VI. U

SIVI

Fatih ALFerah ÇFaruk E ÖZET Günümüşekillendoluşmamolmamaskatkı yap Bu çalışmbakır saSOLIDWanaliz edkalıp tashesaplambiraraya ihtiyaç dseçilmiştedilen şkullanılmşekillendolduğu g Anahtaranalizi, s ABSTRA The induforming are due theoretic The purhydraulicThe solid(DYNAFgatheredand calcand hydrthe hydrthe pres

ULUSAL HİDRO

BASINCSİSTEM

LKAN ÇOĞUN

LALDI

üzde endüstrdirme çalışmmış olması, sının temel pacağı açıktı

mada sıvı baac malzeme

WORKS ile odilerek gerilmsarımında kmaları ve segetirilerek h

duymaması tir. DYNAFOşekillendirmemıştır. Alümidirme deneygörülmüş, ça

r Kelimeler:sonlu eleman

ACT

ustrial and reare quite rar to high pre

cal and expe

pose of the c power systd die model

FORM softwad from the ficulation and raulic systemroforming pressure require

OLİK PNÖMATİK

CI İLE SMİNİN T

riyel ve araştmalarına nad

yüksek basebepleridir.r.

asıncı ile şekelerinin bu luşturulan ka

me ve gerinmkullanılmış, heçimi yapılmhidrolik güç siçin ince sa

ORM v5.5 yaze basıncı venyum (AA10

yleri başarıyllışmada son

: sıvı basıncnlar analizi, h

esearch workre. Basic reaessure requrimental stud

study is to tem, and to fcreated withare) to obtanite elementselection of

m componentessure durinements. The

__KONGRESİ

SAC ŞEKTASARIM

tırma amaçlı dir olarak r

asınç ihtiyac Bu yüzden

killendirme sisistemle ş

atı modeli some karakterishidrolik şeki

mıştır. Tasarsistemi oluşt

aclar kullanılzılımı kullan

e pot çembe050), paslana tamamlanuçlar karşıla

cı ile şekillehidrolik sistem

ks on applicaasons for lessirements an

dies conduct

design and form steel, alh SOLIDWORain stress ant analysis waf the hydraults were asseg experimen

e DYNAFOR

_____________

KİLLENMI, İMA

uygulamalarastlanmaktacı ve sızdır yapılacak t

isteminin tasşekillendirilmonlu elemanlstikleri teorikillendirme içrlanan kalıp turulmuştur. mış ve anaılarak yapılaeri baskı kunmaz çelik nmıştır. Teorştırmalı olara

endirme, sacm.

ation of direcs information

nd sealing pted will contri

manufactureluminum andRKS is analynd strain chas used as tlic system coembled. Thinnts and 250 RM v5.5 soft

_____________

DİRME ALATI VE

rda doğrudaadır. Bu alamazlık probteorik ve den

sarlanması, immesi hedefle

ar yöntemi ik olarak inceçin gerekli h

imal edilmiKullanılacak

alizler sonucun teorik sac uvveti değer(SS304) ve

rik ve deneyak sunulmuş

c malzeme,

ct use of hydn, expertise aproblems in ibute greatly

e a hydroford copper sheyzed theoretiharacteristicsthe basis foromponents.

n sheets are sbar hydraulictware analys

_____________

(HYDRE DENE

n hidrolik sıvanda bilgi, blemleri bu neysel çalışm

mal edilmesienmiştir. Şele (DYNAFOlenmiştir. Eldhidrolik sisteş, hidrolik sk sistemin çounda 250 bşekillendirm

rleri sistemintavlı bakır

ysel sonuçlarştur.

kalıp tasar

droforming prand researchthe field. It to the hydro

rming systemeet materials ically using fs of the mor design of tLater, the dselected intec gear pumpsis results w

