشته باشندمنابع نوري جداگانه و بدنه جداگانه هح روشنائي جداگانووسايلي كه سط

چراغهاي گروهي 8-11- 1

.دارند يك بدنه مشتركدارند ولي نوري جداگانه و منبع وشناييوسايلي كه سطح ر

چراغهاي تركيبي 8-12- 1

.دارند نوري و يك بدنه مشترك عمنبجداگانه، اما يك روشنايي كه سطح هستند وسايلي

٨

1)گاردهاي بغل(حفاظهاي جانبي 2

و الزامات ها يژگيو 2-1

، پيادهعابرين اي ساخته يا تجهيز شوند كه از خودروهاي سبك و سنگين حمل بار بايد بگونه

.نمايد دوچرخه سوارها و موتورسيكلت سوارها در برابر خطر احتمالي و زير چرخ رفتن محافظت

قسمت اصلي سطح بيروني آن نبايد اظ جانبي نبايد پهناي كلي خودرو را افزايش دهد وفح 1-1- 2

انتهاي . خودرو باشد) حداكثرپهنا(ترين صفحة متر به سمت داخل از بيروني ميلي 120بيشتر از

به سمت آن انتهاي عقبي. سمت داخل برگردانده شود هتواند در برخي خودروها ب جلويي آن مي

به استثناي هر گونه (ترين قسمت لبة الستيكهاي عقب متر از بيروني ميلي 30داخل نبايد بيشتر از

متر ميلي 250حداقل ،ترين قسمت فاصله داشته و از پشتي) نزديكي زمين برآمدگي الستيكها در

.باالتر باشد

تا حد هاي افقي بوده و مسطح يا داراي چين سطح بيروني وسيله بايد هموار و اساساً 1-2- 2

اي روي هم قرار گيرند كه قسمتهاي مجاور مي توانند به گونه. ممكن از جلو به عقب پيوسته باشد

متر ميلي 25كه بيشتر از اي فاصله بااين لبه روي هم افتاده، به طرف پايين ياعقب قرار گرفته، يا

بي داراي برآمدگي بطرف بيرون به شرطي كه قسمت عق، ايجاد شود، باشددر جهت طولي ن

10توانند از سطح به اندازه كمتر از ها مي پرچ ها يا سرهاي گنبدي پيچ. قسمت جلويي نباشد

تقريباً شرطي كه هموار وه ديگر قسمتها ممكن است تا همان حد جلو بيايند ب متر باال بيايند و ميلي

.مترگرد شده باشند ميلي 5/2عاع بيشتر از ها بايد با ش هاي خارجي و گوشه گرد باشند، همه لبه

ممكن است شامل يك سطح تخت پيوسته، يا شامل يك يا چند ريل افقي يا حفاظ جانبي 2-1-3

ميليمتر بيشـتر 300آنها نبايد از ها ، فاصله در هنگام استفاده از ريل تركيبي از سطح و ريل باشد،

: ت زير باشدنبايد كمتر از حاال ارتفاع مقطع آن بوده و

يليمتـر م 50، فاصله نبايـد كمتـر از تن 12و كمتر از 5/3با حداكثر جرم بيش از براي خودروهاي

.ارتفاع باشد

.باشدميليمتر ارتفاع 100، فاصله نبايد كمتر از تن 12با حداكثر جرم بيش ازبراي خودروهاي

را تشكيل داده و البته الزامـات بنـد محافظ جانبي پيوسته بايد يك وسيلة ،ها تركيب سطوح و ريل

.را نيز فراهم آورد 2-1-2

كه فاصله آن از عقب ترين قسمت ساخته شود يصورته به جلو محافظ جانبي بايد ب لبه رو 2-1-4

.)1در شكل Aپارامتر ( متر نباشد ميلي 300الستيك كمتر از

يمتر جلـوي صـفحة فرضـي عمـودي ميل 300لبة رو به عقب محافظ جانبي نبايد بيشتر از 2-1-5

در شـكل Bپـارامتر ( عرضي مماس به جلوترين قسمت الستيك نسبت به آخرين چرخ عقبي باشد

1(.

١

6671برگرفته از استاندارد ملي شماره )

٩

بـاالتر از سـطح ميليمتـر 550لبة پاييني محافظ جانبي نبايد در هيچ نقطه بيشـتر از ارتفاع 2-1-6

).1در شكل Cپارامتر (د اشزمين ب

ميليمتـر 350نبايـد بيشـتر از و پائين ترين لبه تجهيزات بار يي محافظ باال لبةفاصله بين 2-1-7

).1در شكل Dپارامتر ( باشد

شـامل يـك بايـد لبه ، كند امتداد پيدا ميلبة جلويي در جهت ديگر فضاي باز كه هنگامي 2-1-8

يي اين وجوه بيروني و جلو .باشد ،گسترش يافته روي كل ارتفاع محافظكه بر عضو عمودي پيوستة

50 فاصـله بايد حـداقل در تن 12و كمتر از 5/3با حداكثر جرم بيش از خودروهاي در مورد عضو

داخـل برگردانـده شـده ودر مـورد نيز بـه طـرف ميليمتر 100از عقب اندازه گيري شده و ميليمتر

ري اندازه گيـ عقبميليمتر ازسمت 100در فاصله حداقل تن 12با حداكثر جرم بيش ازودروهاي خ

.بطرف داخل برگردانده شوند ميليمتر 100و ه شد

واقع در داخل كابين ميليمتري لبه جلوي حفاظ در آنها 300درمورد خودروهائي كه فاصله 2-1-9

محافظ بايد بگونه اي ساخته شود كه با چارچوب اتاق تماس داشته و در صورت لـزوم بـه ،مي شود

بـين لبـة جلـويي و بايـد ميليمتري 100طولي فاصله ك ي. داخل بگردد طرف به درجه 45اندازه

در اين حالـت، . باشد وجود داشته يا كابين هاي باال رونده هاي معلق در مورد كابين چارچوب اتاق

.اربرد نيستقابل ك 8-1-1-2 دنبمفاد

ه طور كـ و محافظ جانبي همان فتهگر قرار درقسمت عقب اتاقحفاظ كه خودروهائي در 2-1-10

قبـل دنـ ب طبـق بايـد ، نيزطرف جلو امتداد مي يابده كه به اختيار سازنده ب ،گفته شده قبل دنبدر

.گردد عمل

آنهـا نبايـد در كـاربرد ( دهنصب شـ ايمنو بطور ه اساساً صلب بود بايد محافظهاي جانبي 2-1-11

شده در اعالمقسمتهاي بجز ) وسيله نقليه بخاطر ارتعاشات در معرض بازشدن قرار بگيرندمعمولي

مناسب است وقتي جانبي هاي اظفح .شوند ساخته بايدمناسب ديگر از فلز يا هر مادة 10-1-2بند

كه به طور عمود بـه هـر قسـمت سـطح نيوتن را يك كيلواستاتيكي افقي توانايي تحمل نيروي كه

220±10قطـر رايدا و تخـت بـوده و كـه مقطـع آن دايـره اي بوسيله مركز يك سمبه آن خارجي

.، داشته باشدباشد مي ميليمتر

در مورد استثنائات بندها، شرايط آزمون، شرايط اندازه گيـري و سـاير مـوارد بايسـتي بـه 2-1-12

.مراجعه نمود 6671استاندارد ملي ايران شماره

خازنم هوا، مخازنمحكم شوند، مثل جعبه باطري، خودرو به دائميجزايي كه بايد بطور ا 1-13- 2

جاي جانبي در داخل حافظ توان را مي هاي ابزار هاي زاپاس و جعبه ها، چرخ ها، آينه سوخت، المپ

.الزم براي جلوگيري از زير چرخ رفتن را برآورده سازدابعادي احتياجات داد بشرط آنكه اين اجزاء

اگر . استفاده شودهاي هوا يا هيدروليك از حفاظ جانبي نبايد براي الصاق ترمز و لوله 1-14- 2

خود ءشكل و خصوصيات اجزا و يا تجهيز شوند كه بوسيلة هطرفين وسيلة نقليه طوري طراحي شد

هاي جانبي در نظر عنوان جايگزين محافظه توانند ب ، ميداشته باشندرا خواص حفاظ جانبيهم با

. گرفته شوند

١٠

بغل به صورت حفاظخودرو نتوان از در صورتي كه به دليل نصب برخي تجهيزات بر روي 2-1-15

يك تكه استفاده نمود، اتاق ساز مي تواند آن را به صورت دو تكه يا چند تكه بر روي خـودرو نصـب

.رعايت گردد الزامات ابعادي مذكورنمايد به شرطي كه

از طرفين حفاظ جانبينصب يشما - 1شكل

<300 mm A <300 mm B <550 mm C <350 mm D

١١

1محل نصب پالك عقب خودرو 3

عقب زامات محل نصب پالكال 1- 3

هنگام نصب كاربري و اتاق بار بر روي خودرو در رابطه با نصب پالك عقب بايسـتي بـه مـوارد زيـر

:توجه نمود

.موقعيت نصب پالك خودرو بعد از نصب اتاق بار ترجيحاً نبايد دچار تغيير اساسي شود 3-1-1

.تواند در سمت چپ يا وسط نصب شود پالك عقب مي 3-1-2

بايستي دقت نمود تا هيچ مانعي در جلـوي پـالك و جـود نداشـته عقب هنگام نصب پالك 3-1-3

.باشد

اي در نظر گرفته شود كه پالك به خوبي قابل رويت بايستي به گونه عقب محل نصب پالك 3-1-4

.پالك عقب آن را به خوبي روشن كند بوده و چراغ

متر كمتر بوده و ارتفـاع لبـه سانتي 30از زمين نبايد از يني محل نصب پالك يارتفاع لبه پا 3-1-5

در شرايط خاص كه امكان نصب پالك در ارتفاع كمتر از . باشد متر بيشتر سانتي 120باالئي نبايد از

. متر باال برد 2توان تا سانتي متر نباشد ارتفاع آن را مي 120

چراغ پالك را نيز به نحوي انتخاب در صورت تغيير محل نصب پالك، بايستي محل نصب: يادآوري

.كنيم تا چراغ بتواند در شب و در نور كم نيز پالك را به خوبي روشن كند

شكل و ابعاد فضاي نصب پالك عقب، فضاي محـل نصـب و اسـتقرار پـالك، براي اطالع از 3-1-6

ندارد ملـي ايـران الزامات هندسي مربوط به قابليت ديد و نحوه تعيين ارتفاع پالك از زمين به اسـتا

.مراجعه شود 6491شماره

زمين نسبت به سطحارتفاع لبه پاييني پالك

محل نصب پالك عقب - 2شكل

١

(� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � �

١٢

1)سپر عقب(حفاظ عرضي عقب 4

الزامات نصب حفاظ عرضي عقبويژگي ها و 4-1

، الزم ز عقـب ا ط نقليه كوچك به فضاي زير شاسي خودرويبه منظور جلوگيري از ورود وسا 4-1-1

ارتفاع لبه پاييني حفاظ عرضي از سـطح . در قسمت انتهايي اتاق بار نصب گردد است حفاظ عرضي

متر و طراحي آن به صورتي باشد كه بـه موقعيـت نصـب و نمـاي ديـد سانتي 30زمين بايد حداقل

.هاي عقب خللي وارد ننمايد غاپالك عقب و مجموعه چر

وده و در محدوده اي نصب شود كه حداقل ب نزديك خودروعقب بهحفاظ بايد تا حد امكان 4-1-2

در حفـاظ اي از لبـه پـايين هيچ نقطه همچنين. سانتيمتر از طرفين محور عقب عريض تر است 10

.داشته باشد فاصله سانتي متر از سطح زمين 55بيش از نبايد حالت بارگذاري شده،

شـده گيـري ترين نقاط انـدازه خارجي نسبت بهايد، اي از آن نب در هيچ نقطهحفاظ پهناي 4-1-3

10بـيش از نبايد در هـر دو طـرف يا بيشتر شده، )به غيراز نقاط تماس الستيك با زمين( ها چرخ

كه خودرو بـيش از يـك محـور عقـب در صورتي. كوچكتر باشدآن عقب محورپهناي از متر سانتي

.دترين محور عقب مالك خواهد بو داشته باشد، عريض

گوشـه هـاي جـانبي رام . سانتي متر باشـد 10ارتفاع سطح مقطع رام شاسي نبايد كمتر از 4-1-4

بـه هـاي جـانبي رام شاسـي لبـه خم شود يا لبه تيز داشته باشد؛ درصورتيكه شاسي نبايد به عقب

. برآورده مي شود اين الزام ميلي متر باشند 5/2داراي شعاع انحنا حداقل بيرون گرد شده و

. را بگونه اي طراحي كرد كه موقعيت آن در عقب خودرو قابل تغييـر باشـد حفاظ مي توان 4-1-5

در موقعيت تعيين شده ثابت بوده و هـر گونـه جابجـايي كه حفاظ تضمين شودبايد در اين صورت

400 را با اعمال نيروي حداكثر حفاظ بتوان ددر صورت لزوم باي. ناخواسته آن غير ممكن مي باشد

. جابجا نمود نيوتن

اعمال مي شوند مقاومت كـافي محور طولي خودرو يبايد در برابر نيروهايي كه موازحفاظ 4-1-6

. آن متصل شده باشد جايگزينشاسي يا هر قطعه تيركبه وضعيت كاريداشته باشد و در

دارد ملي ايـران شـماره و الزامات ديگر به استان آزمون، شرايط موارد استثناء براي اطالع از 4-1-7

.شودمراجعه 6480

محل نصب حفاظ عرضي عقب - 3شكل

١

6480برگرفته از استاندارد ملي شماره )

١٣

1ها موقعيت نصب چراغ 5

ها راغچنصب الزامات كلي 1- 5

جانبي و الزم است تا چراغها و شب نماهاي Nبر روي خودروهاي گروه در هنگام نصب اتاق بار

.ستي به الزامات مربوطه توجه داشتعقب بر روي خودرو نصب گردند كه براي نصب هركدام باي

اي است متشكل از چراغ ترمز، چراغ مجموعه چراغ هاي عقب معموالً Nدر خودروهاي گروه

كه همگي بر روي يك است موقعيت عقب، شب نماي عقب، مه شكن عقب و چراغ دنده عقب

اما در .گردنداند و به صورت جفت در عقب خودرو نصب مي نصب شده و به صورت يكپارچه مجموعه

اين چراغ ها بر روي خودروها به صورت . مواقعي نيز اين چراغ ها به صورت غير يكپارچه هستند

.شاسي به صورت موقت نصب مي گردند و نصب نهائي آنها بعد از نصب اتاق بار انجام مي شود

راغ به خوبي به هر حال در هنگام نصب اتاق بار بايستي توجه داشت تا الزامات مربوط به هر چ

.رعايت شود

هنگام نصب چراغ ها بايستي دقت نمود تا هيچ مانعي در جلوي چراغ ها و جود نداشته 1-1- 5

ها بدون وجود هرگونه مانعي قابل رويت باشد باشد و الزم است تا نور چراغ

ك محل نصب چراغ ها بايستي ثابت و محكم باشد و نبايد چراغ ها را بر روي اجزاء متحر 1-2- 5

.نصب نمود

هنگام نصب چراغ ها بايستي دقت نمود تا در نحوه اتصاالت الكتريكي چراغ ها تغييري 1-3- 5

.ايجاد نشود

چراغهاي نصب شده بر روي خودرو در زمان نصب كاربري بايستي داراي تائيديه بوده خودرو 1-4- 5

.بوده و از سوي شركت سازنده خودرو تامين گردد

چراغ اضافي بر روي خودرو كه مغاير با الزامات ذكر شده در اين فصل باشد نصب هرگونه: يادآوري

.به كلي ممنوع است

مراجعه 6479به منظور اطالع از ساير الزامات نصب چراغ به استاندارد ملي ايران شماره 1-5- 5

.شود

دنده عقب چراغ 5-2

تعداد 2-1- 5

يك يا دو عدد

موقعيت 2- 2 - 5

پهنا 2-2-1- 5

.ام خاصي نداردالز

ارتفاع 2-2-2- 5

١

6479برگرفته از استاندارد ملي شماره )

١٤

. ميليمتر از سطح زمين 1200حداكثرميليمتر و 250 حداقل

طول 2-2-3- 5

در عقب خودرو

چراغ راهنما 5-3

چيدمان 3-1- 5

6يا 5از گروه هاي جانبيچراغ راهنماي عدد ، دو) 2bيا 2aگروه (چراغ راهنماي عقب عدد دو

) :حداقل الزامات(

. متر باشند6از آنها كمتركه طول N1راي خودروهاي ب 5گروه -

. دنمتر باش 6كه طول آنها بيش از N1براي خودروهاي و N3 و N2براي تمام خودروهاي 6گروه - . در تمام نمونه ها مجاز است 6با راهنماهاي گروه 5گروه جانبيراهنماهاي جايگزيني: يادآوري

