K R VTecna komponenta (SERUM-PLAZMA)

Uobliceni elementi (eritrociti, leukociti, trombociti)

Hemostaza – proces zaustavljanja krvavljenja

Respiratorini pigmenti – Hb, transport O2 i CO2

Who would have thought the old man to have had so much

blood in him? – Macbeth, V, I, 42, by William Shakespeare

K R VTecna komponenta (serum-plazma)

Uobliceni el. (ERITROCITI, leukociti, trombociti)

Hemostaza – proces zaustavljanja krvavljenja

Respiratorini pigmenti – Hb, transport O2 i CO2

Who would have thought the old man to have had so much

blood in him? – Macbeth, V, I, 42, by William Shakespeare

Uloga citokina u hematopoezi.Različiti citokini stimulišu rast i sazrevanje različitih loza krvnih ćelija. CFU-jedinica formiranja kolonija, CSF-

faktor stimulacije kolonija.

Stim celije imaju potencijal da se razviju

u razlicite tipove celija.

Klase stim celija (u koliko razlicitih tipova

celija mogu da se diferencijraju):

Totipotentne celije (oplodjena

jajna celija)

Pluripotentne

Multipotentne (HSCs)

ERITROPOEZA

u najranijim stadijumima- zumancana kesa, jetra, kosna srz

po rodjenju i u toku puberteta - kosna srz

adult (zamena crvene pulpe, zutom)- grudna kost, rebra,

kicm. prsljenovi

kod obilnih krvavljenja - jetra, slezina.

Ribe - bubreg, slezina

nemaju kosnu srz - tek kod Amfiba.

ERITROCITI (ERY)

Najveci deo mase uoblicenih elemenata krvi.

Boja krvi potice od Hb (kod coveka 29 pg Hb/ERY

broj ERY je oko 4.5 x 1012/L krvi tj oko 717.75 g Hb

cirkulise u krvi).

Najveci udeo u masi ERY zauzima Hb (32-36% od ukupne

tezine ERY).

Sastav ERY

NEORGANSKE MATERIJE:

H2O 60-65%, uglavnom slobodna i nesto malo vezana za

globuline i globulinsku komponentu Hb.

mineralne materije - elektroliti (0.6-0.7%):

K+ (410 mg%), Na+ (4.6 mg%), Ca++ (≈2 mg%)

Mg++ (3.6 mg% - vise nego u plazmi).

Cl- (190 mg%), HCO3- (40 mg%), PO4

3- (3.4 mg%),

SO42- (u tragovima)

Fe2+ (u hemu; oko 2.6 mg u Hb coveka teskog 70 kg).

Sastav ERY

ORGANSKE MATERIJE:

34-39% od ukupne mase ERY Hb

+ male kolicine globulina, glukoze,

nukleoproteida, od lipida –lecitin

Spektrinska mrezica – oblik

spektrin-ankirin-membrana

CA – karbon anhidraza

ledena riba

!!! NEMA Hb ni Mb

(Chaenocephalus aceratus)

- nedostatak funkcionalnog

gena za b globin

- adaptacija =>veoma brz

protok krvi !!!

Chaenocephalus aceratus

!!! NEMA RBC, ni Hb ni Mb

- nedostatak funkcionalnog

gena za b globin

- adaptacija =>veoma brz protok krvi !!!

Chionodraco hamatus, one of the

Antartic's ice fish, can withstand

temperatures that freeze the blood of all

other types of fish, Census of Marine Life

scientists reported today.

The ice fish is sometimes called a

bloodless or white-blooded fish, because

it lost its ability to make hemoglobin

during its evolution.This makes the fish a

medical curiosity.

This finger-length juvenile was

photographed during a 2008 expedition

to the Antarctic. The photo was released

by the Census of Marine Life along with

pictures of many other marine species

that scientists say are found at both

poles, even though their cold-water

habitat is separated by thousands of

miles and the tropics.

sail-world.com/news.cfm?Nid=64592

Gradja, oblik i velicina ERY

membrana - tipicna mocna plazmalema, propustljiva za

H2O u oba pravca, elektrolite I org mat. (osim za krupne

makromolekule).

stroma - ulogu “citoskeleta” (posle hemolize ERY ostaje

bezbojna koloidna masa).

Hb

spektrin

CA

Gradja, oblik i velicina ERY

ERY sa jedrom - amfibe, reptili i ptice

ERY bez jedra - sisari ~~~~

Sferne tvorevine, oblik-bikonkavnog diska sa suzenim

centralnim delom i zaobljenim ivicama.