__________ 55

ROFORMENMESİ

vı basıncı kualt yapı, teçalışmaların

maların alan

i, çelik, alümekillendirme ORM v5.5 yade edilen veem komponsistem kompok yüksek b

barlık bir dişme analizlerin

n ön denemiçin sıvı ba

rın birbirleriy

rımı, gerilme

rocess in sheh facilities int is obvious oforming field

m, including by using thefinite elemen

odel. The infthe hydroformie was manu

entionally for p is found suwere used to

55 _______

MING)

llanılarak ecrübenin n yaygın na önemli

inyum ve kalıbının zılımı ile) riler nihai entlerinin

ponentleri asınçlara şli pompa nden elde melerinde asıncı ile yle tutarlı

e-gerinme

eet metal the area that the

d.

dies and e system. nt method formation ming die, ufactured reducing

uitable for o set the

VI. U

necessastainlessdifferent copper aresults a Key Wohydraulic 1. GİRİŞ Hidrolik yapıldığımalzemeedilmektkolaylığıdiğer işleolarak şkullanımparçalar SBŞ’nin

- Te- Zı- Pa- Ar- Hu- Pa- Ür- Ho

üz

SBŞ’nin kalıp yüzsızdırma SBŞ, sagruba ayhidrolik verilerle imal edmalzemeincelmes 2. YAPIL 2.1. Çek Kullanılaiçin çekcihazınd

ULUSAL HİDRO

ary blank hols steel (SS3

sheet metaand stainlessare introduce

ords: hydrofc system

Ş

sıvı basıncıı bir yöntemelerin şekilltedir [1]. Budır. Bu yönteemlerden (kaşekil değiştirm

m alanı otomı bu yönteml

diğer şekille

ek taraflı kalımba imalatınarçalar daha ra işlem sayıurda miktarı arçalar iyi yüretilen parçaomojen baszerindeki olu

diğer şekillezey gereksin

azlık problem

ac hidrolik şeyrılmış olup, şekillendirmliteratüre kailmesi hedeelerin şekillesi, yırtılma ve

LAN ÇALIŞM

kme Deneyi

acak sac makme deneylea yapılmış,

OLİK PNÖMATİK

lder forces a304) sheets ls were mads steel (SS3d comparativ

forming, she

ı ile şekillenmdir. SBŞ, h

endirilmesidunda en büem geniş ve aynak vs.) olmektedir. Bu

motiv endüstre üretilmekte

endirme yönte

p kullanıldığna ve zımbanhafif, ucuz, dsı azdır. düşüktür. zey kalitesinlar karmaşık

sınç uygulammsuz etkiler

endirme yöntnimi, yüksek

mleri, işlem ve

ekillendirme,bu çalışmade alanında

atkıda bulunueflenmiştir. Bendirilmesi vee kırışma olu

MALAR VE S

alzemelerin şeri yapılmışt

numuneler

__KONGRESİ

and hydrauliwere forme

de and exper304) were fovely in the pa

et metal, die

ndirme (SBŞidrolik sıvı bir. Günümüüyük etken dar çaplı bo

uşacak hatau yöntem birisidir [2]. Aredir.

emlerine gör

ından kalıp işnın kalıba alıdayanıklı, riji

e, düşük gerşekillerde o

masından doi azdır.

temlerine göşekillendirm

e kalıp tasarı

tüp hidrolikda sac hidroteorik ve d

ulmasıdır. BuBu sistem ke şekillendirmuşumları ince

SONUÇLAR

şekillendirmetır. Çekme

TS 138 EN

_____________

c pressuresed by the exrimental data

ound compataper.

e design, st

Ş) son 20 ybasıncı kullaüzde bu şe

bu yöntemorulara eğim lar yok edilmrçok uygularaba kaporta

re avantajlar

şleme ve işçıştırılmasına it, kaliteli ürü

ri yaylanmaylabilir. olayı noktas

öre kısıtlamame basınç geımı hakkında

k şekillendirmolik şekillenddeneysel çau amaç doğkullanılarak me sırasındaelenmesi ama

RIN DEĞERL

e sırasındaki deneyleri 6N 10002-1

_____________

. Aluminum xperimental a obtained fotible with the

tress-strain a

ıldır üzerindanarak alümiekillendirme ile kompleverilmesinde

miş olur. SBŞma alanındaa sacları, şa

ı aşağıda sır

çilik masraflagerek yoktu

ünlerdir.

ya ve düşük k

sal aşırı yü

aları ise; uzuereksinimi (öa bilgi ve tecr

me ve kabukirme üzerine

alışmaların grultusunda bpaslanmaz

a meydana gaçlanmıştır.