موقعيت 3-2- 5

صفحه فرضي لبه سطح ظاهري در جهت محور مرجع در دورترين نقطه از صلهفا :پهنا 3-2-1- 5

. لبه خودرو باشدخارجي ترين ميليمتر از 400مياني خودرو نبايد بيش از طولي

. متر باشد ميلي 600فاصله بين لبه هاي داخلي دو سطح ظاهري درجهت محور مرجع نبايد كمتر از

ميلي 400تا تواند ه ميلاين فاص است،متر ميلي 1300 كه پهناي كلي خودرو كمتر از هنگامي

. متر كاهش يابد

باالي سطح زمين : رتفاع ا 3-2-2- 5

، 6يا 5ي از گروه جانبچراغهاي راهنماي در پائين ترين نقطه سطح انتشار نور ارتفاع 3-2-2-1- 5

. ميليمتر باشد 1500نبايد بيش از آن ميليمتر باشد يا بلندترين نقطه 500تر از منبايد ك

ميليمتر 350 بايد حداقل 2b و 1a ،1b ، 2a، 1 هايما از گروهنارتفاع چراغهاي راه 3-2-2-2- 5

.ميليمتر باشد 1500 حداكثريا

اين محدوده هاي حداكثر در عبارات فوق را مجاز نمي داند،چنانچه ساختار خودرو 3-2-2-3- 5

هاي ميليمتر و براي چراغ 2300به ،6و 5گروه جانبيند براي چراغهاي راهنماي نمي توامقادير

. ميليمتر افزايش يابد 2100به ، 2bراهنماي گروه

طول 3-2-3- 5

كه محدوده صفحه متقاطعيو ) 6و 5گروه ( جانبيفاصله بين سطح انتشار نور چراغ راهنماي

چنانچه ساختار . تر باشدميليم 1800نبايد بيش از دهد، را نشان مي خودرو كلي طول ئي ازجلو

تاتواند خودرو اين امكان را فراهم كند كه با حداقل زاويه ديد انطباق داشته باشد، اين فاصله مي

. افزايش يابدنيز ميليمتر 2500

رمزچراغ ت 5-4

موقعيت 4-1- 5

١٥

.لزامي استها اهاي خودرو براي تمام گروه S3 و يك وسيله از گروه S2يا S1دو وسيله از گروههاي

يك يا دو جزء لي خودرو روي سطح بدنه ثابت واقع نشده و صفحه فرضي طولي ميانيكه تنها زماني

و نيز زماني كه فضاي مناسب كافي براي نصب ) دربها مثالً(متحرك خودرو را از هم جدا مي سازد

نداشته باشد،اجزاء متحرك وجود اين مياني بااليصفحه فرضي طولي روي S3وسيله اي از گروه

:در اين صورت

را به چپ يا S3را نصب نمود يا يك وسيله از گروه “D“از نوع S3دو وسيله از گروه توان يا مي

. نمود منتقلمياني صفحه فرضي طولي راست

پهنا 4-1-1- 5

، توقف ،عقب ،هاي موقعيت جلو طبق تعريف استاندارد ملي چراغ( S2و S1براي وسايل گروه هاي

.ميليمتر 600حداقل فاصله : )نشانگرهاتها اليه عقب و من

ميلي 400توان تا اين فاصله را مي، ميليمتر كمتر باشد 1300خودرو از كليپهناي كه در صورتي

. متر كاهش داد

.مياني خودرو قرار گيردصفحه فرضي طولي بايد روي مرجع، مركز S3 براي وسايل گروه

اين د،ننصب شده باش S3ردي كه دو وسيله از گروه ادر مو ، 4-7- 7 دبن توجه به با حال با اين

ين صفحهطرف از هر يك در مياني نزديك بوده وصفحه فرضي طولي بايد تا حد امكان به وسايل

.نصب شوند

مياني مجازصفحه فرضي طولي از 4-7- 7 بند با توجه به S3زماني كه جابجايي يك چراغ از گروه

چراغ مرجعمياني تا مركز صفحه فرضي طولي ميليمتر از 150يي نبايد بيش از باشد، اين جابجا

. باشد

ارتفاع 4-1-2- 5

ميليمتر 1500 حداكثرمتر و ميلي 350 حداقلدر باالي سطح زمين : S2 و S1براي وسايل گروه

.باشد

ارتفاع مي تواند ، ميليمتري را نداشته باشد 1500اگر شكل بدنه امكان قرار گرفتن در فاصله

.باشد متر ميلي 2100 حداكثر

ميليمتر زير 150از كمتر، سطح افقي مماس با لبه پاييني سطح ظاهري بايد S3براي وسايل گروه

سطح متر باالتر از ميلي 850 حداقليا /و نوار آنمماس بر لبه پائين شيشه عقب يا يسطح افق

. زمين باشد

بايد باالي سطح افقي S3به پائيني سطح ظاهري وسيله گروه سطح افقي مماس به ل با اين حال

. باشدS2 و S1مماس به لبه بااليي سطح ظاهري وسايل گروه

طول 4-1-3- 5

.در عقب خودرو : S2و S1براي وسايل گروه

. وجود ندارد الزام خاصي: S3براي وسايل گروه

١٦

چراغ پالك عقب 5-5

تعداد 5-1- 5

.كه سطح پالك خودرو را روشن كندشد بابگونه اي بايد

چيدمان 5-2- 5

.كه سطح پالك خودرو را روشن كندباشد بگونه اي بايد

موقعيت 5-3- 5

پهنا 5-3-1- 5

.كه وسيله فوق، سطح پالك خودرو را روشن كندپهنا بايد به اندازه اي باشد

ارتفاع 5-3-2- 5

.پالك خودرو را روشن كند سطح كه وسيله فوق، ارتفاع بايد به اندازه اي باشد

طول 5-3-3- 5

.كه وسيله فوق، سطح پالك خودرو را روشن كندطول بايد به اندازه اي باشد

چراغ موقعيت عقب 6 -5

موقعيت 6-1- 5

در جهت ظاهريخودرو روي سطح مياني صفحه فرضي طولينقطه از دورترين : پهنا 6-1-1- 5

. لبه خودرو فاصله داشته باشد خارجي ترين متر از ميلي 400نبايد بيش از ، محور مرجع

ميليمتر 600فاصله بين لبه هاي داخلي دو سطح روشن در جهت محورهاي مرجع نبايد كمتر از

ميليمتر 400به , ميليمتر باشد 1300تواند وقتي پهناي كلي خودرو كمتر از اين فاصله مي. باشد

.كاهش يابد

متر ميلي 1500 حداكثرمتر و ميلي 350 حداقلزمين، نسبت به سطح: ارتفاع 6-1-2- 5

ارتفاع مي تواند متري را نداشته باشد، ميلي 1500امكان قرار گرفتن در فاصله اگر شكل بدنه

.باشد متر ميلي 2100حداكثر

در عقب خودرو : طول 6-1-3- 5

چراغ مه شكن عقب 7 -5

تعداد 7-1- 5

عددا دو ييك

موقعيت 7-2- 5

نسبت به صفحه چنانچه فقط يك چراغ مه شكن عقب وجود داشته باشد، بايد :پهنا 7-2-1- 5

. رانندگي در آن كشور، قرار گيردمتداول جهتت مخالف سمدر طولي مياني خودروفرضي

.همچنين مركز مرجع مي تواند روي صفحه فرضي طولي مياني خودرو واقع شود

. ميليمتر باالي سطح زمين باشد 1000 حداكثرو ميليمتر 250 حداقل: ارتفاع 7-2-2- 5

١٧

در عقب خودرو : طول 7-2-3- 5

منتهي اليهچراغ 8 -5

وجود 8-1- 5

1/2 تا 8/1بين ي پهنا با هايبراي خودرو. متر اجباري است 1/2 پهناي بيش از با هاييبراي خودرو

.متر اختياري است

تعداد 8-2- 5

.از عقب قابل مشاهدهعدد دواز جلو و قابل مشاهدهدو عدد

عيت قوم 8-3- 5

:پهنا 8-3-1- 5

كه فاصله به شرطي باشد البته لبه خودروخارجي ترين تا حد امكان نزديك به : جلو و عقب

،خودرو طولي ميانيصفحه فرضي نسبت بهجهت محور مرجع در ظاهري سطح روي طهدورترين نق

. باشدنرو لبه خود خارجي ترين متر ازميلي 400بيشتر از

:ارتفاع 8-3-2- 5

در جهت محور مرجع وسيله نبايد پائين تر از ظاهريي مماس بر لبه بااليي سطح فقسطح ا: جلو

. سطح افقي مماس بر لبه بااليي منطقه شفاف شيشه جلو باشد

.ها خودرو و تقارن چراغ شرايط عملكردالزامات پهنا، طراحي و منطبق باو ارتفاع حداكثردر : عقب

شب نماي عقب، غير مثلثي 9 -5

عدد دو : تعداد 9-1- 5

عالمت وسايل روشنائي و نامطلوب روي به شرط آنكه تاثيرات ،اضافي يشب نماوسايل و موادديگر

. دنمجاز مي باش نگذارند، اجبارينوري دهنده هاي

موقعيت 9-2- 5

مياني خودرو بيشترين طولي صفحه فرضي نسبت بهكه روشنايينقطه روي سطح : پهنا 9-2-1- 5

.لبه خودرو فاصله داشته باشدخارجي ترين ميليمتر از 400فاصله را دارد نبايد بيش از

. دنباش فاصله داشته ميليمتر 600لبه هاي داخلي شب نما نبايد كمتر از

كاهش متر ميلي 400 اين فاصله مي تواند تا، ميليمتر باشد 1300پهناي كلي خودرو كمتر از اگر

. يابد

.ميليمتر 900و حداكثرميليمتر 250 حداقل زمين، نسبت به سطح: ارتفاع 9-2-2- 5

حداكثر ارتفاع مي تواند ميليمتري را نداشته باشد، 900امكان قرار گرفتن در فاصله اگر شكل بدنه

.باشد متر ميلي 1500

در عقب خودرو : طول 9-2-3- 5

١٨

، غير مثلثي جانبيشب نماي 10 -5

وجود 1- 10- 5

:اجباري

. باشد ميمتر بيشتر 6ي كه طول آنها از يروي تمام خودروها -

ها تريلرروي تمام -

:اختياري

. باشد ميمتر 6از كمتري كه طول آنها يروي خودروها -

:تعداد 2- 10- 5

استاندارد در IA گروهشب نماي مربوط به الزامات بايد مطابق با آنها كه عملكرد هر يك از ،عدددو

. باشد 6497ملي ايران شماره

وسايل روشنائي و نامطلوب روي به شرط آنكه تاثيرات , اضافي يشب نماوسايل و موادديگر

. دنمجاز مي باش نگذارند، اجبارينوري عالمت دهنده هاي

موقعيت 3- 10- 5

.ميليمتر 900و حداكثرميليمتر 250 حداقل زمين، نسبت به سطح: ارتفاع 3-1- 10- 5

حداكثر ارتفاع مي تواند ميليمتري را نداشته باشد، 900امكان قرار گرفتن در فاصله اگر شكل بدنه

.باشد ميليمتر 1500

. بايد در يك سوم مياني خودرو نصب شود جانبيحداقل يك شب نماي : طول 3-2- 10- 5

شته باشد متر از جلو فاصله دا سهنبايد بيش از جانبينزديكترين شب نما

. متر بيشتر باشد سهمجاور هم نبايد از جانبيفاصله ميان دو شب نماي

را غير ممكن سازد اين فاصله را مي الزامخودرو به نحوي باشد كه انطباق با اين رچنانچه ساختا

. متر هم افزايش داد چهارتوان تا

. متر باشد يكاز با انتهاي خودرو نبايد بيش جانبيشب نماي عقب ترين فاصله بين

كه يك كافي است، نيستمتر ششكه طولشان بيشتر از ي موتوري ، براي خودروها با اين حال

. شودخودرو نصب انتهاييا در يك سوم / را در يك سوم اول و جانبيشب نماي

جانبي نشانگرچراغهاي 11 -5

وجود 1- 11- 5

.متر باشد ششاز براي تمام خودروهائي كه طول آنها بيش : اجباري

. بايد براي انواع گروههاي خودرو استفاده شود SM1از نوع جانبيچراغ

. را مي توان به كار برد نشانگر جانبيچراغهاي SM2يا SM1ع اانو

تعداد 2- 11- 5

. مربوط به وضعيت طولي منطبق باشد الزاماتبا بايد در هر طرف تعداد حداقل

موقعيت 3- 11- 5

١٩

ميليمتر 1500 حداكثرميليمتر و 250 حداقلباالي زمين، : تفاعار 3-1- 11- 5

ارتفاع مي تواند ميليمتري را نداشته باشد، 1500امكان قرار گرفتن در فاصله اگر شكل بدنه

.باشد ميليمتر 2100حداكثر

نزديكترين . بايد در يك سوم مياني خودرو نصب شود نشانگر جانبيحداقل يك : طول 3-2- 11- 5

. متر از جلو فاصله داشته باشد سهنبايد بيش از نشانگر جانبيغ چرا

. متر بيشتر باشد سهمجاور هم نبايد از چراغ نشانگر جانبيفاصله ميان دو

صورت اين را غير ممكن سازد در اين الزامخودرو به نحوي باشد كه انطباق با اين رچنانچه ساختا

. يش دادمتر هم افزا چهارفاصله را مي توان تا

. متر باشد يكبا انتهاي خودرو نبايد بيش از عقب ترين چراغ نشانگر جانبيفاصله بين

كه يك كافي است، نيستمتر شش، براي خودروهاي موتوري كه طولشان بيشتر از با اين حال

. شودخودرو نصب انتهاييا در يك سوم / را در يك سوم اول و چراغ نشانگر جانبي

موقعيت چراغهاي نشانگر جانبي - 4شكل

موقعيت چراغهاي عقب - 5شكل

٢٠

1ممانعت از پاشش سيستم 6

گلگير 6-1

يـا ) b( تمـام پهنـاي السـتيك پوشاندن براياقل حدكه ) q( كليگلگير بايد داراي عرض 6-1-1

ن بـراي ايـن مقـادير ميـانگي .كـافي باشـد )چرخهـاي دوقلـو در مورد) (t(تمام پهناي دو الستيك

بايـد باسـتثناي هرگونـه عالمـت، ) t( و) b(ابعاد . شود وسيله سازنده مشخص ميه چرخ، ب/ الستيك

.شوند گيريدر ارتفاع توپي اندازه الستيكديواره روينوار محافظ و غيره شيار،

پهناي گلگير و موقعيت لبه كناري آن -6شكل

زيـر روشهـا را بـه و پشت الستيك يـا السـتيك به باال، جلو نزديكبايد مناطق گلگيرها 6-1-2

: بپوشانند

هـا روي مـابين السـتيك ) d(حالت محورهاي منفرد يا محورهـاي چنـدتايي كـه در آن فاصـله در

فواصـل و شـعاع بايد بـا كند، لبه پاييني كناره بيروني، متر تجاوز مي ميلي 300محورهاي مجاور، از

).مراجعه شود 7شكل به (قرار گيرد شود زه گرفته ميچرخ اندا مركزهاي زير كه نسبت به

١

(� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

٢١

هاي بيروني ابعاد گلگير و كناره - 7شكل

يا خودگردان شوندهچرخهاي هدايت بهمحورهاي مجهز ) الف

RV≥1/5R )درجه 30 در cنوك ) (به سمت جلوي وسيله نقليه(لبه جلو از

)متر ميلي 100 در Aنوك ) (به سمت عقب وسيله نقليه(لبه عقب به

چرخهاي هدايت نشونده بهمحورهاي مجهز ) ب

RV≥1/25R )درجه 20 در cنوك (لبه جلو از

)متر ميلي 100 در Aنوك (لبه عقب به

لبـه پـايين كنـاره شـعاع Rvدر وسـيله نقليـه و نصب شـده الستيك شعاع R كهبايد توجه داشت

.شدبا خارجي مي

روي محورهـاي مجـاور از هـا السـتيك مابين )d(ندتايي كه فاصله حالت محورهاي چ در 6-1-3

هاي خارجي قرار گرفته در فضاي بـين محورهـا نبايـد در فاصـله كند، لبه نمي تجاوزمتر ميلي 300

متر ميلي 150كه از يابداي به سمت پايين امتداد گونه بهقرار گيرد و بايد 2-1-6 بنددر شدهبيان

هـاي كه فاصـله افقـي بـين لبـه اي اندازهوري از مركز چرخها بيشتر نشود، يا به باالي خط افقي عب

.)مراجعه شود 8شكل به ( متر تجاوز نكند ميلي 60پائيني از

پذير و ثابت مان بيروني براي محورهاي فر ابعاد گلگير و كناره - 8شكل

٢٢

بايـد وسـيله ايـن . شـود وسيله كاهش پاشش مجهز بهجلوي قطعه عقب گلگير بايد سمت 6-1-4

درجه را 30حداقل زاويه كهاز مركز چرخ گذراخط مستقيم توسطداخل گلگير را به ارتفاع معين