Broj i velicina ERY -u obrnutom odnosu

br. ERY (mm3) dijametar (mM)

Proteus 36 000 63

Salamander 54 000 42

Zabe 400 000 22

Ribe 1x106-1.8x106 16

Guster 1x106-1.3x106 16

Ptice 2.5x106-5x106 7.5 - 8.5

Covek 4x106-5.5x106 7.5

Pacov 6x106-7x106 6.0

Koza 13x106-15x106 3.5

Broj ERY u krvi rezultat je dinamicke

ravnoteze izmedju procesa stvaranja ERY

(eritropoeze) i procesa propadanja ERY.

Vek Ery je 4 meseca – svaki dan se zameni

oko 10% Ery, a svakog sekunda se

se stvara oko 2 miliona

Regulacija eritropoeze

HIPOKSIJA ERITROPOEZA

Oksigenacija krvi - glavni regulator eritropoeze

Svako stanje koje br. ERY eritropoezu

br. ERY hipoksija eritropoezu

+

1. ANEMIJA - hemoragija i sl. (~2x106/mm3)

4O2 4O2 4O24O2

16O2 x n (kolicina Hb)

4O2 4O2

4O2 4O2 4O24O2

eritropoeza

hemoragija

+

2. Velike nadmorske visine (> 2 500m)

pPO2 eritropoeza

3O2

12 O2 x n (kolicina Hb)

~ 4x106/mm3

eritropoeza

+

3O23O23O2

3O23O23O23O23O23O2

+ 18 O2 x n (kolicina Hb)

~ 6x106/mm3

3. Intenzivna fizicka aktivnost

metabolizam O2

4O2

16 O2 x n

~ 4x106/mm3

eritropoeza

+

4O24O24O2

+ 18 O2 x n

~ 6x106/mm3

4O2 4O2 4O2 4O24O2 4O2

fizicka aktivnost

24h po hipoksiji krece eritropoeza - traje ~7-14 dana

(Fe, esencijalne AK, vit. B kompleksa, folna kis., vit. C….

Kako hipoksija stimulise eritropoezu? Povecanjem koncentracije ERITROPOETINA u krvi

hormon (glikoprotein: 165 AK + 4 oligosaharidna

lanca)

Sintetise se u bubrezima (endotelijalnim celijama

peritubularnih kapilara u korteksu bubrega ~85%)

i u jetri (u Kupffer-ovim celijama i u hepatocitima;

~15%).

HIPOKSIJA ERITROPOEZA

ERITROPOETIN

ERY-

+ +

O2 senzor (regulise produkciju eritropoetina)

- hem protein koji u

DEOKSI formi stimulise

OKSI formi inhibise transkripciju gena za eritropoetin

Eritropoetin: br. eritropoetin-

senzitivnih

opredeljenih maticnih celija u

kosnoj srzi

koje se konvertuju u prekursore

ERY. Receptor za eritropoetin - linearan

transmembranski protein

Ima aktivnost tirozin kinaze

Propadanje ERY

VEK - 100-120 dana (covek) - cirkulisu u optoku 25-140

dana

Starenje ERY - membrana neelasticna, krta lako lomljiva

(protiskivanjem kroz kapilare lomi se membrana) #crvena

pulpa slezine

Fagocitoza ostataka membrane ERY i Hb u plazmi

(retikulumske celije crvene pulpe i ret. cel. zidova venskih

sinusa, RES)

Hb van ERY - nepoznata mat - makrofage -- globulinski deo

Ag

Odvajanje globinske komponente od hema (trose se AK…)

Eliminacija hemaHem pucanje 1 metenske veze kratkoziveci prekursor z.b.

biliverdin malo u cirkulaciji

redukcija

bilirubin

+ proteini plazme

bilirubin-proteinat (cirkulise)

jetra

bilirubin (80%) + glukuronska kis. bilirubin glukuronat

10% + SO4

10% + drug. mat. ZUC

K R VTecna komponenta (serum-plazma)

Uobliceni el. (eritrociti, LEUKOCITI, trombociti)

Hemostaza – proces zaustavljanja krvavljenja

Respiratorini pigmenti – Hb, transport O2 i CO2

Who would have thought the old man to have had so much

blood in him? – Macbeth, V, I, 42, by William Shakespeare

http://www.wisc-online.com/objects/index_tj.asp?objID=AP14604