LENDİRİLME

deformasyo0 ton kapastandartına

_____________

(AA1050), asystem. Nu

or aluminume numerical

analysis, fini

e çalışmalainyum, ince

yöntemi beks parçalare de kullanılmŞ’ de kullanılaa kullanılmakase malzeme

ralanmıştır:

rı düşüktür. r.

kalıcı gerilme

klerin malze

n işlem süreözellikle kalınrübenin kısıtl

k hidrolik şee eğilinmiştir.gerçekleştirilmbir SBŞ sisteçelik, alümi

gelen gerilme

ESİ

on davranışlasiteli Dartecuygun olara

__________ 55

annealed coumerical anam (AA1050),

analysis res

ite element

rın ve araştçelik boru v

birçok alandra şekil vermaktadır. Buan malzemelktaysa da eeleri ve süs

elere sahiptir

eme ve tan

esi, çok iyi pn saclar için)lılığıdır.

killendirme o. Projenin ammesi ve eldemin tasarlaninyum ve be, gerinme,

arını tespit ec çekme-basak ölçülendi

56 _______ pper and

alyses for annealed

sults. The

analysis,

tırmaların veya sac da tercih rilmesinin u sayede, er plastik

en yaygın spansiyon

r.

ne yapısı

arlatılmış ), hidrolik

olarak üç macı, sac de edilen nması ve

bakır sac malzeme

edebilmek sma test irilmiş ve

VI. U

numunemm2, 0.8Çekme t[3], akmhesaplanÖrnek ol Tablo 1.

2.2. Çalı SBŞ dealüminyuseçilmeshidrolik malzemekullanılm SBŞ kaldüşük m

ULUSAL HİDRO

ler lazer ve s8 mm kalınlığtestlerinden e

ma dayanımnmıştır. Eldelarak SS304

. Sac Malzem

Şekil 1. SS

ışmada Kull

eneyleri için um ve 0.5 sinin amacı üniteyle çalede yaygın

mıştır.

ıbı tasarlanmmaliyetinden d

U

OLİK PNÖMATİK

su jeti ile kesğındaki AA10elde edilen vı (σy), kopme edilen veri

çeliğinin ger

melerin Çekm

S304’ün Çekm

lanılan Kalıp

0.4 mm kamm kalınlığdeneyler esışmanın sür

görülen y

mış ve üretildolayı kalıp m

0100200300400500600700800

0Ger

ilme

(MPa

)

S

(MPa)

(MPa)

K (MPa)

n

E (GPa)

Uzama (%)

__KONGRESİ

silmiştir. Çekm050-0 için 10veriler ile numma dayanımler ile gerilmrilme-gerinim

me Testinden

me Testinde

p Ve Sac Ma

alınlığında Sğında tavlı bsnasında gerdürülebilmesırtılma prob

miştir (Şekil malzemesi o

0,1

G

SS304 (P

SS304

336

733

1071

0.53

200

52

_____________

me numune 0 mm2, 0.5 mmunelerin mu

mı, Young mme (σ) ve gem grafiği Şeki

n Elde Edilen

(a)

n Elde Edile

alzemeleri

SS304 paslbakır kullanrekli hidroliksidir. Sac ş

blemlerini az

2). Kolay işlarak AISI 10

0,2 0,3

Gerinim (m

Paslanma

4 AA

_____________

alanı 0.4 mmmm kalınlığınd

ukavemet çamodülü (E) verinim (ε) grail 1’de verilm

n Mekanik Ö

n Örnek Ger

anmaz çelikılmıştır. Çel

k basıncın dşekillendirmezaltabilmek

şlenilebirliği, 040 çeliği se

0,4

mm/mm)

az Çelik

A1050-0

57

96

164

0.35

79

33

_____________

m kalınlığındadaki tavlı bakarpanı (K), geve maksimuafikleri oluştuiştir.

zellikleri

rilme-Gerinm

k, 0.8 mm ik numune

düşük olmas deneyleri siçin menev

yüksek mukçilmiştir.