).مراجعه شود 9به شكل ( بپوشاند دهد مي تشكيلبا افق

گير وقعيت نصب گلگير و بارانم - 9شكل

اي روزنـه هـيچ نصب، نبايد داراي هنگامه گلگيرها از چندين جزء ساخته شده باشند، ب اگر 6-1-5

.جلوگيري شودحركت وسيله نقليه زمانپاشش به بيرون در تا از باشد

1گير باران 2- 6

ها هائي كه بوسيله الستيك ه ويژه سنگريزه ب كوچكگيرها نيز بايد خطر پرتاب اشياء باران 6-2-1

ـ بهطرف باال يا ه شده و ب از زمين برداشته پرتـاب ...) پيـاده هـا، (ي كـاربران جـاده سـو ه اطراف و ب

.شود را كاهش دهند مي

مگـر ،شودرا برآورده 1-1-6 بند در) q(الزامات به اندازه اي باشد كه باران گير بايد پهناي 6-2-2

در چنين حالتي پهناي آن بايد الاقل بـا آج تمـاس ( گير در داخل گلگير است، باران كهردي ادر مو

.)برابر باشد الستيك

متـر بيشـتر ميلي 200نبايد از ارتفاع لبه پاييني حداكثر .گير بايد عمودي باشد جهت باران 6-2-3

يابد كه در آن، فاصـله شـعاعي متر افزايش مي ميلي 300تا خودرو فاصله در آخرين محور اين .شود

ور، متجـاوز مح چرخهايهاي نصب شده روي از ابعاد شعاع الستيك ،Rvخارجي، كنارهلبه پاييني

.شود نمي

١) Rain Flap

٢٣

گير وقعيت نصب گلگير و بارانم -10شكل

نبايـد ) مي شود گيري كه بصورت افقي اندازه(نسبت به لبه عقبي الستيك گير بارانفاصله 6-2-4

.متر باشد ميلي 300بيش از

250كمتـر از مجـاور السـتيكهاي محورهـاي بـين ) d(محورهاي چندتايي كه فاصـله در 6-2-5

)d(كه فاصله حالتيدر . شوندمتر است، تنها مجموعه چرخهاي عقب بايد به باران گير مجهز يليم

بايد يك باران گير پشت هر چرخ، ،متر است ميلي 250 بيشتر ازمجاور محورهايهاي الستيك بين

).مراجعه شود11 شكلبه ( قرار گيرد

پذير و ثابت مان اي فربيروني براي محوره ابعاد گلگير و كناره -11شكل

گير كه از پهناي باران متر ميلي 100 يازاه نيوتن ب 3گيرها نبايد در اثر اعمال نيروي باران 6-2-6

شـود بـيش از اعمال مـي هاگير باالي لبه پاييني باران ي نسبت بهمتر ميلي 50فاصلهاي در به نقطه

.دنسمت عقب تغيير شكل دهبه متر ميلي 100

به بيرون را فراهم كنند، بين لبه عقب پاييني گلگيـر و پاششهايي كه امكان شكاف جودو 6-2-7

.باران گيرها مجاز نيست

٢٤

كناره بيروني 3- 6

كناره بيروني موقعيت 3-1- 6

بين صفحه طولي مماس بر ديواره بيروني )e(هاي هدايت نشونده، فاصله حالت چرخ در 6-3-1-1

متـر ميلـي 75بايـد از ندر نزديك زمين و لبه داخلي كنـاره الستيكب نظر از تحد الستيك، صرف

چنـين متـر باشـد، كـه در ميلي 1از مساوي يا كمتر لبه داخلي كناره، شعاعشود مگر اينكه بيشتر

.متر تجاوز نمايد ميلي 100از حالتي نبايد

موقيت كناره بيروني -12شكل

از مركز چـرخ، نبايـد كمتـر از گذراپشت خط عمودي نقاطكناره خارجي در همه عمق 6-3-1-2

تدريج كاهش پيدا ه ممكن است عمق كناره ها در جلوي اين خط ب. باشدمتر امتداد داشته ميلي 45

.نمايد

نبايـد در را به وجود مي آوردپاشش به بيرون امكانهايي كه شكاف گونه سوراخ و هيچ 6-3-1-3

.دباشداشته هاي ديگر گلگير وجود هاي خارجي و قسمت هخارجي يا مابين كنار هاي كناره

٢٥

حمل كاالي خطرناك 7

در مورد حمل كاالي خطرناك بايسـتي تائيديـه مربوطـه از 6741با توجه به استاندارد ملي شماره

. طرف شركت هاي خودروساز اخذ گردد و به شركت هاي كاربري ساز و نصاب كاربري اعالم گـردد

ي كه خودرو قابليت حمل كاالي خطرناك را داراست تمامي اطالعـات مربـوط و همچنـين در صورت

در . دستورالعمل ساخت كاربري و نكات ايمني بايد از طرف شـركت هـاي خودروسـاز اعـالم گـردد

صورتي كه خودرو قابليت حمل كاالي خطرناك را ندارد و مجوز آن از طرف خودروساز با تكيـه بـر

وسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران اعالم نشده است، كاربري ساز و يا نصاب تائيديه از طرف م

كاربري حق ساخت يا نصب كاربري هـايي را كـه توسـط آن كاالهـاي خطرنـاك تعريـف شـده در

. استاندارد مذكور حمل مي شوند را ندارد

نصب پالك شناسائي اتاق بار 8

بايد توسط نصاب كاربريپالك . مندرجات زير را داشته باشدپالك شناسائي با هر اتاق بار بايد 8-1

.نصب شود

پالك شناسائي بايد به طور محكم و ثابت در وضعيتي نصب شود كه به سهولت قابل دسترسي 8-2

اطالعات زير بايد به وضوح و به طوري كه پاك نشـود بـر روي پـالك شناسـايي درج . و رويت باشد

.شود .ض نصب شودينبايد روي قطعه قابل تعو پالك شناسايي: يادآوري

نام كاربري ساز 8-2-1

نام نصاب كاربري 8-2-2

شماره تائيديه استاندارد كاربري ساز 8-2-3

شماره تائيديه نصاب كاربري 8-2-4

شماره شاسي خودرو 8-2-5

شماره شناسائي كاربري 8-2-6 .ربري ساز استبه عهده كا كاربريانتخاب شماره شناسائي : يادآوري

جرم كاربري نصب شده 8-2-7

جرم مجاز بارگذاري كه عبارت است از جرم ناخالص خودرو منهاي جرم كاربري 8-2-8

ابعاد كاربري شامل حداكثر طول، عرض و ارتفاع 8-2-9

٢٦

فصل دوم

اعمال تغييرات بر روي خودروي ناكامل جهت نصب كاربري

اصطالحات و تعاريف 1

:فصل اصطالحات و واژه ها با تعاريف زير به كار مي روند در اين

1يا زاويه دور شدن زاويه ترك 1-1

عبارتست از بزرگترين زاويه بين صفحه افقي و صفحات ممـاس بـر چرخهـاي عقـب در حالـت بـار

ايستا، به طوري كه هيچ نقطه اي از قسمت عقب و ضمائم خودرو زير صفحات مماس بر چرخها قرار

.ردنگي

زاويه ترك - 1شكل

2يا فاصله معلق عقب اورهنگ عقب خودرو 1-2

عبارتست از فاصله بين صفحه قائم گذرا از مركز عقب ترين چرخها تا نقطه انتهـائي خـودرو و هـر

.قطعه اي كه به طور يكپارچه به خودرو وصل شده است

اورهنگ عقب - 2شكل

تغييرات بر روي خودرو 2

انجام شود خودروسازاتي كه بايد با مجوز تغيير 2-1

:اين تغييرات شامل موارد زير است

...تغييرات در سيستم تعليق شامل فنرها، براكت ها، ميل تعادل و •

تغييرات در وسايل كوپلينگ شامل قالب ها و چرخ پنجم •

1 departure angle

2 rear overhang

٢٧

تغييرات در تكيه گاه هاي اطاق راننده ، وسايل قفل شونده و دوران دهنده •

ه تغيير بر روي شاسي شامل برش كاري، سوراخ كاري و جوش كاريهرگون •

تغييرات در سيستم الكتريكي •

تغييرات در اورهنگ جلو با توجه به حدود وزن و قوانين ملي •

تغيير تعليق مكانيكي به تعليق نيوماتيك يا تعليق مركب •

تغييرات برروي اتاق راننده •

وتورتغييرات در سيستم اگزوز و هواي ورودي به م •

تغييرات در سيستم خنك كننده موتور •

تغييرات برروي محورهاي جلو و عقب •

ترمز موتورتغييرات در سيستم •

تغييرات در گيربكس •

تغيير اندازه تاير •

تغييرات در سيستم ترمز •

تغييرات در سيستم فرمان •

هرگونه تغييرات بر روي شاسي •

تغييرات غير مجاز بر روي خودرو 2-2

به يكديگر 2در فصل اول بند تبديل چهار نوع كاربري تعريف شده :ر نوع كاربريتغيير د 2-1- 2

از اين رو تغيير كاربري فقط .اما زير كاربري هاي هر نوع كاربري را مي توان تغيير داد. مجاز نيست

.در مورد زير كاربري هاي تعريف شده مجاز خواهد بود

ابعاد مجاز تعريف شده براي خودرو با نصب كاربري،: تغيير در ابعاد و جرم مجاز خودرو 2-2- 2

.مجاز نيستجرم مجاز خودرو نيز تغيير همچنين .نبايد تغيير كند ،توسط خودروساز

1بلند كردن فاصله طولي بين محور هاكوتاه يا 2-3- 2

تغيير در تعداد محور ها 2-4- 2

تغيير موتور 2-2-5

خ هاچربين عرضيتغييرات در فاصله 2-2-6

كليات 2-3

.محورها مجاز نيست و سيستم انتقال قدرت ،موتور روي برانجام عمليات جوشكاري 2-3-1

1 Wheelbase

٢٨

هاي بـرق و سيم مجاورتسنگ زدن و برش در ،سوراخكاري ،در طول عمليات جوشكاري 2-3-2

عـات را ايـن قط منظور رعايت احتياط بايد ه خصوصاً اگر از جنس پالستيك باشند بمترمز لوله هاي

.و در صورت نياز بايد آنها را موقتاً قطع كرد نمودمحافظت

ظـاهر . نند يـا جابجـا شـوند عالئم تجاري ، پالك هاي نام و مشخصات اجزاء نبايد تغيير ك 2-3-3

.ا اصالح شوديخودرو نبايد تغيير كند

.برنده باشدبه هيچ عنوان داراي لبه تيز و دتجهيزات نصب شده بر روي خودرو نباي 2-3-4

در هنگام نصب تجهيزات اتاق بار بر روي خودرو يا در هنگام كـار بـر روي شاسـي خـودرو 2-3-5

مـوازي و هـاي آن كـامالً افقي قرار گرفته و تيـرك بايستي توجه نمود كه شاسي در وضعيت كامالً

شاسـي در هاي تعليق بادي براي اطمينـان از قرارگيـري در سيستم. دنگونه پيچش باشيچ بدون ه

وضعيت افقي بايستي حداقل از سه تكيه گاه قابل تنظيم استفاده گردد و تا انتهاي كار اين تكيه گاه

. ها نبايد از زير شاسي خارج شوند

شاسي در وضعيت افقي در صورت جابجا شدن خودرو، قبل از ادامه عمليات بايستي مجدداً 2-3-3

.قرارداده شود

به صورت كامالً افقي قبل از انجام هرگونه عملياتقراردادن شاسي - 3شكل

ابعاد و جرم 2-4

جرم 2-4-1

داشت كه وزن خودرو به همراه توجه دهنگام نصب اتاق بار يا كاربري بر روي خودرو باي 2-4-1-1

.فراتر نرود توسط خودرو ساز وزن اتاق بار و بار مجاز قابل حمل از ميزان اعالم شده

باشد درصد 5كلي، انحراف جرم از مقدار مجاز آن بايد در محدوده معيارعنوان يك هب 2-4-1-2

.دتوزيع بار بين محورها نيز بايد توجه كر و به فاكتورهاي مربوط به

بيشتر از مقدار مجاز توزيع نيرو بين محورها بايستي به نحوي باشد كه بار روي محورها 2-4-1-3

.شودن

تجهيزات بار اين اسـت كـه تحـت هـيچ شـرايطي، ) عرض( پهنايمورد ر نكته اساسي د 2-4-1-4

.نموده و يا محدود سازد كمرا ) ها زاويه ديد عقب آينه(تجهيزات نبايد ميزان ديد عقب اين نصب

٢٩

صـحيح پـذيري در شرايط متغير بودن بار به منظور اطمينان از مشخصه هـاي هـدايت 2-4-1-5

.توزيع جرم روي محور جلوي خودرو بسيار مهم است ،هابر روي تمام انواع جاده خودرو

.توزيع ناصحيح بار روي محورها هدايت پذيري خودرو را تحت تاثير قرار مي دهد - 4شكل

عنوان مقادير حداقل بـار بـراي محـور ه جز در مورد خودروهاي خاص مقادير زير را به ب 2-4-1-6

: جلو مي توان در نظر گرفت

جرم كل خودرو درصد 20زيع بار يكنواخت در حالتي تو -

جرم كل خودرو درصد 25در حالتي كه بار برروي اورهنگ عقب متمركز است -

طور يكنواخت ه بار بايد ب شودجز در مواردي كه شكل بار موجب عدم يكنواختي مي ه ب 2-4-1-7

.توزيع شود

لذا تجهيزات حمل بار بايستي ،ددوزن خودرو بايد به طور مساوي بين طرفين توزيع گر 2-4-1-8

به نحوي طراحي و ساخته شوند تا از توزيع نامناسب بـار و اعمـال وزن هـاي نامسـاوي در طـرفين

توزيع نامناسب بار مي تواند كارآيي خودرو را به ويژه هنگام ترمز كردن تحـت . خودرو اجتناب شود

بار اعمالي بر محور آن چرخ است مي توانـد فبار اعمالي بر هر چرخ كه در واقع نص. تاثير قرار دهد

10000عنوان مثال اگر بـار مجـاز محـوري ه ب. از مقدار مجاز كمتر يا بيشتر شود درصد 4 حداكثر

.كيلو گرم باشد 5200الي 4800كيلوگرم باشد بار مجاز هر چرخ واقع بر آن محور مي توان بين

دارند و اين محـور ابليت باال رفتن و جابجايي آنها قدر مورد خودروهايي كه محور عقب 2-4-1-9

كـه اورهنـگ عقـب در حالي ،در وضعيت باال قرار داده شده باشد فاصله طولي موثر كاهش مي يابد

. مركزي محور محرك واقع شود لذا مركز ثقل بدنه و بار مجاز نبايد عقب تر از خط ،افزايش مي يابد

.متمركز است افزودن باالبر محور عقب توصيه نمي شود عالوه براي خودرويي كه بار در عقب آنه ب

ابعاد 2-4-2

ابعاد مشخص شده در مشخصات فني خودرو بايستي به عنوان ابعاد كلي خودرو در نظر 2-4-2-1

در هر حال حداكثر ارتفاع مجاز خودرو نمـي توانـد از . از محدوده ذكر شده فراتر نرود و گرفته شود

.متر بيشتر باشد 6/2همچنين حداكثر عرض مجاز خودرو نمي تواند از ،متر بيشتر باشد 5/4

٣٠

درجه 11از آن1 اورهنگ عقب خودرو بايستي طوري در نظر گرفته شود كه زاويه ترك 2-4-2-2

. كمتر نشود

حداقل زاويه ترك خودرو - 5شكل

5/1بار از شاسي نبايد از اتاق طولي به عنوان يك قاعده كلي حداكثر مقدار بيرون زدگي 2-4-2-3

مگر اينكه سازه اتاق بار توانـائي تحمـل بارهـاي وارده را .بيشتر شود (H) برابر حداكثر عمق شاسي

.داشته باشد

تغييرات بر روي شاسي 2-5

سوراخكاري شاسي 2-5-1

هاي عنوان قاعده كلي بايد براي نصب اجزا يا واحدهاي اضـافي بـر شاسـي از سـوراخ ه ب 2-5-1-1

.موجود كه كارخانه سازنده فراهم آورده استفاده شود

:سوراخكاري بر روي شاسي در موارد زير مجاز نيستعمليات 2-5-1-2

به استثناي مواردي كـه نصـب تيـر عرضـي عقـب .سوراخكاري بر بال تيرهاي طولي مجاز نيست -

).ايجاب مي نمايد

متري مقاطعي از ميلي 70فنرها و در فاصله حداقل هاي زياد مانند تكيه گاه تنش نقاط دارايدر -

.تير طولي كه سطح مقطع تغيير مي كند عمليات سوراخكاري نبايد صورت گيرد

هاي موجود بر روي شاسي نبايستي با عمليات جوشكاري پر شوند و در صـورت سوراخ 2-5-1-3

ر مقطع بايستي محل سوراخ هاي تغيي هاي فنر و محل وجود سوراخ در نقاط حساس مانند تكيه گاه

.با پيچ هم سايز با سوراخ پر شود

كليه سوراخكاري ها بر روي شاسي بايستي به وسيله دريل انجام گيرد و از سوراخكاري 2-5-1-4

.شودبه وسيله برش شعله اجتناب

هاي جديد ايجاد شود، در مواردي كه براي نصب قفسه، براكت و غيره الزم است سوراخ 2-5-1-5

ها بايد بر قسمت جان عمودي تيرهاي طولي ايجاد شده و پليسه گيري و برقو زدن سوراخها سوراخ

.نيز بايد با دقت انجام شود

1 Departure angle

٣١

نبايد به عنوان يك قاعده كلي بايد متناسب با ضخامت شاسي بوده و )D(ها قطر سوراخ 5-1-6- 2

ي كه دستورالعمل شركت خودروساز البته در صورت .تجاوز كندميلي متر 17 الي ميلي متر 15 از

.مبني بر تعيين حداكثر قطر سوراخ ارائه شده باشد؛ اين دستورالعمل قابل اجرا است

گـاه هيچ. باشدميلي متر 50نبايد كمتر از )C(فاصله مركز سوراخها تا لبه هاي شاسي 2-5-1-7

هـر (برابر قطر بزرگتـرين سـوراخ متر يا سه ميلي 50نبايد كمتر از )B(ها از يكديگر فاصله سوراخ

بـراي درصورت وجود دستورالعمل كارخانه اي خاص براي هر خودرو. باشد) كدام كه كوچكتر است

.دستورالعمل معتبر خواهد بود اين ،سوراخكاري شاسي

هاي ايجاد شده نبايد بيشتر از يك ميليمتر از قطر پيچ در نظر گرفته شـده، قطر سوراخ 2-5-1-8

.اشدبزرگتر ب

بايد به صورت شوند و ترجيحاً ايجادها نبايد در يك امتداد بر روي شاسي تمامي سوراخ 2-5-1-9

.متناوب قرار گيرند

:راهنماي شكل

B فاصله مركز سوراخ ها از يكديگر

C فاصله مركز سوراخ ها از لبه شاسي

D قطر سوراخ

محل قرارگيري سوراخها بر روي جان تير -6شكل

برش شاسي 2- 2-5

طـور ه طور عمودي و هم به هم بتنها در ناحيه اورهنگ عقب تيرهاي طولي را مي توان 2-5-2-1

برش تنها بعد از محور انتهايي مجاز بوده و نمي توان خودرويي با شاسي بلند را بـه . مورب برش داد

.شاسي كوتاه و بالعكس تبديل كرد

.تيرهاي طولي عبور كند هاي موجود بر برش نبايد از سوراخ 2-5-2-2

٣٢

نحوه برش شاسي با توجه به محل قرارگيري سوراخ ها - 7شكل

در نقاطي كه پروفيل تغيير مي كند و نيز در نقاطي كه تمركز تنش وجود دارد عمليات 2-5-2-3

.برش مجاز نيست

.براي انجام عمليات برش از شعله استفاده شود دهرگز نباي 2-5-2-4

برش و برداشتن قسمتي از شاسي در ناحيه مياني به استحكام شاسي آسـيب رسـانده و 2-5-2-5

.ممنوع است

.برش و برداشتن شاسي در ناحيه مياني مجاز نيست - 8شكل

جوشكاري بر روي شاسي 2-5-3

م به عنوان قاعده كلي جوشكاري بر روي شاسي و اجزاي عمليات حرارتي شده نبايد انجا 2-5-3-1

اورهنگ عقب خودرو، كه در تغيير ياپروفيل تقويت كننده و بابه جز در هنگام تقويت شاسي . شود

٣٣

در خودروسـاز به هر حال دستورالعمل شركت . رعايت موارد ذيل ضروري مي باشد در اين موارد نيز

.اين خصوص معتبر خواهد بود

.است ممنوعسازه هاي حمال شاسي روي جوشكاري بر 2-5-3-2

رهنگ عقب شاسي مجاز شمرده مـي به عنوان يك قاعده كلي جوشكاري در محدوده او 2-5-3-3

.شود مگر در مواردي كه شركت خودروساز آن را منع كرده باشد

نوع جوش و الكترود مناسب براي جوشكاري بايستي متناسب با جنس شاسي انتخاب و 2-5-3-4

.به كار برده شود

جام عمليات جوشكاري مي بايستي اتصاالت مثبت و منفي باتري، دينـام قبل شروع به ان 2-5-3-5

.جدا شوند 1قفل ترمز و در صورت وجود اجزاي سيستم ضد

متـري منطقـه جوشـكاري و 1كليه سيم ها و اجزاي الكتريكي و الكترونيكي در فاصله 2-5-3-6

سيب پذير ديگر مانند اجزاي همچنين بايد مراقب اجزاي آ. دنجدا شو دباي) ارت(اتصال زمين محل

.پالستيكي، فنرهاي بادي و پارابوليك بود

مخزن سوخت و لوله هاي آن در صورت قرارگرفتن در مجاورت محل جوشكاري بايستي 2-5-3-7

.از خودرو جدا شوند

نبايد به اجزايي مانند محورها، فنرها، موتور و ساير اجـزاي سيسـتم ) ارت(اتصال زمين 2-5-3-8

قطعات اين مجموعه ها در اثر عبور جريان بـه يكـديگر جـوش خـورده و .ال قدرت متصل شودانتق

.جرقه هاي احتمالي حين جوش موجب بروز آسيب هاي جدي بر روي اين اجزا مي گردد

.اتصال زمين در حين جوشكاري نبايد در نواحي مشخص شده باشد - 9شكل

50تـا 30ها از متر بوده و فاصله بين جوش ليمي 30حداقل طول پاس جوش بايستي 2-5-3-9

.متر باشد ميلي

١ AntiLock Breaking System (ABS)

٣٤

خنك كـاري توسـط . طور يكنواخت خنك شوده تير جوشكاري شده بايد به آرامي و ب 2-5-3-10

.آب يا هر وسيله ديگر مجاز نيست ،هواي فشرده

دو براي اطمينان از نفوذ مناسب جوش در صـورت امكـان بايسـتي جوشـكاري از هـر 2-5-3-11

وسيله سنگ زني در راستاي طول تيـر بايـد تميـز ه سمت انجام گيرد و مواد اضافه روي جوش را ب

.كرد

جوشكاري و سنگ زدن شاسيو غير صحيح نحوه صحيح -10شكل

سطح مقطع و طول پاس جوش، تعداد و توزيع جوشهاي پركن بايد براي انتقال ممـان 2-5-3-12

.ندخمشي و برشي مقطع كافي باش

هايي از شاسي كه قـرار اسـت تمعنوان بخشي از فرآيند جوشكاري الزم است قسه ب 2-5-3-13

هـاي پس از تكميل كـردن قسـمت . هاي احتمالي پاك شود جوشكاري شود از رنگ و زنگ زدگي

.اصالح شده بايد كامالً با مواد ضد زنگ محافظت شوند

نواحي هاشـور خـورده در (خم هاي فلنج شاسي متري از لبه ها و ميلي 15در فاصله 2-5-3-14

. به جز در زمان اتصال ريل شاسيكرد جوشكاري نبايد وجههيچ به ) شكل زير

.جوشكاري در نواحي هاشور خورده مجاز نمي باشد -11شكل

٣٥

جايگزين كردن پيچ به جاي پرچ 2-5-4

هاي فوق را با مي توان پرچد اصالح شوناتصاالت پرچي الزم استهايي كه براي قسمت 2-5-4-1

اين پـيچ . كه مقاومت الزم براي اتصال را دارند جايگزين كرد ،ها هايي هم اندازه با قطر سوراخ پيچ

كار رفته بايد خود قفل بوده ه مهره هاي ب. ساخته شود 8.8 يمقاومت رده با حداقلها بايد از موادي

شرايطي نبايد از پيچ بدون واشر فوالدي اسـتفاده تحت هيچ . شودجلوگيري آنها از لقي نحوييا به

.كرد

قسمت رزوه طول. هاي نيم دنده جهت اتصال استفاده نمود بايد توجه داشت كه از پيچ 2-5-4-2

:كردرا مي توان از رابطه زير محاسبه )L(نشده پيچ

طول قسمت رزوه شده در پيچ هاي نيم دنده -12شكل

تيرهاي عرضي 2-5-5

متر توصيه مي ميلي 600 يش ازب به شاسي نصب تير عرضي براي هر طول افزوده شده 2-5-5-1

.شود

.ميليمتر باشد 1200يا حداكثر 1000فاصله هر دو تير عرضي از يكديگر نبايد بيشتر از 2-5-5-2

ي زير در تير عرضي نصب شده بايست الزامات تكميليدر صورت نياز به نصب تير عرضي 2-5-5-3

:لحاظ شود

مقـاطع پروفيلـي . داشته باشـند ) hat(كاله تيرهاي عرضي بايستي مقطع ناوداني يا 2-5-5-3-1

بسته نظير قوطي و لوله به دليل دارا بودن صلبيت و مقاومت در برابر پـيچش، نبايـد بـه كـار بـرده

.شوند

25.0121 ttLtt ×+>>+

٣٦

.تيرهاي عرضي نبايد از پروفيل هاي با مقطع بسته ساخته شوند -13شكل

صلبيت پيچشي و قابليت تحمل بار عمودي تيرهاي بكار رفته در تيرهاي عرضي 5-5-3-2- 2

.مشابه تيرهاي استاندارد نصب شده توسط كارخانه باشد داضافه شده يا جايگزين شده در شاسي باي

ضخامت ورق به كار رفته در ساخت تيرهاي عرضي نبايسـتي از ضـخامت جـان تيـر 2-5-5-3-3

.ه به آن وصل مي شود بيشتر باشدشاسي اي ك

هاي موجود بر روي صفحه اتصال دهنده تير عرضي به شاسـي از فاصله مراكز سوراخ 2-5-5-3-4

.لبه اين صفحه بايستي حداقل سه برابر قطر آن سوراخ باشد

ميليمتري از لبه صفحه اتصال دهنده تير عرضي به شاسي نبايـد هـيچ 40در فاصله 2-5-5-3-5

.جوشكاري صورت گرفته باشدگونه

نحوه اتصال تير عرضي اضافه شده به شاسي بايستي مشابه تيرهاي عرضي موجود بـر 2-5-5-3-6

.روي شاسي باشد

كليه مهره هاي استفاده شده براي اتصال تيرهاي عرضي بايستي از نـوع مهـره هـاي 2-5-5-3-7

.باشندخود قفل

نظور توزيع مناسب نيرو در زير تمامي پيچ ها و مهـره هـا استفاده از واشر تخت به م 2-5-5-3-8

.توصيه مي شود

البته تير عرضي نصـب . به جان تير شاسي متصل شوند تيرهاي عرضي بايستي حتماً 2-5-5-3-9

.شده در انتهاي شاسي مي تواند به بالك شاسي نيز نصب شود

٣٧

انواع تيرهاي عرضي 2-5-5-4

:ه تقسيم مي شوندتيرهاي عرضي به چهار دست

تيرهاي عرضي تعليق عقب -

تيرهاي عرضي مياني -

تيرهاي عرضي انتهاي شاسي -

تيرهاي عرضي خاص -

تيرهاي عرضي تعليق عقب 2-5-5-4-1

بـه . به منظور دست يابي به حداكثر عمر كاري الزم است تا سيستم تعليق عقب به خوبي مهار شود

،تعليق عقب بايستي به يك تير عرضي متصل شـود مربوط به صال هاي ات پايهاين منظور هركدام از

لچكي هـاي تيـر . اين عمل از انعطاف بيش از حد شاسي در اين نواحي پر تنش جلوگيري مي كند

هـاي نصـب تكيـه عرضي تعليق عقب بايستي طوري طراحي شود كه سوراخ هاي پيچ آن با سوراخ

نمونه اي از يك سيستم تعليق عقـب از نـوع تـك . دهاي فنر بر روي شاسي در يك راستا باشن گاه

.نشان داده شده است 14محور در شكل

تيرهاي عرضي تعليق عقب -14شكل

. شـود براي سيستم هاي تعليق عقب دو فنره توصيه مي شود از تير عرضي نوع پروانـه اي اسـتفاده

.نشان داده شده است 15نمونه اي از تير عرضي پروانه اي در شكل

٣٨

تير عرضي پروانه اي -15شكل

يتير هاي عرضي ميان 2-5-5-4-2

تمامي تيرهاي عرضي مياني شاسي به منظور جلوگيري از تمركز تنش در تير عرضي اي كه صلبيت

. پيچشي بزرگتري دارد بايستي مشابه يكديگر باشند

:نشان داده شده اند 16در شكل چند نمونه از تيرهاي عرضي مياني

نمونه هايي از تير عرضي مياني - 16شكل

٣٩

تير هاي عرضي انتهاي شاسي 3- 5-4- 2-5

تيرهاي عرضي انتهاي شاسي از لحاظ طرح و ساختار مشابه تيرهاي عرضي مياني هستند و تفاوت

عمده آنها در اين است كه تيرهاي عرضي انتهاي شاسي اغلب براي نصب قالب كشش استفاده مي

است كه تير عرضي انتهايي براي شاسي هايي كه انتهاي آنها باريكتر مي شود همچنين ممكن . شود

.نازكتر ساخته شود

نشان داده 17دو نمونه از تيرهاي عرضي انتهايي كه قابليت نصب قالب كشش را نيز دارند در شكل

.شده است

تير هاي عرضي انتهاي شاسيدو نمونه از -17شكل

هاي كشش قابل نصب بر روي تيرهاي عرضي انتهاي شاسي قالبهاي كوپلينگ ها و ويژگي

ويژگيها و - وسايل كوپلينگ مكانيكي -خودرو( 3478شماره ايران بايستي طبق استانداردهاي ملي

.باشد) روش آزمون

تيرهاي عرضي خاص 4- 5-4- 2-5

راي مقاصد عالوه بر تيرهاي عرضي ذكر شده، برخي تيرهاي عرضي ديگري نيز وجود دارند كه ب

نمونه اي از اين موارد نصب تير عرضي نگهدارنده محفظه بلبرينگ مياني . خاص استفاده مي شوند

براي اين منظور مي توان از يك تير عرضي مياني استاندارد استفاده كرد كه بر . ميل گاردان است

ستفاده قرار روي آن يك محفظه بلبرينگ نصب شده است و براي تكيه گاه گاردان دو تكه مورد ا

.مي گيرد

بايد توجه داشت اجزائي مانند جعبه ابزار، مخزن سوخت اضافه، مخازن هواي فشرده يا ساير اجزايي

كه به پهلوي شاسي وصل مي شوند براي جلوگيري از ايجاد كرنش زياد حتي المقدور در نزديكي

٤٠

ممكن است ،ديگر شويمتيرهاي عرضي نصب شوند و در صورتي كه ناگزير به نصب اجزاء در قسمت

اين امكان با توجه به نوع شاسي و ميزان گشتاور ناشي از . نياز به نصب تير عرضي داشته باشيم

.نيروي وزن تجهيزات مذكور كه به شاسي وارد مي شود قابل بررسي خواهد بود

.ير عرضي نمي باشدلذا نياز به نصب ت ،شاسي مقاومت الزم در برابر گشتاور وارده را دارد -الف 18شكل

.لذا نياز به نصب تير عرضي مي باشد ،شاسي مقاومت الزم در برابر گشتاور وارده را ندارد - ب 18شكل

ن برخي از تيرهاي عرضي براي تقويت شاسي و جلوگيري از پيچش و خمش شاسـي مـورد همچني

ي و در قسـمت اورهنـگ اين تيرهاي عرضي معموالً در بخش انتهايي شاسـ . استفاده قرار مي گيرند

عقب در مورد برخي از كاربري هايي كه باعث به وجود آمدن خمش يا پيچش در انتهايي شاسي مي

. نمونه اي از اين نوع تيرهاي عرضي را نمايش مي دهد 19شكل . گردند استفاده مي شود

تير عرضي براي جلوگيري از خمش و پيچش در انتهاي شاسي: 19شكل

٤١

شاسي تقويت 2-5-6

در محل هايي از طول شاسي، با توجه به نوع بارگذاري هاي انجام شـده و نـوع كـاربري 2-5-6-1

خودرو، ممكن است نياز به تقويت تير شاسي جهت جلوگيري از تمركز تنش و تغيير شكل شاسي و

:براي اين منظور بايد موارد زير را در نظر داشت. يا احتمال شكست آن وجود داشته باشد

از )2H(پروفيل هاي تقويت كننده شاسي بايد حداقل به ميزان دو برابر ارتفاع شاسي 1- 5-6-1- 2

مگر اينكه شركت سازنده دستورالعمل مخالف آن داده هاي شاسي فاصله داشته باشند تكيه گاه