0,5 0,6

k)

Tavlı Bak

90

244

282

0.5

60

28

__________ 55

aki SS304 çkır için 6.25 merinim sertleşum uzama urulmuştur (

me Davranışı

kalınlığında kalınlığının

sı ve daha ksırasında alvişlenmiş al

kavemet öze

6

kır

57 _______ elik için 5 mm2’dir. şmesi (n) miktarları Tablo 1).

AA1050 0.4 mm

küçük bir üminyum üminyum

ellikleri ve

VI. U

2.3. Hidr Prototip Farklı güiçin de k Deneylesahip olesas alıtespitindkuvvet h130 mmbar olara Kalıp dıhesaplanmm olaişlenmes Alt ve üsoluşacakyüklerinidayanabdeneylerdayanab Deney syuvaya o

ULUSAL HİDRO

rolik Ünite,

için gerekli hüçteki motorlkullanılabilme

rde kullanıladuğundan sınmıştır. Bu

de kullanılmıhesaplanmışt

m olarak alınmak hesaplanm

ış çapı kalınmıştır. Ancarak alınmıştsi kolaylığı aç

st kalıbı birlk hidrolik ban toplamın

bilecek cıvatrde kalıbı abilmesi M12 c

sırasında hidro-ring yerleşt

OLİK PNÖMATİK

Kalıp ve Sac

hidrolik akış dlar arasında esi amacıyla

acak üç sac mistemde gerbasınç değştır. 104 mmtır [5]. Kalıp mıştır. 130 mmıştır. Hidrol

n duvarlı sak, deneylerdtır. Deneylerçılarından üs

eştirmek içinasınçtan ve ı karşılayactaların çaplçma kapamcıvatalar kull

rolik sıvının stirilmiştir (Şe

__KONGRESİ

c Boyutları

debisi ve mofiyat farkının1,5 kW’lık m

malzeme ararekli en yüksğeri kalıp tam çapındakiboyut kısıtla

mm çaptaki çik güç ünites

silindirde basde kullanılacr sırasında st kalıp boşlu

n sekiz adet saca uygul

caktır. Hesaarı 8 mm

ma sırasında anılmıştır.

sac ile kalıp kil 2b).

_____________

Hesaplamal

otor gücü 0.3n az olması v

motor seçilmiş

asında çelik ssek şekillendasarımında vi çelik sac n

amalarından çelik sacları si için 250 ba

sınç hesaplcak sacların uygulanacak

uğu dibi ile ka

t cıvata kullalanacak potaplamalar solarak hesdişlerde ol

arasından s

(a)

(b)

_____________

ları

34 lt/dak ve 0ve hidrolik gştir.

sac malzemedirme basıncve hidrolik gnumunelerin dolayı (Şekilşekillendirm

ar’lık dişli pom

lama yaklaşçapları göz ök yorma tipalıp altı aras

anılmıştır (Şebaskı kuvv

sonucunda saplanmakla uşacak defo

ızmasını önl

_____________

0.12 kW [4] oüç ünitesinin

e en yüksek cının bulunmgüç ünitesinşekillendirile

l 2b), numune basıncı içi

mpa seçilmiş

şımı kullanılaönüne alınar

pi hidrolik baındaki mesaf

ekil 2c). Cıvavetinden dol

oluşacak çbirlikte, ço

ormasyonlar

emek için üs

__________ 55

olarak hesapn ilerde farkl

dayanım özemasında bu nin karakterisebilmesi için

ne çapları 12in gerekli baştir.

arak 86 mmrak kalıp dış asınç ve üsfe 10 mm alı

atalar kalıp layı oluşacaçekme geriok sayıda y

ve yorma

st kalıp üzeri

58 _______

lanmıştır. ı amaçlar

elliklerine malzeme stiklerinin n 4.8 ton 25 mm ve asınç 192

m olarak çapı 218

st kalıbın nmıştır.