:سي در شكل زير نشان داده شده استجزئيات يك نمونه از تقويت شا ..باشد

ها يت كننده شاسي از محل تكيه گاهفاصله تقو -20شكل

45تحت زاويه 20انتهاي تمامي پروفيل هاي تقويت كننده بايستي مانند شكل 2- 5-6-1- 2

.آماده شده باشد 21كه مانند شكل درجه برش خورده باشد يا اين

هاي تقويت كننده نحوه برش انتهاي پروفيل -21شكل

.ننده نبايد از ضخامت شاسي اصلي بيشتر باشدهاي تقويت ك ضخامت پروفيل 3- 5-6-1- 2

پروفيل تقويت كننده هاي شاسي بايد از نوع نبشي يا ناوداني بوده و مي توانند در 4- 5-6-1- 2

شعاع پروفيل قرارگرفته در بيروني ترين اليه بايد بيشتر از اليه . داخل يا بيرون شاسي قرار بگيرند

.داخلي باشد

٤٢

وفيل نبشي و ناوداني براي تقويت شاسياستفاده از پر -22شكل

قرار گيري تقويت كننده در داخل و خارج شاسي -23شكل

ه شاسي اصلي وصل ببه صورت محكم و قابل اطمينان بايد تقويت كننده هاي شاسي 5- 5-6-1- 2

و تا براي اين كار پيشنهاد مي شود كه اتصاالت پيچ و مهره اي مورد استفاده قرارگيرد. شده باشند

.هاي موجود بر روي شاسي استفاده شود حد امكان از سوراخ

در مورد شاسي هايي كه مقطع آنها ثابت نيست و نمي توان از تقويت كننده يك تكه 6- 5-6-1- 2

نواحي .از چند تقويت كننده كه با يكديگر همپوشاني دارند استفاده كرد دبراي آنها استفاده كرد باي

.يد توسط پيچ و مهره يا جوش به همديگر متصل شوندهمپوشاني شده نيز با

تغييرات اورهنگ عقب 2-5-7

مجـاز بـوده و همـواره ) اورهنگ عقب(قسمت انتهايي شاسي تغيير طول شاسي تنها در 2-5-7-1

بايد توجه داشت كه تغيير طول شاسي نبايد .بايد دستورالعمل شركت خودروساز را مدنظر قرار داد

.حل محورهاي خودرو شودباعث تغيير م

٤٣

نحوه قرارگيري صفحات و پخ زدن لبه آنها قبل از جوش -24شكل

توجه داشت كه اتصال اجزاء شاسي جهت تغيير طول بايد حداقل به ميزان دو برابر دباي 2-5-7-2

. از نقاط پرتنش مانند تكيه گاه فنرهـا يـا تيرهـاي عرضـي فاصـله داشـته باشـد ) 2H(عمق شاسي

.متري از اين محل اتصال هيچ گونه سوراخكاري مجاز نيست ميلي 50ن در همچني

انجام تغييرات در لوله كشي هيدروليك و هواي فشرده بايستي به نحوي انجام پذيرد تـا 2-5-7-3

از لوله هايي با قطر داخلي برابر با قطر لوله هاي اصلي استفاده شود و حركت سيال در لولـه هـا بـه

.ت لوله ها دچار محدوديت نشودويژه در اتصاال

يا اعمال تغيير طول در درخت سيم الزم است كليه برق در صورت تغيير در سيم كشي 2-5-7-4

.اتصاالت الكتريكي در مقابل آب و جريان الكتريكي به خوبي عايق كاري شوند

اتصال با شاسي به ويژه در شاسي خودروهاي سنگين قابروش پيشنهادي براي اتصال 5-7-5- 2

. است 25درجه مطابق شكل 45±15زاويه

.نشان داده شده اند 26ساير روشهاي اتصال در شكل

نحوه اتصال دوقسمت شاسي به هم -25شكل

سطح مقطع چند نمونه از روش هاي اتصال شاسي به وسيله پروفيل هاي تقويت كننده - 26شكل

٤٤

مجاز اعالم شده از سوي شركت سازنده ابعاد افزايش طول شاسي بايستي در محدوده 5-7-6- 2

.خودرو نيز گرددو ابعاد نامي مجازصورت بگيرد و نبايستي موجب افزايش جرم

كار رونده در اصالح شاسي بايد از نظر كيفيت و نيز ضخامت مشابه جنس شاسي ه مواد ب 5-7-7- 2

.تامين شده باشد سازاز شركت خودرو اصلي خودرو بوده و ترجيحاً

وجه داشت كه زاويه ترك خـودرو نبايـد از تبايستي به اين نكته افزايش طولدر هنگام 2-5-7-8

.شود كمتردرجه 11

:مي توان از روش زير استفاده كرد براي شاسي هاي دوبل 5-7-9- 2

نحوه اتصال جهت تغيير طول شاسي هاي دوبل -27شكل

طع متغير، فاصله بين لبه هاي اتصال بيروني و در مورد شاسي هاي دوبل با سطح مق 2-5-7-9-1

.ميليمتر باشد 300دروني بايستي حداقل

قسمت اضافه شده به شاسي بايستي با جوش ممتد و پيوسته در سرتاسر محل اتصال 2-5-7-9-2

.به شاسي وصل شود

كـه اتصال جوش بدون استفاده از صفحات تقويت كننده تنها در صورتي مجاز اسـت 2-5-7-9-3

متري انتهاي شاسي باشد، يا بر روي قسـمت اضـافه شـده تيـر ميلي 200محل اتصال در محدوده

.عرضي يا قالب كشش نصب نشود

هنگام تغيير طول اورهنگ عقب بايستي توجه داشـت كـه تيـر عرضـي عقـب شاسـي 2-5-7-10

.بايستي حفظ شود

سيستم تعليق 2-6

شمار مي آيند ه بموثري در جرم مجاز خودرو فنرها اجزاي سيستم تعليق و به دليل اينكه 2-6-1

.خودروساز صورت پذيرد مجوزستي تنها با روي آنها باي تغيير بر انجام هر گونه

٤٥

تم تعليق عقب الزم است كـه سپس از اصالح سي ،هاي مجهز به رگوالتور بار ترمزدرودر خو 2-6-2

.رگوالتور تنظيم شوداين

ي محور يا مركب تنها برا )بادي( تم تعليق نيوماتيكيسعليق مكانيكي به سيتغيير سيستم ت 2-6-3

.مجاز مي باشد عقب و با مجوز از شركت خودروساز

و هواي ورودي به موتور )اگزوز( دود خروجي سيستم 2-7

دود خروجـي و سيسـتم بـه موتـور اصالحي كه مشخصه هاي هواي وروديانجام هرگونه 2-7-1

.ساز انجام شوندخودرومجوز ار مي دهند بايد باگزوز را تغيي

گونه اصالحي كه باعث تغيير در مقادير خالء مكـش در سيسـتم ورودي يـا فشـار انجام هر 2-7-2

.نيست مي شود مجازتخليه در سيستم خروجي

. رجستگي ها در آن اجتناب گرددبتا حد امكان يكنواخت بوده و از خم ها و دلوله كشي باي 2-7-2

اتصـاالت بكـار رفتـه در لولـه . كوچكتر از مقدار قبل از اصالح آن باشد دمچنين قطر لوله هوا نبايه

نداشـته وجـود تم لولـه كشـي سكشي بايد به گونه اي باشد كه امكان ورود آب و گرد و غبار به سي

.باشد

ا هواي غبار آلـود موتور و ي به ورودي هوا بايد در مكاني قرارداده شود تا از ورود هواي گرم 2-7-3

.اجتناب شود

بايـد از خطوط پالستيكي سيم هاي برق و تايرهاي زاپـاس لوله هاي اگزوز كمترين فاصله 2-7-4

:مطابق الزامات زير باشد

ميلي متر 200هاي اگزوز بدون پوشش براي سيستم

ميلي متر 80هاي اگزوز با پوشش براي سيستم

ميلي متر 40ايق بندي اضافه هاي اگزوز با پوشش و ع براي سيستم

تاير 2-8

.شركت سازنده انجام گيرد مجوزهرگونه تغيير در ابعاد تاير و رينگ چرخ بايستي با 2-8-1

.تغيير اندازه و نوع تاير يك محور مشخص ممنوع است 2-8-2

سيستم برق 2-9

ز و طبـق دسـتورالعمل هرگونه تغيير يا دستكاري در سيستم برق خودرو بايستي بـا مجـو 2-9-1

.دانجام شوخودروساز

دينام با از يك بايد، شته باشنداكه وسايل برقي اضافه شده توان مصرفي بااليي د درصورتي 2-9-2

.ظرفيت باالتر استفاده شود

.به فيوزهاي با ظرفيت معين نبايد بار بيش از حد وصل شود 2-9-3

٤٦

سيم هاي بـرق تنهـا در جعبـه هـاي .ي متصل شودرگهاي موجود نبايد كابل دي به كابل 2-9-4

ه اي اجزاي الكتريكي اضافه شده بايد فيوزهاي مناسبي بمي تواند به يكديگر اتصال يابند و برتقسيم

.منظور حفاظت افزوده شود

.وجود دارد قرارداده شوند يا له شدگي ها نبايد در نقاطي كه احتمال خراشيدگي سيم 2-9-5

ولتـي 12ولت مي باشند، جهت تامين بـرق اجـزاي 24ي كه داراي منبع تغذيه خودروهاي 2-9-6

.ز به استفاده از مقسم ولتاژ و يا ابزار كاهنده ولتاژ مي باشندجاتنها م

سيم كشي بايد با يك پوشش عايق پوشانده شود و در مواردي كه خـودرو مـواد خطرنـاك 2-9-7

.شودحمل مي كند بايد از لوله خرطومي استفاده

رنگ كاري و ضد زنگ 2-10

زنـگ در مقابل نها صورت مي گيرد بايد آتمام قطعات خودرو مثل شاسي كه تغييرات بر 2-10-1

.محافظت شوند شدن و اكسيد گيزد

:زير نبايستي رنگ كاري شوند سمتهايق 2-10-2

هاي هوا و هيدورليك لوله هاي الستيكي يا پالستيكي مربوط به دستگاه •

ا و اجزاي الستيكي يا پالستيكواشره •

هاي انتقال قدرت فلنج شفت •

رادياتورها •

هاي شوك و ميله هاي سيلندر هوا يا هيدورليك جاذب •

شير اطمينان و شير تخليه •

گازوئيلفيلتر رسوب گير •

شناسائي و مشخصاتپالك هاي •

.محافظت شود ها باز شده باشند سطح تماس توپي و كاسه چرخ بايد كه چرخ در صورتي 2-10-3

هـا هاي ديسك چرخ خصوص جمع شدن رنگ بر روي فلنجه از افزايش ضخامت و ب همچنين بايد

.اجتناب شود

٤٧

فصل سوم

به شاسي خودرو كاربرينحوه اتصال

هدف 1

معرفي انواع روش هاي اتصال زيركاربري به شاسي خودرو و تعيين استاندارد، هدف اين فصل از

.استمختلف زيركاربريدر مورد الزامات نصب

دامنه كاربرد 2

به شاسي خودرو كاربرد دارد و شامل اين فصل از استاندارد در مورد نحوه نصب انواع زيركاربري

.نمي شود انواع زير كاربري هادستورالعمل هاي طراحي و ساخت

خودروهاي خود دارند، اين براي زيركاربريدستورالعملي براي نصب هاسازاز آنجايي كه اكثر خودرو

العمل براي دستيابي به حداكثر كارايي و قابليت استفاده براي كاربري سازها مورد استفاده ردستو

العمل ربايد موارد مطرح شده در دستو بنابراين كاربري سازها عالوه بر استاندارد مذكور،. خواهد بود

.را نيز در نظر داشته باشند سازخودرو

ل از طراحي، ساخت و نصب كاربريلي قبك الزامات 3

مربوط به مقدار مجاز بار كل خودرو و تحليل هاي دباي زيركاربري،قبل از طراحي و ساخت

براي اين منظور موارد . همچنين مقدار مجاز بار روي محورهاي عقب و جلو به طور مجزا انجام شوند

:زير بايد در نظر گرفته شوند

.شودحور نبايد از بار مجاز اعالم شده توسط خودور ساز بيشتر روي هر م مقدار بار 1- 3

با توجه به نوع و محل نصب كاربري و همچنين نوع بارگذاري بايد روي محورها ر توزيع بار ب 2- 3

.شدبا

ت شاسيبيمقاومت و صل 3- 3

ابعاد كلي خودرو 4- 3

ي مترميل 300 +عرض كلي محورها = اتاق بار لعرض كحداكثر 4-1- 3 .متر تجاوز كند 5/2حداكثر عرض مجاز نبايد از : يادآوري

عرض كلي محورها × 85/1 =ي خودرو ارتفاع كلحداكثر 4-2- 3

.متر تجاوز كند 5/4حداكثر ارتفاع مجاز نبايد از : يادآوري

٤٨

ابعاد كلي خودرو با اتاق بار - 1شكل

برابر 5/1همچنين اتاق بار نبايد بيش از ،اشددرجه ب 11زاويه ترك خودرو نبايد كمتر از 4-3- 3

از انتهاي شاسي بيرون تر باشد مگر اينكه اتاق بار خود داراي يك تقويت كننده ) H(عمق شاسي

.باشد

ات عنقطه اي است كه برآيند نيروهاي وزن ناشي از قط زير مركز ثقل خودرو همانند شكل 5- 3

درو با توجه به طراحي آن توسط خودرو ساز تعريف مي مركز ثقل خو. خودرو از آن نقطه مي گذرد

.است 2شماره شكل مشابهثقل تمامي خودروها مركز گردد و تقريباً محل

محل مركز ثقل خودروي ناكامل - 2شكل

عنوان اتاق بايد توجه داشت كه محل مركز ثقل خودرو پس از نصب تجهيزات برروي شاسي تحت

حداقل فاصله را بايد ) قبل از نصب اتاق بار(حل مركز ثقل اصلي خودرو با م بار و يا نوع كاربري،

ل خودروي كامل تا حد ممكن بايد در پايين ترين سطح و نزديك قبه طور كلي مركز ث .داشته باشد

و يا ساير تجهيزات كه باالتر از مركز ثقل اصلي رهر بخش از اتاق با. به مركز ثقل اصلي خودرو باشد

بنابراين براي دست يافتن به اين . د، مركز ثقل خودروي كامل را باالتر خواهد بردخودرو نصب شو

منظور بايستي تجهيزات سنگين را تا حد امكان در پايين و به طور قرينه نسبت به خط طولي

.شاسي نصب كرد

٤٩

الزامات كلي 4

:رعايت شوند موارد زير بايستي در هنگام طراحي و ساخت اتاق بار 1- 4

اتصاالت اتاق بار بايستي توانايي تحمل بارهاي ناشي از وزن اتاق بار و همچنين نيروي 1-1- 4

.دنداشته باش ...)مانند ترمزگيري ،دور زدن و(ناشي از بارگذاري را در شرايط بحراني

.بخش عمده نيروهاي اتاق بار بايد به صورت مستقيم به شاسي خودرو وارد شوند 1-2- 4

ضريب اطمينان قابل قبول براي نصب اجزاي اتاق بار هنگامي كه تحت تأثير شرايط حداقل 1-3- 4

بدون ،در نظر گرفته شود 3بايد برابر پس از طراحي در حالت استاتيك حداكثر بارگذاري هستند

.آن ماده برسد) تنش تسليم(اينكه به حداكثر تنش كششي مجاز

اپيوستگي بزرگي در صلبيت ساختار كلي شاسي بر روي خودروهاي شاسي لخت متداول، ن 1-4- 4

اين تأثير .شوددر قسمت جلوي اتاق بار وجود دارد كه باعث ايجاد تمركز تنش در همين محل مي

استفاده از شاسي اتاق بار به سمت بيرون از جلوي اتاق بار و بدون دادن وسيله امتداده ب دباي

قسمت انتهايي شاسي اتاق بار در جلوي . برسدداقل حبه گونه وسيله اتصال دهنده در آن ناحيه،ره

بنابراين شاسي اتاق بار بايد به ميزان . آن بايستي يك بار گسترده به شاسي اصلي خودرو وارد كند

نشان داده شده در شكل زير از اتاق بار در قسمت جلوي آن بيرون زده و به يكي از اشكال زير

. عمل را نشان مي دهد شكل زير دو نمونه از نحوه اين. درآيد

نحوه شكل دهي انتهاي شاسي اتاق بار در قسمت جلوي آن - 3شكل

الزامات شركت خودرو ساز در .قرار گيردنبايد هيچ گونه اتصالي 4 در ناحيه هاشور خورده در شكل

.در نظر گرفته شود دمورد اين ناحيه باي

٥٠

خودرو در قسمت جلوي آننحوه اتصال شاسي اتاق بار به شاسي - 4شكل

محل قرارگيري اتصاالت دو شاسي به يكديگر - 5شكل

براي جلو گيري از حركت اتاق بار در راستاي طول شاسي استفاده از دو اتصال صفحه 1-5- 4

يكي (اين دو اتصال بايد در دو طرف . ماهي براي تمامي روشهاي اتصال معرفي شده ضروري است

.خودرو و تا حد امكان نزديك به محور عقب باشند) ي در سمت چپدر سمت راست و ديگر

الزامات جزئي 5

:الزامات جزئي زير بايد در نظر گرفته شوند 1- 5

. ي شاسي اصلي باشدثنخپايين ترين سوراخ صفحات اتصال بايستي كامالً پايين تر از تار 1-1- 5

ير شاسي نزديك باشد تا از ايجاد ترك بر روي لبه پايين صفحه اتصال بايستي تا حد ممكن به بال ت

.شاسي جلوگيري شود

:محل اتصاالت اتاق بار به شاسي بايد به نحوي انتخاب شوند كه 1-2- 5

٥١

شاسي و نيز نقاط اتصال سيستم تعليق و ساير اتصاالت، در رابطه با تغيير مقطع عرضي 1-2-1- 5

.بايد تمركز تنش در شاسي حداقل نگه داشته شود

بازرسي هاي عادي و همچنين تعمير و نگهداري بايستي به سادگي بر روي اتصاالت و 1-2-2- 5

.قطعات مجاور آن بر روي خودرو قابل انجام باشد

رابط هاي فاصله كافي بين اتصاالت و قطعات متحرك مانند شفت گاردان،بايستي 1-2-3- 5

.وجود داشته باشدغيره تعليق و

متناسب ردهبا مهره هايي با 8.8يا 10.9 رده مقاومتياستاندارد متريك با از پيچ هاي 1-3- 5

.براي بستن اتصاالت اتاق بار به شاسي خودرو بايد استفاده شود

سوراخ كاري بر روي جان تير شاسي جهت بستن اتصاالت بايستي مطابق با بندهاي مطرح 1-4- 5

.اين استاندارد صورت گيرد دوم شده در فصل

براي جلوگيري از وسيله پيچ به هم متصل مي گردند،ه هنگامي كه فلزات غير هم جنس ب 1-5- 5

كسيد روي و يا تركيبات مشابه جداكننده و يا ساير تجهيزات تأييد االكتروليز بايد ناشي ازخوردگي

.برده شود كاره شده ب

1شاسي اتاق بار 6

:دنمي شو به دو دسته تقسيم زيركاربريبه طور كلي، 1- 6

زيركاربري هابراي اتصال اين دسته از .هايي كه داراي شاسي اتاق بار هستندزيركاربري دسته اول

. بسته خواهد شد وسيله اتصاالت ذكر شده،ه به شاسي خودرو بزيركاربري شاسي اين به خودرو،

اراي كنسول هايي اين اتاق بارها د. هستند كه شاسي اتاق بار ندارد زيركاربري هاييدسته دوم

هستند كه اين كنسول ها بر روي شاسي خودرو قرار گرفته و به وسيله اتصاالت ذكر شده، به شاسي

.خودرو متصل مي گردد

آنها به نحوي اربا كنسول و بدون شاسي اتاق بار ساخت كه ساخت را مي تواناتاق بارهايي 2- 6

. مانند تانكر و يا اتاق بارهاي مشابه صلب باشند،ذاتاً در مقابل پيچش در راستاي طول خود باشد كه

اما اينكه شاسي .بنابراين طراحي و ساخت اتاق بار با شاسي يا با كنسول بر عهده كاربري ساز است

توسط داست يا خير باي يك خودرو قابليت تحمل بارهاي متمركز ناشي از اتصال با كنسول را دارا

.شودخودرو ساز اعالم

1-subframe

٥٢

. استالزم كاربريشاسي وجود بر روي شاسي خودرو، كاربري هابراي نصب بسياري از انواع 3- 6

بلكه اين شاسي باعث گسترده ، هدف از اين شاسي افزايش مقاومت ساختاري شاسي خودرو نيست

ن همچنين اين شاسي امكان افزود. به شاسي خودرو مي شود كاربريشدن بارهاي متمركز ناشي از

.اجزاي اضافي و يا قطعات مختلف را به خودرو فراهم مي كند

عرض خارجي شاسي خودرو باشد و همانند شكل محيطي آن برابراتاق بار بايد شاسيعرض 4- 6

. يك تكه ساخته شده باشدبه صورت همچنين اين شاسي بايد پيوسته بوده و تير اصلي آن . باشد

شكل Uلذا پروفيل با مقطع .ل پيچش انعطاف پذير باشداين شاسي بايد تا حد امكان در مقاب

ضخامت اين پروفيل با يد با توجه به تناژ خودرو و نوع .براي تير اصلي توصيه مي شود) ناوداني(

تيرهاي عرضي .ميلي متر باشد 5حداقل ضخامت اين پروفيل بايد . كاربري محاسبه و انتخاب گردد

با اتصال . دنبر روي تيرهاي عرضي شاسي خودرو قرار گير شاسي اتاق بار بايستي تا حد ممكن

كه از قبل روي شاسي خودرو نصب شده اند نبايد يشاسي اتاق بار بر روي شاسي خودرو، اتصاالت

و نصب شده بر نمونه اي از شاسي اتاق بار ساخته شده مطابق با الزامات فوق 7شكل در . جدا شوند

.ستداده شده انشان روي شاسي خودرو

نمونه اي از يك تانكر كه با شاسي - الف 6شكل

.بار به شاسي خودرو متصل شده است اتاق

نمونه اي از يك تانكر كه با كنسول -ب 6شكل

.ستبه شاسي خودرو متصل شده ا

٥٣

بر روي شاسي خودرو رنحوه قرارگيري شاسي اتاق با - 7شكل

تا حد امكان جلوتر از براكت اتصال عقب فنر دابتداي شاسي اتاق بار در طول شاسي خودرو باي 5- 6

كه در شكل aبادي است توصيه مي شود كه فاصله از نوع جلو محور اگرتعليق. جلو قرار گيرد محور

.ميلي متر باشد 600ي واست كمتر يا مسانشان داده شده 8 .فاصله مركز چرخ جلو تا لبه ابتدايي شاسي اتاق بار است a: يادآوري

محل قرارگيري ابتداي شاسي اتاق بار نسبت به تكيه گاه فنر - 8شكل

٥٤

اگر به هر دليلي ارتفاع اين شاسي در . مقطع عرضي شاسي اتاق بار بايستي همواره ثابت باشد 6- 6

همواره وجود داشته باشد كه تغيير صلبيت شاسي داين اطمينان باي ك محل خاص كم يا زياد شد،ي

ه اي از اين عمل را نشان مي نمون 9شكل . تدريجي است تا از تمركز تنش در آن جلوگيري كند

.دهد

نحوه تغيير مقطع عرضي شاسي اتاق بار - 9شكل

ي اتاق بار چه در باالي آن و چه در داخل آن بايد حداكثر فاصله بين تيرهاي عرضي شاس 7- 6

ارتفاع تير اصلي درصد 60همچنين ارتفاع تيرهاي عرضي اين شاسي حداقل .ميلي متر باشد 1200

.شودداده جوش كاربريتيرهاي عرضي تا حد امكان نبايد به بال تير شاسي . اين شاسي باشد

اق بارمحل قرارگيري تيرهاي عرضي شاسي ات -10شكل

ومت در برابر پيچش شاسي اتاق باروسيله افزايش مقاه پايداري خودرو ب 7

پايداري خودرو نيازمند مقاومت در برابر پيچش شاسي اتاق بار ،هاي در مورد برخي از كاربر 1- 7

اين مقاومت در برابر پيچش مي تواند با استفاده از تيرهاي عرضي مجزا با پروفيل قاب بسته .است

نمونه از اتصال اين دو 11شكل در . ليبي شكل تأمين شودصو يا به كمك مهارهاي ) قوطي يا لوله(

.داده شده استاجزا به شاسي اتاق بار نشان

همچنين محل . مهار صليبي شكل تا حد امكان بايستي نزديك شاسي خودرو متصل شود 2- 7

تا ميلي متري آن باشد و 1000اصله و در ف عقب شروع آن بايد از جلوي خط مركزي آخرين محور

.انتهاي شاسي اتاق بار ادامه يابد

٥٥

مهارهاي صليبي شكل جهت افزايش پايداري خودرو وتيرهاي عرضي با پروفيل بسته -11شكل

تخاب نوع اتصالان 8

ه مهمترين پارامتر در انتخاب نوع اتصال در نصب اتاق بار بر روي شاسي خودرو، صلبيت ساز 1- 8

صلب و نيمه صلب استفاده براي اتاق بارهاي انعطاف پذير، كهانواع مختلف اتصال .است 1اتاق بار

.بعد تشريح شده اند هاي مي شوند در بخش

:انواع اتصاالت 2- 8

اتصاالت صلب 2-1- 8

تاق جابجايي نسبي بين شاسي ادر صورت استفاده از اين نوع اتصال اين اتصاالت كامالً صلب بوده و

اين اتصاالت فاصله بين دو شاسي را ثابت نگه داشته و آن . شاسي خودرو وجود نخواهد داشت بار و

.انواع اين اتصاالت در زير آورده شده است .را محكم به هم متصل مي كند

ه ايلايپاتصال 2-1-1- 8

ي شاسي خودرو روي شاسي اتاق بار و ديگري بر رو اين اتصال از دو پايه تشكيل شده كه يكي بر

نمونه اي از 12شكل . اين دو پايه به وسيله پيچ و مهره به يكديگر بسته خواهند شد. بسته مي شود

:ندشوزير بايد رعايت الزاماتدر هنگام استفاده از اين نوع اتصال . اين نوع اتصال را نشان مي دهد

ا بايستي فاصله وجود داشته بين شاسي خودرو و شاسي اتاق بار و همچنين تيرهاي عرضي آنه - الف

.باشد

پايه هاي اين اتصال حداقل بايد تا نصف عمق براي جلوگيري از انعطاف و خم شدن تير شاسي، -ب

.شاسي گسترده شده باشند

اين پايه ها مي توانند طوري طراحي همانند نوع نشان داده شده در سمت راست شكل زير، -پ

.يچ اتصال دهنده آن جلوگيري شودشوند تا از وارد شدن تنش برشي به پ

1- Rigidity of the body structure

٥٦

نمونه اي از اتصاالت صلب پايه اي -12شكل

1صفحه ماهياتصال 2-1-2- 8

بايستي از اين نوع اتصال استفاده ه اي را ندهد،لاياگر فضاي پهلوي شاسي اجازه استفاده از نوع پ

نمونه اي از 13شكل در . دصفحه ماهي مي تواند به شاسي اتاق بار پيچ شده يا جوش داده شو .كرد

.داده شده استاين اتصال نشان

اتصال صلب صفحه ماهي -13شكل

)انعطاف پذير( اتصاالت غير صلب 2-2- 8

1- Fish plate

٥٧

اين نوع اتصاالت جابجايي نسبي بين شاسي . و صلب نبوده و انعطاف پذيرند ثابتاين نوع اتصاالت

جاده را به ميزان محدودي ميسر تكان هاي شي از نيروهاي وارده نا اتاق بار و شاسي خودرو در اثر

ذكر است كه اين نوع اتصاالت به كمك تغيير شكل و جابجايي در محدوده الزم به . دنمي ساز

را غيره يا ترمز و ساير عوامل بارگذاري و /انرژي هاي ناشي از تكان هاي جاده و االستيك خود،

عمر مفيد بيشتر و ضريب اطمينان باالتر مي جذب كرده و باعث كاهش تمركز تنش و در نتيجه

استفاده از اين نوع .اتصاالت غير صلب ممكن است داراي يك با دو درجه آزادي باشند .شوند

.اتصاالت باعث برقراري تعادل بين چسبندگي خودرو به سطح جاده و رانندگي راحت خواهد شد

.انواع اين اتصاالت در زير آورده شده است

)كرپي( 1شكل U اتصال 2-2-1- 8

.شكل است Uساده ترين روش براي اتصال دو شاسي به يكديگر استفاده از پيچ

:اين نوع اتصال به داليل مطرح شده در زير نبايد مورد استفاده قرار گيرد

مي كند و انعطاف پذيري آن را صلببه صورت موضعي بخشي از طول شاسي را اين اتصال، - الف

ع عرضي شاسي پروفيل باز است كه با استفاده از اين نوع اتصال به پروفيل مقط(كاهش مي دهد

..)بسته كه انعطاف كم تري دارد تبديل مي شود

دربرگيرد آن را بيش از حد سفت مي كنند كامالً شكل، دو شاسي را Uاغلب براي آنكه پيچ -ب

مقاومت به شدت از اين خميدگي .محل مي گرددآن كه اين امر باعث خميدگي بال شاسي در

.شاسي مي كاهد

چوب استفاده مي يا ي در محل اتصال معموالً از فلزسبراي جلوگيري از خميدگي بال شا -پ

.كنند كه اين امر باعث كاهش انعطاف پذيري شاسي مي گردد

دهنده آن متصل شدن دو شاسي به وسيله اين نوع اتصال به واسطه اصطكاك و نيروي فشار -ت

به اين دليل كه چوب بين ،اين نوع اتصال پس از سفت كردن شل خواهد شد .يگر استدو به يكد

.دو شاسي ترك خورده و باعث شل شدن اتصال مي شود

به مرور زمان ترك خورده و شكل قرار مي گيرد Uكه براي بستن پيچ )پل(فلزي صفحه -ث

.باعث شل شدن اتصال مي گردد

نياز 2به تشخيص مرجع تأييد اگر بنا. ز اين نوع اتصال مجاز نيستبا توجه به نكات فوق استفاده ا

:زير بايد رعايت گردد الزاماتمبرم به استفاده از اين نوع اتصال در محل هاي خاص وجود داشت

براي اين . اعوجاج گردد دچار خم شدگي ونبايد به ويژه در محل بال تير شاسي خودرو - الف

نيست و مقطع ناوداني دارد بايد يك قطعه فلزي ) قوطي(ل بسته منظور اگر شاسي خودرو پروفي

شكل از خم شدن شاسي U داد تا در هنگام سفت كردن پيچ ين تير شاسي قراريبين بال باال و پا

1 U bolt

.مي باشند در اين امر خودروساز هامنظور از مرجع تائيد بازرسان موسسه استاندارد و يا كارشناسان ) 2

٥٨

اين جنس .من در اين محل قرارگيردياين قطعه فلزي بايد كامالً ا. شوددر آن محل جلوگيري

.نمونه صحيح اين اتصال نشان داده شده است 14 شكل در .نه چوبفلز باشد و د ازقطعه حتماً باي

ه اي و يا صفحه ماهي به شاسي لاياتصال از نوع پ 4حداقل به وسيله دشاسي اتاق بار باي -ب

اين امر به دليل جلوگيري از جابجايي اتاق بار در هنگام ترمز شديد الزامي . شودخودرو متصل

ه ماهي بايستي در ابتدا و انتهاي شاسي اتاق بار و در دو طرف آن ه اي يا صفحلاياتصاالت پ .است

.بسته شوند

.باشدميلي متر 1750 شكل در طول شاسي بايد U حداكثر فاصله بين دو پيچ -پ

. پل نبايد ورق فلزي باشد بلكه بايستي از پروفيل نبشي براي اين منظور استفاده كرد -ت

:زير باشد لزاماتمطابق ابايد اتاق بار وزنه شكل با توجه ب Uحداقل قطر پيچ -ث

ميلي متر 12: تن 2اتاق بار تا حداكثر -1-ث

ميلي متر 16: تن 2اتاق بار باالي -2-ث

.توصيه مي شود 8.8 با رده مقاومتيشكل Uپيچ هاي -3-ث

)كرپي(شكل Uنحوه اتصال با پيچ -14شكل

اتصال پايه اي پيچ بلند 2-2-2- 8

٥٩

ه اي صلب است با اين تفاوت كه در اين نوع اتصال با استفاده از لاينوع اتصال همانند اتصال پاين

طول بلند داراي خاصيت ارتجاعي است و در محدوده االستيك خود پيچ بلند كه خود به واسطه

سوراخ روي پايه. از صلبيت آن كاسته شده و انعطاف پذيري آن افزايش مي يابد رفتار فنري دارد،

.باشد تا اجازه حركت به پيچ بلند را بدهد گونبيضي 15مطابق شكل هاي اين اتصال بايد

چگونگي تعبيه سوراخ ها بر روي پايه ها براي اتصال با پيچ بلند -15شكل

. ر شودوسيله واشر فلزي په ب دباال و پايين بر روي پيچ باي هاي فاصله خالي بين پايه 2-2-2-1- 8

نمونه اي از اين 16شكل در .دشوعدد بيشتر 4از نبايد بايد توجه داشت كه تعداد اين واشرها

.داده شده استاتصال نشان

حسب وزن قطر پيچ بر. باشد ميلي متر 120 تا 100توصيه مي شود طول پيچ بين 2-2-2-2- 8

:و مطابق الزامات زير مي باشداتاق بار متفاوت

M12×1.5پيچ :تن 2تاق بار تا حداكثر براي ا - الف

M16×1.5 يا M14×1.5 پيچ: تن 2براي اتاق بار بيش از -ب

وسيله مهره ه از جنس پيچ بوده و نيز خود قفل باشند و يا ب دها بايه مهرجنس 2-2-2-3- 8