içersinde k çekme lmelerine yapılacak yüklerine

ne açılan

ULUSAL HİDRO

Şekil 2.

c Metaller İçi

WORKS proglmuştur. Katıştır. Daha ORM v5.5 pre için başanmıştır. SS3gerinimler veer, alt bölgesk 0,21 mm/mgörülmüştüru göstermiştştır. Pot ba

klar artmıştır.

l 3. SS304 S

çeliği için ka). SS304 içinulunmuştu. Stırıldığında sanda başarılı rinin flanş böerilmesi değe

OLİK PNÖMATİK

Tasarlanan

in Sonlu Ele

gramı kullanıtı modeller D

önce saclarogramına giarılı şekillen

304 için son kalınlaşma sinde ise pomm) görülm. Şekillendirmtir. Deneylersma kuvvet

SEA Gerinim

alıp dip bölge çekme testl

SEA analizleacların plastşekillendirm

ölgesinde oluerlerinden yü

__KONGRESİ

ve Üretilen (

emanlar Ana

larak alt kalDYNAFORM arın mekanikirilerek sac mndirme sonunlu elemanlaflanş bölges

ozitif gerinimüştür. Alümme sırasındade farklı poti azaltıldığın

Dağılımı (Sakuvv

esinde Von erinden elde

erinden eldeik şekillendir

meler gerçekuştuğu görülksek çıkmışt

_____________

(c)

(a) alt kalıp,

alizi (Dynafo

ıp, üst kalıp sonlu elem

k özellikleri metal şekillenuçları elde

ar analizi (Sinde görülmeler oluşmuştinyum saclaa oluşan gert basma kuvnda sünme

ac Çapı 130mveti 12000 N)

Mises gerilme edilen akme edilen verirme bölgesinkleştirilmiştir.lmüştür. Sactır.

_____________

(b) üst kalıp

orm)

ve sac numanlar analizi

kullanılarakndirme anali

edilene kaSEA) sonuçlaektedir. Kalıptur. Kalıp dib

a yapılan derinim değerlevvetleri uyguetkisi azalm

mm, hidrolik ).

me değerleri a dayanımı 3ilerle çekmende şekillend En düşük cın flanş böl

_____________

, (c) kapalı k

munelerin 3 b yazılımına k hesaplanazleri yapılmıadar paramarı Şekil 3’tep duvarının übinde ise büeneylerde özeri saclarda slanarak sünm

makla berabe

basınç 240 b

705 MPa de336 MPa ve

e testlerindeniği görülmüşgerinim ve

gesindeki Vo

__________ 55

kalıp seti.

boyutlu katı (LS-DYNA ç

an hidrolik ştır. Analizle

metreler değe verilmiştir

üst bölgesindüyük pozitif gzellikle bu bsünmenin kame etkisi azer flanş bölg

bar, pot bask

eğerine ulaşkopma geriln elde edileştür. Yapılan

Von Miseson Mises ge

59 _______

modelleri çözücülü) kuvvetler

er, üç sac ğiştirilerek . Şekilde

de negatif gerinimler ölgelerde açınılmaz zaltılmaya gesindeki

kı

şmaktadır mesi 733

en veriler deneyler

s gerilme erilmeleri,

VI. U

SE analiayarlama 2.5. Sist Kalıp ve edilmiştialt kalıp taşlanmıKalıp yüzSertleştiuygulanmüzerine kullanıla

ULUSAL HİDRO

izleri tavlı baalarında kulla

tem Şasesin

sac boyutlarr. Alt ve üst dış çapları tıştır. Üst kalzeylerindeki rilmiş kalıp ymıştır. Sistekaynaklanmn hidrolik sis

OLİK PNÖMATİK

Şekil

kır ve AA105anılmıştır.