.يگري قفل شوندد

٦٠

لندنحوه اتصال با اتصال پايه اي پيچ ب - 16شكل

بست ميله اي 2-2-3- 8

در اين نوع اتصال نيز با استفاده از خاصيت ارتجاعي ميله بلند و رفتار فنري آن در محدوده

.از صلبيت كاسته شده و انعطاف پذيري آن را افزايش مي دهد االستيك

با بايد در نزديكي تير عرضي شاسي خودرو قرار بگيرد و نوع براكت اتصال در اين 2-2-3-1- 8

.استفاده از پيچ واشردار به آن متصل شود

فاصله اين .دو پيچ براي اتصال براكت به شاسي خودرو بايد مورد استفاده قرار گيرد 2-2-3-2- 8

. ميلي متر بايد باشد 60- 70دو پيچ در محدوده

. ميلي متر است 1200حداكثر فاصله مجاز بين دو بست ميله اي در طول شاسي 2-2-3-3- 8

٦١

اين ميله مي تواند به شاسي . ميلي متر باشد 150 دطول كاري ميله اتصال حداقل باي 2-2-3-4- 8

اين ميله همواره بايد در حالت عادي عمود بر طول شاسي قرار . اتاق بار پيچ شده و يا جوش شود

.باشد 8.8در رده مقاومتي اين ميله بايد حداقل. گيرد

مهره رابه نحوي اي خود قفل براي اين اتصال استفاده كرد و يا همواره بايد از مهره ه 2-2-3-5- 8

.قفل كرد

نحوه اتصال با بست ميله اي -17شكل

دارپايه اي فنراتصال 2-2-4- 8

با اين تفاوت كه در اين نوع اتصال با استفاده از است ه اييالاين نوع اتصال همانند اتصال صلب پ

.را انعطاف پذير مي كند يا در زير مهره اتصال، از صلبيت آن كاسته شده و آنيك فنر در زير پيچ و

اتصال حتماً بايد واشردار بوده و مهره نيز خود قفل باشد يا اين نوع پيچ و مهره هاي 2-2-4-1- 8

.مهره ديگري قفل شود سيلهبه و

متر ضخامت دارد و ميلي 4در سر فنر بايد از يك واشر فلزي استفاده شود كه حداقل 2-2-4-2- 8

. ميلي متر است 34قطر خارجي آن

نحوه اتصال پايه اي فنر دار -18شكل

٦٢

اتصال ميله اي دو فنره 2-2-5- 8

از دو فنر در در اين نوع اتصال عالوه بر ميله بلند كه خود در محدوده االستيك رفتار فنري دارد،

بايد توجه . ن اتصال كامالً انعطاف پذير استاي. مي شوداتصال استفاده زير پيچ و زير مهره اين

داشت كه قطر سوراخهايي كه پيچ از آن مي گذرد نبايد بيش از يك ميلي متر از قطر پيچ بزرگتر

.نمونه اي از اين اتصال نشان داده شده است 19در شكل . باشد

اي دو فنره نمونه اي از نحوه اتصال با اتصال ميله -19شكل

اتصال با بوش الستيكي 2-2-6- 8

اين اتصال از يك گوي . مي شودبهره گرفته يدر اين نوع اتصال از خاصيت ارتجاعي بوش الستيك

بين اين دو يك بوش الستيكي قرار دارد تشكيل شده و كه در پوشش يك محفظه فلزي قرار گرفته

.داده شده استن نمونه اي از اين اتصال را نشا 20شكل در . است

نمونه اي از اتصال با بوش الستيكي -20شكل

٦٣

)ضربه گير( فاصله انداز مكانيكي مواد جاذب انرژي 3- 8

اگر در مواردي كه جنس شاسي اتاق بار بسيار نرم تر از جنس شاسي خودرو باشد، به 3-1- 8

الستيكي په انداز نرم مانند نوار اد فاصلعنوان مثال شاسي اتاق بار آلومينيومي باشد، بايد از مو

اين .بين شاسي اتاق بار و شاسي اصلي خودرو استفاده شود انرژي و ارتعاشاتفشرده براي جذب

حداكثر .ها و اختالف هاي كم بين اين دو سطح را از بين برده و بپوشاند واريناهم دمواد باي

.ميلي متر است 6ضخامت مجاز اين اليه

چوب پس از مدتي پوسيده شده يا ترك مي . چوب در اين محل مجاز نيست استفاده از 3-2- 8

.خورد و باعث شل شدن اتصال مي شود

استفاده از اين مواد بر روي خودروهايي كه اتصاالت شاسي آن به شاسي اتاق بار به صورت 3-3- 8

كور در مذ BAM 2, 3, 4در روش هاي اتصال . كامل يا به صورت جزئي صلب باشد مجاز نيست

.استفاده از اين مواد مجاز نيست 21شكل

روش هاي مختلف استفاده از اتصاالت صلب و غير صلب جهت نصب اتاق بار به 4- 8

:BAM’S(1(شاسي خودرو

1- Body Attachment Methods

٦٤

از انواع كه با استفاده براي نصب اتاق بار به شاسي خودرو پنج روش متفاوت وجود دارد 4-1- 8

روش اول مربوط به چهار. و غير صلب نامبرده مي توان به اين پنج روش دست يافتاتصاالت صلب

در اين حالت مي توان با تركيب اتصاالت صلب و غير . اتاق بارهايي است كه شاسي اتاق بار دارند

روش پنجم مربوط به اتاق بارهايي . صلب اين چهارروش را بوجود آورد كه در زير معرفي شده اند

درمورد اين . متصل مي شوند وسيله كنسول به شاسي خودروه ون شاسي اتاق بار و باست كه بد

روش با توجه به اينكه اتاق بار در راستاي طولي خود در مقابل پيچش صلب است بنابراين بايد

شكل هاي زير انواع روش هاي اتصال اتاق . تمامي اتصاالت كنسول به شاسي خودرو غير صلب باشد

اين روش ها به ترتيب شماره گذاري شده اند كه هر يك از . ودرو را نشان مي دهدبار به شاسي خ

.(BAM 1, 2, 3, 4, 5)آورده شده است 6- 8آنها در مورد اتاق بار هاي مختلف به تشريح در بند

هاي مختلف اتصال اتاق بار به شاسي خودرو روش -21شكل

٦٥

ميلي متر 1200نبايد بيش از BAM 1, 2, 3, 4وش هاي حداكثر فاصله بين اتصاالت در ر 4-2- 8

450همچنين فاصله آخرين اتصال در عقب شاسي نبايد نسبت به انتهاي اتاق بار بيش از . باشد

.ميلي متر فاصله داشته باشد

4كه تمام اتصاالت غير صلب هستند بايد با استفاده از حداقل BAM 1در روش اتصال 4-3- 8

4اين . حركت دو شاسي بر روي يكديگر را در راستاي عرض خودرو محدود كردصفحه راهنما،

صفحات راهنما . صفحه راهنما بايستي در جلو و عقب اتاق بار و در دو طرف خودرو قرار بگيرد

همانند شكل نشان داده شده صفحاتي هستند كه فقط به يكي از دو شاسي متصل اند و به آزادانه

صفحه راهنما به شاسي اتاق بار مي تواند پيچ يا جوش شود، اما به . ندبرروي ديگري حركت دار

نشان داده شده 22نمونه اي از صفحات راهنما در شكل . شاسي خودرو بايستي حتماً پيچ شود

. است

نحوه قرارگيري صفحات راهنما -22شكل

ي اتصال اتاق بار به شاسي خودروها انتخاب روش 5- 8

لي در انتخاب روش اتصال بار به شاسي خودرو، صلبيت اتاق بار در مقابل پيچش در راستاي اصل ك

در صورتي كه اتاق بار در مقابل پيچش صلب باشد بايستي از روش هاي اتصال غير . طول آن است

در صورتي كه اتاق بار در مقابل پيچش صلب نباشد بايستي از روش ،و بالعكس صلب استفاده كرد

.استفاده كردصلب صال هاي ات .منظور از اتاق بار، سازه كل اتاق بار به همراه شاسي آن در صورت وجود است: يادآوري

هدف از اين اصل كلي دست يافتن به بهينه ترين حالت بين افزايش مقاومت شاسي و افزايش

اتاق بارهاي بنابراين با توجه به اين اصل، . انعطاف پذيري خودرو و اطمينان در رانندگي است

مشخص شده و روش هاي 1شماره مختلف بر اساس ميزان صلبيت در مقابل پيچش در جدول

اين روش .مورد نظر جهت اتصال اين اتاق بارها به شاسي خودرو در اين جدول آورده شده است

اي اتاق باره .آمده است تفصيل در بندهاي زيرهاي اتصال براي دسته اي از اتاق بارهاي مرسوم به

خاص كه در اين جدول اشاره نشده اند بايستي بررسي شوند تا نحوه اتصال آن به شاسي خودرو

٦٦

در مورد اتاق بارهاي مشابه كه نام آنها در اين جدول ذكر نشده بايد به صورت مشابه . تعيين گردد

.عمل كرد

تاق باربر حسب نوع ا انتخاب روش هاي اتصال اتاق بار به شاسي خودرو: 1جدول شماره

BAM 1 BAM 2 BAM 3 BAM 4 BAM 5 )كاربري(نوع اتاق بار رديف

� باري كفي 1

� � باري كفي بغل دار 2

� باري چوبي 3

� باري فلزي 4

� � باري كانتينر فلزي 5

� � باري حمل نوشابه 6

� باري حمل مرغ 7

� باري حمل موتور سيكلت 8

� ف مشبك فلزيباري مسق 9

� باري بغل دار سقف چادري 10

� � باري حمل زباله 11

� باري كفي خودرو بر 12

� � باري يخچال 13

� � باري كفي جرثقيل دار 14

� � جرثقيل 15

� � تانكر 16

� � بونكر 17

� پمپ بتون 18

� � ميكسر بتون 19

� � كمپرسي 20

� كش جرثقيل دار يدك 21

22 جاروي خياباني، (خدمات شهري

... )شستشوي معابر و � �

� � باري حمل كانتينر 23

٦٧

پيوست الف

)اطالعاتي(

براي كاربري هاي مختلف به تفكيك هاي اتصال اتاق بار به شاسي خودرو روش 1

اس صلبيت پيچش آنها در راستاي طول ذكر شد، اتاق بارها را بر اس 5-8همان گونه كه در بخش

: خودرو مي توان به سه گروه تقسيم كرد

:در راستاي طول خودرو انعطاف پذير در برابر پيچش - الف

.كاربري هايي نظير ميكسر بتون ،كمپرسي، باري كفي، مثال هايي ازاين نوع اتاق بارها هستند

:در راستاي طول خودرو نيمه صلب در برابر پيچش - ب

ابري هايي نظير اتاق هاي باري چوبي، كفي هاي حمل الوار، پمپ هاي بتون، حمل زباله با بازوي ك

. از جلو و كانتيرها مثال هايي از اين نوع اتصال هستند

: در راستاي طول خودرو صلب در برابر پيچش -ج

و حمل زباله با كاربري هايي نظير تانكرها، بونكرها، خودروهايي كه بار بصورت فله حمل مي كنند

.بازو از عقب، مثال هايي از اين نوع اتاق بار هستند

با . كاربري هاي اين گروه ها با روشي تقريباً مشابه به شاسي خودرو متصل مي شوندزيرهر يك از

، براي هريك از كاربري ها و اتاق بارها روش )BAM’s(توجه به جدول انتخاب روش هاي اتصال

:بندهاي زير ذكر شده استاتصال به تفصيل در

كاربري باري كانتينر فلزي و باري حمل كانتينر 1- 1

BAM1براي تمامي كاربري هاي كانتينر فلزي و يا باري حمل كانتينر بايد از روش اتصال 1-1- 1

به تيرهاي عرضي داخل شاسي نزديك بوده و حداقل از داتصاالت تا حد ممكن باي. استفاده شود

وجود شاسي . عقب استفاده شود محور فنر عقب حه ماهي بين براكت اتصال جلو ويك اتصال صف

سطح بااليي اتاق بار در اين مورد الزامي نيست اما براي بدست آمدن فاصله مورد نياز بين اتاق بار و

.چرخ ها بهتر است وجود داشته باشد

ق بارنحوه اتصال كاربري باري كانتينر فلزي با شاسي اتا -23شكل

٦٨

تيرهاي عرضي در زير از يشنهاد مي شود كهپ وجود ندارددر مواردي كه شاسي اتاق بار 1-2- 1

با اين حال مسئوليت طراحي و ساخت اتاق بار به نحوي كه اين اتاق بار سازه . گردد استفادهاتاق بار

.ساز استهاي مقاوم داشته باشد و بتواند بارهاي ديناميكي را تحمل كند بر عهده كاربري

-24شكل

از خودرو را دارند در حالتي كه اين اتاق 1در مورد اتاق بارهايي كه قابليت اتصال و جداشدن 1-3- 1

بار بدون شاسي اتاق بار به خودرو متصل مي گردد بايستي قفل هاي پيچشي به طور مستقيم به

پيچشي و همچنين محل قرار گرفتن اطالعات مربوط به فواصل اين قفل هاي . شاسي متصل گردند

آنها بر روي شاسي خودرو بايستي از خودروساز درخواست گردد، اما به عنوان يك قاعده كلي محل

.نصب اين قفل ها بايستي در نزديكي تيرهاي عرضي شاسي باشد

ي در حالتي كه اين اتاق بارها با شاسي اتاق بار به شاسي خودرو متصل مي گردند، قفل هاي پيچش

به شاسي خودرو BAM1بايد بر روي شاسي اتاق بار متصل شوند و شاسي اتاق بار با روش اتصال

.متصل گردد

نمونه اي از قفل پيچشي متصل شده به شاسي -25شكل

1) Demountable Body

٦٩

ر فلزي با مكانيزم بارگيري ازعقبكاربري باري كانتين 2- 1

رفيت بارگيري توسط مكانيزم و در مورد اين خودروها اطالعات مربوط به حداكثر ظ 2-1- 1

براي اتصال شاسي اين اتاق بار . همچنين حداكثر اورهنگ خودرو بايد از خودروساز درخواست شود

.استفاده شود BAM3به شاسي خودرو بايد از روش اتصال

كاربري باري كانتينر فلزي با مكانيزم بارگيري ازعقب نحوه اتصال - 26 شكل

ده را مي توان به صفحات اتصال شاسي خودرو به شاسي اتاق بار نيز متصل بازوي باالبرن 2-2- 1

كرد، در اين حالت بايد اين صفحات اتصال به شاسي خودرو پيچ شده و به شاسي اتاق بار پيچ يا

.جوش شوند

نمونه اي از نحوه اتصال بازوي باال برنده -27شكل

خودروي جرثقيل و كفي جرثقيل دار 3- 1

وع اتصال و روشهاي اتصال جرثقيل به خودرو بسته به اينكه موقعيت جرثقيل نسبت به ن 3-1- 1

.شاسي خودرو در كجا قراردارد متغيير خواهد بود

استفاده BAM2دارند از روش اتصال براي جرثقيل هايي كه بالفاصله در پشت كابين خودرو قرار -

.كنيد

٧٠

ه در پشت كابيننحوه اتصال جرثقيل با بازو بالفاصل -28شكل

.استفاده كنيد BAM3اتصال براي جرثقيل هايي كه در انتهاي شاسي قراردارند از روش -

نحوه اتصال جرثقيل با بازو در انتهاي شاسي -29شكل

استفاده BAM4بازوي جرثقيل دارند از روش اتصال 2براي جرثقيل هايي كه تركيبي بيش از -

.كنيد

:ي جرثقيل به شاسي خودروبازوي اصلاتصال 3-2- 1

تعداد پيچ هاي اتصال براي اتصال بازوي اصلي جرثقيل به نوع روش اتصال و همچنين حداكثر

در . بنابراين بايستي توسط سازنده و نصاب جرثقيل تعيين شود .ظرفيت بازوي جرثقيل بستگي دارد

تصال بزرگ به همراه اتصال شاسي جرثقيل به شاسي خودرو بايستي بوسيله يك صفحه ا هر حال،

.پيچ هاي فلنج دار انجام گيرد

٧١

صفحه اتصال بزرگ براي اتصال شاسي بازوي اصلي جرثقيل به شاسي خودرو -30شكل

:اتصال شاسي جرثقيل 3-3- 1

اره براي اتصال بازوي جرثقيل به شاسي خودرو از شاسي جرثقيل استفاده كنيد و هيچ گاه وهم

ابعاد شاسي جرثقيل بايد كامالً منطبق با .به شاسي خودرو متصل نكنيدبازوي جرثقيل را مستقيم

.ابعاد شاسي خودرو باشد

:پايداري خودرو در برابر پيچش 3-4- 1

اورهنگ عقب خودرو بايد از پايدار كننده در اگر بازوي جرثقيل در انتهاي شاسي خودرو نصب شود،

اين پايداركننده ها مي توانند بر روي .ودهاي پيچشي مطابق دستورالعمل ذكر شده استفاده ش

ميزان پايداري خودرو با توجه به نوع شاسي خودرو، .شاسي خودرو و يا شاسي اتاق بار نصب شوند