nin ve SBŞ K

rı DYNAFORkalıplar 220

tornalama işıp, kalıp kavçizilme ve a

yüzeyleri ile sm şasesi 50ış olan 5 m

stem kompon

__KONGRESİ

4. SS304 SE

50 için tekrar

Kalıbının İm

RM analizleri mm çapındlemi sonrası

vitesini sağlaşınmaları önsac arasında0x50 mm stm’lik çelik s

nentleri şema

_____________

EA Von Mise

rlanmıştır. El

mali

nden elde edaki aynı silinında 218 mmamak amacıynlemek için kaki sürtünmetandart karesac üzerine asal olarak Ş

(a)

_____________

es Gerilme D

lde edilen ve

dilen verilerendirik kütüktem olmuştur. Kyla CNC tezkalıpların yüzyi minimuma profillerindemonte edilmŞekil 5b’de gö

_____________

ağılımı

eriler hidrolik

e göre revizeen (1040Ç) iKalıpların altgâh ile torna

zeyleri 62 HRa indirebilmeen imal edilm

miştir. Sistemörülmektedir

__________ 56

basınç

e edildikten smal edilmiştt ve üst düz alanmıştır.(Ş

RC’ye sertleşek için parlatmmiştir. Alt ka

m bütünü Şer.

60 _______

onra imal ir. Üst ve yüzeyleri

Şekil 2.b). ştirilmiştir. ma işlemi alıp, şasi kil 5a’da,

VI. U

2.6. SBŞ

125 mmkullanılaoluşumukalıp dibettirilmiş Deneylebasma kbölgedenolmayan Bakır sapot basm Deneyseyapılan dsapmanı

ULUSAL HİDRO

Şekil

Ş Sistemi Ku

m ve 130 mrak şekillend

u açıkça görübi detayları tir. Çelik sac

rde alüminykuvveti %20 an bölgeye d

n flanş bölges

aclar şekillenma kuvveti ve

el sonuçlara deneylerde, ın %29 olduğ

OLİK PNÖMATİK

5. a) Hidrolik

ullanılarak Ş

mm çaplı SSdirilmiştir. Şülmektedir (Şelde edebilm

cları şekillend

um saclar gazaltılmıştır. değiştiği gösi basıncları

ndirme denee hidrolik bas

genel olarasayısal anağu görülmüşt

__KONGRESİ

k ünite, kalıpb) hidr

Şekillendirile

S304, AA105ekillendirilmiŞekil 6a). Çemek için çelidirme denem

enelde kalıpAlüminyum rülmüştür. Bve ondulasy

ylerinde başsıncın SEA il

k bakıldığındlizler ile dentür (Tablo 2)

_____________

(b)

lar ve sistemrolik sistem ş

en Saclar

50 ve bakır iş saclar Şeelik saclar 19ik saclara m

melerinde, hiç

p dip bölgestaslaklarda y

Bunun sonuyonlar oluşmu

şarılı sonuçlale uyumluluk

da, SEA sonneysel gerini.

_____________

m şasesini içeşeması

taslaklar taekil 6’da ver90 barda başmaksimum pç bir sacın yır

inden yırtılmyapılan kalıncu olarak şuştur (Şekil 6

ar vermiştir k gösterdiği g

nuçlarıyla uym değerleri

_____________

eren deney s

asarlanan verilmiştir. SS3şarıyla şekillompa basınrtılmadığı gö

mıştır. Bu sorlık ölçümleri şekillendirme6b).

(Şekil 6c). Dgörülmüştür.

yumlu olduklaarasında tes

__________ 56

sistemi,

e imal edile304’de hafif lendirilmiştir.ncı olan 240örülmüştür.

runu çözmek sonucunda

e sırasında

Deneylerde k

arı görülmüşspit edilen e

61 _______

en sistem kırışıklık

Daha iyi 0 bar etki

k için pot kalınlığın homojen

kullanılan

ştür. Tüm n yüksek

ULUSAL HİDRO

. Deneysel v

BAK

DENEY

ε -0,157 --0,241 --0,183 -0,115 0,133 00,197 0

SS3

DENEY ε

-0,17 --0,216 --0,13 -0,096 00,117 00,159 0

AA1

DENEY ε

-0,144 --0,151 --0,121 -0,136 00,245 00,268 0

OLİK PNÖMATİK

e SEA Gerin

KIR (125mm)

SEA FARKε

-0,189 -2-0,264 -1-0,154 10,09 2

0,158 -10,172 1304 (125mm)

SEA FARKε

-0,199 -1-0,274 -2-0,156 -20,086 10,144 -20,165 -1050 (125mm)

SEA FARKε

-0,132 8-0,189 -2-0,144 -10,144 -0,311 -20,344 -2

__KONGRESİ

nim Değerleri

K (ε) % MaksimSapma

20 -20

10 6

2222 19

-193

K (ε) % MaksimSapma

17 -2727 20

-200

23 -23

4

K (ε) % MaksimSapma

8 -25

25 19

-196

27 -28

28

_____________

inin Karşılaş

mum a %

0 1 2

2 3 4

9 5 6

mum a %

7 1 2

0 3 4

3 5 6

AA1

mum a %

5

9

8

(a)

(b)

_____________

tırılması

DENEY

ε -0,136

-0,2 -0,105 0,13

0,173 0,185

DENEY ε

-0,188 -0,185 -0,175

0,1 0,16 0,18

050 130mm yırt

_____________

BAKIR (130m

SEA FARε

-0,165 --0,227 --0,13 -0,14 0,21 -

0,225 -SS304 (130m

SEA FARε

-0,175 -0,239 --0,133 0,123 -0,193 -0,207 -

tıldığı için karşıl

__________ 56

mm)

RK (ε) % MaksSap

-21 -14 -24 -8

-21 -22

mm)

RK (ε) % MSa

7 -29 24 -23 -21 -15

laştırma yapılam

62 _______

simum ma %

-21

-24

-22

aksimum apma %

-29

24

-21

mamıştır.

ULUSAL HİDRO

Şe

da sıvı basnmiş olup, budirmenin simdirme için SSac (0.5 mmmet ve defori gerçekleşki hidrolik bas

ORM sac anarı incelenmnma yarıçapden elde edORM sac şek

deneysel ça240 bar, 0120 bar bas

değerlerinin d

ANSYS ve Dtank, vanalalmuştur. Numysel testler k

Hydroformingnmesinin vecağı açıktır.

KÜR

desteklenm

OLİK PNÖMATİK

ekil 6. Şekille

sıncı ile sau hedefler domülasyonu içS304 çelik sam kalınlık) ormasyon özştirilmiştir. Bsınç koşullar

nalizlerinde miştir. Bu oluı ve kalıp çdilen gerçekkillendirme a

alışma sonu0.8 mm kalınsınçlarda şekdeneysel ver

DYNAFORMar, filtreler vemuneler genkarşılaştırıldığ

) sac şekile SEA’nın

esinde katkı

__KONGRESİ

endirilmiş sa

ac şekillendioğrultusundaçin DYNAFOac (0.4 mm kkullanılması

zelliklerinin selirlenen ka

rında kalıp m

gerilme ve guşumların mapı değiştiril

k mukavemeanalizleri tekr

cunda, 125 nlığındaki alkillendirilebileilerle uyumlu

M analiz sonue diğer bağlaelde başarılığında gerinim

lendirme yöyapılmasının

da bulunan T

_____________

(c)

aclar (a) SS3

irme (SBŞ)a kalıbın mukORM yazılımkalınlık), AA1

uygun busaptanması alıp boyutla

mukavemetini

gerinim değmeydana gelerek analizlet ve plastikrar edilmiştir.

mm ve 130lüminyum saeceği deneysu olduğu görü

uçları kullanıantı elemanlaı bir şekilde mlerde maks

önteminde kn maliyet v

TÜBİTAK-Bİ

_____________

04, (b) AA10

kalıbının tkavemet anamı kullanılmı1050 alüminylunmuştur. için hazırlanrı için yapıin yeterli oldu

erleri elde elmemesi içiner tekrarlank deformasy

0 mm çapınacların 70 bsel olarak göülmüştür.