.بار و موقعيت جك هاي نگه دارنده تعيين مي شود

ال پايداري خودرو در حين كار بر عهده كاربري ساز بوده و استفاده كننده نهايي بايد در همه ح

.مطمئن باشد كه طراحي جك ها و بازوي جرثقيل به گونه اي است كه پايداري خودرو تأمين شود

افزايش پايداري خودرو در حين كار به كمك جك هاي نگهدارنده -31شكل

٧٢

كاربري كمپرسي 4- 1

و چنين نوع در مورد اين كاربري با توجه به اينكه جك ستوني در چه محلي نصب شود و هم 4-1- 1

در جدول زير نحوه هاي مختلف نصب اين كاربري . عمل تخليه، نحوه نصب متفاوت خواهد بودنحوه

:كاربري بايد به روش ذيل عمل كرد به شاسي خودرو ذكر شده است، بنابراين براي نصب اين

روش هاي اتصال كاربري كمپرسي به شاسي خودرو -2جدول شماره

BAM3 در ابتداكمپرسي با جك ستوني 1

BAM3 كمپرسي با جك ستوني در وسط 2

BAM4 يا BAM3 كمپرسي با تخليه از پهلو 3

BAM4 كمپرسي با قابليت اتصال و جدا شدن از خودرو 4

انواع مختلف كاربري كمپرسي -32 شكل

ي انتهايي و نيز نوع تخليه در مورد اين كاربري اطالعات مربوط به محل نصب جك و همچنين لوال

اما در هر صورت شاسي اتاق بار براي اين كاربري الزامي بوده . بار بايستي از خودروساز دريافت شود

و ارتفاع تيرك هاي اين شاسي بايد به نحوي طراحي و انتخاب شود كه توان تحمل بارهاي وارده

.تعادل خودرو در هنگام تخليه حفظ گردد

ستم تعليق خودرو فنرهاي بادي است بايستي حتماً قبل از نصب اين كاربري در مواردي كه سي

.مجوز آن از خودروساز دريافت گردد

1 2

3 4

٧٣

:اتصال جك ستوني 4-2- 1

كمپرسي بايستي به اتاق بار وسط و همچنين لوالهاي هر دو جك هاي ستوني چه در ابتدا و چه در

.شاسي اتاق بار متصل شوند

توني به شاسي اتاق باراتصال جك س -33شكل

:اتصال صفحه راهنما 4-3- 1

شاسي اتاق بار بايد به صفحات راهنما در جلوي آن مجهز باشد تا از جابجايي عرضي اتاق بار

براي جلوگيري از ايجاد پيچش در شاسي اتاق بار بهتر است تيرهاي عرضي نيز در . جلوگيري كند

.ات راهنما در نظر گرفته شوندحمحل همين صف

اتصال صفحه راهنما -34شكل

:پايداري خودرو در برابر پيچش با استفاده از تقويت كننده ها 4-4- 1

يدات و وسايل تقويت كننده در برابر پيچش بايد در انتهاي شاسي اتاق بار در هدر تمامي موارد، تم

ان يك قاعده به عنو ).فصل سوم مراجعه كنيد 7به بخش ( .بخش اورهنگ عقب وجود داشته باشد

٧٤

صب امل زير تأمين مي شود كه بايد در طراحي و نوكلي پايداري خودرو در هنگام تخليه بار توسط ع

:آنها را همواره مدنظر قرار داد

.همچنين اتاق بار و) اورهنگ عقب(صلبيت زياد در شاسي در بخش انتهاي آن •

.ب گردندمحل جك هاي ستوني كه بايد تا حد امكان در سمت جلوي خودرو نص •

.اورهنگ كوتاه در عقب خودرو و محل نصب مناسب لوله ها •

، اين تقويت كننده ها )اورهنگ عقب(وجود تقويت كننده شاسي در انتهاي شاسي خودرو •

ن حال حداكثر بار بر روي محور يمي توانند در محل محور انتهايي خودرو نصب شوند، با ا

.عريف شده براي آن محور باشدعقب نبايد بيش از دو برابر بار مجاز فني ت

).قيچي هاي مانند مكانيزم(هنگام تخليه بين اتاق بار و شاسي وجود پايدار كننده ها در •

كاربري تانكر 5- 1

در مورد كاربري هايي كه خود در مقابل پيچش صلب اند مانند تانكرها مي توان به كمك 5-1- 1

اگر چه ممكن است تحت شرايط معمول . صل كردكنسول اين نوع كاربري ها را به شاسي خودرو مت

ودر شاسي خودرو شوند زاش نو سرعت معين خودرو برخي از اتصاالت باعث ارتعاشات پيچشي و ت

بنابراين مهم ترين اصل در مورد اين . دنبربراحتي در رانندگي و حفظ تعادل خودرو را از بين

.كاربري به شاسي خودرو استكاربري ها، عدم تجاوز از تعداد و محل هاي اتصال

آزاد است و مي از استاندارد نصاب كاربري در مورد انتخاب نوع اتصال هاي ذكر شده در اين فصل

تواند با توجه به دانش و تجربه خود يكي از آنها را كه مناسب تر است برگزيند، اما در همه موارد،

قابليت تحمل و مقاومت الزم را براي نصاب كاربري مسئول اين امر است كه اتصاالت انتخاب شده

.تانكر مورد نظر دارا باشد

:تانكر با شاسي اتاق بار 5-2- 1

در اين حالت بايد به اين نكته . استفاده كرد BAM1در مورد اين نوع تانكر ها بايد از روش اتصال

يكنواخت بر طوره آن بايد ب اتصال براكت هاي ا انتخاب تعداد مناسبتوجه داشت كه بار تانكر ب

.شود عيزتوشاسي اتاق بار روي

تانكر با شاسي اتاق بارنحوه اتصال -35شكل

٧٥

:تانكر با كنسول 5-3- 1

اتصال اين كنسول ها به شاسي خودرو يك نيروي برزگ عمودي در يك نقطه به شاسي وارد مي

ي خودرو بايد به كند كه باعث تمركز تنش بر روي شاسي در اين نقطه مي گردد، بنابراين شاس

وسيله تقويت كننده هاي شاسي در راستاي طول خود تقويت شوند، در غير اينصورت بايد از شاسي

.اتاق بار استفاده شود

براي از حذف اين . كنندمي واردهمچنين اين كنسول ها پيچش هاي عرضي را در طول شاسي

مراجعه 3فصل 7به بخش ( .دپيچش هاي عرضي بايستي از تيرهاي عرضي در شاسي استفاده كر

).كنيد

تانكر با كنسولنحوه اتصال - 36شكل

:اتصال صلب با كنسول 5-3-1- 1

اتصال صلب براي كاربري تانكر مخصوصاً . استفاده شود BAM5براي اين نوع بايد از روش اتصال

ي متر براي ميل 30بوش هاي فاصله انداز حداقل با طول . براي خودروهاي دو محور مناسب است

. اتصال بايد مورد استفاده قرار گيرد

:اتصال نيمه صلب با كنسول 5-3-2- 1

همچنين در قسمت جلويي خودرو، اتصال . استفاده شودBAM5 براي اين نوع بايد از روش اتصال

حداقل ضريب ارتجاعي . براي هر فنر باشد kN3 فشردگي اوليه فنر بايد . ها بايد با فنر همراه باشند

براي . در قسمت انتهايي خودرو از اتصاالت صلب استفاده مي شود. باشد N/mm 225 نر بايد بايدف

.استفاده شود ميلي متر 30اين منظور بايد از بوش هاي فاصله اندازه حداقل با طول

و اتصال انعطاف پذير با فنر دار اتصال صلب بوشكنسول با -37شكل

٧٦

:طاف پذير با كنسولاتصال انع 5-3-3- 1

همچنين اتصال ها هم در قسمت جلويي . استفاده شود BAM5براي اين نوع بايد از روش اتصال

.خودرو و هم در قسمت عقبي آن بايد با فنر همراه باشند

)براي خودروهاي دو محور( :اتصال سه نقطه اي با كنسول 5-3-4- 1

نقطه اتصال جلويي تانكر به شاسي خودرو . شود استفاده BAM5براي اين نوع بايد از روش اتصال

اين . يك براكت است كه از چند فنر تشكيل شده و يك مفصل ارتجاعي موزون را بوجود آورده است

و ساخته يمفصل ارتجاعي بايد با در نظر گرفتن ضريب ارتجاعي فنرها و بار وارده بر آنها طراح

.شود

، اتصال جلوييكنسول اتصال سه نقطه اي با -38شكل

)براي خودرو هاي چند محوره( :اتصال سه نقطه اي با كنسول 5-3-5- 1

نقطه اتصال جلويي تانكر به شاسي خودرو . استفاده شود BAM5براي اين نوع بايد از روش اتصال

كنسول هايي كه . يك براكت است كه با الستيك و فنر به تير عرضي زير كنسول متصل شده است

.ر از خط مياني محورهاي عقب قرار دارند بايستي با فنر فشاري همراه باشندجلوت

، اتصال جلويياتصال سه نقطه اي با كنسول -39 شكل

٧٧

اتصال انعطاف پذير -40شكل

كاربري ميكسر بتون و پمپ بتون 6- 1

اين وظايف را براي كاربري هاي پمپ بتون، ميكسر بتون و يا كاربري تركيبي كه هر دو 6-1- 1

براي اين نوع كاربري ها بايستي از روش . انجام مي دهد، بايد شاسي اتاق بار وجود داشته باشد

.براي اتصال شاسي اتاق بار به شاسي خودور استفاده كرد BAM4اتصال

يكسر بتون با پمپ م -ج پمپ بتون -ب ميكسر بتون - الف -41شكل

در تمامي اين نوع كاربري ها بايد انتهاي شاسي اتاق بار و خودرو بوسيله تيرهاي عرضي ضد 6-2- 1

رجوع 3از فصل 7به بخش ( .پيچش، در مقابل پيچش عرضي در راستاي طول خودرو مقاوم شوند

).كنيد

كاربري خدمات شهري 7- 1

و اغلب به عنوان يك دستگاه به شمار مي رود، اما بايد خودروهاي خدمات شهري تنوع زيادي دارند

ها نيز جزء خودروها و وسايل حمل و نقل به شماره مي روند و تمامي قوانين در نظر داشت كه اين

در زير به برخي از كاربري هاي متداول اشاره شده . مربوط به خودروها در مورد آنها نيز صادق است

.است

٧٨

:)زباله جمع كن(اله كاربري حمل زب 7-1- 1

در مورد كاربري زباله جمع كن دستگاه متراكم كننده زباله در انتهاي خودرو باعث اعمال 7-1-1- 1

براي مهار كردن اين . گي در ناحيه اورهنگ عقب بر روي شاسي خودرو مي شودرتنش منطقه اي بز

د، قسمت تنش كه در مقطع عرضي شاسي باعث ايجاد تنش برشي و همچنين خمش مي شو

بايد به كمك تقويت كننده هاي شاسي و همچنين پايداركننده ها ) اورهنگ عقب(انتهايي شاسي

.تقويت شوند) تيرهاي عرضي صليبي شكل(در برابر پيچش

:زباله با شاسي اتاق بار حمل كاربري 7-1-2- 1

.استفاده شود BAM1براي اين نوع بايد از روش اتصال

ربري حمل زباله با شاسي اتاق بارنحوه اتصال كا -42شكل

:كاربري حمل زباله با كنسول 7-1-3- 1

اتصال با كنسول بر روي شاسي خودرو يك نيروي نقطه اي متمركز وارد مي كند كه باعث ايجاد

بنابراين بايد شاسي در اين نواحي به كمك تقويت كننده هاي . تمركز تنش در آن ناحيه مي گردد

در مواردي كه از تقويت كننده نمي توان استفاده كرد . تقويت شده باشدشاسي و تيرهاي عرضي

.بايد با استفاده از شاسي اتاق بار، كاربري را بر روي خودرو نصب كرد

همچنين در محل هايي كه كنسول بر روي شاسي نصب مي گردد، وجود يك نيروي متمركز باعث

يد در اين نواحي از تيرهاي عرضي براي حذف بوجود آمدن پيچش در شاسي مي گردد، بنابراين با

.اين پيچش ها استفاده كرد

بار در هر كنسول بايد از دو kN 20به ازاي هر. استفاده شود BAM5براي اين بايد از روش اتصال

همچنين حداقل . پيش فشرده مي شوند kN3 اين فنرها بايد با نيروي . فنر فشاري استفاده كرد

اين اتصاالت با فنر بايد در مورد كنسول هاي . باشد N/mm 225رها بايد ضريب ارتجاعي اين فن

. با بوش بايد استفاده شود تدر مورد كنسول هاي عقبي، از اتصاال. جلويي مورد استفاده قرار گيرند

.باشد ميلي متر 30حداقل طول اين بوش ها بايد

٧٩

نحوه اتصال كاربري حمل زباله با كنسول -43شكل

:كاربري حمل زباله با مخزن استوانه اي گردان 7-2- 1

براي اين منظور . در مورد اين نوع كاربري، همواره بايد از شاسي اتاق بار براي اتصال استفاده كرد

.بايد به كار برده شود BAM4 روش اتصال

نحوه اتصال كاربري حمل زباله با مخزن استوانه اي گردان -44شكل

:خياباني كاربري جاروي 7-3- 1

براي اين منظور بايد از روش . اينكاربري همواره بايد به كمك شاسي اتاق بار به خودرو متصل شود

تخليه ) به صورت كمپرسي(در مورد انواعي كه بار خود را با كج كردن . استفاده كرد BAM1اتصال

.استفاده كرد BAM3مي كنند بايد از روش اتصال

ي جاروي خيابانينحوه اتصال كاربر -45شكل

٨٠

)تخليه كننده آب راكد در سطوح(كاربري لجن كش 7-4- 1

براي اين منظور بايد از روش . اين كاربري همواره بايد به كمك شاسي اتاق بار به خودرو متصل شود

. اين كاربري به كمك كج كردن مخزن، بار خود را تخليه مي كند. استفاده كرد BAM3اتصال

. و در قسمت اورهنگ عقب بايد در مقابل پيچش و خمش مقاوم شودبنابراين شاسي خودر

نحوه اتصال كاربري لجن كش - 46شكل

٨١

چفت و بست ها 2

به عنوان يك قاعده كلي تعداد اتصاالت و پيچ ها بايستي با توجه به تناژ خودرو و نوع كاربري و

. كاربري ساز و نصاب كاربري تعيين گرددهمچنين دستورالعمل هاي خودروساز و محاسبات

:جنس و ابعاد 1- 2

پيچ ها و مهره ها براي اتصال اتاق بار به شاسي خودرو و همچنين ساير اتصاالت براي اجزاي مختلف

HBهمچنين واشر زير آنها بايد حداقل داراي سختي . باشد 8.8بايستي حداقل از رده مقاومتي

.باشد 200

بايستي M16در برخي از موارد از پيچ .به شاسي خودرو متصل شوند M14با پيچ اتاق بارها بايد

پيچ هايي كه به عنوان پيچ بلند در اتصاالت غير صلب استفاده مي شوند بايستي .استفاده شود

.طول مؤثر داشته باشندميلي متر 200 حداقل

ي گيرند بايستي از فوالد فنري همچنين فنرهايي كه براي اتصاالت غيرصلب مورد استفاده قرار م

در زير و باالي فنر .باشندميلي متر 75/1و ضخامت ميلي متر 5/31سخت شده با قطر خارجي

قرار )ميلي متر 75/1 بيشتر از( بايستي يك واشر كه ضخامت آن كمي بزرگتر از ضخامت فنر باشد

.بگيرد

قفل شوند تا از شل شدن و باز شدن آنها تمامي مهره ها بايد خود قفل بوده و يا با مهره ديگري

.جلوگيري شود

:ميزان گشتاور سفت كردن 2- 2

بايد توجه تمامي پيچ هاي اتصال بايستي مطابق جدول زير با گشتاورهاي ذكر شده سفت شوند،

ن تمامي پيچ ها و اتصاالت با اين ميزا )در سرويس اوليه خودرو(داشت كه پس از مدتي كاركرد

:دوباره بايد سفت شوندگشتاورها

در اتصاالت گشتاور سفت كردن پيچ ها -3جدول شماره

گشتاور سفت كردن پيچ

M14 8/8 20 Nm ±140 10/9 30 Nm ±175

M16 8/8 35 Nm ±220 10/9 45 Nm ±275

Nm ±100 25 پيچ بلند در اتصال غير صلب

ميزاني سفت شود كه فنر زير آن در ابتدا ه ببايستي پيچ بلند براي اتصال هاي غير صلب فنردار

سپس بايد پيچ را مقداري شل كرد تا فنر به مقدار ذكر شده در جدول زير رها .كامالً فشرده شود

:شود

٨٢

ميزان رها شدگي فنر پس از فشردگي كامل در اتصال -4جدول شماره

ميزان رها شدگي فنر پس از فشردگي كامل

20mm براي اتصال اول

15mm اتصال دومبراي

8mm براي اتصال سوم و ساير اتصال ها