larak maksimarı piyasadaşekillendirilmimum %29 s

kalıp ve şekve ürün ka

DEB’e yazar

_____________

050-0, (c) ba

tasarımı, imlizleri için ANştır. Teorik yum sac (0.8Tedarik edi

nan standart lan ANSYSuğu görülmüş

edilmiş, sacdn kalıp girişmıştır. Sac yon bölgesi

daki 0.4 mmbar, 0.5 mmsterilmiştir. T

mum 250 baan sağlanaramiş olup, yapsapma olduğ

killendirileceklitesi açısın

rlar teşekkürü

__________ 56

akır

malatı ve deNSYS yazılımanalizler so

8 mm kalınlıkilen saclarınt numunelerlS analizi soştür.

da çatlak veş kavis yarımalzemelerisabitleri ku

m kalınlığındm kalınlığındTeorik olarak

ar dişli pompak hidrolik güpılan sayısalu görülmüştü

k malzemenndan önemli

ü borç bilirle

63 _______

enenmesi mı ve sac onucunda k) ve tavlı n gerçek le çekme onucunda

e yırtılma çapı, dip in çekme llanılarak

daki çelik aki bakır

k bulunan

pa, motor, üç ünitesi

analizler ür.

nin önce i avantaj

r.

VI. U

KAYNAK [1] Kara

Üzer 2009

[2] Şahi45, 5

[3] ÇengNew

[4] Meta[5] Mish

of fo ÖZGEÇM Fatih AL 1988 yıMühend Ferah Ç 1990 yıMühendlisans ça Faruk E 1983 yılÜniversitHalen B(Prof.Dr)

ULUSAL HİDRO

KLAR

aağaç, İ., Özrine Etkilerin9. in, S., Hidro533, 35-39, 2gel, Y. A., C

w York, 2006.al Forming Hhra, S. K., Shorming limit c

MİŞ

LKAN

lı Ankara disliği Bölümü

ÇOĞUN

lı Riyad doisliği Bölümü

alışmasını sü

LALDI

ında Boğaztesinden 198

Başkent Üniv) görev yapm

OLİK PNÖMATİK

zdemir, A., Snin İncelenme

lik Şekillend2004. Cimbala, J. M.

Handbook/Scharvari, G. Dcurves throug

doğumludur. ünü bitirmiştir

oğumludur. ünü birincilik

ürdürmektedi

içi Üniversite86 yılında Yversitesi Ma

maktadır. Mal

__KONGRESİ

ıvı Basıncı ilesi, 5.Ulusla

irme Yöntem

M., “Fluid Me

chuler-Berlin,Desai, Pant, Pgh microstruc

2011 yılındr.

2011 yılındakle bitirmiştiir.

esi MühendiYüksek Müheakina Mühenlzeme, muka

_____________

le Sac Şekillrarası İleri T

minin Esasla

echanics: Fu

Springer VeP., Narasimhctural inputs”

da Başkent

a Başkent r. 2011 yılın

islik Fakültesendis, ODTÜndisliği Bölüavemet ve ür

_____________

endirme (SBTeknolojiler S

arı ve Sınıfla

undamentals

erlag, 1998.han , K., Sam”, 59-67, Spr

Üniversitesi

Üniversitesinda ODTÜ

si Makina MÜ’den 1992 ymünde öğreretim yöntem

_____________

BŞ) YönteminSempozyumu

ndırılması, M

s and Applic

majdar, I., “Iminger, 2009.

i, Mühendis

, MühendislMakine Müh

Mühendisliğinyılında Doktoetim üyesi/bö

mleri alanların

__________ 56

nin Derin Çeu (IATS’09),

Mühendis ve

cations”, McG

mproved pre

lik Fakültes

lik Fakülteshendisliğinde

ni bitirmiştir. ora ünvanınıölüm başkanda çalışmak

64 _______

ekilebilirlik Karabük,

e Makine,

Graw-Hill,

dictability

i Makine

i Makine e yüksek

Boğaziçi ı almıştır. nı olarak ktadır.

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice